1

2
GNLDEN ESNTLER:



KRN- KERMde YOLCULUK




KEHF-MAARA-SRES




NECDET ARDI



RFAN SOFRASI
NECDET ARDI
TASAVVUF SERS (31)
N SZ:

3
Evvel btn okuyucularma bir mr boyu salk,
shhat ve gnl muhabbetleri ve gerek mn da tasavvuf
idrakler niyaz ederim. Bu dnya da en byk kazan
burasn, bu lemi ehdet-i, gerekten mahede ederek
yaayp geirmek ve kendini tanmay bilmek olacaktr.
Krn- Kermde (yolculuk) adl sohbetlerimizin bazlarn
vakit bulduka yazya geirtip daha sonra vakit bulduka
kitap haline dntrmek iin almalar yapmaktayz.
Onlardan biri de, mevzuumuz olan, Kehf maara,
Sresidir. Nihayet vakit bulup onu da asln deitirmeden
o gnlerde yaplan sohbet mertebesi itibarile dzenlemeye
alacam. inde bir hayli mevzular olan bu Sre-i erifin
zhir btn nrundan bu dnyada iken yararlanmaya
gayret edelim. Cenb- Hakktan bu hususta her kes iin
baarlar niyaz ederim.

Sevgili okuyucum, bu kitabn yazlnda, dzenle-
niinde, baslnda, bastrlnda, tm oluumunda emei
ve hizmeti geenleri sayg ile yad et, gemilerine de hayr
dua et, ALLAH (c.c.) gnlnde feyz kaplar asn. Yarabbi;
bu kitaptan meydana gelecek manevi haslay, evvel
acizane, efendimiz Muhammed Mustafa, (s.a.v.) in ve Ehl-i
Beyt Hazaratnn rhlarna, Nusret Babamn ve Rahmiye
annemin de ruhlarna, ceddinin gemilerinin de ruhlarna
hediye eyledim kabul eyle, haberdar eyle, ya Rabbi.

Muhterem okuyucularm; yine bu kitab da okumaya
balarken, nefsin hevasndan, zan ve hayelden, gafletten
soyunmaya alarak, saf bir gnl ve Besmele ile
okumaya balamanz tavsiye edeceim; nk kafamz ve
gnlmz, vehim ve hayalin tesiri altnda iken gerek
mn da bu ve benzeri kitaplardan yararlanmamz
mmkn olamayacaktr.

Gayret bizden muvaffakiyyet Hakktandr.
Terzi Baba Tekirda (20/02/2011) Pazar:
1
KEHF SRES

4
"Euz Billhi mine eytanirracm.
"Bismillh'ir-Rahmn'ir-Rahm

Kehf sresine balamadan evvel. Besmele-i erifin baz
zelliklerini tefekkr edip aratrmaya alalm.

Besmele-i erifte geen Allah Esmsnn zti zuhur
mahalli, sfat mertebesi olan, Hakikat-i Muhammeddir.
Hakikati Muhammednin de Rahmn ve Rahm olarak da
dnk zuhur mahalli ise Hz. Muhammed (s.a.v.) dir.

Rahmnn Rahminden domayan BismillhirRah-
mnirRahm olamaz

ite bu hakikat Meryem, 19. Sresinde belirtilen Yahya
(a.s) n domas, s (a.s) n domas ve Amineden yani
eminden doan yetim Muhammedtir. Daha sonda Hz.
Muhammed, daha sonra Hakikati Muhammedi, daha sonra
Hakikat-i Ahmed olan zuhuru lh- Besmele-i erifin
tamamn ifade etmektedir. yle ki; Ahadiyyet ve
Ahmediyyet (Allah) isminin zuhuru, Hakikat-i Muhammed-
Rahmn isminin zuhuru, Hz. Muhammedte birimsel
varlyla Rahm isminin zuhurudur. Bizler Bismillhir-
RahmnirRahm dediimiz zaman Efendimizden (s.a.v)
bizlere intikal eden bu Hakikat-i lhiyyenin o kanal ile
zuhura gelmesidir.

Abdlkerim Cl Hz. leri El Kehfi ver rakm fi erhi
bismillhirrahmnirrahm adl rislesine bu hakikatler
dolaysyla bu ismi vermitir, maarann ve rakim
hakikatinin ifade ettii isme yani iindeki mnlara binen
bu ismi vermitir. Besmele-i erif ekerek bu anlayla
baladmz her i ineallah muvaffak olur. Besmele-i
erifin bandaki B (ile) ifadesi bu isimler, bu hakikatler
ve bu zuhur anlayyla balarm mnsna olur ayrca.

2
Bu yzden Allah ismi Azam hususide sadece Hz.
Muhammed (s.a.v) Efendimize aittir ancak nsn- Kmilde
5
Allah ismi erifinin kapsam altndadr fakat mutlak deil
vekletendir. Dier Allah Esms zuhurlar olan nsn-
Kmiller ve peygamber hazaratlar Hz. Raslllaha
vekleten Allah isminin mazharlardr ve her peygamberin
bir ismi hass vardr.

Allah ismi erifinin mutlak deil vekleten kapsam
altndalardr her nsn- Kmilin Esm-i lhiyyeden hususi
bir isim ve tecellisi vardr ve bu isim o kiiye ancak Cenb-
Hakk tarafndan o kiinin gnlnden verilir.

BismillhirRahmnirRahm dediimiz zaman Haki-
kat-i Ahmediyyeyi, Hakikat-i Muhammediyyeyi, Hz.
Muhammed-i mertebeleriyle birlikte Ondan yardm iste-
mekteyiz. Besmele-i erife bir baka ifade ile, zhire
dnk baktmzda daha evvel ksaca belirttiimiz gibi
Yahya-Hayy, hayat douu kiide Rahimiyyet douunu,
Meryemolu snn douu Rahmniyyet douunu,
Abdullah Allahn kulunun olu Muhammed (s.a.v) in
douu ise Allah isminin douu yani zuhura gelmesidir
diyebiliriz.

Mseviyyet mertebesinden Ruhl Kudse gei, yani
venefaht mertebesinden ve eyyednah Bi Ruh-ul
Kuds mertebesine oradan da ruhu azam mertebe-
sine geii gsteren bir hadiseler zinciridir.

Yahya a.sn babas Zekeriya a.s yani zekiyye,
tertemiz, pak bir varlktan Hayy olan Yahya ismiyle ilk defa
bu hakikat veriliyor. Zekeriyyadan Hayyn domaya
balamas ile insanlk aleminde venefahtden ve
eyyednah Bi Ruh-l Kudse olan seyir balad. te bu
BismillhirRahmnirRahmdeki Rahm Esmsnn
zuhurudur. Meryemolu sann douu BismillhirRah-
mnirRahmdeki Rahmn Esmsnn douunu,

3
Abdullah, Allahn kulunun olu, Muhammed (s.a.v) in
douu BismillhirRahmnirRahmdeki Allah isminin
6
douudur yani Allah Esmsnn kulu, zt-i tecellinin
mahallidir.

te kim ki, bu dou ve idrakleri kendi bnyesinde
oluturdu ve altrd (yani hazm etmesi, idrak ve
anlaynda bulundurmas) ite o kimseler Besmele-i
erifin yaayan gezerleri oldular. te bu yzden
Rahmnn Rahminden domayan BismillhirRahmnir-
Rahm olamaz denmitir.

(El Hamd) Ebced hesabyla toplam say deeri (83),
(8+3=11) eder ki, karl mertebe-i Hz.Muhammedtir
yani Besmele-i erifeyi ekmenin keml balangc bu
mertebeden olmaldr.

Bilindii gibi Krn- Kermin banda kayt olarak
Euz Besmele yoktur, baka bir mir hkm dolaysyla
lisanen sylyoruz, kaytta sadece Besmele blm vardr.
Bu nedenle Krn- Kermin lisnen okunuunun banda
() "Elif harfi vardr, kaytta ise () Be harfi vardr.
Kelmda olan Ez bize ok eyleri ikaz ve ifade etmekte-
dir; Bunlarn iinde bata geleni Krn- Kermi okuma
adabn bilmemiz gereidir, bir eyin adab ne kadar iyi
bilinirse kemli de o derece yksek olur, Krn- Kerm
okuma adabyla ilgili olarak yazlm bir yazm yeri
gelmiken paylaalm;

slm bir mertebeler btndr, btn lemlerin
varln bnyesinde toplayan Cmi bir lh-i ilim deryasdr.
Bu ilim deryasnda ancak akl klln Hakikati Muhammedi
gemisiyle gezilir ve onunla son iskele olan Allaha mlki
gereklemi olur, bunun dnda beerin yani akl czn
ina ettii hayal gemileri bu deryada yol alamaz, sona

4
ulaamayp kendi etrafnda dnp durarak sonunda
batarlar. Yeryzne insan yani dnen varlk dem (a.s)n
7
aya bastktan itibaren lh- tefekkrde balam oldu, bu
tefekkr seyri her bir Nebi ve Rasl elinin geliiyle lh-
bilinlenmede bir mertebe yukarya doru balam oldu.
Bylece insnlk geldii yere, yani kaynana doru lh-
bilgilerin kendisine sunulmasyla ve nefsiyle de mcadele
ederek ykselmesini srdrd, bu ykseli Hz.Muhammed
(s.a.v) ile de kemle ererek gerek mirac hadisesi vuk
bulmu oldu.

Btn bu hakikatleri lh- kitabmz Krn- Kerm
bizlere ok ak ifadeler ile bildirmektedir. Kiinin gerek
mn da aradn bulabilmesi iin evvela arad eyin ne
olduunu ve nerede olduunu iyi bilmesinin lzm geldiini
bilmesi tabiidir, aradn bilmeyen, bulduunu anlaya-
maz demilerdir, yleyse gerek mnda talebimiz Allah
(c.c.) ise Onu, Onun bize tarif ettii ekilde kitabndan ve
Rasl- Habibi Muhammed Mustafa (s.a.v) Efendimizin
hakikatlerinde aramamz gerekecektir.

Taleben veceden diye bildirilen Talep ettik,
bulduk denmitir, 20/114 yetiyle belirtilen Ya Rabbim,
ilmimi arttr diyerek bu sahadaki ilmimizin artmasn niyaz
edelim. Dini kitaplarmzn Krn- Kermi okumaya
balama ile ilgili blmlerinde bu bahis hakknda efal
mertebesi itibaryla ok tafsilatl bilgiler vardr, biz burada
tefekkr mertebesi itibaryla baz zelliklerine dikkat
ekmeye alacaz.
Bu mevzu ile ilgili bir ok yet-i Kermeden n ele alp
ksaca ifade etmeye alacaz,

1. Vaka Sresi 56/79. Ayet L yemessuHU illel
mutahherun yani Ona tamamen temiz
olanlardan bakas el sremez

2. Nahl Sresi 16/98.Ayet Feiz kara'tel Kur'ne

5
8
festez billhi mine eytanir racm yani Krn
okuyacan zaman o kovulmu olan eytandan hemen
Allaha sn

3. Mzemmil Sresi 73/4.Ayet Ev zid 'aleyhi ve
rettililKr'ne tertiyla yani veya onun zerine
arttr ve Krn gzelce tane tane bir l zere
oku

Hadisi erifte belirtildii gibi her bir ayetin en az drt
mertebesi vardr, bunlar srasyla;
- Zahiri yani d
- Batn yani ii
- Haddi yani snrlar
- Matla yani dou yerleridir.
Ayrca yedi mertebesi ve sonsuz mertebeleri vardr,
dolaysyla yet-i kermelerden daha geni bir anlay elde
etmek istiyorsak bu ifadeler nda inceleme yapmak tabi
olacaktr. Yukarda belirtilen yet-i kermeyi bu anlay
ierisinde zetle incelemeye alalm;

1. Vaka Sresi 56/79. Ayet L yemessuHU illel
mutahherun yani Ona tamamen temiz
olanlardan bakas el sremez

La yemessuHu Ona yani Kurana temas etmeyin
blm Krn- Kerme doru yneliimizin ne sretle
olmas gereini bize bildirmektedir, birey ile ilgilenmek
veya okumak iin onu evvela ele almamz gerekmektedir
yani ona temas etmemiz gerekmektedir, ite bu ele al
keyfiyetini bu yet-i Krnyye kendi diliyle kendisi bizlere
anlatmaktadr. Herhangi bireyi salkl okumak aama
gerektirmektedir, bunlar,
- Yneli ve ele alma adab,
- Balama adab,
- Okuma adabdr.
Bu edepler yerine getirilirse okunan eyden azami istifade
salanaca aktr, hele, hele okuyacamz yazlar lh-

6
9
kelimeler ise o zaman sralanan bu adab en kemlli bir
ekilde koruyarak kullanp okumamz bizlere Krn-
Kermin daha derinliklerine doru yol almamza vesile
olaca aktr. Bu yet-i kerme eriat ve tarikat
mertebesinde tefsirlerde geni olarak zhiren ifade edildii
gibi temiz olmadan ona dokunmayn yani abdestsiz
olduunuz halde ona dokunmayn hkmndedir ve
dosdorudur, herkesin mutlaka uymas gerekir, hakikat
mertebesinde ise daha derin mnlar vardr bu mnlar
ykseli halinde olanlar iin yani uru idrakiyle gerekli bir
faaliyet bilgileridir;

yemesseHu buradaki Hu dan kast Kuran, temas
etmeye yani eline alp okumaya alanda insandr, ite bu
iki muhteem zuhuru lh-, ezelden ebede ikiz kardetir,
bir hadisi erifte el insnu vel Krn tevemani yani
nsn- Kmil ile Krn bir batnda doan ikiz kardetir
diye buyurulmutur, ite bu ikiz kardeten birisi olan insn
zhiri yani d itibaryla hareketli, eitilmezse ii itibaryla
hareketsizdir, kardein dier olan Krn ise zhiren yani
d itibaryla hareketsiz, ii yani mns itibaryla
hareketlidir.

te bu iki kardein birbirlerini tamamlamalar ve fayda
salamalar iin biraraya gelmeleri lzmdr, biraraya gelip
ele alnp okunmaya balandnda her iinde bulunan
zhir, btn hareketlilik ortaya kmaktadr yani Krn-
Kermin iinde bulunan hareketler insann hareketsiz olan
i lemini harekete geirerek orada bulunan lh- mnlar
tatbik eder hale getirerek ilim ve irfann artmasna sebep
olmaktadr. te bu faaliyette azami derecede fayda
salamak iin evvel zhiren abdestli olmak lzmdr,
abdestli olmayan zhir ehli bu hkm ile onun zhirine
dokunamaz, dokunursa fayda salayamaz, zhiren byle
olduu gibi batnende byledir. Zhiren her abdestli olan
kii elinde Krn- Kerimi tuttuu halde acaba batnn
yani zn tutmu olabilir mi? Hayr, zne temas etmi
olamaz ancak zhirini okur, btnn okuyamaz, bunlar

7
10
anlayabilmesi iin Krn- Kermin kardei olan gerek bir
nsn- Kmilin eitiminden geip onun nefhasn almas ve
bu yolda onun hayat suyu ile gusledip, beeriyetinden
soyunup batni tahiriliede ulamas gerekmektedir. te
ancak bu ilmi ve irfan tahirlik ile kmil hale gelen kii, ikiz
kardei olan Hu ya, yani Ona yani Krna dokunur
temas eder, bu dokunu ilk olarak eline ald dokunula
beraber iindeki mnlar anlayarak onlar anlay
dokunular olarak alglamas btni mnda ki, Ona
dokunu temas olur. Zhiren abdestsiz olarak Onun yani
Hu nun zhirine dokunmak yasaktr, zahiren abdestleri
olduu halde btni abdestleri olmayanlarnda Hunun
hakikatine dokunmalar yasaklanmtr. O halde gerek
mn da Krn- Kermi okumaya balamak ve Ona
zhir, btn temas etmek iin bu iki taharat yani
temizliide yapmamz gerekmektedir. Bu taharatlarn biri
su ile bedenimizin taharat, dieri ise varlmz kaplam
olan nefsi benliimizden taharat ile olabilmektedir.


2. Nahl Sresi 16/98.Ayet Feiz kara'tel Kur'ne
festez billhi mine eytanir raciym yani Krn
okuyacan zaman o kovulmu olan eytandan hemen
Allaha sn

Bu yet-i Kerme Krn- Kermin banda zhiren yazda
olmamakla birlikte btnen ve okunuyorken de lisnen
vardr, okumaya balamann ilk artlarndan biridir. kra
Oku emriyle Krn- Kermi okumaya balayan kiinin ilk
lfzi sz bu yet ile ifade edilen hkm ile yazda olmad
halde Euz Billhi mine eytanirracm diye balayp,
devam ederek, yazda olan "Bismillh'ir-Rahmn'ir-
Rahm i okuyup daha sonra gelen hangi blm okuya-
caksa o blm okumaya balayp, devam etmesidir.
lh- kitabmzn lh- emri olan bu hkm ok dikkat
ekicidir, Her Krn okunmaya balandnda bu hkmn
yazda olmad halde lisnen tatbik edilmesi muhakkak

8
11
ok, ak olarak dikkat edilmesi ve zerinde durulmas
gereken bir konu olduuda aikrdr. Kovulmu eytandan
Allaha snrm (16/98) hkm ve ifadesi gerekten ok
dikkat ekicidir, bu lemde o kadar ok varlk varken niin
eytandan snlmaya, korunmaya emir olunmutur. yle
bir husus ortaya kmtr ki sanki bir tarafta Allah (c.c)
dier tarafta eytan yani iblis vardr ve Hakka kar taraf
olmaktadr, bu dnceler ierisinde hadiseyi deerlendir-
memiz gerekmektedir ancak bu yoldan bu ii daha iyi
analiz etme imkn olumu olur. te bu hadise yani uyar
insann en ok dikkat etmesi yani uyank olmas lazm
gelen eyin bu varlk olduu bilincinin kendisinde
yerlemesini anlatmak iindir.

Krn- Kermi okumaya balarken dahi eytann
insana musallat olabilme imkn var ise dier dnya
ilerinde hayli, hayli vardr, o zaman her ie balarken bu
sz sylememizde yarar olacaktr, yani Krn- Kermi
okumaya balarken kovulmu eytandan Allaha
snmamz, dier bir ifade ile hayal ve vehimden
soyunarak gerek bir idrak ve anlay ile Krn okumaya
balamamz gerekmekte, o zaman ite O bize ulamakta
bizde Ona ulaabilmekteyiz hakikati itibaryla. Bundan
kurtulup salkl bir dnce ve anlaya sahip olabilmek
iin Allaha snma emredilmitir nk Allah (c.c) lfz
cmi bir isimdir, btn isimleri bnyesinde toplamtr,
dier isimler byle deildir sadece kendi ismi kapsam
ierisinde faaliyet gstermektedirler fakat Allah (c.c) ismi
btn isimleri toplamtr ve onlara hakimdir.

nsan arlkl olarak Selm isminin zuhuru ve terkipler
halinde btn Esm-i lhiyyenin zuhurudur, melekler
Sbbuh ve Kudds isimlerinin zuhuru, eytan ise Aziz,
Cabbar, Mtekebbir ve Kahhar isimlerinin zuhurudur,
kendisinde bu isimler arlkldr, hal byle olunca bu
isimlere kar koymak ancak Allah ismine snmakla yani
onun korumas altna girmekle olur, baka bir ismin bu

9
12
genilikte kapsama alan olmadndan ona kar fazla
tesirli olmaz, Euz BiKe minKe yani Senden sana
snrm ifadesiyle belirtilen dua da bu hakikate dikkat
ekilmek istenmitir. eytan faaliyyete geiren isimlerden
onu hkmsz brakarak Allah ismine yani isimlerinden
Ztna snrm demek olmu olur. eytan yani iblis
insandaki nefsi emmre, nefsi benlii ifade eder, onun
karldr eer eitilmezse yukarda belirtilen isimler
bilhassa Kahhar ismi o vcudu istila eder ve hkmn
mutlak yrtr, kendi kurgulad fikir ve dnceleri
kiisine belki zorla tatbik ettirir, en fazla bozgunculuu var
yok, yoku ise var gstermesidir ki bu hal gerek deerleri
altst eder, bu haldeyken o kimse ne yaparsa yapsn hep
hayal ve vehim ile hareket ederek bu yollardan gelen
kararlar verir ve tabiidir ki ok kerede yanlr.

Krn- Kermi okumak kiinin hayatnda yapaca en
deerli ve gzel itir ve bunun iin kiinin eytan, iblis
ifadesiyle belirtilen hayal ve vehimden arnm salt ve saf
bir ruh ile yani hakiki sfiyetiyle kendisine flenmi olan
ve nefaht fiyhi min ruhi ona ruhumdan fledim 38/72
yeti ile Krn- Kermi yani zti hakikatleri kendinde
bulunan lh- zt ile okumaya balamas gerek Krn-
Kermi okumaya balamas olacaktr.

te bu tr okuyua tek mani eytan, iblis yani hayal
ve vehimdir, bundan kurtulup temiz bir akl, gnl, ruh ve
idrakle okunan Krn- Kerm kiiyi bu yoldan lh- Zta
yani Allah (c.c) Hz. lerine ulatracaktr, bu hakikat ancak
Euz Billhi mine eytanirracm Allaha snp,
hayal ve vehimden kurtulduktan sonra ancak o zaman
"Bismillh'ir-Rahman'ir-Rahm diyerek o anahtar ile
sonsuz mn kilitlerini amann yolu bylece okuyanlara
alarak engin bir Kran yolcusu olarak Krnda
yolculua salkl ve gvenilir bir ekilde balayabilecektir.

3. Mzemmil Sresi 73/4.Ayet Ev zid 'aleyhi ve
rettililKur'ne tertiyla yani veya onun zerine arttr ve
Kuran gzelce tane tane bir l zere oku
10
13
Bu yce mn yolculuunun verimli olmas baz llere
baldr, o da nc aamadr, birinci aama yukarda
zet olarak ifade etmeye altmz temas, dokunma,
tutmadr, ikinci aama idrak ve uur ile balama, nc
aama ise tertil yani ldr, okunan her bir kelime ve
yetin ls yani mertebesidir.

Krn- Kerm dem (a.s) dan balayarak Hakikat-i
Muhammediyyeye, oradan Hakikati Ahadiyyeti Ahmediyye
ye kadar uzanan mertebeler gstergesi, btndr.
Okunan yeti kermenin ls, mertebesi bilinemez ise o
yet-i kermeye gerek mns verilemeyip sadece zhiri
ile amel edilmi olur ki bu yzden z itibaryla perdelen-
mi olur. Krnn yani Zti lh-nin daha geni mn da
okunarak idrak ve telkk edilmesi bu asla riayetle
ancak mmkn olaca ak olarak belirtilmi olmaktadr.
Mzemmil Sresi 73/4.ayetinde belirtildii gibi Ev zid
'aleyhi ve rettililKur'ne tertiyla yani veya onun
zerine arttr ve Kuran gzelce tane tane bir l zere
oku burada lden kast onun mertebesi, ayetin
bulunduu makam anlayarak okuyabilmektir.

Bu l iki ynl yani ses ve mn zere olmaktadr.
Ses lleri, sesli olarak okunan Krn- Kermin okuyan
tarafndan tecvid kaidelerine uyarak okunmasdr, yedi
ekli ve deiik makamlarndan da deiik okunular
vardr. Mn lleri zere okunmas ise, o da iki ynldr
ki, Biri, kendi mertebeleri ile, Dieri ise seyri slk
mertebesi itibaryladr. Yani Krn- Kermin her yetinin
bir kendi mertebesi vardr, seyri slukta da okuyan kiinin
kendi mertebesi vardr, bir kii Krn- Kermi ancak kendi
mertebesinden okuyabilir, ki en fazla nereye gelmise o
mertebeden okuyabilir, ite lsde bu olmu olur, fakat
bizler kendi mertebemizden deil Krnn gerek
mertebesinden okuyup anlamaya alp gayret
gstermeliyiz. Her yetin iinde bulunan ifade ettii seyri
slk yolunda (12+1) on mertebeyi bildirmektedir, bu

11
14
mertebeler bilinerek okunan ve anlalan Krn- Kerm
okunmasna zti okunu denir, ki Zt mertebesi itibaryla
okuyu ve idrak edip, yaay demektir, yaantsn ehli
bilir. Buna ehil olmu kimselere ehlullah yani Allah ehli
denir, mertebeleri zatiyyundur. yi niyetle Krn okuyan
her kimse mutlak srette kendi mertebesi itibaryla
hayatnda yapm olduu kendine gre en deerli eydir,
bu meguliyetten daha deerli meguliyet dnya zerinde
tasavvur edilemez. Hads-i eriflerde belirtildii gibi Sizin
en hayrlnz Krn- Kermi renen ve retendir,
mmetimin yapt ibadetlerin en kymetlisi Krn-
Kermi mushafa bakarak okumaktr Peygamber Efendimiz
(s.a.v) de Krn- Kerimi benden rendiiniz gibi
okuyunuz diye emretmitir yani hem sesi hem de manas
ile demektir, devam eden bu tavsiyelerden bu kadar rnek
vererek yetinelim.

