T.C.

KLS 7 ARALIK NVERSTES

FEN BLMLER ENSTTS




YKSEK LSANS TEZ



REMAZOL BRLLANT BLUE R BOYASININ SULU ZELTDEN
UZAKLATIRILMASI N ZEYTN POSASININ (PRNA)
ADSORBENT OLARAK KULLANIMININ
ARATIRILMASI



SEVG DADELEN
DANIMAN: Prof. Dr. Bilal ACEMOLU

KMYA ANABLM DALI

KLS
2012
i

ZET
Yksek Lisans Tezi

REMAZOL BRLLANT BLUE R BOYASININ SULU ZELTDEN
UZAKLATIRILMASI N ZEYTN POSASININ (PRNA) ADSORBENT
OLARAK KULLANIMININ ARATIRILMASI

Sevgi DADELEN

Kilis 7 Aralk niversitesi
Fen Bilimler Enstits
Kimya Anabilim Dal

Danman: Prof. Dr. Bilal ACEMOLU
Yl: 2012 Sayfa: 62
Bu almada pirina zerine sulu zeltiden Remazol brillant blue R boyasnn
adsorpsiyonu aratrld. Adsorpsiyon zerine temas sresi, balang boyar madde
konsantrasyonu, pH ve scakln etkisi incelendi. Maksimum adsorpsiyon iin optimum
artlarn pH 3 ve 50
0
C olduu belirlendi. ncelenen tm artlar altnda, pirina zerine
Remazol brillant blue Rnin maksimum adsorpsiyonunun % 89,15 ve % 100 arasnda
olduu belirlendi. Dier taraftan, pirinann deneysel adsorpsiyon kapasitesini mukayese
etmek iin, eitli balang boyar madde konsantrasyonlarnda aktif karbon zerine de
adsorpsiyon almalar gerekletirildi. Aktif karbon zerine maksimum adsorpsiyonun
%100 olduu bulundu. Pirina zerine Remazol brillant blue Rnin adsorpsiyonu artan
balang boyar madde konsantrasyonu ve scaklk ile artarken, adsorpsiyonun artan pH
ile azald gzlendi.

ii

zoterm incelemelerine gre, pirina zerine Remazol brillant blue Rnin

adsorpsiyonunun Langmuir izotermine uyduu grld. Kinetik incelemelerden,
adsorpsiyonunun yalanc ikinci dereceden kinetik modele ve partikl ii difzyona
kinetiine uyduu tespit edildi.
Dier taraftan, adsorpsiyon termodinamii de incelendi ve standart Gibbs Serbest
enerjisi, standart entalpi ve standart entropi deerleri hesapland. Elde edilen
sonulardan, standard Gibbs Serbest enerjisi deerlerinin negatif olduu, standart
entalpi ve standart entropi deerlerinin ise pozitif olduu belirlendi. Ayrca SEM ve
FTIR incelemeleri de gerekletirildi ve elde edilen sonular ayrntl olarak
yorumland.

Anahtar kelimeler: Pirina, Remazol brillant blue R, adsorpsiyon, izoterm, kinetik,
termodinamik, SEM, FTIR.

ABSTRACT

Msc. Thesis

INVESTGATON OF THE ADSORPTION OF REMAZOL BRLLANT BLUE
R DYE FROM AQUEOUS SOLUTION ONTO OLVE STONE

Sevgi DADELEN
Kilis 7 Aralk University
Graduate School of Natural and Applied Sciences
Department of Chemistry
Supervisor: Prof. Dr. Bilal ACEMOLU
Year :2012 Page :62


In this study, the adsorption of dye Remazol brillant blue R onto pirina from aqueous
solution was investigated. The effects of contact time, initial dye concentration, pH and
temperature were studied. The optimum conditions for the maximum adsorption were
determined to be pH 3 and 50
0
C. The maximum adsorption of Remazol brilliant blue R
onto pirina was determined to be between 89.15 % and 100 % under all conditions
studied. On the other hand, in order to comparison the experimental adsorption capacity
of the pirina, the adsorption studies were also performed at various initial dye
concentrations with activated carbon. The maximum adsorption onto activated carbon
was found to be 100%. The adsorption of Remazol brilliant blue R onto pirina was seen
to be decreased with increasing pH while the adsorption increased with increasing initial
dye concentration and temperatures.

According to the isotherm studies, it was seen that the adsorption of Remazol brilliant
blue R onto pirina obeyed the Freundlich and Langmuir isotherms. From the kinetic
studies, the adsorption was determined to be obeyed the pseudo-second order kinetics
model and the intra-particle diffusion kinetics.

On the other hand, the adsorption thermodynamics was also studied, and the values of
standard Gibbs free energy, standard enthalpy, and standard entropy were calculated.
From the obtained results, it was determined that the values of standard Gibbs free
energy was negative, and the values of standard enthalpy and standard entropy were
positive. Moreover, SEM and FTIR studies were also performed, and the obtained
results were interpreted in detail.

Key words: Pirina, Remazol brillant blue R, adsorption, isotherm, kinetics,
thermodynamics, SEM, FTIR.

v

TEEKKR

Yksek lisans eitimimin her aamasnda bana destek olan, tez almamda yardmlarn
esirgemeyen deerli hocam Sayn Prof. Dr. Bilal ACEMOLUna,

Deneysel ksmla ilgili yardmlarn esirgemeyen Aratrma Grevlisi Evrim BARANa,

Ayrca hayatmn her dneminde olduu gibi yksek lisans sresince de bana destek
olan aileme teekkr ederim.
Bu tez almas 2010/06 nolu BAP tarafndan desteklenmitir. Desteklerinden dolay
Kilis 7 Aralk niversitesi Bilimsel Aratrma Projeler birimine teekkrlerimi sunarm.









Sevgi DADELEN
Kilis, Ocak 2012


vi

NDEKLER

ZET ....i
ABSTRACT .......iii
TEEKKR....v
SMGELER VE KISALTMALAR DZN.ix
EKLLER DZN .......x
ZELGELER DZN ...xii
1. GR ...1
1.1. Fiziksel Artma Yntemler .......1
1.1.1. Membran Filtrasyonu..........1
1.1.2. yon Deiimi Yntemi...2
1.1.3. Adsorpsiyon Yntemi.........2
1.2. Kimyasal Yntemler .........2
1.2.1. Kimyasal Floklasyon ve Koaglasyon Yntemi..........2
1.2.2. Fotokimyasal Yntem.......................3
1.2.3. Elektrokimyasal Yntem...................3
1.3. Biyolojik Yntemler...3
1.3.1. Biyosorpsiyon Yntemi .....3
1.3.2. Aerobik Yntem .4
1.3.3. Anaerobik Yntem.................4
1.4. Pirina ..5
1.5. Adsorpsiyon....6
1.5.1.Adsorpsiyon Oluum Mekanizmas......6
1.5.2. Adsorpsiyon Trleri ....7
1.5.3. Adsorpsiyon zotermleri .....9
1.5.3.1. Adsorpsiyon zoterm Eitlikleri.....11
1.5.3.1.1. Langmuir zotermi ..12
1.5.3.1.2. Freundlich zotermi.....13
1.5.4. Adsorpsiyon Kinetii.....14
1.5.4.1.Yalanc Birinci Dereceden Kinetik Model .....14
1.5.4.2. Yalanc kinci Dereceden Kinetik Model ..14
vii

1.5.4.3. Partikl i Difzyon Modeli ...............................................................15

1.5.5. Adsorpsiyon Termodinamii ....15
2.MATERYAL VE METOT .......19
2.1. Materyal ..19
2.1.1. Pirina ....19
2.1.2. Deneylerde Kullanlan Kimyasal Maddeler..19
2.1.3. Deneylerde Kullanlan Boyar Maddelerin zellikleri .19
2.1.4. Boyar Madde zeltilerinin Hazrlanmas ...20
2.1.5. Deneylerde Kullanlan Aletler .20
2.2. Metot 21
2.2.1. Pirinann Hazrlanmas .....21
2.2.2. Adsorpsiyon Deneyleri .....21
2.2.3.zelti Ortamndan Uzaklatrlan Boyar Madde Miktarnn Hesaplanmas.22
3. BULGULAR VE TARTIMA ................23
3.1.Boyar Maddenin Sulu zeltiden Giderilmesi zerine Temas Sresinin
Etkisi23
3.2.Adsorpsiyon zerine Balang Boyar Madde Konsantrasyonun Etkisi..23
3.3.Adsorpsiyon zerine pH Etkisi.....25
3.4.Adsorpsiyon zerine Scakln Etkisi .....28
3.5. Aktif Karbon zerine Remazol Brillant Blue Rnin Adsorpsiyonu zerine
Konsantrasyon Etkisi ......30
3.6.Pirina ve Aktif Karbonun Adsorpsiyon Kapasitelerin Karlatrlmas ......33
3.7. Pirina ve Aktif karbonun Adsorpsiyon Kapasitelerinin Dier Adsorbentlerin
Adsorpsiyon Kapasiteleri ile Karlatrlmas ...33

3.8.zoterm ncelemeler ......35
3.9.SEM Analiz ......37
3.10. FT-IR ncelemeleri ....38

viii

3.11. Kinetik ncelemeler ......................39

3.12.Termodinamik ncelemeler .....42
4. SONU VE NERLER .....44
5. KAYNAKLAR ..45

ix

SMGELER VE KISALTMALAR DZN

Simgeler
b Adsorpsiyon enerjisini ifade eden Langmuir sabiti ( L/mg )
C
ads
Adsorplanan boyar maddenin konsantrasyonu( mg/L )
C
e
Adsorpsiyon sonras zeltide kalan boyar madde konsantrasyonu (mg/L)
C
0
Boyar maddenin balang konsantrasyonu (mg/L)
k
1
Yalanc birinci dereceden kinetik hz sabiti (dak
-1
)
k
2
Yalanc ikinci dereceden kinetik hz sabiti (g/mg.dak)

k
i
Partikl ii difzyon kinetik hz sabiti (mg/g.dak
2
)
k Adsorpsiyon kapasitesini gsteren Freundlich sabit (mg/g)
L Litre
K
c
Denge sabitidir
M: Molarite (mol/L)
M
A
Boyar maddenin mol ktlesi (g/mol)
mg Miligram
ml Mililitre
N Normalite
n Adsorpsiyon iddetini ifade eden Freundlich sabiti (g/L)
nm: Nanometre
Q
0
Langmuir adsorpsiyon kapasitesi (mg/g) dr.
q
e
Adsorbentin birim ktlesi bana adsorplanan madde miktar (mg/g)
q
t
Herhangi bir zamandaki adsorbe edilmi olan madde miktar (mg/g)
ppm Litredeki miligram miktar (mg/L)
R
2
Korelasyon katsays
v allan zelti hacmi (L)
x Adsorplanan madde miktar (mg)

max
Boyar maddenin maksimum dalga boyu (nm)
G
0
Gibbs serbest enerji deiimi
H Standart entalpi
S Standart entropi
W Adsorbent miktar
x

EKLLER DZN
ekil 1.1. Fiziksel ve kimyasal adsorpsiyon iin potansiyel enerji erisi....7
ekil 1.2. Adsorpsiyon izotermlerinin 6 karekteristik tipi..10
ekil 2.1. Remazol brillant blue Rnin molekl forml....19
ekil 3.1. Pirina tarafndan Remazol brillant blue Rnin adsorpsiyonu zerine
konsantrasyonun etkisi (T:50C, C
o
:80 mg/L, W/V:2,0 g/500 ml).25
ekil 3.2. Pirina tarafndan Remazol brillant blue Rnin adsorpsiyonu zerine pHnn
etkisi (T:50C, C
o
:80 mg/L, W/V:2,0 g/500 ml).27
ekil 3.3. Pirina tarafndan Remazol brillant blue Rnin adsorpsiyonu zerine
scakln etkisi (pH= 3, C
o
:80 mg/L, W/V:2,0 g/500 ml)..29
ekil 3.4. Aktif karbon tarafndan Remazol brillant blue Rnin adsorpsiyonu zerine
konsantrasyonun etkisi (T:50C, pH:3, W/V:0,25 g/500 ml)..31
ekil 3.5. Pirina ve aktif karbon zerine adsorplanan Remazol brillant blue Rnin farkl
konsantrasyonlardaki maksimum q
t
deerleri.33
ekil 3.6. Remazol brillant blue Rnin pirina zerine adsorpsiyonunun Langmuir
izotermi35
ekil 3.7. Remazol brillant blue Rnin pirina zerine adsorpsiyonunun Freundlich
izotermi36
ekil 3.8. Pirinann a) Adsorpsiyon ncesi b) Adsorpsiyon sonras SEM grntleri...37
ekil 3.9. Pirinann a) Adsorpsiyon ncesi b) Adsorpsiyon sonras FT-IR grntleri.38
ekil 3.10. Farkl konsantrasyonlarda Remazol brillant blue Rnin pirina zerine
adsorpsiyonunun yalanc birinci dereceden kinetik grafii.39
ekil 3.11. Farkl konsantrasyonlarda Remazol brillant blue Rnin pirina zerine
adsorpsiyonunun yalanc ikinci dereceden kinetik grafii..40
ekil 3.12. Farkl konsantrasyonlarda Remazol brillant blue Rnin pirina zerine
adsorpsiyonunun partikl ii difzyon grafii.41



xi

ZELGELER DZN
izelge 1.1. Pirinann elementel analiz sonular6
izelge 2. 1. Remazol brillant blue Rnin fiziksel zellikleri.20
izelge 3.1. Farkl balang konsantrasyonlarnda Remazol brillant blue Rnin pirina
zerine adsorpsiyonunda zamana gre elde edilen baz deerler23
izelge 3.2. Farkl pHlarda Remazol brillant blue Rnin pirina zerine
adsorpsiyonunda zamana gre elde edilen baz deerler.26
izelge 3.3. Farkl scaklklarda Remazol brillant blue Rnin pirina zerine
adsorpsiyonunda zamana gre elde edilen baz deerler.28
izelge 3.4. Farkl balang konsantrasyonlarnda Remazol brillant blue Rnin aktif
karbon zerine adsorpsiyonunda zamana gre elde edilen baz deerler30
izelge 3.5. Remazol Brillant Blue Rnin baz adsorbentler zerine adsorpsiyonlarna
ilikin deerler 33
izelge 3.6. Remazol Brillant Blue Rnin pirina zerine adsorpsiyon kinetiinin
parametreleri42
izelge 3.7. Remazol Brillant Blue Rnin pirina zerine farkl scaklklardaki
termodinamik parametreleri42

