Professional Documents
Culture Documents
Thitsar (20)
Thitsar (20)
awmfvSefa&; pmayr
pmayr**~Zif;
trS w f (20)azazmf 0 g&D =2009
1
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
awmfvSefa&;pmayr*~Zif;
.
pmayrl0g'
1? zufqpftm%m&Sifpepfukd wprusef zsufodrf;a&;/ Armjynf trsKd;om;vlxkwkdif; 'Drkd
ua&pD&&Sad &;/ 90 a&G;aumufy&JG v'ftwkid ;f tyGe;f tyJrh &Sd vlxt k pk;d &w&yf ay:xGe;f a&;
qkdonfh xkdta&;oHk;yg;yg0ifaom vlxkvrf;pOfudk ukdifpx JG m;onf?
2? vufeufuidk af wmfveS af &;tygt0if vlxw k u dk yf EJG iS hf awmfveS af &;w&yfv;kH ukd awmfveS f
a&;pmayjzifh axmufultm;ay;&ef/ yHhykd;jznfhpGuf&ef?
3? awmfveS af &;ukd aESmif, h u
S [
f ef@wm;zsuq
f ;D aeonfh tacsmiform;0g'ukd qef@usiw f u dk f
zsuf&ef? xkdokd@wkdufzsuf&mwGif yk*~dKvfa&;wkdufcdkufr_ukd vHk;0a&Smif=uOf&rnf?
4? jynfwiG ;f wGif tzdEydS cf aH e=u&onf ph mayESiphf ma&;q&mrsm;/ awmfveS af &;pmaytiftm;
pkrsm;ukd ukd,fpm;ðy&ef?
5? urBmhawmfvSefa&;orkdif;ESifh tzdESdyfcH EdkifiHwumjynfolwkd@. vGwfvyfa&;/ 'Drkdua&pD
a&;twGuf ±kef;uefv_yf&Sm;r_ pdwf"mwf/ tawG;tac: ZGo J wWdwkd@ukd azmfxkwfay;&ef?
6? wkdif;&if;om; ,Ofaus;r_"avhxHk;wrf;rsm;ukd av;pm;&ef/ nD!Gwfr_ukd OD;wnf&ef?
&? tEkynmvuf&mrsm; zefwD;=u&mwGif tEkynmt&nftaoG;aumif;rsm;ESifh awmf
vSefa&;b0/ EkdifiHa&;b0ESifh vlxkb0ukd xif[yfazmfjy&ef?
t,f'DwmtzGJ@
2
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
awmfvSefa&; pmayr*~Zif;
rmwdum
t,f'Dwmh tmabmf 6
uAsm
aqmif;yg;
pma&;q&mESihf&nfrSef;csuf(jyefvnfqef;opfjcif;) aZ,s 20
ordkif;tpOftvmaumif;ukd avhvm=unhf=uygpdk@ &JabmfwifaX; 22
yHkjyifxJu tawG;wp aX;odef; 26
opPm(opPmig;ESpfjynfhtxl;aqmif;yg;) rif;rif;odef; 29
jrefrmAk'<bmom&[ef;awmfrsm;ESihf æ rsKd;jrifhcsKd 32
&efola&G;onfhvrf; vlxka&G;onfhvrf; xGef;vif;atmif(opPm) 36
wdkif;jynfzGH@òzd;wdk;wufa&; acgif;pOfatmufwGif vif;opfatmif 40
opPm txl;u¾
opP m 5 ES p f j ynh f / tk y f 20 jynh f jzwf o ef ; r_ t wG u f 44
opP m od k @ ajym=um;csuf / aumuf E k w f c suf E S i h f trS w f w &rsm;
q&mAef;armfwifatmif arG;aeŒtrSww
f &
q&mAef;armfwifatmif. trSmwcsKdŒ
3
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
q&mAef;armfwifatmifoŒkd trSww
f &rsm;
Edik if w
H umuAsm
vli,fzwfpm
jcaoFhrif;/ b0ifjrifhaewJha'gif;
arsmufuav;/ usD;uef;a&aomufjcif; OD;OD;uHqifh 120
qef;ppfcsuf
(pD ; yG m ;/ ajr,m/ tawG ; tac: )
4
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
ajymufusm;ppftawGŒtóuH
Ekid if w
H um pum;ajy
0wˆK
tcef;quf 0wˆK&Snf
5
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
t,f'w
D mh tmabmf
6
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
7
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
Asm
u
Ú urBmhxdyfOD;/ a&mifeDjrL;+yD
=uufOD;wGefoH/ r=um;avm æ wJh
armifpGrf;&nf&J@ wyk'faom uAsmrSm
“E_d;”cJhygw,f?
Ú Edk;x=uavmh
jrefrmhwcGif/ aoG;yifv,fjyif
oifrjrifavm?
Ú Edk;x=uavmh
jrefrmhwcGif
jynfol@tavmif;
axmifaomif; wa=umwjyif
oifrjrifavm?
Ú wdkif;jynfukd cspf&if
jynfolukdcspf&if
&ifemp&m
pdwfxdcdkufp&m
'ghxufqdk;wm bm&Sdao;vJ?
8
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
Ú tE_d;&cuf&if
wdkufyGJcGifrSm/ oifryg
awmfvSefa&;rSm oifryg
tdyfcsifa,mif raqmifeJ@
a=umifolawmf rvkyfeJ@
a&mifeDjrL;rS
t±k%fOD;ukd tvG,frzl;eJ@?
Ú urBmhxdyfOD;
a&mifeDjrL;jrL; rjrL;jrL;
=uufOD;wGefwGef rwGefwGef
oef;acgifvGefcsdefrSm
c&mwkwfvdk@ v_yfE_d;ae+yD?
Ú ±dk;rukd rarh=ueJ@
usqHk;olrsm;ukd owd&=uyg
rdk;vGefrS xGefrcseJ@
rdk;a&pdkxJ
rdk;a&csKdjr aomufvSnfh=u?
Ú Edk;x=uavmh
oifha&S@u wdrfrifcdk;uef@vef@um
oEMdXmefeJ@ z,f&Sm;
twluckef=uzdk@
&J&J vSrf;xGufvmcJhyg? ?
aemif 0 if ; csKd
9
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
Õ vlawG&JŒ
arhypfxm;jcif;ukd cHae&wJh
ae&ma'o awGxJrSm
'D ‘qifawmif’ vJ ygw,f?
Õ qifawmif
Armjynfajrmufbufjcrf;u pdrf;jraewJhawmif
obm0 t±dkif;wdk@&JŒ awmif
usaemfwdk@ ytdk@0f yavmif
nDaemifom;csif;wdk@&JŒ awmif?
Õ tJ'DrSm
rJarSmifeufajymifwJh u|J &Sdw,f
tJ'DrSm
tkef;cHGa&mif jrif;ayguf&Sdw,f
avt[kefpD;aewJh a&$pGefndK&Sdw,f
tJ'DrSm
ytdk@0frav;&JŒ aiGem;aÉmif;&Sdw,f
yavmifrav;&JŒ tòyH;a&$=um&Sdw,f
qefaxmif;aewJh a&armif;&Sdw,f?
Õ tJ'DrSm
tdrfaxmifpk &Spfpk ukd;pk q,fpk
pkae=uwJh
usyfcdk;r_dif;0 wJwef;&Snf}uD;&Sdw,f
ESif;pdkaewJh vufzufcif;xJu oDcsif;&Sdw,f
vuf&ufxrD
teuf teD tuGuf tpif;}uD;awG&Sdw,f
+yD;awmh aoewfukdifxm;wJh
tcGeftaumuf taptcdkif;&Sdw,f?
Õ qifawmif
ArmeJ@ acwfeJ@ tqufjywf±Hkru
tqufjzwfwmvJcHae&w,f?
10
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
Õ tJ'DrSm
um;vrf;aumif;aumif; r&Sdbl;
"gwfrD;r&Sdbl;/ aq;±Hkr&Sdbl;
pmoifausmif;r&Sdbl;/ avxknpfnrf;r_ r&Sdbl;
owif;pm r&Sdbl;
orD;om;ysKdawG rvHkòcHbl;?
Õ 'gayrJh tJ'DrSm
wESpfywfvHk; pdrf;vef;wJh xif;±l;awm&Sdw,f
wESpfywfvHk; pD;qif;aewJh
a&wHcGefpdrfhprf;awG&Sdw,f
±dk;om;oef@&Sif;wJh b0awG&Sdw,f?
Õ wdrfyGihfjzLjzLukd
t&cl;EdkifwJh qifawmif
pdef=u,fyGifhav;awGeJ@
ajy;vdkufwrf;upm;EkdifwJh qifawmif?
Õ usaemf&JŒ ytdk@0fyavmif
nDaemifom;&if;om
[kwfw,folwdk@om Õ vufjywfppfom;a[mif;}uD;&JŒ
om;pOfajr;quf 'Dawmifyifv,fxufrSm pum;oHawGxGufaewJh
rsKd;quf wquf+yD;wquf vufukdifa&'D,dkav;wvHk;ukdyif
'Dawmif±dkif;}uD;ay:rSm wefcdk;&Sifewfxifvdk@
aexkdif acgif;csoGm;Ekdifwm? xl;qef;tHh=ovdk@
ai;armum vuftkyfcsDuefawmhae&SmwJh
Õ ,rf;cdk;jrLESif;xJu qifawmif tdk æ yavmifr}uD;&JŒ “vG,fqef@”
tarhtypfcHae&wJh qifawmif qifawmif?
+id r f ; csrf ; ol
11
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
Ù *sL;vD,ufzl;cspf Ù t±k%fOD;&JŒ
}udK;pifay:u rSwfwrf; eD0gjym a&$a&mifpkHyef;rsm;
zufqpf awG&JŒusqkH;cef; v_yf&Sm;r_uif; ESif;jrLwGif;rSm
ed'gef;ygyJ ? +idrfoufwkd;wdwf wdwfqdwfv#uf
q&mpHeJ@ OD;0dpm&
Akdvfatmifausmf Akdvfatmifqef; Ù olw@dk u
reufjzefudk odrf;ykdufzkd@
wkdif;jynfukdtaygifcH
tm%meJ@avmif;a=u;xyfawmhr,f
Ù igwkd@u
tmZmenf ukdorkdif;wif
jynfolukdpnf;±kH;
ppftm%m&Sifpepfukd ed*kH;csKyfapr,f
Ù "rReJ@ t"rRt=um;
vlxk[m =um;raebl;
Ù wkdufyGJpawmhr,f tm;vkH;+idrf
atmif + id r f ;
9 'D Z if b m/2008
12
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
tmz&du
awm±kdif;jrufrnf;xJu
rkqdk;}uD; tvefuGmwmrdef; awG@cJh&wJh
pkef;r?
“aoG;eH@ æ
vwfqwfar$;csKd aoG;&eH@
aoG;eH@awG ig&aew,f”wJh?
onfrSm
tmz&du AHkoHawG
[def;nHraeyg?
ydawmuf0if;0g
xdefxdefomwJhajr
'gayrJh
ESvHk;om; ckefoHawG
tmz&du AHkoHawGvdk
[def;nHaeav&JŒ?
13
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
avajyrdk;ouf
&Gufryg wufryg
qefwufvmcsdef æ
awmifbufqu D
tdrfbufqDuaygh
avajyxJrSm
owif;pum; bmygvJ
pkef;rvdk teH@cHrd
reufzefukd cHpm;=unfh?
tvdk æ
igh&ifukd AHktrSwfeJ@
b,folwD;cwfoGm;ygvdrfh?
atmf[pfraeeJ@
avajyxJrSm tdk æ tmz&du pkef;r
ygvmwJh&eH@ aoG;eH@ukd igra=umufbl;?
rkefwdkif;&eH@ aoG;&eH@?
wufºuGpGm
rkefwdkif;tóud tajy;vmaewJh rkefwdkif;xJ
z±dkz&J wufºuGpGm
[dk[dk'D'D tajy;wdk;0if óudqdkr,f?
ajy;=u v$m;=u
jyif=u qif=u tdk æ
wD;wdk;ajym=u ighxuf OD;pGm
atmf[pfajym=u csDaewmu
jrL;ºuGvef;qef;olu vef;qef; tm;wufp&mygyJ
pdwf0rf;nd‡K;i,folu nd‡K;i,f rJrJwkwfaewJh
toHrsKd;pHkvJ =um;&w,f? vltkyf}uD;? ?
nd K pd e f 0 if ;
(2007 Zefe0g&D 4)
14
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
'D w aygif ; rS m
a'gif ; wG e f o H r sm;
=um;&ygapom;?
opf a umif ; td r f
ZEM 0 g&D 26/ 2008
15
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
va&mifuif;rJh
avajyEkat; uif;rJh ZGJ owWd rD;v#H
acwftarSmif &moD=urf;awGxJrSm aumuf±dk;puULrD;r[kwfawmh
b0vrf;awGay:rSm taqmuf ttHka[mif;rsm;
r[kwfrcHpdwfu wkdufpm;apwJh rD;v#H
yef;EkaoG; zdwfv#HcJh? oHukdt&nfazsmfwJh rD;v#HZGJpdwf
w&J&Jw&dyf&dyf
yef;Ek&ifhjc,f pGJ+rJ pkodyf
trSefw&m;cspfpdwf tdk æ wu,fhukd pkodyfzGJ@tHkvdk@?
ta&miftqif; pdwfwdk@tjrpfpGJ
ESvHk;oJrSm?
xl ; wif h
=uyfcdk;eJ@ EGm;acs;uGufeJ@ pGJ+rJayusHaewJh
wJtdrfuav;awG xJrSm
'DZifbm 26/ 2008
olwdk@av#mufwJh xGefvrf;a=umif;
x,fvrf;a=umif;awGay:rSm
+iD;nLoHawGv$rf;xm;
òrd@jyb0vrf;rsm;ay:rSm
qif;&J rGwo f wd f
zdESdyfwif;aESmifr_atmufu
vGwfajrmufvdkr_ ywWjrm;a&mif
wzdwfzdwf wvufvuf xGef;ajymifvmcJh?
aoG;yifv,fxJ
rsuf&nfork'N&mxJrSm
wdkufyGJ&J&ifhpdwf &Gufv$ifhxlvmcJhaygh?
ay;qyfaºuGvGifhoGm;
=u,fyGifhrsm;&JŒ vrf;rvrf;oG,fay:rSm
vGwfvyfr_cspfpdwf ajrr_ef@rsm;
te,fus ausmufajymif;oGm;
pdwf"gwfausmufom;jzpfvm
oHr%djzpfvm
aemufawmh tEkjrLAHk;rsm;jzpfvdk@vm?
