Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 29

1/29

elikler
Malzeme Bilimi Slaytlar
2/29
elik?
Demir oran, ierdii dier elementlerin hepsinden daha fazla olan, genelde % 2'den daha
az karbon ieren alamlara elik denir.

Baz krom eliklerinde % 2'den biraz daha fazla (% 2,1 gibi) karbon bulunabilir. (X210CrV12
Souk i takm elii). elikler iin bu istisna dnda, % 2'den fazla karbon ieren demir
alamlar dkme demirlerdir.

elik iinde sadece C deil, farkl oranlarda alam elementleri ve emprite elementler
bulunur.

eliin i yaps ve ierdii elementlerin kimyasal bileimi elie farkl zellikler kazandrr ki
bu elementlere alam elementleri denir.

Alam elementleri elie deiik oranlarda katlarak farkl zellikte elikler elde edilebilir
veya eitli ilemler (slah etme, normalizasyon tav uygulama vs.) ile i yap kontrol
edilerek kullanm amacna gre deiik zelliklerde elikler retilebilir.




Malzeme Bilimi Slaytlar
3/29
Metal Alamlar
Steels
Demir esasl Demir d
Cast Irons
Cu Al Mg Ti
<1.4wt%C 3-4.5 wt%C
elikler
<2 wt% C
Dkme demirler
3-4.5 wt% C
Fe
3
C
sementit
1600
1400
1200
1000
800
600
400
0 1 2 3 4 5 6 6.7
L
g
ostenit
g +L
g +Fe
3
C
a
ferrit
a +Fe
3
C
L+Fe
3
C
d
(Fe)
C
o
, wt% C
tektik
tektoid
0.76
4.30
727C
1148C
T(C)
yap:
ferrit, grafit
sementit
Niin elikler snflandrlr?

eliklerin incelenmesini kolaylatrmak;
Onlar daha yakndan tanmak iin
snflandrma yaplr.

Bu ama iin; eliklerin ortak
zelliklerinden faydalanlr.

elikler
elikleri snflandrrken bir elik trne birden fazla grupta rastlamak mmkndr. Bu nedenle snflandrmada kesin bir snr
koymak ve bir elik trn dierinden tamamen ayrmak mmkn deildir.

Malzeme Bilimi Slaytlar
4/29
eliklerin snflandrlmas
1- Kimyasal Bileimlerine Gre:
a) Alamsz elikler b) Alaml elikler
2- Kalitelerine Gre:
a) Temel elikler b) Kalite elikler c) Soy elikler
3- Mamul ekillerine Gre:
a) Yass elikler b) Uzun elikler c) Ksa elikler
4- Kullanm Yerlerine Gre:
a) Yap elikleri b) Takm elikleri c) Yay elikleri d) Hz elikleri e) Paslanmaz elikler
5- retim yntemlerine Gre.
a) Bessemer ve Thomas elii b) Siemens-Martin elii c) Elektrik ark ve elektrik
endksiyon elii d) Pota elii e) Oksijenli konverter elii f) Vakum elii g) Puddel
ve Kaldo elii
6- Dokusal Durum ve Metalografik Yaplarna Gre
7- Fiziksel ve Kimyasal zelliklerine Gre
8- Sertletirme Ortamlarna Gre

Malzeme Bilimi Slaytlar
5/29
elikler
Az alaml Yksek alaml
Az Clu
<0.25 wt% C
Orta Clu
0.25-0.6 wt% C
Yksek Clu
0.6-1.4 wt% C
Kullanm
Alanlar
otomotiv
gvdeleri
levha
kprler
kuleler
basnl
kaplar
Krank
miller
civatalar
ekiler
baklar
pistonlar
dililer
anma
uygulamalar
anma
uygulamalar
matkaplar
testere
kalplar
yksek sc.
uygulama.
trbinler
frnlar
korozyon
direnci
rnek
1010 4310 1040 43 40 1095 4190 304
Ekler
Yok
Cr,V
Ni, Mo
Yok
Cr, Ni
Mo
Yok
Cr, V,
Mo, W
Cr, Ni, Mo
Sade Clu Yksek Muk.
Az alaml
Sade
Isl lem
Grebilir
Sade Takm

