HC VIN CNG NGH BU CHNH VIN THNG

BI GING MN HC
PHNG PHP
NGHIN CU KHOA HC
PGS.TS. V CAO M
H NI! "# $%& $
'U HNH NI B
www.ptit.edu.vn
CHNG I
(I CNG V) NGHIN CU KHOA HC
&.&. KHI NIM NGHIN CU KHOA HC
Nghin cu khoa hc l s pht hin bn cht s vt, pht trin nhn thc khoa
hc v th gii! ho"c l sng to ph#$ng php %i v ph#$ng ti&n k' thut %i ( l%
bin ()i s vt ph*c v* cho %*c tiu ho+t (,ng c-a con ng#.i/
01 %"t thao tc, c2 th3 (4nh ngh5a, nghin cu khoa hc l 6u tr7nh hnh thnh
v chng minh lun (i3% khoa hc/
&.$. PH*N 'O(I NGHIN CU KHOA HC
82 nhiu cch phn lo+i nghin cu khoa hc/ 9h)ng :*ng, c2 th3 ;<% ;=t >
cch phn lo+i sau/
&. P+,- ./01 2+3/ 4+54 -6-7 -7+18- 459
N7+18- 459 :; 2<, l nghin cu nh? % (#a ra %,t h& th)ng tri thc v nhn
:+ng %,t s vt, (nh gi %,t s vt/
N7+18- 459 71<1 2+=4+, l nh@ng nghin cu nh? % gii thAch ngun gc! ng
thi! cu trc! tng tc! hu qu! qu !ut chung chi ph)i 6u tr7nh vn (,ng c-a s
vt/
N7+18- 459 71<1 >+?>, l lo+i nghin cu nh? % sng t+o cc gii php, c2 th3 l
gii php c)ng ngh&, gii php tB chc v 6un lC/
N7+18- 459 @A B?/, l nh@ng nghin cu nh? % nhn :+ng tr+ng thi c-a s vt
trong t#$ng lai/
$. P+,- ./01 2+3/ 4?4 71C1 D/0- 4EC -7+18- 459
9h<o cc giai (o+n c-a nghin cu, ng#.i ta phn chia thnhD
F N7+18- 459 4G B<-! l nh@ng nghin cu nh? % pht hi&n thu,c tAnh, cu trEc,
(,ng thi cc s vt/ FGt 6u nghin cu c$ bn c2 th l cc kh% ph, pht hi&n,
pht %inh, :Hn ti h7nh thnh %,t h& thIng lC thuJGt %i
K
/
F N7+18- 459 5-7 @H-7! l s vn :*ng 6uJ lut (#Lc pht hi&n tM nghin cu
c$ bn ( gii thAch %,t s vt ho"c t+o ra nh@ng nguJn lC %i v cc gii php/
K
N/ O< P<%ptinn<D "u#stions$c!% &#s po!itiqu#s sci#nti'iqu#s #t t#chno!ogiqu#s n(tion(!#s) QNRS8T, Uaris,
KVWK/
X > X
F TI18J - K+C1, cYn gi l tri*+n ,h(i th-c nghim, l s vn :*ng cc lC thuJGt (
(#a ra cc hnh m.u ZprototJp<[ vi nh@ng tha% s) ,h thi /* ,0 thut
>
/ Po+t (,ng
tri n khai g) % \ giai (o+nD
L T0/ MN2 :O9 ZprototJp<[, l giai (o+n thc nghi&% nh? % t+o r( 1c sn
ph+m) ch#a 6uan t% ( n 6uJ tr7nh sn ;ut/
L T0/ 4;-7 -7+P cYn gi l giai (o+n ]l% pilot^, l giai (o+n t7% ki % v th_
nghi&% c)ng ngh& ( sn ;ut ra sn ph % th<o %Hu vMa thnh c)ng trong giai (o+n
th nht/
` S<- Q9,R 2 2+S ./02 -+T, cYn gi l U<- Q9,R 2 VSWI13 %X Yao+t b[/ cJ l giai
(o+n ki % chng (, tin cJ c-a c)ng ngh& trn 6uJ %) nhd/
9rn thc t, trong %,t ( ti c2 th che t)n t+i %,t lo+i nghin cu, chfng h+n,
nghin cu v1 %,t biGn cI ;g h,i, %,t hi&n tr+ng c)ng ngh&! chng c2 th3 nghin cu
nh@ng lC :o v1 %,t nguJn nhn c-a s suJ thoi kinh tG! chng c2 th3 l nghin cu v1
%,t gii php k' thut ho"c gii php ;g h,i, song chng c2 th t)n t+i c %,t sI lo+i
nghin cu no (2/
>
iin l#u CD ]O^ j (J kh)ng :ikch l ]Uht trin^, bji vi tuJ vi t l ]O^, nh#ng thc ra thut ng#l nJ c2 tn
goki (mJ (- l ]9<chnical R;p<ri%<ntal O<v<lop%<nt^, v sau chng goki l ]9<chnological R;p<ri%<ntal
O<v<lop%<nt^, gi tnt l ]9<chnological O<v<lop%<nt^ ho"c ]O<v<lop%<nt^/ N?% KVoV, pio s# 9+ quang
rMu ("t thut ng#l ting 0i&t l ]9rin khai k' thut^, goki t?t l ]9rin khai^/ s,t s) v?n bn gi ]O^ l ]Uht
trin^ l kh)ng (ung/ S khc nhau l j ch)l ]Uht trin c)ng ngh&^ ]O<v<lop%<nt ot 9<chnologJ^ l s ]sj
%ang^ c)ng ngh&, c2 th ca chiu r,ng ZR;t<nsiv< O<v<lop%<nt[ lHn chiu su Zunt<nsiv< O<v<lop%<nt[/ 8Yn
]9ri3n khai^ l ]9hc nghi&% %,t lC thuJt khoa hokc cho n2 thnh c)ng ngh&^, % san ph % rt ("c tr#ng
c-a n2 gv% \ lo+iD ]UrototJp<^, ]quJ tr7nh c)ng ngh&^ v ]Sn ;uwt S=ri< b^/ 9huk t ng#l nJ ng#.i 9rung
quIc goi l ]Fhai pht^, ng#.i Nga gi l ]xayrabotka^/ Pok (u kh)ng :ikch l ]Uht trin^/ 8hAnh sch ti
chAnh chng khc nhau c$ bnD ]9ri3n khai^ (#Lc cwp vIn th<o nguvn ]Nghin cu v 9ri3n khai^ ZxzO[, bn
sn ph{% ]9ri3n khai^ (#Lc %i|n thuG/ 8Yn ]Uht tri3n^ th7 phi phi :}ng vIn vaJ v phi ch4u thuG/
X \ X
CHNG II
TZ[NH T\ 'OGIC C]A NGHIN CU KHOA HC
Nghin cu khoa hc, bwt k3 trong nghin cu khoa hc t nhin, khoa hc ;g
h,i ho"c khoa hc c)ng ngh& (1u tun th<o %,t trt t logic ;c (4nh, bao gv% cc
b#c sau (JD
K/ Uht hi&n vwn (1 ZUrobl<%[, (3 la chn ch- (1 Ztopic[ nghin cu
>/ ic (4nh %*c tiu Zob~<ctiv<[ nghin cu
\/ Nhn :+ng cu hdi Z6u<stion[ nghin cu
/ c#a lun (i3%, tc gi thuJGt ZhJpoth<sis[ nghin cu
o/ aa chn cc ph#$ng php Z%<tho:s[ chng %inh gi thuJGt
/ 97% kiG% cc lun c Z<vi:<nc<[ (3 chng %inh lun (i3%
$.&. '\A CHN CH] ) V ^T TN ) TI
c ti l %,t hnh thc t+ chc nghi*n cu ,ho( h2c, trong (2 c2 %,t nh2%
ng#.i c}ng thc hi&n %,t nhi&% v* nghin cu/ c1 ti (#Lc la chn tM %,t s ki&n
khoa hc/
&. P+?2 +1P- M_- D` YPI/B.3:a -7+18- 459
Uht hi&n vwn (1 nghin cu Zx<s<arch Urobl<%[ (3 ;c (4nh ch- (1 nghin cu
Zx<s<arch 9opics[/ 9rn c$ sj (2 ("t tn (1 ti/
0wn (1 nghin cu (#Lc pht hi&n nh. cc s ki&n th)ng th#.ng, trong (2 cha
(ng nh@ng %u thuHn gi@a lC thuJGt vIn tvn t+i v thc tG/ ao+i s ki&n nh# thG (#Lc
gi l s ki&n khoa hc ZSci<nctitic act[/ s,t sI th- thut (3 pht hi&n vwn (1 nghin
cu c2 th3 lD
K[ 97% kiG% nguJn nhn c-a nh@ng bwt (vng trong tranh lun khoa hc
>[ Nhn :+ng nh@ng v#ng %nc trong thc tG, % cc lC thuJGt hi&n h@u kh)ng
cnt ngh5a (#Lc/
\[ anng ngh< C kiGn c-a nh@ng ng#.i kh)ng biGt g7 v1 l5nh vc % %7nh 6uan t%
[ Ngh5 ng#Lc l+i 6uan ni&% th)ng th#.ng
o[ Nh@ng cu hdi ho"c C ngh5 bwt chLt c-a ng#.i nghin cu/
X X
$. b?4 Dc-+ -+1P: MH -7+18- 459
Nhi&% v* nghin cu l %,t ch- ( % ng#.i nghin cu Zho"c nh2% nghin
cu[ thc hi&n/ Nhi&% v* nghin cu c2 th3 ;uwt hi&n tr#c ho"c sau vwn (1 nghin
cu/
82 nhiu ngu) n nhi&% v*D
C+E 2IdG-7 >+?2 2I18J- K1-+ 28R Me QCf +g1 4EC h9;R 4 71C (#Lc ghi trong cc v?n
ki&n chAnh thc c-a cc c$ 6uan c2 th % 6uJ n/ 9M ch- tr#$ng pht tri3n kinh tG X ;g
h,i, % ng#.i nghin cu (i su phn tAch (3 pht hi&n ]vwn (1 nghin cu^
N+1P: MH Ddi4 71C/ 2j 4G h9C- 4,R > 2I8- c-a c nhn ho"c t) chc nghin cu/
]8wp trn giao^ l ;uwt pht tM nhu cmu kinh tG X ;g h,i/ 8?n c nhi&% v* cwp trn
giao, ng#.i nghin cu %i phn tAch ;<%, ]0wn (1 nghin cu^ n% j (u
N+1P: MH Ddi4 -+N- 2j +i> D;k -7 Ml1 4?4 D;R 1 2?4/ c)i tc c2 th l cc :oanh
nghi&p ho"c t) chc ;g h,i ho"c c$ 6uan chAnh ph-/ 9h)ng th#.ng, cc (Ii tc c2 th3
ch- (,ng nu ra cc ]vwn (1 nghin cu^ (3 kC hLp (vng, song chng c2 th3 h che
6uan t% (Gn nhu cmu nghin cu c-a h, % kh)ng h1 6uan t% ti ci ]vwn (1
nghin cu^ th<o ngh5a khoa hc % ng#.i nghin cu s phi phn tAch sau nJ/
N+1P: MH @/ -7dm1 -7+18- 459 2A Dn2 4+/ :o-+ ;ut pht tM C t#jng khoa hc
c-a bn thn ng#.i nghin cu/
0i&c la chn ( ti c2 th :a trn nh@ng c?n c (#Lc ;<% ;=t th<o cc c p (,
sauD
K[ c ti c2 C ngh5a khoa hc haJ kh)ng
>[ c ti c2 %ang %,t C ngh5a thc til n no kh)ng
\[ c ti c2 c p thit phi nghin cu haJ kh)ng
[ 82 (- (i u ki&n (% bo cho vi&c hon thnh ( ti kh)ng
o[ 0 ( ti c2 ph} hLp sj thAch kh)ng
p. MH4 2189 -7+18- 459.
s*c tiu nghin cu l nh@ng n,i :ung cmn (#Lc ;<% ;=t v l% r trong nghin
cu/ s*c tiu tr l.i cu hdi ]Nghin cu ci g7^
q. P+0: M1 -7+18- 459
P+0: M1 -7+18- 459 lu)n (#Lc gii h+n trong %,t khu)n khB nht (4nhD
K[ Uh+% vi v -g1 @9-7 nghin cu/
>[ Uh+% vi v K+;-7 71C- c-a s vt cmn 6uan t% trong nghin cu, c* th3 j
(J l gii h+n ph+% vi %Hu kho st
\[ Uh+% vi 2+m1 71C- c-a ti n tr7nh c-a s vt, ph+% vi -g1 @9-7 nghin cu/
X o X
r. MO9 K+</ U?2 2I/-7 h9? 2Io-+ -7+18- 459.
sHu kho st c2 th3 (#Lc chn trongD %,t K+;-7 71C-, %,t K+9 MA4 +e-+
4+=-+, %,t h9? 2Io-+, %,t +/02 Dg-7, %,t 4g-7 D;k -7/
s. n2 28- D` 2e1
9n ( ti phi phn nh c) (ng nht n,i :ung nghin cu c-a ( ti/ 9n %,t
( ti khoa hc khc vi tn c-a tc ph % v?n hc ho"c nh@ng bi lun chi n/ 9n %,t
tc ph % v?n hc ho"c %,t bi lun chin c2 th %ang nh@ng C n :* su ;a/ 8Yn tn
c-a %,t ( ti khoa hc th7 che (#Lc %ang %,t ngh5a, kh)ng (#Lc ph=p hiu hai ho"c
nhiu ngh5a/ c l% (#Lc (i u nJ, ng#.i nghin cu cmn l#u C %,t vi nh#Lc (i %
cmn trnh khi ("t tn ( tiD
T+5 -+,R 2, tn ( ti kh)ng nn ("t b?ng nh@ng c*% tM c2 (, bt (4nh cao v
th)ng tin/ 0A :*D
3* 4445 6h7 8n /*4445 9:p 8n /* 444
;u ngh< /* 4445 3i su ngh< /*4445 =t s su ngh< /* 444
=t s 8in php 4445 =t s 8in php /* 444
6m hi*+u /* 4445 >?c @u tm hi*+u /* 4445 6h7 tm hi*+u /* 444
Aghi*n cu /* 4445 >?c @u nghi*n cu /* 4445 =t s nghi*n cu /* 444
3 n * 4445 =t s /n * 4445 AhBng /n * /* 444
T+5 +C1, chng cmn h+n ch l+% :*ng :*ng nh@ng cCm tD chE mCc Fch ( ("t tn
( ti/ 8*% tM che %*c (Ach l nh@ng c*% tM %j (mu bji nh@ng tM (, nh? %, g2p
phmn, v/v// N2i !m &Cng, ngh5a l s_ :*ng %,t cch thiu cn nhnc, s_ :*ng tu ti&n
trong nh@ng tr#.ng hLp kh)ng che r (#Lc n,i :ung thc t cmn l%, % che (#a
nh@ng c*% tM che %*c (Ach ( ch< lp nh@ng n,i :ung % bn thn tc gi chng ch#a
c2 (#Lc %,t s h7nh :ung r r&t/ 0A :*D
Z///[ nhGm nng c(o cht !1ng444)
Z///[ *+ pht tri*+n nGng !-c cnh tr(nh4
Z///[ g:p ph@n /o444)
S l kh)ng (+t Ju cmu khi ("t tn ( ti bao g) % hng lo+t lo+i c*% tM vMa nu
trn (J, vA :*D 6h7 8n v mt s bi&n php 8?c @u nhGm nng cao cht l#Lng sn
ph % g:p ph@n t+o ra n?ng lc c+nh tranh trn th4 tr#.ng
T+5 BC, chng s l kh)ng (+t Ju cmu khi ("t nh@ng tn ( ti c2 :+ng nh#D
]a+% pht Hin trng) Agu*n nhn) 9ii php^/ c#$ng nhin, khi nghin cu (
ti ]a+% pht^, tc gi no ch?ng phi t7% hiu hin trng, phn tAch ngu*n nhn v
( ;ut gii php chIng l+% pht/ 9uJ nhin lo+i tn (1 ti nJ cYn c2 %,t li hGt sc
X X
nghi% trng, nGu ta :i|n gii tn (1 ti nJ l (1 ti nghin cu v1 \ n,i :ungD ]Pi&n
tr+ng l+% pht^, ]NguJn nhn l+% pht^ v ]pii php l+% pht^/
$.$. b*t u\NG 'UvN IwM KHOA HC C]A ) TI
aun (i % khoa hc l %,t phn (on v bn cht s vt/
qu tr7nh ;J :ng lun (i3% khoa hc bao gv% cc b#cD Uht hi&n 4,9 +T1
nghin cu! c"t 71< 2+9xy2 nghin cu/
&. C,9 +T1 -7+18- 459
8u hdi nghin cu Zx<s<arch qu<stion[
\
l cu hIi (#Lc ("t ra khi ng#.i
nghin cu (ng tr#c mu thu.n gi@a tFnh hn ch* c-a tri thc khoa hc hi&n c2 vi
*u c@u pht tri*+ n tri thc (2 j tr7nh (, cao h$n/ Uht hi&n (#Lc v n ( nghin cu l
giai (o+n 6uan trng trn b#c (#.ng pht trin nhn thc/
9uJ nhin, n*u cu hIi l+i chAnh l c)ng vi&c kh2 nht ()i vi cc b+n ()ng
nghi&p tr tu)iD nhi u b+n sinh vin %i bnt taJ l% nghin cu khoa hc lu)n phi ("t
nh@ng cu hdi vi thJ c) (+i lo+i nh# ]nghin cu %,t ( ti khoa hc nn bnt (mu tM
ci g7^/ 8u tr l.i trong tr#.ng hLp nJ lu)n lD ]PgJ bnt (mu tM Jt cu hIi nghi*n
cuK/
9rong nghin cu khoa hc lu)n t)n t+i hai lp cu hdiD 8u hdi v 8n cht s-
/t cmn t7% ki %, v cu hdi v phng php nghi*n cu ( l% sng td, v lC thuJ t
v v thc tiln nh@ng cu hdi thu,c lp th nht/
8u hdi nghin cu ("t cho ng#.i nghin cu %Ii 6uan t%D 8mn chng %inh
(iu g7/ Nh# vJ, thc cht vi&c (#a ra (#Lc nh@ng cu hdi s t+o c$ sj cho vi&c t7%
ki % cu tr l.i/
9#$ng t nh# pht hi&n vwn (1 nghin cu, nh#ng cu hdi nghin cu nh% chi
tiGt h2a vwn (1 nghin cu/ 8hng c2 th s_ :*ng nh@ng ph#$ng php t#$ng t ( ("t
cu hdi nghin cu/ 82 th3 nu c* th3 h$n nh# sauD
Nhn dng nhng bt ng trong tranh lun khoa hc
Fhi hai ()ng nghi&p bt ()ng C ki n, c2 th l h (g nhn ra nh@ng %"t J u c-a
nhau/ cJ l c$ h,i thun lLi ( ng#.i nghin cu nhn :+ng nh@ng v n ( % cc
()ng nghi&p (g pht hi&n/
Nhn dng nhng vng mc trong hot ng thc t
Nhiu kh2 kh?n nJ sinh trong ho+t (,ng sn ;ut, ho+t (,ng ;g h,i, kh)ng th
s_ :*ng nh@ng lC thuJGt hi&n h@u (3 lC gii, ho"c nh@ng bi&n php th)ng th#.ng ( ;_
lC/ 9hc t nJ ("t tr#c ng#.i nghin cu nh@ng cu hdi phi tr l.i, tc ;ut hi&n
/n *, (Yi hdi ng#.i nghin cu phi ( ;ut nh@ng gii php %i/
\
xob<rt F/ NinD L(s# stu& r#s#(rch) M#sign (n& =#tho&s) S<con: R:ition, ppli<: Social x<s<arch s<tho:s
S<ri<s, 0olu%< o, SpR Uublications, aon:on, KVV, pp/ oXW/
X X
Ngh! ng"c l# $uan n#%m thng th&ng
i=t vA :*, chfng h+n, trong khi nhiu ng#.i cho r?ng tr <% suJ :inh :#$lng l :o
cc b %<k k=% hiu bit v :inh :#$lng tr <%, th7 c2 ng#.i (g nu cu hdi ng#Lc l+iD
8c b %<k l trA thc chnc chnn phi hiu bit v :inh :#$lng tr <% h$n cc b %<k
n)ng :n/ 0J t+i sao t l& tr suJ :inh :#$lng trong nh2% con ci cc b %<k l trA thc
l+i cao h$n trong nh2% cc b %<k l n)ng :n
'ng ngh( l&# )h*n n*n c+a nhng ng&# khng am h#,u
c)i khi nhiu cu hdi nghin cu ;ut hi&n nh. l.i phn nn c-a ng#.i hon
ton kh)ng a% hiu l5nh vc % ng#.i nghin cu 6uan t%/ 8h?ng h+n, sng ch ;<
(i&n c-a R:ison chAnh l k t 6u bt ng. sau khi ngh< (#Lc l.i phn nn c-a %,t b
gi trong (% khnh thnh %+ng (n (i&n chi u sng (mu tin j %,t th4 trn ngo+i )
c-a thnh ph) N< NorkD 8i )ng R:ison l% ra (#Lc (n (i&n % kh)ng l% (#Lc
ci ;< (i&n cho ng#.i gi (i (J (i (2/
-h.t h#%n m/t mnh0 m/t 1 u trong ngh#n c2u c+a ng ngh#%)
s"t %+nh trong lun (i %, lun c, ph#$ng php c-a ()ng nghi&p s (#Lc s_
:*ng l% lun c ho"c ph#$ng php ( chng %inh lun (i % c-a %7nh! cYn %"t J u
(#Lc s_ :*ng ( pht hi&n v n ( Ztc ("t cu hdi nghin cu[, tM (2 ;J :ng lun
(i % cho nghin cu c-a %7nh/
Nhng cu h3# bt ch"t 4ut h#%n khng )h5 thuc l6 do n*o
cJ l nh@ng cu hdi ;ut hi&n j ng#.i nghin cu :o bt chLt 6uan st (#Lc
%,t s ki&n no (2, chng c2 th ;ut hi&n rt ngHu nhin, kh)ng ph* thu,c bt c lC
:o, th.i gian ho"c kh)ng gian no/
$. G1< 2+9xy2 -7+18- 459
pi thuJt nghin cu ZtiGng nh l PJpoth<sis[, l %,t ,* t !un gi Nnh /* 8n
cht s- /t) &o ngOi nghi*n cu ( r( *+ chng minh hoJc 8c 8I/ i=t trong 6uan
h& gi@a gi thuJt vi cu hdi nghin cu, th7 gi thuJt chAnh l ]cu tr l.i^ vo ]cu
hdi^ nghin cu (g nu ra/
Ng#.i nghin cu cmn c?n c vo phn lo+i nghin cu ( (#a ra nh@ng gi
thuJt ph} hLp vi bn cht c-a nghin cu khoa hc/
9h<o chc n?ng c-a nghin cu khoa hc, gi thuJ t (#Lc phn chia thnh gi
thuJt %) t, gi thuJt gii thAch, gi thuJt : bo, gi thuJ t gii php/
pi thuJ t l %,t phn (on, cho nn vi t gi thuJ t khoa hc, ;=t v %"t logic l
vi t %,t phn (on/
P+?- D/?- l %,t thao tc logic lu)n (#Lc thc hi&n trong nghin cu khoa hc/
Uhn (on c2 cu trEc chung l S l U, trong (2, S (#Lc gi l ch- tM c-a phn (on!
cYn U l v4 tM Ztc thu,c tM[ c-a phn (on/
X W X
Uhn (on (#Lc s_ :*ng trong tr#.ng hLp cmn nhn (4nh v bn cht %,t s vt,
tr7nh bJ gi thuJt khoa hc, tr7nh bJ lun c khoa hc, v/v/// s,t s) lo+i phn (on
th)ng :*ng (#Lc li&t k trong >ng P/
$.p. CHNG MINH 'UvN IwM KHOA HC
su)n chng %inh %,t lun (i % khoa hc, ng#.i nghin cu phi c2 (mJ (-
.9N- 45 K+/C +z4,
su)n t7% (#Lc cc lun c v l% cho lun c c2 sc thuJ t ph*c ng#.i nghin
cu phi s_ :*ng nh@ng >+dG-7 >+?> nht (4nh/ Uh#$ng php j (J bao g) % hai
lo+iD ph#$ng php 2o: K18R : lun c v ph#$ng php snp ;Gp cc lun c ( 4+5-7
:1-+ lun (i % khoa hc/
c2 l nh@ng vi&c l% cmn thiGt c-a ng#.i nghin cu trong 6u tr7nh chng %inh
lun (i3% khoa hc c-a %7nh/
rng KD Uhn lo+i cc phn (on
Uhn (on kh? ng (4nh S l U
Uhn (on ph- (4nh S kh)ng l U
Uhn (on ;c sut S c2 l l U
Uhn (on hi&n thc S (ang l U
Uhn (on tt nhin S chnc chnn l U
Uhn (on chung si S l U
Uhn (on ring s,t s) S l U
Uhn (on ($n nh t OuJ c2 S l U
Uhn (on lin kt Zph=p h,i[ S vMa l U
K
vMa l U
>
Uhn (on la chn Zph=p tuJ n[ S ho"c l U
K
ho"c l U
>
Uhn (on c2 (i u ki&n N u S th7 U
Uhn (on t#$ng t#$ng S khi v che khi U
&. C_9 2I{4 ./714 4EC >+W> 4+5-7 :1-+
8wu trEc logic c-a ph=p chng %inh (#Lc nghin cu trong logic hc, gv% \ b,
phn hLp thnhD aun (i3%, aun c v Uh#$ng php/
G1< 2+9xy2, l i* u c@n chng minh trong %,t nghin cu khoa hc/ pi thuJGt
tr l.i cu hdiD ]8mn chng %inh (i u g7^ 0 %"t logic hc, gi thuJGt l %,t phn
on % tAnh chn ;c

c-a n2 cmn (#Lc chng %inh/

9rong logic hokc hinh thc c2 %,t c"p khi ni&% (#Lc s_ :ukng b?ng nh#l ng thut ng#l ting 0i&t khc nhauD
%,t s) tc gia :}ng chn ;cphi chn ;c, %,t s) tc gia khc :}ng chn thcgia :)i/ 9rong sch nJ
:}ng c"p thut ng#l th nh t, vi n2 %ang C ngh5a thumn tuC khoa hokc/ Fhi n2i chn thcgia :)i th#.ng
%ang C ngh5a (+o (c/ 9rong khoa hokc, th#.ng khi nh nghin cu r t chn thc, nh#ng kt 6ua thu nhn
X V X
'9N- 45 l b? ng chng (#Lc (#a ra ( chng %inh lun (i %/ aun c (#Lc ;J
:ng tM nh@ng th)ng tin thu (#Lc nh. (c ti li&u, 6uan st ho"c thc nghi&%/ aun
c tr l.i cu hdiD ]8hng %inh b?ng ci g7^/ 0 %"t logic, lun c l phn (on %
tAnh chn ;c (g (#Lc chng %inh v (#Lc s_ :*ng l% ti n ( ( chng %inh lun
(i %/
P+dG-7 >+?>, l cc cch thc (#Lc s_ :*ng ( 2o: K18R : lun c v 2;J 4+54
lun c ( chng %inh lun (i % Zlun (1[/ 9rong logic hc c2 %,t khi ni&% t#$ng
(#$ng, l ]aun chng^/ 9uJ nhin, ban (mu khi ni&% nJ trong logic hc che %ang
ngh5a l ]ap lun^/
$. '9N- 45
c3 chng %inh lun (i3% khoa hc, ng#.i nghin cu cmn c2 hai lo+i lun cD
'9N- 45 .| 2+9x8R 2, l cc lun (i % khoa hc (g (#Lc chng %inh, bao gv% cc
khi ni&%, cc tin (, (4nh lC, (4nh lut, 6uJ lut, tc cc %Ii lin h&, (g (#Lc khoa
hc chng %inh l (Eng/ aun c lC thuJGt (#Lc khai thc tM cc ti li&u, c)ng tr7nh
khoa hc c-a cc (vng nghi&p (i tr#c/ 0i&c s_ :*ng lun c lC thuJGt s giEp ng#.i
nghin cu tiGt ki&% th.i gian, kh)ng tIn k=% th.i gian (3 chng %inh l+i nh@ng g7
% (vng nghi&p (g chng %inh/
'9N- 45 2+A4 2y, (#Lc thu thp tM trong thc tG bng cch 6uan st, thc
nghi&%, phdng vwn, (i1u tra ho"c khai thc tM cc c)ng tr7nh nghin cu c-a cc (vng
nghi&p/ 01 %"t logic, lun c thc ti|n l cc s ki&n thu thp (#Lc tM 6uan st ho"c
thc nghi&% khoa hc/ 9on b, 6u tr7nh nghin cu khoa hc, sau khi h7nh thnh
lun (i3%, l 6u tr7nh t7% kiG% v chng %inh lun c/
s,t gi thuJGt (#Lc chng %inh haJ b4 bc bd (1u c2 ngh5a l ]%,t chn lC
(#Lc chng %inh^/ ci1u (2 c2 ngh5a rng, trong khoa hc tvn t+i ho"c kh)ng tvn t+i
bn chwt nh# (g nu trong gi thuJGt/
p. P+dG-7 >+?> Q,x @A-7 Me US @H-7 .9N- 45
Nhi&% v* c-a ng#.i nghin cu phi l% \ vi&cD t7m k#8m lun c, ch2ng m#nh
(, (Eng (nn c-a bn thn lun c v 9) 48) lun c (3 chng %inh gi thuJGt/ c3
l% \ vi&c (2 phi c2 )h:ng )h.)/ Uh#$ng php tr l.i cu hdiD ]8hng %inh b?ng
cch no^/
Ng#.i nghin cu cmn nh@ng lo+i th)ng tin sauD
8$ sj lC thuJt lin 6uan ( n n,i :ung nghin cu/
9i li&u th)ng k v k t 6u nghin cu c-a ()ng nghi&p (i tr#c/
F t 6u 6uan st ho"c thc nghi&% c-a bn thn ng#.i nghin cu/
suIn c2 lun c, ng#.i nghin cu phi biGt la chn cc h#ng tiGp cn (3 thu
thp th)ng tin/ Nh@ng lo+i th)ng tin trn (J c2 th (#Lc thu thp 6ua cc tc ph %
(#Lc thi l+i phi chn ;c
X Kb X
khoa hc, sch gio khoa, t+p chA chuJn ngnh, bo chA v cc ph#$ng ti&n truJ n
th)ng, hi&n vt, phdng v n chuJn gia trong v ngoi ngnh/
82 cc h#ng tiGp cn c$ bn sauD
T+5 -+_2! 21y> 4N- >+dG-7 >+?> 4+9-7.
