Tiu lun

Tht nghip v vic lm

Vit Nam
1
Li m u:
Trong cng cuc i mi nc ta hin nay, vn tht nghip v cc
chnh sch gii quyt vic lm ang l vn nng bng v khng km
phn bc bch ang c ton x hi c bit quan tm.
t nc ta ang trong qu trnh chuyn sang kinh t pht trin,
chng ta ang tng bc i mi, nhm nng cao i sng vt cht, tinh
thn cho nhn dn, kinh t v m vch r nhng vn pht sinh trong
th hin nhng vn : Tht nghip, vic lm, lm pht....tuy nhin, ti
ny ch i vo nghin cu vn tht nghip v vic lm Vit Nam.
S bin ng ca t l tht nghip t nm 1986 n nm 1996, cc
nguyn nhn lm tng hay gim t l tht nghip, trong tng giai on k
trn: S ngi tng thm trong lc lng lao ng hng nm v s ngi
c gii quyt vic lm hng nm. Cc chnh sch gii quyt vic lm ca
nh nc ta t nm 1986 n nay c im ca thi k a ra chnh sch
, mc tiu ca chnh sch, kt qu t c, nhng vn cha t
c. Tnh hnh vic lm ca ngi lao ng Vit nam hin nay, phng
hng gii quyt vic lm ca Nh nc, phng hng gii quyt vic
lm ca Nh nc trong thi gian ti.
ti nghin cu ny nhm mc ch a ra nhn thc ng n v
s vn dng c hiu qu nhng vn nu trn. T c th nu ln c
c s l lun xy dng m hnh ch ngha x hi Vit Nam. Vic nhn
thc v vn dng ng n vn ny gip ta gii quyt c nhng thc
trng ny c l s gim st to ln v mt sn lng v i khi cn ko
theo nn lm pht cao. ng thi n cn gii quyt c nhiu vn x
hi. Bi v tht nghip tng s ngi khng c cng n vic lm nhiu hn
gn lin vi s gia tng cc t nn x hi nh: c bc, trm cp...lm xi
2
mn np sng lnh mnh, c th ph v nhiu mi quan h truyn thng,
gy tn thng v mt tm l v nim tin ca nhiu ngi.
Trong ti nghin cu ny, em xin trnh by mt s quan im ca
bn thn vn tht nghip v vic lm ca Vit Nam. Tuy nhin thi gian
hn hp v trnh ca mt sinh vin c hn, bi tiu lun ny ch xin dng
li vic tng kt nhng g c hc trng, cc kin v s liu km
theo v vn ni trn c mt s nh nguyn cu i su vo tm hiu
v c ng ti trn bo hoc tp ch. V vy, tiu lun c kt cu gm:
1. Nhng vn c bn v tht nghip.
1.1 . Mt vi khi nim v tht nghip.
1.2 . T l tht nghip
1.3 . Tc ng tht nghip v vic lm.
2. Thc trng, nguyn nhn, gii php.
2.1. Thc trng tht nghip Vit nam.
2.2. Nguyn nhn tht nghip Vit nam.
2.3. Gii php v to cng n vic lm.
Kt lun
3
(1) NHNG VN C BN V THT NGHIP.
1.1: Mt vi khi nim v tht nghip.
c c s xc nh tht nghip v t l tht nghip cn phn bit
mt vi khi nim sau:
- Nhng ngi trong tui lao ng l nhng ngi tui c
ngha l c quyn li lao ng theo quy nh ghi trong hin php.
- Lc lng lao ng l s ngi trong tui lao ng ang c vic
lm hoc cha c vic lm nhng ang tm vic lm.
- Ngi c vic lm nhng ang lm trong cc c s kinh t, vn ho
x hi.
- Ngi tht nghip l ngi hin ang cha c vic lm nhng mong
mun v ang tm vic lm.
- Ngoi nhng ngi ang c vic lm v tht nghip, nhng ngi
cn li trong tui lao ng c coi l nhng ngi khng nm trong lc
lng lao ng bao gm: ngi i hc, ni tr gia nh, nhng ngi khng
c kh nng lao ng do au m, bnh tt v mt b phn khng mun tm
vic lm vi nhiu l do khc nhau.
Bng thng k di y gip ta hnh dung
Dn s Trong tui lao ng Lc lng lao ng C vic
Ngoi lc lng lao ng (m au,
ni tr, khng mun tm vic)
Tht nghip
Ngoi tui lao ng

Nhng khi nim trn c tnh quy c thng k va c th khc nhau
gia cc quc gia.
4
Do tnh hnh kinh t v c im tui tht nghip c s khc nhau
gia cc nc nn vic xc nh nhng tiu thc lm c s xy dng nhng
khi nim trn tht khng dy v cn tip tc c tho lun (tht nghip
tht s tht nghip v hnh, bn tht nghip v thu nhp...)