1
1.GR
Dnyada yaklak yllk 710
5
ton civarnda boyar madde retilmektedir ve piyasada
yz bin eit ticari boya mevcuttur. Bu boyar maddeler yaygn olarak tekstil, boya,
kozmetik gibi eitli endstrilerde kullanlmaktadr. zellikle tekstil endstrisinde
fazlaca kullanlan boyar maddeler genellikle toksik ve kanserojen etkiye sahiptirler. Bu
yzden endstriyel atklarn ihtiva ettikleri boyar madde kirlilikleri istenmeyen bir
durum oluturmaktadr. Bu tr kirlilikler ile temas edildiinde kanser, mutasyon ve cilt
hastalklarna sebep olabilirler (Acemiolu, 2004). Ayrca dier canl hayatna da
olumsuz etki yapabilirler. Bu nedenle bu tr kirliliklerin bertaraf edilmesi insan sal
ve evrenin korunmas asndan olduka nemlidir. Bu maksatla, bu tr boyar madde
kirliliklerinin endstriyel atklardan giderilmesi iin eitli yntemler gelitirilmitir
(Doan ve Alkan, 2003). Bu yntemler fiziksel, kimyasal ve biyolojik olmak zere
ana balk altnda toplanabilir. Bu yntemlerle ilgili baz bilgiler aada aklanmtr.
1.1. Fiziksel Artma Yntemleri
Fiziksel artma yntemleri arasnda membran filtrasyonu, iyon deiimi ve adsorpsiyon
yntemleri saylabilir. Bu yntemler atk su artmnda kolayca uygulanabilmektedir.
1.1.1. Membran Filtrasyonu
Bu yntem boyalarn atk sulardan artlmasn mmkn klan ve en ok tercih edilen
fiziksel yntemlerden biridir (Kocaer ve Alkan, 2002). Membran filtrasyonunun,
artmadan kan suyun yeniden kullanm ve baz boyar maddelerin geri kazanm gibi
avantajlar vardr (Cing, 2001). Bu yntemin, dier yntemlere gre en nemli
stnl sistemin scakla, beklenmedik bir kimyasal evreye ve mikrobiyal
aktiviteye kar direnli olmasdr (Kocaer ve Alkan, 2002). Ancak membran sistemi
kullanldnda ortaya membranlarda younlaan maddenin uzaklatrlmas problemi
ortaya kmaktadr. Bundan dolay renk gideriminde tek bana kullanlamamaktadr
(Cing, 2001).


2
1.1.2. yon Deiimi Yntemi
Seimli olarak bir iyonun kat yzeyine tutunmas elektrostatik ekim kuvvetlerinin
etkin olmas ile aklanr. Belirli katlar ve elektrolit bir zelti arasndaki iyonlarn
tersinir deiimine iyon deiimi ad verilir. yon deiimi olay adsorpsiyondan daha
kompleks olsa da, genel teknikler ve elde edilen sonular ok benzerdir (Weber, 1972).
Boya ieren atk sularn artlmasnda iyon deitiricilerin kullanlmas henz yeterince
yaygn deildir. Bunun ana nedeni, iyon deitiricilerle artlarak olumlu sonu alnan
boya snfnn kstl olduu dncesidir. Yntemin avantajlar, rejenerasyonla
adsorbent kaybnn bulunmamas, zcnn kullanldktan sonra iyiletirilebilmesi ve
znebilir boyalarn etkin ekilde giderilebilmesidir.
1.1.3. Adsorpsiyon Yntemi
Atk sularn artlmasnda adsorpsiyon metodu hem ucuz hem de etkili bir metot olarak
gze arpmakta ve yaygn bir ekilde kullanlmaktadr. Adsorpsiyon, evre
mhendisliinde kullanlan nemli bir artm tekniidir ve endstriyel atk sularn
artlmalarnda birok uygulama alanlarna sahip olan bir prosestir. Ancak, adsorpsiyon
ynteminde kullanlacak adsorbent maddenin etkili ve ekonomik olmas arzu
edilmektedir.
1.2. Kimyasal Yntemler
Kimyasal artma yntemleri arasnda; floklasyon, koaglasyon, fotokimyasal ve
elektrokimyasal artma gibi yntemler saylabilir.
1.2.1. Kimyasal Floklasyon ve Koaglasyon Yntemi
Bu yntemde floklama ve koaglasyon, kimyasal maddeler kullanlarak
gerekletirilir. Bu amala en ok kullanlan kimyasallar arasnda Al
2
(SO
4
)
3
, FeCl
3
,
FeSO
4
, Mg ve kire saylabilir (Kocaer ve Alkan, 2002). Katyonik boyalar kimyasal
yaplarndan dolay son derece zayf veya hi koagle olamamaktadr. Asit, direkt ve
reaktif boyalar ise koagle olmakla birlikte oluan floklarn kalitesi ok zayf olup
ortama floklant ilavesi bile kelme verimini pek arttramamaktadr. Dispers boyalarda
3
ise koaglasyon ve floklasyon yntemleriyle tam bir renk giderimi salanmaktadr
(Robinson ve ark., 2001).
1.2.2. Fotokimyasal Yntem
Bu yntem boya molekllerini, hidrojen peroksit varlnda UV radyasyonu ile CO
2
ve
H
2
Oa dntrr. Paralanma yksek konsantrasyonlardaki hidroksil radikallerin
olumasyla meydana gelmektedir. Yani, UV hidrojen peroksiti aktive ederek iki
hidroksil radikaline paralanmasn salar. Bylece organik maddenin kimyasal
oksidasyonu gereklemektedir (Kocaer ve Alkan, 2002).
1.2.3. Elektrokimyasal Yntem
Asidik boyalarn gideriminde kullanlan bu yntem, alminyum ya da demir
bileiklerini oluturmada bir demir ya da alminyum elektrot kullanlmas temeline
dayanmaktadr. Bu oluan floklar kendiliinden kebilir ve bu kelme, ortama
inorganik maddelerin eklenmesiyle elde edilen kelmeden daha iyi bir ekilde
meydana gelebilir (Cing, 2001). Bu yntem, renk, toplam organik karbon, askda kat
madde ve ar metallerin tekstil atk sularndan uzaklatrlmasnda kullanlmaktadr.
Ancak, bu teknoloji, elektrokimyasal artm srecinde oluan kloroorganik bileiklerinin
miktarnn ok yksek olmasna neden olma gibi dezavantajlara sahiptir (Naumczyk ve
ark., 1996).
1.3. Biyolojik Yntemler
Biyolojik yntemler arasnda biyosorpsiyon, aerobik ve anaerobik yntemler saylabilir.
Bu yntemlerle ilgili baz bilgiler aada verilmitir.
1.3.1. Biyosorpsiyon Yntemi
Biyosorpsiyon, eitli bileenlerin (organik, inorganik, metal iyonu, vb.) biyolojik kkenli
malzemeler tarafndan (biyoktle, biyopolimer vb.) ortam pHsna bal olarak aktif ya da
pasif alnm olarak tanmlanr. Pasif alnm, biyosorbent yzeyindeki aktif merkezlere
yzey adsorpsiyonu, kompleks ve elat oluumu gibi mekanizmalarla gerekleirken, aktif
alnm ise, kirleticinin hcre iine alnm eklinde olup, kovalent ba oluumu, yzey
ktrme, redoks reaksiyonlar, hcre zarnda stoplazmaya tanm ve stoplazmadaki
4
protein, lipit gibi yaplara balanma eklinde olur. l bakteriler, maya ve mantarlar
boyar madde ieren atk sularn renginin giderilmesinde kullanlabilmektedir. Boyar
madde ieren atk su ok toksik olduunda biyosorpsiyon avantajl olmaktadr
(Kertmen, 2006).
1.3.2.Aerobik Yntem
Boyar madde ieren atk sularn aerobik olarak artlmasnda kullanlan konvansiyonel
aktif amur sistemleri iin birok boya bileii biyolojik olarak indirgenmeye kar
direnlidirler. Atk suda znm halde bulunan bazik, direkt ve baz azo boyar
maddeler mikroorganizmalar tarafndan indirgenememektedir ancak bakteri zerine
boyar maddelerin bir ksm adsorbe olup giderilebilmektedir. Fakat bu durum fiziksel
bir durumdur. Azo boyar maddelerin mikrobiyal paralanmaya kar direnli olmasnn
nedeni, renklerinin solmamasn salayacak ekilde retilmelerindendir. Bylece boyar
maddenin rn zerindeki kalcl artm olmaktadr (Willmott ve ark., 1998).
1.3.3.Anaerobik Yntem
Boyar maddelerin anaerobik paralanmas, zellikle aerobik ortamda paralanamayan
reaktif azo boyar maddelerde etkili olmaktadr. Anaerobik olarak renk gideriminin
olabilmesi iin fazladan karbon kaynana ihtiya vardr. lave karbonun metan ve
karbondioksite dnmesi neticesinde elektronlar aa kar. Bu elektronlar son
elektron alcs olarak reaktif boyay kullanr ve azo bann indirgenmesini salar. Bu
ilem oksijenin varlnda gerekleememektedir. Bu nedenle aerobik prosesten nce
anaerobik artlarda azo bann krlmas salanmaldr (Robinson ve ark., 2001).
Bu tez almasnda, ekonomik adan pek bir deeri olmayan ve bir zeytinya
fabrikas at olan zeytin posasnn (pirina) boyar maddeleri adsorplamada bir
adsorbent olarak kullanlabilecei adsorpsiyon yntemi kullanlarak aratrlmtr.
Boyar madde olarak Remazol brillant blue R boyas seilmitir. Bu nedenle pirina ve
adsorpsiyon hakknda baz bilgiler aada verilmitir.


5
1.4. Pirina
Pirina, zeytinden ya kartlmas srasnda elde edilen ekirdek ve etli ksmdan oluan
kat rndr. Akdeniz lkelerinde grlen nemli bir biyoktle eididir. Eski Roma
zamanlarnda yabani otlarn bymesine engel olan doal bir ila olarak kullanlmasna
ramen gnmzde kullanm alan olduka genitir. Pirina dk maliyetle olduka
byk miktarlarda elde edilebilir. Bitkisel yalar ve pirina, kkrt iermeyen alternatif
yaktlar olarak dikkate alnabilir. Yakt, gbre, byk ba hayvanlar iin yem olarak
hatta bitmle kartrldnda yol yapmnda kullanlan katk malzemesi olarak
deerlendirilebilen pirinann en yaygn kullanm alan yksek enerji ierii nedeniyle
yakt amal kullanmdr rnein, rdnde preslenen pirina, evlerde ve g
frnlarnda yakt olarak kullanlrken dier taraftan ticari olarak satlan mangal
kmrleri de kuru pirina ierir (Demirtepe, 2008). Zeytin aalarnn tipine, topran
yapsna, iklim ve topraktaki besleyicilere de bal olmak zere pirinann sl deeri
deise de pirinann yakt amal olarak kullanlmasndan byk avantajlar salanr
(Gneysu, 2003).
Bu rnlerin ieriklerinde kkrt orann ok az bulunmas sebebiyle evre dostu
yaktlardr. Gemite ok fazla deerlendirilmeyen bu rnler enerji fiyatlarndaki hzl
arta ve evresel sorunlarn artmasna paralel olarak giderek daha fazla kullanlmaya
balanacaktr.
Pirina %10-35 nem, %6-15 ya, %7-13 protein, %32-42 karbonhidrat, %27-42 selloz
ve %3-8 klden olumaktadr. Yksek nem ieriine sahip olan pirina, bir miktar da ya
iermektedir. Pirinadan zc ekstraksiyon ile ya elde edilmeden nce ieriindeki
nemin uzaklatrlmas gerekmektedir. Kurutma ileminden sonra iermi olduu nem
%5-8 deerindedir (Doymaz ve ark., 2004).




