Kimika 2.

Batx
TEORIA


Erreakzio organikoen sailkapena



KIMIKA 2 | cllScience
1
1.- ORDEZKAPENA RX + Y RY + X
Adibideak:
Bromoetano + OH
-
etanol + Br
-

Metano + Kloro klorometano + hidrogeno kloruroa

Kloroetano + OH
-
etanol + Cl
-

Bentzenoa + azido nitrikoa Nitrobentzenoa + ura

Bentzenoa + bromometanoa Metilbentzenoa(toluenoa) + Hidrogeno bromuroa

Etenoa + hidrogeno kloruroa Kloroeteno(binilokloruro) + hidrogeno ( Gero PVC )


Triklorometanoa + hidrogeno fluoruroa Fluorotriklorometano + hidrogeno (CFC-ak)


2.- ADIZIOA RX + Y RXY
Alkeno + hidrogeno/halogenuro/hidrogeno halogenuro Alkano (lotura bikoitza desagertzen da)
Alkino + hidrogeno/halogenuro/hidrogeno halogenuro Alkeno (lotura hirukoitza desagertzen
da)

*Hidrogenazioa (hidrogenoaren adizioa [H
2
])
Adibidez: Bentzenoa + 3 hidrogeno ziklohexanoa

Etenoa + hidrogeno etanoa

Etinoa + hidrogeno etenoa


*Halogenazioa (halogenuroaren adizioa [kloro Cl
2
, bromo Br
2
, yodo I
2
])
Adibidez: Propinoa + Bromoa 1,2-dibromopropenoa

Etinoa + kloroa 1,2-dikloroetenoa
1,2-dikloroetenoa + kloroa 1,1,2,2-tetrakloroetanoa

Kimika 2.Batx
TEORIA


Erreakzio organikoen sailkapena



KIMIKA 2 | cllScience
2
*Hidrohalogenazioa (hidrogeno halogenuroaren adizioa [HCl, HBr, HI])
Adibidez: Etenoa + hidrogeno bromuroa bromoetanoa

Propinoa + hidrogeno kloruroa 2-kloropropenoa



3.- ELIMINAZIOA (adizioaren aurkakoa) RX R + X

Alkano Alkeno + hidrogeno/halogenuro/hidrogeno halogenuro
Alkeno Alkino + hidrogeno/halogenuro/hidrogeno halogenuro

Adibideak: Bromoetanoa etenoa + hidrogeno bromuroa

*Deshidratazioa: Alkohola alkeno + ura
Amida nitrilo + ura
Adibidez: Etanola etenoa + ura

Etanamida etanonitrilo + ura


4.- TRANSPOSIZIOA RX RX (Egitura ezberdinarekin)
Adibidez: Etanal etenola


5.- AZIDO-BASE ERREAKZIOAK = NEUTRALIZAZIOAK
Azido + Base Gatza + Ura

Adibideak: Azido azetiko + Sodio hidroxido Sodio azetatoa + Ura

Azido propanoikoa + kaltzio hidroxidoa Kaltzio propanoatoa + Ura

6.- ESTERIFIKAZIOA
Azido organikoa + Alkohola Esterra + Ura
Adibidez: Azido azetikoa + alkohol etilikoa Etilo etanoatoa + ura


Kimika 2.Batx
TEORIA


Erreakzio organikoen sailkapena



KIMIKA 2 | cllScience
3
7.- SAPONIFIKAZIOA (HIDROLISIA)
Esterra + Ura Azido organikoa + Alkohola
Adibidez: Metilo propanoatoa + ura Azido propanoikoa + Metanola

*Amonolisia: Esterra + Amoniakoa Amida + Alkohola
Metilo propanoatoa + amoniakoa propanamida + Metanola


*Konposatu nitrogenatuen HIDROLISIA
Nitrilo + Ura Amida
Adibidez: Etanonitrilo + ura etanamida


Amida + Ura Azido organikoa + Amoniako
Adibidez: Etanamida + ura Azido etanoiko + amoniako



8.- OXIDAZIO-ERREDUKZIOAK (erreakzioan oxidazio-zenbakiaren aldaketa
gertatzen da. Oxidazio leuna (KMnO
4
-rekin)).

ALKOHOLAK

*Oxidazioa *Erredukzioa
Alkohol primarioa aldehidoa
Adibidez:
1-propanola
oxidazioa
propanala


Aldehidoa alkohol primarioa
Adibidez:
propanala
a erredukzio
1-propanola

Alkohol sekundarioa zetona
Adibidez:
2-propanola
oxidazioa
propanona


Zetona Alkohol sekundarioa
Adibidez:
propanona
a erredukzio
2-propanola

Alkohol terziarioa katearen apurketa




Kimika 2.Batx
TEORIA


Erreakzio organikoen sailkapena



KIMIKA 2 | cllScience
4
ALDEHIDOAK ETA ZETONAK

*Oxidaxioa
Aldehido Azido
Adibidez:
propanal
oxidazioa
azido propanoiko


Zetona Azidoak
Adibidez:
propanona
oxidazioa
azido etanoiko + azido metanoiko



Hidrokarburo asegabeak azidoak
R CH = CH R R COOH + HCOO R
Adibidez: 2-penteno azido etanoiko + azido propanoiko


*Konposatu nitrogenatuen ERREDUKZIOA
Nitrilo Amina
Adibidez: propanonitrilo
a erredukzio
propilamina


Amida Amina
Adibidez: propanamida
a erredukzio
propilamina


9.- ERREKUNTZA EDO KONBUSTIOA
hidrokarburoa + oxigenoa CO
2
+ Ura
Adibideak: Butanoa + Oxigenoa CO
2
+ Ura

2-pentanola + Oxigenoa CO
2
+ Ura

Azido propanodioikoa + Oxigenoa CO
2
+ Ura

Butanona + Oxigenoa CO
2
+ Ura


Kimika 2.Batx
TEORIA


Erreakzio organikoen sailkapena



KIMIKA 2 | cllScience
5
10.- POLIMERIZAZIOA

Adizio-polimeroak
Adibideak: Eteno (etileno) Polietileno


Kloroeteno (binil kloruroa) Polibinil kloruroa (PVC)


Kondentzazio-polimeroak
Adibidez: Nylona.