1.2: T l tht nghip:
T l tht nghip l mt ch tiu phn nh khi qut tnh trng tht
nghip ca mt quc gia. Cng v th cn c nhng quan nim khc nhau v
ni dung v phng php tnh ton n c kh nng biu hin ng v y
c im nhiu v ca tnh trng tht nghip thc t, c bit l cc nc
ang pht trin.
Bc vo nm 1991. Vit Nam c dn s l 66 triu ngi, trong
c 34 triu ngi ang tui lao ng. Nm 2001 dn s l 80 triu ngi
v s ngi tui lao ng l 45 - 46 triu ngi. Ngun nhn lc di
do thc lao ng cn c, nng ng, sng to nm bt nhanh nhng tri
thc v cng ngh mi. Hn 16 triu ngi t nht tt nghip cc trng
ph thng trung hc hay trung hc dy ngh l ngun nhn lc quan trng
nht cho s pht trin Vit Nam v tham gia vo phn cng lao ng quc
t.
Dn s ng to nn th trng ni a rng ln, mt yu t ht s
quan trng i vi vic pht trin kinh t x hi. Tuy nhin, do tnh trng
km pht trin v c nhiu ch i vi ngun lc khc, vic dn s pht
trin nhanh chng li l mt gnh nng gy kh khn cho vic ci thin c
hi tm hiu vic lm v iu kin sng.
Theo con s thng k chnh thc. Vit nam c khong 1,7 triu ngi
tht nghip trong c rt nhiu c dn cc thnh ph v ch yu l
tui thanh nin. Hn na, cn c tnh trnh thiu vic lm nghim trng v
ph bin nng thn vo thi k nhn ri v khu vc kinh t nh nc
trong qu trnh ci t h thng kinh t x hi, c tnh trong thp k ti mi
5
nm s c hn 1 triu ngi bc vo tui lao ng v t l tng ca lc
lng lao ng s cao hn so vi t l tng dn s. Mt vi nm tr li y,
lc lng lao ng tng 3,43 - 3,5% mi nm so vi mc tng dn s l
2,2 - 2,4%.
Bng s ngi TN theo tui
(n v: ngi)
Tui S lng T l s vi
tng s N%
T l so vi d ngi
cng tui%
S lng T l so vi
tng s TN%
T l so vi s
ngi tui%
TS 1350035 100,0 4,17 661664 100,0 9,1
16-19 652261 48,3 12,43 283460 12,8 25,5
20-24 376951 27,9 6,74 198037 29,9 16,4
25-29 167640 12,4 3,06 94386 14,3 7,5
30-39 114655 8,5 1,47 64595 9,8 3,3
40-49 27432 2,0 0,66 15467 2,3 1,5
50-ht 11093 0,8 0,35 5719 0,9 0,8
TL
Ngun: PTS Nguyn Quan Hin: Th trng lao ng. Thc trng v
gii php. Nh xut bn thng k, H Ni 1996, trang 67.


1.3: Tc ng tht nghip v vic lm.
S ngi tng thm trong lc lng lao ng hng nm v s ngi
c gii quyt vic lm hng nm.
6
Trong nhng nm gn y, nh ng li i mi ca ng m nhiu
lao ng v ang c thu ht vo cc ngnh ngh, cc lnh vc, mi
a bn, trong nhiu thnh phn kinh t trn phm vi quc gia v tng bc
ho nhp vo cng ng quc t. Tuy nhin, do im xut pht thp nn
Vit Nam vn l nc ngho, cn thiu vic lm hoc vic lm khng n
nh vic chm lo gii quyt vic lm tr thnh nhim v c bn v cp
bch i hi cc ngnh cc cp, mi gia nh v ton x hi phi quan tm.
T c cu dn s, ta thy s ngi di 15 tui chim 40% trong khi t
l gia tng t nhin cao (2,2%) v vy, ny sinh mt vn l mt lao ng
bnh qun phi nui dng nhiu ngi. Nu lao ng khng c vic hoc
s ngy cng trong nm thp, s gi lm vic trong 1 ngy, nng sut lao
ng 1gi lm vic km th mi gia nh v ton x hi s rt kh khn.
Hin nay, ngun lao ng hng nm tng 3,2 - 3,5%, nm 2001 l
2,7%/nm. Bi cnh kinh t x hi sinh ra nhiu mu thun gia kh nng
to vic lm cn hn ch trong khi nhu cu gii quyt vic lm ngy cng
tng, tt yu dn n tnh hnh mt b phn lao ng cha c vic lm nht
l i vi thanh nin thnh th, khu cng nghip, khu tp trung, vng ven
bin. Tng iu tra dn s ngy 01/04/1989 cho thy hin c khong 1,7
triu ngi khng c vic lm. Ngi lao ng nc ta c c im:
- 80% sng nng thn
- 70% ang lm trong lnh vc nh nc
- 14% sng lao ng lm vic trong khu vc nh nc
- 10% trong lao ng tiu th cng nghip
- 90% lao ng th cng.