6
Pirinann elemental analiz sonular izelge 1.1de verilmitir.
izelge 1.1. Pirinann elementel analiz sonular
Element Miktar (%)
C 53,230
O 37,389
H 7,132
N 2,249

1.5. Adsorpsiyon
Atom iyon ya da molekllerin kat yzeyine tutunmasna adsorpsiyon, katya (tutucu
maddeye) adsorbent, kat yzeyine tutunan maddeye ise adsorbat denilir. (Sarkaya,
2000) Adsorpsiyon olay yzeyi ilgilendiren bir olay olduu iin, bir kat veya bir
svnn yzeyindeki konsantrasyon deimesi olarak da tanmlanr (Choy, 1999).
Svlarn, bir katnn yzeyindeki mikro atlaklarda ve gzeneklerde younlamasna ise
klcal younlama denir.
1.5.1. Adsorpsiyonun Oluum Mekanizmas
Adsorpsiyon, maddenin snr yzeyinde molekller arasndaki kuvvetlerin
denklememi olmasndan ileri gelir. Adsorpsiyon, kat yzeyi ile zcde znm
gaz ya da znen maddenin temas ile gereklemektedir. Kat yzeyinde bulunan bir
atom veya molekl dengelenmemi kuvvetlerin etkisi altnda bulunmaktadr. Molekl
ie eken kuvvet da eken kuvvetten daha byk olmaktadr. Bu nedenle molekl
aa doru eken kuvvet yzeyi kltme eilimi gstermektedir. zcde znm
veya gaz halindeki molekller kat yzeyindeki atomlarn doyurulmam kuvvetleri
tarafndan kat yzeyine doru ekilmektedir ve bylece dengelenmemi yzey
kuvvetleri gaz veya znm molekller tarafndan dengelenmektedir. Bu olay,
sistemin yzey enerjisini azaltmaktadr. Yzey enerjisini azaltma kendiliinden
gerekleen bir olaydr. Adsorpsiyon olay ile sistemin serbest enerjisinde bir azalma
7
olmaktadr. Dolaysyla adsorpsiyon genellikle kendiliinden olan bir olaydr (zer,
2004).
1.5.2. Adsorpsiyon Trleri
Adsorpsiyon, adsorbent ile adsorbat arasndaki etkileime gre fiziksel ve kimyasal
olmak zere ikiye ayrlr. Fiziksel ve kimyasal adsorpsiyona ait potansiyel enerji
diyagram aada ekil 1.1de gsterilmitir (Smith, J.M, 1981 Chemical Engineering
Kinetics., London)
Potansiyel enerji

X + X

X
2
nin ayrma enerjisi

Kemisorpsorpsiyon iin aktivasyon enerjisi
Uzaklk

Fiziksel adsorpsiyon ss

Kemisorpsiyon ss

M x

x
M x

ekil 1.1. Fiziksel ve kimyasal adsorpsiyon iin potansiyel enerji erisi
ekil 1.1.de fiziksel ve kimyasal adsorpsiyonun potansiyel enerji erisi ile
gsterilmitir. Di atomik bir gazn metal zerinde fiziksel ve kimyasal adsorplanmas
olay incelendiinde yukardaki durumlar sz konusu olur. ekil 1.1.de adsorplayc
yzey ile adsorplanan molekl arasndaki uzaklk gsterilmektedir. Bu erilerden I-
erisi kimyasal adsorpsiyon, II-erisi ise fiziksel adsorpsiyon erisini gstermektedir. I
I
II
8
ve II-erilerinin kesim noktas kimyasal adsorpsiyon iin aktifleme enerjisini belirler.
Bu noktada molekl bir tr adsorpsiyondan, dierine, enerjide bir eitsizlik olmakszn
geebilir. Kimyasal adsorpsiyonda di atomik gaz ayrr. Bu nedenle uzak mesafelerde,
pozitif deerlikli ve aktifleme enerjisi zerinde etkin ayrma enerjisi ile karlalr.
Eer fiziksel adsorpsiyon meydana gelmiyorsa, kimyasal adsorpsiyona ilikin
adsorpsiyon enerjisi adsorplanan gaz molekllerinin ayrma enerjisine karlk gelir
(Hazrbulan, 2006).
Bu iki tip adsorpsiyon arasndaki farklar ise aada sralanmtr.
Fiziksel adsorpsiyonda, adsorbat ve adsorbent moleklleri arasnda zayf kuvvetler
olan van der Waals kuvvetleri etkili olup bu iki molekl arasnda herhangi bir elektron
al verii veya elektron paylam sz konusu deildir. Buna karlk, kimyasal
adsorpsiyonda, adsorbent ve adsorbat moleklleri arasnda karlkl elektron al verii
veya paylam ile fiziksel adsorpsiyondaki balara gre daha kuvvetli olan kimyasal
balar olumaktadr.
Fiziksel adsorpsiyon tamamen tersinir olup, adsorplanan molekllerin adsorbent
yzeyinden ayrlmas yani desorpsiyonu sz konusudur. Kimyasal adsorpsiyon ise
kimyasal artlar deimedike tersinmez bir reaksiyondur.
Fiziksel adsorpsiyon, adsorban yzeyinde belirli noktalarda sabit olmayp, adsorbat
moleklleri yzeyin tamam zerinde hareket edebilir. Bu ekilde kat haldeki
adsorbanlarn yzey alanlarnn llmesi mmkn olmaktadr. Fakat kimyasal
adsorpsiyonda, adsorbat moleklleri kat yzeyinde reaksiyona girdikleri noktalarda
kalarak kimyasal ba olutururlar.
Fiziksel adsorpsiyonda, aa kan adsorpsiyon ss 10 kcal/mol n altnda iken bu
deer kimyasal adsorpsiyonda 40 kcal/mol den byktr (Smith, 1981).
Fiziksel adsorpsiyon ok tabakal (multilayer) olabilirken, kimyasal adsorpsiyon, tek
tabaka (monolayer) ile snrldr. lk tabakay takip eden tabakalardaki tutulmalar, ancak
fiziksel adsorpsiyon yolu ile oluabilir.

9
Fiziksel adsorpsiyonun meydana gelmesi iin ekstra bir aktivasyon enerjisi
gerekmezken, kimyasal adsorpsiyonda gerekir.
Fiziksel adsorpsiyonun hz artan scaklk ile hzl bir ekilde derken, kimyasal
adsorpsiyonda adsorpsiyon hz scaklk ykseldike artmaktadr (Kl, 2004).
1.5.3. Adsorpsiyon zotermleri
Sabit scaklkta adsorbent tarafndan adsorplanan madde miktar ile denge
konsantrasyonu arasndaki (gaz adsorpsiyonu durumunda denge basnc) bantya
adsorpsiyon izotermi ad verilir. Adsorpsiyon izotermleri genellikle; adsorbentin
kapasitesi ve adsorpsiyon enerjisi, adsorpsiyonun ne trde olduu gibi bir takm nemli
bilgilerin elde edilmesini salar (Kertmen, 2006).
Denel yoldan belirlenen adsorpsiyon izotermleri ekil 1.2 de ematik olarak izilen 6 tip
izoterm erisinden birine daha ok benzemektedir. Daha ok buhar fazndan
adsorpsiyon iin izilen bu izotermlerin bazlar zeltiden adsorpsiyon iin de
geerlidir. ekildeki p/p
o
bal denge basncn c/c
o
ise bal denge deriimini
gstermektedir. Buradaki p
o
doygun buhar basncn c
o
ise doygun zeltinin deriimini
yani znrln gstermektedir. Ayn izoterm p/p
o
yerine p denge basnc ve c/c
o

yerine de c denge deriimi alnarak da izilebilir. ekildeki p/p
o
= 1 ya da c/c
o
= 1
deerlerinde adsorplanan madde yn olarak ayrldndan izoterm erileri dikey olarak
ykselmeye balamaktadr. Bu dikey ykselme noktasna gelindiinde adsorpsiyon
tamamlanm demektir.







10


ekil 1.2. Adsorpsiyon izotermlerinin 6 karekteristik tipi
ekil 1.2.deki 1 erisi; monomolekler yani tek tabakal kimyasal adsorpsiyon
izotermine iaret edip k ve m erilerine benzemektedir. Dier taraftan, mikro gzenekli
katlardaki adsorpsiyon izotermi l erisine yakndr. Adsorplama gc yksek olan
mikro gzeneklerin yzeyleri monomolekler olarak kaplandnda gzenekler tmyle
dolar ve adsorpsiyon tamamlanr. Dier taraftan, adsorplama gc dk olan makro
gzeneklerin gzenekleri monomolekler olarak kaplandnda adsorpsiyon yine
tamamlanm olur. Bu nedenle mikro ve makro gzenekli katlardaki adsorpsiyon
izotermleri ykseklik fark dnda eklen birbirine benzemektedir. zeltilerden
adsorpsiyon izotermleri k, l, m erilerinden birine yakn olarak ortaya kmaktadr.
2 erisi; Birinci tabakann adsorpsiyon ss younlama ssndan daha byk olan ve
klcal younlamann az olduu adsorpsiyon izotermleri bu eriye benzemektedir.
zotermin ab paras boyunca tek tabakal adsorpsiyon, bc paras boyunca ise ok
tabakal adsorpsiyon ve klcal younlama tamamlanmaktadr. zotermin b noktasndan
sonraki dorusal ksmn uzantsndan n
m
tek tabaka kapasitesi grafikten yaklak olarak
okunabilir. Doygunluk noktasna gelindiinden dolay ef boyunca adsorplanan madde
sv yada kat olarak yn halde ayrlr.
4
5
6
1
2
3
11
3 erisi; Birinci tabakann adsorpsiyon ss younlama ssndan daha kk olan ve
klcal younlamann az olduu adsorpsiyon izotermleri bu eriye benzemektedir.
Adsorplama gc ok dk olan katlardaki adsorpsiyon izotermleri bu tipe
uymaktadr. Erinin gidiinden n
m
tek tabaka kapasitesini bulmak olas deildir.

4 erisi; Birinci tabakann adsorpsiyon ss younlama ssndan daha byk olan ve
klcal younlamann ok olduu adsorpsiyon izotermleri bu eriye benzemektedir.
ekilde grld gibi adsorpsiyon ve desorpsiyon izotermlerinin fakl yollar
izlemesine adsorpsiyon histerezisi denir. Bu durum dar azlarndan dolan gzeneklerin
geni azlarndan boalmasyla aklanabilmektedir. zotermin ab paras boyunca tek
tabakal adsorpsiyon, bc paras boyunca ok tabakal adsorpsiyon, cd paras boyunca
ise klcal younlama olmaktadr. Klcal younlama tamamlandktan sonra
gzeneklerin azlarndaki ukur yzeyler de dolmakta ve ef boyunca adsorplanan
madde yn olarak ayrlmaktadr. Genellikle mikro ve mezo gzenek ieren katlardaki
adsorpsiyon izotermleri bu tipe uymaktadr. Bu izotermden de n
m
tek tabaka kapasitesi
yaklak olarak bulunabilmektedir.
5 erisi; Birinci tabakann adsorpsiyon ss younlama ssndan daha kk olan ve
klcal younlamann ok olduu adsorpsiyon izotermleri bu eriye benzemektedir.
zotermin ac paras boyunca yzey tek tabakal ya da ok tabakal olarak kaplandktan
sonra cd boyunca klcal younlama olmaktadr. Adsorplanma gc olan mezo
gzenekli katlardaki adsorpsiyon izotermleri bu tipe benzemektedir.
6 erisi; Basamakl olan bu izoterm tipine ok az rastlanmaktadr. Mikro gzenekler
yannda farkl boyutlarda mezo gzenek grubu ieren katlardaki adsorpsiyon
izotermleri de bu tipe benzemektedir.
1.5.3.1. Adsorpsiyon zoterm Eitlikleri
Adsorpsiyon olaylarn aklamak iin bilim adamlar tarafndan birok izoterm
modelleri gelitirilmitir. Bu modellerden bazlar Langmuir, Freundlich, Branur Emet
Teller (BET), Temkin, Redlich-Peterson, Khan, Sips, Toth izotermleri eklinde
sralanabilir. Ancak bu almada en ok kullanlan ve yaygn olan Langmuir ve
Freunlich izotermi irdeleneceinden, bu modellerle ilgili bilgiler aada verilmitir.
12
1.5.3.1.1. Langmuir zotermi
Langmuir adsorpsiyon izotermi baz karakteristik kabullere dayanmaktadr. Bu kabuller
aadaki gibi sralanabilir:
1. Adsorpsiyon tek tabaka halinde oluur ve maksimum adsorpsiyon, adsorplayc
yzeyine balanan molekllerin doygun bir tabaka oluturduu andaki adsorpsiyondur.
2. Adsorpsiyon lokalizedir, adsorplanan molekller yzey zerinde hareket etmezler.
3. Adsorpsiyon entalpisi yzey kaplanmasndan bamszdr.
4. Kat yzeyindeki btn noktalar ayn adsorpsiyon aktivitesi gstermektedir. Yzey
homojen enerjiye sahiptir.
5. Adsorplanm molekller arasnda karlkl etkileim yoktur. Bu nedenle birim
yzeyde adsorplanm madde miktarnn adsorpsiyon hzna herhangi bir etkisi yoktur.
6. Adsorpsiyon ilemi ayn mekanizmaya gre oluur ve adsorplanm kompleksler ayn
yapya sahiptir.
7. Desorpsiyon hz sadece yzeyde adsorplanm madde miktarna baldr.
8. Yzey homojendir, gaz moleklleri iin yzeyin her noktasnn etkinlii ayndr.
9. Gaz faz moleklleri yzeyde adsorpsiyon merkezleri diye adlandrlan farkl
noktalarda adsorplanmtr. Her bir yer sadece tek bir maddenin adsorplanmas iin
uygundur (Mckay, 1989; Albayrak, 1990).
Langmuir modeli u denklemle ifade edilir.
q
e
(x/m) = Q
0
. b C
e
/ 1+b C
e
(1.5.3.1.1.1)
eitlik dzenlenirse
C
e
/ q
e
= 1 / Q
0
. b + C
e
/ Q
0
(1.5.3.1.1.2)
eklinde ifade edilir.
13
Burada, q
e
: Adsorbentin birim ktlesi bana adsorplanan madde miktar (mg/g), x:
Adsorplanan madde miktar (mg), m: Adsorbentin ktlesi (g), C
e
Adsorpsiyon sonras
zeltide kalan maddenin konsantrasyonu (mg/L), b Adsorpsiyon enerjisini ifade eden
Langmuir sabiti (L/mg), Q
0
:

