Alban Zogaj

04 mars 2013
Hyrje
Makroekonomia merret kryesisht me levizjen e
ekonomise ne pergjithesi!
Rritjen ekonomike dhe renien ekonomike (boom and
bust),
Prodhimin e pergjithshem(GDP) dhe rritjen e saj,
Normat e inflacionit dhe te papunesise,
Bilancin e pagesave dhe tregtine e jashtme,
Normat e shkembimit dhe normat e interesit.
Ne Makroekonomia II do te merremi me analizen e
politikave makroekonomike te cilat ndikojne/afektojne:
konsumin ,
investimet (I),
shpenzimet qeveritare (G),
eksportin (X),
importin (M),
levizjen e cmimeve,
normat e interesit, dhe
borgjin publik.
Tani meqenese ne kemi kuptuar se si funksionon
ekonomia, duhet te bejme dhe te pergjigjemi ne
pyetjen: Si mund te funksionoje ekonomia me mire?
A mund dhe a duhet Qeveria te nderhyje ne ekonomi
per ta permiresuar performancen e saj?
Tri ceshtje kryesore te analizes makroekonomike
Si ti shpjegojme periudhat kohore me papunesi te
larte dhe te vazhdueshme (rasti i Kosoves)?
Si ta shpjegojme problemin e inflacionit?
Cka percakton rritjen ekonomike?
Pyetje te tjera
A duhet Qeverite te fiksojne normat e kembimit
(fixed exchange rates) apo ato duhet te percaktohen
nga tregu i lire (flexible exchange rates)?
Sipas nje grupi ekonomistesh normat e kembimit te
fiksuara luftojne ne menyre perfekte problemin e
inflacionit, kurse sipas grupit tjeter kjo politike
nderhyn ne lirine e tregut!
Shkollat e mendimit ekonomik
Ne vazhdimesi te zhvillimit te shkences se ekonomise
(ekonomiksit), kane ekzistuar dhe ekzistojne dy
shkolla/grupe te mendimit ekonomik.
Njera shkolle mendon se tregjet funksionojne me se miri
nese lihen te lira per te vepruar, kurse tjetra beson se
Qeveria mund te ndikoje pozitivisht ne permiresimin e
funksionimit te ekonomise!
Shkolla Ne0-klasike, dhe
Shkolla Neo-kejnsiane!
Shkolla Neo-Klasike
Milton Friedman, Robert Lucas, Thomas Sargent,
Robert Barro, Edward Prescott, Neil Walace
Sipas tyre individi vepron ne menyre racionale, ne
interes te vetin, dhe i pershtatet shume shpejte
ndryshimeve te kushteve ne treg!
Agjentet ekonomik maksimizojne benefitet!
Pritjet jane racionale!
Tregjet pastrohen (market clear)!
Shkolla Neo-Kejnsiane
George Akerlof, Janet Yellen, David Romer, Olivier
Blanchard, Gregory Mankiw, Ben Bernanke
Keta nuk besojne se tregjet mund te pastrohen ne te
gjitha rastet, dhe japin shpjegime pse tregjet
deshtojne te pastrohen (market failure)!
Problemet ne informata dhe kostot e ndryshimit te
cmimit bejne qe cmimet te mos ndryshohen lehte, e
te cilat pastaj ndihmojne te kete levizje ne prodhim
dhe punesim!
Konceptet kyce makroekonomike
GDP
GDP nominale vs GDP reale
GDP per capita,
Punesimi dhe papunesia,
Inflacioni,
Ciklet e biznesit.
Lidhja ne mes variablave makroekonomike
Rritja ekonomike dhe papunesia,
Inflacioni dhe ciklet e biznesit,
Inflacioni dhe papunesia (lakorja e Phillipsit),
Kerkesa Agregate dhe Oferta Agregate!
Rritja ekonomike dhe papunesia
Rritja ekonomike dhe papunesia
Rritja ekonomike ndikon pozitivisht ne uljen e papunesise!
Ligji i Okunit (Okuns Law)
Niveli i papunesise bie kur rritja ekonomike eshte me e
madhe sesa trendi i rritjes se saj (2%). Specifikisht, per cdo
1% rritje ekonomike (pike perqindje), niveli i papunesise
bie per 0.5% (pike perqindje)!
u = -0.5 (y 2)
Inflacioni dhe ciklet e biznesit
Inflacioni dhe ciklet e biznesit
Politikat ekspansioniste zakonisht prodhojne
inflacion, pervec rasteve kur kemi papunesi te madhe!
Kurse, ne anen tjeter, ulja e AD, zakonisht rezulton
edhe me ulje te inflacionit!
Ulja dhe ngritja e AD dhe si rezultat edhe GDP, krijon
ciklet e biznesit ne ekonomi!
Inflacioni dhe papunesia
Inflacioni dhe papunesia
Lakorja e Phillipsit shpjegon lidhjen empirike ne
mes te inflacionit dhe papunesise!
Sipas kesaj teorie, sa me i madh te jete niveli i
papunesise, aq me i ulet do te jete niveli i inflacionit,
dhe anasjelltas!
Kjo marredhenie mund te jete e qendrueshme ne
periudhe afatshkurter, por nuk eshte treguar e tille ne
periudha afatgjate!
Kerkesa Agregate dhe Oferta Agregate
Kerkesa Agregate dhe Oferta Agregate
Kerkesa agregate (AD) paraqet marredhenien ne mes
te shpenzimeve dhe nivelit te pergjithshem te
cmimeve!
Oferta agregate (AS) paraqet marredhenien ne mes te
prodhimit te pergjithshem te firmave dhe nivelit te
pergjithshemte cmimeve!
Perfundim