BANGHAY-ARALIN SA PAGTUTURO NG FILIPINO I

GRAMATIKA AT PAGBASA
UNANG MARKAHAN IKALAWANG LINGGO
I. ANG PAKSA/MGA KASANAYAN/MGA KAGAMITAN
Paksa : Paglalakbay at Kultura
Pamagat ng Texto : Kaysarap Maging Pilipino
Uri ng Texto : Textong Narativ
Kagamitan : Tula, Teyp ng Awiting Ako ay Pilipino
amit ng !ika : Pag"a"ambing at Pagkokontrast
#struktura ng !ika : Mga Ponemang $upra%segmental
Kasanayang Pampag&iisip : Pagpapasya
'alagang Pangkatau"an : Paglala"a% ng sariling kaalaman o opinyon nang
may paninin%igan sa sarili
II. MGA INAASAHANG BUNGA (SA BAWAT ARAW)
A( Nalilinang ang kompre"ensyon at kasanayan sa pagpapaliwanag ng
i%eya)kaisipang nais ipa"ati% ng paksa(
*( Naipa"a"ayag nang buong "usay ang mga ma"a"alagang kaisipan at
opinyong nakapaloob sa texto at ang sariling paniniwala tungkol %ito(
+( Natutukoy ang layon ng texto(
,( Nakikilala ang tiyak na uri ng textong binasa(
-( Nakapagbibigay&"alaga sa mga ponemang suprasegmental tula% ng tono,
antala, "aba at %iin(
.( Nakabubuo ng pag"u"usga batay sa kabisaan ng pagkakagamit ng mga
ponemang suprasegmental sa pagkakasulat ng texto(
( Naipamamalas ang ka"an%aang umunawa ng katula% pang textong
tinalakay(
II. PROSESO NG PAGKATUTO
UNANG ARAW
1. Mga Pani!"ang Ga#ain
a( Paggan$a%( Pangkatang awain( Pagpapakita ng isang
.A+$T/0M#N !-*( Pabubuuin ang bawat pangkat ng mga i%eya)
kaisipang posibleng nakapaloob sa .A+$T/0M#N !-* sa tulong ng
mga sumusuno% na tanong:
- Anu&anong mga kaalaman na maaari ninyong mabuo mula sa
.A+$T/0M#N !-*1
1&
- *akit ganoong kaisipan ang inyong nabuo1
a(2 Pagbaba"aginan ng mga kasapi ng pangkat
a(3 Pagbaba"agi ng li%er ng bawat pangkat sa klase ng nabuong
kaisipan
a(4 Pagbibigay ng 5ee%ba6k sa mga nakinig( Naniniwala ka ba o
"in%i1 *akit1
b( Pag"a"a'a(( Pagbibigay&pansin sa paksa KAYSARAP MAGING
PILIPINO( Muli, pagbibigayin ng reaksyon ang bawat pangkat sa
tulong ng mga sumusuno% na tanong:
- Ano ang isinasaa% ng pamagat1
- Tunay nga bang maipagmamalaki at masasabing KA7$A0AP
MA#N P#8#P#N/ kapag pinag&uusapan ang kulturang Pilipino1
- Magba"agi ng sariling karanswan kung paano mo ipinagmalaki ang
sariling kultura
&. Pag)a)a*a ng +,-+.ng "!n*a/an. 0KAYSARAP MAGING PILIPINO1
12
$ining
Panitikan
Paggu"it
$ayaw
Musika
Pasyon
Pasko
Pista
Ma"al
na Araw
Tra%isyon
Kimona
$aya
Pantalon
Polo
Kasuotan
!aray
.ilipino
#ngles
#lo6ano
!ika
$a
Pamaman"ikan
$a Kasal
$a
Panganganak
Pagtanggap
ng *isita
Kaugalian
KULTURANG
PILIPINO
Katoliko
Protestante
#glesia
ni Kristo
0eli"iyon
KAYSARAP MAGING PILIPINO
ni Gng. E/"in(a 3. G. An+a/an
#
Ang %akilang kasaysayan ng ating #nang&*ayan
Pilit mong iwaglit sa puso9t %iwa9y "in%i maiaalis
,angal ito ng ating la"i, mabu"ay, mainit
Kaya9t "alina9t gunitain gan%a niya at taginting(
##
Ang bansang Pilipinas na pinakatatangi
$a silong ng araw ay nanana"imik
!ala ni anumang pangamba sa %ib%ib
Pagkat ang mamamayani9y bayani"an at pag&ibig(