Adsorpsiyon kapasitesini ifade eden Langmuir sabiti(mg/g)
dir.
Burada, C
e
ye kar C
e
/q
e
deerleri grafie geirilerek, grafik yardmyla Q
0
ve b
sabitleri bulunur. (Gndoan ve ark. 2004, Acemiolu ve Alma 2004) Q
0
grafiin
eiminden, b ise y eksenini kestii noktasndan hesaplanr.
1.5.3.1.2. Freundlich zotermi
Freundlich izotermi, tek tabaka oluumuyla snrl olmayan, tersinir ve ideal olmayan
adsorpsiyon iin tanmlanan bilinen en eski bantlardan biridir. (Freundlich, 1906)
Freundliche gre bir adsorbentin yzeyi zerinde bulunan adsorplama alanlar
heterojendir yani farkl trdeki adsorplama alanlarndan tekil edilmitir. Bu deneysel
bant, heterojen yzey zerinde adsorpsiyon ssnn ve ilgisinin eit dalmad, ok
tabakal adsorpsiyon iin kullanlabilmektedir. (Adamson, 1997) Freundlich,
zeltilerin adsorplanmasn aklamak iin aadaki eitlii tretmitir. (Freundlich,
1926)
q
e
(x/m) =k.C
e
1/n
(1.5.3.1.2.1)
bu denklemin lineerize hali
ln q
e
=ln k +1/n ln C
e
(1.5.3.1.2.2)
eklinde ifade edilir.
Burada, q
e
:

Adsorbentin birim ktlesi bana adsorplanan madde miktar (mg/g), x:
Adsorplanan madde miktar (mg), m: Adsorbentin ktlesi (g), k: Adsorpsiyon
kapasitesini gsteren sabit, n: Adsorpsiyon iddetini ifade eden Freundlich sabitidir.
Burada, ln C
e
ye kar ln q
e
deerleri grafie geirilerek, grafik yardmyla k ve n
sabitleri bulunur. (Gndoan ve ark., 2004, Acemiolu ve Alma 2004) Grafiin
eiminden n, y eksenini kestii noktan k hesaplanr. Freundlich izotermi, heterojen
yzeydeki adsorpsiyona iaret eder. ok tabakal adsorpsiyonun meydana geldii
14
durumlarda da Freundlich izotermine uygunluk grlebilir. Ayrca yzeyde adsorbatn
rastgele adsorplandna iaret eder. Yani belli homojenliin olmad durum sz
konusudur. (Anjos ve ark., 2002)
1.5.4. Adsorpsiyon Kinetii
Adsorpsiyon prosesini karakterize eden yani, boyar maddenin adsorbent yzeyine
adsorpsiyonu esnasnda ne tr bir mekanizmann rol oynadn belirlemek iin ileri
srlen eitli kinetik modeller vardr. Bu modeller yalanc birinci derecen kinetik
model (Pseuso-first order kinetic model), yalanc ikinci derecen kinetik model (Pseudo-
second order kinetic model) ve partikl ii difzyon modeli (Intra-particle diffusion
model) olmak zere snfta incelebilir.
1.5.4.1. Yalanc Birinci Dereceden Kinetik Model
Yalanc birinci dereceden kinetik model Lagergren tarafndan gelitirilmitir ve
aadaki gibi ifade edilir (Acemiolu 2004).
log (q
e
q
t
)=log q
e
(k
1
/2.303).t (1.5.4.1.1)
Burada, q
e
denge annda adsorbentin gram bana adsorplanan madde miktar (mg/g), q
t

herhangi bir anda adsorbentin gram bana adsorplanan madde miktar (mg/g), k
1
hz
sabiti (dak
-1
), t ise temas sresidir.
Hz sabiti k
1
, log (q
e
-q
t
)nin tye kar izilen grafiinini eiminden, teorik q
e
deeri ise
grafiin kesiim noktasndan hesaplanr.
1.5.4.2. Yalanc kinci Dereceden Kinetik Model
Yalanc ikinci dereceden kinetik model Y.S. Ho tarafndan gelitirilmitir ve aadaki
gibi ifade edilir (Ho ve McKay, 1999). Bu model,
t/q
t
=(1/k
2
q
e
2
)+(t/q
e
) (1.5.4.2.1)
Burada, q
e
: Denge annda adsorbentin gram bana adsorplanan madde miktar (mg/g),
q
t
:

Herhangi bir anda adsorbentin gram bana adsorplanan madde miktar (mg/g), k
2
:
Hz sabiti (g/mg. min) dir. Balang adsorpsiyon hz ise h = k
2
.qe
2
dir. Hz sabiti k
2
ve
15
teorik q
e
deerleri srasyla t/q
t
nin tye kar izilen grafiinin kesiminden ve
eiminden hesaplanr.
1.5.4.3.Partikl i Difzyon Modeli
Partikl ii difzyon modeli Weber ve Morris tarafndan gelitirilmitir ve aadaki
gibi ifade edilir (Weber, 1963; Doan ve Alkan, 2003).
q
t
= k
i
.t
1/2
+ C (1.5.4.3.1)
Burada, k
i
:

Partikl ii difzyon hz sabiti (mg/g. min
2
), C: Adsorbent ile adsorbat
arasnda oluan tabakann kalnl hakknda bilgi veren bir sabittir. Hz sabiti k
i
, q
t
nin
t
1/2
kar izilen grafiinin eiminden hesaplanr. C ise kesim noktas deerine eittir.
1.5.5.Adsorpsiyon Termodinamii
Adsorpsiyon esnasnda oluan entalpi, entropi ve serbest enerji deiimleri denge sabiti
yardmyla belirlenebilir. Bu termodinamik parametreler aadaki eitliklerde
gsterilmitir (Acemiolu, 2004).
G = RT ln K
c
(1.5.5.1)
ln K
c
= - H /RT + S /R (1.5.5.2)
Burada, G: Standart Gibbs serbest enerjisi, H: Standart entalpi ve S standart
entropidir. H ve S srasyla, ln K
c
ye kar 1/Tnin grafiinin eiminden ve kesim
noktasndan hesaplanr.
Adsorpsiyon denge sabiti ise,
K
c
= C
ads
/ C
e
(1.5.5.3)
eklinde ifade edilir. (Yadava ve ark., 1991; Acemiolu ve Alma, 2001) Burada, C
ads
:
denge annda adsorplanan boyar maddenin konsantrasyonu (mg/L), C
e
ise denge annda
zelti ortamnda kalan boyar maddenin konsantrasyonudur (mg/L).

16
Remazol brillant blue R ve pirina ile yaplan baz adsorpsiyon almalar aada
zetlenmitir.
Bilir M. (2009), yer fst kabuundan retilen poliretan tipi kpk ile safranin ve
Remazol brillant blue Rnin adsorpsiyonunu incelemitir. almada, adsorpsiyon
zerine konsantrasyon, pH ve scakln etkisi aratrlmtr. Remazol brillant blue R
boyasnn konsantrasyonu arttka adsorpsiyonun azald, scaklk arttka ise
adsorpsiyonun artt belirlenmitir. Ayrca pH=3te adsorpsiyonun maksimum olduu
bulunmutur. zoterm incelemelerine gre, safranin ve Remazol brillant blue Rnin
kpk zerine adsorpsiyonunun en iyi Langmuir izoterm modeline uyduu
belirlenmitir. Kinetik incelemelerden, safraninin ve remazol brillant blue Rnin kpk
zerine adsorpsiyonunun en iyi yalanc ikinci dereceden kinetik modele uyduu tespit
edilmitir.
merolu . (2007), bir katyonik yzey aktif madde (dodesiltrimetilamonyum (DTMA)
bromr) ile bentoniti modifiye ederek sulu zeltiden adsorpsiyon yntemi ile bir
sentetik tekstil boyarmaddesi olan Reaktif Mavisi 19 (RM19)un giderimini
arastrmtr. almada, adsorpsiyon zerine pH, etkileim sresi ve scaklk gibi
parametreler incelenmitir ve bentonitin bir yzey aktif madde ile modifikasyonunun
olup olmad elementel analiz ve FTIR spektroskopik yntemleri ile test edilmitir.
DTMA bentonit zerine RM19un en fazla adsorpsiyonu yaklask pH=1,5ta
gzlenmitir. Kinetik ve izoterm incelemelerinden, DTMA-bentonit zerine RM19un
adsorpsiyonunun en iyi yalanc-ikinci-dereceden kinetik modele ve Langmuir
adsorpsiyon izotermine uyduu tespit edilmitir. Termodinamik verilerinden, Gibbs
serbest enerjisi negatif bulunmutur.
Gneysu S. (2003), pirinann piroliz koullarnda deien scaklklarda (500-800
0
C)
karbonizasyonunu salamtr. Yzey alann arttrmak iin ise %5 ile %25 arasnda
deien oranlarda ZnCl
2
ilavesiyle aktivasyonu salanmtr. Elde edilen aktif
karbonlarn yzey alanlar (BET) llm ve en yksek 437 m
2
/g yzey alanna 700
0
C
scaklkta ve %10 ZnCl
2
ilavesiyle ulalmtr. retilen aktif karbonla uucu ya
asitlerinden olan asetik asit, btirik asit ve propiyonik asitin giderim verimleri
aratrlmtr. almada, Freundlich ve Langmuir izotermleri incelenmitir ve sonuta
17
bu asitin pirinadan retilen aktif karbon zerine adsorpsiyonun en iyi Freundlich
izotermine uyduu bulunmutur.
Ramsay ve Nguyen (2002), T.versicolor mantarnn Congo Red, Amaranth, Tropaeolin,
Remazol Blue 15, Remazol Black 5, Cibacron brilliant Red 36-P, Cibacron brilliant
yellow 3B-A ve Remazol brilliant blue R boyalar zerindeki renk giderimi etkisini
aratrmlardr. Bu alma 2 g/L glukoz ve 30-55 mg/L boya ieren sentetik besi
yerinde gerekletirilmitir. Spektrofotometrik analizler sonucunda Amaranth,
Tropaeolin O, Congo Red, Remazol blue 15 ve Remazol black 5in srasyla 3,5; 24,8;
22; 20 ve 48 saat sonra tamamen renklerinin giderildii tespit etmilerdir. Fakat
Cibacron brilliant red 36-P, Cibacron brilliant yellow 3B-A ve Remazol brilliant blue R
boyalarnn renklerinin ksmen giderildii belirlemilerdir.
Aziza ve arkadalar (2009), pirina zerine kadmiyum (Cd
+2
) ve safraninin
adsorpsiyonunu incelemilerdir. Adsorpsiyon zerine pH, temas sresi ve
konsantrasyon etkisi aratrmlardr. Adsorpsiyonun 15. dakikida dengeye ulat ve
pH dan bamsz olduunu bulmulardr. zoterm incelemelerine gre, pirina zerine
safranin ve kadmiyum adsorpsiyonunun en iyi Langmuir izoterm modeline uyduunu
belirlemilerdir. Kinetik incelemelerden, adsorpsiyonunun en iyi yalanc ikinci
dereceden modele uyduu tespit etmilerdir.
Uurlu ve arkadalar (2008), pirinann baz fiziksel ve kimyasal zelliklerini tayin
ettikten sonra ZnCl
2
empreyne etmilerdir. Daha sonra yksek scaklklara tabi tutarak
N
2
altnda karbonlatrma ilemini gerekletirmilerdir. 650
0
Cde pirinadan elde
edilen aktif karbonla, remazol red B boyasnn adsorpsiyonu incelemilerdir.
Adsorpsiyonun en iyi pH 3-4te olduu tespit etmitirler. Ayrca adsorpsiyonun 60.
dakikada dengeye ulat ve Langmuir izoterm modeline uyduu belirlemilerdir.
Ayrca kinetik incelemelere gre en iyi yalanc ikinci dereceden kinetik modele uyduu
tespit etmilerdir.
Akyldz H.(2007), pirinay N
2
gaz ortamnda H
3
PO
4
ile kimyasal aktivasyon
uygulanmas neticesinde elde edilebilecek en uygun aktif karbonu retmitir. Deriim
etkisinin incelendii bu alma sonucunda %50lik H
3
PO
4
deriim ile empreyne edilen
zeytin ekirdeinden, gerek yksek gzenek hacmi gerekse de mikro gzenekli yap
18
olarak daha dk boyutlu gzenek yapsna sahip aktif karbon retilmitir. %65lik
deriim ile retilen aktif karbonun, daha byk gzenek boyutuna sahip olduu
bulunmutur.
Xue ve arkadalar (2009), bazik oksijen frn crufu ile Remazol brillant Blue Rnin
adsorpsiyonunu incelemilerdir. almada, adsorpsiyon zerine konsantrasyon, pH ve
scakln etkisini aratrmlardr. Remazol brillant blue Rnin adsorpsiyonunun
scaklk arttka arttn belirlemilerdir. Ayrca pH=2de adsorpsiyonun maksimum
olduu bulmulardr. zoterm incelemelerine gre Remazol brillant blue Rnin en iyi
Langmuir ve Redlich-Peterson izoterm modellerine uyduu belirlemilerdir. Kinetik
incelemelerden en iyi yalanc birinci dereceden kinetik ve partikl ii difzyon
modellerine uygunluk tespit etmilerdir.
Santos ve arkadalar (2008), metal hidroksiller tarafndan oluan ve endstriyel atk
olan amur ile Remazol brillant blue Rnin adsorpsiyonunu incelemilerdir.
Adsorpsiyon zerine pH ve scakln etkisini aratrmlardr. pH 4,7 ve 10da
allm ve maksimum adsorpsiyonun pH=4de olduunu tespit etmilerdir. Scaklk
25
o
C ve 35
o
Cde allm, artan scaklk ile adsorpsiyonun azald belirtmilerdir.
zoterm incelemelerine gre, Remazol brillant blue Rnin en iyi Langmuir izoterm
modeline uyduu ve kinetik incelemere gre ise, en iyi yalanc ikinci dereceden kinetik
modele uyduu bulmulardr.









