Bµi tËp tin häc chuyªn ngµnh cung cÊp ®iÖn

Môc ®Ých:

RÌn luyÖn kÜ n¨ng thu thËp d÷ liÖu, kh¶ n¨ng ph©n tÝch bµi to¸n, øng dông Excel ®Ó
gi¶i mét sè bµi to¸n qui ho¹ch ®iÖn.

Bµi 1: §o vµ tÝnh c«ng suÊt trung b×nh mçi giê ®Ó vÏ ®å thÞ phô t¶i

Khi kh¶o s¸t phô t¶i ®Ó vÏ ®å thÞ ngµy ®ªm, ph¶i c¨n cø vµo thiÕt bÞ ®o nh v«n mÐt,
ampe mÐt, o¸t kÕ. NhiÒu tr¹m kh«ng cã ®ñ c¸c dông cô ®o, ph¶i ®äc c«ng t¬ ®o n¨ng lîng
t¸c dông vµ ph¶n kh¸ng, kÕt hîp víi ®o ®iÖn ¸p vµ dßng ®iÖn. Tõ ®ã tÝnh ® îc c«ng suÊt
trung b×nh, cos trung b×nh cña mçi giê ®o. Bµi nµy yªu cÇu sinh viªn lËp c¸c trang b¶ng
tÝnh ®Ó ghi vµ tÝnh c¸c sè liÖu t¶i:

1-LËp b¶ng ghi sè liÖu ®o trong mét ngµy cho trêng hîp tr¹m cã v«n mÐt, ampe mÐt,
c«ng t¬ t¸c dông:

C¸c cét cña b¶ng :

+ STT, giê ®o,

+ Sè liÖu ®o:®iÖn ¸p (UA, UB, UC), dßng ®iÖn (IA, IB, IC), ®iÖn n¨ng trªn c«ng t¬ (A)
+ Sè liÖu tÝnh: S, Ptt, cos

2- Mçi ngµy ®o ghi trªn mét sheet riªng

3- LËp b¶ng tæng hîp kÕt qu¶ tÝnh

C¸c cét : giê ®o, c«ng suÊt øng víi ngµy ®o (ngµy 1, ngµy 2 ...), c«ng suÊt tÝnh to¸n.
Cuèi b¶ng ghi c¸c sè liÖu tæng hîp : c«ng suÊt cùc ®¹i, hÖ sè ®iÒn kÝn, Tmax, max...

d- VÏ ®å thÞ dùa vµo sè liÖu trong b¶ng tæng hîp.

Bµi 2 : X¸c ®Þnh mét sè chØ tiªu tÝnh to¸n líi ®iÖn:

1-§Æt vÊn ®Ò:

Lçi thêng m¾c cña sinh viªn khãa tríc lµ lÊy Tmax cña ngµy ®iÓn h×nh theo mïa nh©n
víi sè ngµy cña mïa, céng Tmax mïa sÏ cã Tmax n¨m. Trªn thùc tÕ sè ngµy ®o kh«ng ®ñ ®Ó
®Æc trng cho mïa, h¬n n÷a lý thuyÕt “mïa” chØ ®óng víi mét sè phô t¶i cã tÝnh chÊt “mïa”
râ rÖt: thñy lîi, du lÞch bê biÓn...KÕt qu¶ lµ Tmax tÝnh cho líi ®iÖn ph©n phèi mét huyÖn
n«ng th«n thêng lín h¬n 4000h (!!!).

RÊt khã ®Ó ®o ®Õm Pmax, tÝnh Tmax cho tõng tr¹m tiªu thô v× sè lîng tr¹m rÊt lín.
Thêng ph¶i tÝnh Tmax trung b×nh cho mét sè ®êng d©y cã phô t¶i ®iÓn h×nh cho c¶ khu
vùc. LÊy ®iÖn n¨ng tiªu thô thùc chia cho Tmax trung b×nh sÏ cã Pmax tÝnh to¸n cña tr¹m.
Víi tr¹m tiªu thô cã tÝnh chÊt ho¹t ®éng kh¸c ®iÓn h×nh th× ph¶i ¸p dông c¸c biÖn ph¸p
tÝnh to¸n kh¸c ®Ó t×m Pmax vµ Tmax. Díi ®©y lµ mét sè gîi ý:

1
 + X¸c ®Þnh Pmax:

Khi ®o c«ng suÊt tr¹m hay ®Çu ®êng d©y, cã thÓ thêi gian ®o kh«ng ph¶i thêi gian
t¶i ®¹t cùc ®¹i. Ph¶i c¨n cø vµo tÝnh chÊt ho¹t ®éng cña phô t¶i trong thêi gian ®o, tÝnh l-
îng c«ng suÊt ph¶i céng thªm vµo thêi ®iÓm cùc ®¹i, ®Ó t×m c«ng suÊt cùc ®¹i thËt Pmax.