Ostenitik
Pas. elik
sim
Sertleebilirlik
0 + + ++ ++ +++ 0
TS - 0 + ++ + ++ 0
EL + + 0 - - -- ++
Fiyat ve mukavemet artar, sneklik azalr
Kimyasal bileimine gre
Malzeme Bilimi Slaytlar
6/29
Sade Karbonlu elikler :

Yaplarnda elik retim yntemlerinden meydana gelen ok az miktarda Mn, Si, P, S gibi elementler
ieren Fe-C alamlardr.
Mekanik zellikleri C miktarna ve retim srasnda gsterilen neme gre deiir ve snrldr.
Sade C lu elikler ucuzdurlar ve kolay ekillendirilebilirler.
Sertleme yetenekleri azdr. Sertletirme ileminden sonra paralarda atlama, arplma ve i
gerilmelere rastlanr.ayet para kaln ise o zamanda istenilen dzeyde sertleme salanamaz.
Korozif ortamlara dayankszdrlar.
Az karbonlu elikler sertletirilemezler, bunlarn uygun yntemlerle yzeyleri sertletirilir.

Kimyasal bileimine gre
Orta Clu elikler :

Isl ilemlere olduka yatkndrlar,
Dayanmlar az Clu eliklere gre daha iyidir,
Sneklilikleri az Clu eliklere yakndr,

Yksek Clu elikler :

Normal soutmada yaplarnda oluan perlit nedeniyle az Clu eliklere gre serttirler,
Sneklilikleri olduka azdr,
Kesilme ve ilenme kabiliyetleri ktdr,
Tala kaldrma ilemine ancak yumuatma (kreselletirme) tav sonrasnda yatknlk kazanrlar.

Malzeme Bilimi Slaytlar
7/29
Kimyasal bileimine gre
Alaml elikler :

Sade Clu eliklerin kullanm alanlar snrldr. Bunlarn derinliine sertleme, ve korozyona
dayanm durumlar iyi deildir. Bu zelliklere ulaabilmek iin eliklere alam eleman
katlmas gerekir. elie baz alam elemanlarnn katlmas ile elie eitli zellikler
kazandrlr. rnein : elikte sertleme esnasnda atlama ve arplma azalr, derinliine
sertleme salanr, korozyona dayanm artar,mukavemet zellikleri geliir. eliklerde ez ok
kullanlan alam elemanlar unlardr.

Cr, Mn, Ni, W, V, Co, Cu, Al, Mg, Pb, Bi, Be, Sn, B, Si, Ti, Ta, Zr

elikleri alam eleman miktarna gre gruplara ayrmakta mmkndr.

Eer elik yapsnda %5ten daha az alam eleman var ise;

AZ ALAIMLI (HAFF ALAIMLI) ELKLER denir ki bunlar yksek dayanm gsteren yap
ve imalat elikleridir.

Eer elik yapsnda %5ten daha fazla alam eleman var ise;

YKSEK ALAIMLI ELKLER denir ki bunlar paslanmaz elikler, zel amal takm
elikleri ve manyetik eliklerdir.

Malzeme Bilimi Slaytlar
8/29
2.a- TEMEL ELKLER:
stenen kaliteye ulamak iin retiminde zel nlem alnmas gerekmeyen alamsz eliklerdir. Bunlar
gerilme giderme ve normalletirme tav gibi basit sl ilemler dndaki sl ilemlere uygun deillerdir. Bu
eliklerin derin ekme, ekme, souk profil haddesi gibi belli imalat zelliklerinin olmas istenemez.
Standartlarda bu zellikler garanti edilmemitir. Teknolojik nedenlerden dolay katlmas gerekmi olan Si
ve Mn oranlar dnda alam elementleri iermeleri ayrca istenemez. nce saclar, teneke ve zel kromajl
ince saclar bu eliklerden imal edilmemelidir.