###
Ngunit isang araw ang bayan ay nag%ilim
#ba9t ibang kamay ng %ayu"an "umampas sa atin
*atas nila at patakaran pili9t nilang ipinaaangkin
Ang karapatang pantao9y "ina%langan at pinigil(
#:
Ang bansang Pilipinas ay kanilang iginupo
Kalayaan ng ating bayan pili9t nilang iginu"o
*ibig ay may busal, mata ay may piring
$inakatan ang %am%amin, pina"irapan ang isip at puso(
:#
Noon %in ang ating bayan, nagpumiglas at nag&isip
#sinigaw ang katarungang kalayaan ay maibalik
8a"ig kayumanggi, buong tapang na lumaban at "umarap
8aban sa mga %ayu"ang mapagkamkam at mara"as(
:#
Mga bayani ng la"i isa&isang buman%ila
$ina at( ;ose 0i<al, A( *oni5a6io, A( Mabini at iba pa
Pagmama"al sa inang bayan kanilang ipinakita
Nagbuwis ng bu"ay, makamit lamang ang kalayaan
ng bayang sinisinta(
:##
Anupat ang kasarinlan sa wakas ay nakamtan
,a"ila na rin sa mga bayani at "enyo ng bayan
Kinilala ang la"ing kayumanggi sa kagitingan at katapangan
Ngayo9y may "i"igit pa ba sa kulay at gan%a
ng ka"apong kinagisnan(
14
:###
Ang maging Pilipino ay isang karanagalan
$a ugat at laman ko9y nananalaytay ang kabayani"an
'in%i umuurong sa anubang labanan
Taas&noo at nangunguna sa bawat larangan(
#=
Ang wika ko9y .ilipino sagisag ng kaisa"an
Pwersang nagpapakilos sa pagsulong bayan
.ilipino rin ang kasangkapan sa tunay na kasarinlan
Tatak ito at simbolo ng ating kalayaan(
=
Ang kulturang minana ko9y katutubong talaga
Natatangi, naiiba, ipinagmamalaki ng balana
Ang mga paniniwala at tra%isyon, kaugalian at kultura
Kayamanang maipagmamalaki sa bawat bumibisita(
=#
$a la"at ng larangan( Pilipino9y kinikilala
Ambag nila sa ating sining, buong mun%o ay "umanga pa
Ma&teatro, mapa&$ining, sa isport man ay nangunguna
aling ng Pilipino ay angat lagi sa iba(
=##
Mga %ayu"an ay nabig"ani rin sa mga gawain
at pag%iriwang
Moriones, Ati&Ati"an, $anta +ru< %e Mayo at
pangkat Kawayan
Maging Pasko at *agong Taon ay kanilang kinagigiliwan
'ina"anap&"anap ang pagbisita sa ating inang&bayan(
=###
/> Kaysarap maging Pilipino, kaysarap talaga>
#kinararangal ko ang aking la"i ka"it saan mapunta
Taas noong ibaban%ila ang kalinangang nakilala
Pagka9t ito9y sariling atin, simbolo ng %emokrasya(
=#:
/> Kaysarap maging Pilipino, kaysarap talaga>
May kulturang marangal na ipinagmamalaki tuwina
#sa para sala"at at la"at para sa isa
Ang %akilang layuning Pilipino na angat salba(
2. Pag)!)!.( *a +,-+.ng )ina*a. Pag)!)!.( *a +!".ng 5ON5EPT
MAPPING.
16
IKALAWANG ARAW
Pag+a+a"a%a$ *a A/a"in
1. Pani!"ang Ga#ain
a( Pa%i%inig *a +,$7 ng a#i+ing 0AKO AY PILIPINO1
- Ano ang mensa"e o nais ipa"iwatig ng awit1
&. Pag7a7a)a*ang !"i *a "!n*a/an. 0KAYSARAP MAGING PILIPINO1.
Pag7a7a)ig%a* nang a$ nag%.7 na (a(ain *a i*ang 7i"ing ag-
aa/a" 'a)ang na%i%inig ang %"a*,.
2. Pag7a7a%a'!"!gan *a ga *a"i+a8 7a/i/a"a . 7ang!ng!*a7 na 'in(i
na!na#aan )a+a$ na /in *a 7ag%a%agai+ ni+. *a +,-+..