16
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
ae@ukd rkefwkdif;awGa&mufvm=uw,f
nu cdk;,laeyHkrsm; rkefwkdif;xJrSm
vufusef yef;awGyGifh=uw,f æ
ukd,f&nfudk,faoG;av;awGawmifrS
uokwfu,ufeJ@ rkefwdkif;xJrSm
urBmajrukd E_wfqufvdk@ æ ? yef;awG yGifh=uw,f æ ?
pepfwckajymif;bdk@
rkefwdkif;xJrSm
yef;awGyGifh=uw,f æ ?
arG;&myg vl@tcGifhta&;twGuf
rkefwdkif;xJrSm
yef;awGyGifh=uw,f æ ?
tJ'D yef;awGyJaygh
rkefwdkif;xJrSm
wyGifh+yD; æ wyGifhaºuG
'gayr,fh æ ig,Hkw,f
rkefwdkif;xJrSm
wyGif+yD; wyGifh
a0aeOD;rSm
yef;awG wyGifh+yD; wyGihf
a0aeOD;rSm taotcsm æ ?
&J&ifhoufZGJ
(usqH k ; oG m ;cJ h a om &[ef ; oH C m ausmif ; om;jynf o l v l x k } uD ; od k @ )
17
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
æ æ [kwfw,f?
raor&Sif b0rSm æ æ wcgwavrSm
raobl;qkw d m ig b,fa&mufaeovJ
OD;aESmufe@J ESvHk;om; igwkd@ b,fa&mufaeovJ
pOf;pm;vkd@ aumif;aeqJ rwfapmufacsmufurf;yg;
aoG;tm; wGm;oGm;waumifvkd
aoG;toGm;tvmvnf; aumif;aeqJyg? ae@wpGufpGuf
nwpGufpGuf
&$H@AGufa&eJ@ rsufESmopf&if;
‘'GHEGH’ukd c&D;jyif; csDwufaewkHk;yJvm;
‘awmfae’-
‘wkdufus,f’oGm;um;vrf;ay:rSmvm;
[kd‘ukef;aygif;’awmif,Ha=umrSm
aoewfoH
tajrmufoHawG =um;&jyefwJhtcg
refclrefcg ppfrsufESmukd jyefa&mufaeovm;
ref&Sef;ppfrsufESmudk jyefa&mufoGm;ovm;
,keftef; yef,ef;ppfrsufESmukd
jyefa&mufaeovm;
0e,fawmifwef;awGay:rSm
vufeuf}uD;awG xrf;&if;
yefqef;umuG,fa&;
tajccHa'o umuG,fa&; ppfrsufESmawGrSm
igwkd@ ajc&mcsif;xyfchJw,f?
æ æ wcgwavrSm
igb,fa&mufaeovJ
igwkd@ b,fa&mufaeovJ
Aef;armfa&mufwJhnrsm;rSm
idktm;xuf &,ftm;oef
ESpfcgjyef&,frdw,f q&mcspf&,f?
18
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
armfv+rdKifnrsm; æ
&efukefnrsm;rSm æ
wufvrf;
qkwfvrf; &SmazG owd&aew,f
baiG&,f
tJ'gawG
tJ'DjzpfpOfawGrSm
igwkd@[m vufeufukdifxm;wJh
ppfrsufESmrSmjzpfjzpf
vufeufqkd tyfwkdwacsmif;rSr&SdwJh
ppfrsufESmrSmjzpfjzpf
b,fppfrsufESm0if0if
b,fwu dk yf cGJ iG af &mufa&muf
OD;aESmufeJ@ESvHkom; tJ'gawGukd
r#a0cHpm;&if; tJ'Dvkd
&ifckefoHjcif; *a[quf pOf;pm;aeqJrSm
&ufqufcsDwufcJh=uw,f ig
qufvufcsDwufae=uw,fqkdwm æ æ raor&Sifb0rSm
tJ'gawGukd 'gbmta&;vJ
tJ'Dvkd uGefjrLepfwkd@&JŒZGJ
pOf;pm;aeqJrSm uGefjrLepfwdk@&JŒ tm;rmef
ig æ ESpfcgjyef wkdufyGJ0ifcsifao;w,f?
udk,fE<m [efcsufysuf
ta=umeJ@ ºuufom;awGu ESpfcgjyef wkdufyGJ0ifEkdifao;w,fqkdwm
aigxGufvmwJh t±kd;awGudk &J a bmf a wG od y gw,f ? ?
rxdef;Ekdif rxrf;EkdifawmhwJhtcg
}udK;jywfwm r[kwfayr,fh
}udK;±_yfwJh t±kyfqkdygawmh?
rS w f c suf ? ? ‘'GJEGH’ ‘awmfae’ ‘wkdufus,f’
‘uk e f ; aygif ; ’æwk d @ rS m &S r f ; jynf e ,f t wG i f ; &S d
&Gmrsm;&J@ trnfrsm;jzpfygw,f?
0ifharmf ((R.T.C )
19
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
i;f yg;
aqm
avmufESifh tcsdefukefaeonf? qif;&Jolrsm;rSm
0rf;Adkufuav; jynfhbkd@ta&;ESifh tcsdefukefae
onf? Tavmu}uD;um;/ aeaysmfatmif vkyf&
rnfh avmu}uD;/ ESv;kH arG@avsmf aysmb f ,
G &f m vSy
wifhw,fatmif ðy&rnfh avmu}uD; jzpfap&rnf
[k rnforl # pdwrf ul;rd=uacs? csr;f omoluvnf;
csrf;omwGif;Y epfrGef;I/ qif;&Joluvnf;
qif;&JwGif;Y epfrGef;vsuf/ t0wftpm;/
taetxdkif tpp t±kyfqdk;qdk; ESifh ae=u
avonf? tqdkyg pma&;q&m}uD; oHk;OD;rl
um; Tr#ESifh rwef&ao;? t±kyfqdk;aom
b0}uD;onf obm 0rus? avmu
tcif;tusif;ESifh rudkufnD? qif;&Jcsrf;omra&G;
tm;vHk;twGuf ESvHk;arG@aysmf bG,f&mb0}uD;
jzpf a p&rnf [ k ,l q =uavonf ? ,l q
=uonfhtwkdif; 0wˆKawGa&;onf/ a[mpm awG
a&;onf / &mZ0if a wG a&;onf / Zmwf a wG
a&;onf/ uAsmvuFmawG a&;onf/ trsdK;rsdK;
a&;=uonf? odk@aomf ‚if;wdk@ a&;or#udk aowWK
cs=unfhvdkufv#if Tb0}uD;onf qif;&Jcsrf;om/
rdef;ra,musFm;/ vlwkdif;tbdk@ vSyaomb0}uD;
t*Fvefjynf vGefcJhonfhESpfaygif; 100 jzpf&rnf? ESvHk;arG@avsmf aysmfbG,f&m b0}uD;
avmuf 0dwdk&d, bk&ifr}uD;vufxuf/ txif jzpf&rnf[laom &nfrSef;csuf}uD;onf ajrnDnD
tjrif tawG;tac:rsm; acwfopfbufo@kd ajymif; wGif {&m0wDjrpf}uD; pD;qif;ouJhodk@ pif;pif;}uD;
0ifptcsdefwGif/ ay:xGef;=uaom umvkdif;/ &yf xif&Sm;vsuf &Sdavonf?
puif;/ arm&pfpaom ynm&Sd}uD;rsm; a&;om;=u
aom pmrsm;rSmvnf; &nfrSef;csufrsm; &Sdonfudk &nf r S e f ; csuf . atmif j rif r _
awG@&ayonf? oH;k OD;vH;k yif acwfopf}uD;od@k vSr;f Tok@d &nfreS ;f csuf xm;cJ=h uoavmuf
ar#mf ae=uavonf? csrf;om/ qif;&J tvGefuGm vnf; atmifjrifcJh=uavonf? xdkq&m}uD;rsm;
vsuf&Sdonf? csrf;omolrsm;u npmwyGJudk aiG acwf rwdkifrSDu t*FvefjynfwGif t0wftpm;
av;ig;ajcmufaomif; tukefcHI pm;ae=u&m/ tqift,ifrSpI tm;vHk; t±kyfqdk;avonf?
qif;&Jolrsm; rSmrlum; aygifrHk@odk;uav;rsm;rS oHk;&v#if+yD;a&m/ pm;0v#if+yD;a&m oabmxm;
00rpm;& jzpfaeavonf? Tokd@ rnDr# vlESpf vsu/f t±kyq f ;kd qd;k xJwiG yf if aexkid cf =hJ uavonf?
ykdif; uGJaeaomfvnf; tm;vHk; t±kyfqdk;vsuf rdrdwkd@b0 t±kyfqdk;a=umif;/ roufoma=umif;
&Sd=uonf? csrf;omolrsm;rSm aiG&bdk@/ ZdrfcHbdk@ rod=u? aumif;v#ifvnf; bk&m;/ raumif;v#if
20
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
vnf; bk&m;/ bk&m; tay:wGif wm0efv;kH vH;k zd@k cs rnf[laom &nf&G,fcsuf/ aºuG;a=umfoH yg&Sdav
vsuf? t±kyfqdkxJarG;I t±kyfqdk;xJ ao=uav onf?
onf? xdkq&m}uD;wdk@acwfodk@ a&mufaomtcg TxHk;pH Oya'udk ,ckacwf u|Efkyfwdk@
rlum;/ ‚if;wd@k . a[majyma&;om; vH@_ aqmfrt _ &/ uavmifq&mrsm; vkdufemyg.avm? u|efawmf
ZGe;f uav;/ a,mufruav; rSpI vSvyS y ðyjyif ESpfaygif; 30 ausmfr# a&;om;cJhaom pmrsm;udk
oHk;aqmifvmcJh=u&mrS ,ckacwfwGif ESvHk;arG@ jyefIppfaq;rdonf? aoG;a=umprf;cJhonf? tp
avsmf aysmfbG,f&m b0vS/ b0acsm}uD;udk &=u jyefI aumufcJhonf? b,fbufudk OD;vSnfhae
ayonf? rnfr#avmuf uGmjcm;onfudk t*Fvef oenf; aocsmpGm rajymEkdifacs?
jynf xkdacwfu pmtkyfrsm;ESifh ,ckacwf pmtkyf
rsm;udk Ed_if;,SOf=unfhv#if aumif;pGm odEkdifay vl@b0udk aumif;atmif rzefwD;Ekdifv#if
onf? xdak cwfu pmtkyrf sm;rSm/ puULqd;k / tzH;k qd;k / u|ef a wmf w k d @ wm0ef r uif ; acs?
pmvHk;qkd;rsm;ESifh ±dkufESdyfxm;ojzifh/ pmtkyfqdk& ud k , f h w m0ef ud k , f r od ? a&;&v#if
umr# jzpfayonf? ,ckacwf pmtkyfrsm;um; +yD;a&m/ ydkufqH&v#if+yD;a&m/ emrnf}uD;v#if
zwf&efudk rqdkxm;bd udkif&umr#/ =unfh&umr# +yD;a&m/ wm0efuif; oabmxm;=uv#if vufxJ
yif toa& &SdvSayonf? tdrfwGif bD±dkwvHk;ESifh u˜ uavmifuav;udk vrf;ab;u trd_ufyHkxJ
xnfx h m;vduk vf #if a&$zvm;/ aiGzvm;/ a&$yef;ckid /f ypf x nf h I aps;awmif ; acgif ; &G u f rk e f @ [if ; cg;
aiGyef;ckdifrsm; qif,ifxm;onfxufyif vSy wxrf;ESifh vrf;wumvnfI a&mif;jcif;u ydkI
avonf? oifhjrwfayvdrfhrnf?
