PANEVROPSKI UNIVERZITET APEIRON

BANJA LUKA
FAKULTET INFORMACIONIH TEHNOLOGIJA
SMJER:
Poslovna informatika
PREDMET:
Internet Marketing
TEMA:
,,WAP Protokol
Predmetni nastavnik:
Prof. dr Gordana Radi
Student:
Ognjen Kojinovi
Broj Indeksa 16-11/RPI
Banja Luka, April 2014.

Sadraj
1.UVOD .................................................................................................................................................... 3
2.ISTORIJA WAP PROTOKOLA .................................................................................................................. 4
2.1 WAP PUSH ..................................................................................................................................... 4
2.2 WAP 2.0 ......................................................................................................................................... 4
3.TEHNIKE SPECIFIKACIJE ...................................................................................................................... 5
4. KOMERCIJALNI STATUS ....................................................................................................................... 7
4.1 EUROPA ......................................................................................................................................... 7
4.2 AZIJA .............................................................................................................................................. 7
4.3 SAD ................................................................................................................................................ 7
5.WAP UTICAJ NA MODERNE WEB STRANICE ......................................................................................... 8
ZAKLJUAK ............................................................................................................................................... 9
LITERATURA ........................................................................................................................................... 10


3

1.UVOD
Wireless application protocol (WAP) je tehniki standard za pristup informacijama preko mobilne
beine mree. Wap pretraiva je web pretraiva za mobilne ureaje kao to su mobilni telefoni
koji koriste WAP protokol
Prije uvoenja WAP protokola, mobilni provajderi su imali ograniene mogudnosti da nude
interaktivne usluge prenosa podataka, ali i potrebu za podravanjem interaktivnosti interneta i web
aplikacija, kao to su:
Servis elektronske pote preko mobilnog telefona
Pradenje zaliha i cijena produkata berze
Sportski rezultati
Novine
Preuzimanje muzikog sadraja preko mobilnih telefona
Japanski i-mode sistem nudi jo jedan veliki konkurentski beini protokol za prenos podataka. Od
2013 WAP upotreba je uglavnom nestala u Evropi i SAD. Vedina modernih internet browsera u
dananje vrijeme u potpunosti podravaju HTML, tako da upotreba WAP protokola za web stranice
vie nema praktinu upotrebu


4

2.ISTORIJA WAP PROTOKOLA
Wap forum datira iz 1997. On prije svega ima za cilj da okupi razliite beine tehnologije u
standardizovanom protokolu. Prva kompanija koja je lansirala WAP sajt je holandski operater
mobilne telefonije Telfort BV u oktobru 1999. Sajt je razvijen kao sporedni projekat
Kristofera Bija i Euana MekLeoda i pokrenuta je sa mobilnog telefona Nokia 7110.
2002.godine forum je konsolidovan (zajedno sa mnogim drugim forumima industrije) u Open Mobile
Aliance (OMA)
2.1 WAP PUSH
WAP Push je registrovan u specifikaciji da dozvoli WAP sadraj prikazuje na mobilnim telefonima sa
minimalnom intervencijom korisnika. WAP push je u osnovi specijalno kodirana poruka koja sadri
vezu sa WAP adresom.
WAP Push je naveden na vrhu WAP Datagram Protokola. I kao takav moe biti isporuen preko
jednog WDP-podranog nosioca kao to je GPRS ili SMS. Vedina GSM mrea imaju irok spektar
modifikovanih procesora, ali GPRS aktiviranje iz mree nije generalno podrano, tako da WAP Push
poruke morajuda budu isporuene na vrhu SMS nosioca.
2.2 WAP 2.0
Ponovo projektovana 2.0 verzija je objavljena u 2002.godini. Koristila je sjradenu verziju XHTML sa
end-to-endHTTP, sputajudi gejtvej i kastom izdanja protokola za komunikaciju sa istim. Uloga WAP
gejtveja bi tad bila prebaena sa jednih od prevoda za dodavanje dodatne informacije na svaki
zahtjev. Ovo de biti konfigurisano od strane operatera i mogu da ukljuuju telefonske brojeve,
lokacije, informacije o pladanju i informacije telefona.