Kalitelerine gre
2.b- KALTE ELKLER:
Bu eliklerin i yaplarnda belli lleri amayacak kadar metalik olmayan kalntlar (cruf, mangan
slfr vb.) bulunabilir; olmamas da artnameyle istenemez.
Her defasnda iyi kaliteli bir sl ilem uygunluu yoktur.
Gevrek krlganlk, tane bykl, souk ekillenme kabiliyeti gibi zellikler bakmndan temel
eliklere gre daha stndrler.
Msaade edilen P ve S oranlar daha dktr (genelde ??? % 0,045 P,S).
"Temel elikler" ve "soy elikler" dnda kalan btn elikler bu gruptandr.
Kalite elikler hem alamsz ve hem de alaml trden olabilirler; alamsz kalite elikler (UQS) ve
alaml kalite elikler(LQS)
2.c- SOYELKLER:
Isl ilemler - bilhassa slah ilemi - iin ngrlm olan, Isl ilemlerde her defasnda ayn zellikleri
elde etmek mmkndr. Su verildiinde dar toleranslar arasnda sertlik deerleri nceden belirlenebilir.
yaplarnda metalik olmayan kalntlarn en aza indirildii temiz eliklerdir. Gazlar alnmtr.
Alam durumlarna gre hem yzeyde ve hem de derinliine sertleme yetenekleri ok iyidir.
Bu eliklerin hemen hepsinin P ve S oranlar % 0,035'in altndadr.
Gei scaklklar dktr.
ok sakin (FF) dklmlerdir.
Hem alamsz soy elikler (UES) ve hem de alaml soy elikler (LES) vardr.

Malzeme Bilimi Slaytlar
9/29
Mamul ekillerine gre
3.a- YASSI ELKLER

Yass elik, genilii kalnlna oranla ok byk olan, dikdrtgen kesitli elik yar mamullerine denir.
Teknik llerde yzeyleri genelde dzdr. Desenli olarak retilmi olanlar da vardr.

Levha (kalnl >3,0 mm),
Geni lama (genilii >150 1250 mm olan lama),
Band (rulo olarak sarlm),
Sac (plakalar halinde boya kesilmi),
erit (hadde genilii <600 mm),
nce sac (kalnl <0,50 mm) vb. gibi alt gruplar vardr.

3.b- UZUN ELKLER

Uzunluu boyunca kesiti ayn kalan ve kesiti yass mamulden farkl olan elik yar mamulleridirler. ubuk,
tel, filmain, kebent, lama, boru gibi eitli dolu ve bo profil kesitlidirler. Yzeyleri genelde dzdr.
stisna olarak, nervrl beton elii gibi uzun elikler de vardr.

3.c- DER EKLLERDEK ELKLER

Bunlarn ksa elikler olarak da tanmlanmas mmkndr. Serbest ve kalpta dvme ilemleri iin ksa ve
dolu paralar, dkme elikler, toz metalrjisi yntemi iin retilmi elik tozlar ve sinterlenmi elik
paralar bu grubu tekil eder.

Malzeme Bilimi Slaytlar
10/29
Kullanm alanlarna gre
4.a. YAPI ELKLER

Makine elemanlarnn, aparatlarn, her tr sanayi aksamnn, tm inaat sektrne ait elik tasarmlarn
yapmnda kullanlan eliklerdir. Karbon oranlar genelde alamsz olanlarda ??? % 0,6 C ve alaml
olanlarda ise ??? % 0,5 C alnr. Kullanm yerlerine gre pek ok alt gruplar vardr. Rulman eliklerini
ve yay eliklerini de yap elii grubuna dahil etmek mmkndr.

4.b. YAY ELKLER

eitli kesitlerde olabilen yaylarn imalatnda kullanlan eliklerdir. Bu eliklerin karbon oranlar yap
eliklerine gre daha yksektir ve takm eliklerinin karbon oranlarna gre de alt sralardadr. Akma
snr/ekme dayanm orannn yksek ve elastisite modlnn kararl olmas gereken, su alabilen
eliklerdir.