Nng xut lao ng v hiu qu lm vic rt thp dn n tnh trng
thiu vic lm rt ph bin v nghim trng. nng thn 1/3 qu thi gian
lao ng cha c s dng tt bng 5 triu ngi lao ng. Trong khu vc
7
nh nc, s lao ng khng c nhu cu s dng ln ti 25 - 30% c ni ln
ti 40 - 50%. y l iu lm cho i sng kinh t x hi kh khn ca t
nc ta nhng nm 1986 - 1991.
Vi tc pht trin dn s v lao ng nh hin nay hng nm
chng ta phi to ra hn 1 triu ch lm vic mi cho s ngi bc vo
tui lao ng, 1,7 triu ngi cha c vic lm, hng chc cn b, b i
phc vin, xut ng, hc sinh...
Nhng s liu di y s gip ta hiu r hn:
Nhp tng bnh qun hng nm.
1987-1991 1992-1996 1997-2001
Tc tng dn s (%) 2,15 2,1 1,8
Tc tng ngun L (%) 3,05 2,75 2,55
V s lng tuyt i 1985 1991 1996 2001
Tng dn s vo tui L 30,3 35,6 16,7 46,1
(Triu ngi)%so vi dn s 19,2 50,2 53,3 55
Mc tng bnh qun (ngn ngi) 900 1060 1023 1090


S thanh nin vo tui lao ng v s lao ng tng thm trong 5 nm
1992 - 1996 v 1992 - 2005.
5 nm 1992-1996 15 nm 1992 - 2005
8
S TN
vo
S L tng thm S TN vo S L tng thm
tui LD S
lng
Nhp
tng BQ
tui L S
lng
Nhp
tng BQ
C nc 7562 5150 2,75 23550 15700 2,45
Min ni v
Trung Du Bc
B
1197 720 2,55 3800 2460 2,55
ng Bng
Sng Hng
1480 960 2,45 4730 3000 2,30
Khu 4 c duyn
hi Trung B
870 580 3,00 2600 1760 2,70
ng nam b 1915 1510 3,35 5762 5762 2,70
Ty nguyn 240 160 2,35 850 420 2,95
Theo thng k 1996 dn s nc ta khong 74 triu ngi, s ngi
trong tui lao ng l 38 triu chim 53% dn s, tc tng dn s l
2,2%, mi nm c khong 0,9-1 triu ngi c tip nhn v gii quyt
vic lm.
Theo tnh ton ca t chc lao ng quc t (ILO) vi tc tng
ngun lao ng trn 3% nh hin nay Vit nam th d cho h s co dn v
vic lm c th tng t mc 0,25 ln 0,33, trong vi nm ti cng cn c
mc tng GDP trn 10%/ nm mi c th n nh c tnh hnh vic lm
mc hin ti. V vy, d bo sau nm 2001 nc ta vn s trong tnh trnh
d tha lao ng. S lch pha gia cung v cu v lao ng l mt hin
tng ng ch trong quan h cung cu lao ng nc ta hin nay.
9
Trong khi ngun cung v lao ng ca ta ch yu l lao ng ph thng, lao
ng nhn ri trong nng nghip, b i xut ng, cng nhn gim bin
ch...th cn v lao ng li ang i hi ch yu lao ng lnh ngh, lao
ng c trnh , chuyn mn k thut cao, cc nh qun l am hiu c ch
th trng...Chnh s khc bit ny lm cho quan h cung cu v lao ng
vn mt cn i li cng gay gt hn trc yu cu cng nghip ho hin
i ho t nc.
Trong ton b nn kinh t, t l lao ng qua o to hin nay cn
rt thp, khong 4 triu ngi, ch chim 10,5% lc lng lao ng. iu
ny cho thy lc lng lao ng hin nay cha c th p ng nhu cu pht
trin kinh t x hi trong giai on ny. Trong s lao ng qua o to c
cu trnh v ngnh ngh cn nhiu bt cp trc yu cu ca qu trnh
cng nghip ho hin i ho... S ngi c trnh trn i hc ch chim
khong 1,2% trong tng s ngi c trnh i hc. V c cu ngnh
ngh, lao ng qua o to c tp trung ch yu cc c quan nghin
cu, cc n v hnh chnh s nghip v ngnh gio dc, lnh vc sn xut
vt cht c t l lao ng qua o to cn thp, c bit trong nng
nghip, ngnh sn sut ln nht cng ch 9,15% lao ng c o to. C
vng nh Ty Nguyn ch c 3,51% nhiu lnh vc rt thiu nhng cn b
gii, cn b qun l, cn b am him cng ngh cao...iu n n
mt thc trng hin nay l: Trong khi c hng triu ngi khng tm c
vic lm, th mt s ngnh ngh v rt nhiu c s sn xut, kinh doanh
thiu lao ng k thut, lao ng c ngh nghip v trnh ph hp vi
yu cu ca cng ngh sn xut.