+ X¸c ®Þnh ®iÖn n¨ng tiªu thô thùc tÕ (Att)

C¨n cø sæ ghi ®iÖn n¨ng truyÒn t¶i hay ®iÖn n¨ng mua vµo ë c¸c thô ®iÖn trong vµi
n¨m, tõ ®ã dù b¸o ®îc ®iÖn n¨ng sÏ tiªu thô trong n¨m kh¶o s¸t theo ph©n tÝch t¬ng quan.

+ TÝnh Tmax:

Tmax = Att / Pmax

+ TÝnh max

max = (0,124 + Tmax.10-4)2.8760

Ph¶i rÊt chó ý lµ Tmax ë c«ng thøc trªn lµ Tmax n¨m.

1-NhiÖm vô :

Trªn c¬ së ph©n tÝch vµ gîi ý ë môc 1, sinh viªn tù nªu vÝ dô mét líi ®iÖn ph©n phèi
®Ó ¸p dông :

+ M« t¶ líi, tÝnh chÊt phô t¶i

+ Tr×nh bµy kÕt qu¶ ®o vµ tÝnh hiÖu chØnh ®Ó t×m Pmax ®Çu ®êng d©y vµ c¸c
tr¹m tiªu thô cã tÝnh chÊt ho¹t ®éng kh¸c biÖt nhiÒu víi phô t¶i chung.

+ Nªu sè liÖu thèng kª ®iÖn n¨ng tiÖu thô trong 5 n¨m gÇn ®©y, ¸p dông ph©n tÝch t-
¬ng quan ®Ó x¸c ®Þnh ®iÖn n¨ng cho n¨m tÝnh to¸n.

+ TÝnh Tmax, max.

+ TÝnh Pmax tÝnh to¸n ë c¸c tr¹m th«ng thêng, Pmax vµ Tmax ë c¸c tr¹m riªng biÖt.

+ NhËn xÐt

2
 Bµi 3. TÝnh c«ng suÊt trung b×nh cña mét hé gia ®×nh tham gia vµo ®iÓm t¶i
cùc ®¹i cña tr¹m tiªu thô Ptbh

1-§Æt vÊn ®Ò

Ptbh kh«ng ph¶i lµ c«ng suÊt cùc ®¹i mµ lµ c«ng suÊt trung b×nh cña mét hé gia ®×nh
t¹i thêi ®iÓm c«ng suÊt tr¹m tiªu thô ®¹t cùc ®¹i. §¬ng nhiªn t¶i chñ yÕu cña tr¹m ph¶i lµ t¶i
sinh ho¹t cho hé gia ®×nh.

Sinh viªn thêng dïng ph¬ng ph¸p ®iÒu tra trang bÞ ®iÖn cña nhãm hé, x¸c ®Þnh tÇn
suÊt ®ãng c¸c thiÕt bÞ råi tÝnh ra Ptbh. Do kh«ng thÓ ®iÒu tra ®îc víi sè hé lín, thiÕt bÞ l¹i
®a d¹ng, vµ thùc tÕ kh«ng ai ch¾c ®îc mét thiÕt bÞ ®îc dïng bao nhiªu giê trong ngµy, nªn
sinh viªn thêng ¸ng chõng mét c«ng suÊt trung b×nh “võa ph¶i” nµo ®ã, råi bÞa c¸c sè liÖu
®iÒu tra cho phï hîp (!!!)

Chóng ta hoµn toµn cã thÓ x¸c ®Þnh P tbh qua thùc nghiÖm. C¨n cø vµo tÝnh chÊt phô
t¶i sinh ho¹t n«ng th«n, ta biÕt thêi ®iÓm t¶i tr¹m tiªu thô cùc ®¹i thêng vµo ngµy nãng mïa
hÌ, tõ 18h ®Õn 20h. Trªn ®Þa bµn kh¶o s¸t chän 5 ®Õn 10 tr¹m tiªu thô, ®o ®îc Pmax cña
mçi tr¹m. BiÕt sè hé gia ®×nh ®îc cÊp ®iÖn cña mçi tr¹m, tÝnh P tbh. Sau ®ã t×m Ptbh cña c¶
vïng lµm c¬ së tÝnh to¸n, chó ý ®¸nh gi¸ ®é chÝnh x¸c cña kÕt qu¶ tÝnh b»ng nhiÒu phÐp
kiÓm tra kh¸c.