19
2.MATERYAL VE METOT
2.1. Materyal
2.1.1. Pirina
Deneylerde kullanlan pirina Kilis ilinde bulunan zel bir zeytinya fabrikasndan
temin edilmitir.
2.1.2. Deneylerde Kullanlan Kimyasal Maddeler
Deneylerde sodyum hidroksit (NaOH), hidroklorik asit (HCl), nitrik asit (HNO
3
) ve
Remazol brillant blue R kimyasal maddeleri kullanlmtr.

2.1.3. Deneylerde Kullanlan Boyar Maddelerin zellikleri
Remazol brillant blue R boyar maddesi Kahramanmataki Arsan Tekstil araclyla
Dyestardan temin edilmitir.
Remazol brillant blue Rnin molekl yaps ekil 2.1de baz fiziksel zellikleri ise
izelge 2.1de gsterilmitir (Bilir, 2009).


ekil 2. 1. Remazol brillant blue Rnin molekl forml








20
izelge 2. 1. Remazol brillant blue Rnin fiziksel zellikleri
Yaygn ad Remazol brillant blue R
Dier ad Reaktif Blue
Snf Asidik
Etanolde znrlk yi
Sudaki znrlk yi
Renk indeks numaras 61200

max
593 nm
Renk Mavi
Molekl arl 626,54
Molekl forml C
22
H
16
N
2
Na
2
O
11
S
3

2.1.4. Boyar Madde zeltilerinin Hazrlanmas
Boyar madde zeltilerini hazrlamak iin, ncelikle 500 ppmlik (mg/Llik) stok
zeltisi hazrland. Daha sonra istenen konsantrasyonlardaki (10, 20, 40, 60, 80 ve 100
mg/L) boya zeltileri, stok zeltilerden seyreltme yaplarak hazrland. Boya
zeltilerinin pH ayarlar 0,1 N NaOH ve 0,1 N HCl zeltileri kullanlarak yapld.
2.1.5. Deneylerde Kullanlan Aletler
Spektrofotometre (PG Instruments, T80 UV-Visiblespektrofotometre); Boyar
maddenin maksimum dalga boyundaki absorbansn okumak iin kullanld.
Manyetik Kartrc (WiseTis); Belirli bir scaklk ve kartrma hznda adsorpsiyon
deneylerinin gerekletirilmesi iin kullanld.
pH Metre (CPC501); Boya zeltilerin pHnn ayarlanmasnda kullanld.
Santrifj (Nve NF 200); Numunelerdeki adsorbentin ktrlmesinde kullanld.
Analitik Terazi (Precisa, Series XB); Maddelerin hassas bir ekilde tartlmasnda
kullanld.
Otomatik Sarsak Elek (Retch, AS200); Pirinann istenilen tanecik boyutunda elde
edilmesi iin kullanld.
21
Cam Malzemeler; Deneylerde eitli ebatlarda erlen mayerler, beherler, mezrler,
pipetler ve santrifj tpleri kullanld.
2.2. Metot
2.2.1. Pirinann hazrlanmas
Pirina 100 meshlik molekler elekle elendi. Saf suyla ykand ve kurutuldu. Remazol
Brillant Blue R boyasnn pirina zerine adsorpsiyonunun ok az olduu grld.
Bunun nedeni anyonik yapda olan Remazol Brillant Blue R ile pirinann yapsndaki
OH guplarnn birbirlerini itmelerinden kaynakland dnlmektedir. Bu nedenle yer
fst kabuunun adsorpsiyon kapasitesini artrmak iin pirina 0,5 M HNO
3
ile yaklak
3 dakika kartrld szld tekrar saf suyla ykand szld. Etvde 100
0
Cde 5 saat
kurutuldu. Pirina deney iin kullanma hazr hale getirildi.
2.2.2. Adsorpsiyon Deneyleri
Adsorpsiyon deneyleri, pirina/boyar madde zeltisi oran (W/V); 2,00 g/500 ml olarak
alld. Deneyler scaklk kontroll manyetik kartrc ile gerekletirildi. Daha sonra
belirlenen zaman aralklarnda bu karmlardan 3er mililitrelik numuneler alnd ve
bunlar 3000 rpmde 5 dakika santrifjlendi. Bu numunelerin maksimum absorbanslar,
UV-Visible spektrofotometre cihaznda maksimum dalga boyunda (
max
), Remazol
brillant blue R iin 593 nmde lld. Adsorpsiyonun zerine konsantrasyon, pH ve
scaklkln etkisi temas sresinin bir fonksiyonu olarak ayr ayr incelendi.
Adsorpsiyon zerine konsantrasyonun etkisini incelemek iin deneyler deiik
konsantrasyonlarda 20, 40, 60, 80 ve 100 mg/Llik boyar madde zeltileri kullanlarak
yapld. Remazol brillant blue Rnin pirina zerine adsorpsiyonu her bir konsantrasyon
iin 50
0
Cde ve pH=3te gerekletirildi. Boyar maddelerin pirina tarafndan
adsorpsiyonu zerine pHnn etkisi, pH 3, 5, 7 ve 9da alld. pH almalar da;
50
0
Cde ve 80 mg/L konsantrasyonda gerekletirildi. Boyar maddelerin pirina
tarafndan adsorpsiyonu zerine scakln etkisi pH=3 ve 80 mg/L baz alnarak 20, 30,
40 ve 50
0
Cde alld.

22
2.2.3. zelti Ortamndan Uzaklatrlan Boyar Madde Miktarlarnn
Hesaplanmas
zelti ortamndan uzaklatrlan boyar madde miktarlarnn hesaplanmasnda aadaki
eitlik kullanld.
q
t
(x / m) = ( C
0
C
e
). V/W (2.2.3.1)
Burada; q
t
: Adsorbentin birim arl bana adsorplanan boyar madde miktar (mg/g),
x: Adsorplanan boyar maddenin ktlesi (mg), m: Adsorbentin ktlesi (g), C
0
:

Boyar
maddenin balang konsantrasyonu (mg/L), C
e
:

Adsorpsiyon sonras zeltide kalan
boyar madde konsantrasyonu (mg/L), V: Kullanlan zelti hacmi (L), W: Kullanlan
adsorbentin miktar (g) dr.


















23
3. BULGULAR VE TARTIMA
Bu almada, sulu zeltiden Remazol brillant blue R nin adsopsorpsiyon tekniiyle
uzaklatrlmas iin pirina adsorbent olarak kullanld. Bu boyar maddenin sulu
ortamdan uzaklatrlmasnda adsorpsiyon zerine temas sresi, balang boyar madde
konsantrasyonu, scaklk ve pHnn etkileri deneysel olarak incelendi.
3.1. Boyar Maddenin Sulu zeltiden Giderilmesi zerine Temas Sresinin Etkisi

Pirina kullanlarak Remazol brillant blue Rnin sulu ortamdan adsorpsiyon teknii ile
uzaklatrlmas; balang boyar madde konsantrasyonu, zelti pHs ve scakl gibi
deneysel artlar altnda eitli zaman aralklarnda ( 5, 15, 30, 60, 90, 120, 180, 240.
dak) incelendi. Elde edilen bulgular srasyla aada izelgelerde gsterildi.

3.2. Adsorpsiyon zerine Balang Boyar Madde Konsantrasyonunun Etkisi

Pirina yzeyine Remazol brillant blue Rnin adsorpsiyonuna balang boyar madde
konsantrasyonunun etkisi 50
o
Cde ve pH=3te gerekletirildi. Elde edilen bulgular
aada izelge 3.1de verildi.

izelge 3.1. Farkl balang konsantrasyonlarnda Remazol brillant blue Rnin pirina
zerine adsorpsiyonunda zamana gre elde edilen baz deerler
20 mg/L 40 mg/L
t
(dak)
C
e
(mg/L)
C
ads

(mg/L)
q
t
(mg/g)
% Ads t
(dak)
C
e
(mg/L)
C
ads

(mg/L)
q
t
(mg/g)
% Ads
5 5,101 14,899 3,725 74,495 5 22,021 17,979 4,495 44,948
10 2,821 17,179 4,295 85,895 15 17,653 22,347 5,587 55,867
15 0,215 19,785 4,950 98,925 30 7,043 32,957 8,239 82,392
30 0 20,000 5,000 100 60 2,425 37,957 9,394 93,937
90 0 40,000 10,000 100




24
izelge 3.1. (devam) Farkl balang konsantrasyonlarnda Remazol brillant blue
Rnin pirina zerine adsorpsiyonunda zamana gre elde edilen baz deerler
60 mg/L 80 mg/L
t
(dak)
C
e
(mg/L)
C
ads

(mg/L)
q
t

(mg/g)
% Ads t
(dak)
C
e
(mg/L)
C
ads

(mg/L)
q
t

(mg/g)
% Ads
5 37,072 22,928 5,732 38,213 5 51,029 28,921 7,243 36,214
15 27,663 32,337 8,084 53,895 15 42,955 37,045 9,261 46,306
30 21,188 38,812 9,703 64,687 30 26,124 53,876 13,469 67,345
60 10,16 49,840 12,460 83,067 60 8,269 71,731 17,933 89,664
90 7,731 52,269 13,244 87,115 90 5,312 74,688 18,672 93,360
120 7,023 52,977 13,350 88,295 120 4,061 75,939 18,985 94,924
180 6,944 53,056 13,264 88,420 180 3,265 76,735 19,184 95,920
240 6,508 53,492 13,373 89,150 240 2,840 77,160 19,290 96,450

100 mg/L
t
(dak)
C
e
(mg/L)
C
ads

(mg/L)
q
t

(mg/g)
% Ads
5 64,540 35,460 8,865 35,460
15 51,577 48,423 12,106 48,423
30 36,414 63,586 15,896 63,586
60 18,705 81,295 20,324 81,295
90 7,478 92,522 23,131 92,522
120 7,372 92,638 23,159 92,638
180 5,742 94,258 23,565 94,258
240 5,480 94,520 23,630 94,520
izelge 3.1.deki deerler dikkate alnarak, adsorbentin gram bana adsorplanan
Remazol brillant blue R mitarnn zamann bir fonksiyonu olarak konsantrasyonla
deiimi ekil 3.1.de gsterilmitir.
25



ekil 3.1. Pirina yzeyine Remazol brillant blue Rnin adsorpsiyonuna konsantrasyonun
etkisi (T:50
0
C, pH:3, V/W:500 ml/2,0 g)
ekil 3.1.de grld gibi ilk dakikalardan itibaren adsorpsiyon dzenli bir art
gstermekte ve zaman ilerledike maksimum deere ulamaktadr. Remazol brillant
blue Rnin adsorpsiyonunun dk konsantrasyonlarda ksa srede tamamland
grlrken, yksek konsantrasyonlarda daha uzun srelerde tamamland gzlenmitir.
Yani, adsorpsiyonun nemli derecede zaman ve konsantrasyona baml olduu
grlmtr. rnein, 20 ve 40 mg/Llik konsantrasyonlar iin maksimum
adsorpsiyonlar srasyla 30. dakikada 5,00 mg/g (% 100) ve 90.dakikada 10 mg/g (%
100) iken, 60 ppmlik konsantrasyon iin maksimum adsorpsiyon 240. dakikada 13,373
mg/g (% 89,150), 80 mg/Llik konsantrasyon iin maksimum adsorpsiyon 240.
dakikada 19,290 mg/g (% 96,450), 100 mg/Llik konsantrasyon iin ise maksimum
adsorpsiyon 240.dakikada 23,630 mg/g (% 94,520) olarak belirlenmitir. Artan
konsantrasyonla adsorpsiyonun artt grlrken, % adsorpsiyonun azald
grlmtr.
3.3. Adsorpsiyon zerine pHnn Etkisi
Pirina kullanlarak Remazol brillant blue R nin adsorpsiyonunda pH nn etkisi, 80
mg/L lik balang boyar madde konsantrasyonun ve 50
0
C de incelendi. Elde edilen
bulgular aada izelge 3.2.de gsterildi.
26
izelge 3.2. Farkl pHlarda Remazol brillant blue Rnin pirina zerine
adsorpsiyonunda zamana gre elde edilen baz deerler
pH=3 pH=5
t
(dak)
C
e
(mg/L)
C
ads

