Professional Documents
Culture Documents
GorputzHezkuntzakoIII TopaketaKRONIKA
GorputzHezkuntzakoIII TopaketaKRONIKA
TOPAKETARENKRONIKA
Pasa den ekainaren 25ean Gorputz Hezkuntzako III. Topaketa egin zen eta
Emozioen Gorputz Hezkuntza izan zen gai nagusia. Mintegietan egindako hainbat lan eta
beste zenbait esperientzien berri ere eman zen topaketan. Guztira hezkuntza maila
ezberdinetako 120 irakasle inguru bildu ziren Iurretako Institutuan: Lehen Hezkuntzakoak,
BigarrenHezkuntzakoak,unibertsitatekoirakasleak,...
1.EMOZIOENGORPUTZHEZKUNTZA.IRENEPELLICERROYO
Amaia Sarriegik, Irene Pellicer Royo aurkezteak ikaragarri pozten zuela esan zuen,
baita plaza betea ikusteak ere. Ireneren curriculum luzea aurkeztu zuen ondoren eta
bertatik INEF eta Ongizate eta Emozioen Masterra nabarmendu daiteke. Azken hau
ikasten ari zela konturatu omen zen Irene gorputza sistema integrala zela eta horrela
Emozioen Hezkuntza Mugimenduaren Bidez liburua (INDE) idatzi zuen. Irene gizaki
dizdizaritzatjozuen,bizitzariargiajartzendiotenhorietakoa.
Duela bi urte Lasarten egondako bizipenekin eman zion hasiera Irenek bere
hitzaldiari, Euskal Herrira etortzen den bakoitzean zein gustora egoten den ere aipatu nahi
izanzuen.
Sarrerakoak alde batera utzita, Emozioen gaiari berehala eutsi zion. Horrela,
emozioa hitzak inplizituki mugimendua zeramala nabarmendu nahi izan zuen: emotion in
motion en movimiento, GH arloa emozioekin erabat elkarturik dagoela eta horregatik,
aukera zoragarria daukagula emozioekin lan egiteko. Emozioa es una excitacin o
perturbacin interna, que me pasa dentro (Bisquerra 2003) bezala definitu zuen. Eta gure
barruak, gure jokabideak, gertakizunen aurrean nolako jokabidea duen azaldu zuen
(grafikoki): gertaera jakinaren aurrean, balorazioa egiten dugu (positibo edo
negatiboagoa). Horretaz gain erreakzio batzuk sortzen dira, gorputzak berak izerditzen
edo dardarka erreakzionatu dezake adibidez (neurofisiologikoa), bestetik portaera
aurpegiaren expresioarekin lotzen du autoreak eta azkenik kognitiboki etiketa jartzen
diogu gure erreakzioari: haserretzen ari naiz. Horren guztiaren aurrean ekiteko
aurrejarrera edo disposizioa izango dugu, eta azken honen araberakoa izango da gure
adimen edo inteligentzia gertaera jakinaren aurrean ahalik eta modu egokienean ekiteko
gaitasunaalegia.
Bere hitzaldi osoan zehar esaldi eta definizio gogoangarriak utzi zizkigun Irenek.
Horrela, emozionalki hunkigarriak, garrantzitsuak, harrigarriak egin zaizkigun egoerak
soilik gogoratzen ditugula azaldu zuen, beraz ikasleak hunkitzen ez badira, motibatzen ez
badira,ezinezkoadutegogoratzea,ikastea.
Egoera baten aurrean beti dago emozio bat lehenengo eta hori indartsua izan bada
ez dela arrazionalizatzen esan zuen Irenek, eta horri secuestro amigdalar deitu zion.
Secuentroamigdalarraenondorenetortzendaarrazonalizatzekoprozesua.
Horregatik oso garrantzitsua da emozioak identifikatzen jakitea eta sentitzen dugunaren
kontzientzia izatea. Emozioak modu egokian kudeatzen ikasi eta modu horretan izan
ditzazkegun erreakzio bortitz edo deskontrolatuak ingurukoek ez didatzen bidegabeki
jasan. Hori, adibide bikain batekin azaldu zuen emozioa hasieran identifikatzen bada,
adibidez haserre emozioa 2. mailan dagoenean, aukera gehiago izango dugu egoera
hobetokudeatzekohaserreemozioajada10.mailarairitsibadabaino.