4. Pag7a7a"a"i ng %aa"aan. Pa7ang%a+in ang ga ag-aa/a" *a #a".
(9). Mag%a%a/..n ng )a'aginan )a+a$ *a ga *!!*!n.(.
Pangkat 2 at 3:
1:
KA7$A0AP
MA#N
P#8#P#N/
MA7 MA
KU8TU0AN
#PAMAMA8AK#
MA##T#N NA
KAUA8#AN P#8#P#N/)
'-N7/ N 8A'#
!#KAN .#8#P#N/N
#P#NAMAMA8AK#
AT#&AT#'AN)M/0#/N-$)
$TA( +0U? ,- MA7/)
PA$K/, *A/N TA/N
$#N#N)A!#T)
T-AT0/N P#8#P#N/
2( bibig ay may busal
3( mata ay may piring
4( nananalaytay ang kabayani"an
@( iba9t ibang kamay ng %ayu"an "umampas sa atin
Pagpili ng mga ma"a"alagang
Kaisipan sa texto
Pagbubuo ng pansariling
Paniniwala sa texto
Pangkat 4 at @:
Pangkat A at B:
Pangkat C at D:
6. Pag)a)a'agi *a %"a*, ng %ina"a)a*an ng 7ang%a+ang +a"a%a$an
:. Pag%!'a ng ;,,()a<% *a i)a 7ang ag-aa/a"
=. Pag)!)!. ng *in+,*i* ng na7ag-!*a7an. 0An.ng 7ang%a"a'a+ang
%ai*i7ang ang aaa/i na+ing a)!. *a nagana7 na +a"a%a$an
IKATLONG ARAW
1. Pani!"ang Ga#ain
a. An. ang in$.ng 7anana# *a *a"i+ang 0T/a(i*$.n1. (Pag7a7a%i+a
ng g!/. ng ga "a/a#an 'inggi" *a +/a(i*$.n)
&. Pag7a7a)a*a *a i*ang %a!gna$ na +,-+.. M!"a /i+. a$ ag)i)iga$ ng
in7!+ ang g!/. +!ng%." *a "a$.n ng +,-+..
TRA3ISYONG PILIPINO
ni Gng. E/"in(a G. An+a/an
#
Ang tra%isyong Pilipino kung pag&uusapan
Ang pagpapa"alagang pantao9y bu"ay na larawan
#sinapuspong palagi ang kagan%aang&asal
Pagkala"i ng bayan, lubos na ginagalang(
##
1=
Pagpili ng mga opinyon
sa texto
Pagbubuo ng mga sariling
opinyon
,apat nating ipagmalaki ang la"ing Pilipino a la"at ng oras at
pana"o( #karangal natin, ipagmalaki at patuloy na pa"alaga"an ang
sariling atinE ang KU8TU0AN P#8#P#N/(
Tra%isyong Pilipino noon at magpasa"anggang ngayon
#pinaglaban ng mga bayaning manatili sa bawat pana"on
Mula sa katutubo, Kastila, Amerikano at 'apon
Tra%isyon natin ay nagningning at kinikilala sa la"at ng pana"on(
###
Kaya nga9t tra%isyong Pilipino ay maipagmamalaki
Tulay ito sa pagbabago at simbolong natatangi
Kaugalian at kilos, tunay na kawiliwili
'ag%an ito sa tagumpay at kapayapaang minimit"i(
#sa&isa"in ang mga nais sabi"in ng texto sa mga mambabasa(
2. Pag)i)iga$ ng ;a$na" in7!+ ng g!/. +!ng%." *a "a$.n ng +,-+. a+ !/i
ni+.(
4. Pa7ang%a+in !"i *a a7a+ ang %"a*,. I7a*!*!/i ang +,-+.ng "!n*a/an.
0KAYSARAP MAGING PILIPINO1 a$.n *a "a$.n a+ !/i ng +,-+..
abay na Tanong:
#bigay ang mga nais sabi"in ng texto sa mga mambabasa(
Patunayan sa tulong ng mga tiyak na ba"agi(
- *akit tinawag na textong narativ ang tula1 Magbigay ng
patunay(
6. Pag)a)a'aginan ng gina#ang 7ag*!*!/i.
:. Pag)!)!. ng *in+,*i*.