TwGifa&G@um;/ u|efawmf a&;aeus
uavmif o G m ; wH k ; ±H k o m uavmif o G m ;ud k =unf h , if ; pOf ; pm;rd a om
TuJo h @dk aom oufao om"ursm;udk tcsufrsm;wnf;?
=unfhv#if u|Efkyfwkd@. woufwm vkyfief;rsm;Y
&nf&G,fcsuf &Sd&rnfrSm xif&Sm;aeayonf? pm;&
v#i+f yD;a&m/ aiG&v#if +yD;a&m/ trnf&v#i+f yD;a&m/ &nfnGef;? ? aZ,s. jrefrmhrsufyGifh pm"avh -
pma&;&v#if +yD;a&mqdkaom oabmrsdK;ESifh tr_rJh pm 20 - 23
trSwfrJh a&;om;ae=uv#if tm;xkwf&usdK; reyf
&Sdacsrnf? uavmifoGm; wHk;±Hkom&Sd=urnf? b,f
c&D;udkr# a&muf=urnf r[kwfacs?
vl@b0 tjcm;vkyfief;rsm;Y pm;&v#if
+yD;a&m/ vkyf&v#if+yD;a&m oabmrsdK;onf jzpf
aumif; jzpfEdkifayvdrfhrnf? pma&;q&m b0Y
rlum; Todk@rjzpfEkdifacs? a&S;ya0%Du pI ,ck
txd pma&;q&mwk@d xH;k "avhum; Tod@k r[kwaf cs?
vl@b0udk wenf;enf;aumif;atmif ðyjyif&rnf?
t±kyfqdk;b0}uD;rS vSyaomb0}uD;odk@ ydk@aqmif
21
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
22
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
26
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
31
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
32
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
1919 ckESpfwGif rE Wav;òrd@ bk&m;ay: odk@ oGi;f tusO;f cs cHc&hJ jyefonf? q&mawmfu xdpk Of
zdeyfrc|wfbJ wufvm=uonfh +Adwdo#vlrsdK; u jrefrmEdkifiHbk&ifcH qm&uf*sDe,f u&ufa'guf
wcsdK@tm; oHCmawmfwkd@u armif;ESifxkwf&ef tm; “qm&uf*sDe,fu&ufa'guf jyefoGm;”[k
óud;pm;&mrS ±kef;&if;qefcwfr_ wckjzpfcJh.? xdk &J&Jawmuf rdef@cGef;ajymum bk&ifcHtm; armif;
oHCmpk. acgif;aqmifrSm aemifwGif tmZmenf xkwf0hHcJhol jzpfonf?
q&mawmf OD;0dpm&tjzpf wdik ;f jynfu todtrSwf Ad k v f O wW r / OD ; 0d p m&/ OD ; OwW r ponf h
ðy&rnfh yk*d~Kvfjzpfonf? q&mawmftm; +Adwdo# q&mawmfrsm;uJhokd@yif tjcm;aom oHCmawmf
u zrf;qD;+yD;aemuf vlowf&ef }uHpnfonf[k rsm;pGmwkd@onf e,fcsJ@qef@usifa&;/ zufqpf
qk d u m axmif ' %f awmf v S e f a &;/ trsd K ;
woufwu|ef; csypf avmu"gwfausmif; (tpdk;& om;vGwfajrmufa&;
vkduf.? xdkjzpf&yfudk wk d u f y G J tquf q uf
ta=umif;ðyI jrefrm pmoifausmif;)rsm; ray: cif wGif jynfolwkd@bufrS
jynfw0Sr;f vlxk tpnf; uwnf;u jrefrm bkef}uD; rm;rm;rwf r wf &yf
ta0;yGJ}uD;rsm; jzpfcJh wnfwu kd yf 0JG ifc=hJuonf?
onf? vlxk. EkdifiHa&; ausmif ; rsm;rS m ajym&rnf qdkv#if xdk
tjrifudk Ed_;qGay;vkduf jrefrmwkd@twGuf avmuD/ oHCmawmfwkd@ESifh pyf
ouJ h jzpf o G m ;ap.? vsO;f I tao;pdwf a&;
axmifoiG ;f tusO;f us avmuk w W & m pmay y&d , wW d p&m ta=umif;t&m
cHvu k d &f onfh q&mawmf avhvmqnf;yl;&m ae&m tcsuf t vuf a ygif ;
tm; axmif w G i f ; Y ajrmuf r sm;pG m &S d r nf
ouF e f ; 0wf c G i f h r ðy? jzpf c J h o nf r S m ajymp&myif jzpf y gonf ? xk d @ twl
xkd@a=umifh q&mawmf vdkrnfrxifyg? 1988 ck E S p f wygwD
onfouFe;f 0wfciG &hf a&; tm%m&Sif pepf ðzwfcs
twGuf (116) &uf =um a&;/ 'D r d k u a&pD a &;
wOD;wnf; tpmiwfcH qENjycJh+yD;aemuf 1929 vlxkv_yf&Sm;r_}uD;wGifvnf; oHCmawmfaygif;
ckEpS w f iG f tmZmenfyo D pGm oufawmfukd pGe@f vw $ f rsm;pGm OD;aqmif yg0ifcJh=uonfrSm txift&Sm;
cJhonf? vGwfvyf a&;&+yD;aemuf tmZmenf jzpfonf? aoG;ajruscHI oufawmf pGef@cJh &onfh
q&mawmf. *k%faus;Zl;udk aESmif;vlwkd@ owd& oHCmawmfrsm;rSmvnf; rsm;vSonf? xdkv_yf
ap&ef &nf&G,fI ausmufwkdifay:wGif ±kyfxkudk &Sm;r_xJwGif yg0ifcJhojzifh ,ckwdkif axmifoGif; t
xGif;xkum xdkausmufwkdif&Sd&m vrf;udkvnf; usOf;usaeqJ oHCmawmf OD;a&rSm renf;vSacs?
OD;0dpm&vrf;[k ac:wGifapcJh.? tvm;wlyif avmu"gwf a usmif ; (tpd k ; & pmoif
&cdkifjynfe,frS vltrsm; =unfndKudk;uG,fonfh ausmif;)rsm; ray:cifuwnf;u jrefrmbkef}uD;
Edik if w H um tawG@tóuHrsm;pGm&So d nfh q&mawmf ausmif ; rsm;rS m jref r mwk d @ twG u f avmuD
OD ; OwW r ud k , f a wmf r S m vnf ; ol . ud k v d k e D avmukwW&m pmayy&d,wWd avhvmqnf;yl;&m
qef@usiaf &; &J&aJ wmuf rde@f ceG ;f rsm;a=umifh axmif ae&mjzpfcJhonfrSm ajymp&myif vdkrnfrxifyg?
34
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
(1)
2007 a&$0ga&mif awmfvSefa&;t_yD;/ 2008 uvdefusaom qENcH,lyGJt_yD;wGif zufqpf
ppftkyfpk zefwD;ðyvkyfrnfh uvdefuuspf a&G;aumufyGJudk 0ifa&mufta&G;cHa&;/ rcHa&; tjiif;yGm;r+
avoHrsm; ay:xGufvmcJhonf? e*kdrlvuxJu &efigpnf;rjcm;aom/ okd@r[kwf qkwf,kwfaeol
vlyk*~dKvfrsm;udkawmh xm;awmh? &efigpnf;jcm;&rnf/ jywfom;&rnfqdkaom vlyk*~dKvfrsm;onf
yifv#if a&G;aumufyJG 0if&v#if aumif;avrvm;qkod nfh &efoal &G;jc,fonfvh rf;ukd vku
d &f ef pOf;pm;
vmae-uonfukd awG@&onf?
twGuf vlxkw&yfvHk;ESifh r±kef;uef rv+yf&Sm;yJ NLD acgif ; aqmif w csd K @u &ef o l u d k Oya'
ppftkyfpktvdkus ppftkyfpk. a&G;aumufyGJodk@ óud;0kdif;xJ ac:oGif;onf? &efoluol. zdESdyf
0if&oenf;? u|efðya&; óud;0kdif;xJudk ac:oGif;onf? &efolu
wu,fu pepfzsuo f rd ;f a&; wku d yf o
JG nf aoewf&Sdawmh tay:pD;u zdESdyftEkdifusifhcGifh
jyif ; xef v mv#if 'D r k d u a&pD tif t m;pk r sm;/ &onf? &efolu ESpfbufawG@qHka&;/ oHk;buf =
awmfvSefa&; acgif;aqmifrsm;/ vlxkwyfOD; ygwD av;buf aqG;aEG;a&;/ Ekid if aH &; pm;yG0J idk ;f udw k ufz@dk
tzGJ@tpnf;xJrS acgif;aqmifrsm;xJrS wcsdK@ æ o±kd;o&Dawmif rjzpfcJh? vlxkwkdufyGJESifh vufeuf
wcsdK@onf xdkodk@yif &efol@tvkdus 'l;axmuf udkifwdkufyGJu raygif;pyfEkdifI jzpfonf? &efoludk
tnhHcH oGm;-uonf? aoGzDa&Smifwdrf; xGufcGm toufiifatmif rvkyEf ikd I f awG@qakH &;pum;0kid ;f
oGm;wwf-uayonf? tqdk;wumh tqdk;0g;qHk; okd@ wwfrvmEkdifcJhjcif; jzpfonf? &efolu xkdodk@
rSm vlxu k dk qef@usijf cif;/ ok@d r[kwyf gu/ vlx}k uD; raqG;aEG;ouJhodk@ NLD uvnf; &efolraqG;
udk a-umckid ;f vku d jf cif; jzpfonf? ppftyk pf u k vnf; aEG;v#if vlxktpdk;& ay:xGef;a&;twGuf bmvkyf
vlxu k dk qef@usio f nf? -urnf ? ok d @ r[k w f
vlxkwyfOD;ygwDrS vl ppf t m%m&S i f p epf
yk * ~ d K vf r sm;uvnf ; vl x w
k yf
O ;
D ygwD rS vl y*k K
d ~ vfr sm;uvnf ; zsufodrf;a&;twGuf
vlxkukd qef@usifonf/ vlxkuk d qef@usifonf/ vlxktusdK;udk bmvkyf-urnfudk rjy
vlxktusdK;udk OD;xdyf Xmef;/ rcsrwS Ef idk cf -hJ uay?
rxm;bl;qkyd gv#if &efol OD ;xd y r
f xm;bl ;qk y
d gv#if &ef o E
l i
S h f Ek i
d i
f a
H &; xkd@a-umifh _yD;cJh
ESihf Ekid if aH &;acgi;f aqmif acgif;aqmifonf wxyfwnf; jzpfav wmawGudk xm;cJhay
onf wxyfwnf; jzpf awmh [lIom ajym&
avonf ? 'gonf y if onf ? 'gonf y if v #if azmuf j yef o nf[ k ayawmhrnf? wkid ;f jynf
v#if azmufjyefonf[k twdtus aumufcsufcs&rSm jzpfonf? vlxkrSm a-urG_yD;&if;
twdtus aumufcsuf a-urGoGm;cJh-u&? xd@k
cs&rSm jzpfonf? a-umifh r_yD;qHk;ao;
aom awmfvSefa&;twGuf tzdESdyfcH vlxktoD;
(3) oD;onf ppftm%m&Sifpepf zsufodrf;ypfa&;
,ae@ Armjynf t wG u f ta&;w}uD ; pdwf"gwfESifh ZGJowWdrsm;udk vlxktoD;oD;onf
vky&f rnfh vkyif ef;rsm;rSm NLD acgi;f aqmifrsm; qufvufqGJudkifxm;&rSm jzpfonf? xkdvlxk.
rvkyfEkdifcJhonfh orkdif;wGif ysufuGufaeonfh/ ol&Jaumif;pdwf"gwfESifh ZGJowWdrsm;udk enf;enf;
vpf[if;aeonfh vkyfief;rsm;yifjzpfonf? xkd uav;awmif avsmyh g;roGm;yg (roGm;yge@J ) apESihf
vkyfief;rsm;udk 'Drkdua&pDtiftm;pkrsm;/ EdkifiHa&; OD;? a&SŒodk@wvSrf;jcif; wdk;uyf vmae-uonfh
tiftm;pkrsm; udk,fwkdif/ vlxktoD;oD;udk,fwkdif tm;i,faeaom tcsdK@ vlxkrsm;udk vnf; xkd
±kef;uef&rSmjzpfonf? vlxkrsm;rSm vlxkwyfOD; pdw"f gwu f dk vufqifu h rf;& ayvdrrhf nf?
ygwDjzpfonfh NLD ygwDudk tm;udk; ,Hkpm;cJh xkjd yif urBmah wmfveS af &;rsm;rS ajratmuf
-uonf?“ESpb f uf awG@qakH qG;aEG;”rS wufrvmcJ?h awmfvSefa&; v+yf&Sm;r+todynm enf;y&d,m,f
38
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
(u)
wkdif;jynfzGH@òzd; wdk;wufa&;twGuf jzpf&rnf = [laom yJhwifoHrsm;onf
v+H@aqmfpum;vHk;rsm; jzpfoGm;um ±dkufcwfvmcJhonf? zufqpfppftkyfpk. 0SufzJy&d,m,frsm;u
toifh&Sd_yD;om;? EkdifiHa&;wkdufyGJwGif wzufESifhwzuf xdkodk@ enf;y&d,m,frsm; csrSwfcJhonf?