(mg/L)
q
t

(mg/g)
% Ads t
(dak)
C
e
(mg/L)
C
ads

(mg/L)
q
t

(mg/g)
% Ads
5 51,029 28,921 7,243 36,214 5 64,562 15,438 3,859 19,297
15 42,955 37,045 9,261 46,306 15 55,123 24,877 6,219 31,096
30 26,124 53,876 13,469 67,345 30 42,202 37,798 9,449 47,247
60 8,269 71,731 17,933 89,664 60 29,08 50,92 12,73 63,65
90 5,312 74,688 18,672 93,360 90 23,167 56,833 14,208 71,041
120 4,061 75,939 18,985 94,924 120 17,822 62,178 15,545 77,722
180 3,265 76,735 19,184 95,918 180 10,98 69,02 17,255 86,275
240 2,840 77,160 19,290 96,450 240 10,43 69,57 17,393 86,963
pH=7 pH=9
t
(dak)
C
e
(mg/L)
C
ads

(mg/L)
q
t

(mg/g)
% Ads t
(dak)
C
e
(mg/L)
C
ads

(mg/L)
q
t

(mg/g)
% Ads
5 68,343 11,657 2,914 14,571 5 79,232 0,768 0,192 0,96
15 59,444 20,556 5,139 25,695 15 75,593 4,407 1,102 5,509
30 48,263 31,737 7,934 39,671 30 71,272 8,728 2,182 10,91
60 35,827 44,173 11,043 55,216 60 60,354 19,646 4,911 24,557
90 27,498 52,502 13,125 65,627 90 59,672 20,328 5,082 25,41
120 24,76 55,24 13,81 69,05 120 53,190 26,81 6,702 33,512
180 21,908 58,092 14,523 72,615 180 52,052 27,948 6,987 34,935
240 20,852 59,148 14,787 73,935 240 51,71 28,29 7,073 35,363

izelge 3.2.deki deerler dikkate alnarak, adsorbentin gram bana adsorplanan
Remazol brillant blue Rnin zamana bal olarak farkl pH deerlerindeki deiimi ekil
3.2.de gsterilmitir.

27



ekil 3.2. Pirina yzeyine Remazol brillant blue Rnin adsorpsiyonuna pHnn etkisi
(T:50
0
C, C
o
:80 mg/L, V/W:500 ml/2,0 g)
Yksek oranda adsorpsiyon yksek konsantrasyonlarda da meydana geldii iin pH
etkisinin incelenmesinde 80 mg/Llik balang konsantrasyonu baz olarak alnd.
ekilden de grld gibi pHnn artmasyla adsorpsiyonda azalma grlmtr. Yani
en fazla adsorpsiyon pH= 3te, en dk adsorpsiyon pH= 9da gzlenmitir. Her bir
pHda ilk dakikalardan itibaren adsorpsiyonun dzenli bir ekilde artt ve 240.
dakikada ise maksimum deere ulat grlmtr. Ayrca pH arttka maksimum
adsorpsiyon daha uzun srede eriilmitir. rnein, pH= 3te maksimum adsorpsiyon
19,290 mg/g (% 96,450) ve pH=9da ise 7,073 mg/g (% 35,363) olarak belirlenmitir.
Artan pH ile adsorpsiyonun azalmasnn nedeni; yksek pH da ortama salnan fazlaca
hidroksil iyonlarndan dolay adsorbent yzeyi biraz daha negatif hale gelmekte ve
negatif ykl Remazol birillant blue Rnin moleklleri ile arasnda itmeler sz konusu
olabilmektedir. Bu da adsorpsiyonun azalmasna neden olabilmektedir.
3.4. Adsorpsiyon zerine Scakln Etkisi
Pirina yzeyine Remazol brillant blue Rnin adsorpsiyonu scakln etkisi 80 mg/Llik
balang boyar madde konsantrasyonunda ve pH= 3te incelendi. Elde edilen bulgular
aada izelge 3.3.de gsterildi.
28
izelge 3.3. Farkl scaklklarda Remazol brillant blue Rnin pirina zerine
adsorpsiyonunda zamana gre elde edilen baz deerler
20
0
C 30
0
C
t
(dak)
C
e
(mg/L)
C
ads

(mg/L)
q
t

(mg/g)
% Ads t
(dak)
C
e
(mg/L)
C
ads

(mg/L)
q
t
(mg/g)
% Ads
5 59,92 20,08 5,020 25,100 5 57,739 22,261 5,393 27,826
15 54,87 25,13 6,283 31,412 15 52,28 27,720 6,814 34,650
30 47,52 32,48 8,120 40,600 30 44,433 35,567 8,880 44,459
60 36,37 43,63 10,908 54,537 60 33,516 46,484 11,651 58,105
90 33,85 46,15 11,538 57,687 90 26,124 53,876 13,150 67,345
120 31,21 48,79 12,198 60,987 120 20,437 59,563 15,067 74,454
180 17,08 62,92 15,730 73,050 180 17,674 62,326 15,591 77,907
240 16,85 63,15 15,788 78,650 240 15,220 64,780 16,195 80,981

40
0
C 50
0
C
t
(dak)
C
e
(mg/L)
C
ads

(mg/L)
q
t

(mg/g)
% Ads t
(dak)
C
e
(mg/L)
C
ads

(mg/L)
q
t

(mg/g)
% Ads
5 53,989 26,011 6,503 32,514 5 51,029 28,971 7,243 36,214
15 45,981 34,019 8,505 42,524 15 42,955 37,045 9,261 46,306
30 36,017 43,983 10,996 54,979 30 26,124 53,876 13,469 67,345
60 28,753 51,247 12,812 64,058 60 8,269 71,731 17,933 89,664
90 20,096 59,904 14,976 74,88 90 5,312 74,688 18,672 93,360
120 17,458 62,542 15,635 78,177 120 4,061 75,939 18,987 94,924
180 13,85 66,15 16,538 82,688 180 3,265 76,735 19,184 95,919
240 10,499 69,501 17,375 86,876 240 2,840 77,160 19,290 96,450

29
izelge 3.3.deki deerler dikkate alnarak, adsorbentin gram bana adsorplanan
Remazol brillant blue Rnin miktarnn bir fonksiyonu olarak scaklk ile deiimi ekil
3.3.de gsterilmitir.



ekil 3.3. Pirina yzeyine Remazol brillant blue Rnin adsorpsiyonuna scakln etkisi
(pH= 3, C
o
:80 mg/L, V/W:500 ml/2,0g)

ekil 3.3. pirina zerine Remazol brillant blue Rnin adsorpsiyonu zerine scakln
etkisini gstermektedir. lk dakikalardan itibaren 20 ve 30
0
Cde adsorpsiyon yava
ilerlerken 40 ve 50
0
Cde daha hzl ilerlemekte ve daha ksa srede maksimum
seviyeye ulamaktadr. En dk adsorpsiyonun 20
0
Cde, en yksek adsorpsiyonun ise
50
0
C de meydana geldii grld. rnein; 20, 30, 40 ve 50
0
Cde 5. dakikadaki
adsorpsiyonlar srasyla 5,020 mg/g (% 25,1), 5,393 mg/g (% 27,826), 6,503 mg/g (%
32,514) ve 7,243 mg/g (% 36,214) olarak tespit edildi. Bu scaklklardaki 240.
dakikadaki maksimum adsorpsiyonlar ise srasyla 15,730 mg/g (% 78,650), 16,196
mg/g (% 80,981), 17,160 mg/g (% 86,876) ve 19,290 mg/g (% 96,450) olarak
belirlendi. Bu deerlere dikkat edilirse 20
0
Cde maksimum adsorpsiyon 15,730 mg/g,
(% 78,650) iken 50
o
C de 19,290 mg/g (% 96,450)dr. Adsorpsiyon zerine scakln
nemli bir etkisinin olduu grlmektedir. Adsorpsiyonun artan scaklkla artmas,
boyar madde molekllerinin hznn artmasna atfedilir. Ayrca yksek scaklkta
30
adsorbent yzeyinde alma ve yzeyin i ksmlarna daha fazla molekllerin
girmesiyle ilikilendirilebilir.

3.5. Aktif Karbon zerine Remazol Brillant Blue R nin Adsorpsiyonu zerine
Konsantrasyonun Etkisi
Remazol brillant blue Rnin aktif karbon zerine adsorpsiyonu, zamann bir fonksiyonu
olarak 20, 40, 60, 80 ve 100 mg/L lik balang konsantrasyonlar iin, aktif
karbon/Remazol brillant blue R oran srasyla 0,25 g/500 ml, 0,5 g/500 ml, 1,0 g/500
ml, 1,5 g/500 ml olacak ekilde alld. Adsorpsiyon 0,5 g/500 ml, 1,0 g/500 ml, 1,5
g/500 ml oranlarnda ok ksa bir srede (1. dak. ierisinde) bittii iin, adsorpsiyon
0,25 g/500 ml oran baz alnarak pH=3te ve 50
0
C alld. Elde edilen bulgular
aada verilen izelge 3.4.te gsterildi.
izelge 3.4. Farkl balang konsantrasyonlarnda Remazol brillant blue Rnin aktif
karbon zerine adsorpsiyonunda zamana gre elde edilen baz deerler
20 mg/L 40 mg/L
t
(dak)
C
e
(mg/L)
C
ads

(mg/L)
q
e

(mg/g)
% Ads t
(dak)
C
e
(mg/L)
C
ads

(mg/L)
q
e

(mg/g)
% Ads
5 0 20 40 100 5 1,518 38,482 76,964 96,21
15 0 40 80 100

60 mg/L 80 mg/L
t
(dak)
C
e
(mg/L)
C
ads

(mg/L)
q
e

(mg/g)
% Ads t
(dak)
C
e
(mg/L)
C
ads

(mg/L)
q
e

(mg/g)
% Ads
5 11,101 48,899 97,798 81,498 5 30,9 49,100 98,200 61,37
15 4,089 55,911 111,822 93,185 15 16,684 63,316 126,632 79,14
30 0,2774 59,720 119,445 99,538 30 6,336 73,664 147,328 92,08
60 60 1,104 78,896 157,792 98,62


31
izelge 3.4. (devam) Farkl balang konsantrasyonlarnda Remazol brillant blue
Rnin aktif karbon zerine adsorpsiyonunda zamana gre elde edilen baz deerler
100 mg/L
t
(dak)
C
e
(mg/L)
C
ads

(mg/L)
q
t

(mg/g)
% Ads
5 37,687 62,313 124,626 62,31
15 27,617 72,383 144,766 72,38
30 14,770 85,230 170,46 85,23
60 8,750 91,250 182,5 91,25
90 3,720 96,280 192,56 96,28
120 0,277 99,723 199,446 99,72

izelge 3.4.deki deerler dikkate alnarak, adsorbentin gram bana adsorplanan
Remazol brillant blue Rnin miktarlarnn zamann bir fonksiyonu olarak
konsantrasyonuyla deiimi ekil 3.4te gsterilmitir


ekil 3.4. Aktif karbon yzeyine Remazol brillant blue Rnin adsorpsiyonuna
konsantrasyonun etkisi (T:50C, pH:3, V/W:500 ml/0,25 g)

ekil 3.4.de grld gibi Remazol brillant blue Rnin aktif karbon zerine
adsorpsiyonunun dk konsantrasyonlarda ksa srede tamamland grlrken,
yksek konsantrasyonlarda daha uzun srelerde tamamland gzlenmitir. Yani,
32
adsorpsiyonun nemli derecede zaman ve konsantrasyona baml olduu grlmtr.
rnein, 20 ve 40 mg/Llik konsantrasyonlar iin maksimum adsorpsiyonlar srasyla 5.
dakikada 40,00 mg/g (% 100) ve 15.dakikada 80 mg/g (% 100) iken, 60 mg/Llik
konsantrasyon iin maksimum adsorpsiyon 30. Dakikada 119,445 mg/g (% 99,538), 80
mg/Llik konsantrasyon iin maksimum adsorpsiyon 60.dakikada 157,792 mg/g (%
98,62), 100 mg/Llik konsantrasyon iin ise maksimum adsorpsiyon 120.dakikada
199,446 mg/g (% 99,723) olarak belirlenmitir.
33
3.6. Pirina ve Aktif Karbonun Adsorpsiyon Kapasitelerinin Karlatrlmas
Remazol brillant blue Rnin adsorpsiyonu iin adsorbent olarak kullanlan pirina ve
aktif karbonun deneysel adsorpsiyon kapasitelerini mukayese etmek icin, tm
konsantrasyonlarda (20, 40, 60, 80 ve 100 mg/L), pH=3te ve 50
o
Cde alld. Elde
edilen bulgular aada ekil 3.5.de verildi.