2/ THC TRNG, NGUYN NHN, GII PHP.
2.1: Thc trng tht nhip Vit Nam
10
Vit nam l mt trong nhng nc kinh t ang pht trin, quy m
dn s v mt dn c tng i ln so vi cc nc trn th gii v tc
pht trin nhanh, trong lc vic m rng v pht trin kinh t, gii
quyt vic lm gp nhiu hn ch, nh thiu vn sn xut, lao ng phn b
cha hp l, ti nguyn khc cha c khai thc hp l...Cng lm cho
chnh lch gia cung v cu v lao ng rt ln, gy ra sc p v vn gii
quyt vic lm trong ton quc.
Tnh bnh qun t 1976 - 1980 mi nm tng 75 - 80 vn lao ng t
1981 - 1985 mi nm 60-90 vn lao ng v t nm 1986 - 1991 mi nm l
1,06 triu lao ng. T nm 1996 n nm 2001 tng 1,2 triu lao ng.
Bng di y cho ta thy mi quan h gia s gia tng dn s v ngun
lao ng. Do iu kin kinh t x hi iu kin t nhin ti nguyn v trnh
pht trin kinh t khc nhau gia cc vng t nc, ngun lao ng
cc vng c mc tng v t l khc nhau.
Bng Mi quan h dn s v ngun lao ng :
(n v tnh : triu ngi )
Nm Dn s S ngi trong
tui lao ng
% trong dn s Tc tng
ngun lao ng
1978 49 21,1 45 3,5
1980 54 25,5 47 3,8
1985 60 30 50 3,2
1991 67 35,4 52,8 2,9
1996 71 40,1 54,2 2,3
2001 81 45,1 55,6 2,2

Ngun : Thng tin th trng lao ng. Tp tham lun trung tm
thng tin khoa hc v lao ng x hi.
11
Quan h cung - cu trn th trng lao ng ngy cng cng thng,
tht nghip v nhu cu vic lm ang tr thnh sc p nng n cho nn kinh
t.
S ngi tht nghip l s chnh lch gia ton b lc lng lao ng
v s ngi c vic lm. T l tht nghip c tnh bng t s gia ngi
tht nghip vi lc lng lao ng. Tht nghip Vit Nam mang nhng
nt c trng ring. Khi nn kinh t chuyn sang nn kinh t th trng, khi
im t nm 1986 n nay, t l ngi tht nghip tng ln. Theo s liu
bng tng iu tra dn s nm 1989 th ngi lao ng la tui 16- 19
chim 48,3%, la tui t 16-24 tui chim 71,2%. Nm 1995, s ngi tht
nghip ton phn trong tui c nc ln ti con s 2,6 triu v nm
1996 l 2,5 triu ngi. T l ngi tht nghip hu hnh cc th chim
t 9 - 12% ngun nhn lc trong 85% la tui thanh nin v i b
phn cha c ngh. y l nhng t l vt qu gii hn m bo an
ton x hi.
T 1991 n nay, nc ta t mc tng trng kinh t kh, tng sn
phm quc ni (GDP) thi k 1992 - 1996 tng bnh qun 7,9%/nm, lm
pht c ngn chn li, duy tr mc 1 con s, nm 1997 lm pht l
4,5%/nm v nm 1998 l 3,6%/nm. Sc mua ca ng tin c tng
ln, gi c n nh.
T nm 1998 l nm tnh trng tht nghip cc thnh ph tng mnh
hn so vi cc vng lnh th.
12
Bng: T l tht nghip ca dn s trong tui lao ng, hot
ng kinh t thnh ph v cc khu vc lnh th.
( n v: % )
Nm
T l TN
1995 1997 1998
C nc 6.08 5,88 6,01
H Ni 7,62 7,71 8,56
Hi Phng 7,87 8,11 8,09
Nng 5,81 5,53 5,42
TPHCM 6,39 5,68 6,13
Min ni trung du Bc B 6,85 6,42 6,34
ng bng Sng Hng 7,46 7,57 7,56
Bc Trung B 6,60 6,96 6,69
Duyn hi min Trung 4,97 5,57 5,42
Ty Nguyn 2,79 4,24 4,99
ng Nam B 6,35 5,43 5,81

Ngun: Thi bo kinh t Vit nam. Kinh t Vit nam v th gii 97 -
98 trang 23.