'Drdkua&pD tiftm;pkbufrS ppftm%m&Sifpepf zsufodrf;a&; aoe*FAsL[mtwGuf enf;
y&d,m,fcscJh&m/ 'DcsKyf (NLD)u “ESpfbufawG@qHk aqG;aEG;a&;”ukd enf;y&d,m,fwcktjzpf
csrSwfcJhonf? ppftkyfpkuvnf; ppftm%m&SifpepfESifh ppftkyfpk tm%m_rJcdkifa&;
aoe*FAsL[mtwGuf enf;y&d,m,frsm; csrSwfcJhonf? pnf;urf;&Sdaom 'Drdkua&pD/ vGwfvyfaom
aps;uGufpD;yGm;a&;pepfudk usifhoHk;rnf? ponfjzifh? ,ck wkdif;jynfzGH@òzd;wkd;wufa&;onf t"du
jzpf&rnf[k enf;y&d,m,fudk xkwfazmfvkdufonf? wkdif;jynfvlxku ppftm%m&Sifpepf
zsufodrf;a&; jzpfonf? ,if;wkdufyGJudk ±kdufcsdK;&eftwGuf &efolu enf;y&d,m,ftopfudk
xkwfoHk;jcif; jzpfonf?
‘‘
wkdif;jynf vlxku
ppftm%m&Sifpepf
zsufodrf;a&; jzpfonf?
,if;wkdufyGJudk ±kdufcsdK;&ef
twGuf &efolu enf;
y&d,m,f topfudk
xkwfoHk;jcif; jzpfonf?
40
’’
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
qdo k u l kd -unfah yawmh? vlxo k pPmazmuf avmuf (101) aZmfOD;OuUX}uD; jzpfcJhpOfu &efolu ol@
aumif jzpfojzifh tvG,fwulawmh &efolu tm; tao&&/ t&Sif&& xkwfjyefxm;onf?
vufcrH mS r[kw?f ok@d aomf uk, d uf sKd ;orm; azmuf odk@aomf olu Om%ftar#mftjrif }uD;ol?
jyefa&;orm;u &efolu rzdwfac:onfh wkdif “&Jabmfwkd@ rif;wkd@vufxJu aoewf
atmif 'l;axmuftnHhcH oGm;a&mufa&;twGuf awGeJ@ e0wwyfudk taotvJ wkdufrae-ue@J/
toifhjyifxm;_yD;om;? wu,fu xdkuJhodk@aom wkdufyGJudk a&Smif-u/ aoewf[m udk,fhtoufudk
&ef o l @ xH yl ; aygif ; oG m ;-uonf h opP m azmuf umuG,fzdk@avmufyJ jzpfw,f? wae@ e0wu
avmufaumif Zmwfvrf;rsm;onf jzpf±dk;jzpfpOf igwkd@udk ae&may;zkd@ ac:&awmhr,f/ rwdkufeJ@/
yif jzpfonf? e0wwyfudkawG@&if a&Smif-u”
Tok@d jzifh a[mwa,muf a[mwa,muf xkdtcg wyf&if;rS ausmif;om;&Jabmf
&efol@xH 'l;axmuftnHhcH 0ifoGm;-uonf? 14 awmfveS af &; wyfom;rsm;u a'guw f mEkid af tmif
= 5 ESpt f wGi;f rdru d ,kd u
f sKd ;twGuf awmfveS af &;/ ESifh aZmfOD;wdk@2 OD;tm; wyfrS ESifxkwfcJhonf?
Edik if aH &;udk ta-umif;ðyum vkyu f idk f pm;aomufchJ Ekdifatmifu wyf&if;wGif ayuyfusef&pfcJhonf?
-uIvnf; ±kyf0wˆK taqmifta,mifrsm; ºuG,f aZmfOD;onf NCGUB odk@ a&mufoGm;cJhjcif;
0cJh-uonf? xkd ukd,fusdK;pD;yGm;rsm; tenf;qHk; jzpfonf? q,fhudk;ESpf (19ESpf) -umaomtcg
av#myh g;roGm;atmif yHrk eS w f ;kd yGm;zd@k uvnf; vky&f aZmfOD;onf ppftkyfpk. acG;ckefwufodk@ apG@ueJ
rnf r[kwfvm;? emrnfuom opPmazmuf a&muf o G m ;cJ h a vonf ? ,cif x J u ar#mf j rif
avmufaumif/ tacsmiform; azmufjyefa&;orm; pdwful;xm;cJhonfh twkdif;yif jzpfonf?
orkdif;wGifcJhonf? um;ESifh wkduftdrfESifh/ pnf;pdrf
ESifh? olwkd@twGuf T±kyf0wˆK"ersm;rSm rufarm (C)
p&m? vlxktwGuf ppftm%m&Sif pepfzsufodrf; usaemfwkd@onf EkdifiHa&;/ awmfvSefa&;
jcif;/ rzsufodrf;jcif;onf olwkd@tvkyfr[kwf? tzGJ@tpnf;0ifrsm;ESifh vufwGJ vkyfae-u&onf?
ppfaxmufvSrf;a&; cif!Gef@ 0ef}uD;csKyf ±kef;uefv+yf&Sm; wdkufyGJ 0ifae-u&onf? tenf;
vkyfpOfu xdkuJhokd@aom tnHhcH 'l;axmufvmol qH k ; td r f u ZeD ; onf E S i f h vuf w G J x m;&onf ?
udk óudqadk EG;axG;cJo h nf[k qko d nf? taumif}uD; usaemfwkd@onf ntarSmifxJwGif nDtudk rod
}uD;awGeJ@ pum;ajym&/ ESD;aESm&onf[k qdkonf? wod/ &efolrdwfaqG rcGJjcm;EdkifyJ vufwGJ±kef;uef
NCGUB rS aZmfO;D onf ppftyk pf x k H 'l;axmuf v+yf&Sm;-u&onfvnf; &Sdonf? &efolrdwfaqG
&ef oGm;pOf wyf-uyfwa,mufESifhom awG@cJh& cGJjcm;& cufaewwfonf? &efol@xH opPmazmuf
onf? awmfvSefa&; opPmazmufukd eHESdrfvkdufyHk tjzpf tnHhcHoGm;awmhrS [,fueJ usef&pfcJh
&onf? &efol@xHrS jyefa&mufvmpOf &efol. onfvnf; &So d nf? tacsmiform; tjzpfrS opPm
aiGpm&if;acgif;pOftwkdif; [pfaºuG;vkdufonf? azmufjzpfvmolonf uk, d u f sKd ;twGuf &efoEl iS hf
“wkdif;jynf zGH@òzd;a&;twGuf ppftpdk;&ESifh twl yl;aygif;oGm;aomfvnf; awmfvSefa&;orm;url
wuG aygi;f vky&f r,f” [k xkwjf yef ajym-um;vku d f vlxkESifh yl;aygif;csDwuf_rJ/ csDwufqJyif?
onf? ol[meJ@olawmh t[kwfom;? 1988 = vif;opfatmif
89 bk&m;oHk;ql ausmif;om;wyfrawmf/ wyf&if; 'DZifbm 19 /2008
43
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
odk hajym-um;csuf
aumufESKwfcsufESihf trSwfw&rsm;
45
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
opPmodŒk trSww
f & *k%jf yKjcif;
opPmawmfvSefa&; pmayr*~Zif;&JŒ tcrJhxkwfa0jzef@jzL;r_ c&D; (5) ESpfjynfhajrmuf+yD;jzpfI
usaemhftaejzifh Todk@ ZGJeyJ vHk@vwdk@jzifh jzwfoef;vmcJh=uaom opPmwm0efcH t,f'Dwmrsm;eJ@
wuG tzGJ@om;rsm;tm;vHk;udk txl;av;pm;*k%f,lv#uf 0rf;ajrmuf0rf;ompGmjzifh rSwfwrf;wif
*k%fjyKvdkuf& ygawmhonf?
rdk;ESif;yGifh
(opPmbufawmfom;wOD;)
46
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
opPmodk hajym-um;csuf
trSwfw&rsm; æ
(1)
47
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
(2)
jynfya&muf jrefrmawG[m jrefrmbmomeJ@ pmapmifawG/ r*~Zif;awG trsKd ;rsKd ;xkwaf e
-uygw,f? tifwmeufawGxrJ mS xkwaf e-uygw,f? wwfprG ;f or#tpGr;f ukef xkwaf e-uygw,f?
'gawG[m wu,fawmh jrefrmpmayavmutwGuf tawmftwef ta&;yg t&ma&mufyg
vdrfhr,f? uAsmq&m}uD; '*kefwm&mu jrefrmpmay yifra&pD;qkd_yD; oHk;pGJcJhzl;ygw,f? ,cktcg
jynfyrSm jrefrmpmay jyifya&pD;qdkwJh pum;vHk;udk trSwfrxif oHk;pGJvm-uwm awG@&ygw,f?
'D@jyif yifra&pD;xJrS opPmawmfvSefa&; pmayr*~Zif;[m vSyoyf&yf_yD;/ pmayrsdK;pHk yg0ifwm
awG@&ygw,f? pma[mif;/ aya[mif;awGxJu txl;ta&;}uD;wJh pmayrsm;udkvnf; jyefvnf
azmfxw k af ewmudk awG@ygw,f? txl;ojzifh awmfveS af &;pmay r*~Zif;qdw k thJ wkid ;f awmfveS af &;udk
txl;ðy_yD; xkwfa0aewmvJ awG@&ygw,f? usaemf jynfya&mufpxJu 5 ESpfavmuf umv
twGi;f rSm yHrk eS x
f w
k Ef idk w
f t hJ jyif tjyiftqif tcsKyftvkyu f p_yD; vSyaooyfpmG wpf}udrx f uf
w}udrf wd;k wufaumif;rGev f mwm awG@&wmudv k nf; txl;0rf;omtm;& jzpfygw,f? jynfyrSm
xkwfvkyfa0ae-uwJh (Oyrm = aiGa&;a-u;a&; ryl&wJh BMA ac: jrefrmowif;pmor*~u
xkwfa0aewJh O'gef;r*~Zif;xuf t}udrfrSef_yD; aumif;rGefwmukd awG@&ygw,f?) taumif;qHk;
r*~Zif;wpfck jzpfw,fqw kd mvJ b,forl S jiif;Ekid rf ,f rxifygb;l ? 'Dwm0efukd opPmtiftm;pku
qufvuf_yD; pnf;pnf;vHk;vHk; nDnD!Gwf!GwfeJ@ vkyfaqmifoGm;Ekdif-uzkd@ txl;wkdufwGef;
vkdygw,f? usaemfhudkvJ tm;remyg;rem wm0efay;-uygvdk@ awmif;cHvdkufygw,f?
opPmawmfvSefa&; pmayr*~Zif; awmufajymifpGm t"Gef@&Snfygap?
armif p G r ;f & nf
Zl v d k i f 1 / 2008
(3)
opP m 0d k i f ; awmf o m;rsm;cif A sm æ
opPmvdpk mapmifwapmifudk b,ftife*f st D /kd b,ftaxmuftyHrh rS ygyJ tckvkd ig;ESpw f w
d d
qufvuf wufvSrf;aeEkdifwJhtwGuf u|efawmfav;pm;pGmeJ@ csD;usL;*k%fðytyfygw,f? 'Dvdk
jynfot l ay:opPm&Swd hJ tiftm;pkawG&adS evd@k om usaemfw@kd &ŒJ =urf;wrf;cufcv J w S hJ ta&;awmfykH
ukd t&Sdefrysuf o,faqmifaeEkdif=uwm jzpfygw,f?
u|efawmfwdk@jynfolawG[m tzdESdyfcHb0rSmyJ&Sdae/ qif;&JaemufusaeqJvnf; jzpfae
ygao;w,f? 'ga=umifhrdk@ 'Djynfoltay:rSm opPm&Sdw,fqdkwmvnf; qif;&Jyifyrf;/ tE W&m,f
&Sv
d yS gw,f? jynfojl rihrf S opPmqdw
k =hJ umyGi}fh u;D vnf; wifo
h xuf wifvh rd rhf ,fv@kd ,H=k unfygw,f?
&J a bmf o zG , f æ
zd k ; oH (vl x k )
48
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
(4)
(5)
49
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
-umOD ; jzL
Zlvkdif 6/ 2008
(6)
tav;teuf j zif h æ
aemif0if;csdK (odk@r[kwf) armifvS0if; (jrif;_cH)
50
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
(7)
&JabmfopPm æ
opPm&Jabmfrsm;okd@ æ
1? ? usaemfw@dk [myifpnfyifr}u;D eJ@ uGma0;tvSr;f a0;ae&wJh opf&u G w
f &Guyf gy?J 'gayrJh awmrD;
udk qD;óudtm;ay;wJh 'grSr[kwf pwifavmifòrdufwJh aºuG&Gufw&Guf jzpfEdkifw,f?
