Reforme privrednog sistema

Kine

PANTI OLIVERA 06/0918

Osnovne informacije o NR Kini:

Istono Azijska zemlja
Zauzima povinu od 9,6 miliona km2
Najmnogoljudnija zemlja sa 1,3 mlrd stanovnika
Gustina naseljenosti je 136 st/km2
Zajedno sa populacijom Indije ini 1/3 svetskog
stanovnitva
Kina spada u brzorastue zemlje i zauzima
soecijalno mesto u posmatranju i analiziranju od
strane kako OECD-a tako i drugih organizacija

Postoji veliki broj studija koje su se bavile
analizom perioda tranzicije i privredne reforme u
Kini: IMF (2003), OECD (2005)

U Aziji je perio tranzicije najpre otpoeo u Kini, a
zatim u Indiji i drugim velikim privredama
Privredne reforme tokom tranzicionog
peroda
Prvi oblici reforme pojavili su se 1979. godine
Kina je ekonomsko udo jer spada u zemlje
koje su brzorastue i ija ukupna godinja
proizvodnja vredi vie od 1000 mlrd dolara
Rast GDP-a u 2007.godini po stopi od 11,9%
Brz rast ostvaren zahvaljujui liberalizaciji
trgovine kao i veoj orijentaciji na trini
mehanizam
Tranzicija jo uvek traje, rezultati reformi su
primetni
Cilj reformi bilo je:

1. Kreiranje modernog sistema preduzea
2. Razvoj razliitih vlasnikih struktura
preduzea,kako javnih tako i privatnih
3. Intervencija drave jedino u situacijama kada
je potrebno obezbediti mehanizam zdrave
konkurencije
4. Stvaranje efikasne socijalistike trine
privrede ( pre toga Kina je bila planska
privreda na bazi soc.dravnog vlasnitva)!
Vrste reformi:
- Ekstenzivne
- Intenzivne ( dominantne u Kini)

Reforme u oblasti:
1. Poljoprivrede
2. Industrije
3. Spoljne trgovine
4. Investicija ( priliv FDI)
Kineska strategija : ne planirati reforme ve ih
ostvariti kad to situacija dozvoljava

Stop-go reforme

Eksperimentisanje: Prvo se primenjuju u malim
oblastima, a ako se pokau kao uspene onda i
na ostatak teritorije

Decentralizacija: samostalnost lokalnih uprava,
kreiranje gradskih i seoskih preduzea
( township and village enterprises- TVEs)

1. Poljoprivredni sektor
Agriculture
Year Latest data
Cereal yield (kg per hectare) 2006 5,305
Food production index (1999-2001 = 100) 2006 127
Arable land (% of land area) 2005 15.4
Permanent cropland (% of land area) 2005 1.4

Reforme u privrednom sistemu prvo su zapoete
u ovoj oblasti

Povratak na individualnu, domainsku privredu,
posedi su vraani njihovim vlasnicima ili su
davani u dugoroni zakup

Brz porast proizvodnje i velike utede omoguili
su stvaranje TVEs
2. Industrijski sektor
Najvei proizvodni sektor koji uestvuje u
stvaranju BDP-a sa preko 50%
Preduzea u industriji mogu biti u:
1. Privatnom vlasnitvu ( privatni sektor)
2. Dravnom vlasnitvu ( javni sektor)
Privatni sektor se razvijao brzo kao posledica
prelaska na novi nain privreivanja,
privatizacije, otvaranja drave prema
inostranstvu
Obeleja dravnih preduzea:

- Snabdevanje stanovnitva javnim dobrima
- Pruanje socijalne zatite
- Velika i srednja preduzea
- Lak pristup novcu
- U tekoj industriji, proizvodnja sirovina
- Izgradnja infrastrukturnih objekata; eleznica,
avio-prevoz, telekomunikacije i sl.
- Zapoljava veliki broj radnika, mahom starije
populacije

Obeleja privatnog sektora:

- U domaem i u stranom vlasnitvu
- Modernizovana, investiranje u tehniku i
tehnologiju
- Zapoljavaju uglavnom kvalifikovane radnike koji
mogu da prate trendove razvoja
- Velika ulaganja u I&R
- Mogu biti i velika i mala i srednja preduzea
- U oblasti lake industrije, u sektoru usluga itd...
Privatizacija i slabljenje javnog sektora su uticali
na porast broja zaposlenih u privatnom sektoru
ali i do rasta produktivnosti i rasta zarada
Rast prihoda uticao je i na rast tednje
stanovnitva to je jedan od izvora rasta BDP-a
u Kini
Zaposlenost: pomeranje iz primarnog sektora u
industrijski i usluni. U ovom sektoru
zaposlenost je rasla po stopi od oko 2%
godinje, dok je u sektoru usluga zabeleen rast
zaposlenosti od ak 25%.
U poljoprivrenom sektoru zaposlenost je
opadala od 1978, i to jako brzim tempom.
Private Sector
Year Latest data
Domestic credit to private sector (% of GDP) 2007 114.5
Foreign direct investment, net inflows (% of GDP) 2006 2.9
GFCF, private sector (% of GDP) 2006 7
Stocks traded, total value (% of GDP) 2007 237.5
Market capitalization of listed companies (% of GDP) 2007 189.8
Claims on private sector (annual growth as % of M2) 2007 13.3
S&P/EMDB indexes (annual % change) 2007 67
PNG, total private nonguaranteed L-T debt service (TDS, current


