Detyr kursi

Tema: Diabeti
Lnda: Infermieristik e
smundjeve t brendshme


Punoi: Elona Ponari

Paraleli 2 , Grupi IV
sht diabeti?
Diabeti mellitus, apo smundja e sheqerit sht
nj smundje kronike q karakterizohet nga
rritja e nivelit t glukozs apo sheqerit n gjak,
pr arsye se organizmi nuk ka mundsi t
prodhoj insulin, ose prodhimi sht i
pamjaftueshm apo pamundsis s veprimit te
insulines n qelizat e organizmit.
Llojet e diabetit
Ka dy lloje kryesore diabeti:
Diabeti i Tipit 1- shfaqet n cdo mosh,por m shpesh
diagnostifikohet te fmijt,adoleshentt apo t rinjt. N
kt semundje trupi prodhon shum pak ose aspak insulin
Diabeti i Tipit 2- sht tipi m I shpesht. Zakonisht
shfaqet te t rriturit. Megjithat pr shkak t obezitetit, ai
mund te shfaqet edhe te t rinjt dhe adoleshentt. Shum
shpesh njerzit e smur nga ky lloj diabeti as nuk e din
q kan kt semundje.
Shkaqet e diabetit n varsi t llojeve t
tij
Pr diabetin e tipit t par shkaktar kryesore mbeten smundjet virale t cilat nxisin nj prgjigje imune nga ana
e organizmit. Si rezultat i ksaj prgjigje, dmtohen qelizat beta t pankreasit (organit q prodhon insulin), t cilat
dalin jasht funksionit. Kjo on n mosprodhim t insulins dhe rritje t sheqerit n gjak.
Pr diabetin e tipit t dyt ekzistojn dy kategori shkaqesh. N kategorin e par futen t gjith ato shkaqe pr t
cilat nuk mund t ndrhyhet. Ktu futen:
1- Histori familjare pr diabet (kur ke ndonj t afrm, prindrit, motra e vllezr me diabet).
2- Mosha (zakonisht kjo smundje shfaqet n moshn mbi 45 vje). Megjithat nga studimet e fundit sht arritur n
prfundimin q edhe mosha m t vogla (nn 20 vje) mund t shfaqin tipin e 2-t t diabetit.
3- Prejardhja (brja pjes n grupet etnike q jan me rrezik t lart pr t shfaqur smundje).
N kategorin e dyt, futen ato shkaqe n t cilat ju mund t ndrhyni dhe madje bni t mundur ti ktheni prapsht.
Ktu bjn pjes:
a- Pesha
b- Dieta
c- Alkooli
d- Duhanpirja
e- Stresi
f- Kequshqyerja
Shenjat dhe analizat
Nj analiz e thjesht urine mund t tregoj nivele t larta t
sheqerit n gjak, megjithat kjo analiz e vetme nuk sht e
mjaftueshme q diagnostifikoj diabetin. Mjeku mund t dyshoj
semundjen e diabetit nse niveli i sheqerit n gjakun tuaj sht mbi
200mg/dL.
Pr t konfirmuar kt diagnoz duhen br nj ose disa nga analizat
e mposhtme:
Niveli i sheqerit n gjak esll- diabeti diagnostikohet nse ky nivel
sht m I lart se 126 mg/dL pr 2 her rradhazi
Analiza e hemoglobins s glikosur:
Normale: m pak se 5.7%
Pre-diabet: 5.7%-6.4%
Diabeti: 6.5%
Niveli i sheqerit pas ushqimit diabeti diagnostifikohet nse niveli i
glukozs sht mbi 200ml/dL pasi keni pire t paktn nj pije me
sheqer (zakonisht pr diabetin e tipit 2)
Simptomat
Niveli i lart i sheqerit n gjak mund t shkaktoj
simptoma t ndryshme si:
Shikim t papastr deri n verbri
Etje t tepruar
Lodhje
Uri t tepruar
Urinim t shpesht
Humbje n pesh
Meqense diabeti I tipit 2 zhvillohet shum ngadal,
shm njerz me nivel t lart sheqeri n gjak nuk kan
asnj simptom. Ndrkohe simptomat e diabetit t tipit 1
shfaqen n 1 kohe shum t shkurtr
Komplikacionet

Diabeti i pamjekuar ose i mjekuar keq krijon n mnyr t sigurt
ndrlikime. Tre jan rreziqet m t shpeshta e m t rnda:
1. Infarkti i miokardit
2. Arterioskleroza arterieve koronare
3. Tromboza
Komplikacione t tjera jan:
1. Retinopatia
2. Nefropatia
3. Neuropatia
4. Hipertensioni
5. Dislipidemia
6. Infeksionet
Mjekimi dhe kshilla pr trajtimin
Ilaet
1-Tiazolidinedionet Veprimi sht i menjhershm, por n disa raste mendohet se ulin
rezistencn periferike ndaj insulins.
2 Ky lloj bari shkakton sekretim t shpejt t insulins. Merren para buke dhe ndihmojn
n kontrollin e glukozs postprandiale (pas ngrnies).
3-Akarboza sht frenues i alfa-glukozidazs intestinale q ngadalson ritmin e prthithjes
t glukozs n gjak.
Kshilla
1-Pacientt me diabet duhet t kontrollojn peshn
2-Duhet t kufizojn sheqernat e rafinuara
3-Duhet t rrisin sasin e fibrs n diet
4-Yndyrat duhet t jen vajra me 1 lidhje dyfishe (si p.sh. vaji i ullirit)
5-Duhet ti shtojn diets s tyre arra
6-Efikase jan edhe bajamet