11.

DINAMIKA FLUIDA
11.1. Strujanje idealnog fluida
Idealan fluid
- nestlaiv
- neviskozan (bez trenja)
- laminarno strujanje
- stacionarno strujanje: brzina estica i tlak ovise samo o poloaju, ali
ne o vremenu (estice se gibaju du strujnica)
Strujanje fluida nastaje zbog vlastite teine ili zbog razlike tlakova.
11.2. Jednadba kontinuiteta
-cijev razliitog presjeka
-protok:
V Sv t
q Sv
t t

= = =

Za idealan fluid: masa fluida koja u vremenu t protekne kroz bilo
koji presjek fluida je konstantna.
1 1 2 2
. S v t S v t const = =
. S v const =
Protok nestlaivog fluida je konstantan u bilo kojoj toki cijevi!
- j. kontinuiteta
11.2. Jednadba kontinuiteta
-cijev razliitog presjeka
Fluid se ubrzava tamo gdje se cijev suava sila prema uem
dijelu cijevi zbog razlike tlakova.
11.3. Bernoullijeva jednadba
-stacionarno stanje idealnog fluida
- vrijedi j. kontinuiteta
1 1 2 2
m
V S v t S v t

= = =
-rad tlane sile
( )
1 1 1 1 1 1 1
2 2 2 2 2 2 2
1 2 1 2
m
W F s p S v t p
m
W F s p S v t p
m
W W W p p

= = =

= = =

= =
2 2
2 1 2 1
1 1
2 2
W K U
W mv mv mgh mgh
= +
= +
2 2
1 1 1 2 2 2
1 1
.
2 2
p gh v p gh v const + + = + + =
11.3. Bernoullijeva jednadba
2 2
1 1 1 2 2 2
1 1
.
2 2
p gh v p gh v const + + = + + =
Zbroj statikog, hidrostatskog i dinamikog tlaka je konstantan.
- horizontalna cijev:
2 2
1 1 2 2
1 1
.
2 2
p v p v const + = + =
- fluid miruje: ( )
1 2 2 1
p p g h h =
11.4. Primjena Bernoullijeve jednadbe
Izraunavanje brzine istjecanja fluida iz velikih posuda s malim otvorom :
2 v gy =
Torricellijev zakon istjecanja
Brzina istjecanja je jednaka kao da
fluid SLOBODNO PADA s povrine
posude do otvora.
11.4. Primjena Bernoullijeve jednadbe
Venturijeva cijev
11.5. Viskoznost
= sila trenja u realnom fluidu zbog meumolekularnih sila
tr
dv
F S
dz
=
dinamika
viskoznost
[Pa s]
laminarno
strujanje
11.6. Laminarno i turbulentno strujanje.
Reynoldsov broj
11.6. Laminarno i turbulentno strujanje.
Reynoldsov broj
Re
vl

=
Re < Re
k
laminarno strujanje
Re > Re
k
turbulentno strujanje
11.7. Protjecanje realnog fluida kroz cijev
Sloj fluida ima oblik valjka duljine L i polumjera x, a
dodirna povrina sa susjednim slojem je plat valjka.
Sila koja pokree sloj:
Viskozna sila koja se suprotstavlja gibanju:
Sloj se giba konstantnom brzinom (laminarno): F =F
( )
2
1 2
F p p x

=
2
dv
F x L
dx

=
11.7. Protjecanje realnog fluida kroz cijev
11.7. Protjecanje realnog fluida kroz cijev
Brzina pojedinog sloja fluida ovisno o udaljenosti od osi cijevi:
( )
2
2 2 2
1 2 1 2
2
( ) 1
4 4
p p p p x
v x R x R
L L R


= =


Brzina je maksimalna na osi (x=0), a uz stijenku cijevi (x=R) je nula.
4
1 2
8
R p p
q
L

=
Poiseuillov zakon za laminarno strujanje relanog fluida.
8
tr
F Lv =
Otpor pri laminarnom strujanju viskoznog fluida:
11.8. Otpor sredstva
-javlja se kod realnih (viskoznih) fluida
-ovisi o obliku (veliini) tijela, vrsti fluida, brzini gibanja tijela
p
1
p
2
p
1
> p
2
sila otpor sredstva
6
tr
F Rv =
-za kuglu radijusa R koja se
giba u fluidu brzinom v
-Hoplerov viskozimetar
11.8. Otpor sredstva
F
U
F
otpor
F
R
- let aviona
11.9. Magnusov efekt
11.9. Magnusov efekt