Public Sector
Year Latest data
Expense (% of GDP) 2005 11
Revenue, excluding grants (% of GDP) 2005 10
GFCF, public sector (current LCU) 2006 7,624,250,097,664
Public sector LDOD (current US$) 2006 85,558,038,000

Zbog razvoja industrije i urbanizacije dolo je do
migracije stanovnitva iz sela u gradove, to je
dovelo do velikih nejednakosti izmeu kineskih
oblasti

Veina je bila skoncentrisana oko velikih
gradova Peking, Hong Kong, angaj

Razlike u nainu ivota, visini prihoda,
ekonomskim delatnostima, broju zaposlenih
Urban Development
Year Latest data
Improved sanitation facilities, urban (% of urban population with
access)
2006 74
Improved water source, urban (% of urban population with access) 2006 98
Population in the largest city (% of urban population) 2005 3
Population in urban agglomerations > 1 million (% of total population) 2005 18
Urban population 2007 557,032,655
Urban population (% of total) 2007 42
Urban population growth (annual %) 2007


Gender
Year Latest data
Life expectancy at birth, female (years) 2006 74
Life expectancy at birth, male (years) 2006 70
Population, female (% of total) 2007 48.2

3. Spoljna trgovina
Evolutivne, postepene promene
Do 1978. kineskom spoljnom trgovinom
rukovodilo je 12 dravnih spoljotrgovinskih
korporacija
Reforme su doprinele veoj autonomiji
preduzea, ali i poveanoj odgovornosti
Rast izvoza ali i uvoza ( posebno se istie izvoz
preraivake industrije,a uvoz maina i opreme)
Veliki obim transakcija sa Rusijom, SAD-om,
zemljama Zapadne Evrope i zemljama u
susedstvu
4. Investicije
Znaajne za razvoj privrede
Veliki priliv FDI od donoenja Zakona o zajednikim
ulaganjima 1979.godine
Za strane investitore obezbeene su poreske i carinske
olakice, odlaganje otplate kredita i dr.
Kinesko trite je privlano za veino stranih
multinacionalnih kompanija ( veliina trita i cena radne
snage)
FDI u oblasti bankarstva, osiguranja, infrastrukture
Iz Japana, Koreje, EU
Stopa rasta investicija je poveavana tokom
tranzicionog perioda prouzrokovana stopom
rasta tednje.
Najvei deo tednje ini neraspodeljena dobit
preduzea koja e biti usmerena ka
investicijama i ini oko 20% BDP-a
tednja domainstava raste, ali po sporijoj stopi
zbog mnogobrojnih razloga: buduih oekivanja
o visini zarade, o granici za odlazak u penziju
Investicije usmeravane ka tehnologiji,
smanjivanju siromatva i nejednakosti,
obrazovanju
Ekonomske reforme su imale pozitivne efekte i
na ljudske resurse u Kini
1972. ak 90% stanovnitva je imalo samo
osnovno obrazovanje, postojala je i visoka stopa
nepismenih
Preduzete su mere za smanjivanje
nepismenosti, raste broj ljudi sa viim stepenom
obrazovanja
Osnovno obrazovanje je obezbeeno u gotovo
svim delovima zemlje, a istovremeno je
zabeleen i rast broja studenata
Population
Year Latest data
Age dependency ratio (dependents to working-age population) 2007 0.4
Fertility rate, total (births per woman) 2006 1.8
Life expectancy at birth, total (years) 2006 72
Mortality rate, infant (per 1,000 live births) 2006 20
Population density (people per sq. km) 2007 142
Population, female (millions) 2007 637
Population, total (millions) 2007 1,320

Podaci o osnovnim makroekonomskim
agregatima za 2006. godinu
Macroeconomic and Growth
Year Latest data
Agriculture, value added (% of GDP) 2006 11.7
Foreign direct investment, net inflows (BoP, current US$) (millions) 2006 78,095
GDP (current US$) (millions) 2007 3,280,053
GDP growth (annual %) 2007 11.9
Total debt service (% of GNI) 2006 1.0
Current account balance (% of GDP) 2006 9.4
Exports of goods and services (% of GDP) 2006 39.9
External debt, total (DOD, current US$) (millions) 2006 322,845
GNI per capita, Atlas method (current US$) 2007 2,360
GNI per capita, PPP (current international $) 2007 5,370
Trade (% of GDP) 2006 72.0
Inflation, GDP deflator (annual %) 2007 5.2
Gross capital formation (current US$) (millions) 2006 1,180,158
Total debt service (% of exports of goods, services and income) 2006 2.5