2-NhiÖm vô

+ Nªu vÝ dô vÒ mét líi ph©n phèi víi c¸c tr¹m tiªu thô d©n sinh
+ Nªu kÕt qu¶ ®iÒu tra sè hé cña mét tr¹m
+ LËp kÕ ho¹ch ®o t¶i cùc ®¹i cña c¸c tr¹m: thêi gian ®o, dông cô
+ KÕt qu¶ ®o
+ TÝnh to¸n Ptbh cho tõng tr¹m vµ cho c¶ khu vùc
+ §¸nh gi¸ kÕt qu¶
+ Nªu ph¬ng ph¸p kiÓm tra ®é chÝnh x¸c cña kÕt qu¶ thu ®îc.

Bµi 4

X¸c ®Þnh t¶i trªn ®êng d©y cÊp cho nhiÒu lo¹i phô t¶i b»ng ph¬ng ph¸p hÖ sè
®ång thêi trung b×nh.

1-§Æt vÊn ®Ò :

NÕu c¸c phô t¶i trªn ®êng d©y cã cïng tÝnh chÊt tiªu thô nh nhau, vÝ dô cïng lµ t¶i
d©n sinh, cïng lµ t¶i c«ng nghiÖp theo chÕ ®é 2 ca... th× viÖc tÝnh t¶i trªn mçi ®o¹n d©y
cã thÓ theo c¨n cø vµo Tmax trung b×nh, Pmax = Att/ Tmax cho tõng tr¹m, råi tæng hîp theo
céng ®¹i sè.

Thùc tÕ mét ®êng d©y cÊp ®iÖn cho nhiÒu t¶i cã tÝnh chÊt kh¸c nhau. VÝ dô :

+ T¶i d©n sinh

3
 + Tr¹m b¬m tíi, tiªu
+ Kinh doanh dÞch vô : v¨n phßng, cöa hµng, kh¸ch s¹n néi thÞ, kh¸ch s¹n bê biÓn...
+ Nhµ m¸y : 2 ca, 3 ca
+ Phô t¶i hçn hîp : d©n sinh vµ thuû lîi, d©n sinh vµ c«ng nghiÖp nhá...

HiÓn nhiªn kh«ng thÓ ¸p dông Tmax trung b×nh ®Ó tÝnh to¸n cho tÊt c¶ c¸c ®o¹n d©y
cña líi. Phô thuéc vµo tÝnh chÊt cña c¸c phô t¶i mµ c«ng suÊt tæng hîp trªn mçi ®o¹n d©y
chung còng kh¸c nhau, vµ cã thÓ tæng hîp b»ng c¸ch céng t¶i thµnh phÇn råi nh©n víi hÖ sè
®ång thêi K®t. Chóng ta cã thÓ tÝnh K®t trung b×nh cho toµn líi. Ph¬ng ph¸p ®îc tr×nh
bµy nh sau :

+ T¹i mçi tr¹m tiªu thô x¸c ®Þnh Pmaxtr :

T¶i d©n sinh : Pmaxtr = n x Ptbh n : sè hé gia ®×nh trong tr¹m
T¶i thñy lîi: tÝnh trùc tiÕp c¨n cø sè m¸y b¬m, chÕ ®é lµm viÖc, hÖ sè tÝnh.
T¶i thñ c«ng nghiÖp: dùa vµo trang bÞ thùc tÕ, t¶i mÉu, ®o ®Õm...
T¶i c«ng nghiÖp: dùa vµo t¶i ®¨ng kÝ, ®o ®Õm, t¶i cña d©y truyÒn...
T¶i c«ng céng, dÞch vô: theo ®Þnh møc trang bÞ, tÝnh trùc tiÕp, ®iÒu tra...

Tr¹m tiªu thô cã nhiÒu lo¹i phô t¶i tÝnh chÊt kh¸c nhau, cÇn tÝnh to¸n cô thÓ t×m
Pmax, hoÆc ®o ®Õm. Sau ®ã kiÓm tra ®èi chiÕu theo quan hÖ víi A vµ Tmax trung b×nh.