Baina zenbat emozio daude? Irenek auzi hori kultura ezberdinen araberako zela
esan zuen eta adibidez Indian 8.000 gora identifikatzen dituzten bitartean Espainian 300
inguru identifikatzen direla. Bizquerraren sailkapenean oinarrituz, oinarrizko hamahiru
emoziotazhitzeginzuen,etahamahiruhauenbarneanzeudenbesteazpiemozioetazere:
OINARRIZKO13EMOZIOAK
AMORRUA/HASARREA
BELDURRA
ANTSIETATEA
LOTSA
TRISTURA
NAZKA
ESPERANTZA
ERRUKIA
HARRIDURA/SORPRESA
POZTASUNA
ZORIONTASUNA
UMOREA
MAITASUNA
Lehen aipatu bezala, emozioak identifikatzea, izena jartzea oso garrantzitsua dela
berretsi zuen Irenek, horrela sentitzen dena gestionatu ahal izateko. Horrek emozio guztiak
beharrezkoak eta ezinbestekoak bilakatzen dituela gaineratu zuen, emozioak
sahiestezinak baitira. Izan ere, emozioak sentitzean, identifikatzean, hausnarketa bat
egiten dugu eta ondoren zein akzio egin erabaki. Adibide bat jarri zuen: emozioa nagusi
bezala beldurra duen pertsona batek beti tentu handiz ibiltzeko joera izango du. Horrek
alde batetik arriskuen aurrean segurtasuna ekarriko dio baina era berean bizipen berriak
galtzea ere, baldin eta emozio hori identifikatu, horren hausnarketa egin eta aurre egiten
ez badio. Tristeziari eskerrak ere, aldaketak egin ditzazket nire buruan eta era horretan
pertsonabezalahobetu.Emozioekbizitzenlaguntzendigute.
Irakasleok ikasleak behatzea oso garrantzitsua dela eta asko balio duela aipatu
zuen,emozioakidentifikatubaitaitezkeetaikaslearibehardueneanlagunduz.
Emozioak sentitzen eta biziirauten laguntzen dutela azpimarratu zuen eta bera
jada, gimnasiora jarduera fisikoa egitera nagusiki arrazoi emozionalengatik joaten dela
gaineratu zuen. Emozioek gorputzean utzitako arrastoak nolabait askatzera edota
garbitzera joaten dela, ongizate fisikorako ere ona zela ahaztu gabe. Gainera hainbat
ikerketek pertsonaren osasunerako eta ongizaterako jarduera fisikoa egiteak duen
garrantziazerehitzeginzuen.
GAITASUNEMOZIONALAK
Gaitasun Emozionalen inguruan bost gaitasunetaz hitz egiten dugula esan zuen
Irenek: kontzientzia emozionalaz, erregulazio emozionalaz, autonomia emozionalaz,
gaitasunsozialaz,etabizietaongizaterakotrebetasunaz.
ENERGIA
BAXUA5
50
DESATSEGINA
EMOZIOA+5
ATSEGINA
Erregulazioaemozionala:emozioaerregulatzakobibideaurreikustenzituen:
1. Liberazio energetiko emozionala: jarduera motriz edo fisikoa eginez.
Estresaz liberatzeko Moran neurofisikan adituak (2011) zioen
antidotoa jarduera fisiko aerobikoa egitea zela, jarduera egitean
hainbat hormona sortarazten baititu gizakiak: zoriontasunarena,
umorearena,motibazioarena(serotoninaetadopaminaendorfinak)
2. Gelditasun edo lasaitasun dinamikak: Arnasketa lasaiean eta
zonaldeka atentzio jarriz, gerrialdekoan, abdominalan eta
sorbaldetan. Erlaxagarria sabelaldekoa omen da soilik, baina ondo
datorbateraetabesteraaireagarraiatzenjakitea.
Gaitasunsoziala:
1. Adimen interpertsonala: erlazio onak besteekin, komunikazio
eraginkorra, errespetua, jarrera prosozialak eta asertibitatea aipatu
zituengainetik.
Bizitzaetaongizatetrebetasunak:
EMOZIOENGORPUTZHEZKUNTZAZERGATIK?
Gorputz Hezkuntza emozioz beteta dagoela esan zuen Irenek, nahi gabe agertzen
direla eta beraiek gestionatzearen arduradunak garela: ez gara emozioak sentitzearen
arduradun, baina bai beraiekin egiten dugunarena. Horrela, banandu ezinezko trinomio
batdagoelaaipatuzuen:gorputzaemozioaadimena(burua).