82 hng lo+t c"p cc h#ng tiGp cn v1 ph#$ng php/ 8hfng h+nD
9iGp cn P& thIng8wu trEc
9iGp cn a4ch s_aogic
9iGp cn aC thuJGt9hc ti|n
9iGp cn Uhn tAch9Bng hLp
9iGp cn 8 bi&tSo snh
T+5 +C1! 21y> 4N- .| 2+9xy2.
9rong tiGp cn lC thuJGt, ng#.i nghin cu t7% kiG% cc lC thuJGt (3 h7nh thnh
lun c/ 8hfng h+nD
s,t nghin cu v1 nng cao n?ng lc c+nh tranh c-a sn ph{% 0i&t Na%
trong kinh :oanh, tc gi t7% kiG% lun c tM l5nh vc (i1u khi3n hc kinh tG
ZRcono%ic 8Jb<rn<tics[, tM aC thuJGt trY ch$i Zpa%< 9h<orJ[, v/v///
s,t nghin cu v1 %+ng (i&n, cc tc gi t7% kiG% c$ sj lC thuJGt tM lC
thuJGt %+ng Zpraph 9h<orJ[, tM lC thuJGt h& thIng ZSJst<%s 9h<orJ[, v/v//
s,t nghin cu v1 ci cch 6un lC gio :*c, cc tc gi t7% kiG% c$ sj lC
thuJGt tM gio :*c hc, ;g h,i hc, t% lC hc, v/v///
T+5 BC! 21y> 4N- 2+A4 21}-.
82 th3 c2 \ h#ng tiGp cn thc ti|nD
Qho st tr-c tiRp bng cc ho+t (,ng 6uan st hi&n tr#.ng, chfng h+nD (i1u tra
(4a chwt, (i1u tra rMng, th% nhp th4 tr#.ng, v/v///
Shng php chu*n gi( thng 6ua cc cu,c phdng vwn, (i1u tra bng bng hdi,
%j h,i tho (3 ngh< C kiGn chuJn gia/
Shng php th-c nghim bng cch tiGn hnh cc thA nghi&% trong labo ho"c
trong cc ;#jng thc nghi&% Zc)ng nghi&p[, cnh (vng thc nghi&% Zn)ng nghi&p[,
cc khu rMng thc nghi&% Zl% sinh[ ho"c cc c$ sj che (+o thA (i3% Zthc nghi&% ;g
h,i[, v/v///
X KK X
CHNG III
PHNG PHP THU THvP THNG TIN
Nghin cu khoa hc l 6u tr7nh thu thp th)ng tin v chG biGn th)ng tin/ Fh)ng
%,t nghin cu no l kh)ng cmn th)ng tin/ Fh)ng %,t khu no trong ton b, 6u
tr7nh nghin cu l kh)ng cmn th)ng tin/ 9h)ng tin cmn thiGt trong twt c cc tr#.ng hLp
sauD
97% kiG% ch- (1 nghin cu
ic nhn lC :o nghin cu
97% hi3u l4ch s_ nghin cu
ic (4nh %*c tiu nghin cu
Nhn :+ng vwn (1 nghin cu
c"t gi thuJGt nghin cu
97% kiG% lun c (3 chng %inh gi thuJGt
p.&. (I CNG V) THU THvP THNG TIN
82 nhi1u ph#$ng php thu thp th)ng tinD
K[ Nghin cu ti li&u ho"c phdng v n ( ,* thD( nh@ng thnh tu % cc () ng
nghi&p (g (+t (#Lc trong nghin cu/
>[ 9rc tiGp qu(n st trn ()i t#Lng kho st ngaJ t+i n$i :iln ra nh@ng 6u
tr7nh % ng#.i nghin cu c2 th3 s_ :*ng l% lun c/
\[ 9in hnh cc ho+t (,ng th-c nghim trc tip trn ()i t#Lng kho st ho"c
trn %) h7nh t#$ng t cc 6u tr7nh :iln ra trn ()i t#Lng nghin cu/
[ 9hc hi&n cc trTc nghim trn ()i t#Lng kho st ( thu thp cc th)ng tin
phn ng tM phi ()i t#Lng kho st/
9rong nhi1u tr#.ng hLp ng#.i nghin cu kh)ng th3 trc tiGp thu thp th)ng tin
trn (Ii t#Lng kho st, vA :*, nEi l_a (g tnt, trn (,ng (wt (g ng#ng, %,t s ki&n l4ch
s_ (g l}i vo 6u kh, v/vFhi (2, ng#.i nghin cu phi thu thp th)ng tin %,t cch
gin tiGp 6ua nh@ng ng#.i trung gian/ Ng#.i ta gi chung l ph#$ng php chuJn gia/
Uh#$ng php chuJn gia bao gv%D
X K> X
ShIng /Un nh@ng ng#.i c2 a% hi3u ho"c c2 lin 6uan (Gn nh@ng th)ng tin v1
s ki&n khoa hc/
p_i phiGu iVu tr( Zbng hdi[ (3 thu thp th)ng tin lin 6uan ti s ki&n khoa
hc/
9ho lun :#i cc h7nh thc hi nghN khoa hc/
&. C+z- :O9 K+</ U?2.
sHu, tc (Ii t#Lng kho st, (#Lc la chn tM khch th3/ rwt k3 nghin cu
trong l5nh vc no, ng#.i nghin cu (1u phi chn %HuD
8hn (4a (i3% kho st trong hnh tr7nh (i1u tra ti nguJn
8hn cc nh2% ;g h,i (3 (i1u tra :# lun ;g h,i
8hn %Hu vt li&u (3 kho nghi&% tAnh chwt c$, lC, h2a trong nghin cu vt
li&u
8hn %,t sI %Hu bi ton (3 nghin cu ph#$ng php gii
v/v
0i&c chn %Hu c2 nh h#jng 6uJGt (4nh ti (, tin cJ c-a kGt 6u nghin cu v
chi phA cc nguvn lc cho c)ng cu,c kho st/ 0i&c chn %Hu phi (% bo tAnh ngHu
nhin, nh#ng phi %ang tAnh (+i :i&n, trnh chn %Hu th<o (4nh h#ng ch- 6uan c-a
ng#.i nghin cu/
82 %,t s) cch chn %Hu th)ng :*ng sau
o
D
W m.u ng.u nhi*n XY(n&om s(mp!ingZ) l cch chn %Hu sao cho %)l i ($n v4
lJ %Hu c2 %,t c$ h,i hi&n :i&n trong %Hu b?ng nhau/
W m.u h thng X;st#m(tic s(mp!ingZ4 s,t ()i t#Lng g) % nhiu ($n v4 (#Lc
(nh s) th t/ 8hn %,t ($n v4 ngHu nhin c2 s) th t bt k/ a J %,t s) b t k l%
khong cch %Hu, c,ng vo s) th t c-a %Hu (mu tin/
W m.u ng.u nhi*n phn t@ng X;tr(ti'i#& r(n&om s(mp!ingZ4 9rong tr#.ng hLp
nJ, ()i t#Lng (#Lc chia thnh nhiu lp, %)l i lp c2 nh@ng ("c tr#ng ()ng nht/ Nh#
vJ, tM %)l i lp, ng#.i nghin cu c2 th thc hi&n th<o ,0 thut ! m.u ng.u nhi*n/
8ch lJ %Hu nJ cho ph=p phn tAch s) li&u kh ton :i&n, nh#ng c2 nh#Lc
(i % l phi bit tr#c nh@ng th)ng tin ( phn tmng, phi t) chc cu trEc ring bi&t
trong %)l i lp/
W m.u h th ng phn t@ng X;tr(ti'i#& sst#m(tic s(mp!ingZ/ c)i t#Lng (i u tra
gv% nhiu tp hLp kh)ng ()ng nht lin 6uan (n nh@ng thu,c tAnh cmn nghin cu/
o
8ristina U/ Uar<l <t al/D ;(mp!ing M#sign (n& Sroc#&ur#s) uOx8, ran :ikch ting 0i&t c-a NguJln 9rA P}ng,
N;b/c+i hokc Finh t 9p/ P) 8hA sinh, KVVK/
X K\ X
a J %Hu (#Lc thc hi&n trn c$ sj phn chia ()i t#Lng thnh nhiu lp, %)l i lp c2
nh@ng ("c tr#ng ()ng nht/ c)i vi %)l i lp, ng#.i nghin cu thc hi&n th<o k' thut
! m.u h thng/
W m.u tDng cCm XL!ust#r s(mp!ingZ4 c)i t#Lng (iu tra (#Lc chia thnh nhiu
c*% t#$ng t nh# chia lp trong k' thut l J %Hu phn tmng, che c2 (i u khc l %)l i
c*% kh)ng cha (ng nh@ng ($n v4 ()ng nht, % :4 bi&t/
$. n2 VG1< 2+1y2 -7+18- 459X
G1< 2+1y2 ZtiGng nh l ssu%ption[ l D1`9 K1P- 71< Dc-+ c-a nghin cu/ N2i
(i1u ki&n ]gi (4nh^ l nh@ng (i1u ki&n kh)ng c2 thc trong (Ii t#Lng kho st, %
che l nh@ng t7nh huIng gi (4nh :o ng#.i nghin cu ("t ra (3 lC t#jng h2a (i1u ki&n
thc nghi&%, vi %,t gi thiGt ("t ra, ng#.i nghin cu (g g+t bd bt cc JGu tI nh
h#jng ti nh@ng :i|n biGn v kGt 6u nghin cu/ pi thiGt kh)ng phi chng %inh/
0A :* K, trong %,t thA nghi&% t+o giIng lEa %i, %uIn chng %inh g#; thu18t
]piIng lEa tIt h$n giIng lEa r^ v1 %,t che tiu no (2, ng#.i nghin cu l% trn >
th_a ru,ng, %,t th_a trvng lEa thc nghi&%! %,t th_a trvng lo+i lEa th)ng :*ng (3 so
snh, gi (2 l ](Ii chng^/ c3 so snh (#Lc, ng#.i nghin cu phi ("t g#; th#8t
rngD > th_a ru,ng c2 nh@ng ("c (i3% giIng h&t nhau v1 thB nh#ng! (#Lc ch?% b2n
th<o c}ng %,t (i1u ki&n, v/v 9rn thc tG kh)ng bao gi. c2 (#Lc (i1u ki&n (2/
0A :* >, trong %,t thA nghi&% sinh hc, ng#.i nghin cu l% thA nghi&% (vng
th.i trn > con vt i v N (3 chng %inh g#; thu18t l ]8hwt U c2 tc :*ng kAch thAch
sinh tr#jng %+nh h$n chwt q^/ Ng#.i nghin cu ("t g#; th#8t l, > con vt c2 c}ng
th3 tr+ng v c}ng c2 nh@ng biGn (Bi cc th)ng sI v1 th3 tr+ng nh# nhau/
0A :* \, trong nghin cu %) h7nh ti sn ;uwt %j r,ng, sar; ;<% ;=t %,t h&
thIng gv% hai khu vc, Fhu vc u, sn ;uwt t# li&u sn ;uwt, v Fhu vc uu, sn ;uwt t#
li&u tiu :}ng/ sar; ("t gi thuJGt l Fhu vc u c2 vai trY 6uJGt (4nh (Ii vi Fhu vc
uu, vi g#; th#8t l cc h& nJ c) lp vi nhau, ngh5a l kh)ng c2 ngo+i th#$ng/
~9C- +P 71C 71< 2+9xy2 Me 71< 2+1y2 2I/-7 -7+18- 459
pi thuJGt l -+N- Dc-+ UG Bg, l Ky2 .9N- 71< Dc-+ c-a nghin cu, l lun (i3%
khoa hc % ng#.i nghin cu ("t ra/ pi thuJGt cmn (#Lc chng %inh ho"c bc bd!
8Yn gi thiGt l D1`9 K1P- 71< Dc-+ c-a nghin cu/ pi thiGt (#Lc ("t ra (3 lC
t#jng h2a (i1u ki&n thc nghi&%/ pi thiGt kh)ng cmn phi chng %inh, nh#ng c2 th3
b4 bc bd, nGu (i1u ki&n gi (4nh nJ 6u ]lC t#jng^, (Gn %c l% cho kGt 6u nghin
cu trj nn kh)ng th3 nghi&% (Eng (#Lc/
n2 71< 2+1y2 -7+18- 459
pi thiGt nghin cu l nh@ng (i1u ki&n gi (4nh nh% lC t#jng h2a cc (i1u ki&n
(3 chng %inh gi thuJGt/
X K X
pi thiGt, tc (i1u ki&n gi (4nh (#Lc h7nh thnh bng cch l#Lc bd %,t sI (i1u
ki&n Ztc %,t sI b#8n[ kh)ng c2 ho"c c2 At %Ii lin h& trc tiGp vi nh@ng lun c (3
chng %inh gi thuJGt nghin cu/
p. B1P- .9N- Ky2 h9< -7+18- 459
ri&n lun kGt 6u l (i1u bnt bu,c trong nghin cu, bji v7, kh)ng bao gi. c2
(#Lc (i1u ki&n lC t#jng nh# (g gi (4nh trong gi thiGt nghin cu/ 82 hai h#ng bi&n
lunD ZK[ Po"c l kGt 6u thc nghi&% hon ton lC t#jng nh# trong gi thiGt! Z>[ Po"c
l kGt 6u s sai l&ch nGu c2 s tha% gia c-a cc biGn (g gi (4nh l kh)ng c2 trong
nghin cu/
p.$. PHNG PHP NGHIN CU TI 'IU
&. MH4 D=4+ -7+18- 459 2e1 .1P9
Nghin cu ti li&u l ( thu thp (#Lc nh@ng th)ng tin sauD
8$ sj lC thuJ t lin 6uan (n ch- ( nghin cu/
9hnh tu lC thuJ t (g (+t (#Lc lin 6uan (n ch- ( nghin cu/
Ft 6u nghin cu c-a ()ng nghi&p (g c)ng b) trn cc n ph %/
8h- tr#$ng v chAnh sch lin 6uan n,i :ung nghin cu/
S) li&u th)ng k/
9rong c)ng vi&c nghin cu ti li&u, ng#.i nghin cu th#.ng phi l% %,t s)
c)ng vi&c v phn tAch ti li&u v t)ng hLp ti li&u/
Ngu) n ti li&u cho nghin cu c2 th rt (a :+ng, c2 th bao g) % %,t s) th
lo+i nh# t+p chA v bo co khoa hc trong ngnh! tc ph % khoa hc trong ngnh,
sch gio khoa! t+p chA v bo co khoa hc ngoi ngnh! ti li&u l#u tr@! s) li&u th) ng
k! th)ng tin (+i chEng/
$. P+,- 2=4+ 4?4 -79- 2e1 .1P9
Nguvn ti li&u (#Lc phn tAch tM nhi1u gic (,D ch-ng lo+i, tc gi, logic, v/v
<= >?t v@ ch+ng lo#
T0> 4+= Me B?/ 4?/ K+/C +z4 2I/-7 -7e-+ c2 vai trY 6uan trng nht trong 6u
tr7nh t7% ki % lun c cho nghin cu, bji v7 n2 thu,c chAnh l5nh vc nghin cu
chuJn ngnh v %ang tAnh th.i s cao v chuJn %)n/
T?4 >+,J : K+/C +z4 l lo+i c)ng tr7nh (- hon thi&n v lC thuJt, c2 gi tr4 cao
v cc lun c lC thuJt, nh#ng kh)ng %ang tAnh th.i s/
X Ko X
T0> 4+= Me B?/ 4?/ K+/C +z4 -7/e1 -7e-+ cung c p th)ng tin nhiu %"t, c2 Ach
cho vi&c pht trin chiu r,ng c-a nghin cu c2 th3 c2 nh@ng gLi C (,c (o, thot
khdi (#.ng %Yn c-a nh@ng nghin cu trong ngnh/
Te1 .1P9 .d9 2I c2 th bao g) % cc v?n ki&n chAnh thc c-a cc c$ 6uan nh
n#c, cc t) chc chAnh tr4 X ;g h,i, cc h) s$ thu,c lo+i th)ng tin kh)ng c)ng b) trn
bo chA/
T+;-7 21- D01 4+{-7 g) % cc bo chA, bn tin c-a cc c$ 6uan th)ng tn, ch#$ng
tr7nh pht thanh, truJ n h7nh, v/v//, l %,t ngu) n ti li&u 6uC, v7 n2 phn nh nhu cmu
bc ;Ec tM cu,c s)ng/ 9uJ nhin, v7 th)ng tin (+i chEng th#.ng kh)ng c2 (Yi hdi chiu
su nghin cu nh# chuJn kho khoa hc/
8c lo+i nguvn li&t k trn (J lu)n c2 th3 tvn t+i :#i > :+ngD
Nguvn ti li&u cwp u, gv% nh@ng ti li&u nguJn gIc c-a chAnh tc gi ho"c nh2%
tc gi viGt/
Nguvn ti li&u cwp uu, gv% nh@ng ti li&u (#Lc t2% tnt, ;_ lC, bin so+n, bin
:4ch, trAch :Hn, tBng 6uan tM ti li&u cwp u/
9rong nghin cu khoa hc, ng#.i ta #u tin s_ :*ng ti li&u cwp u/ :Hn khoa hc
trong cc ti li&u phi (#Lc ;<% l ti li&u cwp 8he trong tr#.ng hLp kh)ng th3 t7%
kiG% (#Lc ti li&u cwp u, ng#.i ta %i s_ :*ng ti li&u cwp uu/
9i li&u :4ch, sch :4ch, v1 nguJn tnc phi (#Lc ;<% l ti li&u cwp uu/ Fhi s_
:*ng ti li&u :4ch phi tra cu bn gIc/
9rAch uu, khi %uIn trAch :Hn phi tra cu bn gIc/ 9rAch :Hn l+i % kh)ng tra cu
c2 th3 :Hn (Gn nh@ng th)ng tin sai l&ch v7 nhi1u lC :o khc nhau, chfng h+n, ng#.i
trAch :Hn hi3u sai C tc gi, ng#.i trAch :Hn th%, bt, bd s2t C t#jng v l.i v?n c-a tc
gi, ng#.i trAch :Hn cI C tr7nh bJ sai C tc gi, v/v
$a bW2 2j 71?4 Dg 2?4 71<
82 th phn tAch cc tc gi th<o %,t s) ("c (i % sauD
T?4 71< 2I/-7 -7e-+ +Cx -7/e1 -7e-+. 9c gi trong ngnh c2 a% hiu su snc
l5nh vc nghin cu/ 9c gi ngoi ngnh c2 th c2 ci nh7n (,c (o, khch 6uan, th%
chA c2 th cung cp nh@ng n,i :ung lin ngnh, lin b, %)n/
T?4 71< 2I/-7 49g4 +Cx -7/e1 49g4. 9c gi trong cu,c (#Lc trc ti p s) ng trong
s ki&n/ 9c gi ngoi cu,c v tc gi ngoi ngnh, c2 th c2 ci nh7n khch 6uan, c2
th cung cp nh@ng gLi C (,c (o/
T?4 71< 2I/-7 -dl4 +Cx -7/e1 -dl4/ 9#$ng t nh# tr#.ng hLp tc gi trong
cu,c v ngoi cu,c/ 9c gi trong n#c a% hi u thc tiln trong (t n#c %7nh, nh#ng
kh)ng th c2 nh@ng th)ng tin nhi u %"t trong b)i cnh 6u)c t/
T?4 71< DdG-7 2+m1 +Cx +N9 2+8R . 8c tc gi s)ng c}ng th.i vi s ki&n c2 th
l nh@ng nhn chng trc tiGp/ 9uJ nhin, h ch#a k4p c2 th.i gian ( thu thp ht cc
th)ng tin lin 6uan, h$n n@a, c2 th b4 nh@ng h+n ch l4ch s_/ 9c gi hu th (#Lc k
X K X
thMa c %,t b :J tAch lu' kinh nghi&% v nghin cu c-a ()ng nghi&p, :o vJ, c2
(iu ki&n phn tAch su snc h$n nh@ng s ki&n/
p. T;J -7 +i> 2e1 .1P9
9) ng hLp ti li&u bao g) % nh@ng n,i :ung sauD
r) tEc ti li&u, sau khi phn tAch pht hi&n thi u, sai l&ch/
aa chn ti li&u, che chn nh@ng th cmn ( (- ( ;J :ng lun c/
Snp ;p ti li&u, th<o !Nch i, tc th<o tin tr7nh c-a cc s ki&n ( 6uan st
(,ng thi! snp ; p th<o ng i, tc l J trong c}ng th.i (i % (3 6uan st
t#$ng 6uan v snp ;p th<o qu(n h nhn $ qu (3 6uan st t#$ng tc
a% ti hi&n 6uJ lut/ cJ l b#c 6uan trng nht trong nghin cu t# li&u,
chAnh l %*c (Ach c-a tip cn l4ch s_/
pii thAch 6uJ lut/ 8)ng vi&c nJ (Yi hdi s_ :*ng cc thao tc logic ( (#a
ra nh@ng phn (on v bn cht cc 6uJ lut c-a s vt ho"c hi&n t#Lng/
p.p. PHNG PHP PHI TH\C NGHIM
Uh#$ng php phi thc nghi&% ZnonX<%pirical %<tho:[ l tn gi chung cho %,t
nh2% ph#$ng php thu thp th)ng tin, trong (2 ng#.i nghin cu kh)ng gJ bwt c tc
(,ng no l% biGn (Bi tr+ng thi c-a (Ii t#Lng kho st v %)i tr#.ng bao 6uanh (Ii
t#Lng kho st/ Nh2% ph#$ng php phi thc nghi&% rwt phong phED 6uan st, phdng
vwn, h,i ngh4, (i1u tra/
&. ~9C- U?2
quan st l ph#$ng php (#Lc s_ :*ng c trong nghin cu khoa hc t nhin,
khoa hc ;g h,i v cc nghin cu c)ng ngh&/
9rong ph#$ng php 6uan st, ng#.i nghin cu che 6uan st nh@ng g7 (g v (ang
t) n t+i, kh)ng c2 bt c s can thi&p no gJ bin ()i tr+ng thi c-a ()i t#Lng nghin
cu/ 9uJ nhin, 6uan st c2 nh#Lc (i % c$ bn c-a 6uan st khch 6uan l s ch%
ch+p v th* (,ng/
8c ph#$ng php 6uan st th)ng :*ng (#Lc p :*ng trong nhiu b, %)n khoa
hc c2 th h7nh :ung th<o phn lo+i nh# sauD
6h#o mc chu+ n 8N) 6uan st (#Lc phn chia thnh 6uan st c2 chun b4 tr#c
v 6uan st kh)ng chun b4 Zbt chLt bnt g"p[/
6h#o qu(n h giB( ngOi qu(n st / ngOi 8N qu(n st) 6uan st (#Lc phn chia
thnh 6uan st kh)ng tha% : Zche (2ng vai ng#.i ghi ch=p[ v 6uan st c2 tha% :
Zkh=o l=o ho nhp vo ()i t#Lng kho st nh# %,t thnh vin[/
X K X
6h#o mCc Fch nTm 8Tt 8n cht i t1ng qu(n st) 6uan st (#Lc phn chia
thnh 6uan st h7nh thi, 6uan st c)ng n?ng, 6uan st h7nh thiXc)ng n?ng/
6h#o mCc Fch [7 !\ thng tin) 6uan st (#Lc phn chia thnh 6uan st %) t,
6uan st phn tAch/
6h#o tFnh !i*n tCc c]( qu(n st) 6uan st (#Lc phn chia thnh 6uan st lin t*c,
6uan st (4nh k, 6uan st chu k, 6uan st t (,ng th<o ch#$ng tr7nh/
9rong 6uan st, ng#.i nghin cu c2 th3 6uan st bng nhi1u cch trc tiGp ;<%,
ngh<, nh7n! s_ :*ng cc ph#$ng ti&n ghi %, ghi h7nh! s_ :*ng cc ph#$ng ti&n (o
l#.ng/
$. P+T-7 M_-
Uhdng v n l (#a ra nh@ng cu hdi vi ng#.i ()i tho+i ( thu thp th)ng tin/
9hc cht, phdng v n ta nh# 6uan st gin tip b?ng cch nh. ng#.i khc 6uan st
h,, sau (2 hdi l+i kGt 6u 6uan st/
9rong phdng vwn, tr#c hGt cmn chn -7dm1 D1 2+/01/ Ng#.i (Ii tho+i c2 th3 l
ng#.i rwt a% hi3u, At a% hi3u, ho"c hon ton kh)ng a% hi3u l5nh vc nghin cu/ P
c2 th3 cho C kiGn v1 nh@ng khAa c+nh rwt khc nhau/
Sau khi (g la chn (#Lc ng#.i (Ii tho+i, cmn >+,- 2=4+ 2,: .| (Ii tc/ 9r#c
%)l i ()i tc, ng#.i nghin cu cmn c2 nh@ng cch tip cn t% lC khc nhau/ 8h?ng
h+nD ng#.i c2 nhiu hi u bit v (iu tra th#.ng s?l n sng c,ng tc! ng#.i nhEt nht
th#.ng kh)ng :% tr l.i! ng#.i c2 6u kh phc t+p th#.ng : :"t! ng#.i kh)i hi
th#.ng cho nh@ng cu tr l.i c2 (, tin cJ thp! ng#.i ba hoa th#.ng haJ (#a v n (
(i lung tung! ng#.i c2 bn l5nh t tin thi 6u th#.ng rt kAn k, bit :u %,t cch nht
6un %i suJ ngh5/
9rong phdng v n ng#.i ta chia ra 4?4 ./01, nh# phdng v n c2 chun bi tr#ck!