ekil 3.5. Pirina ve aktif karbon yzeyine adsorplanan Remazol brillant blue Rnin
farkl konsantrasyonlardaki maksimum q
t
deerleri
ekil 3.5.e dikkat edilirse balang boyar madde konsantrasyonu arttka hem
pirinann hem de aktif karbonun deneysel adsorpsiyon kapasitesinde (q
t
deerlerinde)
bir art gzlenmitir. Ancak ekil 3.5dende grld gibi aktif karbonun pirinaya
gre ok daha etkili olduu grlmektedir. rnein 100 mg/Llik boyar madde
zeltisinden adsorpsiyon pirinann deneysel adsorpsiyon kapasitesi 23,630 mg/g iken
aktif karbonun 199,446 mg/g bulunmutur.
3.7. Pirina ve Aktif karbonun Adsorpsiyon Kapasitelerinin Dier Adsorbentlerin
Adsorpsiyon Kapasiteleri ile Karlatrlmas
Remazol brilliant blue R nin adsorpsiyonu iin Pirina ve aktif karbonun deneysel
adsorpsiyon kapasitelerinin baz adsorbentlerin deneysel adsorpsiyon kapasiteleri ile
mukayesesi izelge 3.5.de gsterildi.
34
izelge 3.5. Remazol Brillant Blue Rnin baz adsorbentler zerine adsorpsiyonlarna
ilikin deerler
Deneysel adsorpsiyon

Deneysel artlar Biosorbent
Referans
23,63 (94,52) C
o
= 100 mg/L, T=50C,
pH=3, V=500 ml, W=2.0 g

Pirina
Bu alma
199,45 (99,72) C
o
= 100 mg/L, T=50C,
pH=3, V=500 ml, W=0.25 g

Aktif karbon
Bu alma
5,0 (100)

C
o
= 50 mg/L, T=60C,
pH=3, V=10 ml, W=0,10 g

Yer fst kabuu
kp
Bilir, 2009
9,34 (62) C
o
= 150 mg/L, T=60C,
pH=3, V=10 ml, W=0,10 g

Yer fst kabuu
kp
Bilir, 2009
49,35 (98.70)

C
o
= 50 mg/L, T=25C,
pH=7.0, V=100 ml, W=0,10 g

Aktif pine cone
Gegel, 2011
9,41 (94.10) C
o
= 50 mg/L, T=40C,
pH=3, V=50 ml, W=0,25 g

Yer fst kabuu
akalar, 2010

9,35 (93.50)

C
o
= 50 mg/L, T=60C,
pH=3, V=50 ml, W=0,25 g

Yer fst kabuu
kmr
akalar, 2010
12,59 (25.18)

C
o
=100 mg/L, T=30C,
pH=Doal pH V=100 ml, W=0,20 g

Corn corb aktif karbon
Ahmad, 2011
45,70 (83.73)

C
o
= 150 mg/L, T=30C,
pH=2, V=100 ml, W=0,0534

Immoblize aktif
S.qudricauda
Ergene, 2009
47,90 (90.28)

C
o
= 150 mg/L, T=30C,
pH=2, V=100 ml, W=0,0513

Immoblize stlm
Inaktif S.quadricauda
Ergene,2009
53,46 (53.46) C
o
=100 mg/L, T=25C,
pH=2, V=100 ml, W=0,1 g

Phanerochaete
Chrysosporium
Iqbal, 2007
65,18 (65.18) C
o
=100 mg/L, T=25C,
pH=2, V=100 ml, W=0,1 g
Loofa sponge
immobilized
P. chrysosporium
Iqbal, 2007

35
3.8. zoterm ncelemeleri
Pirina zerine Remazol brillant blue Rnin adsorpsiyon izotermleri Langmuir ve
Freundlich izoterm modellerine gre incelendi.
Pirina zerine Remazol brillant blue Rnin adsorpsiyon izoterm incelemeleri farkl
balang konsantrasyonlarda (20, 30, 40, 50 ve 60 mg/L) 50
0
Cde ve pH=3te
incelendi. Elde edilen izotermler srasyla aada ekil 3.6 ve 3.7de gsterildi.

ekil 3.6. Remazol brillant blue Rnin pirina zerine adsorpsiyonunun Langmuir
izotermi
Grafikten de grld gibi Remazol brillant blue Rnin pirina zerine
adsorpsiyonunda Langmuir izotermi iin 0,966lk bir korelasyon deeri elde edildi. Bu
yksek korelasyon deerinden dolay Langmuir izotermine uyum olduu sylenebilir.
Langmuir izotermine uyum adorbent yzeyinin homojen olduuna ve yzeyin tek
tabaka ile kaplandna iaret eder. Langmuir sabitlerinden adsorpsiyon kapasitesini
ifade eden Q
0
deeri, Q
0
=14,085 mg/g ve adsorpsiyon enerjisine iaret eden b deeri ise,
b=1,109 L/mg olarak bulundu.

36



ekil 3.7. Remazol brillant blue Rnin pirina zerine adsorpsiyonunun Freundlich
izotermi
Remazol Brillant Blue Rnin pirina zerine adsorpsiyonunda Freundlich izotermi iin
0,384lk bir korelasyon deeri elde edildi. Bu korelasyon deeri adsorpsiyonun
Freundlich izotermine uyduuna iaret eder. Freundlich sabitlerinden adsorpsiyon
kapasitesini ifade eden k deeri, k=7,064 mg/g ve adsorpsiyon iddetitini ifade eden n
deeri ise, n=4,545 g/L olarak bulundu.


















37
3.9. SEM Analizi
SEM cihaz pirina taneciklerin belli oranlarda yaknlatrlm grntlerinde
taneciklerin gzenekli yaps grlebilmektedir.


ekil 3.8. Pirinann a) Adsorpsiyon ncesi b) Adsorpsiyon sonras SEM grntleri
ekil 3.8te grlen pirinann adsorpsiyon ncesi SEM fotoraf incelendiinde;
pirinann gzenekli bir yapya sahip olduu, d yzeylerinin girintili, kntl olduu ve
birok oyuklardan olutuu grlmektedir. Pirinann adsorpsiyon sonras SEM
fotoraflar incelendiinde, Remazol brillant blue Rnin pirinann gzenekli yzeyine ve
partikl ilerine tutunduu, yzeyin daha homojen bir grnm kazand
grlmektedir.






38
3.10. FT-IR ncelemeleri


ekil 3.9. Pirinann a) Adsorpsiyon ncesi b) Adsorpsiyon sonras FT-IR grntleri
Pirinann adsorpsiyon ncesi ve adsorpsiyon sonras FT-IR spektrumlar ekil 3.9.da
gsterilmektedir. 3293 cm
-1
OH ve NH gruplarnn varln gsterir. Adsorpsiyondan
sonra bu band 3328 cm
-1
kaymtr. 2852 cm
-1
ve 2922 cm
-1
de kuvvetli bir ift bant
pirinann adsorpsiyonundan nce ve sonra gzlenmitir. Bu bantlar metil ve metilen
gruplarnn simetrik ve asimetrik gerilim titreimleri ile ilgili olup bunlara ait bklme
bantlar da 1376 ve 1461 cm
-1
de gzlenmitir. 1709 cm
-1
C=O (karbonil) grubu 1639
39
cm
-1
amid grubu olduunu gsterir. 1240 cm
-1
bu band ise CO karbon oksijen tekli
ba mevcuttur. Adsorpsiyondan sonra bu ba 1230 cm
-1
e kaymtr.
3.11. Kinetik ncelemeler
Pirina zerine Remazol brillant blue Rnin adsorpsiyonun kinetii yalanc birinci
dereceden (Pseudo first-order), Yalanc ikinci dereceden (Pseudo second-order) ve
Partikl ii difzyon (lntra-particle difussion) modellerine gre incelendi.
Pirina zerine Remazol brillant blue Rnin adsorpsiyon kinetii farkl
konsantrasyonlarda 50
0
Cde ve pH 3te incelendi. Elde edilen kinetik grafikler srasyla
aada ekil 3.10., 3.11. ve 3.12.de ve kinetik parametreler ise izelge 3.6.da
gsterildi.

ekil 3.10. Farkl konsantrasyonlarda Remazol brillant blue Rnin pirina zerine
adsorpsiyonunun yalanc birinci dereceden kinetik grafii
ekil 3.10.daki her bir konsantrasyon grafii iin elde edilen denklemler srasyla
aada gsterilmitir.
20 mg/L iin; y = -0,054x + 0,357 R
2
= 1
40 mg/L iin; y = -0,025x + 0,875 R
2
= 0,941
60 mg/L iin; y = -0,011x + 0,804 R
2
= 0,908
80 mg/L iin; y = -0,012x + 1,067 R
2
= 0,965
100 mg/L iin; y = -0,013x + 1,246 R
2
= 0,974
40
Denklemlere dikkat edildiinde tm konsantrasyonlar iin yksek korelasyon
deerlerinin elde edildii ve bu deerlerin R
2
=0,908-1 arasnda yer ald belirlendi.
izelge 3.6.dan da grld gibi, bu yksek korelasyon deerlerine ramen
denklemlerden elde edilen teorik q
t
deerleri ile deneysel olarak bulunan q
t
deerleri
birbirleriyle uyum salamamaktadr. Bu nedenle Remazol Brillant Blue Rnin modifiye
pirina zerine adsorpsiyonu yalanc birinci dereceden kinetie uymamaktadr.

ekil 3.11. Farkl konsantrasyonlarda Remazol brillant blue Rnin pirina zerine
adsorpsiyonunun yalanc ikinci dereceden kinetik grafii
ekil 3.11.deki her bir konsantrasyon grafii iin elde edilen denklemler srasyla
aada gsterilmitir.
20 mg/L iin; y = 0,169x + 0,554 R
2
= 0,990
40 mg/L iin; y = 0,091x + 0,936 R
2
= 0,984
60 mg/L iin; y = 0,071x + 0,629 R
2
= 0,999
80 mg/L iin; y = 0,048x + 0,587 R
2
= 0,998
100 mg/L iin; y = 0,039x + 0,511 R
2
= 0,998

Denklemlerden de grld gibi tm konsantrasyonlar iin korelasyon deerlerinin
R
2
=0,984-1 arasnda deitii grlmektedir. izelge 3.6.ya dikkat edilirse deneysel q
t
ile teorik q
t
deerleri ise birbirine yakn olarak bulunmutur ve bu nedenle Remazol
brillant blue Rnin pirina zerine adsorpsiyonu yalanc ikinci dereceden kinetik modele
uymaktadr. Adsorpsiyonun yalanc ikinci dereceden kinetik modele uymas, pirina ile
41
boyar madde Remazol brillant blue R arasnda kimyasal bir aktivasyon olacana iaret
eder.

ekil 3.12. Farkl konsantrasyonlarda Remazol brillant blue Rnin pirina zerine
adsorpsiyonunun partikl ii difzyon grafii
ekil 3.12.deki her bir konsantrasyon grafii iin elde edilen denklemler srasyla
aada gsterilmitir.
20 mg/L iin; y= 0,74x + 2,0340 R
2
= 0,987 (I.Blge)
40 mg/L iin; y= 0,943x + 2,367 R
2
= 0,950 (I.Blge)
60 mg/L iin; y= 1,210x + 3,215 R
2
= 0,996 (I.Blge)
y=0,044x + 12,79 R
2
= 0,854 (II.Blge)
80 mg/L iin; y= 2,004x + 2,286 R
2
= 0,986 (I.Blge)
y= 0,070x + 18,20 R
2
= 0,991 (II.Blge)
100 mg/L iin; y= 1,996x + 4,554 R
2
= 0,996 (I.Blge)
y= 0,105x + 22,04 R
2
= 0,885 (II.Blge)

Denklemlere dikkat edildiinde tm konsantrasyonlar iin korelasyon deerleri 0,854
ile 0,991 arasnda deitii grlmektedir. Ayrca ekil 3.11e dikkat edilirse 20 ve 40
mg/L lik dk balang boyar madde konsantrasyonlar iin bir blge, daha yksek
60, 80 ve 100 mg/L kik balang boyar madde konsantrasyonlar iin ise iki blge
olutuu grlmtr. 1.blge bulk fazdan adsorbent yzeyine adsorpsiyona, 2.blge ise
42
partikl ii difzlenmeye iaret etmektedir. Bu nedenle, 60, 80 ve 100 mg/L lik
balang boyar madde konsantrasyonlar iin adsorpsiyonun partikl ii difzyon
kinetiine de uyduu sylenebilir (Garg ve ark., 2003)
izelge 3.6. Remazol brillant blue Rnin pirina zerine adsorpsiyon kinetiinin
parametreleri


Yalanc birinci
dereceden

Yalanc ikinci dereceden

Partikl ii difzyon

Deneysel


C
o

(mg/L)

q
t
(mg/g)

k
1

(dak
-1
)

R
2


q
t
(mg/g)

k
2
(g/mg.dak.)

