Sanaysay

Tinuturing ang Sanaysay bilang isang uri ng pantikan na hindi mauubusan nggamit. Iba-iba ang maaring maging
porma nito. Maaring personal, na parangnakikipagusap, o kaya naman analitikal at siyentipiko. Gumagamit ito
ngpagsasalaysay, paglalarawan o pagpapatawa upang magpahayag ng katotohan o kayamga karaniwang
karanasan ng tao. Maari itong maikli o mahaba, at walang hadlang sadami ng mga maaring isulat bilang isang
sanaysay. Iba-iba rin ang maaring paraan ngpagsusulat ayon sa personalidad ng may-akda.Nagmula ang salitang
sanaysay
sa makatang si Alejandro Abadilla, nanangangahulugang " pagsasanay sa pagsusulat ng isang sanay o nakasulat
nakaranasan." Nahahati ito sa dalawang uri ayon kay Genoveva Edroza Matute:
palagayan / impormal - malikhaung paghahayag ng saloobin mula sa mgapersonal na karanasan o obserbasyon
sa mga bagay sa paligid.
maanyo / pormal - diskusyon ng mga seryosong paksa batay sa pagsasaliksik atpag-aaral ng mga
impormasyon.Maari ring igrupo ang sanaysay bilang satirikal, pulitikal, panlipunanpangkasaysayan, pilosopikal,
ispiritwal, inspirasyonal, pampanitikan o patawa, ayon kay Abadilla. Ngunit madalas na naghahalo ang mga anyong
ito.
Kasaysayan ng Sanaysay
Nang nasakop ng mga Espanyol ang Pilipinas, nagsikap ang mga mananakop,sa tulong ng mga pari na magsulat ng
mga sanaysay ukol sa relihiyon at wika namaaring ituro sa mga katutubo. Ilan sa mga ito ay angDeclaracion de
losmandamientos de la ley de dios,isang paliwanag ukol sa Sampung Utos at ang Arte y reglas de las lengua tagala
na nagsaad ng mga batas sa pagsulat at pagsasalita ngwikang Tagalog.Maitututing na unang sanaysay na sinulat ng
isang Pilipino ay ang Librong Pag- Aaralan nang manga Tagalog nang Uicang Castila ni Tomas Pinpin. Dito ay sunod-
sunod nang natuto ang mga tao ng mga prosa, tulad ng apuntes(memoirs) at informes (accounts). Kahit na
pangpersonal lang ang mga ito kadalasan, mababasa din dito angilang mga isyu sa pulitika, relihiyon at ekonomiya
sANAYSAY
Sa diksyunaryo:
isang komposisyong pampanitikan sa isang natatanging paksana higit na maikli at pormal kaysa alinmang akda
nagtataglay ng sariling pananaw, paniniwala at kaisipan ng sumusulat
angkop na paraan ng pagpapahayag ng kaisipan sa pagtuklas ng galaw ng buhay
Alejandro Abadilla:
pagsasalaysay ng isang sanay o nakasulat na karanasanng isang sanay sa pagsasalaysay
Genoveva E. Matute:
pagtalakay sa isang paksa sa paraang tuluyan at samalayang paraang naglalantad ng kaisipan, kuru-kuro, palagay
at ng kasiyahanng sumusulat, upang umaliw, magbigay-kaalaman o magturo
Dr. Samuel Johnson:
isang malayang igpaw ng pag-iisip
Mga Bahagi ng Sanaysay:1.
Panimula -pinakamukha ng sulatin- kailangang kaakit-akit, nakakapukaw, nakakaganyak, nakakahatak
ngkuryusidad- pinakamahalagang talata sa isang sulatin dahil dito nakasalalay angtagumpay o kabiguan ng akda
Ibat Ibang Paraan ng Pagsulat ng Panimula:a. Pasaklaw na Pahayag -
resulta o kinalabasan muna ang sinasabi bago isa-isahin atpagsunud-sunurin mula sa di-gaanong mahalaga
hanggang sapinakamahalaga ang mga detalye- karaniwang makikita sa sa araw-araw na binabasang mgabalita
bilang pamamatnubay- agad - agad matatagpuan ang bawat kasagutan sa mgakatanungang Ano? Sino? Bakit?
Saan? Kailan? at Bakit?
Halimbawa:
Isang binatang gurong dumalo sa kaarawan ng kanyang kaibigan ang brutalna pinatay makaraang saksakin ng
apatnaput pitong beses ng apat na estudyantengnainis sa ginawang pagbati ng una kamakailan sa Santo Tomas,
Batangas.