2? ? opfwyif[m rkd;wdrfqDta&muf xdk;azmufysHoef; pdef;vef;csif&if ol@tjrpf[m yx0D
ajr}uD;&JŒ tedrfhqHk;/ teufqHk;t&yfrSm wG,fukwfae&r,f? usaemf 'Dtwdkif;yJ ,Hk-unf
aew,f? tvm;wl ajyjypfacsmifcsdwJh ajrrsm;om/ opf}uD;0g;}uD;udk &Sifoefjzpfwnf
apw,fvkd@ usaemfem;vnf vufcHxm;ygw,f?
3? ? cspfcifpGm/ opfvGefpGm/ opPm[m ppftm%mudkxkd;zsufwJh rdk;óud;wvuf jzpfygap?
cif r if a v;pm;pG m jzif h æ
oif w k d @ &J Œ æ
_idrf;csrf;ol (14 = 7 = 2008)
(8)
0if ; wif h x G e f ;
51
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
(9)
‘opP m ’ awmf v S e f a &; pmayr*~ Z if ;
*k%ef @J j'yfuu
dk n
f w
D hJ r*~Zif;wapmifjzpfatmif tm;óud;rmefwwf óud;pm;=uwmawG@&vd@k
0rf;omw,f? awmfveS af &;ukd opPmESw H ,fqw kd m vlxt k ay:opPm&Sjd cif;vd@k em;vnfw,f? 'g[m
‘opPm’&JŒpmay&yfwnfcsufjzpfw,f? ,ae@vdk ppfat;vGef;urBmr_acwf tawG;tac: ±_wfaxG;
wJu h mvrSm &yfwnfcsuf &Si;f &Si;f xm;&Sw d hJ pmayr*~Zif;wapmif ay:xGe;f vmwmukd tm;&auseyfw,f?
wckyJ qENðycsiyf gw,f? ,ae@ ArmjynfawmfveS af &;[m ppftm%m&Sipf epfudk zsuo f rd ;f
+yD; 'Dru
kd a&pD ðyjyifajymif;vJa&; vkyjf cif;jzpfw,fv@kd em;vnfw,f? vufawG@vyk if ef;u vlxu k dk
pnf;±Hk;v_H@aqmfjcif;jzpfw,f? “opPm” [mpmay,Ofaus;r_ rsufESmpmrS 'DvufawG@vkyfief;ukd
wwyfwtm; xrf;aqmifaew,fvdk@ ,Hk=unfw,f? awmfvSefa&; jynfol@'Drdkua&pDa&;
vufawG@vkyfief;rSm wqufwpyfxJyJvdk@ jrifw,f? awmfvSefa&;ukd rqef@usifolrSefor#udk
pnf;±H;k zd@k / awmfveS af &;ukd axmufco H rl eS o
f r#e@J nDnw
G zf @kd / awmfveS af &;udk qef@usio
f rl eS o
f r#udk
wkdufyGJqifzdk@qdkwm ,Ofaus;r_ rsufESmpm&JŒ odrfarG@wJh vkyfief;wm0efw&yfvdk@ jrifygw,f?
‘opPm’ tiftm;pk ‘jynfol’qdkwJh a&cHajrcHaumif;rSm xm0pOfyGihfvef;aernf[k
v_dufv_dufvSJvSJ ,Hk=unfygw,f?
atmif + id r f ;
3 {+yD 2007
(10)
q&mOD;pdk;csdefeJ@ rZifZifwkd@ OD;pnf;OD;aqmifwJh opPmtiftm;pk&JŒ awmfvSefa&;pdwf"gwf/
tzdESdyfcH vlxktay:xm;&SdwJh pdwfapwemawG[m opPmr*~Zif;rSm txift&Sm; xif[yfxm;
wmudak wG@&w,f? 'DtwGuf 0rf;om-unfE;l vd@k rqH;k bl;Asm? 'ga-umifh usaemfw@kd awGuvJ opPmr*~Zif;
rSm 0ifa&mufa&;om;_yD; opPmtiftm;pkudk csD;jr‡ifhaewmjzpfw,f? awmfvSefa&;&xm;[m ckwf
armif;aewmyg? usefcJholvJ usefcJh? opPmtiftm;pk[m awmfvSefa&;&xm;ay:rSm c&D;-urf;ESifzkd@
yg0ifvm-uolawGyg? usefcJholawGudk csefcJh&awmhrSmaygh? b,fwwfEkdifrvJav? udk,fom rusefcJh
zkd@vkyf&rSm? awmfvSefa&; wm0efqdkwmvJ ukd,fwkdif&,lxm;wJh wm0efr[kwfvm;? b,folu
wkdufwGef;vdk@ twif;t-uyf,lckdif;vdk@ ,lcJh&wmrS r[kwfyJ? 'Dawmh opPmtiftm;pk[m awmfvSef
a&;&xm;ay:rSm wtifwtm; wcef;wu¾ yg0ifaecJw h mudk awG@&wJt h wGuf 0rf;om-unfE;l vk@d
rqHk;awmhyg? opPmawmfvSefa&; pmayr*~Zif;[m trSwfpOf (1)uae ,ae@ 19 txd xkwfa0
cJw
h mudo k ;kH oyf&if 'dik ,
f mvufwpfenf;t& tqifq h ifh wk;d wufjzpfxeG ;f vmwmudk xifxif&mS ;&Sm;
yJawG@&w,f? qufvuf_y;D awmh nD!w G rf w
+ nfaqmuf/ ZGo J wWw
d nfaqmuf_y;D opPmawmfveS af &;
pmayr*~Zif;udk xkwfa0oGm;-uygvdk@ wdkufwGef;E+d;aqmfyg&ap? awmfvSefa&;orkdif;rSm opPm[m
xGef;ajymifaerSmygvdk@ ajymyg&ap?
wif a X; (ac: ) wif o d e f ; 0if ;
52
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
(11)
pk d ; jrif h j rwf
21-12-08
(12)
opPmóud;
&Sifoefr+wkdif;rSm pmemjcif;awG&SdaewJh opPmóud;
pmemjcif;rSm rGefjrwfjcif;awGuGef;cdkwJh opPmóud;
&ifxrJ mS æ æ opPmóud;
Om%fxrJ mS æ æ opPmóud;
*k%x f rJ mS æ æ opPmóud;
tjzLa&mifóud;uav;rsm;eJ@ csnfaESmif-ur,f æ æ opPmóud;
oef@pifjcif;awG vif;vufaewJh tjzLa&mifoufwH æ æ óud;
vlxt k wGuf opPmóud; æ æ?
53
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
q&mAef;armfwifatmif A ef ; a r mf w if a t m if
arG;ae‹trSwfw&
qdk&S,fvpfËDum
(1962-Ed k i f i H a &;usrf ; )
twGuf trSm
Tpmtkyo f nf azmfjyyg&adS om ta=umif;
t&mrsm;udk ,ckuJhokd@ pmtkyfpmwrf; wapmif
tjzpfjzifh yHkESdyfxkwfa0jcif; ðy&eftwGuf pma&;
olY pdwful;xm;jcif;aomf vnf;aumif;/ jyifqif
xm;jcif;aomf vnf;aumif;/ tvsOf;r&SdcJhacs?
Tpmtky. f ta=umif;t&monf &efuek t f usO;f
axmif twGi;f Y 1952 - ckEpS rf S 1957 - ckEpS t f xd
5 ESpfcef@r#w}udrf/ 1959 - ckESpfrS 1960 - ckESpf txd 2 ESpfcef@r# w}udrf/ 7 ESpfeD;yg;cef@r# oGm;a&muf
aexdkifjcif;ðycJhonfh umvrsm;twGif;u qdk&S,fvpf0g'ESifh oufqkdifaom pmtkyfpmwrf;rsm;udk
zwf±_avhvmjcif;ðyckduf/ trSwfwrJh xkwfxm;cJhrdaom rSwfpkESifh rSwfwrf;rsm;omv#if jzpfavonf?
ok@d &mwGif ,ae@Twkid ;f jynfY trsKd ;rsKd ;tzHzk kH tjiif;yGm;ae=uaom ‘qd&k , S v
f pf 0g'’ jy\em
rsm;ESifh ywfoufI yif;, pmayxkwfa0olrsm;u &Sif;vif;Edkifor# &Sif;vif;oGm;ap&eftwGuf ,if;
rSwfpkESifh rSwfwrf;rsm;udk pmwrf;wapmiftjzpfjzifh xkwfa0Edkif&ef wdkufwGef;jcif; ðy=uaoma=umifh
ar#mfvifhjyifqifxm;jcif;r&SdbJESifh TaxmifwGif;rSwfwrf;ESifh rSwfpkrsm;onf pmwrf;pmapmif
jzpfvm&jcif; jzpfavonf? jrefrmhorkid ;f wGif xif&mS ;cJo h nfh rif;aejynfjzpfcb
hJ ;l aom ‘yif;,òrdŒawmf’udk
pGJvef;ESpfouf=u[ef&Sdaom ,if; xkwfa0olrsm;udk,fwkdifu txufazmfjyyg axmifwGif;rSwfpkESifh
rSwfwrf;rsm;udk ‘qdk&S,fvpfËDum’ trnfjzifh xkwfa0vdka=umif; ajymqdkvmonfhtwGuf uef@uGuf
p&m axGaxGxl;xl;r&SdI oabmwlvkdufjcif;vnf; jzpfayonf?
tusOf;axmiftwGif;Y aexdkifcJh&pOfu qdk&S,fvpf0g'ESifh oufqkdif&m pmtkyf pmwrf;ESifh
pHawmf0ifusrf;tapmifapmifwkd@udk tjyiftyrS 0kdif;0ef;ulnD &SmazGay;cJh=uaom Tpma&;ol.
vufaxmuft,f'w D m jzpf=uaom OD;b0if;ESihf OD;armifarmif/ pma&;q&m armifae0if;/ '*kew f m&mESihf
jroef;wif/h *smr%Djyef OD;wif(Avp)/ 0wfvakH wmf&rsm; jzpf=uaom OD;xGe;f wif/ OD;vSwifEiS hf OD;bausm/f
OD;tke;f jrifh (ausmv
f if;) ESihf OD;aumif;('*ke)f wd@k tm;vnf;aumif;/ twGi;f rSjzpf=uaom ociftek ;f armif/
ocifazaX;/ ocifbvd_if/ AdkvfrSL;cspfaumif;/ ocifausmfpdef (jynfol@pmay)ESifh vlxkOD;vSwdk@tm;
vnf;aumif;/ aus;Zl;wif&Sda=umif; azmfjytyfvdrfhrnf xifayonf?
q&mAef;armfwifatmif A ef ; a r mf w if a t m if
arG;ae‹trSwfw&
Ed k i f i H w um ypP n f ; rJ h v l w ef ; pm;rsm;.
vGwfajrmufa&;wkdufyGJtm;
}uD ; }uD ; rm;rm; tE W & m,f ò yvsuf & S d a eaom
acwf o pf jyef v nf j yif f q if a &;0g'
ESifh
vuf 0 J / vuf s m
tacsmif o rm; 0g'trsKd ; rsKd ; uk d
rm;rm;rwf r wf E S i h f jywf j ywf o m;om;
wkdufcdkufvsuf&Sdae-uaom
&Jabmfrsm;
od@k
qdk&S,fvpf tbd"gef (1963 = EkdifiHa&;usrf;)
twG u f pma&;ol . trS m æ
(1)
“ol@acgif;rSmvnf; oajy!dK/ ighacgif;rSmvnf; oajy!dK/ oajy!dKqdkwJh yef;&,fu æ”
jrefrm uAsmq&m}uD; rif;ok0%f. “oajy!dK” trnf&Sdaom uAsmwyk'frS txufyg
uAsmpkuJhodk@/ ypPuQ urBm avmu}uD;wGif vlwkdif;vlwdkif;yif qdk&S,fvpf [lIvnf;aumif;/ uGefjrLepf
[lIvnf;aumif;/ rdrw d @dk u,
kd u
f kd qdik ;f bkwwf ifvsu/f qd&k ,
S v
f pf uGejf rLepf tp&Sad om a0g[m&rsm;udk
ol@xufig tvkt,ufESifh us,fus,favmifavmif jiif;ckH ajymqdkvsuf &Sdae-uav_yD? ,if;tr+wGif
aumif;onfvnf; &Sday.? qdk;onfvnf; &Sdayonf? tb,fa-umifhqdkaomf TurBmavmuY
&Sd&Sdor#aom t&m0wˆKwdk@wGif tqdk;ESifhtaumif;/ taygif;ESifh tEkwfwdk@onf 'GefwGJ aewwf-uaom
a-umifh yifwnf;?