S ngi tht nghip cc th chim t l cao hn tht nghip
nng thn - Nm 1989 t l tht nghip thnh ph l 13,2% v nng thn
l 4% th ti nm 1996 c s thay i: thnh ph con s ny l 8% v
nng thn l 4,8%. Trong my nm qua, t l tht nghip cao la tui
thanh nin (t 15 n 30 tui), chim 85% tng s ngi tht nghip v tng
dn.
13
Nm 1989 s ngi tht nghip la tui ny l 1,2 triu ngi.
Nm 1991 s ngi tht nghip la tui ny l 1,4 triu ngi.
Nm 1993 s ngi tht nghip la tui ny l 2 triu ngi.
Nm 1994 s ngi tht nghip la tui ny l 2,3 triu ngi.
Nm 1995 s ngi tht nghip la tui ny l 2,21 triu ngi.
Lao ng tht nghip cao nhm ngi c trnh vn ho thp,
trong nhm ngi cha tt nghip ph thng c s. Lao ng tht nghip
chim 6,12%; s tt nghip ph thng c s tht nghip chim 4,93%; tt
nghip ph thng trung hc chim 11,27%; tt nghip trung hc chuyn
nghip chim 2,53% v tt nghip cao ng, i hc chim 2,25%.
Nh vy, trnh vn ho ca ngi lao ng cng cao th kh nng
tm kim vic lm cng cao.
L nc nng nghip ang pht trin, nc ta gn 80% lc lng lao
ng tp trung nng nghip. Tht nghip mang tnh thi v, bn tht
nghip l ph bin. Thiu vic lm nng thn do ngun lao ng ngy mt
tng nhanh trong lc din tch canh tc ch c hn lm cho t l din tch
theo u ngi cng gim. Nng sut lao ng hin cn thp. Tnh trnh
thiu vic lm y cn ph bin. Qu thi gian lm vic trong nm mi
s dng c hn 2/3 nm 1998, t l thi gian l c s dng khu vc
nng thn ni chung c nng cao hn s vi nm 1997. Tnh chung c
nc, t l ny tng t 72,1% n 72,9%. Nm 1998, s ngi hot ng
kinh t thng xuyn thiu vic lm nng thn gim t 27,65% ca
nm 1997 xung cn 25,47% (26,24%).
14
* Bng: Mc tng ngun lao ng nng nghip so vi khi lng
cng vic gieo trng qua cc nm (n v tnh: nghn ngi, nghn ha %).
1985 1986 1987 1988
1. Ngi lao ng nng nghip 18.808 19.787.8 20.246.4 20.890.7
- T l tng hng nm % 5,3 2,3 3,2
2. Din tch gieo trng 8.556.8 8.606.1 8.641.1 8.883.5
- T l tng hng nm % 0,6 0,4 2,8

Ngun: PTS Nguyn Quang Hin: Th trng lao ng: Thc trng v
gii php. Nh xut bn thng k, H ni 1991.
Theo tnh ton ca b lao ng - Thng binh x hi, thi gian thiu
vic lm ca lao ng nng thn c nc trong mt nm, nu quy ra lao
ng ln ti 6- 7 triu ngi khng c vic lm. y l s lng ph v ngun
lc rt ln nh hng ti nhiu mt ca i sng kinh t - x hi. Mt khc
nng sut lao ng cc ngnh ngh nc ta thp, s vic lm c hiu qu
thp l ch yu, tnh bnh qun nm 1993, mt lao ng cng nghip lm ra
6.943.760 ng GDP v mt lao ng nng nghip lm ra 1.571.300 ng
GDP.
Nng sut lao ng nc ta qu thp cn th hin t trng ca lao
ng trong nng nghip cn qu cao.



* Bng: Lao ng ang lm vic trong cc ngnh kinh t quc dn,
n 1/7/1994 (nghn ngi).
15
Tng s
(triu ngi)
Cng
nghip
Xy
dng
Nng
nghip
Lm
nghip
Thng
nghip
Ngnh
khc
32.718.0 3.521.8 848.3 23.683.8 214.4 1.776.0
10,8% 2,6% 7,2% 0,6% 5,4% 8,3%
Ngun: Trn Minh Trung: " c vic lm cho ngi lao ng". Tp
ch thng mi, 12/1993.
n nm 1998, c cu lao ng trong nn kinh t thay i, s
ngi lao ng ang lm vic trong nng, lm, ng nghip chim 71%,
trong ngnh cng nghip v xy dng chim 14% v lm vic trong cc
ngnh dch v chim 15% so vi tng s lao ng.
Qua phn tch trn y cho ta thy trn th trng lao ng nc ta c
s mt cn i ln gia cung v cu. Tuy nhin, c ch th trng t n
cng c nhng iu chnh quan h cung cu. S iu chnh ny c th
hin thng qua s vn ng ca cc dng lao ng (s vn ng ca th
trng lao ng).