Krn- Kerm bilindii gibi Zttr, bizler Krn-
Kermi okuduumuz zaman Zt- lhiyye bize o Krn-
Kermi okumaktadr, her ne kadar bizim lisanmzdan biz
okuyorsak da. Yukarda belirtilmeye allan hususu
gznnde bulundururak gayretimiz nispetinde Krn-
Kermi okumaya balarsak mnevi tehizatlar ve mnevi
korunma altnda olacamzdan hayal, vehim, heva ve
dnya muhabbeti onu gerek mn da anlamamza mani
olamayacaktr. Bu hisler, anlay ve temizlik ierisinde
elimize alp tuttuumuz, temas ettiimiz Krn- Kermi
Euz Billhi mine eytnirracm Kovulmu
eytandan Allaha snarak ve mnlarnn almas iin
anahtar olarak "Bismillh'ir-Rahmn'ir-Rahm diye
lisana dntrp seslendirerek ve tertiyl (l) ile
okumaya baladktan sonra arkasndan srayla Elhamd
lillhi Rabbil alemiyn diye devam etmekteyiz, ilk elhamd
bu okuyu dzeni ierisinde baladmzdan dolay
hamdetmekteyiz, hakikatini idrak etmisek eer.
Burada yeri gelmiken bireye daha dikkat ekmek
istiyorum, o da udur, nasl ki Krn- Kermi okumaya
balarken kovulmu eytandan Allaha sndmz gibi,

12
15
bitirirken de en son Nas Sresi 114/6.ayet minel cinneti
ven nas o vesvese veren gerek cinden gerek insandan
Allaha snmaldr yani balarken Allaha snma var,
bitirirken de Allaha snma vardr. Krn- Kermin son
Sreside bizlere ayn uyary yapmaktadr, bu sreyi erif
ile Krn- Kerm son bulmu olmaktadr, gerekten ok
dikkat ekicidir, balarken ve bitirirken ayn ikaz vardr,
eytandan korunmadr. Balarken okumaya mani olma-
mas, hayal ve vehmin karmamas iin, Krn- Kermi
okumay bitirirken ise dnya ilerine baladmz zaman
da ilk Krn- Kermi okuyormu gibi pak ve temiz
olmamz gerekmektedir, nk aslnda bu lem fiili
Krndr, Mushaf- erifi elimize alp okumadmz
zamanlar bile bizler fiili Krnn iinde yaamaktayz.
Kendi hakikatleri ile temiz, pak yaayanlar cennet ve Zt
yetlerini, nefisleriyle, hayal ve vehimleriyle yaayanlar ise
cehennem yetlerini ifade etmektedirler, ki bylece
akbetleri oralar olur Allah(c.c.) cmlemizi muhafaza
buyursun.

Kuran Kermde yolculuun yn vardr, evvel
Hakktan hlka, sonra hlktan Hakka dn, sonra tekrar
Hakktan hlka ama Hakk olarak halkn iine dnmek, ite
lemin varlk sebebi budur yani Cenb- Hakkn kendini
bildirmek istemesidir, amaiyetten zuhura kmas,
nihayetinde insan hlketmesi ve zti ynden onda zuhurda
olmas, bunun yannda btn lemde fiilleri, isimleri ve
sfatlar ynnden zuhurda olmas ve btn bunlarn
faaliyeti iinde kabiliyyetin olmas gerekiyor, kabiliyet
olmadan sadece faaliyetle oluacak bir oluum deildir bu.
Birey yaammzn gelitirilmesi iin bize baz bilgiler
sunulmakta, bunlar Hakka giden yolumuzun almas, ve
Hakka giden yoldaki bu mertebelerin bilinmesi iindir, bu
anlatlanlarn sadece gemite yaanan birer hadise
olmadklar, tevhid yolu zerinde olan her insann hayat
seyrinde Ashab- Kehf mertebesinden gemesinin gerekli
olduunu iaretler olarak bize bildirmektedir. Yani seyri
slkun bu mertebesi Kehf Sresi denilen Sret ierisinde

13
16
anlatlmaktadr ve bunlar yaamamz gerektii bizlere
bildirilmektedir. Cenb- Hakk hepimize Btn ismi ierisin
de sonsuz geniliini ifade eden lh- ilminden bizlere de
nasip vererek yolculuunu devam ettirsin ineallah.

En gvenilir tefsirlerin banda gelen Elmall Hamdi
Yazr tefsirinden Kehf Sresi hakknda aldmz bilgilerle
devam edelim,

Sre-i Kehf Mekkidir, yani Mekkede nazil olmaya
balamtr,
Ayetleri 110 (Yzon) dur,
Kelimeleri 1577 (Binbeyzyetmiyedi), Her bir kelimede
Hakkn bir esmasnn zuhuru olduundan belirtilen say
kadar esma-i ilahiye ve onun zuhurlarnn bilgisi vardr,
Cenab- Hak bu kelimelerle o isimleri bizim grmze ve
aklmza sunmakta, bizimde elimizden geldiince bunlar
hakkyla almaya almalyz.
Harfleri, 6360 (Altbinyzaltm)tr,
Srenin ini sebebi hakknda Elmall Hamdi Yazr neticede
unu belirtmitir, Srenin bandaki ayetler gsteriyor ki
asl ini sebebi kalttehazllahu veleda Allah ocuk
edindi denilmi olmasdr.

imdi gelelim yet, kelime, harf saylarnn
deerlendirilmesine;
(110) Ayet,
bataki (1) biri ayrdmzda (1) ve (10) elde edilmekte,
sondaki sfr ayrdmzda (11) ve (0) elde ederiz, sayy
kendi iinde topladmzda (1+1+0) = 2 (iki) elde
edilmektedir,

(1577) kelime,
Bunlar toplandnda, yani (1+5+7+7) = 20 (yirmi)
olmaktadr,

14
17
(6360) harf,
Bunlar toplandnda, (6+3+6+0) = 15 (onbe)
olmaktadr,

yetler (110), kelimeler (1577), harfler (6360)
bunlarn toplam 8047 olmaktadr, bu saynnda kendi
iinde toplam (8+0+4+7) = 19 olmaktadr, yine bununda
kendi iinde toplam (1+9) = 10dur
yetlerin kendi iinde toplam (2), kelimelerin kendi iinde
toplam (20), harflerin kendi iinde toplam (15) bunlar
topladmzda, (2+20+15) = 37 olmaktadr, bu say kendi
iinde toplandnda (3+7) = 10 olmaktadr,

Sre numaras 18, Onsekizbin lemi,
yetler, kelimeler ve harflerin toplamnn kendi iinde
toplam 19, nsn- Kmili
adet alt izgili olarak belirtilen 10 says, seviyet
mertebesini, ayrca adet olmas ilmel, aynel, hakkel
yakiyn mertebelerinden seviyet hakikatini,
Ve bir adet 11 elde ettik, bu sayda Muhammedilik
mertebesini ifade ediyor, diyebiliriz.

Bilindii gibi 10 saysna eskiler aare-i kmile yani
kmil on says demilerdir. On says tek rarkaml saylarn
bittii oklu saylarn balad saydr, tekleri ve oklar
bnyesinde barndrmaktadr.
Seyri slk yolunda seviyet mertebesidir, fenafillah
halidir, bu balantnn kurulu nedeni de s (a.s) n
ballar olan Ashab Kehfin baz seviyet hakikatlerini
ortaya koymasdr, kiinin maarann ierisine girmesi de
fenafillh hallerinden bir haldir.

Ashab Kehf, maara yaantsnda olanlar demek, kim
ki bu Sreye geldiyse buradaki hakikatlerin onun zerinde
yaanmas, Srenin onun zerinde Srete dnmesi,
yaayan yetler niteliine brnmesi gerekmektedir.

15
18

1-) El Hamdu Lillhilleziy enzele al abdiHl Kitabe
ve lem yec'al lehu iveca;
* Hamd, kuluna Kitab (Kuran) indiren ve onda hibir
erilik yapmayan Allaha mahsustur.

Bismillhirrahmnirrahm:
Bir gnlk namazda 290 defa Hamd olgusunun olmas
demek, alfedeki 29 harfin herbirerlerinin kendilerini zuhura
karp faaliyete geirdii her bir harf sembolnn gnde
en az Onar defa Hamd etmeleri Rablerine olan
kranlardr diyebiliriz.

imdi tekrar hamd mevzuuna dnelim, daha evvelce
de bir miktar bahsetmi olduumuz gibi bir gnlk namaz
da (290) defa hamd olgusu vardr.
Hamdn genelde drt mertebesi var, yani Efl, Esm,
Sfat ve Zt mertebesinde hamd, bir kii hangi mertebede
yayorsa idrak, uur ve lfzi olarak etmi olduu hamd o
mertebeden olmaktadr. lk nce eriat mertebesi itibaryla
o mertebeden hamd yaplr ve hamd hakikatinin yzde
yirmisini oluturur, tarikat mertebesinde yaplan hamd ile bu
oran yzde krk, hakikat mertebesinde yzde altm, marifet
mertebesine gelindiinde ise hamd hakikatinin yzde
sekseni yaplmaktadr, bizlere den mmkn olduu kadar
kaliteli ibadet ederek bu yzdeleri Cenb- Hakka olan
muhabbetimiz ynnden oaltmaktr. Bir de btn varln
umumi hamd vardr. Her varlk kendi mertebesinde var
olup, zuhura ktndan bir zellik kazanm olmaktadrlar.
Bu zellikleriyle faaliyet sahasna geldiklerinde birbirlerinden
ayrlp ne iin var edilmilerse, o zellii ortaya koymalar
btn varln umumi hamddr, ve in min ey'in ill
ysebbihu Bi hamdiH ve lkin la tefkahune
tesbiyhahm (sra,17/44) Hibir ey yok ki Onun
Hamd olarak tespih etmesin fakat siz onlarn
tespihlerini anlayamazsnz
16
19
yetinde belirtildii zere, bylece hamd mertebeleri be
(5) olmaktadr.
Ana blmleri bu ekilde olan Hamdn bir de ara blmleri
vardr, imdi onlar incelemeye alalm;

(1).mertebe
Hamd kr anlamndadr. Bu dzeyde olan kimse
Cenb- Hakkn kendisine vermi olduu nimetlere kar
krn eda eder. zhiri eriat mertebesidir yani
gerek eriat mertebesi deildir henz. nsanlarn ounluu
bu yaam iindedir, kii farknda olmadan menfeat karl
kretmi olur iyi niyetiyle. Eer Rabb verdii ve vermeyi
vaad ettii eyleri vermemi olsa byk bir ounluu bu
krden vaz geerler.

(2).mertebe
Hamd vg anlamndadr. Esasen hamdn lgat mns
da vgdr. Her hangi bir ey beklemeden, karlksz
olarak Rabbn, sadece muhabbeti ve sevgisi gerei
vmesidir, batnda yine kr var fakat uur ve anlayta
Cenb- Hakkn yceliini vme var. Bu vg, ven kiiler
Rabblarn hangi mertebeye kadar idrak etmilerse, ancak o
mertebe dzeyinden vebildiklerinden bu kiilerin vgleri
birbirlerinden farkl olur tarikat mertebesidir.

(3).mertebe
Kelimenin biraz daha zne inmemiz gerekiyor,ElHamdu
Lillhi derken buradaki Lillhi nin ifadesi deiiyor,
birinci ve ikinci mertebelerde Lillhi il makamnda iken
burada Hamd Allah iindir yani Hamd Allah yapar
oluyor. Bir ve ikinci mertebeler de Hamd kulluk
mertebesinden kul yapyor fakat nc mertebeye
geildii zaman Hamd yapmaktan kul artk aciz kalyor ve
burada aczini anlyor. Kiinin idraki ykseldike Lillhiyi
anlamaya balad ve bakt ki lh- varlk bu lemlerdeki
azameti itibariyle sonsuz ve sonsuzluu itibaryla Onu

17
20
vemeyeceini hissetti. Bir beer akl Cenb- Hakk ne
kadar geni mn da ihata ederse etsin ne kadar geni
mn da anlarsa anlasn Cenb- Hakk gerek ynyle
ifade etmesi ve vmesi mmkn deildir, Efendimiz (s.a.v)
burada bize yol gsteriyor ve l uhs senen aleyke
ente kem esneyte al nefsike yani ben Seni
vmekten acizim, Sen kendini nasl vyorsan, ben
de yle vyorum diyerek nc mertebenin hakikatini
bize gsteriyor. Ezeli ve Ebedi olan, btn lemleri Zhir
ve Btn kaplam olan ve aslnn ne olduunu
anlayamadmz o varl vmemiz mmkn deil, O halde
vg Ona mahsustur.

(4).mertebe
Hamd gerek anlamna yaklam olmaktadr.
Sbhanellahi ve bihamdihi Onun hamdyla tenzih
ederiz. Burada biraz daha mevzua girerek tefekkr
dnyamz geniletmeye alalm. Zira insan dnd
srece zhir ve btn ilerleyiini salayabilir, sadece faaliyet
ile ilerlemez, dnd srece kabiliyetini gelitirmektedir.
el hamd lillhi rabbil lemiyne (Fatiha Sresi 1/2) yani
Hamd, lemlerin Rabb olan ALLAH iindir

(1). ve (2). mertebelerde kul tarafndan yaplan hamd
bu mertebede Hakka gemektedir. Hakikaten de Hamd
ancak ALLAHa mahsustur, yani gerek hamd ancak ALLAH
yapar, bu bir gerektir. Bu hamd ancak hakikat
mertebesine ulam kimseler anlayp deerlendirebi-
lirler, zten buras da hakikat mertebesidir. Duyarak
hepimiz anlyoruz fakat bunun szel olarak deil fiili olarak
anlalmasdr burada kastedilen, kiinin kendi bnyesinde
ruhani olarak yaayp anlamasdr.Kulluk mertebesinden
yaplan hamdlar ne kadar yce duygular ierisinde olursa
olsun, yeterli olmaz nk, kulun gerek hamd
yapabilmesi iin, vd varl ok iyi tanmas ve bilmesi
lzm gelir. O mertebelerde bu mmkn olmadndan

18
21
gerek hamd meydana gelmi olmaz. Ancak Cenb- Hakk,
her trl hamd eksiklikleriyle kabul eder. Az yukarda
gerek Hamd ancak ALLAH yapar dedik, burada
roller deimi, Kul hakikat mertebesine ulanca
Rabb onu vmeye balamtr, kul aczini anlam ve skt
etmitir fakat hamdin yaplmas gerektiinden rol
deierek aciz kalan kulun hamdini Cenb- Hakk onun
lisnndan tamamlamaktadr.

ve lekad kerremna beniy ademe(sr Sresi17/70)
yani demolunu mkerrem kldk.

innallahe ve meliketehu yusallune alennebiyyi
(Ahzab Sresi 33/56) yani ALLAH ve melekleri
peygamberin zerine salat-u selm getirirler.

ve m erselnake ill rahmeten lil lemiyne(Enbiya
Sresi 21/107) yani Seni ancak lemlere rahmet
olarak gnderdik,

gibi ve benzeri ifadelerle ALLAH kulunu ver. te bu ok
byk bir idrak mertebesidir.
Kul kendini tanma dorultusunda yol aldka,
- evvel aczini ve yokluunu anlar.
- Ondan sonra da kendi gerek varln idrak eder.
te o mertebe de Rabb, kulunu vmeye balamtr.
Btn lemleri senin iin, seni de kendim iin halk
ettim rtbesini vermi olur.
nsanolu gerek hedefini bir bilebilseydi ne olurdu?...
draki ve yaam olduka zor olan bu mertebeye Cenab- Hak
arzulularn ulatrsn.

(5).mertebe
Hamd daha da derinleip genilemektedir.

19
22
as en yebaseke rabbke mekamen mahmuda (sra
Sresi 17/79) yani Umulur ki Rabbin seni de makam-
MAHMUDa ulatrr, hkmyle bu mertebenin en geni
hali belirtilmitir.
Yani bu yeti kerimenin yaants sana makam olur mertebe
olur, bu yeti kerimenin hkmyle yaarsn, tabi ki evvel
Efendimiz (s.a.v) in ahsnda oraya ulaan herkes iin
geerlidir. Efendimiz (s.a.v) de genel mn da olan bu oluum
kiisel olarak kiinin kendi bireysel Makam- Mahmudunu
yaar kii. Btn varlk alemi tarafndan gerek FITR gerek
RAD olarak, vlen, hamd edilen MAKAM-I
MAHMUD, HAKKAT-i MUHAMMED-dir.

(6).mertebe
Btn varln her birerlerine mahsus kendi lisanlaryla,
kendi mertebelerinden yaptklar Hamdlardr.
ve in min ey'in ill ysebbihu Bi hamdiH ve lkin l
tefkahune tesbiyhahm (sra,17/44) Hibir ey yok ki
Onun Hamd olarak tesbih etmesin fakat siz onlarn
tesbihlerini anlayamazsnz
Ehlullahtan da bu konuda yle denmektedir, varlk hem
lisanen hem hlen tesbihlerini yapmaktadr ve bunu duyan da
duymaktadr bir ok kiilerde bunu yazmlardr.

el hamd lillahi rabbil alemiyne (Fatiha Suresi 1/2) yani
Hamd, lemlerin Rabb olan ALLAH iindir
Hamd lemlerin Rabb olan ALLAHa mahsustur
ifadesi bnyesinde ok geni oluumu bulundurmaktadr.

(7).mertebe
Bu mertebede hamd efdal zikir l ilhe illllah,
efdaluddua elhamdlillah ifadesiyle belirtilen duann
eftali/stn olan elhamdlillah dr. Yars Ulhiyyet,
yars abdiyyet mertebesinden hitab eden bu Sre-i erif-i
her rekatte ve her frsatta okumaktayz, Ona gerek deerini
verip idrakle dnmeliyiz.
20
23
(8).mertebe
Hamd ahirette oluacak liva-l hamd (hamd
sanca)nn altnda snmaktr.

Hamdn (8) mertebesini de anlayabildiimiz kadar
anlatmaya altk, Cenb- Hakk her birerlerimize bunlar
daha iyi anlama yetenei versin, uurlu insanlar olarak ne
yaptmz bilmemiz lzmdr.

Hamd Allah iindir;
Fatiha Sresi iki ynldr yars kula yars Hakka aittir,
ite ayn ekilde Hamd olgusununda yarsnn kula ait
yarsnn Hakka ait olduunu sekiz mertebesiyle beraber
belirttik.
O ki kulunun zerine indirdi ,
Burada dikkat edersek Muhammed (s.a.v) demiyor fakat
ilk defa Efendimize (s.a.v) geldii iin meallerde
Muhammed (s.a.v) olarak yazar ve bu da dorudur, ancak
Efendimiz (s.a.v) ahirete intikal ettikten sonra Kranda
arkasndan gitmi olsayd, sadece ona zel bir Kran
olacakt fakat Efendimizden (s.a.v.) veraset ile bizlere
intikal etti, o halde kim okuyorsa okuyann Krndr bu,
yani herbirerlerimizin bu Krndan hissemiz var, bu
yetten de hissemiz var.

Kul olarak Hz. Muhammed (s.a.v) Efendimiz bu
mnnn en geni zuhur mahlli fakat veraset ile oradan
varisliimiz var, yani bu hakikatte, bu abdiyyette hissemiz
var, o halde kim okuyorsa buray orada abd yerine onun
ismi vardr, bakn imdi ne kadar yaklatk, Krn- Kerm
adeta karmzda ve bize okunuyor, bunlar mazide olmu
hadiseler deil an be an yaanan hadiseler, biz Kuran-
Kerimin nerede, hangi hal ile okuyorsak o okuduklarmz
bize inzal oluyor, Efendimize de (s.a.v) Yirmi sene de
para, para inmedi mi, bizim de hayatmz boyunca

21
24
okuduumuz anlarda bize nzil oluyor, ite bu yet
hkmyle btn yetleri Cenb- Hakk o kuluna indiriyor,
nk nzul bitmiyor, nzul bittii anda dnya da biter
Krn- Kerimde biter ki byle bir ey sz konusu deil.
Gerek zahir olarak eriat mertebesinden olsun, gerek
tarikat, gerek hakikat, gerekse marifet mertebesinde olsun
okuyan kii, hangi mertebede ise o yetin o mertebedeki
anlay ona indirilmekte. Burada yaplacak i Krn-
Kerme mmkn olduu kadar geni bir ihata ile bakp,
onunla ilgilenip ve o mertebeden daha ok faydalanarak
daha geni bir abdiyyet ierisinde o yetleri almamz bize
ok fayda salayacaktr. Bunlar yaptmz zaman telerde
olan bir Allaha deil, hayatn iinde bizlerle birlikte
yaayan bir Allahn varlyla hayatmz srdrm
olacaz ki bu da insna ne kadar byk bir g, huzur
verir. te herbirerlerimizin bir kulluk tarafmz abdiyyeti-
miz var ve Ulhiyyet hakikatlerini ancak bu abdiyyetimizi
idrak edebiliyor, o abd olan kii nefsini terbiye ettii zaman
o nefsi safiye oluyor.

Kitab indirdi;,
Kitaptan kast Krn- Kerm olmakla birlikte btn
kitaplar hkm altna alp kapsamaktadr, ancak
Hz.Rasulullaha (s.a.v) geldii iin ncelikli olarak Krn
anlyoruz ve Krn- Kermin ierisinde btn kitaplar
mevcut zten, bu nedenden dolay Krn indirdik diyerek
tahsis etmiyor, kitab diyor. u anda dnyada ncil, Tevrat
vb. olarak bulunan kitaplar hayali ve asllar bozulmu
kitaplardr, baz dzgn taraflar bulunuyorsa da hkm
yok nk Krn- Kerm onlarn hkmlerini yeniledi.

Bizim kitaptan ne kadar nasibimiz varsa yani dier bir
ifadeyle abdiyyetimizi ne kadar gelitirmisek kitaptan bize
akan o kadar oluyor, yani biz ne kadar alabiliyorsak bize o
kadar indiriliyor.Gnl kitabn oku dendii zaman
burada belirtilen abde indirilen kitaptan ne kadarn kendi
kitabmza aktarabilmisek ahirette bizim kitabmz o kadar
olacak.
22
25
Krn- Kermin hakikatlerinden ne kadar hakikat elde
edip uuruna varabilmisek, yaantya geirebilmisek,
yani amellerimizle birlikte faaliyete koyduumuz yetler
bizim zel birey kitabmz olacak. Cenb- Hakk Krn-
Kermi btn olarak indiriyor ve tahsis yapmyor, bizler
onun iinden ne kadarn alp kendimize maletmisek o
bizim kitabmzdr. Faaliyet ierisinde olduumuzda ve onu
bilinli yaptmza kabiliyete evirmi oluyoruz, kabiliyetle
yaplan i ise kaliteli ve hakkyla olmaktadr.

Ve kitabta hibir erilik yoktur;
O kitabn ierisinde hibir erilik, yanllk, acabalk,
tereddt yoktur, mmkn deil. Cenab- Hakk acaba gibi
kukulara yer brakan bir i yapmaz, bu kukular kullar
ortaya getirmekte yetincil ve tevratta ihtilfa
dtler. Diyerek hayali kitaplar belirtmektedir Cenb-
Hak. Kitaptan maksat bir ynyle kiinin kendi kapasitesi
ierisinde bir mr boyu oluturduu, rendii ve
yetlerin hakikatlerini yaantsna soktuu kendi zel
kitab, dier ynyle Krn- Kermin drt lh- yn
bulunan mertebeleri, bunlar ;

- Krn- Samit; Mushaf- erif, okunmayp kapal duran
Krn.
- Elif, Lm, Mim;
- Krn- Ntk; Konuan Krn, yani nsn- Kmil.
- Krn- Tafsil; Btn bu lemler kitab. Btn lemler
Krnn tafsilatl olarak yaanmasdr. drak seviyemiz
lsnde bu kitaplardan yararlanabiliyoruz, insanlarn
dnyaya getirili gayesi Krn- hakikatleri idrak etmektir
ve en geni mn da ahirete hazrlanmaktr.





26
23
2-) Kayyimen, li ynzire be'sen ediyden min
lednHU ve ybeiral mu'miniynelleziyne ya'melu-
nes salihati enne lehm ecran hasena;
* (Allah onu), katndan gelecek iddetli bir azap ile
(inanmayanlar) uyarmak, salih ameller ileyen mminleri,
en gzel bir karlk ile mjdelemek

Burada kitabn zelliklerinden bahsediyor.
yamelune derken faaliyeti belirtti, salihati diyerek
kabiliyeti belirtti. Slih amelin terkib olarak ifadesi mns
yani program, kurgusu Haktan fiili kuldan olan ibadetler,
Kurulu ve tatbikati beerden olan ameller ise amel-i
gayri slih, bunlar lh- deil nefis arlkl olduundan
gayri slih amel oluyor.


3-) Makisiyne fiyhi ebeda;
* ilerinde ebed olarak kalacaklar gzel bir mkfat
(cennet) ile mjdelemek


4-) Ve ynziralleziyne kalttehazllahu veleda;
* ve Allah, bir ocuk edindi diyenleri de uyarmak iin

Bunu syleyenler meleklere Allahn kzlar diyen Arap
mrikleri, zeyr a.sa Allahn olu diyen Yahudiler, Mesih
Allahn olu diyen Nasaradr. Bu hususta en srarc Nasara
yani Hristiyanlar oldu, nk bunu dinlerinin birinci esas
olarak kabul etmilerdir ve bunu kabul etmeyen Hristiyan
olamyor.

27



24

5-) Ma lehm Bihi min ilmin ve la liabaihim kebret
kelimeten tahruc min efvahihim in yekulune ill
keziba;
* Bu konuda ne kendilerinin, ne de atalarnn hibir bilgisi
yoktur. Ne byk bir sz (bu) azlarndan kan! Onlar
ancak yalan sylyorlar.