19
Ang layon ng texto ay tumutukoy sa mga kaisipang nais sabi"in
ng may&ak%a sa mga mambabasa( Ang mga kaisipang ito ay may
tiyakang kaugnayan sa sarili, sa isang tiyak na personali%a% at sa
kala"atan(
Narativ ang texto kung ito ay nagpapakita ng mga kaalaman
tungkol sa mga tiyak na pangyayari, kilos at galaw sa mga tiyak na
pana"on( Nagsasalaysay %in ito ng mga magkakaugnay na kaisipan(
Ang layon ng texto ay tumutukoy sa kaisipang nais sabi"in
ng may&ak%a sa mambabasa(
Narativ ang texto kung ito ay nagpapakita ng mga
in5ormasyong tungkol sa mga tiyak na pangyayari, kilos at galaw sa
mga tiyak na pana"on(
IKAAPAT NA ARAW
1. Pani!"ang Ga#ain
a( Pag%a%ayalogo ng %alawang mag&aaral( Pag&uusap "inggil sa isang
%arating na okasyon( Pagbibigay&pansin sa kanilang pagsasalita Ftono,
"aba, %iin, at antalaG(
&. Pag)i)iga$ ng g!/. ng %ai"angang in7!+ !7ang a%i"a"a ang ga
'i/a 7.n,ang *!/7a*,g,n+a" +!"a( ng +.n.8 an+a"a8 'a)a a+ (iin.
1>
TE?TONG TE?TONG
NARATI@ NARATI@
LAYON LAYON
NG TE?TO NG TE?TO
'aba & tumutukoy sa haba ng bigkas na iniuukol sa
nagsasalita sa patinig ng pantig ng salita.
,iin & tumutukoy sa lakas ng bigkas sa pantig ng salita.
Antala & saglit na pagtigil sa ating pagsasalita upang higit na
maging malinaw ang mensaheng ibig ipahatid sa
kausap.
Tono & ang taas-baba na iniuukol sa pagbigkas ng pantig ng
isang salita upag higit na maging mabisa ang ating
pakikipag-usap.
2. M!"ing Pag7a7a)a*a *a +,-+.ng "!n*a/an. KAYSARAP MAGING
PILIPINO.
4. Pag*!*!/i *a +,-+. )a+a$ *a ga ginai+ na 7.n,ang
*!7/a*,g,n+a" +!"a( ng +.n.8 an+a"a8 'a)a a+ (iin.
Pangkat 2: Mga salitang)ba"aging nagpapakita ng tono
'alimbawa:
ta

la

ga

ta

la
ga
Pangkat 3: Mga salitang nag papa"iwatig ng antala
'alimbawa: $inaktan ang%am%amin)pina"irapan)ang puso at
isip(
Pangkat 4: Mga ponemang suprasegmental na ginamit sa paniniwala
'alimbawa: Anupa9t ang kasarinlan sa wakas ay nakamtan(
,a"ilan na rin sa mga bayani at "enyo ng bayan(
HAng tono o pagtaas-baba ng bigkas sa taludtod na ito auy nanganga-
hulugan ng isand matinding paniniwala at pagpapahalaga.
6. Pag)a)a'agi *a %"a*, ng gina#ang 7ag*!*!/i.
:. Pag7a7a"a"i *a 7a%*a )a+a$ *a ga *!!*!n.( na +an.ng.
2( Makabulu"an ba ang pagkakagamit ng mga "alimbawang ponemang
suprasegmental sa texto1
3( Ma"alaga ba ang kaalaman sa paggamit ng mga ponemang
suprasegmental sa pagbubuo ng isang textong narativ1 Patunayan(
&A
H ang nagsasalita ay nagtatanong o
nag%u%u%a
H ang nagsasalita ay papatotoo o
nagpapatunay
3
2
4
2
3
4
=. Pag)!)!. ng *in+,*i* )a+a$ *a 7a%*ang 7inag-!*a7an.
I@. E@ALWASYON
IKALIMANG ARAW
1. Pani!"ang Ga#ain
a( Ano ang pagkakaalam mo sa Ati&Ati"an1
&. Pag7a7a)a*a ng i*a 7ang 'a"i)a#ang +,-+.ng na/a+iB. Pa%*aC
0ATI-ATIHAN SA AKLAN1.