2.2. Nguyn nhn tht nghip Vit nam.
S hn ch kh nng gii quyt vic lm cho ngi lao ng nc
ta nhng nguyn nhn c bn sau y:
Nguyn nhn bao trm l trong h thng cu trc kinh t x hi c,
chng ta c nhng sai lm, khuyt im trong qu trnh xy dng ch ngha
x hi, nh i hi VI ch r: duy tr qu lu nn kinh t ch c hai
thnh phn, khng coi trng c cu kinh t nhiu thnh phn, kinh t m ca
dn n sai lm trong b tr kinh t, cha quan tm ng mc n chin
lc xy dng kinh t x hi, hng vo pht trin nhng ngnh cng
nghip vi quy m nh thu ht c nhiu lao ng dn n hn ch kh
nng khai thc cc tim nng hin c pht trin vic lm v to nhiu
16
iu kin ngi lao ng t to vic lm cho mnh v do ngi khc.
Chc nng ca Nh nc trong vic t chc lao ng gii quyt vic lm
cho x hi cha c pht huy y .
Hai nguyn nhn na cng khng km phn quan trng gy ra hin
tng tht nghip l:
* Khong thi gian tht nghip:
Gi s rng thng xuyn c mt lng ngi tht nghip nht nh
b xung vo i ng tm kim vic lm v nu mi ngi phi ch i qu
nhiu thi gian mi tm c vic lm th trong mt thi gian no s
lng ngi tht nghip tng ln, t l tht nghip s b nng cao. Thi gian
ch i trn c gi l khong thi gian tht nghip v n ph thuc vo:
- Cch thc t chc th trng lao ng
- Cu to nhn khu ca nhng ngi tht nghip (tui i, tui ngh,
ngnh ngh)
- C cu cc loi vic lm v kh nng sn c vic lm.
Mi chnh sch ci thin cc yu t trn s dn n rt ngn khong
thi gian tht nghip.
* Do cnh tranh mnh m ca c ch th trng, vic m rng sn
xut to nhiu vic lm tt, thu nhp kh v n nh lun gn lin vi nng
sut ngy cng cao. mi mc tin cng s thu ht nhiu lao ng s tng
ln v khong thi gian tht nghip cng s gim xung.
Phn tch mt cch su sc cc nguyn nhn su xa dn n tnh trnh
tht nghip bao gm c nhng chuyn bin tch cc sau i Hi ng ton
quc ln th VI l iu ht sc cn thit cho vic ra nhng ch o thc
hin gii quyt vic lm y c hiu qu.
17
Th nht: ngay t u, trong c nc, mt thi k kh di sau
chng ta cha thy c (ng hn l khng mun thy) vai tr ngha ca
cc thnh phn kinh t i vi pht trin lc lng sn xut, m mang vic
lm cho nhn dn, nn hn ch ht mc gn nh xo b cc thnh phn
kinh t c, pht trin qu nhanh v c phn t thnh phn quc doanh v
tp th. n nm 1975, sau khi gii phng nim nam thng nht t nc
vi hai bi hc kinh nghim min Bc, chng ta mong mun trong tng
lai pht trin mnh m nn kinh t quc dn.
Th hai: Chm "m ca" trong pht trin kinh t i ngoi cng nh
trong m rng giao lu, thng tin quc t ni chung, l mt trong nhng
nguyn nhn nh hng r rt n vic s dng c hiu qu ngun lao ng
v pht trin vic lm.
Nc ta l nc nng nghip, chm pht trin, thuc vo nhng nc
ngho nht th gii khi t ra chng trnh m mang, pht trin vic lm l
thiu vn, thiu k thut v my mc trang thit b, thiu kinh nghim kinh
doanh, thiu th trng tiu th sn phm hng ho. Trong khi mt s
nc pht trin li thiu sc lao ng, thiu th trng u t. V vy, "m
ca" pht trin kinh t i ngoi l c li cho c hai bn.
Th ba: nguyn nhn nh hng ln l nhng sai lm, thiu st
trong vic xc nh c cu kinh t, c cu kinh t bao gm ba b nhn ln:
- C cu thnh phn kinh t
- C cu ngnh kinh t
- C cu .......... kinh t
Ngoi nh hng ca c cu thnh phn kinh t n gii quyt vic
lm nh ni trn, nh hng ca c cu ngnh kinh t cng rt ln.
Trong i hi ng ln th VI xc nh r trong nhng nm 1986 -
1991, nhng nn cn li trong thi k qu , phi tp trung vn v vic
thc hin mc tiu v lng thc, thc phm, hng tiu dng v hnh xut
18
khu. S iu chnh, sp xp li c cu cc ngnh kinh t nh hng
mnh m n qu trnh s dng lao ng v gii quyt vic lm. Bt u t
nm 1986 tr i, cc quan h t l phn b lao ng gia cc ngnh c
chuyn bin theo xu hng tin b, tnh trng cng n vic lm c ci
thin, tht nghip gim i mt bc ng k.