4.c. TAKIM ELKLER

elikler de dahil tm malzemeleri ilemede kullanlan aletlerin, yani takmlarn imalatnda kullanlan
eliklerdir. Alaml ve alamsz olabilirler. Hz elikleri de bu gruptadr. Belirgin zellikleri yeterli
saylacak tokluu yannda yksek sertlik deerine sahip olmalardr.

Malzeme Bilimi Slaytlar
11/29
Kullanm alanlarna gre
4.a. HIZ ELKLER

Yksek kesme hzlarnda alan takmlarn yapmnda kullanlrlar.Bu eliklerle takmlar yapldnda
hzl kesme ilemi yaplabilir.Bu eliklerle 50 m/dak. Hlz kesme ilemleri yaplabilir.Kesici u tavlama
scaklna kadar snsa bile kesmeye devam eder.600Cnin zerinde menevileme gzlenir.Hz
eliklerinin bileimleri genellikle %0,6-0,8 C, %3-5 Cr, %14-20 Wdan ibarettir. Bunlarn dnda
yaplarnda V,Mo,Co elementleri de bulunabilir.V seri eliklerin kesme zelliklerini dzeltmek ve
iyiletirmek, havada sertleme zelliini artrmak iin katlr.Mo elii krlgan yaparsa da elik C
tarafndan korunur.Bu element (Mo) fazla andrc malzemelerin kesilmesine iyi gelir.Co daha yksek
stma derecesi salayarak Cun erimesini artrr.Hz eliklerine sl ilem 1150-1350 C gibi olduka
yksek scaklklarda yaplr.Paralar nce zenle 850 Cye stlr,tane bymesi ve oksitlenme
engellenerek tavlama scaklna ulatrlrlar,sonra soutma ve sertletirme ilemleri yaplr.Soutma
havda ve yada yaplr.Uzun sre yksek scaklklarda stlm hz eliklerinin d yzeylerindeki yap
bozulur.Bu tabaka sertlemez ve yumuak kalr.Kullanlmadan nce Bu ksmlar tavlanarak sert ksmlar
ortaya kartlr.

4.c. TAKIM ELKLER

elikler de dahil tm malzemeleri ilemede kullanlan aletlerin, yani takmlarn imalatnda kullanlan
eliklerdir. Alaml ve alamsz olabilirler. Hz elikleri de bu gruptadr. Belirgin zellikleri yeterli
saylacak tokluu yannda yksek sertlik deerine sahip olmalardr.

Malzeme Bilimi Slaytlar
12/29
Kullanm alanlarna gre
4.d. PASLANMAZ ELKLER

Bunlar evresel etkilere dayankl eliklerdir.Bu zellikleri bileimlerinde bulunan Crdan ileri
gelir.Paslanmann dnda baka zelliklerinde istendii durumlarda Crla birlikte baka elementlerde
katlmaktadr.Sertleebilen paslanmaz eliklerin bileiminde %12-14 Cr bulunur.Manyetik yapya
ulaabilmek iin bnyede bir miktar Cunda bulunmas gerekir.Cr alaml eliklerin korozyona
dayankll Crun elik yzeyinde ince bir Cr-O (Kromoksit) oluturmasndan kaynaklanr.Bu tabaka
Fei d etkilerden korur.

Malzeme Bilimi Slaytlar
13/29
retim yntemlerine gre
1. Bessemer ve Thomas elii.
2. Siemens-Martin elii.
3. Elektrik ark ve elektrik endksiyon elii.
4. Pota elii.
5. Oksijenli konverter elii.
6. Vakum elii.
7. Puddel ve Kaldo elii
Malzeme Bilimi Slaytlar
14/29
elikler
6. Dokusal durum ve metalografik yaplarna gre
Burada ana ktleyi oluturan yap ne ise elie adn bu yap verir. Bu gruptaki elikler:

Ferritik elikler
Perlitik elikler
Ferritik-Perlitk elikler
Ostenitik elikler
Martenzitik elikler
Beynitik elikler
Ledeburitik elikler


7. Fiziksel ve Kimyasal zelliklerine Gre:

Buradaki snflandrmada genel olarak eliklerin mukavemet zelikleri n plana karlarak bir snflandrma

Manyetik elikler
Isya dayankl elikler
Korozyona dayankl elikler
Paslanmaz elikler v.b.