ATI-ATIHAN SA AKLAN
Ati&Ati"anE isang pag%iriwang na "in%i mapapantayan ng
anumang bansa at ito9y sa Pilipinas lamang ginagawa taun&taon(
$ubalit, ano nga ba ang Ati&Ati"an1 $aan at paano naganap ang
unang Ati&Ati"an1
$a isang lugar sa Panay, ikalabintatlong %aan taon na ngayon ay
ipinagpalit ni 'aring Mariku%o ng mga Ati ang kanilang lupain sa mga
Malay ng gintong salakot, batya at isang kon%isyon na ang Malay ay "in%i
na pupunta sa kabun%ukan na kanilang tinitir"an( $ubalit nilabag ito ng
mga Malay kaya9t %ito nagsimula ang alitan ng %alawang la"i(
Tumagal ang labanan "anggang pagpasya"an ng mga pinunong
mag&usap para sa kapayapaan ng bawat la"i( Pumayag %in naman si
'aring Mariku%o at ang kanyang Amang si Polpulan subalit pumunta
silang may kasamang mga man%irigma pagkat "in%i raw sila nakasisiguro
sa kanilang kaligtasan(
$a Kalibo, ginawang la"at ng mga Malay ang la"at ng maaaring
ikasiya ng mga Ati upang ipakita ang kanilang layunin( $inimulan ang
&1
EFEKTI@ONG PAKIKIPAGKOMUNIKASYON
PONEMANG SUPRASEGMENTAL
HABA AT 3IIN ANTALA TONO
& $a e5ektivong komunikasyon, ma"alaga ang pagkakaroon
ng kaalamang panggramatika patungkol sa mga ponemang
suprasegmental( $a tulong ng nabanggit na kaalaman,
magiging malinaw rin ang mensa"e, %am%amin o kaisipang
nais ipa"ati% sa kausap(
pea6e talk at pinakinggan ng pare"ong panig( Napagkasun%uan nilang
ang mga Ati ay maaari nang mangis%a sa karagatan ng mga Malay(
Natapos ang usapan at ito9y sinun%an ng napakasayang
pag%iriwang( Nag&inuman sila ng tuba at sumayaw ang mga Ati upang
ipakita ang kanilang kasiya"an( Umawit naman ang mga Malay na
sinaliwan ng malalakas na tunog na ugong na nagsasaa5 ng kanilang
%akilang layunin sa mga Ati(
Nagsiuwian sa bun%ok ang mga Ati na may kasiya"an "abang ang
mga Malay ay kumakaway pa sa knila( Ang kanilang pag"i"iwalay ay
simula ng kanilang pagsasama"an(
'anggang sa ito9y maging kaugalian taun&taon, sa kabila ng
pagbabago ng pana"on( At ito ay isa na rin sa mga tourists attra6tion(
Minsan pang napatunayan na ang nag"a"anga% ng kabuti"an ay
nag%u%ulot ng kaayusan at kapayapaan(
2. Pag*!*!/i ng )ina*ang +,-+. )a+a$ *a ga +i$a% na %a+angian.
b( Anu&ano ang ma"a"alagang kaisipan sa texto1
6( Anu&ano ang mga opinyong matatagpuan sa texto1
%( Ano ang panguna"ing punto na nais sabi"in ng texto sa mga
mambabasa1
4. Pag*!*!/i *a )ina*ang +,-+. )a+a$ *a ga 'a"i)a#ang 7.n,ang
*!7/a*,g,n+a" na aaa/ing agai+ *a +,-+..
'alimbawa: IIIIIIIIIIII Ati: Massaya1
IIIIIIIIIIII Malay: Masaya(
IIIIIIIIIIII Malay : 'in%i, maaring pumunta sa kabun%ukan(
IIIIIIIIIIII Ati : 'in%i maaaring pumunta sa kabun%ukan(
6. Pag7a7a*!"a+ ng i*ang a"aa+.
abay : 2( $umulat ng isang textong narativ(
3( Pagtuunan ang layon ng texto(
4( #saalang&alang ang mga ponemang suprasegmental
:. Pag7a7a'a"aga *a i"ang i*in!"a+ ng ga ag-aa/a".
=. Pag)i)iga$ ng g!/. ng ;a$na" in7!+ *a a/a"ing +ina"a%a$ 0P.n,ang
S!7/a*,g,n+a" *a i*ang +,-+.ng na/a+iB.1
&&