Th t: duy tr qu lu c ch qun l kinh t tp trung, quan liu bao
cp cng l nguyn nhn ln nh hng nng n, n hiu qu s dng
ngun lao ng v kt qu gii quyt cng n vic lm. Trn tm v m
chng ta cn thiu mt h thng tng i cc lut l chnh sch nhm s
dng c hiu qu ngun lao ng v m mang pht trin vic lm. tm v
m c ch c c phn nng n hn. Hng lot cc quy ch, chnh sch, cc
hnh thc t chc, cc chc danh tiu chun, cc bin php khuyn khch vt
cht v tinh thn, cc ch , cc n np lao ng, sn xut, hc tp nghin
cu khoa hc nhm cao tinh thn tn ty, trch nhim vi cng vic,
khuyn khch mnh m tnh ch ng tch cc, sng to ca con ngi ang
cn thiu. Tnh trng t chc cn chng cho km hiu qu, tnh trng tr
cng, phn phi bnh qun bt hp l cn ph bin lm cho hiu sut lm
vic km.
Trn y l nhng nguyn nhn chnh nh hng n vn tng
gim tht nghip. Trn c s i hi ng lm th VI v nhng ch th ngh
quyt ca ng v Nh nc trong thi k gian gn y, chung ta hy i
vo nghin cu con ng v phng hng s dng c hiu qu lc lng
lao ng tng thm hng nm.
2.3. Gii php v to cng n vic lm.
phn u t c cc mc tiu nn trn, chng ta phi thc hin
ng b hng lot cc gii php, trong , theo chng ti cn quan tm n
cc gii php ch yu sau.
19
* Huy ng mi ngun lc to ra mi trng kinh t pht trin
nhanh c kh nng to ra nhiu ch lm vic mi thng xuyn v lin tc.
Phn u t tc tng trng kinh t bnh qun hng nm 9-10% va l
yu cu ca s pht trin va l i hi ca to cng n vic lm.
- Trong iu kin khong 70% lc lng lao ng ca c nc l lao
ng nng nghip ang thiu vic lm trm trng, th gii php kinh t tng
hp hng u tng bc khc phc tnh trnh ny l phi dn sc cho s
pht trin ton din nng - lm - ng nghip, gn vi cng ngh ch bin
nng lm thu sn v i mi c cu kinh t nng thn theo hng cng
nghip ho v hin i ho. Pht trin mnh m cc ngnh ngh phi nng
nghip, s dng nhiu lao ng nng thn, khi phc v pht trin ngnh
ngh truyn thng hng u t vo pht trin cc cy trng, vt nui em
li gi tr kinh t cao, c kh nng xut khu.
- u t pht trin cc ngnh ngh cng nghip, ch trng trc h
tr cng nghip ch bin, cng nghip hng tiu dng v hng xut khu,
xy dng c chn lc mt s c s nng nghip ch bin, cng nghip hng
tiu dng v hng xut khu, xy dng c chn lc mt s c s cng
nghip nng; v du kh, xi mng, c kh in t, thp, phn bn, ho cht.
- u t xy dng v ci to h thng c s h tng phc v thit thc
v bc xc cho pht trin.
- Pht trin cc ngnh dch v, trong tp trung vo cc lnh vc vn
ti thng tin lin lc, thng mi, du lch, cc dch v ti chnh, ngn hng,
cng ngh, php l...
c c tc pht trin trn to m thm nhiu vic lm cho
ngi lao ng, phi c chnh sch huy ng ti a cc ngun vn bn
ngoi, tng nhanh u t pht trin ton x hi, a t l ny t khong
30% GDP nm 2001.
20
* To ra mt mi trng php l ng b khuyn khch to m v
duy tr ch lm vic khuyn khch t to vic lm.
B lut lao ng ca nc ta l c s php l cn bn ca vn vic
lm. Tuy nhin vic khuyn khch t to vic lm ch tr thnh hin thc
trong cuc sng khi cc vn bn hng dn thc hin b lut lao ng cng
nh cc vn bn khc v u t, v ti chnh - tn dng, b sung ton thin
c xem xt k lng n vn ny mt cch ng b.
* Tip tc nghin cu, ban hnh cc chnh sch h tr cc i tng
yu th trong vic tm kim hoc t to vic lm. Trong thi gian trc mt,
cn tp trung nghin cu ban hnh cc chnh sch v c ch c th v.
- Khuyn khch s dng lao ng n.
- Khuyn khch s lao ng l ngi tn tt. H tr cc c s sn
xut ca thng binh v ngi tn tt.