phdng v n kh)ng chun b4 tr#c! trao ()i trc tip! trao ()i 6ua (i&n tho+i! c2 lo+i
phdng vwn (3 biGt!c2 lo+i phdng vwn su (3 khai thc chi tiGt h$n v1 %,t ch- (1/
9uJ nhin, :} phdng vwn thG no, th7 4?4+ Dn2 4,9 +T1 chng l (i1u cmn ("c bi&t
coi trng, v7 n2 c2 nh h#jng 6uJGt (4nh ti kGt 6u phdng vwn/ 82 %wJ (i3% l#u C
trong cch ("t cu hdiD
Nn hdi vo vi&c ng#.i ta l%, trnh (Yi hdi ng#.i ta (nh gi ho"c hdi vo
nh@ng vwn (1 nh+J c%/
p. Hg1 -7+c
N,i :ung ph#$ng php h,i ngh4 l nu cu hdi tr#c %,t nh2% chuJn gia (
ngh< h tranh lun, phn tAch/ c"c (i3% chung c-a h,i ngh4 khoa hc l nu vwn (1,
tho lun, ghi nhn % kh)ng kGt lun :#i h7nh thc %,t ngh4 6uJGt/ u (i3% c-a
ph#$ng php h,i ngh4 l (#Lc ngh< nh@ng C kiGn phn bc nhau/ Song, nh#Lc (i3%
c-a ph#$ng php h,i ngh4 l C kiGn h,i ngh4 th#.ng haJ b4 chi phIi bji nh@ng ng#.i
c2 ti h}ng bi&n v nh@ng ng#.i c2 (4a v4 ;g h,i cao t#$ng (Ii so vi nh2%/
X KW X
c3 khnc ph*c %"t nh#Lc (i3%, ng#.i ta th#.ng :}ng ph#$ng php t n cng n^o
Zbrainstor%ing[, l ph#$ng php :o / Tsborn Zs'[ khji ;#ng/ Ng#.i t) chc tn
c)ng ngo cmn t+o bmu kh)ng khA t :o t# t#jng, thoi %i tinh thmn, kh)ng ai (#Lc th
hi&n khAch l&, tn th#jng ho"c ch% bi %, che trAch/
c3 nng cao hi&u 6u twn c)ng ngo, ng#.i ta twn c)ng ngo phn nh2% bng cch
chia nhd nh2% (3 twn c)ng ngo, lwJ kGt 6u twn c)ng ngo nh2% tr#c l% :@ li&u (3
twn c)ng ngo cho nh2% sau/ pi (2 l ph#$ng php O<lphi/
&a C?4 ./01 +g1 -7+c
9u tAnh cht c-a vi&c (#a %,t n,i :ung (#Lc tho lun % c2 nhiu lo+i h,i
ngh4 khoa hc (#Lc t) chcD
Be- 2I/k - Zroun:tabl<[, l h7nh thc sinh ho+t khoa hc th#.ng ;uJn v th?ng
thnn nht c-a ( ti nh? % tho lun v tranh lun nh@ng v n ( khoa hc/
Hg1 2+</ K+/C +z4, l c*% tM (#Lc s_ :*ng t#$ng (#$ng vi s<%inar trong ting
nh, l lo+i h,i ngh4 khoa hc kh)ng ln vi %*c (Ach (#a ra %,t s) v n ( khoa hc
nht (4nh ( tho lun, tranh lun/
8Yn %,t lo+i h,i tho khc, tiGng nh gi l sJ%posiu%/ c2 l %,t lo+i s<%inar,
nh#ng l lo+i h,i tho (#Lc t) chc trong nhiu h,i tho k t*c nhau, kh)ng (4nh k,
( tho lun nh@ng v n ( gmn nhau ho"c gi) ng nhau, nh#ng (ang cYn cmn ti p t*c
tho lun/
'l> +9,R - .9xP- Zting nhD orkshop ho"c school orkshop, chng gi l school
s<%inar, ting NgaD shkol#Xs<%inar[, l %,t sinh ho+t khoa hc, trong (2, nh@ng
chuJn gia c2 uJ tAn (#Lc %.i tr7nh bJ cc chuJn (/ Ng#.i tha% gia (#Lc %.i ( n
ch- J u l ( hc tp, song chng c2 th (#Lc Ju cmu thc hi&n %,t s) sinh ho+t khc,
ch?ng h+n, tr7nh bJ bo co kinh nghi&% ( hi u su snc th% v n ( (#Lc tr7nh bJ
t+i lp hun luJ&n! tho lun ( nn% v@ng v bit cch vn :*ng nh@ng chuJn ( (g
(#Lc ngh</
Hg1 -7+c K+/C +z4, l c*% tM (#Lc s_ :*ng t#$ng (#$ng vi cont<r<nc< trong
ting nh, l lo+i s<%inar (a ch- (1, (#Lc t) chc khong tM \ (n o n?% %,t lmn, vi
s) l#Lng ti hang tr?% ng#.i, g) % cc nh nghin cu, cc nh c)ng ngh& v cc nh
6un lC/ Ngoi ra chng c2 th c2 cc nh ho+t (,ng ;g h,i, cc t) chc ;g h,i, cc nh
lgnh (+o ho"c cc chAnh khch ln/ 9+i h,i ngh4 c2 %,t s) bo co (#Lc che (4nh/ 82
th c2 nh@ng phin hp ton th, chng c2 th chia thnh cc phn ban Zs<ssion[ ( tho
lun su %,t s) chuJn (/
P,i ngh4 khoa hc th#.ng c2 nhiu %*c tiu, nh# t)ng k t %,t giai (o+n nghin
cu! ra tuJn b) v %,t h#ng nghin cu! tp hLp lc l#Lng cho nh@ng nghin cu
%i v 6uan trng/
9+i h,i ngh4 khoa hc c2 %,t s) bo co (#Lc che (4nh tr#c/ 82 th c2 nh@ng
phin hp ton th, chng c2 th chia thnh cc phn ban Zs<ssion[ ( tho lun %,t s)
X KV X
chuJn (/ Uhn ban chng c2 th3 (#Lc tB chc :#i :+ng cc s<%inar, orkshop,
:ialogu<, sJ%posiu%, v/v
A# n tr7nh h# nghB/ 9h)ng th#.ng h,i ngh4 khoa hc th#.ng ($n gin, At ho"c
kh)ng c2 cc nghi ll ngo+i giao/ Sau phmn cc th- t*c khai %+c l ( n cc bo co/
8)ng vi&c lin 6uan bo co th#.ng bao g) %D
6hu*t trnh c-a bo co vin//
Lu hIi c-a h,i ngh4 v tr l.i c-a tc gi/
>nh !un c-a cc thnh vin h,i ngh4 v c-a ch- to+/
>+ sung c-a cc thnh vin/
Qhu*n nghN c-a cc thnh vin ()i vi bo co/
9hi nhn c-a ch- to+ v nh@ng C ki n (g v ch#a nht trA/
pa K x8R 9 K+/C +z4
F J u khoa hc l n ph % c)ng b) cc c)ng tr7nh, cc bi tho lun trong
khu)n kh) cc h,i ngh4 khoa hc ho"c trong %,t giai (o+n ho+t (,ng c-a %,t t) chc
khoa hc/ F J u (#Lc c)ng b) nh? % %*c (Ach ghi nhn ho+t (,ng c-a %,t h,i ngh4
ho"c %,t t) chc, t+o c$ h,i ( ng#.i nghin cu c)ng b) k t 6u nghin cu v thit
lp 6uan h& vi () ng nghi&p/
8$ cwu chung c-a k JGu c2 th3 bao gv%D
Uhmn u/ UPN r
BoC 4+=-+
9n h,i ngh4 ZF J u h,i ngh4[
c4a :anh, ngJ, thng, n?% t) chc h,i ngh4/
BoC .2
r7a l2t l %,t trang trnng, che ghi %,tXhai :Yng ch@ tn c-a k J u/
BoC >+H
9n h,i ngh4 ZF J u h,i ngh4[
c4a :anh, ngJ, thng, n?% t) chc h,i ngh4/
8$ 6uan ch- tr78$ 6uan (?ng cai8$ 6uan ti trL8$ 6uan ($l (mu/
ran t) chcran (iu hnh
Uhmn uu/ UPN P S 9 8P8 Pu NpP
H;k UG 2;J 4+54 +g1 -7+c
X >b X
piJ tri&u tp lmn u, lmn uu
9h# tM c-a cc c$ 6uan h@u 6uanD 8$ 6uan ($l (mu, c$ 6uan ti trL, c$ 6uan
ca% k t tha% gia
C+dG-7 2Io-+ +g1 -7+c
8h#$ng tr7nh chAnh thc
8h#$ng tr7nh cc chuJn ( ho"c cc phn ban
8c ch#$ng tr7nh t chn
uC-+ U?4+ 2+e-+ M18-
9hnh vin chAnh thc
9hnh vin : thAnh
Fhch %.i
P+- -7+1 2+54
a.i khai %+c
Uht bi u C ki n c-a cc nhn vt 6uan trng
Uht bi u C ki n c-a cc khch %.i
Uhmn uuu/ UPN 88 rT 8T 0 9PNp rT FPT P8
B?/ 4?/ K+/C +z4
ro cochAnh v cc bo co chuJn (1bo co phn ban
92% tnt cc bo co kh)ng k4p g_i tr#c ho"c kh)ng c2 (i u ki&n in ton v?n
T+;-7 B?/ K+/C +z4
8c th)ng bo c2 C ngh5a chung
8c th)ng bo th<o chuJn (th)ng bo phn ban
Uhmn u0/ UPN UP cNP
rin bn h,i ngh4
9h# ghi nh sau h,i ngh4
8c v?n ki&n chuJn kho sau h,i ngh4
9ho thun chung v hLp tc sau h,i ngh4 Znu c2[
X >K X
c4a che cc thnh vin tha% gia h,i ngh4
qa. 18k 9 2IC B6k -7 B<-7 +T1
ciu tra b? ng bng hdi v) n l ph#$ng php c-a ;g h,i hc, nh#ng (g (#Lc p
:*ng ph) bi n trong nhiu l5nh vc/ 0 %"t k' thut c-a ph#$ng php (iu tra b?ng
bng hdi c2 ba lo+i c)ng vi&c phi 6uan t%D chn %Hu, thit k bng cu hdi v ;_ lC
k t 6u/
T+5 -+,R 2 C+z- :O9
0i&c chn %Hu phi (% bo vMa %ang tAnh ngHu nhin, vMa %ang tAnh (+i :i&n,
trnh chn %Hu th<o (4nh h#ng ch- 6uan c-a ng#.i nghin cu/
T+5 +C1 T+18R 2 K8R B<-7 4,9 +T1
82 hai n,i :ung (#Lc 6uan t% trong khi thit k bng cu hdiD ZK[ 8c lo+i cu
hdi! v Z>[ 9rt t logic c-a cc cu hdi/ s,t s) lo+i cu hdi th)ng :*ng trong cc cu,c
(iu tra (#Lc tr7nh bJ trong rng >D
B<-7 $YCa 8u hdi k% ph#$ng n tr l.i c2 v kh)ng/
&. nh8h4 (g tMng tha% gia nghin cu khoa hc
Nu cu tr l.i l K+;-7! ;in tr l.i cu >
Nu cu tr l.i l 4, ;in tr l.i tM cu \
82 Fh)ng
B<-7 $YBa 8u hdi k% nhi u ph#$ng n tr l.i
$.
Nu cu tr l.i l kh)ng, ;in
cho bit lC :o
Fh)ng thu,c c$ 6uan khoa hc
8$ 6uan kh)ng c2 ( ti
Fh)ng c2 c$ h,i nghin cu
Fh)ng 6uan t%
p.
Nu cu tr l.i l 4, ;in cho
bit nh8h4 nghin cu khoa
hc trong tr#.ng hLp no
a% th<o ( ti c-a c$ 6uan
FC hLp ()ng vi %,t ()i tc
9h<o ( ti c-a thJc) gio
9 l% th<o sj thAch
B<-7 $Y4a 8u hdi k% ph#$ng n tr l.i c2 trng s)
q. nh8h4 c2 ()ng t7nh vi C ki n cho r?ng
vi&c cp pht ti chAnh cho khoa hc cYn
nhiu bt hLp lC haJ kh)ng
82 Fh)ng
r. Nu c2, th7 kh2 kh?n (2 l g7/ iin cho bit %c (, b?ng vi&c cho (i %
vo cc ph#$ng n tr l.i, trong (2 (i % cao nht th hi&n %c (, kh2
kh?n nhtD
o/K/ Finh phA kh)ng (- K > p o
o/>/ 8p pht kh)ng k4p th.i K > \ q o
o/\/ 8h (, 6uJ t ton kh)ng ph} hLp
("c (i % c-a nghin cu khoa hc
K > \ r
B<-7 $Y@a Nh@ng cu hdi %j, ( ng#.i (in phi u tr l.i t}J C
X >> X
s. Nu c2 th, ;in nh8h4 ( ;ut %,t s) C ki n v cc bi&n php chAnh sch
% nh8h4 cho l cmn thit nht cho nghin cu khoa hcD
////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
8c lo+i cu hdi phi (% bo khai thc cao nht C ki n c-a c nhn tMng ng#.i
(#Lc hdi/
9) t nht, phi ("t cu hdi vo nh@ng c)ng vi&c c* th lin 6uan ( n c nhn %)l i
ng#.i, ch?ng h+nD 9hu nhp c-a b+n ho"c 9e l& phmn tr?% thu nhp :nh cho b@a
?n trong gia (7nh 9rnh ("t nh@ng cu hdi Ju cmu ng#.i ta (nh gi v1 ng#.i khc,
chfng h+n, ]Nhn vin j (J c2 Jn t% c)ng tc kh)ng^, ho"c nh@ng cu hdi j tm%
6u khi 6ut, ch?ng h+nD 8hAnh sch (Ii vi gio vin hi&n naJ c2 hLp lC kh)ng/
Ngoi ra, %,t b, phn nht thit kh)ng th thiu, (2 l phmn phn tAch c$ c u ;g
h,i/ Uhmn nJ giEp ng#.i nghin cu phn tAch C ki n c-a cc tmng lp ;g h,i khc
nhau/ rng K\ l vA :* v %,t %Hu ( pht hi&n c$ cu ;g h,i/
8ch t) chc cu hdi vMa %ang tAnh k5 thut, vMa %ang tAnh ngh& thut vn :*ng
cc ph=p suJ lun logic trong cc cu,c (i u tra/
T+5 BC bS .| K8R 2 h9< D18k9 2IC
F t 6u (iu tra (#Lc ;_ lA :a trn c$ sj th)ng k ton/ 82 nhiu cch tip cn/
Po"c l %)l i ng#.i nghin cu t hc cch ;_ lA ton hc, n u c% thJ t %7nh hng
thE/ Song chng c2 th t7% ki % s c,ng tc c-a cc ()ng nghi&p v th)ng k ton,
ho"c nh@ng chuJn gia chuJn v cc ph#$ng php ;g h,i hc/
Pi&n naJ ch#$ng tr7nh ;_ lA th) ng k trn %J (g (#Lc s_ :*ng %,t cch ph)
bin/ c2 l ch#$ng tr7nh SUSS ZStatistic Uackag< tor Social Stu:i<s[/ 8h#$ng tr7nh nJ
s giEp gi% nh<k rt nhiu c)ng vi&c ;_ lA cc k t 6u (iu tra/
p.q. PHNG PHP TH\C NGHIM
&. K+?1 -1P: 4+9-7
9hc nghi&% l %,t ph#$ng php thu thp th)ng tin (#Lc thc hi&n bji nh@ng
qu(n st trong (iu ki&n gJ bi n ()i ()i t#Lng kho st v %)i tr#.ng ;ung 6uanh
(Ii t#Lng kho st %,t cch c2 ch- (4nh/ Uh#$ng php thc nghi&% (#Lc p :*ng ph)
bin kh)ng che trong nghin cu t nhin, k' thut, J hc, % c trong ;g h,i v cc
l5nh vc nghin cu khc/
r? ng vi&c thaJ ()i cc tha% s) , ng#.i nghin cu c2 th t+o ra nhi u c$ h,i thu
(#Lc nh@ng k t 6u %ong %u) n, nh#D
9ch ring tMng phmn thumn nht c-a ()i t#Lng nghin cu ( 6uan st/
rin ()i %)i tr#.ng c-a ()i t#Lng nghin cu/
xEt ngnn (#Lc th.i gian tip cn trong 6uan st/
X >\ X
9in hnh nh@ng thc nghi&% l"p l+i nhiu lmn ( ki % tra lHn nhau/
Fh)ng b4 h+n ch v kh)ng gian v th.i gian/
O} ph#$ng php thc nghi&% c2 nh@ng #u (i % nh# vJ, nh#ng n2 kh)ng th p
:*ng trong hng lo+t tr#.ng hLp, ch?ng h+n, nghin cu l4ch s_, (4a lC, (4a cht, khA
t#Lng, thin v?n/ Nh@ng l5nh vc nghin cu nJ che c2 th thc hi&n b? ng 6uan st!