5

3.TEHNIKE SPECIFIKACIJE
WAP standard opisuje protokol paket koji omogudava interoperabilnost WAP opreme i softvera sa
razliitim mreanim tehnologijama, kao to su GSM i IS-95 (takoe poznat kao CDMA)
Datagram WAP protokola:
1. Wireless Application Environment (WAE)
2. Wireless Session Protocol (WSP)
3. Wireless Transaction Protocol (WTP)
4. Wireless Transport Layer Protocol (WTLS)
5. Wireless Datagram Protocol (WDP)
3.1 Wireless Application Environment (WAE)
Wireless Application Environment je rezultat napora WAP protokola za promovisanje industrijsko
irokih standarda i specifikacija za razvoj aplikacija i servisa koji posluju preko beine komunikacione
mree. WAE specifira u okvirima aplikacija za beine ureaje (mobilni telefoni, PDA ureaji i
pejderi). Okvir proiruje i osnauje druge WAP tehnologije, ukljuujidi beine transakcije.
3.2 Wireless Session Protocol (WSP)
Wireless Session Protocol je otvoren standard za odravanje visikog nivoa sesije. Beina sesija nije
nita drugo nego normalna sesija web pretraivanja koja poinje kada se korisnik povezuje na jedan
URL i zavrava kada korisnik napusti taj URL. Uspostavljanjem sesije znai da su sobine sesije
definisane samo jednom na poetku sesije. Ovo ima korist uvanja propusnog opsega zbog prirode
beine komunikacije.
3.3 Wireless Transaction Protocol(WTP)
Wireless Transaction Protocol je standard koji se koristi u mobilnoj telefoniji. To je sloj WAP
protokola koji je namjenjen da donese internet pristup mobilnim telefonima. WTP prua funkcije
sline TCP, osim sto WTP ima smanjenu koliinu informacija potrebnih za svaku transakciju. On
podrava 3 tipa transakcije:
Nepouzdane jednosmjerne zahtjeve
Pouzdane jednosmjerne zahtjeve
Nepouzdane dvosmjerne zahtjeve
3.4 Wireles Transport Layer Protocol(WTLS)
Wireless Transport Layer Protocol je nivo bezbjednosti za WAP aplikacije. Na osnovu TLS (Transport
Layer Protocol) v1.0 (sigurnosni sloj koji se koristi na internetu, ekvivalentno SSL(secure socket
layer) 3.1), WTLS je razvijen za rjeavanje problematinih pitanja u vezi mobilnih mrenih ureaja-kao
to su
Ograniene procesorske snage i kapaciteti memorije,
Nizak propusni opseg ,
Integritet podataka
Mehanizmi zatite privatnosti

6

3.5 Wireless Datagram Protocol(WDP)
Wireless Datagram Protocol (WDP)definie kretanje informacija iz prijemnika poiljaocu i podsjeda na
korisniki datagram protokol u paketu internet protokola.
Wireless Datagram Protocol, protokol u WAP arhitekturi pokriva Transport Layer Protokole u internet
modelima. Kao opta transport usluga, WDP nudi gornjim slojevima nevidljivi interfejs nezavisno od
osnovne tehnologije koja se koristi. Kao posljedica interfejsa uobiajenog za transport protokole,
gornji slojevi protokola WAP arhitekture mogu da rade nezavisno od osnovne beine mree.
Doputajudi samo transportnom sloju da se bavi fizikim problemima zavisnim od mree globalna
interoperabilnost se moe stedi koristedi posrednike mrene prolaze.


7

4. KOMERCIJALNI STATUS
4.1 EUROPA
Izmeu 2003 i 2004 WAP je napravio jae oivljavanje sa uvodjenjem beinih usluga (kao to su
Vodafone Live!, T-Mobile, T-zones i drugih lako dostupnih usluga). Prihodi operatora su generisani od
strane transfera GPRS i UMTS podataka, to je drugaiji poslovni model nego to je koriteno u
tradicionalnim Web stranicama i ISP ovima. Prema podacima udruenja mobilnih operatera WAP
saobradaj u Velikoj Britaniji udvostruio se od 2003-2004.godine.
4.2 AZIJA
Za razliku od Evrope, WAP je doivio ogroman uspjeh u Japanu. Dok je najvedi operater NTT DoCoMo
slavno iskoristio WAP u korist svog in-house sistema i-mode, rivalski operateri KDDD i
SOFTBank Mobile imaju uspjeno rasporeene WAP tehnologije. Konkretno ringtone pjesme,
melodije iz filmova su zasnovane na WAP. Nakon to su se zatekli u sjeni poetnog uspjeha i-mode,
dva manja japanska operatera su za svoje sticanje udjela na tristu koristili DoCoMo od proljeda
2001.
4.3 SAD
Usvajanje WAP u SAD patilo je jer se od mnogih mobilni provajdera zahtjevalo posebne aktivacije i
dodatne takse za podrku podataka, a takoe zato to telekomunikacijske kompanije trae da se
pristup takvoj kontroli podataka dozvoli samo odobrenim provajderima.


8

5.WAP UTICAJ NA MODERNE WEB STRANICE
Originalni model wap stranice je sluio stranice u WML. WML je zasnovan na konceptu dokumenata
poznatih kao palube sa podacima u svakoj palubi strukturiranih u jednoj ili vie kartica od kojih
svaka predstavlja jednu interakciju sa korisnikom. Sa dolaskom responsivnih mobilnih web dizajnova
koji su doveli do promjene veliine prilagoavanja sadraja doveli su do toga da se koncepta palube i
kartice da se odbaci. Kartice su sluene u redovima i kolonama da se prilagode mogudnostima
ureaja, bazirani na mrei, vrsti ureaja i mogudnosti podrke medija.


9

ZAKLJUAK
Iako u dananje vrijeme ne pronalazi svoju upotrebu u irokom asortimanu mobilnih ureaja,
pronalaenje wap protokola je uveliko olakalo i omogudilo razvoj mnogih tehnologija dananjice.


10

LITERATURA
http://msdn.microsoft.com/en-us/library/gg159315.aspx posjedeno (21.4.2014, 22.4.2014
http://en.wikipedia.org/wiki/Wireless_Application_Protocol4 posjedeno (21.4.2014, 22.4.2014)
http://computer.howstuffworks.com/wireless-internet3.htm posjedeno (21.4.2014, 22.4.2014)
http://edu.eap.gr/pli/pli23/documents/Parallila_Keimena/WAP.pdf posjedeno 22.4.2014