1 www.koumakina2001.8m.

com

Deneyin Adı : Korozyon Deneyi

Deneyin Amacı : Korozyon oluşumunun incelenmesi, galvanik pil ve galvanik seri

oluşturularak korozyonu önleme çarelerinin incelenmesi

Teorik Bilgi
Korozyon genel olarak malzemelerin çevreleri ile kimyasal ve elektro kimyasal
reaksiyona girerek fiziksel ve kimyasal özelliklerinden istenilmeyen yönde değişikliğe
uğraması olarak tanımlanabilir.

a) Kimyasal Korozyon : Yüksek sıcaklıklarda gaz metal reaksiyonu sonucu oluşan

oksitlenme olayı kimyasal korozyon olarak tanımlanır. Genellikle organik çözeltiler ve
gazlarla olan reaksiyon kimyasal niteliktedir. Bu durumda belirli bir ara faz yoktur. Elektron
alış verişi atomların tesadüfi çarpışması sonucu oluşur.

b) Elektro Kimyasal Korozyon : iki farklı faz arasında belirli ve elektriksel yük dengesinin
bozuk olduğu bir ara yüzeyde oluşan elektron alış verişi elektro kimyasal olarak tanımlanır.
Elektriksel yük dengesizliği bulunan tabakaya çift tabaka adı verilir. Elektro kimyasal
reaksiyonda elektron alışverişi belirli ve devamlı bir ara tabakadan meydana gelmez.
Genellikle atomların tesadüfi çarpışması sonucunda oluşur. Elektro kimyasal korozyona sulu
ortamlarda, eriyik tuzlarda ve cüruflarda rastlanır.

c) Fiziksel Korozyon : Ergimiş metallerde oluşan reaksiyon fizikseldir. Elektron alışverişi

söz konusu değildir. Örneğin 500 °C ‘de bir Zn eriyiğinin Fe kalıbı aşındırması bir fiziksel
korozyon sonucudur.

Korozyonun Önlenmesi
Korozyonun tamamen önlenebilmesi ancak çok özel şartlar altında olabilir. Örneğin
malzemenin tamamen saf ve homojen olması, korozif maddelerle temas etmemesi gibi. Ancak
bunları gerçekleştirmek gerek teknik gerekse ekonomik yönden imkansız olduğundan
pratikteki uygulamanın amacı korozyonu yavaşlatmak ve malzeme ömrünü uzatmaktır.
Korozyonun önlenebilmesi için alınabilecek tedbirler şu şekilde sıralanabilir.

1) Elektrolit ( tuzlu su ) ile teması önlemek

a) İzolasyon
b) Boyama
c) Ziftleme
d) Kaplamalar: Ya malzemeden daha dayanıklı malzeme seçilmeli yada kendinden daha
az malzemeyle kaplanmalı
• Plastik kaplama
• Emaye kaplama
• Metalik kaplama

2) Koruyucu oksit oluşturma

Bu amaçla, çelik fosforik asit esaslı banyoya daldırılır. Böylece yüzey temizlenerek boyaya
hazır hale getirilir. Ayrıca bu sayede koruyucu bir tabakanın oluşması da sağlanır.

3) Korozyona dayanıklı malzeme seçme

4) Farklı tür malzeme konstrüksiyonundan kaçınma
 2 www.koumakina2001.8m.com

Farklı tür malzeme içeren konstrüksiyonlarda malzeme ilk olarak ek yerlerinden, kaynak
bağlantılarından, cıvata-somon ve perçin bağlantı yerlerinden korozyona uğrar.
5) Galvanik ( Katodik ) Koruma
Bunu gerçekleştirmek için korozyondan korunmak istenen metal ya kendinden daha aktif
metal ile birleştirilir veya korunmak istenen metale dışarıdan potansiyel uygulanarak katodik
bölgede çalışması temin edilir.