6-) Felealleke bahun nefseke al asarihim in lem
yu'minu Bi hazel hadiysi esefa;
* Demek sen, bu sze (Kurana) inanmazlarsa,
arkalarndan zlerek deta kendini tketeceksin!

Byle szler sylendii zaman Efendimiz(s.a.v) ok
zntye kaplrm, nk Efendimizin(s.a.v) zellii
Rahmeten lil lemiyn olduundan btn varlklara e
deer yaklatndan hepsinin imn ehli olmasn istiyor
iinden, Cenb- Hakkta onun zlmemesi iin bu ekilde
tavsiye de bulunuyor.



7-) nna cealna ma alel Ard ziyneten leha
lineblvehm eyyhm ahsenu amela;
28
* nsanlarn hangisinin daha gzel amel yaptn
deneyelim diye phesiz biz yeryzndeki eyleri ona bir
zinet yaptk.

Dileyen ziynetlenmi, sslenmi eylere kaplr kalr ve
inkr eder, dileyen nefis mcadelesi yapar bunlar aar ve
Rabbine ular.


8-) Ve inna le calune ma aleyha sayden cruza;

25
* Biz, elbette (zaman gelince) yeryzndeki her eyi bir
kuru toprak hline getireceiz.


9-) Em hasibte enne Ashabel Kehfi ver Rakymi knu
min ayatina aceba;
* Yoksa sen, (sadece) Ashab- Kehf ve Ashab- Rakmi mi
bizim ibret verici delillerimizden sandn?

Yeni Rehber Ansiklepodisinden Ashab- Kehf ile ilgili
bilgileri aktaralm nce;

ESHB-I KEHF;
s aleyhisselmdan sonra, din dmanlar her taraf
kaplad bir zamanda, dinlerini korumak iin her eylerini
terk edip, hicret eden ve Efss (Tarsus) taki maarada
medfun bulunan yedi kii ile Ktmr adndaki kpekleri.
Krn- kermde Kehf sresinde kssalar uzun
bildirilmektedir.

Eshb- Kehf denilen mnl genler, Efss yni Tarsus
ehri ahlisinden idiler. Bunlardan alts sarayda vazfeli,
hkmdra yakn kimselerdi.Hazret-i Alinin rivyetine gre
Eshb- Kehfin adedi yedi olup, bunlarn alts hkmdrn
29
mvere heyetinde idi. Onun sanda ve solunda
bulunurlard. Sandakiler Yemlha, Mekseln ve Misln
idi. Bunlara Eshb- yemn denmitir. Hkmdrn
solunda bulunanlar ise, Mern, Debern ve zentur.
Bunlara da Eshb- yesr denmitir.
Hkmdr o trihte Roma imparatorlarndan Dimityanus
veya Dokyanus olup, rezil, zlim bir kimseydi. Putlara
tapard. Sonra tanrln ln etti. Putperestlii kabul
etmeyen az saydaki m minleri yakalatp paralattktan
sonra ehrin kaplarna astrd. Hkmdr bir ihbr zerine
saraydaki bu mnl genlerin durumlarn rendi. Byk
bir fke ile onlar arp tehdid etti. Fakat onlar, mn
yolunda sebt gsterip, irki ve putperestlii kabul

26
etmediler. stelik Dokyanusu mna dvet ettiler. Eshb-
Kehf bu Hakk szleri Dokyanusa sarayda, hazr olan bir
topluluk iinde sylediler. nk Dokyanus bunlar oradaki
topluluk iinde putperestlie armt. Onlar da, saray
erkn iinde byk bir cesretle: Rabbimiz gklerin ve
yerin Rabbidir. Fn (yok olucu) eyler nasl yaratc
olabilir. dediler. Hkmdr onlarn eski gnlerine
dnmeleri iin zaman tand. Bu da mnl genlere Allah
telnn bir ltfu oldu. nk bu bekleme esnsnda
birbirleriyle istire ederek, hicret imknn elde ettiler.
Dinlerini korumak iin gerekli hazrlklar gizlice yapp,
ehre yakn bir da cihetine gittiler.Yolda giderken
Kefetetayyu ismindeki bir oban onlarn hlini anlayp
mn etti ve yedincileri oldu. obann kpei Ktmr de
onlara katlp, arkalarndan tkib etti. Daa yaklatklarnda
obann gsterdii bir maaraya girdiler. Onlar maarada
Allah telnn rahmet ve ltfunu dileyerek duda
bulundular. Allah tel bu hussu Kurn- kermde Kehf
sresinin 13. yet-i kermesinde melen yle
bildirmektedir:
O zaman o gen yiitler maaraya snmlard da:
Ey Rabbimiz! Bize tarafndan bir rahmet (dinde
hidyet, gnhlarmz da mafiret et ve hell rzk)
dmanlarndan emniyet ver ve iimizden (dnimizi
korumak iin kfirlerden ayrlp, maaraya iltic
30
ettiimizden dolay) bizim iin muvaffakiyet hazrla (o
syede rd ve hidyete ermi, bylece ok sevba
kavumu olalm).

Dier taraftan zlim hkmdr Dokyanus, Efssa
gelip, onlar sordu. Katklarn haber verdiklerinde,
babalarn, onlarn getirilmesine zorlad. Babalar; Bizim
malmz alp, daa doru gittiler. Dediler. Dokyanus
adamlar ile gidip, o maaray bulunca; Burada lsnler!
diye maarann azn kuvvetlice kapattrd. Dokyanusun
yaknlarndan iki mmin, genlerin isimlerini ve hllerini bir
taa nakedip, maarann duvarna koydular. Bu maara
Bethlus Dann gney tarafnda idi. Gne doarken ve

27
batarken oraya vurup, rtbet olmazd. Allah tel,
meleklerle onlar sa ve sol taraflarna dndrrd.
Kpekleri dirseklerini kapnn eiine uzatmt. l
deillerdi. Uyurken de gzleri akt.
Nefes alrlar; salar, trnaklar uzard. Allah Tel, keml-
i kudretiyle ceset ve elbiselerini deitirmedi. Uzun mddet
uyuduktan sonra onlar uyandrd.

Eshb- Kehfin maaradaki uyku mddeti Kurn-
kermde melen yle bildirilmektedir:
Bunun zerine biz, nice yllar maarada onlarn
kulaklarna (hric eyleri iitmelerine mni perde)
vurduk. (Nice yllar tam bir skn iinde uyuttuk). (Kehf
sresi: 11) Onlar maalarnda yz sene eletiler.
(Buna) dokuz (yl) daha kattlar. (Kehf sresi: 25)
Cenb- Hak bu uzun uykudan sonra Eshb- Kehfi
uyandrnca, onlar henz yattklar gnde bulunduklarn
sandlar. Eshb- Kehfin uykudan kalkmalar, birbirleriyle
konumalar ve ilerinden birini ehre gndermeleri Kurn-
Kermde melen yle bildirilmektedir: Biz, onlar
(uyuttuumuz gibi, kudretimizle ceset ve elbiseleri bu uzun
zamanda deimeksizin) uyandrdk ki, hllerini
bilsinler. (Birbiriyle soruup hllerini ve Allah telnn
kendilerine ne yaptn rensinler de cenb- Hakkn
kudretine olan yaknleri, mnlar artsn. ldkten sonra
31
dirilmenin ne olduunu ve bunun bir rneini grsnler.
Allah telnn kendilerine olan nmetlerine kretsinler.)

Onlardan birisi (Mekselna) dedi ki: Ne kadar
zaman (yatp) eletiniz! (Zr onlarn maaraya
girmeleri gne doarken idi. Uyanmalar guruba yakn
olmakla cevapta bzlar) Bir gn, yhut gnden bir
mikdr uykuda kaldk. dediler. (Tekrar uzam
kllarna, trnaklarna bakp) birbirlerine; Ne kadar
elendiimizi Rabbimiz daha iyi bilendir. imdi siz
birinizi bu gm para ile ehre (Tarsusa) gnderin
de baksn, onun hangi yiyecei temizse (daha hell,
daha gzel, daha bol, daha ucuz ise) ondan bir rzk

28
getirsin. ok nzik hareket etsin. Sizi hibir kimseye
sakn hissettirmesin. dediler. (Kehf sresi: 19)
Bunlar ehre gidip yiyecek getirecek kimsenin
(Yemlhnn) elbise deitirerek hlini kimseye bildirmeden
gidip gelmesini uygun grdler. Bunlarn en olgunu ve
aklllar olan Yemlh, bu vasiyetleri kabl edip ehre
geldiinde ok deimi bir baka lem buldu. Hayret etti.
i burkuldu. Nihyet ekmeki dkkanna girdi. O paray
yni Dokynus zamnnda, onun adna olan sikkeyi
ekmekiye verince, ekmeki bu adamn hazne bulduunu
sand ve hemen elden ele gstererek polise vard.
Yemlhy tutup, Bulduun hazneyi ver. diye tehdid
ettiler. Yemlh dedi ki: Ben hazne bulmadm. Dn bu
altn evden aldm. Bugn arya getirdim.Babasnn
ismini sordular. Syledi. Burada o isimde kimse yoktur.
deyip, yalan sylyorsun dediler. ok skld. Beni
Dokynusa gtrn, o benim iimi bilir. Bu szn de
alaya alp; Dokynus leli yz seneye yakn oldu. Sen
bize hikye mi anlatyorsun? dediler. Velhsl pdihlar
olan Slih Melik Tendrusa gtrdler. Bu pdiah mmin
idi. Vaktindeki insanlarn ou, cesetlerin harn inkr
ederdi. Pdih onlara bu hususta ne kadar nashat ettiyse,
fayda vermezdi.

32
Yemlh, bandan geenleri o pdiha anlatnca,
pdiah; olu, erf ve yakn adamlaryla birlikte,
maaraya geldiler. Yemlh varp arkadalarna haber
verdi. Pdih dahi yetiip, nceki hlleri zerine yazlan
ta getirip okudular. simleri ve hlleri anlald. Onlara
selm verip cevap ald. Hepsinin boynuna sarlp, ved
ederken, tekrar eskisi gibi uykuya vardlar.

Reslullah efendimiz zamnnda, hazret-i Eb Bekr ve
hazret-i Ali, Eshb- Kehfe gittiler. O zaman Eshb- Kehf
uykudan uyanp onlar grdler. Reslullaha mn
ettiklerini bildirdiler ve selm gnderip du istediler.
Eshb- Kehf, hazret-i Mehd zamnnda yine uykudan


29
kalkp, onun yanna gidip askeri olacaklar ve yardm
edeceklerdir. Kpekleri Ktmr dahi Cennete girecektir.
Peygamber efendimiz Eshb- Kehf hakkndaki hads-i
erflerinde yle buyurmutur: Eshb- Kehf, (hazret-i)
Mehdnin yardmclar olacaktr ve s (aleyhisselm)
bunun zamnnda gkten inecektir.

Ashab- Kehf Krn- Kermde ifade edildii ve zhiren
bilindii gibi olaanst bir hadise, yzdokuz sene
yaklak bu kiilerin maarada yaamalar ve bu uzun
sreden sonra tekrar hayata geip dirilmeleri gerekten
tabii seyir ierisinde byk bir hadisedir, ancak Cenb-
hak ikaz da bulunuyor Ey Habibim bu hadiseyi sen acaib
bir ey mi zannettin diyerek, nk Bizim her gn gz
nnde olan ve sizin farketmediiniz o kadar byk
hadiselerimiz var ki bunlara dikkatle bakarsanz Ashab-
Kehf hadisesi ok kk bir ey kalr onlarn yannda diyor.
Gnein domas ve milyar yl ile ifade edilen uzun
sreler hep dnyay aydnlatmas, kuru ve l denilen
topraktan bir sr muhteem yiyeceklerin kmas,
insanlarn remesi vb. bunlar ok daha acaip ilerdir
diyerek, dikkatimiz gnlk oluumlara da ekilmekte nk
biz bunlar gnlk telalar ierisinde ve bu olaylar srekli
33
olup devamllk arzettiinden, sradan geliyor ve
karyoruz.

Daha da ilerisi kendine bak ve kendinde ki acaiplikleri
gr diyor Cenb- Hakk, esas acaiplik yani muhteemlik
bizde ve Ashab- Kehfte biz de zaten, darda deil.
Cenb- Hakk bu ikaz yapmasa biz de gerekten Ashab-
Kehf vb. hadiselerin ok byk eyler olduu izlenimi
kalacaktr.

Maara Gar demek, Gar kelimesi Ebced hesabyla
(1201)say deerindedir, (12+01=13) olur ki
bu kelimenin (13) hakikatine bal olduunu gsterir.

30
Kehf ise say deeri (105)tir, toplarsak (1+0+5=6) eder
ki, alt cihetin kaplarn kapatp ie dnmektir.
Rakymin isimleri belirten bir tabel olduu sylenmitir
yani kitabe manasnadr. te o kitabede maarann
ierisinde ne olduunun ifadesi vardr. Rakymn say
deerleri (350)dir. (3+5=8) cennetin ifadesidir. Ayrca (35)
in tersi (53) tr, o da bellidir.
Kaldklar sre 300+9=309 yl,yani mildi takvimle 300 yl,
hicri takvimle 309 yldr, toplarsak (3+0+9=12) eder ki
Nru Muhammediye baldr diyebiliriz.
Kehf i, rakym dtr, yani kehf gnl lemimiz rakym ise
sretimizdir.

Mertebe-i seviyenin zellii fenafillh yani Hakkta fni
olmaktr, her Muhammedide seyri sluk yolunda bu gnl
maarasna girip Ashab- Kehf olmaldr. te o zamanda
Hakk onlar diledii yne dndrecektir, ancak bu daha
yolun sonu deildir, gerek Muhammedilie ulamak iin
uyandrldktan sonra maaradan kartlr ve halkn arasna
kartrlrlar, ite ve dta hep Hakk ile olurlar, seviyet
mertebesinde olanlar nasl ki Ashab- Kehf o maarada
lmediyseler onlarda o mertebede lmezler. Kehf ehli yani
fenafillh olann artk kendisini tantacak hali
34
kalmadndan ben uyum ben buyum diyemez ancak
rakym olacak ki oradan okunsun onun kimlii.

s (a.s.) ile beraber onun yardmclar olarak inecek
olan Ashab- Kehf, Muhammedi olacaklar ve hem s (a.s.)
hem de onun kavminden olan bu kiiler bakabillh, yani
Allah ile bki olma erefini kazanacaklardr, gemiten
baka bir kimselerin byle bir ans ve imknlar yoktur, ve
daha sonra kendi ecelleri ile leceklerdir. s (a.s.) n ite
bu yzden bir ayrcal vardr, yani asaleten Allahn
peygamberi olmas, vekleten Peygamberimizin (s.a.v.)
mmeti olmasdr. Ashab- Kehfin kpei Ktmirden
bahsedelim biraz; bilindii gibi kpek tasavvufun balang
ksmlarnda nefsi emmreyi ifade eder, ldrlmesi ve

31
ehliletirilmesi gerekir, maarann giriinde Ashab- kehfi
bekleyen Ktmir zhiren o grnts ile tek ise de onlardan
herbirinin eitilmi nefsi emmreleridir yani o kpein
ahsnda maaradakilerin says kadar Ktmir vardr, ancak
hepsi ayn hal ve tavr iinde olduklarndan zhiren bir tane
gibi grnmtr, seyri slkta kii bu mertebeye gelip
maara ashab olunca bu hakikati yaamas gerekiyor
nk seviyyet mertebesi fenfillh mertebesi olduundan
ve fenfillhta gnle ekilmek olduundan seviyetin tabi
hali maara ehli olmaktr yani gnlde fni olmaktr, ite o
maarada terbiye edilmi olan nefs onu byle korur, onun
iin emmre eilimli olan nefslerimizi ldrmek yerine
terbiye etmek daha hayrldr, bir ok nefsi emmre
hkmnde olan hayvanlar, hayvani istek ve arzular ehli
elinde lh- istek ve arzulara dntrlmektedir. Nefsi
emmre terbiye olmad zaman dnyay ister, aaya
eker fakat terbiye edilir ve bu yaplan eyler senin
menfaatinedir diyerek ona anlatlrsa, o zaman ehli elinde
lh- istek ve arzulara dnr, o da muhabbet istemeye,
cennet istemeye balar, kendi mertebesine gre yakinlik
istemeye balar, Hakka ynelme arzular belirmeye balar,
nk bariz olarak kendisinde Hayy Esms var, Hayy
Esms aslna dnmek istemez mi? Her halde olduu gibi
35
bu hususta da eitim art olduu ak olarak
grlmektedir.

Maherde hesaplar grldkten sonra dnyada hayvan
olarak yaam olan mahlkata yette ifade edildii gibi
Toprak olun denecek ve onlar toprak olacaklar, daha
sonra dnyadan iki trl insn gelecek bir tr insn
olarak yaayp ahirete insan olarak intikal etmi olanlar ,
dieri dnyada insn olarak yaam fakat ahlkan hayvan
ahlknda olduundan o hayvann sretiyle gelecek ve
onlar kendi hallerini grdkten sonra Keke bizde onlar
gibi toprak olsaydk diyecekler.
Yaarken cennetlik olduklar kendilerine Efendimiz(s.a.v)
tarafndan mjdelenen 10 zat vardr;

32
1.) Hz.Ebubekir
2.) Hz.mer bin Hattab
3.) Hz.Osman bin Haffan
4.) Ahz.Ali (k.v)
5.) Sad bin Ebi Vakkas
6.) Said bin Zeyd
7.) Talha bin Ubeydullah
8.) Zbeyr bin el Avvam
9.) Ebu Ubeyde bin el Cerrah
10.) Abdurrahman bin Avf

Bunlarn yannda cennetlik olduu belirtilen 10 hayvan
vardr, bunlar dnyadan cennete
gideceklerdir, cennetin iinde orann ehli olan hayvan
oktur yalnz dnyadan oraya gidecek olan bu hayvanlarn
orada erefi ok yksek olacaktr, peygamberlere olan
ballklar yznden, bu hayvanlar unlardr;

- Habilin kou,
- Nuh a.sn gvercini,
- Salih a.sn devesi,
36
- smail a.sn kou,
- Musa a.snn asas olan ylan,
- Sleyman a.sn hdhd kuu,
- Yunus a.sn bal,
- zeyr a.sn eei,
- Ashab- Kehfin kpei,
- Muhammed s.a.vn Devesi,
Bunlar sahiplerine olan sadakatlerinden dolay bu halleri
kazanmlardr, ite bizlerde nefislerimizi gzel terbiye
edebilirsek en azndan onlarn da cennet ehli olmalarn
salam oluruz.

33


10-) z evel fityet ilelKehfi fekalu Rabbena atina
min lednKE rahmeten ve heyyi' lena min emrina
raeda;
* Hani o genler maaraya snmlard da, Ey Rabbimiz!
Bize katndan bir rahmet ver ve iinde bulunduumuz u
durumda bize kurtulu ve dorulua ulamay kolaylatr
demilerdi.

Bir oluumun hikyesini deil hakikatini bilmek
mhimdir, bakalarnn yaad bir hikyeyi sadece lfzen
ve hayalen bilmek, dinlemek, renmek deil, o hikyenin
ierisinde bizim hayatmzn nerede olduunu bilmek
mhimdir. Daha nce ki yetlerde sylendii gibi bunlar
kullarna indirilmi ve bunlarn iinde geenlerin hepsi
bizlerle ilgili olduu iin kayda giriyor bu hikyeler. Krn-
Kermin ierisinde bir ok misaller ve bir ok peygamberin
hayat hikyeleri var, ite bu hayat hikyeleri Hz.
Raslllaha (s.a.v.) gelen yolun mihengi noktalardr, eer
o yollardan geilmezse Hz. Raslllaha (s.a.v.) ulamak
mmkn deildir. demiyyet hakikatlerini idrak etmeden
biz Muhammediyiz diyemeyiz.
37

lednke rahmeten talebiyle Ashb- Kehfin seviyyet
mertebesinden baz srlara nfuz ettikleri anlalyor,
sradan bir dua deil nk, zti ve hususi bir dua ediyorlar
ve oradan bir talepte bulunuyorlar. Cenb- Hakk Ashab-
Kehfe kendi indinden yani tertemiz bir seviyet anlay
vermi, Muhammedi hakikatler henz gelmediine gre
seviyyl mereb olduklarndan ve fenfillh mertebesinin
hakikatini yaadklarndan, bu mertebenin daha ilerisini,
zn rahmet olarak ver diyerek rica da bulunuyorlar.



34

11-) Fedarebna al aznihim fiyl Kehfi siniyne
adeda;
* Bunun zerine biz de nice yllar onlarn kulaklarn (d
dnyaya) kapattk (Onlar uyuttuk).

Kulaklarn duymaz hale getirdik, bir kimse kulandan
duyduu srece uykuya dalamaz, ite darda ne olursa
olsun o sesleri onlara duyurmaz olduk ve onlar bylece
uykuya daldlar.


12-) Smme beasnahm li na'leme eyyl hzbeyni
ahsa lima lebisu emeda;
* Sonra onlar uyandrdk ki, iki zmreden hangisinin
bekledikleri sreyi daha iyi hesap ettiini bilelim.
ki zmreden biri Ashab- Kehf topluluu dieri de onlara
zarar vermeye alan imanszlar.

38

13-) Nahnu nekussu aleyke nebeehm bil Hakk
innehm fityetn amenu Bi Rabbihim ve zidnahm
hda;
* Biz sana onlarn haberlerini gerek olarak anlatyoruz:
phesiz onlar Rablerine inanm birka gen yiitti. Biz de
onlarn hidayetlerini artrmtk.
Her ne kadar o gn bu ayet Efendimizi (s.a.v) muhatap
alyorken, bugn artk hepimiz bu ayetin hkm altnda
muhatabyz.



35
14-) Ve rabatna al kulubihim iz kamu fekalu
Rabbuna RabbsSemavati vel Ard len ned'uve min
duniH ilhen lekad kulna izen atata;
* Kalkp da, Rabbimiz, gklerin ve yerin Rabbidir. Ondan
bakasna asla ilh demeyiz. Yoksa andolsun ki sama bir
sz sylemi oluruz.


15-) Halai kavmnettehazu min duniH aliheten,
levla ye'tune aleyhim Bi sultanin beyyin femen
azlem mimmeniftera alellahi keziba;
* unlar, u kavmimiz, Ondan baka tanrlar edindiler.
Onlar hakknda ak bir delil getirselerdi ya! Artk kim
39
Allaha kar yalan uydurandan daha zalimdir?
dediklerinde onlarn kalplerine kuvvet vermitik.

16-) Ve iz'tezeltmuhm ve ma ya'budune illAllahe
fe'vu ilel Kehfi yenur lekm Rabbukm min
rahmetiH ve yheyyi' lekm min emrikm mirfeka;
* (lerinden biri yle dedi:) Mademki onlardan ve
Allahtan bakasna tapmakta olduklarndan yz evirip
ayrldnz, o hlde maaraya ekilin ki, Rabbiniz size
rahmetini yaysn ve iinde bulunduunuz durumda
yararlanacanz eyler hazrlasn.


17-) Ve teraemse iza taleat tezaveru an Kehfihim

36
zatel yemiyni ve iza arebet takriduhm zate imali
ve hm fiy fecvetin minh zlike min ayatillah men
yehdillahu fehvel mhted ve men yudlil felen tecide
lehu veliyyen mrida;
* (Orada olsaydn) gne doduunda onun; maaralarnn
sa tarafna kaydn, batarken de onlara dokunmadan sol
tarafa gittiini grrdn. Kendileri ise maarann geni bir
yerinde idiler. Bu, Allahn mucizelerindendir. Allah, kime
hidayet ederse ite o, doru yolu bulandr. Kimi de
40
artrsa, artk ona doru yolu gsterecek bir dost
bulamazsn.
Maara ierisinde balar gneye, ayaklar kuzeye doru
eklinde duruyorlarm, hi gne vurmasa stlerine
rme durumu, tam gne vursa kuruma durumu
oluacandan yle uygun bir s ve ortamda tutuyor ki
Cenab- Hak onlar, tabi hallerini devam ettiriyorlar.
Dier ynyle gnein domas fenfillh halinden
bakbillh haline geitir, maarann ierisinde fenfillh
halinde iken onlar gnein domas bakbillhtan onlara
haber gelmesi gibi bir zellik tayor.
Burada yetler ile belirtilenler nasl ki yazl, baskl Krn
ise Ashab- Kehf ile anlatlan da fiili Krndr.