cYn nghin cu l4ch s_, v?n hc, v/v/// l+i che c2 th thc hi&n b?ng ph#$ng php
nghin cu ti li&u/
$. P+,- ./01 2+A4 -7+1P:
qu tr7nh thc nghi&% c2 th (#Lc tin hnh j nhi u %)i tr#.ng khc nhau tu
th<o Ju cmu c-a nghin cuD
9}J -G1 2+A4 -7+1P:, thc nghi&% (#Lc chia thnhD
K[ 9hc nghi&% trong phong thA nghi&%
>[ 9hc nghi&% t+i hi&n tr#.ng
\[ 9hc nghi&% trong 6umn th ;al h,i
9}J :H4 D=4+ 6uan st thc nghi&% (#Lc phn lo+i thnhD
6h-c nghim thGm &_ (#Lc tin hnh ( pht hin bn cht c-a s vt ho"c
hi&n t#Lng/ ao+i thc nghi&% nJ (#Lc s_ :*ng ( nhn :+ng v n ( v ;J
:ng gi thuJ t/
6h-c nghim ,i*+m tr( (#Lc tin hnh ( ,i*+m chng cc gi thuJt/
6h-c nghim song hnh l nh@ng thc nghi&% trn cc ()i t#Lng khc nhau
trong nh@ng (iu ki&n (#Lc kh) ng ch gi) ng nhau/
6h-c nghim i nghNch (#Lc ti n hnh trn hai ()i t#Lng gi) ng nhau vi cc
(i u ki&n ng#Lc nhau, nh? % 6uan st k t 6u c-a cc ph#$ng thc tc (,ng
c-a cc (i u ki&n thA nghi&% trn cc th)ng s) c-a ()i t#Lng nghin cu/
6h-c nghim so snh l thc nghi&% (#Lc ti n hnh trn hai ()i t#Lng khc
nhau, trong (2 c2 %,t trong hai (#Lc chn l% ()i chng nh? % t7% ch)l khc
bi&t gi@a cc ph#$ng php, gi@a cc hu 6u so vi ()i chng/
9}J @18f - 2Io-+ thc nghi&% (#Lc phn lo+i thnhD
6h-c nghim c p &i*`n, ( ;c (4nh tc (,ng ho"c nh h#jng c-a cc tc nhn
ln ()i t#Lng nghin cu trong %,t th.i gian ngnn/
6h-c nghim trOng &i*`n, ( ;c (4nh s tc :*ng c-a cc gii php ln ()i
t#Lng nghin cu lu :i, lin t*c/
Ngoi ra cYn th-c nghim 8n c p &i*`n nh# %,t %c (, trung gian gi@a hai
ph#$ng php thc nghi&% n2i trn/
X > X
9rong thc nghi&%, ng#.i nghin cu phi tun th- cc -79x8- 24 sauD
c ra nh@ng chun (nh gi v ph#$ng thc (nh gi/
pi@ )n (4nh cc J u t) kh)ng b4 ng#.i nghin cu kh) ng ch/
sHu (#Lc la chn trong thc nghi&% phi %ang tAnh ph) bin ( cho k t
6u thc nghi&% (#Lc khch 6uan/
c#a ra %,t s) gi thi* t thc nghi&% ( lo+i bt nh@ng J u t) tc (,ng phc t+p/
p. C?4 ./01 2+A4 -7+1P:
i=t trn 6uan (i3% truJ1n thIng c-a ph#$ng php thc nghi&% trong nghin cu
khoa hc, chEng t)i t+% phn chia \ nh2% ph#$ng php thc nghi&%D 9hc nghi&%
]9h_ v Sai^! 9hc nghi&% P<uristic v 9hc nghi&% trn %) h7nh/
&a T+A4 -7+1P: 2+S Me UC1
N,i :ung ph#$ng php th_ v sai ZtrialXan:X<rror %<tho:[ (Eng nh# tn giD (2 l
th_! th_ ;ong thJ sai! tip (2 th_ l+i! l+i sai! l+i th_, cho (n khi (+t (#Lc
k t 6u cu)i c}ng, l hon ton (Eng, ho"c hon ton sai so vi gi thuJGt thc
nghi&%/
$a T+A4 -7+1P: H39I1U214
Uh#$ng php th_ v sai th#.ng t)n k=% nhi u th.i gian v hi&u 6u thp/ 07
vJ, ng#.i ta t7% ki % nh@ng ph#$ng php c2 hi&u 6u h$n/ s,t trong s) (2 l
ph#$ng php P<uristic/ rn cht P<uristic l %,t ph#$ng php th_ v sai th<o nhi1u
b#c, %i b#c che thc nghi&% trn %,t %*c tiu/ N,i :ung c2 th t2% tnt nh# sauD
8hia thc nghi&% thnh nhi u b#c, %)l i b#c che (#a ra %,t %*c tiu thc
nghi&%/
Uht hi&n th% cc (iu ki&n ph* cho %)l i b#c thc nghi&%/ Nh# vJ, c)ng
vi&c thc nghi&% trj nn sng td h$n, gi% bt %Y %H%/
p.r. PHNG PHP TZC NGHIM
9rnc nghi&% l %,t ph#$ng php bn thc nghi&%/
N2i trnc nghi&% l %,t ph#$ng php bn thc nghi&% l v7, s vt kh)ng b4 bt
c tc (,ng no l% bi n ()i tr+ng thi, % che c2 cc t7nh hu)ng c-a %)i tr#.ng ho+t
(,ng c-a s vt b4 thaJ ()i/ qua trnc nghi&%, ng#.i nghin cu nhn bit (#Lc cht
l#Lng c-a ()i t#Lng kho st/ 9rnc nghi&% (#Lc s_ :*ng trong nhiu l5nh vc nghin
cu/ 8h?ng h+nD
9rong l5nh vc c)ng ngh&, ng#.i ta c2 th l% nh@ng trnc nghi&% nh# th_
nghi&% (nh hdng vt li&u! th_ nghi&% (, b n c$ hc c-a vt li&u! th_
X >o X
nghi&% cc (i u ki&n l% vi&cD th.i gian ngnn, c#.ng (, lao (,ng cao! ti
trng th#.ng ;uJn bi n ()i! (i u ki&n vt lC bt )n (4nh, v/v//
0i nh@ng trnc nghi&% t% lC, cmn tc (,ng trn con ng#.i, ng#.i ta c2 th
("t nh@ng cu hdi nh#D trnc nghi&% c2Xkh)ng! trnc nghi&% vi cu hdi tr
l.i s?l n! trnc nghi&% vi cu hdi %j/
p.s. PHNG PHP b ' THNG TIN
F t 6u thu thp th)ng tin tM c)ng vi&c nghin cu ti li&u, s) li&u th) ng k, 6uan
st ho"c thc nghi&% t)n t+i :#i hai :+ngD 9h)ng tin (4nh tAnh v 9h)ng tin (4nh
l#Lng/
8c th)ng tin (4nh tAnh v (4nh l#Lng cmn (#Lc ;_ lC ( ;J :ng cc lun c,
ph*c v* cho vi&c chng %inh ho"c bc bd cc gi thuJ t khoa hc/ 82 hai ph#$ng
h#ng ;_ lC th)ng tinD
i_ lC ton hc ()i vi cc th)ng tin (4nh l#Lng/ cJ l vi&c s_ :*ng ph#$ng
php th)ng k ton ( ;c (4nh ;u h#ng :il n bin c-a tp hLp s) li&u thu
thp (#Lc/
i_ lC logic ()i vi cc th)ng tin (4nh tAnh/ cJ l vi&c (#a ra nh@ng phn
(on v bn cht cc s ki&n, ()ng th.i th hi&n nh@ng lin h& logic c-a cc
s ki&n/
&. bS .| 2+;-7 21- Dc-+ .di-7
Ng#.i nghin cu kh)ng th ghi ch=p cc s) li&u :#i :+ng nguJn thu vo ti
li&u khoa hc, % phi snp ; p chEng ( l% b,c l, ra cc %) i lin h& v ;u th c-a s
vt/ 9u thu,c tAnh h& th) ng v kh n?ng thu thp th)ng tin, s) li&u c2 th (#Lc tr7nh
bJ :#i nhiu :+ng, tM thp (n cao g) %D 8on s) r.i r+c! rng s) li&u! ri u ()! c)
th4/
Con 9 r&# rc
Nh@ng con s) r.i r+c l h7nh thc th)ng :*ng trong cc ti li&u khoa hc/ N2
cung cp cho ng#.i (c nh@ng th)ng tin (4nh l#Lng ( c2 th so snh (#Lc cc s ki&n
vi nhau/ 8on s) r.i r+c (#Lc s_ :*ng trong tr#.ng hLp s) li&u thu,c cc s vt ring
l, kh)ng %ang tAnh h& th)ng, kh)ng thnh chu)li th<o th.i gian/ 0A :*, cn thng VX
KVV 8hAnh ph- 0i&t Na% (g cp Kbbb gi J ph=p (mu t# vi t)ng v) n php (4nh
khong Kb t ()Xla s', trong (2 c)ng nghi&p chi % o,///
D;ng 9 l#%u
rng s) li&u (#Lc s_ :*ng khi s) li&u %ang tAnh h& th)ng, th hi&n %,t c u trEc
ho"c %,t ;u th/ 0A :*, (o+n sau (J hon ton c2 th thaJ th b?ng %,t bng s) li&u
nh# tr7nh bJ trn rng \D 9rong c$ cu c)ng nghi&p n?% KVV> th7 ;A nghi&p 6u)c
X > X
:oanh chi % b, gi tr4 t)ng sn l#Lng, \>,o lao (,ng, W,V v) n sn ;ut! t
trng t#$ng ng c-a tp th l >,W, Kb,K, >,b! c-a ;A nghi&p t# :oanh l >,W,
>,\, \,K v c-a h, c th l >\,W, oo,K, K,b/
rng \D 8$ cu c)ng nghi&p n?% KVV> Z[
99 qu)c :oanh 9p th 9# :oanh 8 th
K pi tr4 t)ng sn
l#Lng
b, >,W >,W >\,W
> aao (,ng \>,o Kb,K >,\ oo,K
\ 0)n sn ;ut W,V >,b \,K K,b
D#,u
c)i vi nh@ng s) li&u so snh, ng#.i nghin cu c2 th chuJ n tM bng s) li&u
sang biu () ZP7nh K[ ( cung c p cho ng#.i (c %,t h7nh nh trc 6uan v t#$ng
6uan gi@a hai ho"c nhiu s vt cmn so snh/
8h? ng h+n, biu () h7nh c,t, cho ph=p so snh cc s vt :iln bi n th<o th.i
gian! bi u () h7nh 6u+t, cho ph=p 6uan st t l& cc phmn c-a %,t th th)ng nht! biu
() tuJ n tAnh 6uan st (,ng thi c-a s vt th<o th.i gian! biu () kh)ng gian, cho
ph=p h7nh :ung s bin (,ng c-a nh@ng h& th)ng s) li&u c2 to+ (, kh)ng gian! biu ()
bc thang, cho ph=p 6uan st t#$ng 6uan gi@a cc nh2% c2 (?ng cp/
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
1st Qtr 2nd Qtr 3rd Qtr 4th Qtr
East
West
North
>i*+u hnh ct
1st Qtr
2nd Qtr
3rd Qtr
4th Qtr
>i*+u hnh qut
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
1st Qtr 2nd Qtr 3rd Qtr 4th Qtr
East
West
North
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
1st Qtr 2nd Qtr 3rd Qtr 4th Qtr
42
42.5
43
43.5
44
44.5
45
45.5
46
46.5
47
East
West
North
X > X
>i*+u tu*n tFnh >i*+u phi h1p
1st Qtr 2nd Qtr 3rd Qtr 4th Qtr
0
50
100
150
200
1st Qtr 2nd Qtr 3rd Qtr 4th Qtr
North
West
East
>i*+u ,hng gi(n
0 20 40 60 80 100
1st Qtr
2nd Qtr
3rd Qtr
4th Qtr
North
West
East
>i*+u 8c th(ng
P7nh KD s,t s) :+ng biu () c2 th ;J :ng tM s) li&u (g thu thp
E thB
c) th4 (#Lc s_ :*ng khi 6uJ %) c-a tp hLp s) li&u (- ln, ( c2 th tM cc s)
li&u ngHu nhin, nhn ra nh@ng lin h& tt J u/
$. bS .| 4?4 2+;-7 21- Dc-+ 2=-+
s*c (Ach c-a ;_ lC (4nh tAnh,n2i cho c}ng, l nhn :+ng bn chwt v %) i lin h&
bn cht gi@a cc s ki&n/ FGt 6u s giEp ng#.i nghin cu %) t (#Lc :#i :+ng cc
s$ () ho"c bi3u thc ton hc Z;<% phmn aC thuJGt khoa hc[/
S$ () cho ph=p h7nh :ung %,t cch trc 6uan cc %) i lin h& gi@a cc J u t)
trong c u trEc c-a %,t s vt % kh)ng 6uan t% ( n kAch th#c thc ho"c t l& thc
c-a chEng/
s) h7nh ton cho ph=p khi 6ut h2a cc lin h& c-a s vt, tAnh ton (#Lc cc
6uan h& (4nh l#Lng gi@a chEng/
p. SC1 U;R h9C- U?2
r t c ph=p (o no chng ph+% nh@ng s(i s / 0n :*ng khi ni&% sai s) trong k'
thut (o l#.ng, ta c2 th ;<% ;=t ba cp (, sai s) sau (JD
<= Fa# 9G ngHu nh#n4
cJ l lo+i sai sI :o s c% nhn ch- 6uan c-a ng#.i 6uan st/ 9rong tr#.ng
hLp 6uan st b? ng cc ph#$ng ti&n (o l#.ng th7 (J l sai s) ph=p (o, l sai s) ;ut
hi&n :o n?ng lc 6uan st c-a %)l i ng#.i/
I= Fa# 9G k1J thut4
cJ l lo+i sai sI ;ut hi&n :o cc J u t) k' thut gJ ra %,t cch khch 6uan,
kh)ng :o n?ng lc c% nhn ch- 6uan c-a ng#.i 6uan st/
K= Fa# 9G h% thng4
X >W X
cJ l lo+i sai sI :o h& th)ng 6uJ t (4nh/ P& th)ng cng ln th7 sai sI 6uan st
cng ln/
q. P+dG-7 >+?> 2Io-+ Bex Dg 4+=-+ Q?4 4EC U;R .1P9
Fh)ng phi %i s) li&u (u (#Lc biu :iln vi %,t Ju cmu v (, chAnh ;c nh#
nhau, chng kh)ng phi %,t s) li&u (#Lc tr7nh bJ vi nhiu con s) sau :u phJ %i
l khoa hc/
c, chAnh ;c c-a s) li&u (#Lc tr7nh bJ khc nhau tu thu,c %,t s) J u t)D
<= E chLnh 4.c )h5 thuc kLch thc c+a h% thng
Fh)ng phi khi %,t s) li&u cng chi tit v cng nhiu s) l sau :u phJ %i l
%,t s) li&u chAnh ;c/ Ng#Lc l+i, c2 khi cng l% nh# vJ, cng chng td ng#.i
nghin cu kh)ng hi u (mJ (- khi ni&% v (, chAnh ;c/ 8h?ng h+n,
8c nh kho c) hc che cmn c)ng b), ch?ng h+n tu)i tr) ng khong Wbb n?%,
ngh5a l (, chAnh ;c ti hng tr?% n?%/
9Anh tu)i c-a %,t (a tr (ang cYn (#Lc b trn taJ %<k , th7 (, chAnh ;c l+i
phi ( n ngJ, vA :*, chu (#Lc ba thng ba ngJ/
c2 chng l nguJn tnc biu :iln s) l trong khi ;_ lC cc s) li&u thu thp (#Lc
6ua 6uan st, thc nghi&%/
I= E chLnh 4.c )h5 thuc )h:ng t#%n $uan 9.t
Fhi ("t bao ;i %?ng lo+i ob kil)ga% ln bn cn, ta che 6uan t% (, chAnh ;c
ti vi tr?% ga%/ S l hi h#c khi ta (Yi cn chAnh ;c ti ga%, bji v7 :} ta c2 %u) n
nh# vJ, th7 ph#$ng ti&n k' thut chng kh)ng th tho %gn/ Nh#ng khi cn vng th7
ng#.i ta (Yi (, chAnh ;c ti phmn tr?% ga%, c2 khi cYn cao h$n n@a/
K= ALnh nht $u.n trong kh# tr7nh b*1 chLnh 4.c c+a 9 l#%u
c, chAnh ;c phi nht 6un trong c}ng %,t h& th)ng v trong cc h& th)ng
t#$ng (#$ng/ 9rong %,t c)ng tr7nh khoa hc ;ut bn j P N,i, cc tc gi vi tD 9
l& nhp siu gi% (ng k D n?% KVWo gi% a)b lmn! n?% KVVK gi% P)Pa lmn! n?% KVV>
gi% P)cPa lmn/ 0i t nh# trn l kh)ng nht 6un v (, chAnh ;c c-a ph=p (o, v7
n?% KVWo s) (o che tAnh chAnh ;c ti phmn %#.i ($n v4, nh#ng n?% KVVK l+i tAnh (n
phmn tr?%, v (n KVV> l+i tAnh (n phmn ngh7n/ cEng ra phi (#a v c}ng %,t (,
chAnh ;c, gi :*, tAnh chAnh ;c (n phmn tr?%/ Fhi (2 s phi s_a thnhD n?%
KVWo gi% a)bc lmn! n?% KVVK gi% P)Pa lmn! n?% KVV> gi% P)cP lmn/
X >V X
CHNG IV
TZ[NH Bt 'UvN IwM KHOA HC
Ng#.i nghin cu c2 th3 tr7nh bJ lun (i3% khoa hc bng viGt ho"c thuJGt
tr7nh/ 9u Ju cmu c-a tc gi, c$ 6uan ti trL ho"c c$ 6uan ch- tr7 nghin cu % k t
6u c2 th (#Lc c)ng b) :#i :+ng cc ti li&u l#u hnh r,ng rgi ho"c kh)ng r,ng rgi
vi nhiu h7nh thc khc nhau, nh# bi bo khoa hc, chuJn kho khoa hc, t)ng
lun khoa hc, tc ph % khoa hc, v/v///
q.&. BI BO KHOA HC
ri bo khoa hc (#Lc vi t ( c)ng b) trn cc t+p chA chuJn %)n ho"c trong
h,i ngh4 khoa hc nh? % nhiu %*c (Ach, nh# c)ng b) %,t C t#jng khoa hc! c)ng b)
tMng k t 6u ring bi&t c-a %,t c)ng tr7nh :i h+n! c)ng b) k t 6u nghin cu ton b,
c)ng tr7nh! ( ;#ng %,t cu,c tranh lun trn t+p chA ho"c h,i ngh4 khoa hc! tha% gia
tranh lun trn cc t+p chA ho"c h,i ngh4 khoa hc/
ri bo khoa hc lu)n phi cha (ng cc tri thc khoa hc :a trn k t 6u
6uan st, thc nghi&% khoa hc/ 8c lo+i bi bo c2 cwu trEc logic nh# che trn rng
/ s,t bi bo khoa hc che nn vi t trong khong KobbX>bbb ch@ Z\X trang kh) [/
ro co h,i ngh4 khoa hc c2 th :i h$n, nh#ng chng kh)ng nn :i 6u \bbbXbbb
ch@ ZXW trang kh) [/
rng D 8u trEc logic c-a cc lo+i bi bo khoa hc
99 8c lo+i bi bo
V,R -
D8k
'9N-
D18J :
'9N-
45
P+dG-7
>+?>
K 8)ng b) C t#jng khoa hc ; ; X X
> 8)ng b) k t 6u nghin cu ; ; ; ;
\ c ;#ng %,t cu,c tho lun khoa
hc trn bo chA
; ; X X
o 9ha% gia tho lun trn bo chA ; ; ; ;
ro co ( :Hn h,i ngh4 khoa hc ; ; X X
9ha% lun t+i h,i ngh4 khoa hc ; ; ; ;
9h)ng bo khoa hc Fh)ng c2 cwu trEc nJ
N,i :ung khoa hc c-a bi bo c2 th cu t+o th<o %,t s) phmn tu cch snp
;p c-a %)l i tc gi/ 9uJ nhin, :} chia thnh bao nhiu phmn th7 %,t bi bo chng c2
X \b X
nh@ng %)(un nh# nhau/ s)li %)(un l %,t kh) i n,i :ung hon chenh/ 9rn (+i th,
cc %) (un c-a %,t bi bo (#Lc phn chia nh# sauD
M;D9- & M D9
aC :o c-a nghin cu (#Lc tr7nh bJ trong bi bo/
ngh5a lC thuJ t v C ngh5a thc tiln c-a nghin cu/
Ng#.i (#Lc h#jng lLi tM k t 6u nghin cu/
M;D9- $ 'c4+ US -7+18- 459/ 9r l.i cu hdiD ]i (g l% g7^
s) t s$ l#Lc 6u tr7nh nghin cu! cc thnh tu v tc gi/
s"t %+nh v JGu c-a cc nghin cu ch/
FGt lun v1 nh@ng n,i :ung cmn gii 6uJ t/
M;D9- p MH4 2189 Y254 -+1P: MHa -7+18- 459/ 9r l.i cu hdiD ]9)i s l% g7^
Nh@ng c)ng vi&c : (4nh l% lu :i
Nh@ng c)ng vi&c phi l% tr#c %nt
sinh ha trn ]cJ %*c tiu^
M;D9- q V_- D` -7+18- 459 Me .9N- D18J : 4EC 2?4 71< / 9r l.i cu hdiD ]aun (i3%
c-a t)i l g7^
Nh@ng v n ( Zcu hdi[ (ang t)n t+i trong nghin cu v v n ( (#Lc tc gi
( cp trong c)ng tr7nh nghin cu/
aun (i % c-a cc tc gi khc nhau v lun (i % c-a bn thn tc gi bi
bo/
M;D9- r P+dG-7 >+?> Me '9N- 45 4+5-7 :1-+ .9N- D18J :
8$ sj lC lun, tc cc lun c lC thuJ t v ph#$ng php (#Lc s_ :*ng/
8c lun c thc tiln v ph#$ng php (#Lc s_ :*ngD 6uan st, phdng v n,
(i1u tra, thc nghi&% ho"c trnc nghi&%D
M;D9- s P+,- 2=4+ K8R 2 h9<
S khc bi&t gi@a thc t v cc gi thi*t (#Lc ("t ra trong 6uan st ho"c
thc nghi&% Ztr#.ng hLp nJ l gi thi*t, ch kh)ng phi gi thu*t[
c, chAnh ;c c-a cc ph=p (o v (, sai l&ch c-a cc 6uan st/
Nh@ng h+n ch c-a 6u tr7nh thu thp th)ng tin v kh n?ng chp nhn/
M;D9- " K8R2 .9N- Me K+9x8R - -7+c
X \K X
9h nht, K8R2 .9N-
cnh gi t) ng hLp cc k t 6u thu (#Lc/
Fh?ng (4nh %"t %+nh, %"t J u c-a nh@ng lun c, ph#$ng php! 9M (2,
kh? ng (4nh Zho"c ph- (4nh[ tAnh (Eng (nn c-a lun (i %/
phi nhn nh@ng (2ng g2p v lC thuJ t/
O ki n cc kh n?ng p :*ng k t 6u/
9h hai, K+9x8R - -7+c
9rong khoa hc nn :}ng khi ni&% ]khuJ n ngh4^ % kh)ng :}ng ]ki n ngh4^/
FhuJ n ngh4 %ang C ngh5a %,t l.i khuJn :a trn k t lun khoa hc/ Ng#.i nhn
khuJ n ngh4 c2 th s_ :*ng, c2 th kh)ng, tu hon cnh thc t/ 8Yn ki n ngh4
th#.ng %ang C ngh5a sc =p ()i vi ng#.i nhn ki n ngh4/
q.$. THNG BO V TNG 'UvN KHOA HC
9h)ng bo ho"c tBng lun khoa hc cung cwp %,t bc tranh ;c thc v1 %,t
ho"c %,t sI s ki&n khoa hc (g, (ang, ho"c s :i|n ra/
&. T+;-7 B?/ K+/C +z4
9h)ng bo khoa hc (#Lc s_ :*ng trong %,t s) tr#.ng hLp cmn (#a tin vnn tnt v
ho+t (,ng nghin cu/ 82 th th)ng bo trn t+p chA, trong h,i ngh4 ho"c trong cc bn
tin khoa hc/
s*c (Ach th)ng bo l cung cp th)ng tin t2% tnt v ho+t (,ng v thnh tu,
kh)ng tr7nh bJ lun c ho"c ph#$ng php/ 9h)ng bo th#.ng khong KbbX>bb ch@,
ho"c tr7nh bJ %i&ng kh)ng 6u o phEt/
cEng vi ngh5a c-a %,t ]9h)ng bo khoa hc^, ng#.i (c che nhn ra j (J
nh@ng ]th)ng bo^, nh@ng ]s ki&n khoa hc^, kh)ng c2 bwt c %,t ]gi thuJGt^, %,t
]lun c^ ho"c %,t ]chng %inh^ no/
$. T;J -7 .9N- K+/C +z4
9) ng lun khoa hc l bn %) t khi 6ut ton b, s ki&n,thnh tu v v n (
lin 6uan (n %,t ch- (1 nghin cu/ N,i :ung g) %D
aC :o l% t) ng lun/
9r7nh bJ t2% l#Lc l4ch s_ nghin cu, cc ph#$ng h#ng khoa hc v cc
thnh tu (#Lc nu trong t)ng lun/
9r7nh bJ cc v n ( khoa hc, l4ch s_ cc v n (, nh@ng v n ( (g (#Lc
gii 6uJ t v nh@ng v n ( cYn %ang tAnh th.i s/
X \> X
92% l#Lc cc tc gi, lun (i % c-a h, tip cn, ph#$ng php v tr#.ng
phi khoa hc/
Nhn ;=t t)ng 6ut v thnh tu, v ph#$ng php, nh@ng %"t %+nh, %"t J u
v cc v n ( cYn cmn (#Lc tiGp t*c 6uan t%/
c ;ut ch- ki n c-a c nhn
q.p. CNG TZ[NH KHOA HC
&. C+9x8- K+</ K+/C +z4
8huJn kho g) % cc bi vi t (4nh h#ng th<o %,t nh2% v n ( ;c (4nh, tp
trung vo %,t ch- ( (g (#Lc la chn, nh#ng kh)ng nht thit hLp thnh %,t h&
th)ng lC thuJt, ng#Lc l+i th#.ng khi cYn c2 hng lo+t lun (i % khoa hc tri ng#Lc
nhau/ 8c tc gi g2p bi vo chuJn kho kh)ng nht thit k t thnh %,t tp th tc
gi/ Fhi n2i ( n tp th tc gi, th7 n ph % kh)ng cYn l ]tp chuJn kho^ n@a, %
c2 th (g %ang tAnh cht %,t c)ng tr7nh tp th/ 8huJn kho khoa hc chng c2 th
(#Lc phn chia thnh cc phmn, %)l i phmn c2 %,t tn gi ring/
$. T?4 >+,J : K+/C +z4
9c ph % khoa hc phi l s t)ng k t %,t cch c2 h& th)ng ton b, ph#$ng
h#ng nghin cu/ 01 %"t lun (i3% khoa hc, tc ph{% khoa hc khc nghin cu
chuJn kho j ch, gi@a cc phmn c2 %,t lun (i3% nhwt 6un/
9c ph % khoa hc c2 nh@ng ("c (i % sauD
9Anh h thng v ton b, nh@ng v n ( trong ph#$ng h#ng nghin cu/
9Anh hon thin v %"t !\ thu*t/
9Anh m?i ()i vi nh@ng v n ( (#Lc tr7nh bJ/
q.q. BO CO KT ~U NGHIN CU KHOA HC
ro co k t 6u nghin cu l v?n bn tr7nh bJ %,t cch h& th)ng cc k t 6u
nghin cu, l sn ph % cu)i c}ng c-a nghin cu v l sn ph % c)ng b) (mu tin
tr#c c,ng ()ng nghin cu/
&. B;R 4H4 4+9-7 4EC B?/ 4?/
0 nguJn tnc t) chc b) c*c, cc bo co bao g) % \ %)(un nh# sauD
&a P+- K+C1 2N> YI/-2 MC223Ia
Uhmn khai tp g) % phmn b7a, phmn th- t*c v h#ng :Hn (c/ Nhiu nh ;ut bn
n#c ngoi s_ :*ng cch (nh s) trang ring cho phmn khai tp, th#.ng :}ng s) aa %g
X \\ X
vi t th#.ng Zi, ii, iii, iv, ///[/ 9r#c kia, sch ;ut bn j n#c ta chng s_ :*ng cch
(nh s) nJ, nh#ng lu naJ nhi1u nh ;uwt bn kh)ng gi@ truJ n th) ng nJ n@a/
BoC, g) % BoC 4+=-+ v BoC >+H/ r7a chAnh v b7a ph* c-a ro co khoa hc v
92% tnt bo co (#Lc tr7nh bJ th<o 6uJ (4nh c-a c$ 6uan ch- 6un, nh#ng v c$ bn
gi) ng nhau v bao g) % nh@ng n,i :ung sauD
9n c$ 6uan ch- tr7 ( ti, ch#$ng tr7nh, : n/
9n ( ti, in b? ng ch@ ln/
9n ch- nhi&% ( ti Zr7a chAnh[! 9n ch- nhi&% ( ti v cc thnh vin (
ti Zr7a ph*[/
c4a :anh v thng, n?% bo v& c)ng tr7nh/
pi@a r7a chAnh v r7a ph* c2 th cYn c2 BoC .2/ r7a l2t l %,t trang gi J trnng,
che in tn tc ph % ho"c bo co khoa hc/
'm1 -1 D9/ a.i n2i (mu :o tc gi vi t ( tr7nh bJ %,t cch rt vnn tnt lC :o,
b)i cnh, C ngh5a lC thuJ t v thc tiln c-a c)ng tr7nh nghin cu/ N u nh# kh)ng c2
%,t trang ring :nh cho nh@ng l.i ghi $n, th7 trong phmn cu)i c-a l.i n2i (mu, tc gi
c2 th vi t l.i c% $n/
MH4 .H4/ s*c l*c th#.ng (#Lc ("t phAa (mu bo co, tip sau b7a ph*/ s,t s)
sch ("t %*c l*c sau l.i gii thi&u v l.i n2i (mu/
K| +1P9 Me M18R2 22/ ai&t k th<o th t vmn ch@ ci nh@ng kC hi&u v ch@ vi t tnt
trong bo co ( ng#.i (c ti&n tra cu/
$a P+- Be1 4+=-+ YMC1- T3Q2a
Uhmn bi chAnh bao g) % %,t s) n,i :ung sauD
M D9/ Uhmn nJ l ch#$ng tip sau l.i n2i (mu, bao g) % cc n,i :ungD
K[ aC :o nghin cu Z9+i sao t)i nghin cu[
>[ a4ch s_ nghin cu Zi (g l% g7[
\[ s*c tiu nghin cu Z9)i s l% g7[
[ sHu kho st Z9)i l% j (u[
o[ Uh+% vi n,i :ung nghin cu Zpii h+n n,i :ung, t)i che chn n,i :ung no
(3 nghin cu[
[ aa chn khong th.i gian (- (3 6uan st biGn (,ng c-a s ki&n ZcJ l th.i
gian (- (3 6uan st 6uJ lut biGn (,ng c-a s ki&n, kh)ng phi l th.i gian
l% (1 ti[
[ 0wn (1 nghin cu, tc ]8u hdi^ no (Yi hdi t)i phi tr l.i trong nghin
cu
X \ X
W[ aun (i % khoa hc, tc pi thuJ t khoa hc ch- (+o c-a nghin cu
V[ Uh#$ng php chng %inh gi thuJt/ Uhmn nJ rwt 6uan trng, v7 nGu thuJGt
%inh ph#$ng php (mJ (- v r, chAnh l s (% bo cho (, tin cJ c-a kGt
6u nghin cu/ s,t sI b+n (vng nghi&p th#.ng ;<% phmn nJ l ](Ii ph2^,
v7 vJ cc b+n viGt %,t cu ]cho phi ph=p^, chfng h+nD ]Uh#$ng php h&
thIng^, ho"c ]Uh#$ng php bi&n chng :uJ vt^/ 8mn phi viGt c* th3 h$nD
Fho st bao nhiu %Hu! Uhdng vwn bao nhiu ng#.i, awJ %Hu (i1u tra thG
no a% thc nghi&% ra sao a% thA (i3% j (u
9r7nh bJ r phmn nJ c2 > C ngh5aD
8hng %inh (, tin cJ c-a kGt 6u/
a% c$ sj (3 lp : ton kinh phA/
K8R2 h9< -7+18- 459 Me >+,- 2=4+ YBe- .9N-a K8R 2 h9</ Uhmn nJ c2 th snp ;p
trong mt ch#$ng ho"c %,t s) ch#$ng, trong (2 tr7nh bJ cc lun c (#Lc s_ :*ng (
chng %inh lun (i % khoa hcD
K[ aun c lC thuJ t, th#.ng gi l ]c$ sj lC lun^ l cc lun c lJ tM nh@ng lC
thuJt c-a cc ()ng nghi&p (i tr#c ( chng %inh lun (i % khoa hc c-a tc
gi/
>[ aun c thc ti|n, thu (#Lc tM k t 6u 6uan st, phdng v n ho"c thc nghi&%/
\[ Ft 6u (+t (#Lc v %"t lC thuJ t v k t 6u p :*ng/
[ 9ho lun, b7nh lun k t 6u v nu nh@ng ch)l %+nh, ch)l J u c-a 6uan st v
thc nghi&%, nh@ng n,i :ung ch#a (#Lc gii 6uJ t ho"c %i pht sinh/
K8R2 .9N- Me K+9x8R - -7+c/ Uhmn nJ th#.ng kh)ng (nh s) ch#$ng, nh#ng l
%,t phmn tch ring, bao g) % cc n,i :ungD
K[ F t lun v ton b, c)ng cu,c nghin cu/
>[ 8c khuJ n ngh4 rEt ra tM k t 6u nghin cu/
Te1 .1P9 2+C: K+<// 82 nhiu cch ghi ti li&u tha% kho nh# (g tr7nh bJ j
Uhmn , ho"c l j cu)i trang, cu)i ch#$ng ho"c cu)i sch/ Fhi ghi ti li&u tha% kho j
cu)i sch cmn th<o %,t %Hu th)ng nht ZUhmn /[, song v snp ;p ti li&u th7 c2 nhi u
6uan (i % khc nhau, tu th2i 6u<n cc tc gi v 6uJ (4nh c-a cc nh ;ut bnD