+ Theo sè liÖu thèng kª, sö lý sè liÖu, t×m ®îc ®iÖn n¨ng tiªu thô cña mçi tr¹m

+ Trªn ®Çu ®êng d©y, ®o ®Õm kÕt hîp sö lý hiÖu chØnh kÕt qu¶, x¸c ®Þnh ®îc
Pmax®d.

+ HÖ sè ®ång thêi trung b×nh cña ®êng d©y lµ:

K®t = Pmax®d/ Pmaxtri

+ TÝnh t¶i trªn c¸c ®o¹n d©y :

C¨n cø s¬ ®å nèi líi, Pmaxtr cña mçi tr¹m vµ hÖ sè K®t trung b×nh, sÏ tÝnh c«ng suÊt
t¶i trªn c¸c ®o¹n d©y cña c¶ líi.

2-NhiÖm vô :

+ Cho mét ®êng d©y ph©n phèi cã nhiÒu tr¹m tiªu thô tÝnh chÊt kh¸c nhau.
+ C¸ch x¸c ®Þnh vµ kÕt qu¶ tÝnh Pmax cho mçi tr¹m tiªu thô
+ Nªu sè liÖu ®iÒu tra vµ tÝnh A cña mçi tr¹m
+ X¸c ®Þnh Pmax ®Çu ®êng d©y
+ TÝnh K®t trung b×nh
+ TÝnh c«ng suÊt, n¨ng lîng truyÒn t¶i, Tmax, max trªn mçi ®o¹n d©y

4
 Bµi 5: Sö dông mét sè hµm sè trªn Excel

1- Hµm IF

H·y t¹o mét b¶ng tÝnh thuÕ thu nhËp (TTN) ph¶i nép cho nh©n viªn víi c¸c cét: STT,
M· nh©n viªn, Hä tªn, L¬ng, ThuÕ thu nhËp. BiÕt biÓu thuÕ thu nhËp nh sau:

L¬ng (VND) % thuÕ thu VÝ dô

nhËp
<= 5 000 000 0 Trªn 5 triÖu míi nép TTN
>5000 000 vµ <=7000 000 10% L¬ng = 7 triÖu, TTN = 200 000
>7000 000 vµ <=10 000 000 20% L¬ng = 9 triÖu, TTN = 600 000
>10 000 000 30% L¬ng = 15 triÖu, TTN = 2300 000

H·y cho vÝ dô øng víi c¸c møc l¬ng trong b¶ng trªn.

2- Hµm SUMIF

Mét kho nhËp xuÊt vËt t, cÇn ghi nhËt kÝ nhËp (xuÊt) trªn trang tÝnh Excel, vµ cã
b¶ng tæng hîp sè cßn tån trong kho tÝnh ®Õn lÇn ghi cuèi cïng, cho tÊt c¶ c¸c lo¹i hµng.

B¶ng nhËp xuÊt gåm c¸c cét: STT, ngµy, sè chøng tõ, m· hµng, Tªn hµng, ®¬n vÞ, sè l-
îng.
B¶ng tån gåm c¸c cét: STT, M· hµng, Tªn hµng, §¬n vÞ, Tån cò, Tæng nhËp, Tæng
xuÊt, Tån. Gi¸ trÞ trong cét Tån cò ®îc nhËp c¨n cø sè tån n¨m tríc.
LËp 3 b¶ng (nhËp, xuÊt, tån) trªn 3 sheet kh¸c nhau. Cho vÝ dô vÒ c¸c lo¹i hµng. Dïng
hµm SUMIF ®Ó tÝnh to¸n trong b¶ng tæng hîp.

3- Hµm DSUM

Còng vÝ dô nh bµi 2, nhng b¶ng Tån cã thÓ tÝnh ®Õn mét thêi ®iÓm bÊt k× trong
n¨m, cã c¸c cét sau:

STT, M· hµng, Tªn hµng, Tån cò, Tån k× tríc, NhËp trong k×, XuÊt trong k×, Tån.

K× tÝnh to¸n ®îc nhËp vµo hai « cña trang tÝnh theo ý muèn cña ngêi khai th¸c d÷
liÖu.

TiÕp theo bµi 2, thªm mét sheet n÷a vµ lËp b¶ng tæng hîp theo yªu cÇu trªn. Sö dông
hµm DSUM. Sinh viªn tù t×m hiÓu có ph¸p vµ c¸ch sö dông hµm DSUM ®Ó ¸p dông cho
bµi to¸n.