18-) Ve tahsebhm eykazan ve hm rukud ve
nukallibhm ztel yemiyni ve zte imal ve
kelbhm basitun ziraayhi bil vesyd levittalate
aleyhim levelleyte minhm firaren ve le mulite
minhm ruba;
* Uykuda olduklar hlde, sen onlar uyank sanrsn. Biz
onlar saa sola eviriyorduk. Kpekleri de maarann
giriinde iki kolunu uzatm (yatmakta idi.) Onlar
grseydin, mutlaka onlardan yz evirip kaardn ve
grdklerin yznden iin korku ile dolard.
37


41

19-) Ve kezlike beasnahm li yetesaelu beynehm
kale kailn minhm kem lebistm kalu lebisna
yevmen ev ba'da yevm kalu Rabbukm a'lem Bi ma
lebistm feb'asu ehadekm Bi verikkm hazihi
ilelMediyneti felyenzur eyyha ezka taamen fel
ye'tikm Bi rizkn minhu vel yetelettaf ve la
y'ranne Bikm ehada;
* Bylece biz, birbirlerine sorsunlar diye onlar uyandrdk.
lerinden biri: Ne kadar kaldnz? dedi. (Bir ksm) Bir
gn, ya da bir gnden az, dediler. (Dierleri de) yle
dediler: Ne kadar kaldnz Rabbiniz daha iyi bilir. imdi
siz birinizi u gm para ile kente gnderin de baksn;
(ehir halkndan) hangisinin yiyecei daha temiz ve lezzetli
ise ondan size bir rzk getirsin. Ayrca, ok nazik davransn
(da dikkat ekmesin) ve sizi hibir kimseye sakn
sezdirmesin.
Daha nce kulaklarna vurduk dedii ekilde uurlar,
dnceleri olmad, ilemedi bu nedenle zaman tespit
edemediler, kendi artlanmalarna ve gnein durumuna
gre bir gn veya bir gnn bir ksm diye zannettiler.
Faaliyete getikleri zaman yemek yeme ihtiyac duydular.


20-) nnehm in yazheru aleykm yercmukm ev
yuydukm fiy milletihim ve len tflihu izen ebeda;


38
* nk onlar sizi ele geirirlerse ya talayarak ldrrler,
yahut kendi dinlerine dndrrler. O zaman da bir daha
asla kurtulua eremezsiniz.
42


21-) Ve kezlike a'serna aleyhim li ya'lemu enne
va'dAllahi Hakkun ve ennes saate la raybe fiyha iz
yetenazeune beynehm emrehm fekalbnu aleyhim
bnyana; Rabbuhm a'lem Bihim kalelleziyne
alebu al emrihim lenettehzenne aleyhim mescida;
* Bylece biz, (insanlar) onlarn hlinden haberdar ettik ki,
Allahn vadinin hak olduunu ve kyametin
gereklemesinde de hibir phe olmadn bilsinler. Hani
onlar (olayn mucizev tarafn ve asl hikmetini brakmlar
da) aralarnda onlarn durumunu tartyorlard. (Bazlar),
Onlarn stne bir bina yapn, Rableri onlarn hlini daha
iyi bilir dediler. Duruma hkim olanlar ise, zerlerine
mutlaka bir mescit yapacaz dediler.
Demek ki batnda Ashab- Kehf olan ifadenin zahiri mescit
olmaktadr ve mescid yani secde yeri seviyet mertebesidir
nk makam fenfillhtr ve fenfillhn en kemlli hali
secde etmektir. Evlerimiz ise Museviyet mertebesi itibaryla
olan ibadethanelerimizdir, Muhammediyyetin ibadet yeri
camilerdir. Cami toplayc demektir ve belirgin hali kubbeli
olmasdr yani insanlar Ulhiyet mertebesinden sarmasdr.
Bu camilerin minarelerinden verilen ezanlar ile insanlar
dnya zerinde farkl yerlerde olarak btn be vaktin
ezan ile hi arkas kesilmeksizin camiye davet
edilmektedir. Bu daveti duyup tabi olanlara mmeti icabet,
tabi olmayanlara mmeti davet deniyor.
Bunlar hepsi slmn iindeki mertebeler, Krndaki
seviyet, Mseviyet bunlar hepsi bizim yaamamz gereken

39
43
merhaleler, yollar, merdivenler yani makamlardr. Bizler
Muhammedi olarak doduumuzdan hemen kendimizi
Muhammedi zannediyoruz. tabii fiziken Muhammediyiz
fakat ruhen deiliz, cennet ehli olmak isteyenler
kendilerini o yne istedikleri gibi ynlendirebilirler fakat
irfan ehli olmak istiyorsak dem ismiyle balayan o
zuhurdan yukarya doru kmamz gerekiyor, bir ok
eyler var ki gzmzn nnde fakat farknda olmuyoruz.


22-) Seyekulune selasetn rabiuhm kelbhm ve
yekulune hamsetn sadishm kelbhm racmen bil
ayb ve yekulune seb'atn ve saminhm kelbhm
kul Rabbiy a'lem Bi ddetihim ma ya'lemuhm ill
kaliyl fela tumari fiyhim ill miraen zahira ve la
testefti fiyhim minhm ehada;
* (Ey Muhammed!) Bazlar bilmedikleri ey hakknda atp
tutarak: Onlar kiidirler, drdncleri kpekleridir
diyecekler. Yine, Be kiidirler, altnclar kpekleridir
diyecekler. yle de diyecekler: Yedi kiidirler,
sekizincileri kpekleridir. De ki: Onlarn saysn Rabbim
daha iyi bilir. Zaten onlar pek az kimse bilir. O hlde, onlar
hakknda (Kurandaki) apak tartma(y aktarmak)dan
baka tartmaya girme ve bunlar hakknda onlardan
hibirine bir ey sorma.
Ka kii olduklar konusunda net bir rakkam sylenmiyor,
fakat dikkat ekici bir yn olarak hep tek rakkam olarak
belirtiliyor, kpekleri Ktmir ile ift say oluyorlar.
, bu hadiseyi ilmel, aynel, hakkel yakin olarak idrak
etmek,
44
Be, hazret mertebelerini seviyet zere olan bir anlayla
idrak etmek,
Yedi, yedi nefs mertebesinin orada hazr olmasdr.
40


23-) Ve la tekulenne li ey'in inniy faln zlike ada;
* Hibir ey hakknda sakn yarn unu yapacam deme!
Ben bu ii yaparm dedii zaman kii farknda olmadan
kendisine Ulhiyyet isnat etmektedir, benlik
gstermektedir, fakat kii kendi nefsi varln idrak edip
acziyetini anlad zaman,

24-) lla en yeaAllah vezkr Rabbeke iza nesiyt ve
kul asa en yehdiyeni Rabbiy li akrebe min haz
raeda;
* Ancak, Allah dilerse yapacam de. Unuttuun zaman
Rabbini an ve Umarm Rabbim beni, bundan daha doru
olana ulatrr de.

Allah dilerse yaparm demek suretiyle, Allahn vekili
olduunu gstermektedir.
Unuttuun zaman Rabbini zikret, en byk Rabbi zikir de
Besmele-i eriftir.


25-) Ve lebisu fiy Kehfihim selse mietin siniyne
vezdadu tis'a;
* Onlar maaralarnda yz yl kaldlar. Buna dokuz daha
eklediler.

45
(300+9=309) (3+0+9=12) ite bu rakamda bahsedilen
btn bu hakikatlerin oluumunun Hakikat-i Muhammediye
dayandn ve bu hadiselerin Hakikat-i Muhammediyenin
blmleri olduunu bize ak olarak gsteriyor.

41

26-) Kulillahu a'lemu Bima lebisu leHU aybs
Semavati vel Ard ebsr Bihi ve esm' ma lehm min
duniH min veliyyin, ve la yrik fiy hkmiH
ehada;
* De ki: Kaldklar sreyi Allah daha iyi bilir. Gklerin ve
yerin gaybn bilmek Ona aittir. O, ne gzel grr; O, ne
gzel iitir! Onlarn, Ondan baka hibir dostu da yoktur.
O, hkmne hibir kimseyi ortak etmez.


27-) Vetl ma uhye ileyke min Kitbi Rabbike, la
mbeddile li kelimatiH ve len tecide min dunihi
mltehada;
* Rabbinin kitabndan sana vahyedileni oku. Onun
kelimelerini deitirecek hibir kimse yoktur. Ondan baka
asla bir snak da bulamazsn.


46
28-) Vasbir nefseke mealleziyne yed'une Rabbehm
bil adati vel aiyyi yriydune vecheHU ve la ta'd
aynake anhm triyd ziynetel hayatid dnya ve la
tut' men afelna kalbehu an zikrina vettebea
hevahu ve kne emruhu furuta;
* Sabah akam Rablerine, Onun rzasn dileyerek dua
edenlerle birlikte ol. Dnya hayatnn znetini arzu edip de
gzlerini onlardan ayrma. Kalbini bizi anmaktan gafil
kldmz, bo arzularna uymu ve ii hep arlk olmu
kimselere boyun eme.

42
Bu Ayeti Kerime ok dikkatimi eken bir Ayeti Kerime idi,
bu Ayeti Kerimenin yaantsn kendime dstur edindim ve
hal da devam ediyor.
Nefsinle sabret, nefsinle sabretmesini ren, sabrn nefsle
yaplmasn tavsiye ediyor Cenb- Hakk, o nefsinle
sabreden kimselerle birlikte, demek ki sabretmenin
zelliklerinden birisi sabredenleri bulup onlarla nsiyet edip
birlikte sabretme yolunu semek ve onlardan dayanak
almak, insan kolay kolay yalnz bana yapamaz, yapsa da
ok ileri gtremez. O kimselerle ki onlar Rablarn davet
ediyorlar, sabah ve akam ve Rablarnn vechini talep
ediyorlar, bakn cenneti deil ve sakn onlardan gzlerini
ayrma. Skntl zamanlarda okunduunda hemen faaliyete
geen bir yettir, herkesin ezberleyip okumasn tavsiye
ederim, nk ne cennet, ne mal ne mlk var, sadece
Rabbnn vechi var ve nefsi, yani kiinin btn varln
devreye sokuyor. Dnyay talep eden ve kalbi gaflette olan
kimselere uyma, zikrimizden gaflette olanlara uyma, onlar
hevasna tabi olan kimselerdir, o zaman iinde ar gitmi
olursun, yani lh- hkmlerin dna km olursun. Nefis
mertebesinde, nefis eitiminde bu yeti Kerime ok byk
yol gstericidir.

47

29-) Ve kulil Hakku min Rabbikm femen ae
felyu'min ve men ae felyekfr inna a'tedna
lizzlimiyne naren, ehata Bihim sradikuha ve in
yesteysu yasu Bi main kelmhli yevil vucuh
bi'seerab ve saet murtefeka;
* De ki: Hak, Rabbinizdendir. Artk dileyen iman etsin,
dileyen inkr etsin. Biz zalimlere yle bir ate hazrladk
ki, onun alevden duvarlar kendilerini epeevre
kuatmtr. (Susuzluktan) feryat edip yardm

43
dilediklerinde, maden eriyii gibi, yzleri yakp kavuran bir
su ile kendilerine yardm edilir. O ne kt bir iecektir!
Cehennem ne korkun bir yaslanacak yerdir.


30-) nnelleziyne amenu ve amilussalihati inna la
nudy'u ecre men ahsene amela;
* Gerek u ki, iman edip iyi iler yapanlara gelince,
elbette biz iyi i yapanlarn ecrini zayi etmeyiz.


48
31-) laike lehm cennatu Adnin tecriy min
tahtihml enharu yuhallevne fiyha min esavire min
zehebin ve yelbesune siyaben hudren min sndsin
ve istebrakn mttekiiyne fiyha alel eraik
n'messevab ve hasnet murtefeka;
* te onlar iin ilerinden rmaklar akan Adn cennetleri
vardr. Orada tahtlar zerine kurularak altn bileziklerle
sslenecekler, ince ve kaln ipekten yeil giysiler
giyeceklerdir. O ne gzel karlktr! Cennet de ne gzel bir
yaslanacak yerdir!



32-) Vadrib lehm meselen racleyni cealna
liehadihima cenneteyni min a'nabin ve hafefnahma
Bi nahlin ve cealna beynehma zer'a;
* Onlara u iki adam rnek ver: Onlardan birine iki zm
ba vermi, balarn evresini hurmalarla donatm,
ikisinin arasna da bir ekinlik koymutuk.

44
zm ve hurma tasavvufta iki deiik oluumu belirtiyor,
Tin sresinde de incir ve zeytinden bahsediliyor.ncir
vahdette kesret, zeytin kesrette vahdeti ifade ediyor;
ncire dndan bakldnda tek gzkmesine ramen iini
atmzda bir sr tanecikleri bulunuyor, zmde ayn
ekilde, Zeytinde kesret olarak bilinen fakat toplandklar
ve skldklar zaman znde ayn hakikat olduundan
birbirinden ayrlmaz hale geliyorlar, hurmada byle,


33-) Kiltel cenneteyni atet kleha ve lem tazlim
minhu ey'en ve feccerna hlalehma nehera;
49
* Her iki ba da meyvelerini vermi ve rnlerinden hibir
eyi eksik brakmamt. Bu iki ban arasndan bir de nehir
fkrtmtk.


34-) Ve kne lehu semer fekale li sahbihi ve huve
yuhaviruhu ene ekseru minke malen ve eazz
nefera;
* Derken onun byk bir serveti oldu. Arkadayla
konuurken ona dedi ki: Benim malm seninkinden daha
ok. Adamlardan yana da senden daha stnm.


35-) Ve dehale cennetehu ve huve zlimn li nefsih
kale ma ezunn en tebiyde hazihi ebeda;
* Derken kendine zulmederek bana girdi. yle dedi:
Bunun sonsuza dein yok olacan sanmyorum.



45
36-) Ve ma ezunns saate kaimeten ve lein rudidt
ila Rabbiy le ecidenne hayren minha mnkaleba;
* Kyametin kopacan da sanmyorum. Rabbime
dndrlsem bile andolsun bundan daha iyi bir sonu
bulurum.

50
37-) Kale lehu sahbuhu ve huve yuhaviruhu ekeferte
billeziy halekake min trabin smme min nutfetin
smme sevvake racla;
* Arkada, ona cevap vererek dedi ki: Seni topraktan,
sonra bir damla dl suyundan yaratan, sonra da seni
(eksiksiz) bir insan eklinde dzenleyen Allah inkr m
ediyorsun?


38-) Lakinne HUvAllahu Rabbiy ve la rik Bi
Rabbiy ehada;
* Fakat O Allah benim Rabbimdir. Ben Rabbime hi
kimseyi ortak komam.


39-) Ve levla iz dehalte cenneteke kulte ma aAllahu
la kuvvete ill billah in terani ene ekalle minke
malen ve veleda;
* Bana girdiinde Maallah! Kuvvet yalnz Allahndr
deseydin ya!. Eer benim malm ve ocuklarm
kendininkilerden daha az gryorsan,


46
51
40-) Fe asa Rabbiy en y'tiyeni hayren min cennetike
ve yursile aleyha husbanen minesSemai fetusbiha
sayden zeleka;
* belki Rabbim bana, senin bandan daha iyisini verir.
Seninkinin zerine de gkten bir afet indirir de ba
kupkuru ve yaln bir toprak hline geliverir.


41-) Ev yusbiha mauha avren felen testety'a lehu
taleba;
* Ya da suyu ekiliverir de (brak bir daha bulmay) artk
onu arayamazsn bile.


42-) Ve uhyta Bi semerihi feasbeha yukallib
keffeyhi al ma enfeka fiyha ve hiye haviyetn al
uruiha ve yekul ya leyteniy lem rik Bi Rabbiy
ehada;
* Derken btn serveti helk edildi. (Yklm) ardaklar
zerine km hldeki bana yapt harcamalar
karsnda ellerini outuruyor ve yle diyordu: Keke
Rabbime hibir kimseyi ortak komasaydm..


43-) Ve lem tekn lehu fietn yensurunehu min
dunillahi ve ma kne mntesra;
* Onun, Allahtan baka kendisine yardm edebilecek
kimseleri yoktu. Kendi kendini kurtaracak gte de deildi.


52
44-) Hnalikel Velyet Lillhil Hakk HUve hayrun
sevaben ve hayrun ukba;

47
* te bu durumda velayet (himaye ve koruyuculuk)
yalnzca Hakk olan Allaha mahsustur. Onun mkfat da
daha hayrldr, verecei sonu da daha hayrldr.


45-) Vadrib lehm meselel hayatid dnya kemain
enzelnahu mines Semai fahteleta Bihi nebatl' Ard
feasbeha heiymen tezruhrriyah ve knAllahu al
klli ey'in muktedira;
* Onlara dnya hayatnn rneini ver: (Dnya hayat),
gkten indirdiimiz yamur gibidir ki, onun sebebiyle
yeryznn bitkileri boy verip birbirine karrlar. Fakat
btn bu canllk sonunda rzgrn savurduu kuru bir er
pe dner. Allah, her ey zerinde kudret sahibidir.


46-) El malu vel benune ziynetl hayatid dnya vel
bakyatus salihatu hayrun nde Rabbike sevaben ve
hayrun emela;
* Mallar ve evlatlar, dnya hayatnn ssdr. Baki kalacak
salih ameller ise, Rabbinin katnda, sevap olarak da mit
olarak da daha hayrldr.

Baka bir yette, yet (8/28) fitne olarak bahsetmekte
mallar ve evltlardan, demek ki bizim bak amza gre
53
fitne de olabilir, gzellikte olabilir. Bu fiziksel oluumlarn
yannda bir de gnl evltlarmz var ki, o evltlar fitne
olmuyor sadece gzellik oluyor, o gnl evldna
tasavvufta veled-i kalb diyorlar ve her mertebe de yeni
bir dou, yeni bir anlay, yeni bir hakikatle hayata devam
ediyor. s (a.s.) Anasndan iki defa domayan semavatn
48


melektuna ulaamaz diyor, bu doumlardan birisi kendi
anne babasndan doal olarak dnyaya gelmesi, dieri de
irfaniyet, tevhid hakikati yoluyla yeni bir hayata gemesi.
Yeni herhangi bir fikre ulatmz zaman bu fikir erevesi
ierisinde domu oluyoruz, yenilenmi oluyoruz ve bize
aama kaydettiriyor buna da Mirac diyorlar.
Tekne delik deilse kii iine biner ve ondan istifade eder
fakat teknede delik varsa batar, ite mallarmzda tekne
misalidir, ayrca bedenimizde bu ekildedir, Muhammedi
olan bedenimizle Hakikat-i Muhammedi deryasnda
yzmekteyiz, batnen ve fiziken, fakat farknda deiliz.



47-) Ve yevme nseyyirul cibale ve teral'Arda
barizeten ve haernahm felem nadir minhm
ehada;
* Dalar yrteceimiz ve senin yeryzn rlplak
grecein gn bir hatrla. Biz onlar maherde toplarz da
ilerinden hibirini brakmayz.


54
48-) Ve uridu al Rabbike saffa lekad ci'tmuna
kema hlknakm evvele merretin, bel zeamtm
ellen nec'ale lekm mev'da;
* Hepsi saf saf Rabbinin huzuruna karlrlar. Onlara,
Andolsun, sizi ilk nce yarattmz gibi bize geldiniz. Oysa
siz, sizin iin hesaba ekileceiniz bir zaman
belirlemediimizi sanmtnz denir.

49

49-) Ve vudal Kitabu feteral mcrimiyne mfikyne
mimma fiyhi ve yekulune ya veyletena mali hazel
Kitbi la yuadiru sayraten ve la kebiyreten ill
ahsaha ve vecedu ma amilu hadra ve la yazlimu
Rabbke ehada;
* Kitap ortaya konur. Sulular, kitabn iindekilerden
korkuya kaplm grrsn. Eyvah bize! Bu nasl bir
kitaptr ki kk, byk hibir ey brakmadan hepsini
sayp dkm! derler. Onlar btn yaptklarn karlarnda
bulurlar. Senin Rabbin hi kimseye zulmetmez.


50-) Ve iz kulna lil Melaiketiscdu liAdeme fesecedu
ill ibliys kne minel Cinni fefeseka an emri rabbih
55
efetettehzunehu ve zriyyetehu evliyae min dunY
ve hm lekm advv bi'se liz zlimiyne bedela;
* Hani biz meleklere, dem iin sayg ile eilin demitik
de blisten baka hepsi sayg ile eilmilerdi. blis ise
cinlerdendi de Rabbinin emri dna kt. imdi siz, beni
brakp da blisi ve neslini, kendinize dostlar m
ediniyorsunuz? Hlbuki onlar sizin iin birer dmandrlar.
Bu, zalimler iin ne kt bir bedeldir!

Cenb- Hakk sadece meleklere secde edin demiti,
burada ok deiik bir ifade ile iblis secde etmedi o
cinlerdendi diyor, madem iblis cinlerdendi neden o zaman
ona da secde emri geldi veya secde etmedii iin ceza

50
geldi? Secde edin emri geldii zaman iblis melekti, azazil
ismiyle ve meleklerin hocasyd, melekler grubundayd
fakat yaps yani ayan- sabitesi itibaryla ateten
hlkedilmiti ve atein iinde aydnlk yani nurda
olduundan atelik taraf henz faaliyette deildi, Ademe
secde edin emri onun cinlik tarafn faaliyete geirdi nk
oradaki oluum benliine dokundu ve o zaman meleklik
vasfn kaybedip cin snfna yani bozgunculuk yapc bir
vasfa girdi. Krn Kermde iblis, cin ve eytan olarak
isimler almaktadr, faaliyet sahasna gre isim almaktadr

51-) Ma ehedthm halkas Semavati vel Ard ve la
halka enfsihim ve ma knt mttehzel mudlliyne
aduda;
* Ben onlar ne gklerin ve yerin yaratlna, ne de
kendilerinin yaratlna ahit tuttum. Saptranlar da hibir
zaman yardmc edinmi deilim.

56

52-) Ve yevme yekul nadu rekiyelleziyne
zeamtm fedeavhm felem yesteciybu lehm ve
cealna beynehm mevbika;
* (Ey Muhammed!) Allahn, Ortam olduklarn iddia
ettiklerinizi arn diyecei, onlarn da aracaklar, fakat
kendilerine (ardklarnn) cevap vermeyecekleri ve bizim
de aralarna bir uurum koyacamz gn hatrla!


53-) Ve rael mcrimunen nare fezannu ennehm
muvakuha ve lem yecidu anha masrifa;
51
* Sulular (o gn) atei grnce, onun iine deceklerini
iyice anlayacaklar ve ondan kurtulu yolu da
bulamayacaklardr.


54-) Ve lekad sarrefna fiy hazel Kur'ni linNasi min
klli mesel ve knel nsanu eksere ey'in cedela;
* Andolsun, biz bu Kuranda insanlar iin her trl misali
deiik ekillerde akladk. Fakat insan tartmaya her
eyden daha ok dkndr.

57

55-) Ve ma meneanNase en yu'minu iz caehml
hda ve yestafiru Rabbehm ill en te'tiyehm
snnetl evveliyne ev ye'tiyehml azb kubla;
* nsanlara hidayet geldikten sonra onlarn inanmalarna
ve Rablerinden mafiret dilemelerine, ancak, ncekilerin
bana gelenlerin kendi balarna da gelmesi, ya da
kendilerine azabn gz gre gre gelmesi (ynndeki
beklentileri) engel olmutur.


56-) Ve ma nursill murseliyne ill mbeiriyne ve
mnziriyn ve ycadillleziyne keferu bil btli li
yudhdu Bihil Hakka vettehazu ayatiy ve ma nziru
hzva;

52
* Biz, peygamberleri ancak mjdeleyiciler ve uyarclar
olarak gndeririz. nkr edenler ise, hakk batlla rtmek
iin mcadele ederler. yetlerimizi ve kendilerine yaplan
uyarlar alaya alrlar.


57-) Ve men azlem mimmen zkkire Bi ayati
Rabbihi fea'reda anha ve nesiye ma kaddemet yedah
inna cealna al kulubihim ekinneten en yefkahuhu ve
58
fiy azanihim vakra ve in ted'uhm ilel hda felen
yehtedu izen ebeda;
* Kim, kendisine Rabbinin yetleri hatrlatlp da onlardan
yz eviren ve elleriyle yaptn unutandan daha zalimdir?
phesiz biz, onu anlamamalar iin, kalplerine perdeler
gerdik, kulaklarna da arlklar koyduk. Sen onlar
hidayete arsan da artk ebediyen hidayet bulamazlar.


58-) Ve Rabbkel afuru ZrRahmeti, lev
yuahzhm Bi ma kesebu le accele lehml azb bel
lehm mev'dn len yecidu min dunihi mev'ila;
* Rabbin, ok balaycdr, merhamet sahibidir. Eer
yaptklar yznden onlar (dnyada) cezaya arptrsayd,
elbette azaplarn arabuk verirdi. Hayr, onlar iin
belirlenmi bir gn vardr ki (o gn gelince) hibir kurtulu
aresi bulamazlar.


59-) Ve tilkel kura ehleknahm lemma zalemu ve
cealna li mehlikihim mev'da;

53
* te zulmettiklerinde yok ettiimiz memleketler.. Helk
edilmeleri iin de belli bir zaman tayin etmitik.


60-) Ve iz kale Musa li fetahu la ebrahu hatta ebla
mecmeal bahreyni ev emdye hukuba;
59
* Hani Ms, beraberindeki gence yle demiti: ki
denizin birletii yere varncaya kadar durmayacam, ya
da uzun zaman gideceim.