(2)
vl@tEG,f}uD;. ypPuQordkif;onf qdk&S,fvpfESifh uGefjrLepfvlaer+ pepfrsm;odk@ awmfvSef
ajymif;vJaeaom acwfumv jzpfavonf? rsufarSmufðyae-u&aom xdkvlr+a&; awmfvSefr+ESifh
tajymif;tvGJudk rnfolr# jiif;Ir&awmhacs? ,ae@ vl@tEG,f}uD;xJrS oHk;yHkwyHkr#aom vl@tEG,f0if
rsm;onf qdk&S,fvpf/ uGefjrLepf vlaer+pHepfrsm;udk rsuf0g;xifxif wnfaqmufvsuf &Sdae-uav_yD?
usef vl@tEG,f0ifrsm;uvnf; ,if;pepfudk rdrdwdk@oufqdkif&m tpnf;t±Hk;ESifh or*~rsm;tvdkuf
55
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
(3)
,if;odk@ vl@tEG,f}uD;wckvHk;u vlwef;pm;or*~rsm;udk t_yD;tydkif zsufodrf;&Sif;vif;a&;ESifh
vlwef;pm;rJh qkd&S,fvpf = uGefjrLepf vl@or*~rsm;udk xlaxmifwnfaqmufa&; taxGaxG wkdufyGJ}uD;
ukd tHkºuGqifE$Jae-uaom ypPuQorkdif; umvwGif vlwkdif;vlwdkif;uyif qkd&S,fvpf[lI vnf;aumif;/
uGefjrLepf[lI vnf;aumif;/ rdrdwdk@udk,fudk qdkif;bkwfwifvsuf/ qdk&S,fvpf = uGefjrLepf tp&Sdaom
a0g[m&rsm;udk ol@xufig tvkt,ufESifh us,fus,favmifavmif jiif;cHkajymqkd ae-ujcif;onf
tqef;r[kwfawmhacs?
okd@&mwGif wckawmh &Sdavonf?
xdkuJhokd@ rdrdwdk@udk,fudk qdk&S,fvpf/ odk@r[kwf uGefjrLepfrsm; jzpf-uygonf[lI qdkif;bkwfcsdwf
um ajymqkdae=uolrsm;xJwGif rdrdwkd@wkdif;jynfESifh rdrdwkd@. vGwfvyfa&;udkyifv#if urBmhvuf0g;}uD;
tkyf t&if;&Sif EkdifiH}uD;rsm;xH “a':vmaiG tultnD”ESifh vJvS,fjcif;ðyum/ vl@tEG,f0ifrsm;.
vlwef;pm;rJh vl@or*~ &mZ0ifa&;wkdufyGJudk zsufqD;aeaom wDwkd; tr+;ðyonfh acwfopf jyefvnf
jyifqifa&; 0g'orm;rsm;ESifh tdENd, vl@or*~rS or*~0if oef;aygif;rsm;pGmaom vlom;rsm;tm;
zdESdyfaoG;pkwfvsuf&Sdaom wmwmESifh bmvmwkd@uJhodk@ t&if;&Sif}uD;rsm;yif xl;qef;pGm yg0ifvsuf
&Sad e=uayonf? ‚if;wk@d r#omv#if r[kwaf o;/ Edik if w H umrS t&if;&Sif vlwef;pm;rsm;. tusKd ;pD;yGm;udk
aumif;pGm xdrf;odrf; apmifha&Smufae-uaom qkd&S,f'Drdku&ufrsm;uvnf; ‚if;wkd@onfomv#if
qdk&S,fvpf 0g'orm; ppfppfrsm; jzpf=uygonf[kvnf; qlqlnHnH vkyfae-uayonf?
56
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
(4)
vl@tEG,f}uD; wckvHk;onf ypPuQorkdif;wGif vlwef;pm;or*~ zsufodrf;&Sif;vif;a&;ESifh
qd&k ,
S vf pf uGejf rLepf vlaer+pepfrsm; xlaxmifa&;twGuf tHºk uGwu dk yf 0JG ifae-ucdu
k f wDw;kd tr+;ðyaom
acwfopf jyefvnfjyifqifa&; 0g'orm;rsm;utp jynfol@t&if;&Sif 0g'Drsm;tqHk; rdrdwdk@udk,fudk
qkd&S,fvpf = uGefjrLepf qkdif;bkwf}uD;rsm; wyfqifum/ qkd&S,fvpf = uGefjrLepf a0g[m&rsm;udk
ol@xufigtvkt,ufESifh us,fus,favmifavmif jiif;cHkajymqdkae-ujcif;onf tb,ft"dy`m,fESifh
tb,f &nf&G,fcsufrsm; &SdEkdifoenf;?
iSufukvm;tkyfuJhokd@ rkdufrJaomowW0g r[kwfolrsm;twGuf &Sif;aeayonf?
rdrdwdkif;jynfESifhwuG rdrdvGwfvyfa&;udkyg a&mif;pm;±HkESifhr# r_yD;ao;bJ EkdifiHwum ypPnf;rJh
vlwef;pm;rsm;. vGwfajrmufa&;wdkufyGJudk vkyf}uH *dk%f;cGJaeaom wDwdk;tr+;ðyaom acwfopf
jyefvnfjyifqifa&; 0g'orm;rsm;onf rnfuJhodk@v#if ody`Henf;us qkd&S,fvpf=uGefjrLepfrsm; jzpfEkdifygh
rnfenf;?
xkdenf;twl EdkifiHwumrS t&if;&Sif vlwef;pm;rsm;. tusdK;pD;yGm;udkomv#if xdef;odrf;
umuG,fvsuf/ tvkyform; vlwef;pm;wkdufyGJrsm;udk &uf&ufpufpuf ESdyfuGyfòzdzsufaeaom vusfm
qk&d ,S vf pfrsm;onf trnftm;jzifo h m qd&k ,
S v
f pf jzpfEidk af yawmhrnf? Ekid if w H um tvkyo f rm;rsm;ESihf
jynfolrsm;tay: &uf&ufpufpuf aoG;pkwfaeaom jynfol@t&if;&Sif 0g'D}uD;rsm;udkum; tb,f
qdkbG,f&m &SdawmhtHhenf;?
T “qkd&S,fvpf tbd"mef” [k trnfay;xm;aom EdkifiHa&;pmwrf;tm; ody`Henf;us
qdk&S,fvpf = uGefjrLepf0g'ESifh tjcm; trsKd;trnfrsm;jym;vSaom qdk&S,fvpf0g' trsdK;rsdK;udk jywfjywf
om;om; &Si;f vif;cGjJ cm;jcif; ðyEdik &f ef wckwnf;aom &nf&, G cf sujf zifh rdrb d mom &SmazGpak qmif; xm;cJh
aom avhvm&&Scd surf sm;rS xkwEf w k af &;om;&jcif;r#om jzpfayonf? TEkid if aH &; pmwrf;onf txuf
azmfjyyg &nf&G,fcsufudk ausyGefatmif xrf;aqmifEkdifcJhrnfqkdv#if/ pma&;olonf ‚if;ESifhoufqkdif&m
vl@or*~. qdk&S,fvpf=uGefjrLepfpepfodk@ ulajymif;a&; taxGaxG awmfvSefa&;}uD;wGif ‚if;ESifh
oufqkdifaom wm0efw&yfudk xrf;aqmifjcif; ðy&eftwGuf tm;xkwfjcif;r#omv#if jzpfEkdifayonf?
Aef;armfwiftmif
16 = 7 = 1963?
57
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
q&mAef;armfwifatmif
arG;ae‹trSwfw&
obm0ody`H
(1974 - obm0od y ` H u srf ; )
twGuf
pma&;ol. trSm
(1)
20pkESpfrsm;twGif; acwfopf
obm0ody`H ynm&yfrsm;onf tzufzuf
wGif &ifoyf±_arm&avmufatmif zGH@òzd;
wdk;wufvsuf&Sd.? txl;ojzifh 1939 -
45 ckESpfrsm;twGif; jzpfyGm;cJhaom 'kwd,
urBmppfyGJ}uD;t+yD; vlwqufcef@twGif;
t&Sed t
f [kejf yif;jyif;ESihf ckeyf sH wd;k wufvsuf
&Sd.? aZmif;rS v$wfvkdufaom jrif;okd;}uD; waumiftvm; uqkefayguf ajy;v$m; vsuf&Sd.?
,if;ajccsrdaom e,fy,fwkdif;wGif ,if;. vufawG@ykdif;jzpfaom pufr_ody`H twwfynm &yfrsm;.
taxmuftuljzifh tEkpdwfonfxuf pdwfvsuf&Sd.? ,if;odk@ tEkpdwfvsuf&Sdaom e,fopf/
y,fopfrsm;wGif eufeuf±d_if;±d_if; xdk;azmuf0ifa&mufjcif;ðy.? vufwqHk; Ed_uf.? xdkr#ESifhyif a&mifh&J
wif;wdrjf cif; r&SEd ikd af o;ojzifh vufimS ;rsm;ESiyhf if vufuek Ef u
_d =f unf&h ef tm;opfvsuf &Sad e=u+yDjzpf.?
,cktcg obm0ody`Hynm&yfrsm; usufpm;jcif;rðyaom e,fy,fqdkI bmrsm;&Sdao;oenf;?
,if;vufvSrf; rrSDaom t&yfae&mqdkI bmrsm; usefao;oenf;? obm0 avmu"mwftwGif;
tao;i,fqHk; ±kyfEkuav;rsm;jzpf=uonfh tEkjrLESifh tajccHtr_ef@rsm;rS r[mp=u0Vmtxdvnf;
aumif;/ Adkif;&yfydk;rS vlom;tygt0if a0vig;txdvnf;aumif;/ obm0ody`Hynm&yfonf vufukef
Ed_ufvsuf&Sdonf r[kwfoavm? xkd@a=umifh ,if;usufrpm;aom e,fyg,fESifh vufvSrf;rSDaom t&yf
ae&m bmrsm;usef&Sd ao;oenf;[k ar;vkduf&jcif; jzpf.?
(2)
w&Ha&mtcgu vl@tEG,f0ifrsm;onf obm0t±dkif;. ðyor# EkcJh=u&aom owW0grsm;om
jzpf.? obm0t±dkif;. tppfaq; ta&G;cs,fcHb0/ ta=umifhuscHb0jzifh touf&Sifaexkdifjcif;
ðycJh=u&aom owW0grsm;jzpf.? okd@&mwGif ,cktcg xkdokd@r[kwfawmhay? odyH̀ twwfynm&yfrsm;jzifh
58
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
59
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
(3)
20 &mpk ESpfrsm;twGif; wdkif;EdkifiH toD;oD;ESifh vl@tpnf;t±Hk;rsm; toD;oD;wGif acwfopf
obm0odyH` ynm&yf rsm;ESihf yufoufI txl;tav;xm; vm=u.? rsm;pGm ta&;w,l ðyvm=u.?
,if;ynm&yfrsm; wdk;wufzGH@òzd;a&;twGuf aiGukefa=u;uscHum ody`Hausmif;wkduf}uD;rsm;/ okawoe
Xmersm;ESifh "mwfcGJcef;rsm;udk tvkt,uf tòydiftqkdif wnfaqmufvsuf&Sd=u.? ody`Hynm&Sifrsm;
udkvnf; av;av;pm;pm; ae&may;.? "eOpPm csrf;omºuG,f0I pufr_ ukefxkwfvkyfief; }uD;rsm;
zGH@òzd;wdk;wufvsuf&Sdaom EkdifiH}uD;rsm;wGif wESpfwESpfv#if axmifESifhaomif;ESifhcsDI ody`HbGJ@& ynm&Sif
rsm;udk ukefypPnf;rsm; tpkvkduftòyHvdkuf xGufvmatmif xkwfvkyfovkd arG;jrLxkwfvkyfvsuf
&Sd=u.? xdkr#ESifhyif tm;&auseyfjcif; r&Sdao;Ivm;awmh rajymwwf? ody`Hausmif;odk@ wufa&muf
oif=um;jcif; ròyEkdif=uaom jynfolvlxkrsm;udk wdk;wuf+yD;&if; wkd;wufvsuf&Sdaom ody`Hynm&yf
rsm;ESifh u|rf;0if&if;ESD;jcif;&Sdatmif enf;vrf;&SmazG }uHqvsuf&Sd=uonf? prf;oyf =unfh±_vsuf &Sd=u.?
,if;okd@ prf;oyf =unfh±_ae=uaom enf;rsm;teuf pdwf0ifpm;bG,f&m aumif;aom enf;wenf;rSm
jynfolvlxkrsm; zwf±_Ekdifaom vlxkody`Hpmay pmwrf;rsm;/ pmpOfrsm;ESifh pmapmifrsm; xkwfa0jcif;
ðyaom enf;yifjzpf.?
xdkenf;jzifh EkdifiHtrsm;tjym;wGif rsm;pGmatmifjrifvsuf &Sdonfqdk.? vlxkody`Hpmwrf;rsm;
yvlysHatmif xkwfa0vsuf &Sd=uonfvnf; qdk.? tcsdK@wdkif;jynfrsm;wGif jynfolvlxkrsm; zwf±_
avhvm&ef cufcJyifyrf;vdrfhrnf xifp&m&Sdaom ruf(pf)yvifhESifh tdefpwdkif; tp&Sdaom obm0ody`H
ynm&Sifrsm;. oabmw&m;rsm;udkyif vlxkpmaytjzpfjzifh xkwfa0vsuf &Sdae=u+yD jzpf.?