* Institucionalne promene*
U 2005. BDP Kine je bio vie od 8 puta vei
nego BDP iz 1978.
Rast investicija oko 10% godinje
Broj siromanih opao sa 250 mil. Iz 1978. na
manje od 30 mil.danas.
ivotni vek je porastao
Kina, po klasifikaciji Svetske banke, se nalazi
mei zemljama sa srednjim prihodima (middle-
income country)
Reforme u Kini su bile drugaije nego u ostalim
zemljama u tranziciji
Kljuna determinanta uspeha u tranziciji je uloga
institucija u privredi i saradnja privatnog i javnog
sektora
Uloga javnog sektora: da vodi adekvatnu javnu
politiku, primenjuje silu i zakone i koordinira rad
sektora
Javni sektor u Kini ine: javne i privatne domae
organizacije kao to su vladine agencije,
administrativne jedinice i trgovinske asocijacije

Od eksternih subjekata znaajni su WTO, IMF,
multinacionalne kompanije
Uloga drave mora biti jaka i stabilna kako bi se
izbegla ( smanjila) korupcija, lobiranje, zatitila
privatna i autorska prava, prava graana
OBEANJA SE MORAJU ISPUNITI!
U Kini postoji dominacija Kineske Komunistike
partije, gde karakter politike zavisi od voe
drave
ANALIZA ISTRAIVANJA O KINI,

INDIJI, BRAZILU I JUNOJ AFRICI
Mape zemalja
Ekonomska politika koja je voena u Kini i Indiji
dovela je do njihovog brzog razvoja, napretka i
promene u politikoj orijentisanosti
Juna Afrika je bila pogoena problemom
aparthejda
Brazil je bio suoen sa autoritativnim reimom
koji je naruio stope rasta privrede tokom druge
polovine 20.v.
Od 90-ih godina situacija se menja, i posebno se
istie rast BDP-a u Kini, u Indiji je zabeleeno
udvostruavanje BDP-a u odnosu na 1979.
Brazil i J.A. pripadaju zemljama sa srednjim
prihodima i njihov rast BDP-a nije tako brz i
znaajan
*Osnovne karakteristike o CIBS-u*
Nova ekonomska uda, razliita po svojim
karakteristikama
Kina i Indija pripadaju Severnoj hemisferi, a
Brazil i Juna Afrika pripadaju Junoj hemisferi
Brazil: 8,5 miliona km2
184 miliona stanovnika
22 stan/km2
Indija: 3,7 miliona km2
1,1 mlrd stanovnika
297stan/km2
Juna Afrika: 1,2 miliona km2
47 miliona stanovnika; 39 stan/km2
Brazil i J.A. bile su suoene sa brojnim
institucionalnim barijerama ( u Brazilu problem
robova, a u J.A. aparthejd)
Brazil je imao problema sa prezaposlenou i
nezaposlenou. Vei deo izvoznih prihoda
dolazio je od poljoprivrede i preraivake
industrije
Kina: jeftina radna snaga- niske nadnice
Indija: Produktivnost u poljoprivredi, to o
hektaru,to po osobi bila je niska; razlika u
obimu zaposlenosti izmeu urbanih i ruralnih
sredina
Kina i Indija spadaju meu najstarije necije i
ekonomije u svetu
Rast BDP-a je pratio rast populacije, pa su
manje izraene nejednakosti nego pre 100,200
godina
Brazil i J.A. su mlae ekonomije; pre 1500.god.
bile su jako male nacije sa velikim raciom
raspoloivost zemlje/br.stanovnika.
Brazil i J.A. su bogate mineralnim sirovinama
J.A. Je jedna od najbogatijih zemalja Afrike, ali
ima vrlo veliku razliku u distribuciji dohotka i
bogatstva
Brazil ima vei stepen urbanizacije nego J.A.
Rio, Salvador i Sao Paolo su tri najrazvijenija
grada,pa je veina stanovnitva bila
skoncentrisana oko njih i oko velikih luka


I u Brazilu je izraena nejednakost u raspodeli
dohotka ( etnika pripadnost) i bogatstva
(zemlje)
Tokom perioda 1500-1700 god. Indija i Kina bile
su dve velike ekonomije; bavile su se
pomorskom trgovinom preko Indijskog okeana i
Junog kineskog mora
Znaaj Sueckog kanala za trgovinu je veliki
Trgovina zainima,svilom,pamukom

Fazu od 1750-1950. ini dominacija zemalja
Zapadne Evrope; dominacija industrije

Kina i Indija su bogate radnom snagom, a Brazil
i J.A. Zemljom.

Za Kinu i Indiju je karakteristino tokom
poslednjih 60 godina nastojanje podizanja
ugleda i dostojanstva njihove nacije, radi bolje
pozicije u svetu.

Za Kinu se smatra da je jedina zemlja koja e
moi da parira amerikoj dominaciji u svetu
Zakljuak:
Iako je privredni sistem Kine potpuno drugaiji
od onog u naoj zemlji, kreatori ekonomske
politike u Srbiji bi trebalo da ue na primeru Kine
* Bolje je postepeno sprovoditi tranzicione reforme
u skladu sa mogunostima privrede i situacije u
njoj, nego slepo pratiti trendove i sprovoditi
reforme po svaku cenu!