- Chnh sch bo him tht nghip
- Tp chung phn vn tn dng t qu quc gia v vic lm vi li
xut u i do cc i tng trng im vay theo d n nh t to vic
lm cho bn thn gia nh v cng cng.
- H tr mt phn kinh ph o to cho lao g thuc din chnh sch
u i, lao ng thuc i tng yu th.
* Pht trin nng cao cht lng hot ng ca h thng trung tm
dch v vic lm.
Trung tm dch v vic lm l mt n v s nghip hot ng v muc
tiu x hi. N l chic cu rt quan trng v khng th thiu gia cung v
cu lao ng. Chc nng c bn ca n l. T vn, cung cp thng tin cho
ngi lao ng v s dng lao nh v hc ngh, vic lm, v nhng vn
c lin quan n tuyn dng v s dng lao ng, gii thiu vic lm, cung
ng lao ng dy ngh gn vi vic lm, t chc sn xut quy m thch
21
hp tn dng nng lc thit b thc hnh. N cn l cch tay qun l nh
nc thng qua cung v cn, vic lm lao ng.




22
KT LUN
Lnh vc lao ng - vic lm nhng nm qua c nhiu i mi v thu
ht c nhng kt qu bc u ng khch l.
Trc ht. Nhn thc v vic lm, hiu bit v vic lm v cch gii
quyt vic lm cng nh tm l v vic lm ca ngi lao ng, ca x hi
c thay i tch cc. To v gii quyt vic lm cho lao ng x hi
khng ch l trch nhim ca Nh nc m l trch nhim ca cc cp, cc
ngnh, cc t chc, cc gia nh bn thn ngi lao ng v ca ton x hi.
Quan im nhn dn t to ra vic lm l chnh. Nh nc to ra mi trng
kinh t, php lut thun li v h tr mt phn ngun lc nhn dn t to
vic lm thm nhun trong cuc sng v tr thnh ni lc thc y s
nghip to v gii quyt vic lm. Nhng nm qua. ng v Nh nc
ra mt loi chnh sch chng trnh pht trin kinh t x hi. Trong c
nhiu chnh sch, chng trnh tc ng trc tip n vic to v gii quyt
vic lm cho lao ng x hi nh: Ngh quyt Vi ca trung ng ng v
chuyn dch c cu nng nghip nng thn, lp qu quc gia v gii quyt
vic lm, chng trnh 327 ph xanh i trng - i trc, chng trnh 773
khai thc mt nc trng, bi bi. Chnh sch giao t, khon rng cho nng
dn n nh; chnh sch tn dng vi nng nghip nng thn, phn b li lao
ng dn c...
Phng hng quan trng nht gii quyt vic lm thi k ny,
bo co ca ban chp hnh Trung ng ti i hi VIII ca ng ch r
Nh nc cng ton dn ra sc u t pht trin, thc hin tt k hoch v
cc chng trnh kinh t - x hi. Khuyn khch mi thnh phn kinh t, mi
cng dn, mi nh u t m mang ngnh ngh, to nhiu vic lm cho
ngi lao ng. Mi cng dn u c t do ngnh ngh, thu mn nhn
cng theo php lut. Pht trin dch v vic lm. Tip tc phn b li dn c
v lao ng trn a bn c nc, tng dn c trn cc a bn c tnh cht
23
chin lc v kinh t, an ninh quc phng. M rng kinh t i ngoi, y
mnh xut khu lao ng. Gim ng k t l tht nghip thnh th v
thiu vic lm nng thn.
t nc ta ang trng ch vao th h tr, c bit l cn b qun l
kinh t trong tng lai, l mt sinh vin khoa kinh t ti nhn thc c
iu ny. Phi lun trau ri kin thc, tn dng thi gian v nng cao nng
lc theo kp vi s tin trin ca nn kinh t t nc ang trong thi k
i mi, mt th gii mi, th gii ca s vn minh, giu c v cng bng.
24
TI LIU THAM KHO
1/ Nguyn Quang Hin: Th trng lao ng thc trnh v gii php,
Nh xut bn thng k 1999.
2/ Nguyn Quang Hin: Xu hng vn ng ca th trng lao ng
nc ta. Tp ch kinh t d bo s 1/2001
3/ Trn nh Hoan v L Mnh Khoa: S dng ngun lao ng v
gii quyt vic lm Vit nam Nh xut bn - H ni 1999
4/ Trn Minh Trung: c vic lm cho ngi lao ng. Tp ch
thng mi, 12/1999
5/ Mt s nhim v v gii php c tnh chin lc v lao ng x
hi. ti cp b - B lao ng - thng binh v x hi 1999.
6/ Nim gio thng k 2000/ 2001
7/ Thi bo kinh t VN - kinh t Vit nam v th gii 1999-2001.