Malzeme Bilimi Slaytlar
15/29
Sertleme ortamna gre
Su, Hava ve Ya elikleri :

Burada su,hava ve ya kelimeleri ile o elik iin uygulanan kastedilir. Sade Clu eliklerle baz cins
elikler Ac3 ve Ac1 scaklklar zerinde uygun bir scaklkta tavlandktan sonra suda soutulurlarsa
sertleirler.Aksi takdirde sertlemezler.Bu nedenle byle eliklere su elikleri ad verilmitir. rnein : %1
C, %0,25 Mnl elik gibi,bu elik aa matkaplar,freze baklar,el keskisi,testere ve kk makaslarn
yapmnda kullanlrlar.Bu elik ok zor sertlemektedir.Bu nedenle bu elik suda su vermeyle
sertletirilirler.

Yaplarnda %1den fazla Mn bulunduran eliklerle baz zel alaml elikler ar soutma hzlarna
dayanamazlar ve atlarlar.Bunu nlemek iin bu tr eliklere yada su verilir. rnein : atlama ve
arplma dayanm istenen takm ve kalplarn yapmnda kullanlan %0,93 C,%1,2 Mn, %0,5 W, %0,5
Cr,%0,2 Vlu ya eliklerini verebiliriz.

Hava elikleri denilince genellikle yksek alaml elikler denir.Bu eliklerin serletirilmeleri ok iyi olup
hava veya uygun bir gaz akmyla soutularak kolayca su verme ilemi yaplabilir. Anmaya dayanmlar
iyi deildir. rnein : %0,55C, %0,25 Mn, %2,5 W, %1,25 Cr, %0,5 V, %0,5 Mbli bir elik hava eliidir.