Hainbatautorerenzitakjarrizituenondoren:
Elcuerpoindiscreto,nosabecallar(RalphWaldoEmerson18031882).
Unapersonasolopuedesentirensucuerpo(Mowen1972).
Eljuegoeseldisfrazdelaprendizaje(Mora).
Nadaquenopaseporlaemocinseraprendidooretenido
...
Beraz, Irenen ustez, emozioen gestioari heltzen bazaio, bizitzarako tresnak edo
baliabideak eskeintzen dira. Gainera, pentsamendua eta emozioak garuna eraldatzeko
gai direla esan zuen, ondorioz baita irakasleak ikasleen garuna eraldatzeko ere (hori bai,
jarraikortasunarekin, esfortzuarekin, ). Nire buruaz nahi dudan bertsioa izan naiteke
(puedoserlaversindemimismaqueyodesee).
2.GORPUTZHEZKUNTZAKOPROGRAMAZIOBATERATUARENAURKEZPENA
3.MINTEGIEZBERDINETAKOAURKEZPENAK
LASARTEKOLHkoMINTEGIA
Lasarteko mintegiak ikasturte honetan eginiko lana bi taldetan banatua izan dela
aipatu zuten. Batzuk programazio bateratuaren inguruan aritu dira eta beraien esperientzia
kontatzera Bakarne Basurto, Amassorrain eskolako gorputz hezkuntzako irakaslea eta
Zurie Arsuaga Amezketa eskolakoa etorri ziren. Zuriek 2. mailan aurrera eraman duen
Zirkoa izeneko unitate didaktikoa egiterako orduan izandako esperientzia kontatu zuen.
Esperientzia oso aberatsa izan zen berarentzat, eta bertaratutakoak unitatea egitera
animatu nahi izan zituen bere esperientziaren bideo bat erakusten zuen bitartean.
Bakarnek berriz, 4.mailarako Olinpiadak unitate didaktikoaren nondik norakoak azaldu
zituen. Zerotik abiatuta eta hausnarketa sakon baten ondoren joste lan bat egiten hasi zela
azaldu zuen. Horrela, lehia aldera batera utzi eta jarreretan, baloreetan oinarritutako
unitatea egin zuela esan zuen. Unitatea eskolako jaiean ikasle guztiak inplikaturiko
olinpiada batekin amaitzen zuela ere aipatzen zigun. Izandako zailtasunak, hartutako
erabakiak, hobetzeko aspektuak eta orohar beraien esperientzia pertsonalean
oinarritutakohitzaldiaemankorraetagertukoaizanzen.
Lasartekomintegianbestetaldebatek,metodologiakooperatiboatxertatuasmoz
6 mailarako Jolas kooperatiboen inguruko unitate didaktikoa azaldu zuten, Denok batera
deiturikoa eta lehiakortasuna leuntzeko asmoz diseinatua. Besteak beste Aronsonen
puzzlea deituriko teknika erabili eta azaldu zuten, eta hori aurrera eramateko edukien
aukeraketa (dantzak, body percussion, jaurtiketak, )eta PC eramangarrien erabileraren
beharra (bideoetatik ikasten baitzuten ikasleek) azpimarratu nahi izan zuten. Lana egiteko
orduan Jesus Vicente Ruiz de Omeacaren laguntza ere ezinbestekoa izan zela aipatu
zuten. Horrela, polikipoliki kooperatibismoaren inguruan unitateak sortzen doaz eta
asmoamailaguztietarakounitatedidaktikobategiteadelaazalduzuten:
Aronsonenpuzzlea
DURANGOKOLHkoMINTEGIA
Atletismoari dagokionez, gero eta atleta gutxiago daudela ikusita azken urte
hauetan federazioak atletismoa beste era batean lantzen hasi dela azaldu zuten, eta
atletismoa txikia deitzen diote. Era honetan, atletismoa modu ludikoago batean lantzen da
eta bakarka aritzetik jarduera guztiak taldeka egitera pasatzeak izan dituen onurak aipatu
zituzten. Egun ere saio guztiak teilatupean egiten direla nabarmendu nahi izan zuten. Kirol
materialei dagokienez, federazioak material berria sortu duela aipatu zuten, material
biguna eta erakargarria. Hala ere, atletismoa lantzeko orduan materiala ez dela
derrigorrezko baldintza aldarrikatu zuten, birziklatzeaz gain beste edozein materialekin
landu baitaiteke. Liburu interesgarri baten berri ere eman zuten eta hona hemen
emandakolotura:www.rfea.es/menores/publicaciones.asp
TAG errugbiari dagokionez, zer den eta orain dela hamar bat urte zer helbururekin
sortu zen azaldu zuen. Herrialde ezberdinetan hedapen handiko jarduera izanik, duen
ezaugarri nagusia kontaktu fisiko eza da, ez baitago plakajerik. Era honetan edozein
tokitan ikasleekin errugbia bezalako kirol polita lantzeko aukera dagoela aipatu zuen,
dibertigarria, azkarra, araudi errezakoa, eta bi sexuak batera jolasteko ezaugarriak ere
nabarmenduz. Jolasaren nondik norakoak azaltzeaz gain, jada sortuta duten materiala
aurkeztuzuenetadenoneskurajarrikozelaaipatuzuen.