ip th<o th t vmn ch@ ci th<o %Hu (g tr7nh bJ, chia ra cc ng@ h& khc
nhau, nh# ting 0i&t, ting nh, Uhp, Nga, 9rung qu)c Z8mn phin % latin
th<o pht % tiGng phB th)ng[/
ip th<o th t sch kinh (in tr#c, cc v?n ki&n chAnh thc, r)i (n tc
ph % c-a cc c nhn/
pa M;D9- p P+- >+H D=-+ YBC4K MC223Ia
X \o X
9rong phmn nJ c2 th c2 cc ph* l*c, h7nh v, biu (), phmn gii thAch thut ng@,
phmn tra cu th<o ( %*c, tra cu th<o tc gi, v/v Nu c2 nhiu ph* l*c th7 ph* l*c
(#Lc (nh s) th t b? ng s) aa %g ho"c s) rp/ 0A :*, Uh* l*c u, Uh* l*c uu, ho"c
Uh* l*c K, Uh* l*c >/ N u ph* l*c g) % nhiu ch#$ng %*c, th7 phmn ph* l*c cmn c2
%*c l*c ring/ s*c l*c nJ kh)ng gh=p vi %*c l*c chung c-a bo co, ho"c cu) n
sch/
$. C?4+ D?-+ U;R 4+dG-7 :H4 4EC B?/ 4?/
9u th<o 6uJ %) c-a c)ng tr7nh % bo co c2 th (#Lc chia nhi u c p ch#$ng
%*c/ 9h)ng th#.ng, %)l i c)ng tr7nh (#Lc vi t trn trong %,t tp bo co/ 6p l %,t
($n v4 hon chenh/ 9p (#Lc chia thnh Uhmn/ O#i Uhmn l 8h#$ng, r)i (n s*c ln
Zs) aa %g[, s*c v 9iu s*c Zs) rp[/ O#i s*c l C ln Zch@ ci vi t th#.ng/ Sau
C ln l C nhd Zg+ch (mu :Yng[/
9uJ nhin, c2 nh@ng c)ng tr7nh ln, ho"c nh@ng ch#$ng tr7nh ln gv% nhi1u (1
ti, nh@ng : n ln gv% nhi1u h+ng %*c, cmn (#Lc vi t thnh nhiu 9p, trn 9p
cYn c2 quJ n/ 0A :* 9# bn lun c-a sar; g) % nhiu quJ n, %)l i quJ n l+i g) % %,t
s) 9p Z;<% P7nh K[
8$ cu quJ n, 9p, Uhmn, 8h#$ng, s*c, C (#Lc phn chia :a trn c$ sj cJ
%*c tiu/ 9p lu)n l %,t n,i :ung hon chenh/ 9M 9p 6ua 8h#$ng (n C (g c2 ti V
cp/ Nh# th (g 6u nhi u cp, kh)ng nn chia nhi u cp h$n n@a/
a#u C l, quJ n, 9p, Uhmn, 8h#$ng, s*c, C phi c}ng %,t cu t+o ( :l nhn
:+ng, kh)ng th c u t+o khc nhau gi@a chEng/ 8 u t+o ch#$ng %*c nh# che trn P7nh
K l tr#.ng hLp nh@ng c)ng tr7nh nghin cu ln, ch?ng h+n, %,t ch#$ng tr7nh 6u) c
gia ho"c %,t : n 6u)c t/
q.r. THUtT TZ[NH KHOA HC
Ng#.i nghin cu no chng phi thuJGt tr7nh cc c)ng tr7nh nghin cu c-a
%7nh/ Nhiu ng#.i cho r?ng, c2 nh@ng :iln gi c2 ]khoa n2i^ lu)n gJ (#Lc hp :Hn
trong n,i :ung tr7nh bJ, cYn nh@ng ng#.i khc th7 kh)ng/ 9uJ nhin, thc tG cho
thwJ, k' n?ng thuJGt tr7nh c2 th3 luJ&n tp/ Sau (J l %,t sI k' n?ng thuJGt tr7nh/
9ht vJ, ng)n ng@ n2i c2 cwu trEc logic gv% b, phn hLp thnh nh# che trong
rng o
rng o/ 8wu trEc c-a %,t thuJGt tr7nh khoa hc
TT CU TZC THUtT TZ[NH TZ 'I C*U HI
& 0N c thuJGt tr7nh c#a lun #Mm g7 (J
$ aQN cus c-a bn thuJGt tr7nh 8hng %inh lun (i3% no
p aQN 8 (3 chng %inh 8hng %inh bng ci g7
X \ X
q UPNp UPU thuJGt tr7nh 8hng %inh bng cch no
&. V_- D` 2+9xy2 2Io-+
c2 l cu hdi ("t ra cho %i bn thuJGt tr7nh/ si khi chu{n b4 thuJGt tr7nh,
ng#.i nghin cu phi t tr l.i cho %7nh cu hdiD ]9c gi (4nh (#a lun (i3% no ra
tr#c (vng nghi&p Zho"c h,i (vng[^, chfng h+n, ]9r h# t+i ai^/
9r#c khi thuJGt tr7nh, ng#.i nghin cu lu)n phi biGt nu cu h3# cho %7nh/
Nu cu hdi, ch kh)ng che :Mng l+i j vi&c nu ch+ @/
Nhi1u b+n (vng nghi&p th#.ng b4 lHn > khi ni&% ]8h- (1^ ZSub~<ct[ vi ]0wn
(1^ ZUrobl<%[/ 8h- (1 (#Lc tr7nh bJ :#i h7nh thc %,t %&nh (1 khuJGt, cYn vwn (1
phi (#Lc tr7nh bJ :#i :+ng %,t cu nghi vwn/ 0A :*, trong tr#.ng hLp nJ, ch- (1
l ]NguJn nhn tr h#^, 8Yn vwn (1 l ]9r h# t+i ai^
Nu (#Lc vwn (1, tc 4,9 +T1 s giEp cho bn thuJGt tr7nh c2 n,i :ung phong
phE v l% ;uwt hi&n rwt nhi1u C t#jng haJ cho bn thuJGt tr7nh/
$. '9N- D1: 2+9xy2 2Io-+
si bn thuJGt tr7nh phi c2 At nhwt K lun (i3% khoa hc c-a tc gi/ Ng#.i
thuJGt tr7nh lu)n phi l#u C rng, %i bn thuJGt tr7nh phi tr l.i (#Lc cu hdiD ]9c
gi (4nh chng %inh (i1u g7 (J^, chfng h+n, (3 tr l.i cu hdi (g nu, tc gi (#a
lun (i3%D ]9r h# t+i cha, ch kh)ng phi t+i %^
cg l ]aun (i3%^ th7 phi r rng, kh)ng chung chung/ 8c b+n (vng nghi&p
l#u C rng, %i lun (i3% che nu (#Lc %,t g2c c+nh c-a t# :uJ khoa hc/ aun (i3%
nu ln %Ii lin h& ch- JGu/ 8hfng h+n, ]9r hi&n naJ h# t+i bI l chAnh, ch kh)ng
phi tr h# che l t+i %^, ho"c, ]9r nghi&n r#Lu l t+i bI, tr l#.i lao (,ng l t+i %^/
Fhi tr7nh bJ lun (i3%, kh)ng nn n2iD ]9r h# %,t %"t th7 t+i cha, %,t %"t th7 t+i
%^/ N2i nh# vJ, trong nghin cu rIt cu,c chfng thwJ (#Lc nguJn nhn c* th3 no/
p. '9N- 45 4EC 2+9xy2 2Io-+
N2i lun c c-a thuJGt tr7nh l n2i lun c (3 chng %inh lun (i3% c-a bn
thuJGt tr7nh/ aun c tr l.i cu hdiD ]8hng %inh bng ci g7^
rn thuJGt tr7nh phong phE nh. lun c/ Ng#.i nghin cu cng (#a (#Lc nhi1u
lun c, th7 lun (i3% cng c2 sc thuJGt ph*c/ 0i %i (Ii t#Lng ngh< thuJGt tr7nh,
ng#.i thuJGt tr7nh phi (#a ra nh@ng lun c khc nhau/
ri ging thiGu lun c l %,t bi ging ngho nn/ ri ging che l"p (i l"p l+i
%,t vi lun c l %,t bi ging buvn t/ Fhi (#a %,t lun (i3% (3 bo v& tr#c %,t
h,i (vng ho"c %,t (Ii tc, ng#.i thuJGt tr7nh phi chu{n b4 rwt nhi1u lun c tM cc
g2c c+nh khc nhau/ Nh@ng lun c %+nh phi ](3 :nh^ (Gn cuIi bn thuJGt tr7nh, (1
phYng lEc nh@ng ng#.i (Ii tho+i ]twn c)ng^/
q. P+dG-7 >+?> 2+9xy2 2Io-+
X \ X
82 \ ph#$ng php thuJGt tr7nhD :i|n :4ch, 6uJ n+p, lo+i suJ/
u1}- @c4+ l ph=p suJ lun (i tM ci chung (Gn ci ring/ 9rong ph#$ng php
:i|n :4ch, ng#.i thuJGt tr7nh (i tM lC thuJGt (Gn thc ti|n/ Ng#.i (Ii tho+i l trA thc
rwt thAch ngh< lp lun :i|n :4ch/
~9x -0> l ph=p suJ lun (i tM ci ring (Gn ci chung/ 9rong ph#$ng php 6uJ
n+p, ng#.i thuJGt tr7nh (i tM cc s ki&n thc tG (3 khi 6ut h2a thnh lC thuJGt/ cIi
vi nh2% c2 tr7nh (, hc vwn thwp, ph#$ng php lp lun 6uJ n+p td ra hi&u 6u h$n/
'/01 U9x l ph=p suJ lun (i tM ci ring (Gn ci ring/ 9rong ph#$ng php lo+i
suJ, ng#.i thuJGt tr7nh (i tM nh@ng cu chuJ&n ($n gin t#jng nh# chfng c2 lin 6uan
g7 (Gn ch- (1 thuJGt tr7nh (3 gii thAch nh@ng lun (i3% rwt trMu t#Lng v1 %"t lC
thuJGt/ cIi vi nh@ng ch- (1 kh2, ng#.i thuJGt tr7nh cmn #u tin s_ :*ng ph#$ng php
lo+i suJ/
q.s. NGN NG KHOA HC
&. V6- >+/-7 K+/C +z4
a.i v?n trong ti li&u khoa hc th#.ng (#Lc :}ng j th b4 (,ng/ 9rong ti li&u
khoa hc kh)ng nn vi t dLhng ti ^ th-c hin cng cuc i*u tr( trong e thng,
% vi t Lng cuc i*u tr( ^ 1c ti*n hnh trong e thng/ i (iu tra kh)ng 6uan
trng, % 6uan trng l c)ng vi&c (iu tra (g (#Lc thc hi&n trong o thng/
9uJ nhin, trong tr#.ng hLp cmn nh n %+nh ch- th ti n hnh, th7 l+i cmn vi t j
th ch- (,ng/ 0A :*, Nh2% sinh vin ;g h,i hc (g thc hi&n %,t (Lt (iu tra trong o
thng/ 9rong (o+n nJ, tc gi %u) n nhn %+nh, chAnh l nh2% sinh vin ;g h,i hc,
ch kh)ng phi l nh2% nghin cu vin kh)ng c2 ki n thc v cc ph#$ng php c-a
;g h,i hc/
0?n phong khoa hc phi giEp tr7nh bJ %,t cch khch 6uan k t 6u nghin
cu, trnh th hi&n t7nh c% Ju gh=t ()i vi ()i t#Lng kho st/ 82 nh@ng cch th
hi&n rt cmn thit cho %,t bi bEt chin, th7 l+i kh)ng hon ton thAch hLp trong khoa
hc/
i=t v %"t logic hc, ng)n ng@ khoa hc :a trn cc phn (on hi&n thc ZcYn
gi l phn (on thc nhin ho"c phn (on %inh nhin[, l lo+i phn (on thJ sao
n2i vJ, kh)ng 6uJ v bn cht khi kh)ng (- lun c, th hi&n thi (, khch 6uan,
kh)ng ;<n t7nh c% Ju gh=t vo ()i t#Lng kho st/
$. N7;- -7 2/?- +z4
Ng)n ng@ ton hc (#Lc s_ :*ng ( tr7nh bJ nh@ng 6uan h& (4nh l#Lng thu,c
()i t#Lng nghin cu/ Nh# (g tr7nh bJ j phmn trn, ng#.i nghin cu c2 th s_ :*ng
nhiu h7nh thc phong phE v ng)n ng@ ton hc, nh# s) li&u r.i r+c, bng s) li&u,
biu (), () th4 ton hc/
p. SG D;k
X \W X
8c lo+i s$ () l h7nh nh trc 6uan v %) i lin h& gi@a cc J u t) trong h&
th)ng ho"c lin h& gi@a cc c)ng (o+n trong %,t 6u tr7nh/ S$ () (#Lc s_ :*ng trong
tr#.ng hLp cmn cung cp %,t h7nh nh khi 6ut v cu trEc c-a h& th) ng, nguJn lC
vn hnh c-a h& th)ng, nh#ng kh)ng (Yi hdi che r t l& v kAch th#c c-a cc b, phn
cu thnh h& th) ng/
q. Ho-+ M
P7nh v cung c p %,t h7nh nh t#$ng t ()i t#Lng nghin cu v %"t h7nh th v
t#$ng 6uan trong kh)ng gian, nh#ng chng kh)ng 6uan t% ( n t l& h7nh hc/
r. -+
9rong tr#.ng hLp cmn thit ng#.i nghin cu c2 th s_ :*ng nh/ c)i vi nh@ng
l5nh vc nghin cu nh# s_ hc, kho c) hc, ki n trEc, h,i ho+, nghin cu %)i
tr#.ng th7 nh (2ng vai trY rt 6uan trng/
q.s. TZCH uN KHOA HC
Fhi s_ :*ng k t 6u nghin cu c-a ()ng nghi&p, ghi r ;ut ; c-a ti li&u (g
trAch :Hn l %,t nguJn tnc ht sc 6uan trng/
&. C;-7 @H-7 4EC 2I=4+ @O-
9rAch :Hn (#Lc s_ :*ng trong nhiu tr#.ng hLp khc nhauD
9rAch :Hn ( :}ng l% .9N- 45 cho vi&c chng %inh %,t lun (i %/
9rAch :Hn ( B?4 BT khi pht hi&n ch)l sai trong nghin cu c-a ()ng nghi&p/
9rAch :Hn ( >+,- 2=4+ khi nhn :+ng (#Lc ch)l J u c-a ()ng nghi&p ( (
;ut v n ( nghin cu %i/
$. N79x8- 24 2I=4+ @O-
Fhi vi t trAch :Hn, ng#.i nghin cu cmn t)n trng nguJn tnc bo %t c-a ngu) n
ti li&u (#Lc cung c p, nu n$i cung cp c2 Ju cmu nJ/ Ng#.i nghin cu cmn hdi C
ki n n$i cung cp ti li&u v l% r, ti li&u (2 c2 thu,c bA %t 6u)c gia, bA %t c-a
%,t hgng, bA %t c-a c nhn haJ kh)ng, ()ng th.i ;in ph=p (#Lc s_ :*ng trong cc
n ph % c)ng b)/
N$i cung c p th)ng tin c2 th cho ph=p s_ :*ng ti li&u trn nhi u %c (,, nh#D
v nguJn tnc c2 (#Lc c)ng b) kh)ng nu (#Lc c)ng b), th7 c)ng b) ( n %c (,
no/
p. R -7+C 4EC 2I=4+ @O-
X \V X
-7+C K+/C +z4 0i t (mJ (-, r rng ;ut ; c-a trAch :Hn khoa hc l s th
hi&n tAnh chu n ;c khoa hc c-a tc gi/ N2 giEp ng#.i (c :l tra cu l+i cc t#
t#jng, cc lun (i %, cc tc ph % % tc gi (g trAch :Hn/
-7+C 2I?4+ -+1P: 0i %,t trAch :Hn khoa hc ghi r tn tc gi c-a trAch
:Hn, ()ng nghi&p bit r (#Lc trch nhi&% c-a ng#.i (g nu ra lun (i % (#Lc trAch
:Hn/
-7+C >+?> .| phi trAch :Hn l s th hi&n C thc t)n trng php lut v 6uJ n
tc gi/ Nu kh)ng ghi trAch :Hn, ng#.i vi t hon ton c2 th b4 tc gi ki&n v b4 ;_ lC
th<o cc lut l& v sj h@u trA tu&/
-7+C D0/ D54 0i t (mJ (-, chun ;c cc trAch :Hn khoa hc l th hi&n s
t)n trng nh@ng ca% k t v chun %c (+o (c trong khoa hc

/ Nh@ng lo+i sai ph+%

cmn trnh trong trAch :Hn khoa hc l ch=p ton v?n %,t phmn ho"c ton b, c)ng tr7nh
c-a ng#.i khc % kh)ng ghi trAch :Hn! lJ C, ho"c nguJn v?n c-a tc gi % kh)ng
ghi trAch :Hn ;ut ;/ O} c2 ghi tn tc ph % vo %*c ]9i li&u tha% kho^, nh#ng
kh)ng che r nh@ng (i u (g trAch :Hn chng vHn l vi ph+%/
q. NG1 7+1 2I=4+ @O-
9rAch :Hn khoa hc c2 th ghi cu)i trang, cu)i ch#$ng ho"c cu)i sch, tu th2i
6u<n c-a ng#.i vi t v tu nguJn tnc :o cc nh ;ut bn 6uJ (4nh/
s)li trAch :Hn (#Lc (nh s) che :Hn b?ng %,t con s) nhd ("t cao trn :Yng ch@
b7nh th#.ng/ 9rong cc ch#$ng tr7nh so+n tho c-a %J tAnh, ng#.i ta (g ("t s?l n ch
(, (nh s) tootnot< v c2 th t (,ng (i u chenh trong ton b, tc ph %/
r. MO9 7+1 2I=4+ @O-
8c nh ;ut bn th#.ng c2 nh@ng truJ n th)ng khc nhau/ s,t s) nh ;ut bn
v c$ 6uan khoa hc j n#c ta c2 6uJ (4nh v cch ghi trAch :Hn/ 0A :*, 6uJ (4nh v
cch ghi trAch :Hn c-a %,t sI nh ;ut bn (#Lc che trong P,p KD
P,p K
KK/ c% 0?n 8hAD WNch s7 /Gn ho 3it A(m, N;b/ 9r, 9hnh ph) P) 8hA
sinh, KVV>, tr/ \X/
Z8ch trAch :Hn c-a Ah [uUt 8n LhFnh trN "ufc gi([
K/ P<rtb<rt rutt<rti<l:, 6h# grigins o' =o&#rn ;ci#nc#, K\bbXKWbb Zaon:on,

0h 8ao c%D h* cng 8i gi(+ng i^ hi hojc Qho( hojc / Lng ngh) 9r#.ng c+i hokc Fhoa hokc ig h,i v
Nhn v?n, KVV, tr/
X b X
KVV[, pp/ KX/
>K/ S<< Qno rocknun:, ] aost a<tt<r tro% Sch<<l< to aavoisi<r,^ Wchnos,
KVoXKVoW, pp/ \VX>, tor o :itt<r<nt <valuation ot Sch<<l<s rol</
s. Ve1 D18J : .d9 | K+1 7+1 2I=4+ @O-
K[ S_ :*ng %,t cch (nh s) trAch :Hn th)ng nht trong ton b, ti li&u/
>[ 8ch ghi s) che :Hn ti li&u tha% kho c2 th nh# sauD
Fhi ghi trAch :Hn j cu)i trang th7 ho"c ghi :gJ s) lin t*c tM (mu cho ( n ht
ti li&u, ho"c bnt (mu l+i th t th<o tMng trang/ 9uJ nhin, nn s_ :*ng cch
(nh s) t (,ng c-a ch#$ng tr7nh so+n tho trn %J tAnh/ 8h#$ng tr7nh nJ
giEp t (,ng snp ;p ti li&u tha% kho khi tc gi cmn th% ho"c bt/
Fhi ghi trAch :Hn j cu)i ch#$ng ho"c cu)i sch th7 %)l i ti li&u c2 th che cmn
li&t k %,t lmn th<o th t ch@ ci, nh#ng trong s) che :Hn j %)l i (o+n trAch,
cmn ghi k% s) trang/ 0A :*, (o+n v?n (#Lc trAch :Hn j trang >o trong ti
li&u s) Ko (#Lc ghi trong : u ngo"c vu)ng l Ko,>o/ 9uJ nhin cch nJ
che thun lLi trong tr#.ng hLp (nh %J c$ khA, kh)ng tn :*ng (#Lc %"t #u
vi&t trong cch (nh s) trong phmn % % so+n tho v?n bn c-a %J tAnh/
X K X
CHNG V
T CHC TH\C HIN ) TI
9B chc thc hi&n ( ti (#Lc ;c (4nh :a trn tr7nh t logic c-a nghin cu/
9uJ nhin n2 c2 th rt linh ho+t/ 8h?ng h+n, ()i khi ng#.i nghin cu nJ ra C t#jng
nghin cu sau khi (g tAch lu' (#Lc %,t s) l#Lng ti li&u rt ln/ 9rong tr#.ng hLp
nJ, th)ng tin (n tr#c khi ;ut hi&n C t#jng/ Ng#c l+i, trong nhiu tr#.ng hLp,
ng#.i nghin cu (#Lc giao nhi&% v* nghin cu tr#c khi thu thp ti li&u/ Fhi (2 C
t#jng nghin cu (n tr#c khi thu thp (#Lc th)ng tin/ cJ l %,t ("c (i % rt 6uan
trng c-a nghin cu khoa hc/ 9uJ nhin, trong %i tr#.ng hLp, ng#.i ta vHn c2 th
;c (4nh Z%,t cch rt s$ b,[ cc b#c (i cho vi&c thc hi&n ( ti/ 9rong 6u tr7nh
thc hi&n ( ti ng#.i nghin cu hon ton c2 th c?n c t7nh h7nh c* th ( (iu
chenh
8c b#c thc hi&n ( ti kh)ng 6u ch"t ch nh# vi&c (iu hnh %,t c)ng ngh&
sn ;ut/ s)li ng#.i nghin cu cmn tha% kho C ki n cc tc gi khc nhau, c?n c
("c (i % l5nh vc nghin cu c-a %7nh, c?n c nh@ng (iu ki&n (% bo cho nghin
cu, v/v/// % 6uJ t (4nh %,t tr7nh t thAch hLp/
Bdl4 &. 'AC 4+z- D8k 2e1
0i&c la chn ( ti c2 %,t C ngh5a rt 6uan trng/ 82 th ;<% ;=t vi&c la chn
( ti th<o %,t s) n,i :ung sauD
9r#c hGt cmn ;c (4nh nhi&% v* nghin cu/ Nhi&% v* nghin cu l c2 th3 ;uwt
pht tM nhiu ngu) n nhi&% v*D
8h- tr#$ng pht trin kinh t v ;al h,i c-a 6u)c gia/
Nhi&% v* (#Lc giao tM c p trn c-a ng#.i ho"c nh2% nghin cu/
Nhi&% v* (#Lc nhn tM hLp ()ng vi cc ()i tc/
Nhi&% v* :o ng#.i nghin cu t ("t cho %7nh/
Sau (2, ;<% ;=t nhi&% v* nghin cu c-a (1 ti th<o cc tiu chAD
c ti c2 C ngh5a khoa hc haJ kh)ng
c ti c2 C ngh5a thc til n haJ kh)ng
c ti c2 cp thit phi nghin cu haJ kh)ng
82 (- (iu ki&n (% bo cho vi&c hon thnh ( ti kh)ng
c ti c2 ph} hLp sj thAch kh)ng
X > X
Bdl4 $/ b,x @A-7 D8k 4dG-7 Me .N> K8R +/04+ -7+18- 459
c c#$ng (#Lc ;J :ng ( tr7nh c$ 6uan v t) chc ti trL ph :uJ&t! l c$ sj
( l% vi&c vi cc () ng nghi&p/ 9rong n,i :ung ( c#$ng cmn thuJt %inh nh@ng
(i % sauD
T8- D` 2e1/ 8ch ("t tn (1 ti (g nu trong Uhmn uu/
'| @/ 4+z- D8k 2e1 Z9+i sao t)i chn (1 ti nJ (3 nghin cu[ . 9huJ t %inh lC
:o chn ( ti chAnh l tr7nh bJ %*c (Ach nghin cu/
'c4+ US -7+18- 459 Zi (g l% g7[
Uhn tAch s$ l#Lc !Nch s7 nghin cu/
a% r %c (, nghin cu c-a cc ()ng nghi&p (i tr#c ( che r ( ti s k
thMa (#Lc (iu g7 j ()ng nghi&p/
8Yn trIng %ng no cc (vng nghi&p ch#a l% v chng %inh, ( ;ut
nghin cu kh)ng l"p l+i k t 6u % cc ()ng nghi&p (i tr#c (g c)ng b)/
MH4 2189 -7+18- 459 Z9)i (4nh l% g7[/ 9r7nh bJ nh@ng c)ng vi&c : (4nh l%
:#i :+ng c mCc ti*u4 8?n c cJ %*c tiu % ;c (4nh nhi&% v* nghin cu c* th/
8J %*c tiu rt cmn trong vi&c phn tAch, c* th ho n,i :ung v t) chc nghin cu/
P+0: M1 -7+18- 459 Z9)i gii h+n n,i :ung nghin cu (Gn (u[/ 82 > lo+i
ph+% vi (#Lc ;<% ;=tD
pii h+n ph+% vi n,i :ung nghin cu//
pii h+n ph+% vi th.i gian :i|n biGn c-a s ki&n (3 ;<% ;=t/
MO9 K+</ U?2 Z9)i chn %Hu no (3 kho st[/ cJ l %Hu (#Lc chn trong
khch th3, bji v7 ng#.i nghin cu kh)ng th3 c2 (- 6u' th.i gian v kinh phA ;<% ;=t
ton b, khch th3/
V_- D` -7+18- 459 Z9)i phi tr l.i nh@ng cu hdi no trong nghin cu[
G1< 2+9xy2 -7+18- 459 Zaun (i3% khoa hc c-a t)i l g7[
'AC 4+z- .9N- 45 Me >+dG-7 >+?> 2+9 2+N> 2+;-7 21-/ Z9)i :}ng lun c no
v1 lC thuJGt v thc ti|n (3 chng %inh lun (i3% khoa hc c-a t)i[ Uh#$ng php thu
thp th)ng tin (#Lc phn chia thnh cc nh2% ph#$ng php nghin cu ti !iu)
phng php phi th-c nghim / phng php th-c nghim (g tr7nh bJ trong cc
phmn trn/
'N> @C-+ U?4+ 4g-7 2?4 M18-/ ap k ho+ch nhn lc, bao g) % cc lo+i nhn lc
sauD
Nhn lc chAnh nhi&% Ztull ti%< statt[, l lo+i nhn lc l% vi&c ton th.i
gian/
X \ X
Nhn lc ki% nhi&% Zpart ti%< statt[, l nhn lc che :nh %,t phmn 6u'
th.i gian tha% gia nghin cu/
Nhn lc chAnh nhi&% 6uJ ()i Z<6uival<nt tull ti%< statt[, l lo+i nhn lc
nhn khon vi&c, tAnh 6ui ()i b?ng %,t s) thng chAnh nhi&%/
9rong :anh sch c,ng tc vin, cmn : ki n ht cc lo+i nhn lc khc nhau (
thc hi&n nh@ng nhi&% v* thumn tuC %ang tAnh k' thutD
9h# kC hnh chAnh thc hi&n cc th- t*c hnh chAnh, sn% v?n phYng ph % v
thit b4, (iu hnh chi tiu v l% 6uJ t ton vi ti v*, lin h& vi c,ng tc
vin, t) chc h,i ngh4, in n ti li&u, v/v//
Nhn vin ph* trL, nh# thA nghi&% vin Znu nghin cu trong l5nh vc k'
thut[, ;_ lC s) li&u th)ng k v cc phiu (i u tra, v/v///
T18R - Dg 2+A4 +1P- D8k 2e1. F ho+ch tin (, (#Lc ;J :ng c?n c Ju cmu c-a c$
6uan giao nhi&% v*/
uA 2/?- K1-+ >+= -7+18- 459. O ton kinh phA nghin cu c2 th bao g) % chi
phA l#$ng, chi phA nghin cu, chi phA %ua sn% ti li&u, in n, v/v// 8c lo+i chi phA nJ
(#Lc h#ng :Hn kh chi tit trong h& th) ng %Hu biu c-a c$ 6uan ti trL/ s,t vi chi
tit cmn (#Lc hiu nh# sauD
8hi phA l#$ng D g) % l#$ng chAnh nhi&%! l#$ng ki% nhi&%! l#$ng chAnh
nhi&% 6uJ ()i/
8hi phA nghin cuD tin tr cc bn phn tAch, nghin cu, :4ch thut! phdng
v n! in, pht, h#ng :Hn v ;_ lC k t 6u (iu tra! chi phA (i l+i, ?n j ph*c v*
cc cu,c (iu tra/
8hi phA %ua v ;ut bn ti li&u , bao g) % %ua sch, ti li&u, tr cho vi&c
cung cp s) li&u! ;ut bn cc bn tin nghin cu/
8hi phA h,i ngh4 , bao g) % tin th} lao bo co! thu phYng hp, n#c u)ng,
thu nhn vin! in ch*p ti li&u/
8hi phA %ua sn% nguJn li&u, thit b4 v n?ng l#Lng/
Ngoi ra, cYn c2 th c2 nh@ng chi phA kh)ng l#.ng (#Lc ht trong cc v?n
bn h#ng :Hn hi&n hnh/
C+9,J - Bc K8R +/04+ -7+18- 459 . 0?n bn k ho+ch nghin cu (#Lc chun b4
nh? % hai %*c (AchD
0?n bn php lC th<o Ju cmu c-a c$ 6uan ti trL/ ao+i v?n bn nJ >+<1 .e:
2+3/ :O9 :o cc c$ 6uan nJ 6uJ (4nh Z0A :*, %Hu c-a r, Fhoa hc v
8)ng ngh&[/
X X
0?n bn ( tho lun v s_ :*ng n,i b, trong nh2% nghin cu/ 0 n,i :ung,
v?n bn nJ phi nht 6un vi v?n bn trn, nh#ng 6uJ (4nh c* th h$n cc
6uan h& n,i b, gi@a cc thnh vin c-a nh2% nghin cu/
C+9,J - Bc >+dG-7 21P- -7+18- 459. 8c ( ti trong khoa hc t nhin v k'
thut th#.ng c2 nhu cmu v thit b4 thA nghi&%/ Ng#.i nghin cu c2 th (#Lc cung
cp %,t s) ph#$ng ti&n c2 s?l n trong phYng thA nghi&% c-a nh tr#.ng ho"c vi&n
nghin cu! chng c2 th phi (i thu ho"c %ua sn%/
Bdl4 p. T+9 2+N> Me QS .| 2+;-7 21-
8)ng vi&c nJ th#.ng (#Lc tin hnh sau khi ( ti (g (#Lc cp kinh phA ho"c
bit chnc chnn s (#Lc c p kinh phA/
'N> @C-+ :H4 2d .1P9. Ng#.i nghin cu cmn :nh th.i gian l% vi&c trong cc
kho l#u tr@, cc trung t% th)ng tin, t# li&u, th# vi&n v tip ;Ec c nhn/ ap :anh
%*c t# li&u cmn th<o h& th)ng phn lo+i ph} hLp ( c2 kh n?ng t#$ng hLp vi h&
th)ng th)ng tin t# li&u chung/
'N> >+18R 9 2+d :H4. Ng#.i nghin cu phi t lp cc phiu th# %*c ( ti&n tra
cu/ Uhiu th# %*c nn l% th<o %Hu c-a cc th# vi&n ( ti&n ()i chiu, chng c2 th
ci tin th<o th2i 6u<n tra cu c-a c nhn, nh#ng cmn bo (% Ju cmu rt 6uan trng
l ghi rt r ngun t# li&u, m^ s c-a th# vi&n ( ti&n tra cu/
~9<- .| @ .1P9 B6k -7 :?x 2=-+. a#u tr@ trong QSr ( l% vi&c trn %J tAnh/
bS .| K8R 2 h9< -7+18- 459, bao g) % vi&c ;_ lC cc th)ng tin (4nh l#Lng ( pht
hi&n (,ng thi v 6uJ lut bin (,ng c-a cc tha% s) ! ;_ lC cc th)ng tin (4nh tAnh (
t7% ki % cc %) i lin h& logic/
Bdl4 q. V18R 2 B?/ 4?/ 2;J -7 K8R 2 D8k 2e1 -7+18- 459
ro co k t thEc ( ti l %,t c)ng vi&c h& trng, v7 (J l c$ sj ( cc h,i ()ng
nghi&% thu (nh gi nh@ng c) gnng c-a tc gi, ()ng th.i chng l bEt tAch c-a tc gi
( l+i cho cc ()ng nghi&p (i sau/ Nh@ng ( ti ln th#.ng c2 %,t t)ng bin tp giEp
vi&c chun b4 bo co/ Ng#.i t)ng bin tp c2 trch nhi&% ;J :ng ( c#$ng, h#ng
:Hn cc () ng nghi&p tr7nh bJ th)ng nht ch#$ng %*c, s_a b) c*c, v?n phong/
Bdl4 r. ?-+ 71? Me -7+1P: 2+9 D8k 2e1
Nghi&% thu ( ti l s (nh gi cht l#Lng c-a ( ti ( c)ng nhn haJ kh)ng
c)ng nhn k t 6u nghin cu/ Nghi&% thu ( ti l c)ng vi&c c-a c$ 6uan 6un lC (
ti ho"c bn giao nhi&% v* nghin cu, gi chung l rn /
Nh# vJ, ( c2 th nghi&% thu (#Lc ( ti, rn phi c2 cch (nh gi cht
l#Lng thc hi&n ( ti/ 9h thc nghi&% thu (#Lc thc hi&n nh# sauD
s,t ho"c hai chuJn gia a% hiu l5nh vc nghin cu (#Lc %.i vi t nhn ;=t
phn bi&n th<o cc tiu chun % rn ("t ra/ 9u %c (, cmn thit, rn
c2 th s_ :*ng phn bi&n c)ng khai ho"c phn bi&n bA %t ( gi@ khch 6uan
C ki n phn bi&n/
X o X
s,t h,i ()ng nghi&% thu (#Lc thnh lp vi %,t s) l thnh vin :o rn
%.i/ S) l#Lng thnh vin (#Lc 6uJ t (4nh th<o 6uJ (4nh c-a rn /
P,i ()ng s ngh< rn r tr7nh bJ bo co k t 6u nghin cu, ngh< C ki n
phn bi&n v bd phiu nghi&% thu ( ti/
Ft 6u bd phi u c-a h,i ()ng l c$ sj ( rn ;<% ;=t vi&c nghi% thu/
Bdl4 s. C;-7 B;R K8R 2 h9< -7+18- 459
9rM nh@ng k t 6u nghin cu c2 tAnh h& trng v an ninh v 6u) c phYng, %i k t
6u nghin cu cmn (#Lc c)ng b)/ s,t k t 6u nghin cu (#Lc c)ng b) %ang nhiu C
ngh5a, nh# (2ng g2p %,t nhn thc %i trong h& th)ng tri thc c-a b, %)n khoa hc!