Ms (a.s.) ve Hzr (a.s.) kssas ile ilgili olarak
nce, Konyal M. Vehbi Tefsirinden alnan blm
aktaralm;

Vacip Teal tekebbr edenlerin kibirlerinin akibetini
beyandan sonra Ms Aleyhisselmn ulvv- kadriyle
beraber tekebbr etmeksizin Hz. Hzr'dan bilmedii baz
lednniyt taallm ettiini beyan etmek zere buyuruyor.
[Zikret habibim! ol zaman ki o zamanda Mus
Aleyhisselm hizmetisine ki denizin birletii mahalle
vasl olmadka veyahut seksen sene yol yrmedike ben
oturup istirahat etmem diyerek Hzr' buluncaya kadar
seyr sefer etmesini kastetdiini beyan etti,]
Beyzav'nin beyan vehile Hz. Ms'nn Fets; Hz. Yua'dr
ki Yusuf Aleyhisselmn olu (Efraim) in olu (Nun) un
oludur. Hz. Musa'nn hizmetinde bulunduu iin fets
denmitir. Bahreyn ile murad; Bahr-i faris ve Rumdur.
nk; Hzr'la mlakatn orada nasip olaca vaad
olunmutu. Uzun mddet yahut seksen senedir. Yani
denizin birletii mahalle varmak ve eer varamazsa ok
zaman seyr sefer edip Hzr' buluncaya kadar
oturmyacana azm etti demektir.
Beyzav ve Hzin'in beyanlar vehile Hz. Ms'nn Hzr'
aramasnn sebebi yledir : Firavun ve kabilesinin

54
helakinden sonra Ms Aleyhisselam Ben srail'e beli bir
vaazedince baz kimse tarafndan Yer yznde senden
a'lem bir kimse bilir misin? denildiinde Ms
Aleyhisselmn Bilmem demesi zerine Cenb- Hak
Hzr'n a'lem olmasn beyan edince Ms Aleyhisselm
Hzr'dan tahsil-i ilme talip olup nasl bulacan Cenb-
Hak'dan sul eder. Vacip Teal Zembiline bir tuzlu balk
koymasn ve Rum deniziyle Faris denizinin birletii yere
kadar gitmesini ve bal nerede yitirirse (kaybederse)
60
Hzr' orada bulacan beyanla Ms Aleyhisselmn Hzr'a
mlakatn tayin ve Yua'la beraber Hz. Ms'nn yola
ktn ve Hzr' buluncaya kadar yol yryeceine niyet
ettiini Cenb- Hakk bu yette beyan buyuruyor.
Vacip Teal Hzr' aramak zere Hz. Ms'nn yola ktn
beyandan sonra gtrm olduu bal yitirdiini beyan
etmek zere buyuruyor..
[Ms Aleyhisselm yola kp vaktaki hizmetisiyle beraber
iki denizin birletii mahalle vasl olunca balklarn
unuttular. Binaenaleyh; balk denize yolunu girdap olarak
ittihaz etti.]
[Vaktaki Ms Aleyhisselm ve hizmetisi o mahalli
getilerse Ms Aleyhisselm hizmetisine Kuluk
taammz getir bize, yiyelim. Muhakkak u seferimizde biz
meakkate uradk dedi.]
Yani; Ms Aleyhisselm Yua' ile beraber tarif-i lh ve-
hile zenbile bir tuzlu balk koydu ve Yua' bal yitirdiini
bana haber ver dedi. Yola ktlar, vaktaki iki denizin
birletii mahalle vasl olunca bal unuttular. Zira; balk
dirildi denize gitti. Hz. Ms bal sormay ve Yua' da
baln denize gittiini haber vermeyi unuttular. Balk ise
denize yol buldu gitti. Vaktaki o mahalli geince Hz. Ms
getir kuluk taammz yiyelim. Muhakkak u seferimizde
biz yorulduk dedi.
Nimetullah efendinin beyan vehile bal unutmalarnn
keyfiyeti yledir : Denizlerin itim ettii mahalde bir
pnar banda istirahat iin oturduklarnda Hz. Ms bir ta
ba altna yastk ederek yatar. Yua' abdest alr, abdest

55
suyundan zenbilin iindeki bala dokunmasyla sudan
harikulade olarak balk dirilir ve denize gider, gittii yer
baln cesametine gre yol olur. Yua' bu halden teaccb
eder. Hz. Ms kalktnda haber vermeyi niyet ederse de
lihikmetillh unutur. Hz. Ms kalkar yollarna devam
ederler bir gn bir gece gittikten sonra kuluk vakti yette
beyan olunduu vehile kuluk taam isteyince baln
denize gittii mahallin kemer gibi yol olduunu haber verir.
Hz. Ms denizlerin birletii yere gelinceye kadar
61
yorulmamt. Fakat matlubun bulunduu mahal geince
yorulmu ve yorulduunu da haber vermitir.
Vacip Teal bal unuttuklarn bildirdikten sonra cereyan
eden muhavereyi ve geri dndklerini ve Hzr' bulduklarn
beyan etmek zere buyuruyor.
[Yua' Ms Aleyhisselma Grdn m ol zaman ki o za-
manda biz sahray kastetmitik. Orada vaki olan emri garb
hakknda ne buyurur ne re'yedersi? Zira; ben baln
halini sana sylemeyi unuttum demekle unuttuunu
beyan etti.]
[Bana bal unutturmad, ancak eytan baln halini sana
zikretmemi bana unutturdu.]
[Balk denize acb surette yol ittihaz etti.]
[Ms Aleyhisselm Ya Yua' ite senin grdn garib ve
acb hal bizim aradmz eydir demekle matlubun orada
olduuna iaret etti.]
[Ve muhavere zerine Ms Yua' ile beraber vukuat
hikye ederek izleri zerine dndler.]
[Ve geri dnp sahrai mezkreye gelince bizim kullarmz-
dan bir kulumuzu buldular ki o kulumuza biz kendi
indimizden ni'met verdik ve biz onu kendi indimizden bir
ilimle talim ettik ki o ilim kitap veya bir stazdan taallm
vastasiyle deil, belki bizim ona bildirdiimiz baz esrar ve
eyadan baz eyin lednni-ytni ona bildirmekten
ibarettir.]
Yani; Hz. Ms Yorulduk getir taammz yiyelim deyince
baln denize gittii Yua'nn hatrna gelir. Balktan
grm olduu hal-i acbi hikyeye balar ve der ki Ya

56
Ms! grdn m biz deniz kenarnda pnar bandaki taa
gelip sen orada istirahat iin yattnda benim abdest
suyundan srayan damlalarn bala dokunmasiyle balk
denize gitti ve gittii mahal kendine gre yol oldu. Bunu ve
baln ahvalini size haber vermeyi unuttum. Bana bunu
sana haber vermeyi ancak eytan unutturdu. nk unutu-
lacak bir ey deildir. Zira; gnlerce tuzlanm baln
hayat bulup denize acp bir yol tutup gitmesi unutulacak bir
62
ey deilken bunu unutmak ancak eytandandr demekle
vukuat grd gibi hikye edince Ms Aleyhisselm
memnun oldu ve Ya Yua' ite u senin grdn emr-i
garb bizim aradmz eydir ve bu msa-feretten
maksadmz ondadr. nk; ilim tahsil etmek iin arad-
mz zat orada bulacaz dnelim, geriye dedi. Kemal-i
meserretle geldikleri yola vakay.hikye ederek dndler,
gittikleri izlerinden geri geldiler ve orada bizim has
kullarmzdan birini buldular. Hzr' o ta yannda namazla
megul olduu halde bulduklar mervdir. O kulumuza keidi
indimizden nimet verdik, kendi lednniyatmzdan bize
mahsus olup biz bildirmeyince kimsenin bilemiyecei baz
mugayyebttan ona ilim verdik ve baz eyada, zahirde
grldnn hilfndaki hikmetleri ona rettik.

Ms Aleyhisselm Hzr' grnce selm verir. Hzr
nereli ve kim olduunu sul edip Hz. Ms ztn ta'rif
ettiinde Ya Ms! lim cihetinden Tevrat ve meguliyet
cihetinden Ben srail sana kfi deil mi? demesi zerine
Ms Aleyhisselm emr-i lh zerine geldiini haber verir.
Tefsir-i Hzin'de beyan olunduuna nazaran Hzr'n ismi
(Blya) dr ve knyesi (Ebl Abbas) dr ve kendisi bir
padiah zadedir. Dnya umurunu terkle zhd takva
yolunu tuttuu cihetle Cenb- Hakk baz eltf- lhiyesiyle
taltif etmitir. Hatta oturduu yer harika olarak derhal
yaarp imen olduundan Hzr ismi kendine lkap
olmutur. (Ebu Hreyre) hazretlerinin Raslllah'dan ayn
mealde rivayet ettii bir hadisle de (Hzr); lkab olduu
teeyyd etmitir.

57
Vacip Teal Hzr' bulduklarn beyandan sonra Hzr'la
beyinlerinde ceryan eden muhavereyi ve Ms
Aleyhisselmm ta'-lim-i ilmiin Hzr'dan istizan ettiini
beyan etmek zere buyuruyor.
[Ms Aleyhisselm Hzr'a Senin savap ve doru olarak
ta'-lm olunduun ilimden bana ta'lm etmek zere ben
sana ittib edeyim mi? Demekle Hzr'n sohbetinde
bulunmasn istizan etti.]
63
[Msa Aleyhisselmm taleb ve istizan zerine Hzr dedi ki
<Ya Ms! Sen benimle elbette sabra kaadir olamazsn.]
[Ve srrna muttali' olamadn ve haberini ihata
edemediin eye nasl sabredebilirsin? Zira; zahirde
eriatine muhalif ve batnda esrar ve hikmetine vakf
olmadn eye sabredebilmek mkldr] demekle
kendine refakatin son derece sabra muhta olduunu
beyan etti.
[Ms leyhisselm Hzr'n sabr ve tavsiyesi zerine
na-allah sen beni. sabreder bulursun ve ben sana hi bir
emirde isyan etmem ve emrinden kmam demekle
sabredeceine kaviyyen vaad verdi.]
[Ms Aleyhisselmin srar zerine Hzr Ya Ms! Eer
sen bana ittiba' edersen ben sana haber verip hakikatini
beyan edinceye kadar bana hi bir eyden sul etme
demekle ittibda baz erait dermeyan etti.]
Yani; Ms leyhisselm kemal-i edeb ve tevazuu iltizamla
Hzr'a Taraf- lhden senin talim olunduun ilimden baz
ha-kayk bana talim etmek zere ben sana ittiba edeyim
mi msaade eder misin? dedi. Bu istizan zerine Hzr Hz.
Ms'ya Ya Mus! Keml-i dirayet ve hazakatinle kavaid-
i diniyye ve melim-i er'iyyeyi vaz'edip zalimden
mazlumun intikamn almak, siyaset-i memleket ve tedbir-i
umur-u millet ve menazil hususlarnda fevkalde
maharetinle beraber sen benimle grecein acayibe sabra
elbette muktedir olamazsn. Zira; zhir-i eriata muhalif ve
Tevrat'n ahkmna mbayin grdn eylere risaletin ve
eriatin icab elbette sen zahirine bakarak itiraz edersin.
lmini ve ledn-niyatn ihata edemediin haberine ve

58
hikmetine vakf olamadn eye nasl sabredersin? Elbette
sabredemezsin. nk; bu nevi ilim size vahyolunma-
mtr. Ama benim -halim sana kyas olunmaz. Zira;
Rabbm bana bir takm acayib ve esrara ilim verdi. Ben
onlarn hakikat ve hikmetini bildiim cihetle muktezasn
ilerim demekle Ms Aleyhisselm ittibadan menetmek
istedi. Hz. Ms da i'tizar etti ve Meiyyet-i lhiyye
benim sabretmeme tealluk ederse beni sabredici bulursun
64
ve ben hi bir eyde sana isyan etmem demekle her halde
.ittiba' etmeye arzusunu izhar etti. Hz. Ms'nn bu
arzusunu grnce Hzr tavsiye suretiyle dedi ki Eer sen
bana ittiba' edersen ben hakikati sana haber verinceye
kadar zahir-i eriatna muhalif benden sadr olan eylerden
sual etme. Zira; ben onun lednniytm kemaliyle sana
izah eder ve ondan kalbine arz olan zdrab izale ederim.

Beyzav'nin beyan vehile Ms Aleyhisselm llazim
Ru-sl- kiramdan olduu halde kendinin mertebesinden
aa olan Hzr'dan ilim talimini istemesi risletine mnafi
deildir. Zira; Resuln ilmi usul- dine ve fru-u a'mle ve
eriatinin ahkmna olur, Allah'n vahyettii her eyi bilir ve
mmetine tebli eder. Ama umur-u dinden olmayan ve
ahkm- eriatn harici olan baz lednniyt bilmemesinde
ve mertebede kendinden aa olan kimseden taallm
etmesinde bir beis yoktur. te u esasa binaen Hz. Ms
Resul olduu halde bilmedii baz hakayk renmek
maksadyla tevazu ederek nefsini o misilli esrara vakf deil
addederek Hzr'n sohbetinde bulunmasn Hzr'dan istizan
etti. Ms Aleyhisselm tilmizle staz arasnda lzm olan
daba riayet dahi etti;
Birincisi; Zatn Hzr'a tbi kld ve tbi olmasna msaade
istedi.
kincisi; Bana ilim talim eder misin? demekle nefsini
matlubu olan ilimden bihaber addetti.
ncs; Hzr'dan taleb ettii ilimin, Hzr'n ilminden
bazs olduuna iaret etti.
Drdnc s'; Hzr'dan ird talebetti.

59
Beincisi; tilmizin stazna teslimiyeti lzm olduunu
beyan etti ve bunlarla muallimle mteallim arasnda riayeti
lzm olan adaba iaretle staza hrmetin lzumunu beyan
etti.
Vacip Teal Hz. Ms ile beyinlerinde vaki olan mukaveleyi
beyandan sonra refakat ederek yola ktklarn beyan
etmek zere buyuruyor.
65

[Hzr Ms Aleyhisselmla sohbete muvafakat ederek ikisi
beraber deniz kenarna bir gemi aramak zere gittiler ve
orada bulduklar bir gemiye bindiler. Hzr bindikleri gemiyi
deldi.]
[Ms Aleyhisselm Hzr'n u muamelesini gayrn
hukukuna bigayr- hakkn-tecavz ve fuzul zrar etmek
grp bu muamele eriatine muhalif olduu cihetle nehy-i
anilmnker olmak zere Hzr'a dedi ki 'Sen gemi ahalisini
suya batrmak iin mi gemiyi deldin?]
[Allah'a yemin ederim ki sen bir emr-i mnker ve
sevilmeyecek bir eyi iledin ve sebeb-i er'si olmadan bir
ok cemaati batrmak istedin demekle Hzr'a itiraz etti.]
[Ms Aleyhisslemm bu itirazna kar Hzr Ben sana be-
nimle beraber elbette sabra kaadir olamazsn demedim
mi demekle beyinlerinde olan mukaveleyi hatrlatt ve
unutmamas lzm olduuna iaret etti.]
[Ms Aleyhisselm Hzr'a vermi olduu ahdini tezekkr
ederek Nisyanm sebebiyle beni muahaze etme, benim
sana itti-bam bilmediim baz esrara vakf olmak iindir.
u halde benim u emrimden her tarafm glkle ihata
edip kapatmakla beni menetme. Yani u tahsil-i ilmi bana
gletirme teshil et ki ben tahsilden kalmyaym demekle
itizar etti ve unuttuunu zikirle nisyan zere hkm
terettp etmiyeceini beyan etti.]
Tefsir-i Hzin'de beyan olunduu vehile Hzr gemiyi
delmi-se de harikulade olarak su girmemitir, yahut Hz.
Ms derhal hrkasn tkamtr veyahut Hzr'n krd
mahal sudan yukarda geminin kpete tahtas olduundan
sudan zarar grlmemitir. Bu hl, Hz. Ms ile Hzr

60
arasnda cereyan edip gemi ahalisinin haberleri olmad
anlalmaktadr. nk; ahali tarafndan mdahale
olunduuna dair yette sarahat yoktur. Eer bu hale vakf
olsalard onlar tarafndan dahi tel gsterilecei
phesizdi.
Vacip Teal gemide cereyan eden ahvali beyandan sonra
Hz. Ms'nn i'tizarn Hzr'n kabul edip gemiden ktktan
66
sonra yollarna devam ettiklerini ve ikinci vakalarn beyan
etmek zere buyuruyor.

[ikisi beraber gemiden ktlar yollarna gittiler, hatta bir
olan ocuuna tesadf ettiler. Hzr o ocuu katletti.]
[ocuu bilcrm katil, eriat- Ms'ya muhalif olduun-
dan Hzr'n hilf-i eriat hareketini grnce derhal i'tiraza
kyam ederek dedi ki Ey Hzr! Sen gnahtan tahir ve
katlettii br nefis olup ta mukabilinde ksas olmadan
masum bir nefsi mi katlettin? Allah'a yemin ederim ki sen
bir ey'-i mnker getirdin. Zira; sabiden bir gnah sudur
etmedi ve bize kar kusuru da yoktur, bir nefis katledip
ksas da lzm gelmedi. Hulsa bir ahs katletmek; ya katil
icabeden bir crmle veya ksasla olur. Bunda ikisi de
yoktur.] demekle Hzr'n u iini bir emr-i mnker addetti.
[Ms Aleyhisselmn u i'tirazn dinledikten sonra Hzr
sze balad ve dedi ki Ben sana benden grecein umur-
u garibeye benimle beraber sabra elbette muktedir
olamazsn demedim mi? Bundan sonra benimle senin
beynimizde devam mmkn deildir. Brak beni zihnimi
kartrma.] deyince :

[Ms Aleyhjsselm Hzr'n szne kar rfkla sze balad
ve Eer bundan sonra ben sana bir eyden sual edersem
benimle refakat etme. Zira; benim tarafmdan zre bali
oldun. nk; iki defa iine mdahale ve i'tiraz ettiimden
benimle refakat etmemekte mazursun demekle tekrar
i'tizar etti.] Ve Hzr da i'tiza-rm kabul ederek nc
refakata muvafakat eyledi.
Tefsir-i Hzin'de beyan olunduuna nazaran ocuk gayet

61
gzel ve henz bali olmam dier ocuklarla oynarken
katletmitir. Katlin keyfiyeti; ban duvara vurmakla
katlettii mervidir, ocuktan katlini icabeder bir gnah
sadr olmadna iaret iin Hz. Ms ocuu zekiyye yani
gnahtan tahir olmakla tavsif etmitir.
Rslllah'n Biraderim Ms'ya Allah rahmet etsin.
67
Hzr'dan utandna binaen bir dahi sual edersem bana
refakat etme demese de bir az meksetmi olsayd daha
pek ok acayib grrd" buyurduu mervidir.
Vacip Teal ikinci muahadelerinderi sonra refakatlerini ve
beyinlerinde cereyan eden muhavereleri beyan etmek
zere buyuruyor.

[ocuu katilden sonra tekrar mukavele ederek Hzr ve
Mus Aleyhisselm beraber gittiler. Hatta bir karye
ahalisine geldiler. Ehl-i karyeden yemek istediler. Karye
ahalisi onlar misafir etmekten imtina' ettiler. O karyede
yklmaya meyletmi ve bir tarafna eilmi bir duvar
buldular. Hzr o duvar dorultdu.]

[Ms Aleyhisselm Hzr'a istemi olsaydn u duvar
zere cret alrdn. Madem ki karnmz a ve yemee
ihtiyacmz vardr. Onlar da bize taam vermediler, insann
ameline cret istemesi meru'dur. Ne olurdu duvar cretle
dorultsan da karnmz doyursak? demekle duvar
meccnen dorulttuunu muvafk grmedi.]
[Ms Aleyhisselmm itiraz zerine Hzr te u szn
seninle benim beynimizde mufarakata sebeptir. Zira;
grdn acayib zerine sabredemedin. defa mukavele
vukubulduu halde hi birinde sabredemedin. Binaenaleyh;
ayrlmak zaman gelmitir dedi.]
[Hzr mufarakat lzm gelmise de mufarakat etmeden
Ya Ms! Sabredemediin eylerin tevilini sana haber
vereyim ki onlarda olan esrar- hafiyyeyi ve hikmet-i
acbeyi bilesin ve efl-i lhiyenin her birinde insanlarn
idrak edemedii bir ok hikem-i arbe olduunu mmetine
beyan Ve bunlar birer misl olarak irad edesin dedi.]

62
Beyzavi ve Medarik'te beyan olunduu vehile msafir
olmak istedikleri karye; (Antakya) yahut (Eyle-i Basra) dr.
Karye ahalisi misafir sevmediklerinden bunlar misafir
etmedikleri gibi karnlarn doyuracak ekmek de vermediler.
Karn a olan misafirin ekmek istemesi meru ve misafir
68
kabul etmek insanlar arasnda eski bir det olup kabul
etmiyenlerin levmolunmaya ayan olduuna bu yet
dellet eder. Hzr'n duvar dorulttuunun keyfiyetinde
ihtilf varsa da esah olan duvar eliyle harikulade olarak
dorultmasdr. Yani elini duvara srmesiyle duvar
dorulmutur. Bu gibi harikalar tabiatn fevkinde bi-iznillh
olur eylerdendir.

Fahri Rzi'nin beyan vehile Hz. Ms ile Hzr arasnda ce-
reyan eden meselenin hakikati; enbiya indinde
ahkmn, esbab- zahire zerine bina olunmas ve Allah'n
ihsan ettii ilim icab Hzr indinde esbab- hafiyye zerine
mubteni olmasdr. Binaenaleyh; Hazreti Ms birinci
meselenin zahirini bil izin gayrn mlknde tasarruf ve
zrardan ibaret olup bu is'e caiz olmadn nazar- itibare
alarak itiraz etmi ve Hzr'da esbab- hakikiy-yeyi nazar-i
itibare alarak gemiyi delmitir. Geri gemiyi delmek
sahiplerine zararsa da menfaatleri bilklliye fevtolmamtr.
Ama gemi salam olsa ellerinden tamamen kacak ve
zarar- klliye dr olacaklard. u halde ki zarar
cem'olursa ehvenini ihtiyar etmek lzmdr kaidesine
tevfikan zararn ehveni olan gemiyi delmek cihetini ihtiyar
etmitir. Dier iki meselede dahi hl byledir.

Her eyin lednniytna vakf olmak ibd iin mmkn
olmadndan ibdn ahvalini slh iin nazil olan eriatlerde
muteber olan; esbab- zahiriyedir, esbab- hafiyye deildir.
Binaenaleyh ibad; Esbab- zahiriyye zerine ahkm bina
etmekle mkellef olur, esbab- hafiyye aramakla mkellef
deildir. Ama Allah'n diledii kuluna baz hafyay
bildirmesi umumun muttali' olmasn icabet-mez. te Hzr
hazretleri de esbab- hafiyyeden bazsna muttali olan

63
zevat cmlesindendir. Binaenaleyh; insan esbab- hafiyye
aramakla mkellef olmad gibi mes'ul de olmaz.
Vacip Teal meselede olan esbab- hafiyyeyi Hz. Ms
Aleyhisselma zikrettiini beyan etmek zere buyuruyor.
[Ama benim deldiim gemi bir takm fukara kimselerindir.
69
Gemiden baka bir esbab-i ticaretleri olmadndan gemi
vasitasiyle denizde amel eder, ticaretle megul olur ve
onun ticaretiyle teayy ederler. Binaenaleyh; Allah'n
ilham ve izniyle ben onu ayplamak istedim ve deldim.
Halbuki onlarn arkalarnda veyahut nlerindeki varacaklar
yerde bir zalim padiah var. Ayptan salim olan her gemiyi
gasb yoluyla alyor. u hale nazaran ben onu aypladm ki
o zalim melik ellerinden gemiyi almasn ve fukarann
mallar ellerinde kalsn.] Geri gemiyi delmekle onlar
hakknda zararsa da geminin bilklliye ellerinden kmasna
nisbetle ehven olduundan gemiyi delmek haklarnda ayn
menfeat olmutur.

Hzin, Ebussuud ve Kzi'nin beyanlarna nazaran geminin
sahipleri on karde olup bei; kr, topal ve alllvcd
olarak otururlar, dier bei salam gemide ilerler hem
kendilerini hem de all olan kardelerini besledikleri
mervdir.
Bu yet; elinde bir miktar mal olup fakat zengin olmyan
kimseye miskin demek caiz olduuna dellet eder. Zira
geminin sahiplerini Cenb- Hakk miskin unvanyla irad
etmitir.
Vacip Teal ikinci meselenin sebeb-i hafiyesini beyan
etmek zere buyuruyor.
[Ama benim katledip de Ya Ms! Senin itiraz ettiin olan
ocuuna gelince : onun anas ve babas mmin oldular.
Onlar mmin olunca biz bu ocuun kfr ve tuyanla
onlar ihata edip etraflarn evirmesinden korktuk. Zira;
ocuk kfir olacak, ebeveynini kfre tevik edecek,
ebeveyni de ocua kesret-i muhabbetlerinden nai
ocuun kfrne itirak etmek korkusuna binaen biz
ocuu ldrdk. Geri ocuun katli ebeveyn hakknda

64
zarar ise de ocuun hayatta kalarak onlar kfre sokmak
zararndan ehvendir, ite haklarnda melhuz olan u iki
zarardan ehvenini ihtiyar onlar haklarnda ayn menfeat
olduundan onlarn Rableri bu ocuktan daha hayrl, tahir,
merhamet cihetinden anasna babasna daha yakn bir
70
ocua tebdil etmesini murad ettik.] Geri ocuun
katllunduu zaman katlini icabedef kusuru yoksa da bali
olduunda bir ok mefsedette ve bilhassa ebeveyninin
kfrlerine sebep olacan bildii iin Cenb- Hakk katlini
emretmitir. Katlolunan ocuktan daha hayrl ve daha
merhametli bir ocuu onun yerine ihsan edeceini
vaadetmi ve rivayet-i mevsukaya nazaran bu ocuk
katlolunduktan sonra Allah Teal onlara bir kz vermi ve
o kz bir nebiye nikahlanm ve ondan bir nebi meydana
gelerek o nebi sayesinde byk bir mmet ihtida etmitir.
Vacip Teal nc meselenin sebeb-i hafisini beyan etmek
zere buyuruyor.