(4)
q&mAef;armfwifatmif
arG;ae‹trSwfw&
td e f p wd e f ; ES i f h ol .
"rR w &m;pmtk y f t wG u f
q&ma&;onf h trS m pmxJ r S
aumuf E k w f c suf
61
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
=unfhyg æ
vGefcJhaom ESpfaygif; oHk;av;&mcef@ rwkdifrDtxd urBmajr}uD;udk A[kdcsufrðyum/ tmumo
0wˆKypPn;f rsm; jzpf=uaom ae/ v/ ò*[ d Ef iS hf =u,frsm;u +c&H v
H n
S yhf wf ae=uonfqakd om t&dpw P w
dk ,f/
wkdavrDwkd@. euQwWaA'ESifh p=u0VmaA'rsm;ukd aumif;pGmvufcHxm;=uonf r[kwfoavm? vlwdk@
onf ,if;"rRw&m;ESihfygwfowfI tvGefw&m b0ifusv#uf&SdaecJh=u.? odk@&mwGif ,if;p=u0Vm
aA'ESifh "rRw&m;rsm;onf r[kwfrrSef=u/ ae0ef;udkom A[kdcsufrðyum urBmajr}uD; tygt0if
ò*d[f}uD;/ ò*d[fi,frsm;u +cH&HvSnfhywfae&jcif;r#om jzpfa=umif; ta=umif;,kwWd tcdkiftcHhESifh
udkyg;eD;uyfu euQwWaA'a[mif;ESifh p=u0VmaAa' a[mif;wkd@udk wpfqpfcsKd; vSnfhajymif; vkdufaom
tcgu/ vlwkd@onf tb,fr# uarmufurjzpfum 'kuQrsm;cJh=u&oenf;? odk@&mwGif ,cktcg ae0ef;
A[dkðy p=u0VmaA'udk vlwkd@onf aumif;pGmvufcH xm;=u+yDjzpfonf r[kwfoavm?
,if;tvm;wlyif 20 &mpkESpfrsm;twGif; vlwkd@. todtvdrRmw&m;udk wpfqpfcsdK;
vSnfhajymif;jcif; jzpfaom tdefpwdef;. "rRw&m;rsm;onf vnf;udkygeD;uyf "rRw&m; jzpfoef;
ausmv f m$ ;jcif; ðycJ&h aom orkid ;f umvESihf tawG@tóuHrsm;udk jzwfoef;ausmv f m$ ; ae&jcif;r#om jzpf.?
p=u0Vmpepf. csufrA[dkudk urBmajr}uD;rS ae0ef;odk@ udkyg;eD;uyf vSnfhajymif;vkdufaom tvSnfh
tajymif;udk vlwkd@onf tawG@tóuHopfrsm;t& wjznf;jznf; b0ifusvufcH vmcJh=u&onfhenf;wl
±kyf0wˆKypPnf;rsm;. a&G@vsm;r_ tvsOfay:wGif trSDo[Jðyum tmumo/ tcsdefESifh j'yfxkwdk@onf
±_H@csnfESyfcsnf vkyfwwfonfqkdaom a'gufwmtdefpwdef;. "rRw&m;opfudkvnf; tawG@tóuHrsm;
t& vlwkd@onf wjznf;jznf; vufcHvm=uvdrfhrnfom jzpf.?
odk@&mwGif a'gufwmtdefpwdef;. "rRw&m;uJhokd@aom obm0ody`H ynm&yfrsm;qkdif&m
ta=umif; a&;om;jcif; ðy&mY/ pma&;olrsm;wGif tusyftwnf; tcuftcJrsm;&Sd.? ,if; tusyf
twnf;ESifh tcuftcJrsm;rSm tjcm;awmhr[kwf/ tpGef;ESpfpGef;udk vGwfatmif a&Smif&=uOf&aom
udpyP ifjzpf.? yxrtpGe;f rSm ,if;"rRw&m;rsm;udk wdwu d susEiS hf ckid cf idk cf chH hH azmfjyEkid &f eftwGuf tao;
pdwf óud;yrf;&if; obm0ody`H ynm&yfrsm;ESifh ,Ofyg; &if;ESD;jcif; r&Sd=uao;aom vlxkrsm;twGuf
bmwpfckr# em;rvnfEdkifatmif a&;om;rd=ujcif;jzpf.? useftpGef;wpGef;rSm vlxkrsm; oabmayguf
em;vnf vG,fulap&ef apwemjzifh t±dk;qHk;ESifh t&Sif;vif;qHk; a&;om;azmfjyEkdif&ef óud;yrf;tm;xkwf
&if;/ "rRw&m;ta=umif;ESihf ywfoufI bmwckr# [kww f yd wfwd a&;om;azmfjyEkid pf rG ;f r&Sw d wfjcif;yif
jzpf.? pma&;olonf ,if;tpGef;ESpfpGef;rS twwfEkdifqHk;vGwfatmif óud;pm;a&SmifuGif;&ef tm;xkwf
&.? ,if;odk@ tm;xkwfonfht=um;rS wpGef;ESifhr+id/ wpGef;ESifh+idaev#ifvnf; onf;nnf;cH cGifhv$wf
vdrfhrnf[k ar#mfvifhvkd.?
tdefpwdef;ESifh ol. "rRw&m;pmtkyfudk ,ckuJhokd@ a&;om;jzpfatmif vkdtyfaom tcsuf
tvuf/ ta=umif;t&mESifh pmtkyfpmwef;rsm; ulnD&SmazG ay;cJh=uaom pma&;q&m '*kefwm&m/
armiftkef;jr/ yg&*lESifh armifndKjr polwkd@udkvnf;aumif;/ OD;aiGodef; (xm;0,f)/ udkatmif ({&m0wD)/
udw k ifat; (oH;k q,f) wd@k uv kd nf;aumif; aus;Zl;wif&adS =umif; azmfjy&ef use&f adS evdrOhf ;D rnf xifyg.?
wif a tmif
62
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
q&mAef;armfwifatmif
Aef;armifwifatmif
arG;ae‹trSwfw&
pDpOfol - ukd,OfEkdif
xk w f a 0onf h v - 1993/ puf w bF m v
tkyfa& - 500
rsuf E S m zH k ; yef ; csD - armif a rmif o d k u f
xk w f a 0ol - OD ; ausmf a v; (a&$jynfawmfpmay)
v;(a&$
wtk y f - oH k ; q,f u syf
taygif;vuQ%mpmay
trSwf 195§3(u) / 33 - vrf;/ &efukefòrd@
0rf;enf;0rf;om zkef; - 81460
63
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
64
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
q&mAef;armfwifatmif
arG;ae‹trSwfw&
±k;d rwku
d yf JG (1963 = 0wˆK)
twGuf
pma&;ol . trS m
'kwd, urBmppf}uD;. umvjzpfaom ouU&mZf 1942 ckESpfrS 1945 ckESpfrsm;twGif; oHk;ESpf
omomcef@r# *syef vufeufukdifwyfrsm;onf jrefrmEdkifiHtm; odrf;ykduftkyfpkd;vsuf jrefrm
wrsdK;om;vHk;ukd ±kdif;±kdif;pkdif;pdkif; !‡if;yef;ESdyfpufum jyif;jyif;xefxef u|efðycJh=uavonf? ,if;odk@
*syefvufeufudkifwyfrsm; jrefrmEdkifiHudk odrf;ydkuftkyfpdk;vsuf jrefrmtrsdK;om;rsm;udk u|efðyaom
tcsdefumvtm; jrefrmEkdifiHorkdif;. “arSmifusaomumv” [lI rSwfwrf;wif ac:a0:=u&vdrfhrnf
xifayonf?
“tm&Swkduf omwlnDr#a&;”[laom aºuG;a=umfoH vdrfvnfcsufa=umifh *syefwkd@ukd tm;udk;
,Hkpm;cJh=uaom jrefrmtrsdK;om; trsm;tjym;onf ausmtcscH&awmhrSyif *syefwkd@udk "m;jyrsm;
tjzpfjzifh em;vnf odjrif=uaomtcsed w f iG f *syefzufqpfrsm;ESihf uifaywkid af c: ppftm%mykid rf sm;onf
jrefrmtrsdK;om;rsm;tm; aumif;pGm ezm;xdk;+yD;av+yD? ,m;Ir#yif rvl;0Hhrv_yfEkdifaom b0tajc
taewGif jzpfaeav+yD?
rnfuohJ @kd yifjzpfapumrl Om%ftajrmftjrifEiS hf jynfph v kH suf ol&owWv d nf; &S=d uaom zufqpf
qef@usifa&; acgif;aqmif}uD;rsm;u rvl;0Hhrv_yfEdkifavmufatmif qdk;&Gm;usyfwnf;vSaom *syef
ppfzdeyfatmufrS jrefrmtrsdK;om;rsm;udk a&G;Ekwfu,fwif&ef v_H@aqmfpnf;±Hk; cJh=uavonf? oufpGef@
qHjzm; aqmif&GufcJh=uavonf? ,if;a=umifh jrefrmtrsdK;om;rsm;onf *syefvufeufudkifwyfrsm;udk
&J&J&ifh&ifh xºuGwkdufckdufvsuf rdrdwdk@udk,fudk arSmifusaeaom orkdif;umvrS vGwfajrmuf
apcJh=uavonf?
,if;okd@ jrefrmtrsdK;om;rsm;u zufqpf*syefwdk@udk wkdufcdkufcJh=uaom ta=umif;t&mESifh
tjzpftysufrsm;udkvnf; tuQ&mwifolrsm;uwifvsuf armfuGef;xkd;olrsm;uvnf; xdk;cJh=u
avonf? okd@&mwGif T“±kd;rwdkufyGJ”ta=umif;onf vlodtifrwef enf;yg;vSaom oifwdkif;0wf
awmifay:u&if trsdK;om;rsm;. *syefqef@usifa&; ppfyGJuav;wyGJ. ta=umif;t&m tjzpftysuf
r#om jzpfavonf? xdktjzpftysuf ta=umif;t&mESifh ppfyGJta=umif;udk armfuGef;a&;xkd;jcif; rðy=u
ao;onfhtwGuf 18 ESpfcef@r# =umjrifhcJh+yD;rS pma&;olu armfuGef;a&;xdk;&ef tm;xkwfwifjyvkdufjcif;
r#om jzpfygownf;?
Aef ; armf w if a tmif
65
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
(u)
ajr0ok e f a & æ
*k % f ð ytyf w J h {nf h o nf w pf a ,muf u d k
qD ; óud a yawmh æ
0D v sH , d w f p f u d k
em;ae vJ a vsmif ; apaygh æ ?
atmf ' if
(1)
tkwf*lrS t*Fawrsm;u aumif;aumif; rajcmufwwfao;? wcsKd@ae&mrsm;wGif
ukuUdK&Guf 0g0guav;rsm;onf t*Fawom;xJwGif ðryfae =u.? tcsdK‹ ae&mrsm;
wGif vufacsmif;&mwdk@ usdK;wdk; usJwJ? t*Faw ajcmufrajcmuf vufjzifh udkifwG,f
prf;oyf xm;onfh[ef?tkwf*lu jyifnDtqifhav;qifh wifxm;onfh yHkpH? bmr# rqef;?
cyf±kd;±dk;r#om? udkwifatmifu olaov#if rD;±_dŒzdk@ rSmcJhonf? taygif;toif;rsm;u txdrf;
trSwfuav;wpfckawmh usef&pfzdk@ aumif;onf[k ,lq=uonf? okd@jzifh ol@rdwfaqGrsm;onf
ol@ qENtwdkif; tavmif;udk rD;±d_@+yD; ol@wdk@qENtwdkif; t±kd;jymudk *loGif;zdk@ pDpOf=ujcif;jzpf.?