%j r,ng s trao ()i ( tip t*c pht trin l5nh vc nghin cu! kh? ng (4nh v %"t sj
h@u c-a ng#.i nghin cu ()i vi sn ph %/
F t 6u nghin cu c2 th (#Lc c)ng b) trn bo, t+p chA chuJn ngnh, chng c2
th (#Lc c)ng b) trn cc ph#$ng ti&n truJ n th)ng (+i chEng/
TI 'IU C THM
K/ 0h 8ao c%D Uh#$ng php lun Nghin cu Fhoa hc, N;b pio :*c, >bKK
X X
>/ 0h 8ao c%D cnh gi Nghin cu Fhoa hc, N;b Fhoa hc v F' thut,
>bb
\/ a 9_ 9hnhD Nhp %)n aogic hc Zun lmn th hai[, N;b 9r, 9U Pv 8hA
sinh, >bbo
/ 0#$ng 9wt c+tD aogic hc (+i c#$ng Ziuwt bn lmn th hai[, N;b c+i hc
quIc gia P N,i, KVV
X X
PH 'C I
BIwU MU NG K
NNOPQN CRS TOUV OWC
X W X
M,f9 D8k 4dG-7 -7+18- 4dR9 K+/C +/4
B18J9 & F KHCN
T+9xy2 :1-+ D` 2e1 -7+18- 459 K+/C +z4
& T8- D8k 2Ck1 $ MCf U;R
p T+Gk1 71C- 2+d4 +18- q C,R> h9CJ- .xR
NN
r)k,
9i nh 8S
r T+9;4 C+dG-7 2I1k-+ Y-8R9 4/Ra
s H/ 28- 4+9J -+18 : D8k 2Ck1
Pokc ha %, hok c vik , chuJn %)nD
8h# c vuk D 8$ 6uanD
cik a chi D cik n thoakiD
" CG h9C- 4+9J h9CJ-
8$ 6uan chu tri D
cik a chi D
cik n thoak iD a;D
CG h9C- >+;R1 +G> 4+1R-+
X V X
uC-+ UCR 4+ -+df-7 -7dGk1 2+d4 +18- 4+1R-+
K
>
\

W
H/ MCk 28- H/4 +Ck :! +/4 M1 CG h9C-
4+9x8- :;-

&% T1k-+ +1k-+ -7+18- 4dR9 GJ -7/Ck1 -dGR4
X ob X
&& T1k-+ +1k-+ -7+18- 4dR9 GJ 2I/-7 -dGR4
/
&$ M94 2189 49JC D8k 2Ck1
TIo-+ Bx
X s*c tiu
X Nhi&% v*
X 8u hdi
X pi thuJGt
X oK X
&p N;1 @9-7 -7+18- 4dR9 Y4/R 2+8J .Ck : BCJ- 4+1 218R2 K3k : 2+3/a
9r7nh bmJD
aun c
9iGp cn
pi thiGt
&q N+9 4,k9 K1-+ 28R F QCf +;1! D1C 4+1J CR> @9-7
X o> X
&r M; 2CJ >+dG-7 >+CR> -7+18- 4dR9
K[ Nghin c#u tai lik u
>[ 9hi nghik % trong pho ng
\[ Fha o sat (i n :al
[ 9hi nghik % ngoa i hik n tr#$ ng
o[ Uho ng v n chuJn gia
o[ ci u tra ;al h)k i hokc
&s HG> 2CR4 h9;R4 28R
9n ()i tac N)k i :ung h$k p tac
cal
h$k p
tac
O#k
ki n
h$k p
tac
&" uC-7 UCJ - >+,J :! K8R2 h9CJ 2C/ IC
u uu uuu
X sl u Z%o:<l, %ak<t[ X quJ tri nh c)ng nghk ,kJl thukt X S$ ()
X Sa n ph % X Uh#$ng pha p X ra ng s) lik u
X 0kt lik u X 9iu chu n X rao cao phn ti ch
X 9hi t bik , %a J %o c X qui phak % X 9a i lik u :#k bao
X OJ chuJ n c)ng nghk X c a n
X pi) ng cJ tr)ng X quJ hoakch
X pi) ng gia su c X auk n ch# ng kinh t kJl thukt
X 8h#$ng tri nh %a J ti nh
X ra n khuJ n nghik
X Fha c
X o\ X
& t89 4,k9 K+/C +/4 D;R1 MGR1 UCJ - >+,J : Y4+/ D8k 2Ck1 KHTN MCk KHbHa
99 9n sa n ph % Nu cu khoa hokc 8hu thi ch
K
>
\
& t89 4,k9 Kxf 2+9,2! 4+1J 2189 4+,R2 .dG-7 D;R1 MGR1 UCJ - >+,J : Y4+/ D8k 2Ck1 KHCNa
s# c cht l#$k ng
99 9n sa n ph % va chi tiu
cht l#$k ng chu J u
c$n vik
(o
8 n (akt
sl u t#$ng t#k
S) l#$k ng
sa n ph %
9rong
n#$ c
9h gi$ i
K > \ o
X o X
$% C+1 >+1R 4+/ :; 2 DG- M1 UCJ - >+,J : K+/C +/4 4;-7 -7+8 2C/ IC Y4+/ UCJ - >+,J : @C-7 Ia
99 9n sa n ph %
c$n vik
(o
O#k ki n chi phi cho K
($n vik sa n ph %
pia thik tr#$ ng
Z9rik u ()ng[ 9rong
n#$ c
9h gi$ i
K > \ o
$& K1-+ >+1R 2+d4 +18- D8k 2Ck1 YTI189 D;k-7a
99 Ngu)n kinh phi 9)ng s) 9rong (o
9hu
khoa n
chuJn
%)n
NguJn,
vkt lik u,
n/ l#$k ng
9hi t bik ,
%a J %o c
iJ
:#k ng, s# a
ch#l a nho
8hi kha c
A

T;J -7 U;R
9rong (oD
X Ngn sa ch SNFP
X 0)n ti n :uk ng
X 0)n t#k co
B T+9 +;k1
X oo X
$$ T18R- D; 2+d4 +18-
99 N)k i :ung c)ng vik c Sa n ph %
pha i (akt
9h$ i gian
b?t (u, kt thuc
Ng#$ i, c$ 6uan
th#kc hik n
K > \ o
K
>
\
// , nga J tha ng n?% /
CG h9C- 4+9J 2I1k
ZFJ tn, (ong :u[
C+9J -+18 : D8k 2Ck1
ZFJ tn[
CG h9C- 4+9J h9CJ-
ZFJ tn, (ong :u[
X o X
uA 2/?- K1-+ >+= D` 2e1 -6: ............! : U////////////
Z 9# ngn sa ch s#k nghik p khoa hok c [
99 N)k i :ung cac khoan chi 9ha nh ti n
9rik u ()ng 9i lk
K
>
\

o
9hu khoan chuJn %)n
NguJn, vkt lik u, n?ng l#$k ng
9hi t bik , %a J %oc chuJn :u ng
iJ :#k ng, s# a ch#l a nho
8hi kha c
9)ng c)kng
G1<1 2Io-+ 4?4 K+/<- 4+1
Z 9rik u ()ng [
K+/CJ- &. T+98 K+/CR - 4+9x8- :;-
99 N)k i :ung thu khoan 9ha nh ti n
K
>
\
8)kng
X o X
K+/CJ- $. N79x8-! M,2 .18 9! -6-7 .dG-7
99 N)k i :ung c$n vik (o S) l#$k ng c$n gia 9ha nh ti n
>/K NguJn, vkt lik u
>/> Ouk ng cuk, phuk tung
>/\
>/
>/o
N?ng l#$k ng, nhin lik u
9han
cik n
i?ng, Ou
Nhin lik u kha c

N#$c
sua sa ch, ta i lik u, s) lik u
8)kng
K+/CJ- p. T+18R2 B1! :CR x :/R 4 4+9x8- @9k-7
99 N)k i :ung c$n vik (o S) l#$k ng c$n gia 9ha nh ti n
\/K sua thit bik c)ng nghk
\/> sua thit bik th# nghik %, (o
l#$ ng
\/\ Fh u hao thit bik
\/ 9hu thit bik
\/o 0k n chuJ n l? p (?kt
8)kng
X oW X
K+/CJ- q. b,x @d-7! UdJ C 4+dfC -+/J
99 N)k i :ung 9ha nh ti n
K
>
\

8hi phi ;J :#k ng/////////////////%> nha ;#$ ng, U9N

8hi phi s# a ch#l a//////////////////%> nha ;#$ ng, U9N
8hi phi l? p (?kt hk th)ng (ik n, hk th)ng n#$ c
8hi phi kha c
8)kng
K+/CJ- r. C+1 K+CR 4
99 N)k i :ung 9ha nh ti n
/K
/>
/\
/
8)ng tac phi
ci nghin c#u (i u tra taki cac (ik a ph#$ng
quan lJ c$ s$
8hi phi (anh gia , ki % tra, nghik % thu
8hi phi ki % tra
8hi phi nghik % thu n)k i b)k
8hi phi nghik % thu chi nh th#c Z$ cp 6ua n lJ ( ta i[
8hi kha c
P)k i thaoD
P)k i nghik D
n loat ta i lik u, v?n pho ng ph %
Oik ch ta i lik u
Uhuk cp chu nhik % ( tai
8a c chi kha c Zth# t#, c)ng v?n, giao :ik ch, (ik n thoaki, ta;[
8)kng
X oV X
PH 'C II
PH*N TCH CC SAI 'I C]A
'SXN YZN[D\U C\U TOUV OWC
X b X
CO] ^_
*t KHNG PHI ' BN MU TM TT 'UvN VN
M ' V u w PH*N TCH SAI 'I
C]A 'UvN VN# BO CO KHOA HC
MT S BIN PHP ~UN '
NHM N*NG CAO CHT 'NG u(t HC
TZNG TZUNG HC PH THNG bbb THNH
PH ttt
TM TT 'UvN VN TH(C S ~UN ' GIO uC
Chu1n ng*nh ~9<- .| 71?/ @H4
`a 9GD b/K/bo
H NI $%%s
X K X
M U
&. '| @/ 4+z- D` 2e1
9rong th.i (+i ngJ naJ, (3 pht tri3n b1n v@ng cc 6uIc gia, :n t,c (1u phi chE trng (Gn
c)ng tc (o t+o, pht tri3n nguvn nhn lc, b1n v@ng nhn ti cho (wt n#c/ PiGn php c-a n#c 8,ng
hYa ;g h,i ch- ngh5a 0i&t Na% t+i (i1u \o 6uJ (4nh ]pO c9 l 6uIc sch hng (mu^/ c3 gio :*c
gi@ (#Lc vai trY (2, Ngh4 6uJGt P,i ngh4 lmn th hai kh2a 0uuu c-a ran 8hwp hnh 9rung #$ng cng
(g ghi r ]pio :*c v (o t+o hi&n naJ phi c2 %,t b#c chuJ3n nhanh v1 chwt l#Lng v hi&u 6u (o
t+o, v1 sI l#Lng v 6uJ %) (o t+o, nhwt l chwt l#Lng :+J hc trong cc nh tr#.ng nh% nhanh ch2ng
(#a pO c9 (p ng Ju cmu %i c-a (wt n#c^/
s*c tiu c-a gio :*c phB th)ng l giEp PS pht tri3n ton :i&n v1 (+o (c, trA tu&, th3 chwt,
th{% %' v cc k' n?ng c$ bn nh% h7nh thnh nhn cch con ng#.i 0i&t Na% ;g h,i ch- ngh5a, ;J
:ng t# cch v trch nhi&% c)ng :n, chu{n b4 cho hc sinh tiGp t*c hc ln ho"c (i vo cu,c sIng lao
(,ng, tha% gia ;J :ng v bo v& 9B 6uIc/
Nng cao chwt l#Lng gio :*c, chwt l#Lng :+J hc tM ;#a (Gn naJ l nhi&% v* 6uan trng nhwt,
l sLi che (d ;uJn suIt ton b, 6u tr7nh :+J hc n2i ring v 6u tr7nh pht tri3n c-a nh tr#.ng n2i
chung/
9rong nh@ng n?% 6ua (#Lc s 6uan t% c-a cng, Nh n#c v nhn :n, chwt l#Lng gio :*c
j n#c ta c2 %,t sI tiGn b,, (g ;uwt hi&n %,t sI nhn tI %i, song nh7n chung vHn cYn nhi1u JGu k=%,
bwt cp/
c,i ngh cn b, 6un lC gio :*c n?ng lc cYn h+n chG kh)ng th<o k4p vi s (a :+ng v phc t+p
c-a cc ho+t (,ng gio :*c, 6un lC nh tr#.ng (3 nng cao chwt l#Lng :+J hc/
9enh NNN l %,t tenh %i1n nEi, (ang b#c vo th.i k (Bi %i ton :i&n su snc th<o Ju cmu
c-a (wt n#c, v ph} hLp vi ;u thG c-a th.i (+i/ 9hc hi&n cc Ngh4 6uJGt v ch- tr#$ng (Bi %i c-a
cng v1 gio :*c v (o t+o, trong nh@ng n?% gmn (J chwt l#Lng :+J hc j cc tr#.ng 9PU9 (#Lc
nng ln, nh#ng cYn ch%, thiGu v@ng chnc v ch#a (vng (1u j cc tr#.ng 9PU9 trong tenh/ c"c bi&t
trong l5nh vc 6un lC gio :*c, 6un lC chwt l#Lng :+J hc j cc nh tr#.ng 9PU9 (ang ("t ra nhi1u
vwn (1 bc ;Ec cmn s% (#Lc 6uan t% nghin cu, gii 6uJGt/ 9M nh@ng lC :o trn (ang ("t ra Ju
cmu cwp thiGt (Ii vi ng#.i l% c)ng tc 6un lC gio :*c phi tBng kGt, (Ec rEt kinh nghi&%, t7% ra cc
bi&n php (vng b,, %ang tAnh kh thi/
9M c$ sj lC lun v thc ti|n trn (J, t)i chn vwn (1D ]`t 9G b#%n )h.) $u;n l6 nhbm nng
cao chct l"ng d1 hc d tr&ng AO-A >>> Ah*nh )hG eee^ (3 nghin cu hJ vng g2p phmn vo
vi&c 6un lC nh% nng cao chwt l#Lng :+J hc j tr#.ng 9PU9 vi Ju cmu pht tri3n c-a ;g h,i/
$. MH4 D=4+ -7+18- 459
Nghin cu thc tr+ng v (1 ;uwt %,t sI bi&n php 6un lC nh% g2p phmn nng cao chwt l#Lng
:+J hc j cc tr#.ng 9PU9 tenh NNN/
p. N+1P: MH -7+18- 459
X Nghin cu c$ sj lC lun c-a vi&c 6un lC 6u tr7nh :+J hc v 6un lC nng cao chwt l#Lng
:+J hc trong nh tr#.ng phI th)ng/
X Fho st, (nh gi thc tr+ng chwt l#Lng :+J hc v vi&c 6un lC 6u tr7nh :+J hc j tr#.ng
9PU9 iii, thnh phI NNN, tenh NNN/
X P& thIng h2a v (1 ;uwt %,t sI bi&n php 6un lC nh% nng cao chwt l#Lng :+J hc j cc
tr#.ng 9PU9 tenh NNN/
q. K+?4+ 2+ Me D1 2di-7 -7+18- 459
fg<g Th.ch thM ngh#n c2u
8)ng tc 6un lC 6u tr7nh :+J hc j tr#.ng 9PU9/
fgIg EG# t"ng ngh#n c2u
Nh@ng bi&n php 6un lC nh% nng cao chwt l#Lng :+J hc j tr#.ng 9PU9 iii, thnh phI
NNN, tenh NNN/
r. G1< 2+9xy2 K+/C +z4
8hwt l#Lng :+J hc j cc tr#.ng 9PU9 tenh NNN hi&n naJ cYn c2 nhi1u h+n chG/ NGu ;J
:ng v p :*ng %,t cch linh ho+t, sng t+o v (vng b, cc bi&n php 6un lC (#Lc h& thIng h2a, c2
tAnh kh thi v hi&u 6u s nng cao (#Lc chwt l#Lng :+J hc j cc nh tr#.ng 9PU9/
X > X
s. G1l1 +0- D` 2e1
0i (i1u ki&n v kh n?ng c-a bn thn, trong (1 ti nJ che tp trung nghin cu nh@ng bi&n
php 6un lC c-a ng#.i hi&u tr#jng nh% nng cao chwt l#Lng :+J hc j tr#.ng 9PU9 iii, thnh
phI NNN/
". P+dG-7 >+?> -7+18- 459
c3 thc hi&n %*c (Ach v nhi&% v* c-a (1 ti, trong 6u tr7nh nghin cu t)i (g s_ :*ng cc
ph#$ng php chAnh sauD
Nh2% ph#$ng php nghin cu lC thuJGt/
Nh2% ph#$ng php nghin cu thc ti|n/
. C_9 2I{4 .9N- M6-
aun v?n gv%D phmn %j (mu, phmn n,i :ung khoa hc, phmn kGt lun v khuJGn ngh4/
Uhmn n,i :ung khoa hc gv% \ ch#$ngD
8h#$ng KD 8$ sj lC lun c-a vi&c 6un lC :+J hc v nng cao chwt l#Lng :+J hc j tr#.ng
9PU9/
8h#$ng >D 9hc tr+ng chwt l#Lng :+J hc v 6un lC chwt l#Lng :+J hc j tr#.ng 9PU9 iii,
9hnh phI NNN/
8h#$ng \D Nh@ng bi&n php 6un lC nh% nng cao chwt l#Lng :+J hc j tr#.ng 9PU9 iii
9hnh phI NNN/
C+dG-7 &
C S ' 'UvN C]A VIC ~UN ' u(t HC
V N*NG CAO CHT 'NG u(t HC
TZNG TZUNG HC PH THNG
&.&. K+?1 h9?2 M` .c4+ US -7+18- 459 M_- D`
9rong vi thp nin gmn (J 6un lC gio :*c l %,t vi&c (#Lc nhi1u nh nghin cu trong v
ngoi n#c 6uan t% j nhi1u g2c (, v l5nh vc khc nhau vi %*c (Ach l% r th% nh@ng vwn (1 lC
lun, thc ti|n 6un lC gio :*c/
9rong nh@ng nghin cu %i, nghin cu v bi&n php 6un lC nh% nng cao chwt l#Lng v
hi&u 6u ho+t (,ng :+J hc trong cc nh tr#.ng c2 v4 trA ("c bi&t/
c1 cp (Gn vwn (1 nJ nhi1u nh nghin cu n#c ngoi, nhwt l j ain i) ch cho rngD FGt 6u
ton b, ho+t (,ng c-a nh tr#.ng ph* thu,c rwt nhi1u vo vi&c tB chc (Eng (nn c)ng tc ho+t (,ng
c-a (,i ngh gio vin v ho+t (,ng hc tp c-a hc sinh trong nh tr#.ng/
9rong cc tc ph{% c-a %7nh, nhi1u tc gi ngoi n#c (g (1 cp (Gn nh@ng vwn (1 cIt JGu c-a
6un lC n2i chung v 6un lC gio :*c n2i ring nh#D p/9aJlor, p/saJor, O/p<org<, U/Oruck<v,
/Tuchi/// chng (g c2 nh@ng (2ng g2p to ln trong l5nh vc lC lun v1 6un lC/ 9rong l5nh vc 6un
lC gio :*c c2 nh@ng (2ng g2p c-a nh@ng tc gi nh#D s/u/F)n:ucov v1 6un lC khoa hc gio :*c/
- 0i&t Na% nh@ng nghin cu 6un lC gio :*c (g (#Lc ("c bi&t 6uan t% trong vYng h$n %,t
thp k 6ua/ Ngoi nh@ng (2ng g2p c-a cc nh gio :*c hc, t% lC hc :Hn (mu nh#D NguJ|n an!
c"ng 0h Po+t! Uh+% Ngc quang, Uh+% sinh P+c/// (g c2 nhi1u tc gi khc (1 cp (Gn cc l5nh vc
khc nhau c-a 6un lC gio :*c nh#D
01 lC lun 6un lC gio :*c c2D c"ng quIc ro! NguJ|n cc 8hAnh, NguJ|n 9h4 s' a,c///
Nhwt l tM khi 0i&n 6un lC gio :*c! Fhoa 9% lC gio :*c c+i hc s# ph+% P N,i u! Fhoa s#
ph+% c+i hc quIc gia! Fhoa qun lC gio :*c c+i hc P N,i %j h& (o t+o c_ nhn v th+c s'
chuJn ngnh 6un lC gio :*c (g c2 nhi1u lun v?n th+c s', tiGn s' (1 cp (Gn nh@ng bi&n php 6un
lC gio :*c/ 9uJ nhin nh@ng nghin cu v1 bi&n php 6un lC nh% nng cao chwt l#Lng :+J hc j
%,t nh tr#.ng trung hc phB th)ng cYn ch#a h& thIng/
Ngh4 6uJGt 9 uu kh2a 0uuu c-a cng ta ;c (4nh %*c tiu chiGn l#Lc pht tri3n pio :*c co
t+o/ c"c bi&t ngh4 6uJGt 9 uu kh2a 0uuu (g thc s coi pio :*c co t+o l 6uIc sch hng (mu, l
s nghi&p ton cng, c-a Nh n#c v c-a nhn :n/ iuwt pht tM nh@ng nhi&% v*, nh@ng Ju cmu bc
thiGt hi&n naJ, (3 thc hi&n tIt %*c tiu (o t+o th7 vi&c nng cao chwt l#Lng :+J v hc trong %i Nh
X \ X
tr#.ng lu)n coi l nhi&% v* hng (mu, l n1n tng %ang tAnh 6uJGt (4nh s pht tri3n c-a %i Nh
tr#.ng/
a% thG no (3 nng cao chwt l#Lng :+J v hc trong hon cnh hi&n naJ nhwt l cc tr#.ng
9PU9 c-a %,t tenh %i1n nEi/
0i c#$ng v4 hi&u tr#jng tr#.ng 9PU9 t)i rwt tr?n trj v 6uan t% (Gn vwn (1 nJ! (2 chng l
lC :o (3 t)i chn (1 ti trn l% lun v?n tIt nghi&p h& th+c s' 6un lC gio :*c/
&.$. H/02 Dg-7 @0x +z4 Me :1 h9C- +P 4EC - D1 Ml1 UA >+?2 2I1- 4EC -7dm1 +z4.