LEIOAKOMINTEGIA
Leioako mintegitik Edurne Perezek, Arangoiti eskolako irakaslea eta Mari Luz
Carrerok ikasturtean zehar programazioaren inguruan eginiko lana azaldu zuten. Lasartetik
bultzatuta,programazioarenberplanteamendubategiteabeharrezkoazelaikusizuten.
Horrela, Edurnek aurkeztutako Ingurua Ezagutzen II unitatean jolasa hartu duela
testuinguru bezala esan zuen eta metodologia ludikoa baten bitartez lankidetza,
errespetua eta emozioak lantzearen garrantzia azpimarratu zuen. Ebaluatzeko garaian,
egindakotik jarraitu zuela esan zuen, Zirkoko unitatetik hainbat txantiloi eta erregistro taula
berrerabiliz, programazioko unitate ezberdinen artean kohesioa indartu asmoz. Hainbat
zalantza izan zituela ere onartu zuen, jolasak errepikatzean, osasunari eskeinitako
denboran,
Ondoren Mari Luzen txanda iritsi zen eta Bertako Jolas eta Kirolak unitate
didaktikoaren azalpenarekin hasi zen. Oposizioa eta lankidetza inplizituki dituen unitatea
dela esan zuen Mari Luzek, eta hauen kontzientzia hartzea garrantzitsua zela denontzat,
irakasle zein ikasleentzat. Ondorioz, autonomia lantzeko aukera paregabea bihurtzen zela
unitatea gaineratu zuen, txokoka lan eginez. Horrek harriskua ere bazekarrela onartuta,
gatazken ebazpenerako soluzioak edota bideak kontenplatzen eta lantzen zirela esan
zuen, arazoak soluzionatzeko guneak martxan jarriz, Gorka Obesoren material
zoragarria erabili zuela esan ondoren, Leioako mintegiak datorren ikasturterako dituen
nahaiakmahaigaineanjarrizituen:BrainGym,Slackline,Erlajazioa,...
4.ESPERIENTZIAK
LHkoESPERIENTZIA
DBHkoESPERIENTZIA
Giza baliabide hau egin ahal izateko, azpimarratu zuen, Gipuzkoan Foru Aldundiak
horretarako diru laguntza lerro bat duela eta baita ikasleek ordaindutako kuota ere. Arazo
ekonomikoak dituzten ikasleak ere badituztela gaineratu zuen, Guraso Elkarteak eta
Udaletxeko zerbitzu sozialek laguntzen dietela eta diskrezio handiz bideratzen dela
laguntzahau..
AurretikaipatukopruduktuenazalpensakonagoaemanzuenondorenHaritzek:
1. GH: hainbat jarduera kurrikulumean txertatuta eta programazio laburretan
zehaztendira.Aniztasunabermatzenda.
2. Aisia, Osasuna eta Kirola hautazko arloa: honen bidez ere jarduera fisikoa
sustatzenda.
3. Hauspoak aniztasunari erantzuteko beste aukera bat da. Ikasleak beharrak
etainteresakkontuanhartzenbaitiraetahoriekasetzensaiatzendira.
4.AGURRA
Etahonenbestez,JonLopez,SantiSesma,IakiUrrestietaPiztikGorputz
HezkuntzakoIII.Topaketariamaieraemanzioten.