Deneyin Yapılışı ve Deney Sonuçları

35 gr Nal ile 1 lt su bir kap içerisinde homojen bir şekilde karıştırılarak elektrolit sıvı elde
edildi. Daha önceden hazırlanan metallerden referans olarak kullanılacak olan iki Bakır levha
elektrolit içine daldırıldı. Biri anot diğeri katod olacak şekilde iletkenle birleştirilerek
galvanik pil oluşturuldu. Anottaki elementin
iyonlaşması , bakırın elektron göndermesi
sonucu olay süreklilik kazanmış oldu. Daha
sonra vakit geçirilmeden devreye voltmetreye
bağlandı. Voltmetrenin, iki metal arasındaki
potansiyel farkı olarak sıfır değerini verdiği
gözlendi. Katod ve anotun da aynı cins metal
olmasından dolayı zaten farklı bir değer
vermesi beklenmiyordu. Elbette ki iki
levhanın da aynı plakadan kesilmemiş
olabileceği ve üzerlerinde pas,kir,hava
kabarcığı barındırma ihtimali sıfırdan çok
azda olsa farklı bir değeri verebilecekti. Bu
değer referans olarak not edildikten sonra
anottaki bakır levha çıkarılarak yerine sırası ile önceden belirlenen metal levhalar
(Fe,Zn,Sn,Al,Pb,Sn,) koyuldu. Her bir metal plakadan elde edilen potansiyel fark değerleri
not edildi. Sonuçta Tablo 1’ deki galvanik seri elde edildi. Bu galvanik seri ile hangi metalin
korozyana karşı direncinin fazla olduğu saptanmış oldu.

Tablo 1.Deneydeki Metallerin Elektrot Potansiyelleri (Galvanik Seri)

¾ Yapılan deneyde katoda konulan demirin korunduğu gözlenmiştir.

Anot Katod Potansiyel Farkı

Zn Fe -0,55
¾ Ayrıca küçük bir doğru akım voltajı ile , malzemeyi katod yapacak kadar elektron
verilmesi malzemeyi korozyona karşı koruyacaktır. Deneyde Bakır ve Demir metallerine
akım verildiğinde Demirin katod olduğu ve korozyondan korunduğu gözlendi.
 3 www.koumakina2001.8m.com

Anot Katod Potansiyel Farkı

Cu Fe -0,35

¾ Kurban anot yöntemi ile anottaki Bakır’a temas ettirilen Çinko’nun kendini kurban ederek
korozyona uğradığı gözlenmiştir.

Anot Katod Potansiyel Farkı

Zn+Cu Fe -0,40

Deneyin yapılması esnasında Demir ve Kalay elementlerinin potansiyel farkları

voltmetreden okunurken , bu elementlerin potansiyel farklarının değişiminin (ilk okunan
değerden sonra değişim yönünün) birbirine göre farklılık gösterdiği gözlenmiştir. Bu değişim
aşağıdaki grafikte gösterilirken, bunun nedeni grafiğin altında kısaca açıklanmıştır.

(1)
Yüzeyde pas ve hava kabarcıkları olmasından ötürü iyonlaşma ilk aşamada zor
gerçekleşiyor. O nedenle metali elektrolite ilk daldırdığımız andaki değeri giderek artıyor.
(2)
Burada meydana gelen korozyon tabakası yüzeyi kaplama gibi korumaktadır. O nedenle
potansiyel farkı bir anda artıp; daha sonra azalmaya başlamıştır. Yani Sn için koruyucu
korozyon oluşmuştur.

Yukarıda tümüyle anlatılanlardan yola çıkılarak metallerin farklı ortamlarda farklı

oranlarda korozyondan etkilendiği ve çok çeşitli olan korozyondan korunma çarelerinden;
ortam ve şartlara uygun olanı seçildiği takdirde olumlu sonuç elde edilebileceği sonucuna
varılabilir. Ayrıca korozyondan tümüyle korunmak mümkün olmayıp ; ancak etkisinin
azaltılabileceği veya geciktirilebileceği unutulmamalıdır.