<gIg<g Oot ng d1
a s tB chc, (i1u khi3n tIi #u 6u tr7nh PS l5nh h,i tri thc, h7nh thnh v pht tri3n nhn cch
PS/ 0ai trY ch- (+o c-a ho+t (,ng :+J (#Lc bi3u hi&n vi C ngh5a l tB chc v (i1u khi3n s hc tp
c-a hc sinh, giEp h nn% kiGn thc, h7nh thnh k' n?ng, thi (,/ Po+t (,ng :+J c2 chc n?ng k=p l
truJ1n (+t th)ng tin :+J v (i1u khi3n ho+t (,ng hc/ N,i :ung :+J hc th<o ch#$ng tr7nh 6uJ (4nh,
bng ph#$ng php nh tr#.ng/
<gIgIg Oot ng hc
a 6u tr7nh t (i1u khi3n tIi #u s chiG% l5nh khi ni&% khoa hc, bng cch (2 h7nh thnh cwu
trEc t% lC %i, pht tri3n nhn cch/ 0ai trY t (i1u khi3n c-a ho+t (,ng hc th3 hi&n j s t gic, tAch
cc, t lc v sng t+o :#i s tB chc, (i1u khi3n c-a thJ nh% chiG% l5nh khi ni&% khoa hc/
Po+t (,ng hc c2 hai chc n?ng thIng nhwt vi nhau lD l5nh h,i th)ng tin v t (i1u khi3n 6u
tr7nh chiG% l5nh khi ni&% c-a %7nh %,t cch t gic, tAch cc, t lc/
<gIgKg Y@ mG# $uan h% g#a d1 hc v* )h.t tr#Mn
pio :*c v :+J hc trn thc tG cho thwJ c2 bn chwt (4nh h#ng, n2 kh)ng th3 thu,c ph+% tr}
t pht, thAch ng haJ tp nhi|%/
Nh# (g phn tAch j trn, ho+t (,ng :+J hc l %,t ho+t (,ng phc t+p, %*c tiu c-a n2 l t+o ra
s pht tri3n n2i chung v s pht tri3n trA tu& n2i ring c-a ng#.i hc/ 8hAnh v7 thG vwn (1 v1 %Ii 6uan
h& gi@a :+J hc v pht tri3n tM lu (g trj thnh %,t trong nh@ng vwn (1 lC lun c$ bn trong t% lC
hc s# ph+% v lC lun :+J hc/
9hc tG cho thwJ ()i khi trong nhi1u ti li&u, sch gio khoa cYn tvn t+i 6uan (i3% cho rng vwn
(1 gi@a :+J hc v pht tri3n c2 th3 6uJ thnh vwn (1 gi@a :+J hc v s pht tri3n trA tu&/ Fhi (1 cp
(Gn vwn (1 nJ, nh t% lC hc nBi tiGng i) 0iGt c/r/Rnc)nhin (g (#a ra C kiGn (Eng (nn v ;c (ng
nhwt/ 9h<o )ng ]0wn (1 :+J hc v pht tri3n^ lin tM ]v^ j (J hon ton kh)ng c2 C ngh5a phn
chia v %u thuHn % l s thIng nhwt gi@a :+J hc v pht tri3n/ S pht tri3n trA tu& che c2 (#Lc nh.
:+J hc v :+J hc l (i1u ki&n 6uan trng nhwt, gi@ vai trY ch- (+o (3 t+o nn s pht tri3n c-a ng#.i
hc/
<gIgfg hu. tr7nh d1 hc
P4a4k4P4 Qhi nimD ]q9OP l %,t 6u tr7nh s# ph+% b, phn, %,t ph#$ng ti&n (3 trau :vi hc
vwn, pht tri3n n?ng lc v gio :*c ph{% chwt, nhn cch th)ng 6ua s tc (,ng 6ua l+i gi@a ng#.i
:+J v ng#.i hc nh% truJ1n th* v l5nh h,i %,t cch c2 h& thIng nh@ng tri thc khoa hc, nh@ng k'
n?ng v k' ;o, nhn thc v thc hnh^/ N2i cch khc q9OP l tiGn tr7nh vn (,ng kGt hLp cc ho+t
(,ng :+J v hc (3 thc hi&n (#Lc nhi&% v* :+J hc/
0J ging :+J v hc tp (#Lc hi3u (Eng l hai %"t c-a %,t 6u tr7nh bB sung cho nhau, chG
#c lHn nhau, tc (,ng 6ua l+i vi nhau, kAch thAch (,ng lc bn trong c-a %i ch- th3 pht tri3n, t+o ra
ho+t (,ng :+J hc vi t# cch l %,t 6u tr7nh ton vn, tAch hLp/
P4a4k4a4 >n chUt c]( qu trnh & h2c
` q9OP l 6u tr7nh nhn thc (,c (o c-a PS :#i s tB chc, che (+o c-a p0, l 6u tr7nh c2
tAnh hai %"tD :+J v hc/ q9OP c2 hai nhn tI trung t%D ho+t (,ng :+J v ho+t (,ng hc/ Pai ho+t
(,ng nJ thIng nhwt vi nhau v phn nh tAnh chwt hai %"t c-a q9OP/
` q9OP l %,t h& ton vn, cc nhn tI c-a n2 tc (,ng lHn nhau th<o 6uJ lut ring, th%
nhp vo nhau, 6uJ (4nh lHn nhau t+o nn s thIng nhwt bi&n chng/
P4a4k4l4 ;- thfng nhUt 8in chng giB( & / h2c trong qu trnh & h2c
` q9OP tvn t+i nh# %,t h& thIng pht tri3n bi&n chng/ N2 phn nh %Ii lin h& twt JGu, ch-
JGu v b1n v@ng gi@a hai nhn tI trung t%D ho+t (,ng :+J c-a p0 v ho+t (,ng hc c-a PS/ S tc
(,ng 6ua l+i gi@a :+J v hc (#Lc phn nh tp trung trong vi&c tB chc (i1u khi3n v t (i1u khi3n
trong h& thIngD ]thmJ X trY^/
X X
S tc (,ng 6ua l+i gi@a :+J v hc phi (p ng (#Lc Ju cmuD nhn thc r %*c (Ach (i1u
khi3n, tB chc tIt cc %Ii lin h& ;u)i ng#Lc, la chn nh@ng ph#$ng php :+J hc thAch ng trn c$
sj phn tAch nh@ng th)ng tin thu (#Lc/ S tc (,ng 6ua l+i gi@a :+J v hc, gi@a thmJ v trY, (#Lc :i|n
ra th<o cwu trEc lg)rit/
0J trong q9OP ng#.i hc l ch- th3 chiG% l5nh tri thc, rn luJ&n k' n?ng h7nh thnh thi (,
ch kh)ng phi l nhn vt b4 (,ng hon ton l% th<o l&nh c-a p0/
&.p. ~9<- .| h9? 2Io-+ @0x +z4 2Idm-7 2I9-7 +z4 >+ 2+;-7
<gKg<g Th.# n#%m v@ $u;n l60 $u;n l6 g#.o d5c0 b#%n )h.) $u;n l6 g#.o d5c
P4l4P4P4 Qh(i nim /V qun !\
8ho (Gn naJ trong cc ti li&u chuJn ngnh ;uwt hi&n nhi1u 6uan ni&% khc nhau v1 6un lC/
m "u(n inm c]( cc tc gi n?c ngoi4
/ 9aJlo ZKWo X KVKo[, ng#.i (1 ;uwt thuJGt ]qun lC khoa hc^ cho rngD qun lC l biGt
(#Lc (i1u b+n %uIn ng#.i khc l%, v sau (2 thwJ (#Lc rng h (g hon thnh c)ng vi&c %,t cch
tIt nhwt v r nhwt/
m "u(n inm c]( cc tc gi trong n?co
9h<o tM (i3n 9iGng 0i&t th)ng :*ng, nh ;uwt bn gio :*c n?% KVVW 6un lC (#Lc hi3uD ]"un
!\ ! tp chc / iVu ,hinn hot ng c]( mt n /N c qu(n^/
Nh@ng 6uan ni&% v1 6un lC c-a cc tc gi trn tuJ c2 khc nhau v1 cch tiGp cn nh#ng (1u
tot ln %,t sI (i3% chung nhwt v1 qun lC nh# sauD
qun lC l %,t 6u tr7nh tc (,ng gJ nh h#jng c-a ch- th3 6un lC ln khch th3 6un lC nh%
(+t (#Lc %*c tiu chung/
Nh# vJ hi&u 6u 6un lC ph* thu,c vo cc JGu tID ch- th3, khch th3, %*c tiu, ph#$ng php,
c)ng c* 6un lC/
m Lhc nGng qun !\o
8hc n?ng 6un lC l %,t ho+t (,ng 6un lC chuJn bi&t, c$ bn % th)ng 6ua (2 ch- th3 6un
lC tc (,ng (i1u hnh j %i cwp/ 8c c)ng tr7nh nghin cu khoa hc 6un lC tuJ c2 nhi1u C kiGn ch#a
tht (vng nhwt trong thut ng@ (3 che ra cc chc n?ng 6un lC, song v1 c$ bn (g thIng nhwt c2 chc
n?ng c$ bnD FG ho+ch h2a 9B chc 8he (+o Fi3% tra/
m Lc ngu*n tTc qun !\D
qun lC cc tB chc ZFinh tG, chAnh tr4, v?n h2a, gio :*c///[ thc chwt l 6un lC con ng#.i ho+t
(,ng trong tB chc (2, (Ii t#Lng (Ach cc 6un lC/ Fhi tiGn hnh 6un lC, cc nh 6un lC (1u phi (#a
ra nh@ng nguJn tnc 6un lC nhwt (4nh, th#.ng tp trung vo cc nguJn tnc c$ bn sauD
hm 8o tFnh php !\4
hm 8o tFnh 6p trung &n ch]4
hm 8o tFnh ,ho( h2c / th-c
hm 8o tFnh hng4
P4l4P4a4 "un !\ gio &Cc
qun lC gio :*c l %,t khi ni&% 6un lC chuJn ngnh, ng#.i ta nghin cu n2 trn n1n tng
c-a khoa hc 6un lC n2i chung/ Fhi ni&% 6un lC chng c2 nhi1u cch tiGp cn khc nhau/ - (J
chEng ta che (1 cp (Gn khi ni&% 6un lC gio :*c trong ph+% vi 6un lC %,t h& thIng gio :*c chung
% h+t nhn l h& thIng cc tr#.ng hc/
m "u(n nim c]( tc gi n?c ngoi4
9h<o s/u/F)n(acIpD 6un lC gio :*c l tp hLp nh@ng bi&n php kG ho+ch h2a nh% (% bo
s vn hnh b7nh th#.ng c-a c$ 6uan trong h& thIng gio :*c (3 tiGp t*c pht tri3n, %j r,ng h& thIng
c v1 sI l#Lng v chwt l#Lng/
Fhu()%inskJ trong cuInD ]"un !\ gio &Cc qufc &n q N( 8n qun hun^ chng (#a ra khi
ni&% 6un lC/
m "u(n inm c]( tc gi trong n?c4
9h<o tc gi NguJ|n Ngc quangD ]"un !\ gio &Cc th-c chUt ! tc ng Rn nh trOng)
!m cho n: tp chc tfi u 1c qu trnh & h2c) gio &Cc thn chUt th#o Ong !fi ngu*n !\ gio
&Cc c]( hng) qun trit 1c nhBng tFnh chUt nh trOng [^ hi ch] ngh<( 3it A(m) 8rng cch :
tiRn t?i mCc ti*u &- ,iRn) tiRn !*n trng thi chUt !1ng m?i^/
X o X
9c gi c"ng quIc ro! Uh+% sinh P+c chng (#a ra khi ni&% 6un lC/
8c 6uan (i3% trn tuJ c2 nh@ng cch :i|n (+t khc nhau, nh#ng (1u tot ln bn chwt c-a 6un
lC gio :*cD (2 l s tc (,ng c2 tB chc, c2 (4nh h#ng, ph} hLp vi 6uJ lut khch 6uan c-a ch- th3
6un lC j cc cwp ln (Ii t#Lng 6un lC, nh% (#a ho+t (,ng gio :*c j c$ sj v c-a ton b, h& thIng
gio :*c (+t ti %*c tiu (g (4nh/
P4l4P4l4 >in php qun !\ gio &Cc
9rong cc tM (i3n j n#c ta, khi ni&% bi&n php th#.ng (#Lc hi3u l cch l%, cch gii 6uJGt
%,t vwn (1 c* th3/ 9rong nghin cu khoa hc bi&n php cYn (#Lc hi3u l cch thc con (#.ng chuJ3n
ti n,i :ung/ ri&n php l JGu tI hLp thnh ph#$ng php, l bi3u hi&n c* th3 c-a ph#$ng php/
8c bi&n php 6un lC nh7n chung c2 th3 phn l% nh2%D
a[ Nh2% bi&n php hnh chAnh tB chc/
b[ Nh2% bi&n php kinh tG/
c[ Nh2% cc bi&n php gio :*c/
:[ Nh2% cc bi&n php t% lC ;g h,i/
rIn nh2% bi&n php vMa nu trn l nh@ng bi&n php 6un lC c$ bn (3 ch- th3 6un lC (+t (#Lc
%*c tiu 6un lC/ 9}J tMng tr#.ng hLp, tMng hon cnh, tMng (Ii t#Lng % vn :*ng cc bi&n php
6un lC thAch hLp/
<gKgIg hu;n l6 $u. tr7nh d1 hc d tr&ng trung hc )hi thng
qun lC 6u tr7nh pO c9 lwJ (Ii t#Lng l 6u tr7nh pO c9/ 9rong tr#.ng phB th)ng, 6u
tr7nh pO c9 (#Lc phn h2a thnh hai 6u tr7nh b, phnD q9OP Z9h<o ch#$ng tr7nh, kG ho+ch :+J
hc trn lp[! q9pO Zton b, cc ho+t (,ng gio :*c ngoi gi. ln lp trong nh tr#.ng v ngoi ;g
h,i[/ 07 vJ, 6un lC 6u tr7nh pO c9 chng l 6un lC hai 6u tr7nh c$ bnD q9OP v q9pO/
qun lC q9OP l %,t b, phn cwu thnh ch- JGu c-a ton b, h& thIng 6un lC 6u tr7nh pO
c9 trong tr#.ng hLp/ qun lC q9OP th)ng 6ua vi&c che (+o thc hi&n chc n?ng tBng hLpD pht tri3n
nhn cch, nng cao :n trA, (o t+o nhn lc v bvi :#ng nhn ti cho (wt n#c/
qun lC q9OP l 6un lC h& thIng ton vn bao gv% cc nhn tI c$ bn c-a q9OPD %*c
(Ach, nhi&% v* :+J hc, n,i :ung :+J hc, thJ v ho+t (,ng :+J, PS v ho+t (,ng hc, cc ph#$ng
php v ph#$ng ti&n :+J hc, cc h7nh thc tB chc :+J hc, ki3% tra (nh gi kGt 6u :+J hc/
9wt c cc JGu tI (2 kh)ng tch r.i nhau t+o thnh %,t h& thIng t#$ng (Ii hon chenh v c2 hi&u
lc hi&n t+i chng nh# lu :i trong 6un lC q9OP, chEng ("t c$ sj cho vi&c t7% ra bi&n php 6un lC
q9OP trong nh tr#.ng/
&.q. ~9<- .| 4+_2 .di-7 @0x +z4 2Idm-7 2I9-7 +z4 >+ 2+;-7
<gfg<g Th.# n#%m chct l"ng g#.o d5c v* chct l"ng d1 hc
8hwt l#LngD a ci t+o nn ph{% chwt, gi tr4 c-a %,t ng#.i, %,t s vt, s vi&c/ c2 l tBng
th3 nh@ng thu,c tAnh c$ bn khfng (4nh s tvn t+i c-a %,t s vt, phn bi&t n2 vi s vt khc/
8hwt l#Lng pOD ]8hwt l#Lng gio :*c l tr7nh (, v kh n?ng thc hi&n %*c tiu gio :*c (p
ng ngJ cng cao nhu cmu c-a ng#.i hc v s pht tri3n ton :i&n c-a ;g h,i^/
0J chwt l#Lng pO l s ph} hLp vi %*c tiu pO/ 8hwt l#Lng pO gnn li1n vi s hon thi&n
c-a tri thc k' n?ng thi (, c-a sn ph{% pO c9 v s (p ng Ju cmu (a :+ng c-a n1n F9
iP c-a n2 tr#c %nt chng nh# trong 6u tr7nh pht tri3n/ 8hwt l#Lng pO c2 tAnh chwt kh)ng gian, th.i
gian v ph} hLp vi s pht tri3n/
8hwt l#Lng :+J hcD ]8hwt l#Lng :+J hc chAnh l chwt l#Lng c-a ng#.i hc haJ tri thc phB
th)ng % ng#.i hc l5nh h,i (#Lc/ 0In hc vwn phB th)ng ton :i&n v v@ng chnc j %i ng#.i l chwt
l#Lng (Ach thc c-a :+J hc^/
8hwt l#Lng :+J hc lin 6uan ch"t ch (Gn Ju cmu F9 iP c-a (wt n#c/ Sn ph{% c-a :+J
hc (#Lc ;<% l c2 chwt l#Lng cao khi n2 (p ng tIt %*c tiu gio :*c % Ju cmu F9 iP ("t ra
(Ii vi gio :*c 9PU9/
<gfgIg Nhng 18u tG ;nh hdng 8n chct l"ng d1 hc
X Nh@ng 6uan (i3% che (+o ;J :ng v pht tri3n pO/
c+i h,i (+i bi3u ton 6uIc lmn th 0uuu c-a cng 8,ng sn 0i&t Na% (g (nh :wu %,t b#c
ngo"t 6uan trng/ Ngh4 6uJGt (+i h,i khfng (4nhD ]suIn tiGn hnh c)ng nghi&p h2a, hi&n (+i h2a
thnng lLi phi pht tri3n pO c9, pht huJ nguvn lc con ng#.i, JGu tI c$ bn c-a vi&c pht tri3n
X X
nhanh v b1n v@ng^/ cvng th.i chng nhwn %+nhD ]c}ng vi khoa hc v c)ng ngh&, pO z c9 l
6uIc sch hng (mu, nh% nng cao :n trA, (o t+o nhn lc, bvi :#ng nhn ti^/
ro co chAnh tr4 c-a r8P9 kh2a 0uuu t+i c+i h,i (+i bi3u ton 6uIc c-a cng 8,ng sn 0i&t
Na% khfng (4nhD ]ic (4nh r h$n %*c tiu, thiGt kG n,i :ung, ch#$ng tr7nh, (Bi %i ph#$ng php pO
c9///^/
s*c tiu gio :*c 9PU9D ]pio :*c 9PU9 nh% giEp PS c-ng cI v pht tri3n nh@ng kGt 6u
pO 9P8S, hon thi&n hc vwn phB th)ng v nh@ng bi3u hi&n th)ng th#.ng v1 k' thut v h#ng nghi&p
(3 tiGp t*c hc (+i hc, cao (?ng v trung hc chuJn nghi&p, hc ngh1 ho"c (i vo cu,c sIng lao
(,ng^/
aut gio :*c chng ;c (4nh r n,i :ung v ph#$ng php gio :*c/
X c"c (i3% ln c-a th.i (+i ngJ naJ l s thaJ (Bi ZthaJ (Bi F9, thaJ (Bi chAnh tr4 X ;g h,i, thaJ
(Bi v?n h2a///[/ Nh@ng thaJ (Bi nJ (g c2 nh@ng tc :*ng tAch cc (Gn pO/
9rn (J l nh@ng JGu tI thun lLi, l ti1n (1 cho vi&c nng cao chwt l#Lng :+J hc v pO/
<gfgKg D#%n )h.) $u;n l6 chct l"ng d1 hc
qun lC chwt l#Lng :+J hc l 6u tr7nh thiGt kG cc tiu chu{n v :uJ tr7 cc c$ chG (3 (% bo
chwt l#Lng cc thnh tI, trong (2 ch- JGu nhwt l chwt l#Lng c-a ng#.i hc/ 0ai trY c-a ng#.i 6un lC
l t+o ra nh@ng 6uJ tr7nh, t+o (i1u ki&n (3 thc hi&n nh@ng 6uJ tr7nh (2 v gi% st ;<% nh@ng 6uJ
tr7nh ( c2 thc hi&n (#Lc kh)ng/ Ng#.i 6un lC phi ;c (4nh nh@ng ho+t (,ng sau (JD ic (4nh
%*c tiu v cc chu{n %c! ;c (4nh l5nh vc cmn 6un lC! ;J :ng cc 6uJ tr7nh (% bo chwt l#Lng!