Burada yaplan snflandrmada mekanik zelliklerden en nemlilerinden bir olan sertletirme ileminde
kullanlan ortama gre bir snflandrma yaplmtr.
Malzeme Bilimi Slaytlar
16/29
En ok kullanlan elikler
En ok Kullanlan Seri elikler
%C %Cr %W %V %Mo %Co Sertleme ortam
ve Scakl
Dnceler
0,6 3-5 14 - - - Su ve yada
1250C
Olduka ucuzdur.
0,6 3-5 18 1 - - Hava ve yada
1280 C
ok kullanlan bir tiptir.
0,7 4,5 17 1,5 - 4 Hava
1285 C
Pahaldr.
0,7 4,5 20 1 1 10 Hava
1300 C
En sert malzeme
olarak kullanlr.
1,3 4 14 4 0,5 - Hava
1250 C
Sert malzeme olarak
kullanlr.
0,8 4,5 6 1,5 6 - Ya,Hava
1250 C
Dierlerinin yerine
kullanlabilir.
Malzeme Bilimi Slaytlar
17/29
Standart gsterimler
Belirli biim,
l,
Kalite,
Bileim ve,
ekillere balama anlamna gelir.
Standardizasyon Nedir?
Niin Standardizasyon?
Yaplan her retimin ayn zellik ve benzerlikte olmas teknikte en ok arzu
edilen husustur.
Standardizasyon ile retimin dnda yaplan kullanmlar snrlanr ve bunlarn
denetiminde kolaylklar salar.
Piyasada eit azalmasna yardm eder.
Bugn retimde standardizasyona girmeyen rn yoktur
elikte bir endstri rn olup standardizasyonu teknikte byk nem tar.
eliklerin normlatrlmasnda eliin kimyasal bileimi, zellikleri
ve,bileiminden hareket edilir.
eliklerin kalitesi ve zellikleri deien evresel artlarla ve sl ilemlerle byk
lde deitirilebilir.
Bunun iin elikler kimyasal bileimi esas alnarak normlatrlr.
nk her artta deimeyen tek deer eliklerin kimyasal bileimleridir.
Malzeme Bilimi Slaytlar
18/29
Standart gsterimler
eitli Uluslarn elik Standardizasyonu (Normlar)
Gelimi ve gelimekte olan her lke kendi bnyelerine uygun olarak elik normlar
gelitirmilerdir.Dolaysyla normlar lkeden lkeye deimektedir.Ayrca bir lkenin
bnyesinde birden fazla normda olabilir.lkemizin uluslar aras normu TSE (Trk Standartlar
Enstits) normudur.Ayrca lkemizde MKE(Makine Kimya Endstrisi) , Etinorm (Etibank
Normu) gibi normlarda mevcuttur.
LKE ADI NORM ADI
Almanya DIN
Amerika AISI / SAE
Fransa ANFOR
Japonya JIS
Rusya GOST
Trkiye TSE
ngiltere BS
Malzeme Bilimi Slaytlar
19/29
Standart gsterimler
Trk elik Standard (TSE-1111)
Trk elik standard ilk bakta fazla ayrntl grlse de gelien endstri ayrntl bilgi ve kavramlar
gerektirdiinden bu durum gelecek asndan sevindiricidir.
retim Yntemlerine Gre:
1.ELK RETM YNTEMLERNN TRK STANDARTLARI
RETM YNTEM TRK NORMU
SiemensMartin elii M
Elektrik ark elii E
Elektrik indksiyon elii I
Oksijenli konverter elii O
Bunlarn dnda
Asidik zellikler A
Bazik zellikler B
Malzeme Bilimi Slaytlar
20/29
Standart gsterimler
Ergitme ve Dkm Yntemlerine Gre:
2.ERGTME VE DKM EKLLERNE GRE TRK STANDARTLARI
ERGTME VE DKM EKL TRK NORMU
Sakin dklm elik S
Yar sakin dklm elik Sy
Kaynar dklm elik K
Yalanmayan elik Y
Isl lem Trne Gre:
3.ISIL LEMLER YNNDEN TRK STANDARDI
ISIL LME TR TRK NORMU
Sertletirilmi elik Sr
Menevilenmi elik Me
Normalletirilmi elik Nr
Gerilme-giderme tav grm elik Gt
Yumuatma tav grm elik Yt
Malzeme Bilimi Slaytlar
21/29
elik standart gsterime ait rnekler
ALAIM ELEMENTLER ARPIM FAKTR
Cr,Co,Ni,Si,W,Mn 4
Al,Be,Cu,Mo,N,Ta,Ti,Zr,V 10
P,S,N,Ce,D 100
B 1000
20 Mn 5 % 0,2 C (20/100) , % 1,25 Mn (5/4) ieren alaml elik
25 Si Mn 7 % 0,25 C (25/100) , % 0,75 Si (7/4), az miktarda Mn ieren alaml kalite elik
15 Cr 3 % 0,15 C, % 0,75 Cr (3/4) ieren az alaml asal elik.
HARFLER TANIM
Ck Genel amal kaliteli karbon elikleri( Dk P ve S)
Cm Kkrt miktar belli snrlar ierisinde olan slah edilebilir karbon elikleri
Cq Souk ekillendirilebilir karbon elikleri
Cf Alevle ve indksiyonla yzeyi sertleebilir karbon elikleri
X 8 Cr Ni 18 8 Yksek alaml elik : % 0,08 C (8/100), % 18 Cr % 8 Ni
X 10 Cr Ni Ti 18 9 2 Yksek alaml elik% 0,1 C (1/100), % 18 Cr, % 9 Ni, % 2 Ti