[Ama benim dorulttuum duvar o ehirde mevcut iki yeti-
mindi, o duvarn altnda onlar iin mediun bir hazineleri
vard ve babalar sulehdan mmin muvahhid daima hakka
tevecch eder ve her iini Rabbsna havale ederdi.]
[ocuklar yetim ve pederleri salih olunca Rabbm Teal
onlarn yetimlikten kp sinn-i rde bali, fikr-i selim ve
re'y tedbir sahipleri olduklarnda Rabbmdan ihsan olarak
hazinelerini kendi elleriyle karmalarn irade ve bana
duvar dorultmay emretti ki hazineleri mahfuz kalsn,
ecnebi eline gemekle zayi olmasn ve ben u ilediim
eyleri re'y tedbirimle ilemedim, belki Cenb- Hakkn
emriyle iledim ve emr-i lhye imtisale mecburum.] Geri
duvar dorultmakta benim ektiim meakkat bana
zarardr velkin onlarn hazinelerinin zayi olmas daha
ziyade zarar olduundan ehven-i zarar olan meakkatle
emrolundum.
[te u beyan olunan esbab- hafiyye y Musa! Senin
sabrna kaadir olamadn eylerin te'vilidir] demekle
Hzr, Hz. Ms'ya refakatinde vukubulan hadisatn esbb-

65
hafiyyesini alvec-hittafsl beyan buyurmutur.
Kzi ve Hzin'in beyanlar vehile yetimlerin isimleri
(Asrum) ve (Sureym) ve pederlerinin ismi de (Kih)
veyahut (Dahbesun) dur. Kenzle murad; altndan bir
levhadr ki onda kadere iman edip de hadisata mahzun
71
olan kimseye ve rzka iman edip de meakkat ekene ve
mevte iman edip de ferah ve srr edene ve yevm-i
kyamette hesaba iman edip de gaflet edene ve dnyann
inklbn bilip de itimad edene ben teaccp ederim ibaresi
yazldr denilmise de esah olan kenzle murad; altndan ve
gmten bir definedir. Zira Kenz; maldan hazineye ilhak
olunmak mtearefdir. Mtearefin hilafn ihtiyara hacet
olmad gibi hilafm irtikba bir delil de yoktur.
Binaenaleyh; mtearef olan hazine mansna olmas evl
ve esahtr.
Bu yette yetimlerin hazinelerinin hfzna sebep; peder-
lerinin salah olduuna iaret vardr. nk; salih bir
kimsenin sebebine evld ve evldnn evld, kavm
kabilesi ve hatta komularnn o salih olan kimse ilerinde
bulunduka mahfuz kalacaklarna dair bir ok eserler
vardr. Zira; sevdii bir kimse sayesinde baz kullarn
Cenb- Hakkn sayebn etmesi bad (uzak) bir ey
deildir. Nasl ki padiahn mukarribi olan bir kimsenin
taraflar onun sayesinde sayebn olurlar. te Allah Teal
da sevdii kulunun evld ahfadn himaye edeceine bu
yet dellet etmektedir.
Esbab- hafiyyeyi beyanda Hzr Cenab- Hakka kar hsn
edebe riayet etmitir. nk; birinci meselede gemiyi
ayplamay kendi nefsine nisbet ve ikinci meselede ocuu
da katli kendine ve ocuun yerine hayrl bir bedel icadn
Allah Teal'ya isnad ve nc meselede yetimlerin
hukukunu muhafazay Allah'a isnat etti. Zira; pederlerinin
salah sebebiyle evld muhafaza ancak Allah'a mahsustur.
Hzr'n nebi veya vel olmasnda ihtilf olup deliller
yekdierine taarruz ettiinden bir tarafa kat' hkm
yoktur. Hzr vefat etti mi berhayat mdr? Burasna da kat'
delil yoktur. Baz ulem Diridir, senede bir defa hac
mevsiminde (Min) da itima eder demiler ise de bizim
iin Allah bilir demek daha evldr.
66
te Cenb- Hakk Hzr'la Ms Aleyhisselm arasnda
cereyan eden bu vak'ay beyanla mmet-i Muhammediyeyi
bir ok esrara vakf klm ve zahirde zarar gibi grnen
hdiselerin batnda bir ok hikmetleri ve menfeatleri
mutazammn olduuna itikat etmek lzm olduunu ve
72
lm baln dirilrnesiyle hasrn vukuuna ve insanlarn
dirileceine inanmak ve ilim iin meakkat ekmek ve
mesafe-i badeye seyr sefer etmek lzm olduunu anlat-
mtr.
Hulasa; bir insan kendi ilmine teaccp etmemek, zahirde
iyi grmedii eye derhal itiraz eylememek, o eyde bir ok
menfaat ve esrar- hafiyye olduunu dnmek, tahsil-i
ilmiin seyr seferi ihtiyarla meakkata tahamml ve
muallime kar son derece tevazu etmek, muallimin
huzurunda szne dikkat eylemek ve tilmizden vaki olan
kusur zerine derha muahazeye kyam etmemek emr-i
meru olduu bu kssadan mstefad olan fevaid
cmlesindendir.


61-) Felemma belea mecmea beynihima nesiya
hutehma fettehaze sebiylehu fiyl bahri sereba;
* Onlar iki denizin birletii yere varnca, balklarn
unuttular. Balk denizde yolunu tutup kayp gitti.

Baln dirilmesi konusunda tefsirlerde bir ok ifadeler
bulunmaktadr, tuzlu ve l baln iki denizin birletii
yerde dirilmesi, fakat onlar oraya geldiklerinin henz
farknda deiller tabi ve kii olarak Hzr (a.s.) Ms (a.s.)
ve Yua (a.s.) var yani deiik mertebenin temsilcileri,
Hzr (a.s.) Ledn ilmi hakikati zere, Musa (a.s.) zhir,
eriat ilmi hakikati zere, Yua (a.s.) bunlarn tasdikisi,
kabul edicisi ve yardmcs, haber verme grevi gence
veriliyor fakat o bunu unutuyor ve daha sonra Bana bunu
eytan unutturdu diyerek izah ediyor.

67
Bu mertebe herbirerlerimizde mevcut fakat bizler bunu
tam olarak faaliyete geiremiyoruz eri olan beden taraf-
mz o mertebedeki Mseviyyet hakikatini ifade etmekte,
73
batn olan ruh, Rahmani tarafmzda Hzr hakikatini ifade
etmekte, Gente bizde alma azmi olan kendi
faaliyetlerimizi ifade etmekte, bu zellik bir araya
topland zaman, deniz esi olan balk
ve deniz de lh- denizdir, ite belirli kimseler tarafndan
bu lh- deryadan kartlan balk daha sonra kendi haline
uygun olmayan yerlerde yaamasn srdrmektedir, balk
l dahi olsa maddi olarak varl devam etmektedir fakat
hareket kabiliyeti yok, fakat iki denizin birletii yere(bu
yere zhir ve btn ilminin birletii yerde diyebiliriz ayrca)
gelinip kii ile ifade edilen hakikatler bir araya
geldiinde l balklar diriliyor, bu da demektir ki;
Hakikati lhiyyenin bizlerde sret olarak batnda kalm
olmas ancak zaman ve zemin msait olduunda hemen
faaliyete gemesidir.
Bu yle bir balk ki gnl alemimizde dolaan fakat biz
gaflette kaldmz iin tuzlayp rafa kaldrdmz, ancak iki
denizin birletii yerde Ms-Hzr-Gen bulumasyla
tekrar faaliyete geen bir balktr.


62-) Felemma caveza kale lifetahu atina adaena
lekad lekyna min seferina haz nesaba;
* Oradan uzaklatklarnda Ms beraberindeki gence,
le yemeimizi getir, bu yolculuumuzdan dolay ok
yorgun dtk dedi.


63-) Kale eraeyte iz eveyna ilesSahreti feinniy
nesiytl hut ve ma ensaniyhu illeeytanu en
ezkreh vettehaze sebiylehu fiylbahri aceba;

68
74
* Gen, Grdn m! Kayaya sndmz srada bal
unutmuum. Dorusu onu sana sylememi bana ancak
eytan unutturdu- Balk alacak bir ekilde denizde
yolunu tutup gitmiti dedi.

Burada eytan unutturdu derken, eytan Musa a.s ve Hzr
a.s ile deil Gen ile ilgili yani bizdeki faaliyet hkmyle
ilgili, batan onu gaflete dryor ve unutturuyor.


64-) Kale zlike ma knna neb, fertedda al
asarihima kasasa;
* Ms: te aradmz bu idi dedi. Bunun zerine tekrar
izlerini takip ederek gerisingeri dndler.

Buradan kan sonu, her zaman uyank olmak ve her ii
mahallinde bitirmek, eer geriye dnmeselerdi iki gn
daha zaman kazanm olacaklard. Baln denize gittii
yeri mahede edemediklerinden bir hayli yol alyorlar ne
zaman ki yemek iin duruyorlar orada baln olmadn
anlyorlar ve geriye dnyorlar. Bu bir zaman kayb ve
zaman kaybnn da telafi edilemeyecek bir ey olmadda
aslnda ortaya kyor, eer dndklerinde yeri
bulamasalard zaman kaybnn telafisi olmayacakt.


65-) Feveceda abden min badiNA ateynahu
rahmeten min ndiNA ve allemnahu min lednNA
lma;
* Derken kullarmzdan bir kul buldular ki, biz ona
katmzdan bir rahmet vermi, kendisine tarafmzdan bir
ilim retmitik.
veceda buldu, geldi, oldu anlamndadr, aslnda vecd
75

69
Allahn tecellisi oldu anlamndadr fakat genelde vecd
denilen eye gelindiinde eer kii eitilmemi ise nefsani
olur yani vecd nefsinde tecelli eder, aslnda o vecdin
ruhunda tecelli etmesi gereklidir, ite Ledn ilminde o vecd
ruhunda tecelli eder ki bilgiyle gelir, ilim dolarak, akarak
gelir, nefsteki tecellisinde barp armakla gelir ve
zuhura kar nk kii eitilmedii iin gelen vecdin ilmini
alamaz, nk o bilgiyi alacak kabul yoktur,
hazrlanmamtr ve hazrlanmam bir yere bir eyin
akmas onu artr ve olmaycak haller yapar, kendinden
geer.
Bakn buradada Ledn ilmi verilmeden nce rahmet
verildii belirtiliyor ve bu rahmet bedenimize deil
ruhumuza, i bnyemize veriliyor, ite bu rahmet
vastasyla kiide oluan almlada Ledn ilmi
doldurulmaktadr, eer yer hazrlanmazsa ilim gelmez,
gider.
Bu yet tam tevhid yolunu, dervilik hakikatini ve
yzmz nereye evireceimizi, nasl bir anlay ierisinde
olacamz ok ak bir ekilde anlatyor. Allahn indinden
gelen rahmet onu btnyle kaplam oldu ve ona Ledn
ilmini talim ettik. Ledn ilmi batni ilimler olarak tarif
ediliyorsa da Allahn indindeki ilim demektir yani tevhid
ilmi demektir. lim genel olarak iki trldr, biri sri ilimler
olarak adlandrlan ve bedenimizi ilgilendiren ilimler, dieri
de manevi ilimlerde denilen ruhumuzu ilgilendiren ilimlerdir
ve genelde din ile ilgili ilimler manevi ilimler olarak kabul
edilmektedir fakat gerek anlamda manevi ilimler ismi
stnde fiiller ile ilgili deil, mn ile belirtilen ilimlerdir,
bunlara batni ilim de denmektedir.
Cenb- Hakkn Hzr (a.s.) a kendi indinden verdiini
belirttii ilim Muhammediyyet mertebesi ile ilgili ve o
kemal de olan ilim deil, Mseviyyet mertebesi ile ilgili ve o
kemal de olan ilimdir, bu ilmin zahiri Ms (a.s.) da, batn-
Hzr (a.s.) da dr.
Seyri slk yolunda da Hzrlk vasfnn Mseviyyet

76
70
mertebesinde ortaya kt grlmektedir bu anlatmlar
nda. Herbirerlerimiz Hakk yolunda gitmeyi murat
ediyorsak, bunun gereini yerine getirmemiz icab etmekte,
hangi yne gideceksek o istikamete giden araca binmemiz
gerekecektir, bunun yannda bilinli bir fr ve salam bir
ara gerekiyor, ite tevhid yolunda yol alabilmek iin ilk
yaplmas gereken hususlar faaliyet ve kabiliyettir.
Kabiliyeti olmayan kimseler zten byle hassas ilere gnl
veremezler ve dnyann rahatl ierisinde kolay bir hayat
srdrrler fakat sonu hsran olur, oras da ayr bir
meseledir.
Yola giren kiiler verilen grevleri faaliyet ierisinde
yaparlarken, bu fiillerin kalitesi yaplan faaliyetin kabiliyetle
desteklenerek bilin ierisinde yaplmasna baldr.
lk yaplan faaliyetler sonucu ortaya kan kabiliyeti
gelitirmek iin tekrar bir faaliyet gerekecektir, bunu da
yaptktan sonra tekrar bir kabiliyet oluacaktr, bu ekilde
bir devri daimle yukarya doru klacaktr. Sadece saysal
mn da bir faaliyet deil uur, anlay ve idrakle
kabiliyete dnen bir faaliyet gereklidir, bu ekilde yol
alnarak gidildiinde Ledn ilminin yolu almaktadr, tabi
sistem, niyet ve hedef bu olursa, bazlarmzn hedefi
cennet oluyor ve o yol neyi gerektiriyorsa onlar yaplyor
fakat Hakkn Ztnn yolunu biliyorsak ve Onun indine
ulamak istiyorsak gereini yapacaz.
Din tek din olmasna ramen ki o da slm dinidir,
insanlarn kendi anlaylar itibaryla biri kulun kendi
anlayndaki din, dieri Allahn indindeki din olarak
ayrlmtr.
Kulun kendi anlayndaki din, dinin zhir tarafn
oluturmaktadr ve bu din kiinin varl zere kurulmutur,
bu sisteme gre eriat ikilik zere tesis edilmitir yani Allah
ve kul olarak varl zerine.
Mseviyyet ve daha sonra seviyyet ile kullardaki bir ok
tanr anlayndan ancak e kadar indirildi daha sonra
Efendimiz (s.a.v) gelmesiyle zhiri olarak ikiye indirildi
fakat btni itibaryla tevhidle bire indirildi nk bu

77
71
lemde batnen yani zde ikiye yer yok, bu lemde gayr
da yok, bo yer de yok, bu lemin her zerresini Hakk istil
etmi, doldurmu vaziyette yani saltanatnn mutlak
Hakimidir. Bu lemlerde baz yerlere Cenb- Hakkn
hkm geemiyor olsayd oralarnn baka bir lh-a ait
olmas lzm gelirdi, byle bir ey olmadndan da bu
lemde tek bir varlk vardr o da Allah ismiyle bildirilendir,
fakat mutlak varl ynnden ne olduunu hi biz zaman
bilemeyeceimiz bir varlk ancak zuhurlar itibaryla
biliyoruz.
Amaiyette Zt- Mutlak halinde Onu beer kelimesiyle
ifade edecek bir kelime yoktur, buradan Ahadiyyete zuhuru
ki buna da sadece bir bilin, bildirge olarak diyorlar, bu
Ahadiyyet tecellisinden sonra bir zuhur daha oluyor ve
Ulhiyyet ortaya kyor ve orada Allah ismini alyor ve
Ulhiyyet burada faaliyete gemeye balyor, Amaiyyet ve
Ahadiyette bir faaliyet yok, kendini sadece kendisi biliyor
kendi varlnda, bu indinde olan zel halleri var Cenb-
Hakkn bir de Ulhiyyetinden Rahmaniyyetine oradan
Rububiyyetine oradan Mlk lemine tecellisi var, bu tecelli
olup bu lemde zuhura ktnda bu sistemin farknda
olmayan mahlk denilen bizlerde bir Allah anlay ve bir
Din anlay oluyor, yine Onun tabiri ile ve peygamberler
aracl ile bizlere bildirdikleriyle. Bu din anlay da ikili bir
din anlaydr yani yukarda bir Allah aada kullar olan
bir anlay. Normalde tastamam yerli yerinde olan bu
anlay dncemizi ilerlettike ve bu lemde ikilie yer
olmadn grdke bu ikiliin kalkmas gerei ortaya
kmaktadr ve doal olarak Mutlak varlk ortadan
kalkamayacana gre izafi olan bizlerin ortadan kalkmas
gerekiyor ve seviyet mertebesindeki fenfillh haliyle kul
ortadan kalkyor Hakk bki kalyor. Hakk zten bki idi
fakat biz bu bakilii kendimiz sahiplendiimiz iin zan
olarak biz kalktk Hakk bki kald diyoruz aslnda bu da
yanl bir deerlendirme nk biz zten hi bir zaman
olmadk ki kalkma, kaldrlma diye bir oluum olsun.
Cenb- Hakkn sonsuz tecellilerinin zuhura kmas
ynyle bu okluk oluuyor ite bu okluktaki teklii

78
72
grebilmek tevhidin genel anlay ve yaam srelerinden
bir yndr.

okluk ynnden baktmzda Krn- Kermdeki her
bir yeti Kermeyi bu gzle gryoruz yani mahlk hkm
ierisinde ve o mertebeden yukarya doru bakarak, ite
bu din kul indinde olan dindir ve bununla ilgili olan ilim
zhir ilmidir, insnn zahiride muhteem olduundan bu
zhir dediimiz ilimde muhteemdir fakat batn ok daha
muhteemdir ve bunu anlatacak kelime yoktur. O kadar
ok genilemeliyiz ki ve nefaht fihi min ruhi
hakikatini iimize sdralm, Efendimize (s.a.v) drt defa
yaplan gnl ameliyat, efalden esmaya, esmadan
sfata, sfattan Zatna ve Zat leminde yaplan ameliyatlar
olmasayd Efendimizin (s.a.v) gnl bu muhteem
hakikatleri alamazd, bizler de onun mmeti olmamz
dolaysyla o nasl bir seyir srdrmse, nasl bir yaam
ierisinde bulunmusa onun lem mul olarak
yaadklarn biz de bireysel lemimizde yaamalyz ki
gerek mn da mmeti Muhammed olalm ve bunlarn
karlnda ne cennet bekleyeceiz ne de cehennem
korkusu yaayacaz. Tabi ki bu cehennemden
korkmamak derken, Ya Rabbi sen bilirsin beni cennetine
koyarsan kabulm, cehenneme koyarsan kablmdr
anlaynda olmamzdr nk ahirette yaanacak iki mekn
var baka mekn yok, bizim ikisine de rza gsterip
cehennemden korkarak ona ynelme veya cenneti
isteyerek ona ynelme gayesinde olmamamz lzmdr.
nsann dnyaya gelmesindeki en byk gaye ibadet
etmesi ve irfaniyetle hareket etmesidir yani faaliyette
bulunmas, dncesi ile de kabiliyet zere olmasdr.

Btn ehlullah hazerat Ledn ilmi yoluyla ereflen-
miler ve bunun iin kendilerine Allah ehli denmitir, geri
bu hali bilsekte bilmesekte bizlerde Allah ehliyiz fakat
kymetini, hakikatini bilemediimiz iin deerlendiremi-
yoruz.

79
73
Dinimizin giri kapsnn ierisinde bahesi var, bahede
byk bir saray, sarayn ierisinde byk byk odalar var,
sarayn en mutena yerinde padiahn oturduu zel bir
yeri var. Gayemiz baheden girip bahedeki meyvelerle
megul olmak m olmal, yoksa Ztnn huzuruna kp Zt
ile ilgilenmek mi olmal, ite lmi Ledn Zti hakikatleri
idrak edip Allahn Ztna yaklamaktr, tabi bunun girii de
eriat mertebesinde belirtilen farzlardr, bunlar yerine
getirip Allahn indindeki dine kmamz gerekiyor. slm
dininin ierisinde helezon olan ilmi Ledn ki Kbe-i erifin
etrafnda dnmek bunun en bariz ifadesidir, helezon olarak
ykselince zaman ve mekn deitirdiimizden anlay-
larda farkllamalar olmaktadr ve bu tatbikatlarn zerine
yeni bireyler ilve ederek ykselmeye de seyri slk
denmektedir.

Cenb- Hakk Cebrl (a.s.) vastasyla herbirer-
lerimizin gnllerine bunlar sunmutur yeter ki bizler bu
incileri oradan karalm ve hangi inciyi nerede takacaz
onu bilelim. Yeryzn de bir de semv dinler diye anlatlan
bir anlay var oysa semv din diye bir ey yoktur ancak
semv kitaplar vardr, tabi ki bat ve dierlerinin bunu
kabul etmeleri mmkn deil nk din ismi altnda kendi
milliyeti karlarnn hesaplarn yapyorlar yoksa saf niyet
ve gerek mn ile dnseler slmiyyeti kabul edecekler
fakat hakimiyyet ellerinden gidecei iin bunu yapmazlar
ve dinler ismi altnda oaltrlar, ve ne yazk ki bu anlay
ierisinde bizde onlarn tatbikatlarn kabul ediyoruz, oysa
bu semv dinler olarak belirtilenler Allah indindeki din olan
slmn mertebeleridir nk slm tek bir kattan oluan
bir sistem deildir.

Ehlullah srekli Allah indindeki dini anlatarak bizleri
oraya ekmeye almlardr fakaz bizler tefekkre fazla
ynelik olmadmzdan dolay sadece fiili mn da
tekrarlanarak yaplanlarn dinin asl zannetmiiz, Efendimiz
(s.a.v) Namaz mminin miracdr diyor, bakn kesin

80
74
olarak belirtiliyor, anlaya braklmyor, tabi ki fkh ilminde
belirtilen bedenimizin namaz iinde uyguland haller
gerei gibi yerine getirilecektir, belirtilen fazrlar ve
snnetleri uyguladk bylece peki ruhumuzdaki farzlar ve
snnetler nerede kald, ruhumuzda bu sret cesede hkim
olan bir varlk, sretin hukuku olurda onun hukuku
olmazm, ite biz sret hukukunu yerine getirip yol
aldmz zannediyoruz, yerince dorudur nk o hukuku
dahi yerine getirmeyenler var, onlarn durumuna gre
bunlar yerine getirmek ok gzel bir ey, ruhumuzun
hukukuyla uramak ise Hakkn indindeki dine doru yol
almaktr.

lmi Lednn tarif ederlerken yle demilerdir:
lmi Ledn nefsin vaka geii deil vakn nefste
taayyndr.

Herhangi bir hadisenin vuku bulmasndan sonra biz
onu anlayp idrak ediyoruz, ite bu nefsin vakya geii
demektir, yani bu hadise yok iken nefsimiz o hadiseyi
bilmiyor, vak olduktan sonra biz ona nfuz ediyoruz, ite
bu anlay ilmi Ledn anlay deildir diyor, ilmi Ledn ise
vakann nefste meydana gelmesidir.
te anlatlmas ve anlalmas bu kadar zor olan bir
hadisenin yaanlmas tabi ki daha zor olacaktr, belirli
seviyelerde bulunan kstaslarmz amamz gerekiyor
bunun iin. nsanlar nefslerinin, artlanmalarn ve zanlarn
tesiri altndadr ve bunlarn snrlar ierisinden dna
kamyoruz, gerektiinde ihtiyati olarak bunlarn dna
kmamz gerekiyor. Ne kadar Hakka yakn bir yaam
idraki bizde oluursa onlar ilmi Ledn anlayndandr.


66-) Kale lehu Musa hel ettebiuke al en tuallimeni
mimma ullimte rda;

81
75
* Ms ona, Sana retilen bilgilerden bana, doruya
iletici bir bilgi retmen iin sana tabi olaym m? dedi.
Hzr anlam olarak Hakkani vasflarla hazr olan demektir,
bir ynyle.


67-) Kale inneke len testety'a maye sabra;
* Adam, yle dedi: Dorusu sen benimle beraberlie asla
sabredemezsin.


68-) Ve keyfe tasbiru al ma lem tuht Bihi hubra;
* yzn kavrayamadn bir eye nasl sabrede-
bilirsin?


69-) Kale setecidniy inaAllahu sabiren ve la a'sy
leke emra;
* Ms, naallah beni sabrl bulacaksn. Hibir ite de
sana kar gelmeyeceim dedi.


70-) Kale fe initteba'teniy fela tes'elniy an ey'in
hatta uhdise leke minhu zikra;
* O da yle dedi: O hlde, eer bana tabi olacaksan, ben
sana sylemedike hibir ey hakknda bana soru
sormayacaksn.

82



76

71-) Fentaleka hatta iza rekiba fiys sefiyneti
harekaha kale eharakteha litrika ehleha lekad ci'te
ey'en imra;
* Derken yola koyuldular. Nihayet, bir gemiye bindiklerinde
(adam) gemiyi deldi. Ms, Sen onu iindekileri bomak
iin mi deldin? Dorusu, alacak bir i yaptn. dedi.
Ms (a.s.) n yardmcs olan gen Yua (a.s.) dan artk
bahsedilmediine gre onun ii bitmi ve sadece Ms
(a.s.) ile Hzr (a.s.) n yola devam ettikleri anlalyor.