;c (4nh tiu chu{n v tiGn hnh (nh gi chwt l#Lng :+J hc/
C+dG-7 $
TH\C TZ(NG CHT 'NG u(t HC V ~UN ' CHT 'NG u(t
HC TZNG TZUNG HC PH THNG bbb THNH PH ttt
$.&. Ve1 -W2 M` 2Idm-7 2I9-7 +z4 >+ 2+;-7 bbb T+e-+ >+ ttt
Ig<g<g F2 mng nh* tr&ng
` Nhi&% v* chAnh tr4D tr#.ng 9PU9 iii (2ng trn (4a bn 9hnh phI NNN, tenh NNN, nh
tr#.ng c2 b lp vi khong >bbb PS l con <% nhn :n trong (4a bn thnh phI v %,t sI ;g c-a
cc huJ&n ln cn thnh phI NNN/ Nhi&% v* c-a nh tr#.ngD gio :*c ton :i&n cho hc sinh trong
tr#.ng nh% tMng b#c nng cao chwt l#Lng (+i tr, trE trng bvi :#ng %hi nhn/
` 9ruJ1n thIng nh tr#.ngD 9r#.ng thnh lp thng oKV :o QrNO tenh P rnc quJGt (4nh,
(Gn naJ (#Lc \b n?%, tri 6ua ba th.i kD KV KVW tr#.ng vMa hc vMa l%, KVW KVV> %) h7nh
vMa hc vMa :+J h#ng nghi&p ngh1, KVV> KVV %) h7nh tr#.ng rn c)ng, KVV naJ %) h7nh tr#.ng
9PU9/
` 9#$ng laiD nh tr#.ng tiGp t*c pht huJ truJ1n thIng, thi (ua :+J tIt hc tIt nhanh ch2ng (#a
nh tr#.ng tiGn ln snh vai cc tr#.ng ln trong tenh/
Ig<gIg -hn tLch bG# c;nh
` rn ngoi/
` rn trong/
Ig<gKg C.c m5c t#u trong tm c+a nh* tr&ng
` Nng cao chwt l#Lng (,i ngh
` Nng cao chwt l#Lng :+J hc
$.$. K+?1 h9?2 M` 4+_2 .di-7 @0x +z4 2Idm-7 2I9-7 +z4 >+ 2+;-7 bbb 71C1 D/0- $%%& $%%r
IgIg<g F )h.t tr#Mn c+a tr&ng trung hc )hi thng >>>
X c,i ngh 8rp0 trong nhi1u n?% 6ua C thc (#Lc vai trY, v4 trA c-a %7nh (g lin t*c phwn (wu
thi (ua (+t nhi1u thnh tAch ;uwt snc/ Png n?% sI p0 gidi cwp c$ sj, cwp tenh, chiGn s5 thi (ua, v tB
lao (,ng tin tiGn (#Lc gi@ v@ng v t?ng ln tMng b#c v@ng chnc/ 8c tB chc cng, (on th3 trong
tr#.ng ho+t (,ng (vng b,, g2p phmn to ln trong vi&c che (+o, gi% st, h trL nh tr#.ng hon thnh
tIt nhi&% v* c-a %7nh/ 9p th3 s# ph+% (#Lc c-ng cI v@ng vng, (,i ngh p0 (#Lc bvi :#ng, ch?%
s2c c v1 tr7nh (, taJ ngh1, (.i sIng vt chwt, tinh thmn (#Lc nng cao/
X X
X PS c-a tr#.ng hng n?% t?ng th% c v1 sI l#Lng v chwt l#Lng, t l& (+o (c, v?n h2a, thi tIt
nghi&p, PS gidi cc cwp ngJ cng t?ng/ r, phn PS ngoan, ch?% hc t?ng :mn/ 8hwt l#Lng pO ton
:i&n ngJ cng (Ach thc, tiGp cn (#Lc 6uan (i3%, (#.ng lIi gio :*c c-a cng v Nh n#c/ 8S08
9rOP ngJ cng hon thi&n, t+o %)i tr#.ng gio :*c c2 chwt l#Lng cao ph*c v* tIt cho ho+t (,ng
:+J hc/
IgIgIg Ahc trng chct l"ng d1 hc d tr&ng trung hc )hi thng >>>
01 (,i ngh p0 v t7nh h7nh ging :+JD 9r#.ng 9PU9 iii hi&n c2 o cn b,, gio vin trong
(2 c2 ob p0 (ang trc tiGp ging :+J/ SI p0 (+t chu{n l ob/ 9 l& p0 trn lp l >,K/ 9 l& n@ p0
l tuBi (.i b7nh 6un l K,o n?%! tuBi ngh1 b7nh 6un l >b,K n?%/ 9uBi (.i cao nhwtD oV tuBi,
thwp nhwt l >\ tuBi/ 9uBi ngh1 cao nhwt l \o n?%, thwp nhwt l K n?%/
c,i ngh p0 (p ng (#Lc cc Ju cmu c$ bn c-a ging :+J/
01 PS v t7nh h7nh hc tp/
8c bng thIng k (g phn nh sI l#Lng, chwt l#Lng hc tp v (+o (c c-a PS trong o n?% lin
t*c vMa 6ua, chng td c2 s tiGn b, r n=t c v1 hc tp v rn luJ&n ph{% chwt (+o (c/ 9uJ nhin,
hc sinh c-a tr#.ng cYn c2 nh@ng kh2 kh?n v b,c l, cc vwn (1 cYn tvn t+i/ 8hwt l#Lng (+i tr (%
bo nh#ng che sI pht tri3n ch#a cao/ PS JGu vHn cYn chiG% t l& (ng k3, trong khi (2 PS gidi ton
:i&n v PS (+t gii cao trong cc k thi PS gidi cc cwp ch#a nhi1u/ 8hwt l#Lng %hi nhn ch#a tht
v@ng chnc, ch#a lin t*c/ s,t sI %)n (+t gii cYn At/ Nhi1u PS ch#a c2 C thc t hc, (o su suJ ngh5
(3 c2 tAnh (,c lp sng t+o, nn che %uIn hc th%, c2 t% lC tr)ng (Li j thmJ/
IgIgKg Ahc trng $u;n l6 chct l"ng d1 hc d tr&ng trung hc )hi thng >>>
m 3i n%t /V i ngs cn 8 qun !\
c,i ngh 8rqa trong n?% 6ua bao gv% cc thmJ, c) gio c2 kinh nghi&% ging :+J, t% huJGt
vi ngh1/ rpP gv% \ (vng chAD K hi&u tr#jng, > ph2 hi&u tr#jng, c2 bK (vng chA (ang hc th+c s', >
(vng chA (#Lc hc chuJn (1 chuJn %)n sau (+i hc/ 8c (vng chA trong rpP (1u tr#jng thnh tM
p0 gidi cwp tenh, vi tinh thmn trch nhi&% cao v s phIi hLp, c)ng tc tIt nn c2 (- kh n?ng :Hn :nt
tp th3 s# ph+% tiGn b,/
m 6h-c hin cc chc nGng qun !\o
` 8)ng tc kG ho+ch h2a
` 8)ng tc tB chc
` 8)ng tc che (+o
` 8)ng tc ki3% tra, (nh gi/
$.p. T+A4 2I0-7 4;-7 2?4 h9<- .| 4+_2 .di-7 @0x +z4 2Idm-7 2I9-7 +z4 >+ 2+;-7 bFTP. ttt
c,i ngh cn b, 6un lC j cc tr#.ng c-a tenh NNN l cc thJ c) gio (g (#Lc 6ua cc lp
bvi :#ng 6un lC c-a ngnh, c2 kinh nghi&% 6un lC, c2 n?ng lc v ph{% chwt tIt, c2 uJ tAn vi tp
th3 s# ph+%, vi chAnh 6uJ1n v nhn :n (4a ph#$ng/ 9uJ nhin j %i tr#.ng cn b, 6un lC c2
%,t phong cch ring, t+o nn hi&u 6u 6un lC khc nhau, v7 vJ vi&c trao (Bi kinh nghi&% 6un lC
l %,t trong nh@ng bi&n php t bvi :#ng nghi&p v* c-a ng#.i 6un lC/
IgKg<g Cng t.c ti ch2c0 chj o 41 dng # ngk g#.o v#n
9rong nhi1u n?% 6ua nh tr#.ng (g Bn (4nh (#Lc tB chc v ;J :ng (,i ngh p0 (- sc (%
(#$ng nhi&% v* chAnh tr4 c-a nh tr#.ng/
quan (i3% che (+oD iJ :ng (,i ngh p0 c2 tr7nh (, chuJn %)n v taJ ngh1 v@ng vng, c2
ph{% chwt v n?ng lc tIt, (p ng (#Lc Ju cmu (Ii vi p0 ngJ cng cao/
IgKgIg Cng t.c ti ch2c0 chj o $u. tr7nh hc t) c+a hc 9#nh
` u (i3%D
X cmu n?% hc %i trn c$ sj che tiu tuJ3n sinh (#Lc tenh 6uJ (4nh, nh tr#.ng tiGn hnh bin
chG lp hc/
X cmu n?% hc %i, tB chc hp ph* huJnh PS (3 ph* huJnh nn% (#Lc kG ho+ch v ph#$ng
h#ng, nhi&% v* c-a nh tr#.ng/
X Fi3% tra (nh gi PS/
` Nh#Lc (i3%D
X qun lC PS ch#a (vng b, gi@a p08N, p0rs, gi% th4, ;_ lC cc tr#.ng hLp vi ph+% k lut
ch#a nghi%/
X W X
X ain h& gi@a p08N, ph* huJnh PS ch#a (#Lc 6uan t% (Eng %c/
X 8h#a (#a ra cch thc, bi&n php c2 hi&u 6u (3 6un lC vi&c t hc c-a PS/
X 8h#a c2 s ci tiGn vi&c ki3% tra (nh gi PS/
IgKgKg Cng t.c #@u h*nh hot ng d1 hc
rpP phn c)ng p0 ging :+J v p08N, c_ p0 l% tB tr#jng, tB ph2 chuJn %)n, th# kC h,i
(vng vi&c phn c)ng nJ :a trn n?ng lc thc tG c-a p0 v Ju cmu, nhi&% v* :+J hc, lwJ c$ sj
nYng cIt l cc tB chuJn %)n vMa %ang tAnh Bn (4nh, vMa %ang tAnh kG thMa v pht tri3n/
X 8c tB tr#jng chuJn %)n, ch4u trch nhi&% tr#c hi&u tr#jng v1 (i1u hnh v 6un lC ho+t
(,ng c-a tB, gii 6uJGt cc vwn (1 s v* c-a tB/
X pi% th4 c2 trch nhi&% th<o :i vi&c ra, vo lp c-a p0 v PS, cc n1 nGp :+J hc, ;_ lC
vi ph+% khuJGt (i3%, ;Gp th.i kh2a bi3u c-a khIi %7nh ph* trch/
X p08N phi ch4u trch nhi&% tr#c h,i (vng gio :*c 6un lC PS c-a lp %7nh ph* trch/ UhIi
hLp vi cha % PS v tB chc con trong vi&c gio :*c PS/
IgKgfg C.c hot ng $u;n l6 kh.c )h5c v5 cho d1 hc
X ap kG ho+ch ngn sch cho n?% hc %i, : tr} kinh phA cho twt c cc ho+t (,ng chuJn %)n
%,t cch hLp lC, chE trng kinh phA hc tp nng cao tr7nh (,, bvi :#ng chuJn %)n nghi&p v*, h,i
tho khoa hc/
X 9B hnh chAnh ph*c v* v th# vi&n, thA nghi&% chu{n b4 tIt cho vi&c :+J v hc ngaJ tM (mu n?%/
X UhIi hLp ch"t ch vi c)ng (on, con thanh nin 8SP8s/ Po+t (,ng c-a cc tB chc nJ
g2p phmn t+o ra sc %+nh tp th3 (#a ho+t (,ng :+J hc vo n1 nGp v (+t (#Lc kGt 6u cao/
X 9hc hi&n ;g h,i h2a s nghi&p pO/
IgKglg `t 9G vcn @ ang /t ra trong $u;n l6 chct l"ng d1 hc d tr&ng trung hc )hi
thng >>>0 thc trng0 ngu1n nhn
0i thc tG chwt l#Lng :+J hc j tr#.ng 9PU9 iii giai (o+n >bbK >bbo v thc tr+ng v1
c)ng tc 6un lC chwt l#Lng :+J hc j tr#.ng 9PU9 iii 9U NNN hi&n naJ/ c"c bi&t chEng t)i (g
lwJ C kiGn c-a cc nh 6un lC gio :*c cwp sj, cwp tr#.ng bng phiGu ;in C kiGn (nh gi v1 thc tr+ng
6un lC chwt l#Lng :+J hc j tr#.ng 9PU9 iii Z%Hu ;<% %*c l*c K[/ 9M (2 cho thwJ %,t vwn (1 cmn
("t ra l t7% cc bi&n php h@u hi&u trong c)ng tc 6un lC (3 nng cao chwt l#Lng :+J hc trong nh
tr#.ng l hGt sc cmn thiGt/
C+dG-7 p
NHNG BIN PHP ~UN ' NHM N*NG CAO
CHT 'NG u(t HC TZNG TZUNG HC PH THNG
bbb THNH PH ttt
p.&. P+dG-7 +dl-7 4+9-7
qun lC (3 nng coa chwt l#Lng :+J hc l nhi&% v* c$ bn trng t% c-a hi&u tr#jng, l c)ng
tc trng JGu nhwt c-a 6un lC cc tr#.ng 9PU9/ qu tr7nh nghin cu c$ sj lC lun v1 qapO v
qaOP, nghin cu cc Ngh4 6uJGt (4nh h#ng c-a cng v Nh n#c v1 pO, 6ua vi&c thc tG t7%
hi3u, nghin cu q9OP j cc tr#.ng 9PU9 c-a 9U NNN, chEng t)i nhn thwJ vi&c nghin cu v (1
;uwt %,t sI bi&n php qaOP trong cc nh tr#.ng l hGt sc 6uan trng, cmn thiGt, v7 n2 s tc (,ng
(Gn vi&c nng cao chwt l#Lng :+J hc j cc tr#.ng 9PU9/ Nh@ng bi&n php 6un lC (3 nng cao chwt
l#Lng :+J hc j tr#.ng 9PU9 :#i (J (#Lc ;c (4nh trn c$ sj thIng nhwt vi cc Ju cmu chung c-a
pO z qapO, (vng th.i phi tAnh (Gn tAnh kh thi c-a chEng trong cc hon cnh c* th3 c-a cc
tr#.ng 9PU9 9hnh phI NNN/
p.$. N+-7 B1P- >+?> h9<- .| 4+_2 .di-7 @0x +z4
KgIg<g D#%n )h.) nng cao nhn th2c v@ chLnh trB0 t tdng cho g#.o v#n v* hc 9#nh trong
nh* tr&ng
s*c tiu c-a bi&n phpD Nh% l% cho 8rp0, PS nn% v@ng ch- tr#$ng (#.ng lIi chAnh sch
c-a cng v Nh n#c, c-a tenh, c-a ngnh tM (2 ;c (4nh (Eng vai trY trch nhi&% c-a %7nh (3D (Ii
vi 8rp0 phi hon thnh tIt nhi&% v* (#Lc giao! (Ii vi PS kh)ng ngMng tu :#ng phwn (wu trj
thnh con ngoan, trY gidi/
N,i :ung c-a bi&n phpD
X V X
` 9B chc cho 8rp0 hc tp nn% bnt cc ch- tr#$ng chAnh sch c-a cng, c-a Nh n#c v1
gio :*c (o t+o/
` 9B chc thc hi&n tIt cc chG (4nh gio :*c, h#jng ng cc ch- tr#$ng, cc phong tro :o
ngnh pht (,ng/
` pio :*c t# t#jng, (+o (c, l sIng cho p0 v PS th)ng 6ua cc ho+t (,ng th<o ch- (1 gio
:*c truJ1n thIng c-a (4a ph#$ng, c-a tr#.ng/
8ch thc tiGn hnhD
ci1u ki&n (3 thc hi&nD
X Png n?% sj pOzc9 tB chc hc chAnh tr4 cho 8rp0 ton ngnh ngaJ tM (mu n?% hc/
X cmu n?% nh tr#.ng tB chc cho 8rp0 hc tp chAnh tr4, tri3n khai nhi&% v* n?% hc %i/
X 8c chG (4nh pO (#Lc ngnh cung cwp (mJ (-, tB chc cho 8rp0 hc tp nghin cu k4p th.i/
FGt 6uD
8rp0 c2 lp tr#.ng t# t#jng chAnh tr4 v@ng vng, t% huJGt vi ngh1/
X PS ngoan, l| ph=p, ch?% che hc hnh h$n/
KgIgIg D#%n )h.) 41 dng v* $u;n l6 # ngk g#.o v#n
s*c tiu c-a bi&n phpD
Nh% nng cao chwt l#Lng (,i ngh p0/ c3 (p ng (#Lc nhu cmu nng cao chwt l#Lng :+J hc
trong c)ng cu,c (Bi %i s nghi&p pO (p ng Ju cmu c-a (wt n#c/
N,i :ung c-a bi&n phpD
` iJ :ng (,i ngh p0 (- v1 sI l#Lng, v@ng vng v1 chwt l#Lng, (vng b, v1 c$ cwu lo+i h7nh
(- sc thc hi&n %*c tiu v kG ho+ch c-a nh tr#.ng/
` Snp ;Gp phn c)ng lao (,ng gio vin hLp lC, s_ :*ng lao (,ng %,t cch tIi #u/
` rvi :#ng chuJn %)n nghi&p v* s# ph+% cho gio vin, khuJGn khAch t hc, t bvi :#ng/
8ch thc tiGn hnhD
ci1u ki&n (3 thc hi&nD
X Png n?% Sj pO z c9 (1u cn (Ii sI l#Lng p0 ton ngnh (3 (i1u (,ng th% p0 cho nh
tr#.ng (% bo v1 chwt l#Lng/
X Nh tr#.ng c2 n1 nGp (nh gi chwt l#Lng (,i ngh th#.ng ;uJn/
X 8c cwp, cc ngnh v h,i ph* huJnh PS 6uan t% t+o (i1u ki&n cho vi&c nng cao chwt l#Lng
(,i ngh p0 trong nh tr#.ng/
FGt 6uD 0i&c thc hi&n bi&n php (g thu (#Lc kGt 6u (ng k3/
8hwt l#Lng p0 hng n?% (#Lc nng ln %,t b#c, th3 hi&n r l chwt l#Lng gio vin gidi, hc
sinh gidi (+t (#Lc hng n?%/
KgIgKg D#%n )h.) $u;n l6 c.c hot ng 9 )hm trong nh* tr&ng
s*c tiu c-a bi&n phpD
aao (,ng c-a p0 %ang tAnh ("c th}/ Sn ph{% lao (,ng nJ kh)ng (#Lc ph=p phG ph{%/ 07 vJ
6un lC cc ho+t (,ng s# ph+% c-a p0 nh% t+o ra s phn phIi (vng b, thIng nhwt c}ng h#ng vo
%*c tiu l nng cao chwt l#Lng :+J hc trong nh tr#.ng 9PU9/
N,i :ung c-a bi&n phpD
` qun lC :+J hc th<o phn phIi ch#$ng tr7nh, kG ho+ch, thc hi&n 6uJ chG chuJn %)n/
` qun lC ho+t (,ng c-a cc tB chuJn %)n/
` 8he (+o vi&c (Bi %i ph#$ng php :+J hc/
` qun lC vi&c ki3% tra, (nh gi trong 6u tr7nh :+J hc c-a gio vin/
8ch thc tiGn hnhD
ci1u ki&n (3 thc hi&nD
` 8h#$ng tr7nh :+J hc l php l&nh c-a nh n#c, :o r, pO z c9 ban hnh/
` Oa trn h#ng :Hn nhi&% v* n?% hc c-a Sj pO z c9/
` Oa trn ph#$ng h#ng, kG ho+ch n?% hc c-a nh tr#.ng (g (#Lc c* th3 h2a/
FGt 6uD 9rn c$ sj thc hi&n bi&n php n2i trn (g thu (#Lc kGt 6u (ng k3/
X b X
piEp rpP (nh gi (Eng n?ng lc, ph{% chwt c-a tMng p0, tM (2 s_ :*ng (Eng n?ng lc c-a
h, giEp p0 rn luJ&n v#$n ln hon thi&n %7nh h$n trong ngh1 nghi&p/
KgIgfg D#%n )h.) $u;n l6 hot ng hc c+a hc 9#nh
s*c tiu c-a bi&n phpD
iJ :ng %,t %)i tr#.ng gio :*c lnh %+nh, trn c$ sj (#a ho+t (,ng hc vo n1 nGp t+o (i1u
ki&n tIt nhwt cho cc <% hc tp v rn luJ&n, nh% nng cao hi&u 6u hc tp, rn luJ&n cho hc sinh/
N,i :ung c-a bi&n phpD
` P7nh thnh h& thIng 6un lC th<o ($n v4 lp, gio vin ch- nhi&%, gio vin b, %)n, cn b,
lp, cn b, tB, cn b, (on, h& thIng gi% th4, gio vin trc tiGt hc, bo v&, ph* huJnh hc sinh/
` qun lC vi&c t hc c-a hc sinh, tB chc nh2% b+n c}ng hc/
` Uht hi&n bvi :#ng hc sinh gidi, ph* (+o bB sung kiGn thc cho hc sinh k=%/
` qun lC tB chc tIt cc ho+t (,ng ngoi gi. ln lp/
` qun lC vi&c gio :*c lao (,ng h#ng nghi&p/
` 8he (+o vi&c ki3% tra (nh gi hc sinh/
8ch thc tiGn hnhD
ci1u ki&n (3 thc hi&nD
` Oa trn %*c tiu nhi&% v* n?% hc c-a ngnh,
` Nh tr#.ng 6un lC ho+t (,ng hc c-a PS (g thnh n1 nGp hng n?%/
FGt 6uD 0i&c thc hi&n bi&n php n2i trn (g (#a l+i kGt 6u sauD
` p2p phmn chuJ3n biGn r n=t chwt l#Lng hc tp c-a hc sinh trong nh tr#.ng/
` 9?ng c#.ng vai trY trch nhi&% cho (,i ngh p0/
KgIglg D#%n )h.) to ng lc cho hot ng d1 v* hot ng hc
s*c tiu c-a bi&n phpD
Nh% pht huJ tAnh tAch cc, t gic c-a thmJ v trY trong 6u tr7nh :+J hc nh% g2p phmn
nng cao chwt l#Lng :+J hc trong nh tr#.ng/
N,i :ung c-a bi&n phpD
` 8i thi&n (i1u ki&n lao (,ng c-a nh gio/
` iJ :ng %)i tr#.ng gio :*c lnh %+nh, thc hi&n :n ch- h2a trong nh tr#.ng/
` 8c bi&n php kAch thAch vi ng#.i :+J, ng#.i hc/
8ch thc tiGn hnhD
ci1u ki&n (3 thc hi&nD
` c#Lc ngnh 6uan t% v t+o (i1u ki&n c$ sj php lC/
` c#Lc cc cwp cc ngnh ("c bi&t 6uan t% v1 vt chwt/
FGt 6uD p :*ng bi&n php trn c2 hi&u 6u sauD
` p2p phmn l% cho (,i ngh p0 Ju ngh1 h$n/
` a% thaJ (Bi chwt l#Lng cc ho+t (,ng trong nh tr#.ng g2p phmn nng cao hi&u 6u :+J
hc/
KgIgmg D#%n )h.) $u;n l6 v@ c: 9d vt chct
s*c tiu c-a bi&n phpD
p2p phmn nng cao chwt l#Lng v hi&u 6u :+J hc trong nh tr#.ng/
N,i :ung c-a bi&n phpD
` 9?ng c#.ng c$ sj vt chwt thiGt b4 :+J/
` 9?ng c#.ng 6un lC, khai thc v s_ :*ng 8S08 9rOP/
8ch thc tiGn hnhD
ci1u ki&n (3 thc hi&nD
` c#Lc ngnh 6uan t% t+o (i1u ki&n v1 8S08, trang thiGt b4 :+J hc/
` c#Lc h,i ph* huJnh hc sinh 6uan t% v -ng h, v1 vt chwt/
FGt 6uD p :*ng bi&n php trn (<% l+i hi&u 6u thiGt thcD
X K X
` 9+o t% lC thoi %i cho 8rp0 khi (Gn tr#.ng l% vi&c v ging :+J/
` pJ hng thE hc tp cho PS 6uan %i gi. ln lp g2p phmn nng cao chwt l#Lng hc c-a PS
trong nh tr#.ng/
p.p. T+S -7+1P: K1: 4+5-7 2=-+ K+< 2+1 Me 2=-+ +1P9 h9< 4EC B1P- >+?> h9<- .| -,-7 4C/ M`
-+N- 2+54 Me h9<- .| 4?4 +/02 Dg-7 Ud >+0: 2I/-7 -+e 2Idm-7
qua nghin cu c$ sj lC lun v thc ti|n qaq9OP j tr#.ng 9PU9 iii, 9hnh phI NNN,
chEng t)i (g h& thIng h2a v (1 ;uwt cc bi&n php 6un lC (3 nng cao chwt l#Lng :+J hc lD
D#%n )h.) <D ri&n php nng cao nhn thc v1 chAnh tr4, t# t#jng cho p0 v PS trong nh
tr#.ng/
D#%n )h.) ID ri&n php ;J :ng v 6un lC (,i ngh gio vin/
D#%n )h.) KD ri&n php 6un lC cc ho+t (,ng s# ph+% trong nh tr#.ng/
D#%n )h.) fD ri&n php 6un lC ho+t (,ng c-a hc sinh/
D#%n )h.) lD ri&n php t+o (,ng lc cho ho+t (,ng :+J v ho+t (,ng hc/
D#%n )h.) mD ri&n php 6un lC v1 c$ sj vt chwt/
0i t# cch l ng#.i nghin cu (1 ti nJ, sau khi (1 ;uwt nh@ng bi&n php 6un lC trn (J,
chEng t)i (g kho st %c (, cmn thiGt v tAnh kh thi c-a vi&c s_ :*ng cc bi&n php nJ bng ph#$ng
php chuJn gia, lwJ C kiGn c-a cc nh 6un lC gio :*c cwp sj, cwp tr#.ng v bng phiGu hdi C kiGn
Z%Hu ;<% ph* l*c >! \[ (g thu (#Lc kGt 6u nh# sauD
SI ng#.i (#Lc hdiD ob ng#.i/
SI ng#.i tr l.iD ob ng#.i/
FGt 6u c* th3 Z;<% ph* l*c [/
0i nh@ng sI li&u thu thp (#Lc th)ng 6ua ob C kiGn (#Lc hdi, chng td rng nh@ng bi&n php
6un lC (#Lc h& thIng h2a v (1 ;uwt trong (1 ti nJ l cmn thiGt ph} hLp vi vi&c 6un lC :+J hc j
tr#.ng 9PU9 iii n2i ring v hJ vng c2 th3 p :*ng (Ii vi cc tr#.ng 9PU9 trong tenh NNN v
c2 tAnh kh thi/
KT 'UvN V KHUtN NGH
&. Ky2 .9N-
qua nghin cu c$ sj lC lun v thc ti|n q9OP j cc tr#.ng 9PU9 c-a tenh NNN/ 9)i (g h&
thIng h2a v (1 ;uwt cc bi&n php 6un lC nh% nng cao chwt l#Lng :+J hc lD
` Nng cao nhn thc v1 chAnh tr4, t# t#jng cho p0 v PS trong nh tr#.ng/
` iJ :ng v 6un lC (,i ngh p0/
` qun lC cc ho+t (,ng s# ph+% trong nh tr#.ng/
` qun lC ho+t (,ng hc c-a hc sinh/
` 9+o (,ng lc cho ho+t (,ng :+J v ho+t (,ng hc/
` qun lC v1 c$ sj vt chwt/
8hEng t)i (1 ;uwt nh@ng bi&n php nJ trn c$ sj t7% hi3u, nghin cu nh@ng vwn (1 lC lun,
phn tAch, tBng hLp cc vwn (1 thc ti|n :+J hc j tr#.ng 9PU9 iii 9hnh phI NNN/ Nh@ng bi&n
php nJ tc (,ng vo twt c cc thnh tI c-a 6u tr7nh :+J hc, t+o nn chwt l#Lng c-a cc thnh tI (2
tc l chwt l#Lng :+J hc/
X > X
MC 'C
6r(ng
CHNG I................................................................................................................................$
(I CNG V) NGHIN CU KHOA HC....................................................................$
K/K/ FPu Nus NpPuN 8Q FPT P8////////////////////////////////////////////////>
K/>/ UPN aTu NpPuN 8Q FPT P8///////////////////////////////////////////////>
CHNG II..............................................................................................................................q
TZ[NH T\ 'OGIC C]A NGHIN CU KHOA HC......................................................q
>/K/ a 8PN 8P c 0 c9 9N c 9u ////////////////////////////////////////
>/>/ iN ONp aQN cus FPT P8 8 c 9u///////////////////////////
>/\/ 8PNp suNP aQN cus FPT P8/////////////////////////////////////////////V
CHNG III...........................................................................................................................&$
PHNG PHP THU THvP THNG TIN.......................................................................&$
\/K/ cu 8Np 0 9PQ 9PU 9PNp 9uN//////////////////////////////////////////K>
\/>/ UPNp UPU NpPuN 8Q 9u auQ///////////////////////////////////////////Ko
\/\/ UPNp UPU UPu 9P8 NpPus//////////////////////////////////////////////////K
\// UPNp UPU 9P8 NpPus/////////////////////////////////////////////////////////>\
\/o/ UPNp UPU 9x8 NpPus//////////////////////////////////////////////////////////>o
\// UPNp UPU i a 9PNp 9uN///////////////////////////////////////////////////>
CHNG IV...........................................................................................................................p%
TZ[NH Bt 'UvN IwM KHOA HC............................................................................p%
/K/ ru rT FPT P8////////////////////////////////////////////////////////////////////////////\b
/>/ 9PNp rT 0 9Np aQN FPT P8//////////////////////////////////////\>
/\/ 8Np 9xNP FPT P8////////////////////////////////////////////////////////////////////\\
// rT 8T F9 qQ NpPuN 8Q FPT P8///////////////////////////////\\
/o/ 9PQN9 9xNP FPT P8///////////////////////////////////////////////////////////////\
// NpN Np FPT P8///////////////////////////////////////////////////////////////////////\W
// 9x8P ON FPT P8///////////////////////////////////////////////////////////////////////\V
CHNG V............................................................................................................................q$
T CHC TH\C HIN ) TI.........................................................................................q$
TI 'IU C THM........................................................................................................qs
X \ X