R
2


K
i1
(mg/g
dak
1/2
)

K
i2

(mg/g
dak
1/2
)

R
1
2


R
2
2


q
t

(mg/g)

20 0,434 4,770 1 5,92 1,838 0,990 0,740 - 0,987 - 4,946

40 7,499 0,057 0,941 10,99 0,0088 0,984 0,943 - 0,950 - 9,394

60 6,368 0,025 0,908 14,085 0,0080 0,999 1,210 0,044 0,986 0,854 13,480

80 11,668 0,028 0,965 20,83 0,0039 0,998 2,004 0,070 0,996 0,991 19,290

100 17,620 0,030 0,974 25,64 0,0030 0,998 1,996 0,105 0,996 0,885 23,630

3.12. Termodinamik ncelemeler
Remazol brillant blue Rnin pirina zerine adsorpsiyonunun termodinamik
parametreleri Eitlik 1.5.5.1, 1.5.5.2 ve 1.5.5.3e gre hesapland. Scakln bir
fonksiyonu olarak elde edilen G
0
, H
0
ve S
0
deerleri izelge 3.7de verilmitir.
izelge 3.7. Remazol Brillant Blue Rnin pirina zerine farkl scaklklardaki
termodinamik parametreleri
Scaklk
(
0
C)
K
c
G
0

(j/mol)
H
0

(j/mol)
S
0

(j/mol K)
20
3,748 -3218
30
4,256 -3648
40
6,620 -4918
50
27,17 -8867


50134


179

izelge 3.7.de grld gibi, pirina zerine adsorpsiyonun serbest enerji deiimi
(G
0
) tm scaklklar iin negatif olarak bulunmutur. Serbest enerji deiiminin negatif
olmas adsorpsiyon olaynn istemli olarak kendiliinden (spontenous) olduuna iaret
43
etmektedir. Adsorpsiyon olayna ait standart entalpi deerleri (H
0
) pozitif olarak
bulunmutur. H
0
deerinin pozitif olmas adsorpsiyonun endotermik olduunun
gstergesidir. Standart entropi deerleri (S
0
) ise tm scaklklar iin pozitif olarak
bulunmutur. S
0
deerinin pozitif kmas ise adsorbent ile boyar madde arasnda
yapsal bir deiimin olabileceine iaret etmektedir.

























44
4. SONULAR VE NERLER
Bu almada, zeytin at olan pirina sulu zeltiden Remazol brillant blue R boyasnn
adsorpsiyonu iin adsorbent olarak kullanlmtr. Adsorpsiyonun zerine temas
sresinin bir fonksiyonu olarak zelti konsantrasyonu, pH ve scakln etkisi
incelenmi ve deneyler sonucunda adsorpsiyonun balang boyar madde
konsantrasyonu, scaklk ve zelti pH sndan etkilendii grlmtr. Optimum
adsorpsiyonun 50
0
Cde pH=3te meydana geldii grlmtr.
Kinetik incelemelere gre, Remazol brillant blue Rnin pirina zerine adsorpsiyonun
yalanc ikinci dereceden kinetik modele ve partikl ii difzyona uyduu, yalanc
birinci dereceden kinetik modele uymad gzlenmitir.
zoterm incelemelerine gre, Remazol brillant blue Rnin pirina zerine adsorpsiyonun
Freundlich ve Langmuir izotermlerine uyduu gzlenmitir.
Termodinamik incelemelerine gre; Remazol brillant blue Rnin pirina zerine
adsorpsiyonu G
0
deerlerinin negatif, H
0
, S
0
deerlerinin ise pozitif olduu
belirlenmitir.
Yaplan bu alma sonucunda pirinann boyar madde kirliliklerinin sulu ortamdan
uzaklatrlmasnda adsorbent olarak kullanlabilecei, ucuz ve bol bulunulabilen bir
materyal olmasndan dolay tercih edilebilecei kanaatine varlmtr.








44

6. KAYNAKLAR
Acemiolu, B., Alma, M.H., 2001. Equilibrium studies on adsorption of Cu (II) from
aqueous solution onto celulose. Journal of Colloid and nterface Science 243,
81-84.
Acemiolu, B., 2004. Adsorption of congo red from aqueous solution onto calcium-rich
fly ash. Journal of Colloid and Interface Science 274, 371-379.
Acemiolu, B., 2004. Removal of Fe (II) ions from aqueous solution by calabrian pine
bark wastes. Bioresource Technology 93, 99-102.
Acemiolu, B., Alma, M.H., 2004. Removal of Cu (II) from Aqueous Solution by
Calabrian Pine Bark Wastes. Fresenius Environmental Bulletin 13, 585-590.
Acemiolu, B., Alma, M.H., Bilir, M.H.,Sakalar, N., 2010 Adsorpstion of Basic Red 2
onto Peanut Shell: Batch and Column Studies. Asian Journal of Chemistry 22,
5649-5662.
Akyldz H., H
3
PO
4
Aktivasyonu le Zeytin ekirdeinden Aktif Karbon retimi,
Yksek Lisans Tezi stanbul Teknik niversitesi, Fen Bilimleri Enstits, 2007.
Albayrak, F., Killerde Ar Metal Adsorpsiyonlarnn ncelenmesi ve zeltiden
Adsorpsiyon Yntemiyle Yzey Alannn Belirlenmesi, Yksek Lisans Tezi,
Anadolu niversitesi, Fen Bilimleri Enstits, 1990.
Anjons, F. S. C., Vera, E.F.S., Cestari, A.R., 2002. Interaction of indigo carmine dye
with chitosan evaluated by adsorption and termochemical data. Journal of
Colloid Interface Science 253, 243-246.
Aziza, A., Oualia, M.S., Elandaloussia, E.H., 2009 Chemically modified olive stone: A
low-cost sorbent for heavy metals and basic dyes removal from aqueous
solutions. Journal of Hazardous Materials 163, 441447.
Bilir, M., Yer Fst Kabuundan retilen Poliretan kpk le Safranin Ve Remazol
Brillant Blue Rnin Adsorpsiyonun ncelenmesi, Yksek Lisans Tezi Kilis 7
Aralk niversitesi, Fen Bilimleri Enstits, 2009.
Cing, S., Tekstil Boyalarnn Renginin Giderilminde Mikroorganizma Kullanm,
Yksek Lisans Tezi, nn niversitesi, Fen Bilimleri Enstits, 2001.
Choy, K., Mckay, G., Porter, J.F., 1999. Sorption of acid dyes from effluents using
activated carbon. Resources Conservation and Recycling, 27, 57-71.
45

Demirtepe, M., Balk yemlerinde pirina ve pirina ya zerine aratrmalar Yksek
Lisans Tezi, Ege niversitesi, Fen Bilimleri Enstits, 2008.
Doan, M., Alkan, M., 2003. Adsorption kinetices of methyl violet onto perlite.
Chemosphere 50(4), 517-528.
Doymaz, I., Gorel, O., Akgn, N. A., 2004. Drying Characteristics of the Solid By-
Product of Olive Oil Extraction. Biosystems Engineering 88, 213-219.
Ergene, A., Ada, K., Tan, S.,Katrcolu, H., 2009. Removal of Remazol Brilliant Blue
R dye from Aqueous Solutions by Adsorption onto Immobilized Scenedesmus
quadricauda: Equilibrium and Kinetic Modeling Studies. Desalination 249,
1308-1314.
Freundlich, H.M.F., 1906. Over The Adsorpstion in solition, Zeitschrift fr
Physikalische. Chemie, 57A , 385-470.
Gegel, .,Kolanclar, H., 2011. Adsorption of Remazol Brilliant Blue R on activated
carbon prepared from a pine cone. Natural Product Research 23,16.
Gndoan, R., Acemiolu, B., Alma, M.H., Cebe, M., 2004. Adsorption of Cr(III),
Ni(II), Zn(II), Co(II) ions onto phenolated wood resin. Journal of Applied
Polymer Science 101, 2838-2846.
Gneysu, S., Pirinann Aktif Karbon Olarak Deerlendirilmesi, Yksek Lisans Tezi,
stanbul niversitesi, Fen Bilimleri Enstits, 2003.
Garg, V.K., Kumar, R., Gupta, R., 2004. Removal of malachite green dye from aqueous
solution by adsorption using agro-industry waste: a case study of Psoposis
cinerea. Dyes and Pigments 62, 1-10.
Hazrbulan, S., Zeytin Kara suyunun leri Oksidasyon ve Adsorpsiyon Yntemleri
Kullanlarak Artlmas, Yksek Lisans Tezi, Mula niversitesi, Fen Bilimleri
Enstits, 2006.
Ho, Y.S., Mackay, G., 1999. Pseudo-Second Order model for sorption prosess. Prosess
Biochemistry 34, 451-465.
Iqbal, M.,Saeed, A., 2007. Biosorption of reactive dye by loofa sponge-immobilized
fungal biomass of Phanerochaete chrysosporium. Process Biochemistry 42,
1160-1164.
Kertmen, M., Fabrika Atklarnn Neden Olduu Boyar Madde Kirliliklerinin
Biyolojik Adsorbent Kullanlarak Sulu Ortamdan Adsorpsiyon Teknii le
46

Uzaklatrlmas, Yksek Lisans Tezi, Kahramanmara St mam
niversitesi, Fen Bilimleri Enstits, 2006.
Kocaer, F.O., Alkan, U., 2002. Boyar Madde eren Tekstil Atksularnn Artm
Alternatifleri. Uluda niversitesi Mhendislik-Mimarlk Fakltesi Dergisi, Cilt
7, Say 1, 47-55.
Kl, M., Kurun(II) ve Cva (II) yonlarnn Biyoktle zerine Adsorpsiyonunun
ncelenmesi, Doktora Tezi, Sleyman Demirel niversitesi, Fen Bilimleri
Enstits, 2004.
Mckay, G., Al Duri, B., 1989. Prediction Of Multicomponent Adsorption Equilibrium
Data Using Empirical Correlations." Chemical Engineering Journal 41, 923.
Naumcyzk, J., Szyprkowick, L., Zilio-Grandi, F., 1996. Electrochemical treatment of
textile wastewaters. Water Science and Technology 34, 17-24
merolu, ., Reaktif Mavisi Boyar Maddesinin Organo-Kil zerine Adsorpsiyonun
ncelenmesi, Yksek Lisans Tezi, Dumlupnar niversitesi, Fen Bilimileri
Enstits, 2007.
zer, A., 2004. Mersin niversitesi Kimya Blm, Adasorpsiyon Kinetikleri Ders
Notlar
Ramsay, J.A., Nguyen, T., 2002. Decoloration of textile dyes by trametes versicolor and
its effect on dye toxicity. Biotechnology Letters 24, 1757-1761
Robinson, T., Mcmullan, G., Marchant, R. and Nigam, P., 2001. Remediation of dyes in
textile effluent: A critical review on current treatment techonologies with
aproposed alternative. Bioresource Technology, 77, 247-255.
Robinson, T., Mcmullan, G., Marchant, R. and Nigam, P., 2001. Remediation of dyes in
textile effluent: A critical review on current treatment techonologies with a
proposed alternative. Bioresource Technology 77, 247-255.
Sarkaya, Y.2000. Fizikokimya.3. Bask, Gazi Kitabevi, Ankara, 1185.
Silvia C.R. Santos, Vitor J.P. Vilar, Rui A.R. Boaventura, 2008. Waste metal hydroxide
sludge as adsorbent for a reactive dye. Journal of Hazardous Materials 153, 999
1008
Smith, J.M, 1981 Chemical Engineering Kinetics. Mcgrow-Hill International Book,
London
47

Uurlu M., Grses A., Akyldz M., 2008 Comparison of textile dyeing effluent
adsorption on commercial activated carbon and activated carbon prepared from
olive stone by ZnCl
2
activation. Microporous and Mesoporous Material 111,
228-235.
Weber W.J.Jr., 1972. Physicochemical Process For Water Quality Control. Wiley, New
York, 199-219.
Willmont, N., Guthrie, J., Nelson, G., 1998. The Biotechnology Approach to Colour
Removal from Textile Effluent. Journal of the Society of Dyers and Colorists
114, 38-41.
Yadava, K.P., Tyagi, B.S., Singh, V.N., 1991. Effect of temperature on the removal of
Lead (II) by adsorption on clay and wollastonite. Journal of Chemical
Technology and Biyotechnology 51, 47-60.
Xue, Y., Hou, H., Zhu, S., 2009, Adsorption Remavol of REactive Dyes From Aqueous
Solution By Modified Basic Oxygen Furnace Slag: Isotherm and Kinetic Study.
Chemical Engineering Journal 147, 272-279

ZGEM
Ad Soyad : Sevgi DADELEN
Doum Yeri : Gaziantep
Doum Tarihi : 23.05.1987
E-Posta : dagdelen1987@hotmail.com
Yabanc Dili : ngilizce

Eitim Durumu
Ortaretim : Hasan Szer Lisesi, 2004, Gaziantep
Lisans : Adnan Menderes niversitesi, 2009, Aydn
Yksek Lisans : Kilis 7 Aralk niversitesi, Kilis