St 37 Minimum ekme mukavemeti 37 kp/mm2 olan yap elii
St 42.2 Minimum ekme mukavemeti 42 kp/mm2 olan 2. kalite yap elii
Cq 40 % 0,4 C ieren
alamsz asal elik.
Cf 60 % 0,6 C ieren
alamsz asal elik.
Ck 35 % 0,35 C ieren
alamsz asal elik. % 0,035
den az S ve P ieriyor.
Malzeme Bilimi Slaytlar
22/29
zet olarak:
Demir ierenler elikler Dkme demirler

Standart gsterimler AISI & SAE & St
10xx Sade Karbonlu elikler
11xx Sade Karbonlu elikler (lenebilirlik iin kkrt azaltlm)
15xx Mn (10 ~ 20%)
40xx Mo (0.20 ~ 0.30%)
43xx Ni (1.65 - 2.00%), Cr (0.4 - 0.90%), Mo (0.2 - 0.3%)
44xx Mo (0.5%)

xx wt% C x 100 ieriini gsterir.
example: 1060 steel plain carbon steel with 0.60 wt% C

Paslanmaz elikler -- >11% Cr
elik standart gsterime ait rnekler
Malzeme Bilimi Slaytlar
23/29
Dkme demirler
Demir esasl alamlardr > 2.1 wt% C
Yaygn kullanm 3 - 4.5 wt%C
Dkm kolay olsun diye bu C ierii kullanlr.

Sementit ferrit ve grafit e ayrr.
Fe
3
C 3 Fe (a) + C (grafit)

Genellikle yava souma sonucu oluur.
Dkme demirler
Malzeme Bilimi Slaytlar
24/29
Fe-C gerek denge diyagram
Grafik aadaki artlara
gre oluur:
Si > 1 wt%
slow cooling
1600
1400
1200
1000
800
600
400
0 1 2 3 4 90
L
g +L
a + Grafit
Sv +
Grafit
(Fe)
C
o

, wt% C
0
.
6
5

740C
T(C)
g + Grafit
100
1153C g
Ostenit
4.2 wt% C
a + g
Dkme demirler
Malzeme Bilimi Slaytlar
25/29
Dkme demir eitleri
Gri dkme demir
Grafit paracklar (flake)
ekme altnda krlgan ve dk mukavemet
Bas mukavemeti yksek
Mkemmel titreim snmleme
Anma direnci

Ductile iron
Mg yada Ce eklenir
Grafit kresel haldedir
Esas matriks perlit olup, sneklii iyidir.
Dkme demirler
Malzeme Bilimi Slaytlar
26/29
Beyaz dkme demir
<1wt% Si
Si ierii nedeniyle sertlik yksek fakat
krlgan deil
Daha fazla sementit vardr



Dvlebilir dkme demir
800-900C sl ilem grm
Grafit yaprak eklinde
Daha snek
Dkme demirler
Malzeme Bilimi Slaytlar
27/29
Dkme demirler
Malzeme Bilimi Slaytlar
28/29
Demir alamlarnn snrl kullanm?
1) Nispeten dk mukavemet
2) Nispeten dk iletkenlik
3) Zayf korozyon direnci
Dkme demirler
Malzeme Bilimi Slaytlar
29/29
Demir d metaller
Demir d
Alamlar
Al alamlar
-dk
r
: 2.7g/cm
3

-Cu, Mg, Si, Mn, Zn eklenir
-ekelme sertlemesi ile muk.
(uak paralar, hafiflik)


Mg alamlar
-ok dk
r
: 1.7g/cm
3

-kolay tutuma
- uak, askeri amal
Refrakter malz.
-Yksek erime T
-Nb, Mo, W, Ta
Soy metaller
-Ag, Au, Pt
- Oks. ve kor. direnci
Ti alamlar
-Dk
r
4.5g/cm
3



eliin 7.9g/cm3
-yksek T de reaktif
- Uzay uygulamalar
Cu alamlar
Pirin: Zn esas metal.
(Tak olarak, madeni para,
Korozyon direnci)
Bronz : Sn, Al, Si, Ni
ierir
(burlar, ini
takm)
Cu-Be :
Mukavemet iin
kelme sertlemesi
Demir d metaller

You might also like