72-) Kale elem ekul inneke len testaty'a meye
sabra;
* Adam, Sen benimle beraberlie asla sabredemezsin,
demedim mi? dedi.


73-) Kale la tuahzniy Bima nesiyt ve la trhkniy
min emriy usra;
* Ms, Unuttuum iin bana kma ve bu iimde bana
glk karma! dedi.



83
74-) Fentaleka hatta iza lekya ulamen fe katelehu,
kale ekatelte nefsen zekiyyeten Bi ayri nefs le kad
ci'te ey'en nkra;
* Yine yola koyuldular. Nihayet bir erkek ocukla
karlatklarnda, adam (hemen) onu ldrd. Ms, Bir
cana karlk olmakszn susuz birini mi ldrdn?
Andolsun ok kt bir i yaptn! dedi.



77
75-) Kale elem ekul leke inneke len testety'a meye
sabra;
* Adam, Sana, benimle beraberlie asla sabredemezsin
demedim mi? dedi.


76-) Kale in seeltke an ey'in ba'deha fela
tusahbniy kad belate min lednniy 'uzra;
* Ms, Eer bundan sonra sana bir ey hakknda soru
sorarsam, artk benimle arkadalk etme. Dorusu,
tarafmdan (dilenecek son) zre ulatn (bu son zr
dileyiim) dedi.




77-) Fentaleka hatta iza eteya ehle karyetinistat'ama
ehleha feebev en yudayyifuhma feveceda fiyha
84
cidaren yriyd en yenkadda feekameh kale lev i'te
lettehazte aleyhi ecra;
* Yine yola koyuldular. Nihayet bir ehir halkna varp
onlardan yiyecek istediler. Halk onlar konuk etmek
istemedi. Derken orada yklmaya yz tutmu bir duvar
grdler. Adam hemen o duvar dorulttu. Ms,
steseydin bu i iin bir cret alrdn dedi.



78-) Kale haz firaku beyniy ve beynik senebbike
Bi te'viyli ma lem testet' aleyhi sabra;
* Adam, te bu birbirimizden ayrlmamz demektir dedi.
imdi sana sabredemediin eylerin iyzn
anlatacam.
78


79-) Emmes sefiynet fe knet li mesakiyne
ya'melune fiyl bahri feeredt en eybeha ve kne
veraehm melikn ye'huz klle sefiynetin asba;
* O gemi, denizde alan birtakm yoksul kimselere ait
idi. Onu yaralamak istedim, nk onlarn ilerisinde, her
gemiyi zorla ele geiren bir kral vard.

Burada anlatlan Ms (a.s.) ve Hzr (a.s.) kssasnda
bize bir faaliyet tantld, biz kendimizde bunlar
yaadmz zaman buradaki kabiliyyet ortaya km
oluyor ve bunlar kendimizde bulmamz Ledn ilmidir,
tamam deil tabi ki. Genele anlatlan bu hikyeden kiiler
kendilerine ne kadar pay karrlarsa kendi hayat
hikyelerini Krndan o kadar yazabiliyorlar veya
aktarabiliyorlar.
85

Bizim gnlmz, aklmz, lh- varlmz Hzr
hkmnde, sretimiz ve bedenimiz eriat mertebesi olarak
Ms hkmnde, hadiselerde bizim gnl lemimizde, nefs
lemimizde yaanan hadiselerdir, bunlar bu ekilde idrak
edersek Ledn ilmi kaplar bize alm olacak ve bu
yollardan gidii dier hadiselerde de tatbik ederek
anlatlmam olsa dahi zerinde bulunduumuz hadisenin
btnn yolu bize al olacak. Btn raklar sadece
ustalarndan rendikleri ile kalrlarsa sylendii gibi
Sanat lr, bizlerde bu gelenleri bulunduumuz ortam ve
gnmz artlar iinde alp gelitiremez isek bizlerinde
sonu gelmi olur. Ustalar bizlere belirli yollar ve kstaslar
gsterir nk btn hakikatleri gstermeye mr yetmez,
bizlerde onlardan aldmz kstaslar ile yeni Ledn
hakikatleri retmemiz gerekiyor ve bu konunun nceliide
kiilerin kendilerini bulmasdr, baka yerlere ynelmelerde
kaybolmadan azami derecede oralardan yaralanarak
kendimizi bulmalyz, karmzdaki eiticimiz en yksek

79
olsun, yle varsayalm iyi ama biz neyiz, bize lzm olan
kendimiziz nk, bamz yere koyduumuz zaman
Rabbimizle kar karya biz kalyor, kimse kurtaramyor,
herbirerlerimiz tevhid ehli olalm, herhangi bir ekilde
yalnz kaldmz zaman moralimiz bozulmasn ve her trl
hadise karsnda Ya Rabbim Sen benimle berabersin, ben
Seninle beraberim diyerek byk bir g kendisinde
bulsun.

Bunlarn yaplmasda alma gerektirmektedir,
bireyin sradan ok tekrar deil, az fakat dnlp, idrak
edilerek tekrarnn zerinde durmas lzm, kii istedii
kadar ezber yapsn ezber yapt eylerin iindeki
bileimlerinin hakikatlerini bilmedikten sonra bunlar bir ie
yaramyor, On ezber yapacana bir ezber yapsn fakat
iindeki oranlarn da bilsin, bu ekilde olunca sadece
kelmyla ve nuru ile deil ruhu ile de biz onu idrak etmi
oluyoruz ve bize hayat veren de bu ruh, yani nuru
86
aydnlatyor, ruhu hayat veriyor sadece kelm ise sevap
kazandryor tabi hi olmamasndan bu da iyidir.

Burada Ms olan zhirimiz yani eriat halimiz bir
baka yerde s olur, bir baka yerde Yusuf olur kuyuya
atlrz, Yunus olup baln karnna girip istifar ettiimizde
bunu hissetmemiz lzm, yaantsyla hllenmemiz lzm,
barollerde olan biziz, o mertebede o isimlerde bizim
yaantmz, o yaantlar onlarn ruh halleriyle bir kere
okumak binlerce defa okumaktan daha stndr.
Aslnda Hzr (a.s.) olarak orada zuhurda olan Allahn ta
kendisidir, Ms (a.s.) Ullazim peygamberi iken Allahtan
vastal yani melek vastasyla ilim alyorken, Hzr (a.s.)
vastasz kendi bnyesinden zuhura getiriyor, ite kiinin
Rabbiyle arasnda olan mnasebetlerini dzelterek bire bir
Rabbinden ilham alarak faaliyete gemesi Ledn ilmidir.

Bu binilen gemi Hakikat-i lhiye de Hakikati
Muhammedi gemisi, yani beer aklmz olan Ms ile

80
hakikatimiz, zmz Hzr bu beden gemisine biniyorlar ve
Hzr bu beden gemisini biraz yaralyor, gdasn fazla
vermiyor vb yollarla ve onu kullanlm eski bir ey haline
getiriyor ki bedenin biraz arzalar olursa nefsi emmre
denilen hkmdar bu beden gemisini alp sahip kamyor,
eer bu beden gemisi ok salam olursa nefsi emmre
hkmdar onu hemen alyor ve kendi emrinde kendisi
kullanmaya balyor, Hzr gemiyi yaralad iin bizdeki ilim
ocuklar byynce o gemiye sahip oluyorlar.
Eer bu hadiseler olmuyorsa ve gemi ok salamsa bizde
Ms ile Hzr hakikati yaanmyor demektir, dolaysyla
kelm olan bu hikyeyi okusakta fiilen okumam
oluyoruz. Dikkat edelim btn olarak gzken bu hdise
yine zahiren anlatlyor, bunun gerei yukarda anlatld
ekilde kendi zerimizdeki tatbikatdr, Ledn yn budur.

87

80-) Ve emmel ulam fekne ebevahu mu'mineyni
fehaiyna en yurhikahma tuyanen ve kfra;
* ocua gelince, anas babas mmin insanlard. Onlar
azgnla ve kfre srklemesinden korktuk.

Bu ocuk eer byseydi ebeveylerine byk zarar
olacakt o nedenle o nedenle onu ldrdm diyor Hzr a.s.
Bu ocuk bizim nefsi emmare, levvame ve mlhimeye
kadar gelen sremiz ve bunlar bizimde ldrmemiz
gerekiyor, istek ve arzularn ldrerek onlar faaliyet d
brakmamz gerekiyor.


81-) Feeredna en ybdilehma Rabbuhma hayren
minhu zekten ve akrebe ruhma;
* Bylece, Rablerinin onlara, bu ocuun yerine daha
hayrl ve daha merhametli bir ocuk vermesini diledik.

81
Cenb- Hakkn verecei bu ocuk ebeveynine rahmet
olacak. Bu ocukta bizim veled-i kalbimiz fakat biz asi olan
ocuu ldrmeden bu gnl evld doamyor nk yeri
hazrlanmam oluyor. Asi olan ocuk ortada olduu
mddete yeni bir alma yapma imknmz olmuyor
nk evltlk grevini o yapyor yani nefsimizdeki
emmre, levvme, mlhime mertebeleridir.

Bu veled-i kalb bizim mukaddes varlmzda Akl kll
ve Nefsi klln istikametinde hayat yaamaya
hazrlamakta yani bu bedeni o yne doru ynlendirmekte,
bunlarla slih evlat olmaktadr. Slih ocukta kurgusu
Haktan fiili kuldan olan slih amel gibi Haktan ald
eyleri ilemektedir dier ocuk gibi nefsinden aldklarn
88
deil. Seyri slk yolunda yaplan ilk ilemler bunlardr,
kiinin aama kaydetmesi iin baz eylerin ldrlmesi
gerekiyor, ki sml (a.s.) n krbn edilmesi hadisesi ile
de buna iaret edilmektedir ayrca, yle ki; Ne zaman ki
biz veled-i kalb ortaya getireceiz brhmin sml ile
Kbeyi tamir etme hadisesi bizde zuhura gelecek ve biz asi
olan evld ldrdkten sonra Cenb- Hakkn verdii yeni
bir evlt ile Kbeyi ykseltmeye balyoruz, gnl
Kbesini, Hakkn nazarghn.





82-) Ve emmel cidaru fekne li ulameyni
yetiymeyni fiyl mediyneti ve kne tahtehu kenzn
lehma ve kne ebuhma saliha feerade Rabbke en
yebla eddehma ve yestahrica kenzehma
rahmeten min Rabbik ve ma fealthu an emriy zlike
te'vil ma lem test' aleyhi sabra;
* Duvar ise ehirdeki iki yetim ocua ait idi. Altnda

82
onlara ait bir define vard. Babalar da iyi bir insand.
Rabbin, onlarn olgunluk ana ulamalarn ve Rabbinden
bir rahmet olarak definelerini karmalarn istedi. Bunlar
ben kendi grme gre yapmadm. te senin,
sabredemediin eylerin iyz budur.

Bizlerin harabe olmu beden binalarn az bir miktar
salamlamak gerekiyor nk batnnda, znde byk bir
define var ve eer bu define gizlenmez ise nefis onu kendi
karlar iin kullanacandan dolay duvar salamlatryor
ve Hzr yapyor bunu ve bunun gnl rzasyla, Hakk
89
rzasyla karlk alnmadan yaplacan belirtiyor. Burada
iki yetimden bahsediliyor, bir ynyle Efendimizin (s.a.v)
bir zellii olan yetimlik, hazinede Hakikati Muhammedi
srlarna iaret ediliyor, dier ynyle abdiyyet ve
rububiyettir bunlar babalar olan Ulhiyyetten dnya
lemine gelmiler ve yetim olarak faaliyete balamlardr.

Baz tefsirlerde sandn iinde dem (a.s.) dan
Efendimize (s.a.v) kadar gelen btn peygamberlerin
resimleri olduu belirtilmitir. Mnen bu da dorudur nk
gnl hazinesinde onlarn hepsinin resimleri vardr yani
ruhaniyetleri, maneviyatlar vardr ite bunlar korumak iin
salamlatrmak gerekiyor. Daha sonra yetim ocuklar
buras bizim diyerek binay kartrmaya balaynca
kendileri bulacaklar haklarn. Efendimizde (s.a.v.) bu
hadise hakknda yle demitir:Ms kardeim Hzr ile
biraz daha dayansayd bize daha ok ilmi miras kalacakt
Hzr (a.s.) ben bunlar kendimden yapmadm Rabbimin
Lednnnden bana bildirdikleriyle yaptm diyerek eriat
peygamberi ile hakikat varisi arasndaki fark bildiriyor.
eriat peygamberine dardan bir kitap gelmekle Resul ve
Nebi oluyor fakat Velisine batnndan bir hkm, annda
ilemek sretiyle bir hkm verilmesiyle fiilini iliyor.
Peygamberin getirdii hkm sonradan uygulanmak zere
gelen bir sistem Lednni ilim ise annda faaliyete geen bir
sistemdir.

83
Elmall Hamdi Yazr Cz 5 sayfa 3268 Sabra
dayanamadn eylerin tevili bunlardr diye devam
ediyor.

Hzr dedi ki: "te bu, seninle benim aramzn
ayrlmasdr. imdi sana o sabredemediin eylerin
iyzn haber vereceim."
79- "Gemi, denizde alan bir ka yoksula aitti. Onu
kusurlu klmak istedim, nk onlarn ilerisinde her salam
gemiye zorla el koyan bir hkmdar vard."
90
80- "Olana gelince, onun ana-babas mmin kimselerdi.
ocuun onlar azgnlk ve inkra srklemesinden
korktuk."
81- "stedik ki Rabbleri onun yerine kendilerine ondan
temizlike daha hayrl ve daha ok merhamet eden birini
versin."
82- "Duvar ise, o ehirde iki yetim olana ait idi. Duvarn
altnda onlarn bir hazinesi vard. Babalar da iyi bir kimse
idi. Onun iin Rabbin istedi ki o iki ocuk erginlik alarna
ersinler ve Rabbinden bir rahmet olarak hazinelerini
karsnlar. Ve ben bunlarn hibirini kendiliimden
yapmadm. te senin sabredemediin eylerin iyzleri
budur."
76-77- Nihayet bir ky halkna vardlar. leriden
anlalaca zere bu bir ehir idi. Biroklar Antakya
olduunu sylemi. ehre Antakya ismi sonradan verilmi
olduuna gre eski isminin baka bir ey olmas gerekir.
Bundan baka blle denilmi. Berka denilmi.
Hristiyanlarn nisbet edildii Nasra denilmi, Bacrvan
denilmi. Rum topraklarnda bir kydr denilmi,
Endls'te Hadr adasdr denilmi. u halde bu kyn
salam bir ekilde belirlenmesi mmkn deildir. Aslnda
Kur'n'da kyn belirlenmesi istenmediinden dolay
belirsiz gsterilip yalnz yle bir nitelii anlatlmtr:
yle bir ky ki halkndan yiyecek istediler (ky halk) onlar
konuklamaktan kandlar. Burada in iki defa sylenmesi,
birisi ehrin asl hkmeti, biri de genel halk olmas gibi iki

84
mnya iaret olsa gerektir. kisinden de kastedilen, ayn
mn ile halk demek olduuna gre kelimesinin
tekrarlanmas srf onlar ayplamak iin olmu olur.
Gerekten bu kyn ileri gelenleri ve halkyla, btn halk o
kadar alak imiler ki, iki kiiyi konuklamaktan ekinmiler.
Bu alakla kar gsterilen bykle baknz: O vakit
orada yklmak zere olan bir duvar buldular; (Hzr)
hemen onu dorulttu. Nakledildiine gre bu bir kale
duvar gibi yksek ve kaln bir duvar imi. Bazlarnn
zannettii gibi bunu ykm ve durup yeniden yapm
91
olabilir. Fakat byle bir memlekette o tuhaf durumda
bulunan bir duvar ykmaya kalkmak bile olaan bir ey
olamayaca dikkatle dnlrse, szn geliinden bunun
bir mucize eklinde hemen dorultulduunu anlamak
gerekir. Nitekim bn Abas'tan ve bn Cbeyr'den rivayet
edildiine gre: "El il e dokunmu ve (duvarn) hemen
dorultulmu olduu" sylenmitir. Gerekten peygamber-
lerin durumlarna ve kssann meydana gelmesine yakan
da budur.

Bunu gren Ms dedi ki: steseydin buna karlk bir
cret alrdn. Yiyecek istemek gibi ac bir ihtiyacn
gerekten olduu bir srada, mmkn olan bir kazanc
brakp bou bouna bir iyilik yapmaya kalkmak Ms'ya
anlamsz grnd de sabrn tutamad. u kadar ki bu defa
ncekiler gibi fke ile deil, yumuaklkla itiraz etti ve
yukardaki sz gereince, arkadaln sona ermesi
gerekeceinden ekinmedi. Onun iin Hzr da:
78- Dedi ki: "te bu, benimle senin aramzn ayrlmasdr.
Artk sabredemediin eylerin iyzn sana
syleyeceim." Yani gemi, olan ve duvar hakknda
yaptm eylerin sana gizli kalan mn ve maksadn, gizli
olan sebep ve hikmetini anlatacam.
79-yle ki: "Gemi, denizde alan bir takm yoksullarnd.
Ben onu ayplandrmak istedim. nk telerinde bir melik
vard" Bu melik Gassn hkmdar Clend b. Kerber idi
denilmi. Endls yarmadasnda Mkvd b. el-Clbend idi

85
denilmi. n byle zulm ile destan olmu olan bu kral
her gemiyi gasbederek alyordu. Yani salam, kusursuz
olan her gemiyi zorla alyordu. Bundan dolay gemiyi biraz
yaralayp ayplandrmak, o gasptan kurtarmak iin iki
ktln en az zararlsn semek ile, o yoksullara yardm
cinsinden yararl bir i idi. te Allah'n hkmlerinde byle
d grne gre zarar gibi grnen eylere rastlanr ki,
Allah katndaki srlar bilinirse onlarn zarar deil, fayda
olduu anlalr.
92
80- Olana gelince, onun anas babas mmin insanlard.
Bundan dolay bunlar azgnlk ve nankrle sokmasndan
korktuk. Yani sakndk. Yani olan grnd gibi masum
(gnahsz ve susuz) deildi. Blua ermi, azm bir kfir
idi ki, anasn babasn da kfr ve azgnlnn istilas altna
almak zere idi. Yahut henz ocuk ise de yle kfr ve
azgnla kabiliyetliydi ki, sa kalrsa ileride anasn
babasn bile aztacak, onlar da kfre bryecekti. Halbuki
o ana ve babann imanlarndaki samimiyyeti Allah tarafn-
dan byle bir ktlkten korunmaya lyk ve onun ocuk
iken lmesi hepsi hakknda hayrl idi.
81- stedik ki: bu iki mminin Rableri kendilerine ondan
daha temiz ve daha merhametli birini versin. Hem olann
yznden grecekleri ktlkten kurtulacaklar, hem de
onun lmyle duyacaklar acya karlk daha sevimli bir
olana erieceklerdir ki, o olan lmeyince bu olmayacakt.
Rivayet edildiine gre onun yerine Allah, bunlara bir kz
vermi ve bu kz bir peygamber annesi olmu ve o
peygamberin eliyle mmetlerden bir mmet, hidayete
ermitir.
82- Duvara gelince ehirde iki yetim ocuun idi altnda
bunlar iin bir hazine vard. Yani bunlar, iin saklanm bir
altn ve gm hazinesi vard. Bunun bir takm hikmet ve
tleri kapsad, bir altn levha olduu da rivayet
edilmise de birincisi aktr. Ve babalar iyi bir kimse idi.
Yani o hazine onlara iyi bir babann miras idi. Helalinden
kazanlm ve Allah yolunda harcanmak iin iyi niyet ile
konmutu. "Altn ve gm biriktirip de onu Allah yolunda
sarfetmeyenleri ackl bir azab ile mjdele" (Tevbe, 9/34)
86

yetinde ktlenen yerilmi hazinelerden deildi. O iki
yetim, yalnz yetim olduklarndan dolay deil, babalarnn
iyiliinden faydalanarak o hazineyi elde edeceklerdi. Bu
zatn iyi bir insan olmas misallerinden biri olmak zere
denilmitir ki; O ok gvenilir bir adamd. nsanlar ona
emanetleri brakrlar, o da verdikleri gibi teslim ederdi.
zetle iki olu yetim kalm olan o iyi babann iyilii Allah
katnda boa gitmeyecekti. Bu yzden Rabbin o iki yetimin
93
blu ana ve erginlie erimelerini ve eriip hazinelerini
karabilmelerini istedi. Bunlar bymeden duvar yklm
olsayd, o hazineyi bakalar bulacak ve zayi olacakt.
Dnmeli ki o durum ve vaziyette yklmak zere bulunan
bir duvarn altnda, iki yetime ait bir hazinenin var
olduunu bilip de onun belirli zamanna kadar korumasn
temin etmek ne kutsal bir itir. Bunlar hep Rabbinden bir
rahmet olarak yaplmtr. Ve ben bunu, bu yaptklarm
kendiliimden yapmadm. Yani kendi gr ve ictihadmdan
deil, Rabbinin bildirdii emri ile, O'nun bir rahmeti olmak
zere yaptm, bu benim bir grevimdi. te senin, hakknda
sabredemediin eylerin iyz budur.

Kssann burada bitmesinden anlalyor ki bu
aklamaya kar Ms bir ey dememitir. O halde bu
aklama ve yorumda reddedilecek bir ey grmemitir.
Demek ki Ms'nn grnrde zararl ve beenilmez
grd eyler gerekte yle deilmi. Onun beenme-
mesi, gznden gizli olan sebepleri ve hikmetini anlama-
masndan ileri geliyormu. yle ki o gizli sebepler,
aklannca zhir ve btn birleiyor, Allah'n hkmnde
elime kalmyor. O halde demek oluyor ki i yzn gerei,
grnn gereine aykr olabilir. Fakat bundan dolay
hakikat ile eriatn uyumazl gerekmez. nk eriat,
Hakk'n hkmdr. Hakk'n hkm de hakikatte (gerekte)
ne ise odur. Onun iin i yze gre emredilmi olan Hzr,
Hakk'n emri olan eriat ile mel ettii gibi; eriatla
emrolunmu bulunan Ms da hakikat (gerek) akland
zaman eriat bakmndan itiraza yer olmadn gryor.
87

Bunun iin mam- Rabban Mektbt'nn birinci
cildinde krk nc mektupta demitir ki: "Baz
insanlar dinsizlik ve zndkla meylederek esas
gayenin eriatn tesinde olduunu hayal
etmilerdir. Asla ve hayr, sonra asla ve hayr byle
kt bir inantan Allah'a snnz. Tarikat ve eriat
birbirinin ayndr. Aralarnda kl ucu kadar
uyumsuzluk yoktur. eriata aykr olan herey
94
reddedilir ve eriatin reddettii her hakikat iddias
bir zndklktr."
Yine ayn ciltte krk birinci mektupta eriat, tarikat ve
hakikat bahsinde demitir ki: "Mesela dilin yalan
sylememesi eriat, kalbden yalan hatrasn yok etmek
eer zorlanp almakla olursa tarikat ve eer klfetsiz
yaplmas kolay olursa hakikattir. Ksacas btn (gizli) olan
tarikat ve hakikat, grnen eriatn tamamlaycsdrlar. u
halde tarikat ve hakikat yoluna girenlerden, yol esnasnda
grnrde eriata aykr ve ona ters den iler grnrse
hep bunlar, o anki sarholuktan ve kendini kaybetmek-
tendir. O makam geip ayldklar vakit, o eriata aykr
olan durum tamamen ortadan kalkar ve o zd ilimler
tamamyla dalm olur."
Ancak burada dikkate deer bir nokta vardr ki o da Hzr'n
ldrd ocuk meselesidir. Eer bu ocuk blu ana
ermi idiyse derhal kfr ve azgnlna hkm vermek
eriata uygun olur. Fakat limlerin ounun dedikleri gibi,
henz blu ana ermemi bir ocuk idiyse, onun kfirlii
ve azgnl nihayet gelecekte meydana kacak bir
gerektir. Hzr, Allah'n kendisine balad ilim ile, onun
o zamanki ve gelecekteki btn gizli bilgilerini bilmi dahi
olsa, bir ocuk yle dursun bir ergini bile ileride yapaca
sutan dolay ldrmek phe yok ki slm hukukuna
aykrdr. nk Hz. mer (r.a) Muire'nin klesini
grnce: "Bu beni ldrecek" demi, kendisinin katili
olacan bilmiti. "O halde niye brakyorsun, ey
mminlerin emiri!" dediklerin de "Ne yapaym henz bir
ey yapmamtr. Ve yalnz kalbindeki eyden dolay da
eriata gre sorumlu olunmaz" dedi. Ve dedii gibi ertesi
gn ehid oldu. u halde Hzr'n ldrd eer ocuk ise
bundaki hkm, hakikat ile eriat arasnda bir uyumsuzluk
noktas meydana getirmez mi? Ve bu durumda Ms bu
yoruma nasl kanaat etmi olur? Buna sylenebilecek
cevap u iki tarzdan birisi olabilir:
1- Musa'nn yoruma itiraz etmemesinden aka anlalan
udur ki onun diye bir masum (susuz) zannettii olan,
ocuk deil, ergin azgn bir kfir, ldrlmesi vacib bir
gen imi. Bu ipucu karsnda ocuktu sz kabul
edilemez.
95
2- eriatn hakikat Allah'n emridir. Hzr da bunu
kendiliinden deil, Allah'n emriyle yaptn sylemi.
Ms'nn itiraz etmemesine sebep de bu olmutur. nk
bu ekilde Hzr, zel durumlarda zel bir eriat ile
emredilmi bir peygamber olduunu anlatm demektir.
Bundan dolay o ocuk hakknda gerekletirdii ldrme
hkm, genel kurala aykr olmakla beraber, Hzr iin zel
vahye dayanan zel bir eriat olur. Bu ise eriat ile hakikat
arasnda bir uyumazla deil, iki peygamberin eriatleri
arasnda bir farka dayanr. Ve Ms'y Hzr'dan ayran en
nemli nokta da bu farktr. Aklanan olaydan, de
Hzr'n hem ilm i nin eklinde, hem de yapt iin eklinde
baka bir zellik gsterdii gibi, bilhassa ocuk olay onun
eriatnda da bir zellik gstermektedir:

Birincisi, ilim asndan bakld zaman onun gemi,
gen ve duvar hakkndaki ilminde olduu gibi, eyann
grnmeyen eylerle ilgili olan Allah bilgi ve srlarn,
gelecekteki takdir edilmi eyleri, gemiteki gizli
hususlar, imdi gznnde olduu gibi hemen bildii
anlalyor. Onun iin buna gayb ilmi, gizli ilim, zel mns
ile Lednn (Allah'n bilgisi ve srlar) ilmi demilerdir.

kincisi, fiil ynnden bakld zaman yapt eyler,
halktan Hakk'a doru giden iler deil, Hak'tan (Allah'tan)
halka doru olan fiillerdir. Bundan dolay Ms gibi halk
Hakk'a gtrmeye emredilmi deil, Hak'tan halka olan

89
mukadderatn (yazlm olanlarn) yerine getirilmesine
emredilmi demektir. Ve u halde olan ldrmesi de,
Allah'n emri ile len ocuklarn ruhlarn almaya vekil tayin
olunmu olan Azrail'in grev ve sorumluluu gibi olur.

ncs, slm eriatna uygun olmak, baka bir
ifade ile gzellik ve irkinlik asndan bakld zaman
Hzr'n yaptklar, gzle grlmeyen gizli sebeplere
dayand iin grnrde irkin ve hikmetsiz grnyor.
Sebeplerinin aklanmasyla geree uygun olduu zaman
96
ise, te ikisi genel kurala uygun ve biri genel kurala aykr
bir istihsan (gzel sayma) olduu anlalr. Ms onun
ilmindeki zellii, daha nce Allah'n ilmi ve srrndan haber
alm, ondan doruyu bulmasna yardmc olacak ilmi
renmeye gelmiti. Grd rnek ise ona, amel ve eriat
ynnden kendisinin memurluuna uymayan ve bununla
beraber itiraz etmeye de hak vermeyen zellikler
bulunduunu renmi ve bunun zerine aralarnda
birbirinden ayrlma gerei gereklemitir. Demek ki Ms,
ilmini tebli ve ortaya koymaya emredilmi Ul'l-azim bir
peygamber olduu halde Hzr, teblie deil, verilen
emirleri hemen yerine getirmeye emredilmiti. Bundan
dolay Hzr'n bir peygamber deil, bir veli olduunu
syleyenler olmutur. Fakat yalnz veli olsayd olan
ldrmek iin zel hkme sahip olamazd. Bu ekilde kssa
Hzr'n Ms'dan daha faziletli olduunu gerektirmez.
Ancak Ms'nn hereyi bilen (bir peygamber) olmadn
ve Allah ilminden Ms'ya verilmeyen eyler bulunduunu
anlatm olur. Bu da hem Hzr'n, hem Ms'nn Allah'n
lutfuna nail olduklarn toplayan bir z'l-cenaheyni (dnya
ve ahirete ait bilgisi geni olan kimse) gz nne getirmeyi
telkin ile Hz. Muhammed'in makamnn en mkemmel bir
makam olduunu anlatmak iin bir giri yaplm demektir.
(Yukardaki yorumu idraklerinize sunuyorum. T.B.)
Allaha giden yol iki trldr;
Srat- Mstakym, bizim bedenimizin yoludur, ruhumuzun
yolu ise sratullahtr ve sratullaha gtren ilim Ledn
ilmidir.
90
Efendimizin miracta Mekkeden Kuds erife gitmesi srat-
mstakym yani dnyaya paralel olarak dnya ekiminden
kurtulmadan gidi, Kuds eriften yani kudsiyetten
Uluhiyete gidite sratullahtr yani yukarya doru. Srat-
mstakym hakikati ile yaanrsa sratullaha gtryor,
hakikati ile yaanamazsa sadece bedenimizin bu dnyada
salkl olarak yaamn salyor yani ayamz yerde,
beden anlayl bir din yaamaktayz, o zaman Rh ve
Ulhiyyet anlayl bir din olamyor, ve onu yaayamyoruz.

97

83-) Ve yes'eluneke an Ziyl karneyn kul seetlu
aleykm minhu zikra;
* (Ey Muhammed!) Bir de sana Zlkarneyn hakknda soru
soruyorlar. De ki: Size ondan bir an okuyacam.

Sana Zlkarneyn hakknda sual soruyorlar, onlara De
ki Yaknda ondan size haber vereceim
Zlkarkeyn kelime anlam olarak tefsirlerde genel olarak iki
karine sahibi olarak tanmlanmaktadr, bizler bunu kendi
varlmzda nefs ve Rh, zhir ve btn olarak yorumlaya-
biliriz. Zlkarneyn Ebced hesabyla say deeri (1147)dir,
yani (1+1+4+7=13) olur ve Zlkarkeynde Hakikat-i
Muhammediye baldr.

Siyerde bn Abbas'tan nakledildiine gre Kurey
Nadr b. Hris ile Ukbe b. Eb Muayt' Medine'deki yahudi
hahamlarna gnderip: "Onlar, kitap ehlindendirler, siz de
bulunmayan bilgiler onlarda bulunur. Muhammed'e sorun
bakalm" demiler. Bunun zerine ikisi birlikte Mekke'den
kp Medine'ye varmlar ve sormular.

Yahudiler: "Ona maara halkndan, Zlkarneyn'den ve
Rhtan sorunuz. Eer hepsine cevap verir veya susarsa
peygamber deildir. Ve eer bir ksmna cevap verip bir
ksmndan susarsa peygamberdir" demiler. nk Rh,

91
Tevrat'ta kapal olarak ifade edilmi. Onlar, gelmiler
sormular. Bunun zerine iki kssa, yani Ashab- Kehf ve
Zlkarneyn kssalar aklanp Rh kapal braklm olmakla
sorduklarna piman olmulardr


84-) nna mekkenna lehu fiyl Ard ve ateynahu min
klli ey'in sebeba;
98
* Biz onu yeryznde kudret sahibi kldk ve kendisine her
konuda (amacna ulaabilecei) bir yol verdik.

Zlkarkeynne sebepler veriliyor, Ms (a.s.) a tenzih
mertebesinden Tevrat- erif verildi, Hzr (a.s.) a Rahmet
ve lmi Ledn verildi, Cenb- Hakk nereye ne verdiyse
hepsini ak olarak belirtiyor ve bizim de bunlar bilip o
ynleriyle deerlendirmemiz gerekmektedir, yoksa sadece
namaz klp gerisini brakalm deil, o kldmz namaz
daha iyi deerlendirebilmek iin bu mertebeleri bilmemiz
bize ok ey kazandracaktr. Burada yle de bir incelik
vardr onu da iyi bilelim, Zlkarkeyn sebebin ne olduunu
bilmiyordu, biz Muhammed mertebesinden olaya bakt-
mz iin Cenb- Hakk bunlar bize bildiriyor eer
Zlkarneynni bir baka peygambere anlatsayd byle
anlatmazd, o peygamberin mertebesine gre anlatrd, ite
bu da bizim iin Krn- Kermi anlamada byk bir
ldr, her peygamber yaad devirdeki kadarn
anlatmaktadr. rnein Mseviyyet mertebesinde Hzr ayr
Ms ayrdr, Hakikat-i Muhammediyye ise ikisini kendi
bnyesinde birletirdi, Hakikat-i Muhammedi hem tenzihi
hem tebihi tevhid etme olduundan bnyesinde hem
Hzrl yaad hem Msl cem etti, yaad.


85-) Feetbea sebeba;
* O da (Batya gitmek istedi ve) bir yol tuttu.

92
Etbea Ebced deer says (410) tersi yani (014) olur ki
Nur-u Muhammediye baldr, sebebann say deerleri
(65)tir ve (6+5=11) olur, o da Mertebe-i Muhammed
(s.a.v) e baldr. Ve etbea sebeba ibaresi defa
gemektedir, ite sebeplerin bunlar olduunu gstermek-
tedir yani 11e , 13e , 14e sk sarln demektir, Hakikat-i
Muhammedinin mertebelerine yap nk sebepler
bunlardr diyor, zten lemin meydana geli sebepleri
99
bunlardr, ve ancak lhiyyat mertebesine bu sebeplerle
ulamamz mmkndr.



86-) Hatta iza belea maribeemsi vecedeha
tarubu fiy aynin hamietin ve vecede ndeha kavma
kulna ya Zelkarneyni imma en tuazzibe ve imma en
tettehze fiyhim hsna;
* Gnein batt yere varnca, onu siyah balkl bir su
gzesinde batar (gibi) buldu. Orada (kfir) bir kavim
grd. Ey Zlkarneyn! Ya (onlar) cezalandrrsn ya da
haklarnda iyilik yolunu tutarsn dedik.

Eer bir kimse Cenb- Hakk ile muhatap oluyorsa,
Cenb- Hakk ona bir vahiy-ilham, bir kelm da
bulunuyorsa o kk bir insan deildir muhakkak. te
Cenb- Hakk Hzr (a.s.) da ve burada olduu gibi baz
kullarna birey olarak seslenmekte ve seslendii malmat
veya emir kiinin kendi bnyesini ilgilendirmekte ise o kii
peygamber olmuyor, eer kendi dndakilere haber
ulatrlacaksa ona peygamber diyorlar. Bizlerin yeryz
olan bedenimizde bu hadiselerin daha iyi anlalabilmesi
iin bu anlatlan eski hadiseleri, hle dndrmemiz ve
kendi bedenimize uyarlamamz gerekiyor veya bizim o
zamana gitmemiz gerekiyor ki o yet o zaman bize alsn.

93
Bizler u anda keml bir devrede yeryznde bulunuyoruz
fakat bu kemlin nasl olutuunu bilemiyoruz sadece ekli
olarak Allah var, peygamber var, Krn var okumay
reneceksin, farzlarn gereklerini yerine getireceksin diye
verilen genel bilgi var ve bunu, bilginin tamam zannedi-
yoruz. Btnen ise en baa giderek btn aamalar
100
geerek yeniden Muhammedi olmamz gerekiyor, kendini
arayan kii balyla bir kitap yazmaya balasak ilk nce
babadan ie balayp kklere inmemiz lzmdr, ite her
yette olduu gibi burada da iza derken yani o
zamandan bahsederken ya sen o zamana git ya da o
zaman bugne getir demek istiyor. Cenb- Hakk. demin
de cennetten yeryzne indirilmesi dem- mnnn hayal
cennetlerinden bizim yeryzmze indirilmesidir ve
yeryz denilen bu beden varlmza Cenb- Hakk
Zlkarkeyn hakikatini de yerletirmitir bu dzeyde bizde
tevhid-i efl mertebesinde oluacak bir hadisedir, iki
karineyi yani zhir ve btn yaamann yolunu amaktadr.
Gnein batt yer; kiinin kendi nefis gneinin
batmaya yz tuttuu yani tevhid-i eflin kendisinde
zuhura kmaya balad devreyi ifade ediyor.
Balkl suda batmas; nefsin balk gibi kt hallerinin
ifadesidir.
Orada bir kavme rastlad; ite bu da bizim nefis
kavmimiz, isteklerimiz, arzularmz, dnyaya meylimiz,
dmanlklarmz, sahip olma gdlerimiz vb. stersen
onlara iyi muamele ile doru yola sevketmeye al yani
nefsi istekler kavmini, istersen azab ile. Zlkarkeynin
gittii batnn en ucu nefsaniyetinin en ucu, douda
Rahmaniyetinin en ucu, nce nefsaniyetinden batacak ki
Hakikat-i Muhammedi gnei oradan domu olsun.



87-) Kale emma men zaleme fesevfe nuazzibuhu
smme yredd ila Rabbihi feyuazzibuhu azben
nkra;
94
* Zlkarneyn, Her kim zulmederse, biz onu cezalandraca-
z. Sonra o Rabbine dndrlr. O da kendisini grlme-
dik bir azaba uratr dedi.

101


88-) Ve emma men amene ve amile salihan felehu
cezaenilhsna ve senekulu lehu min emrina ysra;
* Her kim de iman eder ve salih amel ilerse, ona mkfat
olarak daha gzeli var. (stelik) ona emrimizden kolay
olan syleyeceiz.


89-) Smme etbea sebeba;
* Sonra yine (douya doru) bir yol tuttu.



90-) Hatta iza belea matlia emsi vecedeha tatlu
al kavmin lem nec'al lehm min duniha sitra;
* Gnein doduu yere ulanca, onu kendileriyle gne
arasna rt koymadmz bir halk zerine doar buldu.

Cenb- Hakk onlarn zerine perdesiz olarak zuhur ettiini
ifade ediyor, bir perdeden bahsedilseydi gnein hakikatini
idrak edememi olanlar olacaklard demek ki brahimiyet
yani tevhid-i efal mertebesinde Cenb- Hakk o kiilerin
gnllerinden perdeyi alyor ve onlar perdesiz hle
getiriyor, dorudan doruya lh- hakikatlere ayna olacak,
aydnlanacak hale getirmi oluyor ve bunu Zlkarkeyn
zerinden brahimiyet mertebesinde bir hadise olarak
bizlere gsteriyor.

95

102
91-) Kezlik ve kad ehatna Bima ledeyhi hubra;
* te byle. phesiz biz onun yanndakileri ilmimizle
kuatmzdr.


92-) Smme etbea sebeba;
* Sonra yine bir yol tuttu.



93-) Hatta iza belaa beynes seddeyni vecede min
dunihima kavmen la yekdune yefkahune kavla;
* ki da arasna ulanca, bunlarn nnde, neredeyse
hibir sz anlamayan bir halk buldu.

Bizim yeryzmz olan kendi varlmzda dalarda bir
tanesi nefsi levvme da dieri mlhime dadr ve ikisinin
arasnda da nefsi emmre kavmi bulunmaktadr.



94-) Kalu ya Zelkarneyni inne ye'cuce ve me'cuce
mfsidune fiyl Ard fehel nec'al leke harcen al en
tec'ale beynena ve beynehm sedda;
* Dediler ki: Ey Zlkarneyn! Yecc ve Mecc (adl
kavimler) yeryznde bozgunculuk yapmaktadrlar. Onlarla
bizim aramza bir engel yapman karlnda sana bir vergi
verelim mi?

103
Zlkarkeynni o mertebenin komutan yani akl olarak,
ierdekileride Esm-i lhiyeden baz isimler olarak
dndmzde.
96


95-) Kale ma mekkenniy fiyhi Rabbiy hayrun
feeynuniy Bi kuvvetin ec'al beynekm ve beynehm
radma;
* Zlkarneyn, Rabbimin bana verdii (imkn ve kudret,
sizin vereceiniz vergiden) daha hayrldr. imdi siz bana
gcnzle yardm edin de, sizinle onlarn arasna salam
bir engel yapaym dedi.

Akl temsil eden Zlkarkeynde onlara kendi
oluumunuz gerei olan lh- mnda ki, gcnzle bana
yardm edin diyor, nk bu Esm-i lhiyyelerin nefsi
mnda bir de hayali taraflar var.


96-) Atuniy zberel hadiyd hatta iza sava beynes
sadefeyni kalenfhu hatta iza cealehu naren kale
atuniy fri aleyhi ktra;
Bana (yeterince) demir madeni getirin dedi. ki yamacn
arasndaki boluu (dalarla) bir hizaya getirince,
krkleyin! dedi. Demiri eritip kor (gibi) yapnca da,
Bana erimi bakr getirin, bunun zerine boaltaym dedi.

Krk, nefesi ifade etmektedir, yani Hu zikrini ekin
diyor. Onun ateiyle demir gibi olan nefislerinizdeki
kabalklar erimeye balasn ve zikir ile o demirler kor haline
gelince, hayal ve vehmin gei yeri olan emmre, levvme
104
dann arasna mutmainne bakrlarn dktmz zaman
nefsi emmre darda kalyor ve artk beden sahasna girip
zarar veremiyor.


97
97-) Femestau en yazharuhu ve mestetau lehu
nakba;
* Artk onu ne aabildiler, ne de delebildiler.


98-) Kale haz rahmetn min Rabbiy feiza cae va'd
Rabbiy cealehu dekk' ve kne va'd Rabbiy hakka;
* Zlkarneyn, Bu, Rabbimin bir rahmetidir. Rabbimin
vaadi (kyametin kopma vakti) gelince onu yerle bir eder.
Rabbimin vaadi gerektir dedi.

Nasl ki brhm (a.s.) Kbeyi tekrar ina ettikten
sonra ki dnemlerde ii putlar ile dolduruldu yani burada
belirtilen set ald, ite bizlerde brahimiyet mertebesinden
Mseviyyet mertebesine giderken biraz geveklik
gsterirsek Yecc ile Mecc ortaya kar ve bizim gnl
Kbemizi putlarla doldurur. Zhiri olarak kyamet
almetlerinden olan Yecc ile Meccn ortaya kmas
bize kyametin Mseviyyet idraki zerine arlam olan
bozuk bir dnce yaps zerine kopacan gsteriyor.



99-) Ve terekna ba'dahm yevmeizin yemuc fiy
ba'din ve nfiha fiysSuri fecema'nahm cem'a;
105
* O gn biz onlar brakrz, dalga dalga birbirlerine
karrlar. Sonra sra frlr de onlar toptan bir araya
getiririz.


100-) Ve aradna cehenneme yevmeizin lil kafiriyne
arda;

98
* O gn cehennemi kfirlerin karsna (btn dehetiyle)
dikeriz!

Hakikat bilgisini inkr edenlerin gzlerinin nne o srete
Cehennemi, yle apak sermiizdir ki!


101-) Elleziyne knet a'ynhm fiy tain an zikriy
ve knu la yestety'une sem'a;
* Onlar gzleri Zikrime (Kurana) kar perdeli olan ve onu
dinleme zahmetine dahi katlanamayanlardr.



102-) Efe hasibelleziyne keferu en yettehzu badiy
min duniy evliya' inna a'tedna cehenneme lilkafiriyne
nzla;
* nkr edenler, beni brakp da kullarm dost
edineceklerini mi sandlar? Biz cehennemi kfirlere konak
olarak hazrladk.

106

103-) Kul hel nnebbiukm bil ahseriyne a'mala;
* (Ey Muhammed!) De ki: Amelce en ok ziyana urayan
kimseleri size haber verelim mi?



104-) Elleziyne dalle sa'yhm fiyl hayatid dnya ve
hm yahsebune ennehm yuhsinune sun'a;

99
* Onlar ki iyi i yaptklarn sandklar hlde, dnya
hayatndaki abalar kaybolup giden kimselerdi.

Hayal, heva ve vehimle dnyada iyi yaptklarn
zannedenlerin almalar boa gitmitir.



105-) laikelleziyne keferu Bi ayati Rabbihim ve
LkaiH fehabitat a'malhm fela nukymu lehm
yevmel kyameti vezna;
* Onlar, Rablerinin yetlerini ve Ona kavuacaklarn inkr
eden, bylece amelleri boa kan, o yzden de kyamet
gnnde amelleri iin bir terazi kurmayacamz
kimselerdir.


106-) Zlike cezauhm cehennem Bima keferu
vettehazu ayatiy ve Rusuliy hzva;
107
* te byle. nkr etmeleri, yetlerimi ve Peygamberlerimi
alay konusu yapmalar yznden onlarn cezas
cehennemdir.



107-) nnelleziyne amenu ve amilus salihati knet
lehm cennatl firdevsi nzla;
* phesiz, inanp yararl iler yapanlara gelince, onlar iin
Firdevs cennetleri bir konaktr.


108-) Halidiyne fiyha la yebune anha hvela;
* Orada ebed kalclard, oradan ayrlmak istemezler..
100


109-) Kul lev knel bahru midden likelimati Rabbiy
lenefidel bahru kable en tenfede kelimatu Rabbiy
velev ci'na Bi mislihi mededa;
* De ki: Rabbimin szlerini yazmak iin denizler mrekkep
olsa ve bir o kadar da ilave etsek (denizlere deniz katsak);
Rabbimin szleri tkenmeden nce denizler tkenirdi.



108
110-) Kul innema ene beerun mislkm yuha ileyye
ennema ilhukm ilahun vahd femen kne yercu
Lkae Rabbihi felya'mel amelen salihan ve la yrik
Bi ibadeti Rabbihi ehada;
* De ki: Ben de ancak sizin gibi bir insanm. (Ne var ki)
bana, Sizin ilhnz ancak bir tek ilhtr diye
vahyolunuyor. Kim Rabbine kavumay umuyorsa yararl
bir i yapsn ve Rabbine ibadette kimseyi ortak komasn.

Ben de sizin gibi insanm diyerek Efendimiz(s.a.v)
Hz.Muhammed, Muhammedl Emin mertebesini bize
anlatmak istiyor yani fiziki halini bize belirtiyor.

**********

Bylece ksmen Meal biiminde olan bu kitabmz da
konuma asl zerinden, yazya dndrm bulunuyoruz.
Rabb mza krederiz. Okuma frsatn bulabilenler iin
neallah az da olsa faydal olur. Bylece baka bir kitap
veya sohbette bulumak zere hoa kaln.


101
KAYNAKA

1. KRN VE HADS :
2. VEHB : Hakkn hibe yoluyla verdii ilim.
3. KESB : allarak kazanlan ilim.
4. NAKL : Muhtelif eserlerden, Mesnevii erif,
nsn- Kmil, Fussul Hikem ve
sohbetlemizden mahede ile toplanan ilim.


DAHA EVVELCE IKAN KTAPLARIMIZ

(Gnlden Esintiler)

1. Necdet Divan:
109
2. Hacc Divan:
3. rfan Mektebi, Hakk Yolunun Seyr defteri:
4. Lbbl Lbb zn z,(Osmanlcadan eviri):
5. Salt- Namaz ve Ezan- muhammedide Baz
hakikatler:
6. slmda Mbarek Geceler, bayramlar ve
Hakikatleri:
7. slm, mn, hsn, kn, (Cibril Hadsi):
8. Tuhfetul Ukiyye, (Osmanlcadan eviri):
9. Sre-i Rahmn ve Rahmniyyet:
10. Kelime-i Tevhid, deiik ynleriyle:
11. Vhy ve Cebril:
12. Terzi Baba (1) ve Necm Sresi:
13. (13) On ve Hakikat-i lhiyye:
14. rfan mektebi, Hakk yolunun seyr defteri ve
erhi
15. 6 Pey- (1) Hz. dem Safiyyullah (a.s.)
16. Divn (3)
17. Kevkeb. Kayan yldzlar.
18. Peygamberimizi rya-da grmek.
19. Sre-i Feth ve fethin hakikat-i.
20. Terzi Baba Umre (2009)
21. 6 Pey - (2) Hz. Nh Neciyyullah (a.s.)
22. Sre-i Ysuf ve dervilik:

102
23. Demez dosyas
24. 6 Pey-3-Hz. brhm Hallllah-(a.s.)
25. Kle ve incir dosyas:
26. Bir zuhrtn dndrdkleri:
27. Gen ve elmas dosyas:
28. KrndaTesbh ve zikr:
29. Karnca, Meml Sresi:
30. Meryem Sresi:
31. Kehf Sresi:
32. stiare Dosyas:
33. Terzi Baba Umre dosyas: (2010)
34. Bakara dosyas:
35. Fatiha Sresi:
36. Bakara Sresi:
37. Necm Sresi:
110


Mektuplar ve zuhuratlar serisi:

41- 12- Terzi Baba-(1)
42- Terzi Baba-(2)
------------------------------------- nternet
dosyalar-
43-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-3-
44-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-4-
45-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-5-
46-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-6-
47-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-7-
48-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-8-
49-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-9-
50-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-10-
51-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-11-
52-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-12-
53-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-13-
54-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-14-
55-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-15-
56-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-16-
57-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-17-
58-Terzi-Baba-Mek-ve-zu-Ke-Kara-bi-dosyas-18-

103
59-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar -19-
60-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar -20-
61-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar -21-


NECDET ARDI


Bro : Erturul mah.
Hseyin Pehlivan caddesi no. 29/4
Servet Apt.
59 100 Tekirda.


Ev : 100 yl Mahallesi uur Mumcu Cad.
111
Ata Kent sitesi A Blok kat 3 D. 13.
59 100 Tekirda


Tel (Bro) : (0282) 263 78 73
Faks : (0282) 263 78 73
Tel (ev) : (0282) 261 43 18
Cep : (0533) 774 39 37

Veb sayfas: Amerika: <http:// necdetardic. org/

Veb sayfas: Amerika: <www.necdetardic.info>

Veb sayfas: Almanya: <www.terzibaba.com>

Radyo adresi (form): <terzibaba13.com>
MSN Adresi:
Necdet Ard <terzibaba13@hotmail.com





104