74
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
wJh '%fa&m/ b0'%fa&m cH&mwm rsm;vS+yDudk;” (Oyrm- om"k/ bkef;jrifh/ a'0/ jynfhpHk) u|efawmf
[k u|efawmfhudk ajymwwfonf? wdk@vkd pma&;q&maygufp uav;awGvnf; &Sd
vufa0S@rmS omr[kw?f av;wdik f wef;bm; onf? xdkr#ru udkpef;vGif/ A*sDatmifpkd; ponfh
udv k nf; vSypGm upm;Edik o f nf? vlu tm;upm; yef;csDq&mawGvnf; r=umc% vmwwf=u
orm;? odk@&mwGif taetxdkif uspfvpfojzifh onf? udkwifatmifum; tm;vHk;ESifh &if;ESD;ol?
oltm;upm;orm;jzpfrSef; u|efawmfwkd@wawG w0dkif;+yD;w0dkif; qufum vufzuf&nfususudk
rod=u? aomuf&if; pum; aumif;aewwfonf? ruf
wpfcgwGif armifudkudku pEN,m;wD;I o'pfuzD;rS tbOD;cifurl udkwifatmifqdkv#if
wifwifjrqkdxm;onfh yef;òrdifv,fudk olESifh vufzuf&nfzdk; b,fawmhr#r,l? ol@wa,muf
u|efawmf twlem;axmif+yD; aemuf udk wae@ b,fESpfcGufaomufaomuf tvum;
“aumif;vdkufwJh *DwAsm/ oDcsif;vJqHk; wdkufwwfonf?
a&m 0dnmOfudk E_wfoGm;vdkufovkd cHpm;&w,f” 1950 ck ESpf0ufydkif;avmufa&mufawmh
[k rSwfcsufcsbl;onf? olESifh u|efawmf wm&mr*~Zif;vnf; &yfoGm;onf? pmayopf
onf *Dwta=umif;udkvnf; aqG;aEG;jzpf=u r*~Zif;vnf; ydwv f ukd &f onf? udw
k ifatmifonf
onf? olonf *Dwudkvnf; wD;rdacgufrdonf? pmayavmuodk@ ajcpHkypf0ifvmum vif;,kef
1950 ckESpfwGif u|efawmfwkd@wodkuf *sme,fudkxkwfonf? u|efawmf pawG@pwkef;u
pmayopfr*~Zif;udk xkw=f uonf? wm&m r*~Zif; vkd ajymifajymifa&mifa&mif r[kwaf wmh? 'ef;[D;vfukd
ESihf pmayopfr*~Zif; ±H;k cef;udk (51)vrf; yHEk ydS w
f u
dk f rcJEdkifawmh? ig;axmifhig;&m ydk;wkdufyHktusôukd
wwku d w
f iG f zGixhf m;.? u|eaf wmfw@dk u pmayopf r0wfEdkifawmh? cyfEGrf;EGrf; bavZmukwf teuf
rS m vk y f ? ud k w if a tmif u wm&mrS m wG J z uf uav;ESifh cyfEGrf;EGrf; yavuyfvHkcsnfuav;
t,f'Dwm? wxnfukd 'H;k cH0wfaeonf? 1950 ckEpS af emufyikd ;f
r*~Zif;xGufcgeD;onfh &ufrsm;wGif u|ef pmayavmuodk@ ajcpHkypf0ifonfh aemufrSpI
awmfwkd@onf ausmif;odk@rjyefawmh? yHkESdyfwdkufu udkwifatmif aumif;aumif;rGefrGef ae&onfudk
puULyHak y:rSmyif tdy=f u onf? udw k ifatmifonf wcgr# rawG@&awmh?
reufvif;v#if u|eaf wmfw@dk qo D @kd a&mufvmum 0wˆ K a&;I &or#aiG u av;ud k ol @
onfrSmyif pma&;onf? onfrSmyif tvkyfvkyf vif;,kef*sme,fxJodk@ xnfhae&onf? vif;,kef
onf? {nfonfvmwkdif; u|efawmfwkd@wawG t *sme,fuvnf; tjrwf&Sd[efrwl? taºuG;us
jyifxGufI vufzuf&nfaomuf=u/ pma=umif; onfEiS /hf tmrcH wif&onfEiS /hf *sme,f oufwrf;
aya=umif; ajym=u? om &Snfaomfvnf; awmufav#muf xGufEdkif
u&pfvrf;ESifh armif*dkrm&D vrf;axmifh&Sd onf r [k w f ? ol @ *sme,f u &yf o G m ;vk d u f ?
ruf o 'pf u zD ; um; u|ef a wmf w k d @ pm;usuf ? jyefxkwfvkduf? vluvnf; axmifxJodk@ 0ifoGm;
onfw0du k w
f iG f a&S;acwfu pma&; q&m}uD;awG vkduf? jyefxGufvmvkduf? tacguf}uD; oHk;acguf?
vnf; &So d nf? (Oyrm - r[maqG/ Z0e/ a&$p=um/ pkpkaygif; (13)ESpfcef@ &Sdvdrfhrnf?
òrd@rtkef;/ &Jordef/ a&$t/ ocF gponf) ppf+yD;acwf ol@wiG f ydu
k qf u H av; &Sv
d mv#if u|eaf wmf
rS ay:vmonfh pma&;q&mawGvnf; &Sdonf? wk@d udk ac:au|;wwfonf? wcgw&H abmufaxmf
78
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
trSefrSm Aef;armfwifatmif wa,muf bxGe;f / udok ed ;f a&$ (yif;, pmtkyw f udk )f / ud!
k jkd ym
uifqma&m*g &ae_yDqdkuwnf;u udkwifatmif (jynf)/ armifA[def;atmifESifh u|efawmfwkd@onf
awmh wae@ae@rSm 'Dvkd tjzpfrsdK;eJ@ óuHawG@&awmh rwfwyf&yfI Aef;armfwifatmif. ±kyftavmif;
rSmbJqdk_yD; tqdk;qHk;tajctaeudk ar#mfvifhxm; tm; 0rf;enf;pGmjzifh pl;pkdufI -unfhae-uonf?
_yD;jzpfonf? odk@aomf jrefjrefqefqef jzpfvdrfhrnf Aef;armfwifatmif. orD;jzpfaom rwifoef;,k
[kum; rxifrdcJhay? ESihf roef;ESpf (yif;,pmtkyw f u
kd f udo
k ed ;f a&$.ZeD;)
uae@ ae@vnfuyif u|efawmfaq;±Hk wdk@onf w±H+@±H+@idk&if; Aef;armfwifatmif ypPnf;
oGm;I udkwifatmifudk awG@cJhao;onf? [kdt rsm;udk odrf;qnf;ae-uonf?
a-umif; 'Dta-umif;rsm;udk &,fumarmum ajym
-uao;onf? pum;ajym&if; u|efawmf,lvm a&cJ w k d u f o d k @ yd k @ jcif ;
aom oabFmoD;udk ol@ZeD; a':cifO;D tm; cGcJ idk ;f _yD; tcsed t f enf;i,f -umaomtcg Aef;armf
ZGef;ESifhjcpfI _rdefa&,Sufa& pm;vkdufao;onf? wifatmif ±kyftavmif;udk o,f,l&eftwGuf
onftcsdeftxd a&m*gtajctae qdk;aeonfh aq;±HkrS ukvm;tvkyform;rsm;onf vufwGef;
vuQ%mudrk awG@c&hJ ay? xd@k a-umihv f nf; udwk if vSnf;udk wGef;,lvmonf? xdk@aemuf ukvm;
atmif qHk;oGm;onfhowif;udk ðAef;ueJ -um; tvk y f o rm;u Aef ; armf w if a tmif . ±k y f
vkduf&aomtcg r,HkEkdifavmufatmifjzpfum tavmif;ay:odk@ ydwfjzL}uD;udk v$rf;òcHvkdufum
pdwfxJwGif wkefv+yf oGm;cJh&avonf? wGef;vSnf;ay:odk@wif&ef jyifqifvkduf.? ckwif
owif;-um;-um;csi;f -um-umrqdik ;f Edik b
f J ab;wGif &Sad e-uaom u|eaf wmfw@dk onf Aef;armf
um;ay:tjrefwufum &efuek af q;±H}k uD;ok@d um; wifatmif. ±kyt f avmif;udk ulrI vufweG ;f vSn;f
udk tjyif;armif;ESif vmcJh-uavonf? um;ay: ay:okd@ wifay;vdkuf-uonf? tcsdefrSm nOfheuf
wGifum; rnfolrS pum;rajymEdkif-ubJ tawG; ae_yDjzpfojzifh ywf0ef;usiw f pfcv
k ;kH rSm wdwq f w d f
udk,fpDESifh vkdufygvmcJh -uavonf? _idrfouf ae.?
aq;±Hk}uD;odk@ a&mufaomtcg Aef;armf Aef ; armf w if a tmif ±k y f t avmif ; ud k
wifatmiftcef;okd@ cyfokwfokwf ajy;wufoGm; wifaqmifxm;aom vufwGef;vSnf;uav;udk
-uonf? tcef;twGif;Y udkwifatmifrSm t ukvm;tvkyo f rm;onf a&cJwu dk q f oD @kd wGe;f ,l
oufaysmuf_yD;ump&Sdao;ojzifh ckwifay:wGif oGm;onf? Aef;armfwifatmif ±kyftavmif;udk
taetxm;rysufao;bJ yufvufuav;yif o,faqmifoGm;aom vufwGef;vSnf;aemufrS
&Sdaeao;onfudk awG@vdkuf&onf? a'guw f mOD;bxGe;f / udo k ed af &$ (yif;, pmtkyw f udk )f /
a&mufa&mufcsi;f u|eaf wmfonf udw k if armifA[de;f atmif/ ud! k jkd ym (jynf)/ rwifoef;,k
atmifvufukd udik pf rf;I -unfv h u
dk of nf? touf (Aef ; armf w if a tmif o rD ; )/ roef ; ES p f (yif ; ,
aysmufoGm;onfrSm r-umao;ojzifh aEG;aEG; udkodef;a&$. ZeD;)ESifh u|efawmfwkd@onf pDwef;I
axG;axG;yif &Sdaeao;onf? xdk@aemuf udkifxm; 0rf;enf;a-uuGJpGmjzifh _idrfoufpGm vkdufygvmcJh
aom udw k ifatmifvufukd &ifbwfay:od@k tom -uonf?
t,m jyefwifxm;vdkufavonf? a&cJwkdufodk@ a&mufaomtcg Aef;armf
Aef;armfwifatmif ab;wGiu f m; a'guw f m wifatmif. ±kyftavmif;udk a&cJwkdufxJodk@
84
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
rSm war#mfwac: }uD; jzpfae.? vGrf;olyef;acG udk vufqifu h rf;xrf;I ðryfErHS nft h w
k *f t
l a&muf
rsm;rSmvnf; um;wpD;wdkuf&Sdonf? vrf;ab; o,faqmifI ydk@ay;-uonf?
wzufqDrSm y&dowfuvnf; a-uuGJ0rf;enf; vufqifu h rf; o,faqmifvmaom t±k;d
aom rsufESmjzifh &yf-unfhae-uonf? tkd;udk tkwf*lxJokd@ xnfhvdkuf-uonf? xkdtcsdef
tokb vmydk@olrsm;u y&dowf}uD;udk wGif c&pf,mef trsdK;orD;rsm;. "rRaw;oHonf
-unfh_yD; “jynfoludkcspfaom pma&;q&m”[k ok\efwGif ysHŒvGifhoGm;onf?
rSwfcsufay;-uonf? u|efawmfonf Aef;armf u|efawmfwdk@awGvnf; rdwfaqG wpf
wifatmif. aemufqHk;b0c&D;udk ESpfacguf ydk@cJh& a,muf.um;jzifh ok\efrS xGufcGmcJhavonf?
onf? um;pD;vm&if; u|efawmfonf tokbwGif urf;
yxrtacgufrSm Aef;armfwifatmif. aom ,yfawmifudk b,fjyefnmjyef vSnfh-unfh
±kyt
f avmif;udk olaoqH;k oGm;aom tcef;rS a&cJ aerdonf? ,yfawmifwpfzufwGif Aef;armfwif
wdkufodk@ ydk@aqmifaom tacgufjzpfonf? atmif.yHk? wpfzufwGifum; Aef;armfwifatmif
xdkpOfu nOfheufoef;acgif vlajcwdwf u rdrdom;tm; ruG,fvGefrD 20 = 10 = 78
qdwf _ird of ufaeaom tcsed w f iG f Aef;armfwifatmif &ufae@u ajym-um;cJhaompum;?
. ±kyftavmif;udk vdkufygydk@aqmifolrsm;rSm vl “&mpkESpfwpfckrSm rsdK;qufav;ck &Sdw,f?
av;ig;ajcmufa,mufr#om&Sdonf? ydk@aqmif& 1885 ckEpS af emufyidk ;f / udv
k edk aD cwfup_yD; wk@d tzd;k
onfrSm tm;i,fp&m/ pdwfxdcdkufp&m aumif;vS awG[m e,fcsJ@udk awmfvSefvmcJh-uw,f? taz
onf? wdk@ vufxufusawmh trsdK;om;vGwfvyfa&;
,ckwpfacguf Aef;armfwifatmif tokb wm0efukd xrf;aqmifjcif; ðycJh-uw,f?”
udk }uHawmok\efodk@ ydk@aqmif&mwGifrl vlxk “om;wkd@[m 'D&mpk (1885 = 1985)
y&dowf}uD;rSm 0uf0ufuaJG tmif pnfum;vGe;f vS ckESpf&JŒ aemufqHk;rsdK;qufawGbJ”
ojzifh tm;i,fp&mxuf tm;wufp&mjzpfc&hJ onf “tcsdK@[m ordkif;&JŒwm0efudk &J&J&ifh&ifh
pdwxf cd u
kd pf &mxuf tm;wufp&m jzpfc&hJ onf? xrf;aqmifcJh-uw,f?”
}uHawmok\efwGif Aef;armfwifatmif “tcsKd @usawmh orkid ;f wm0efukd rausyeG f
tavmif;udk rD;oò*õ[fvkduf-uonf? rD;oò*õ[f -ubl;”
t_yD;wGif rnfolu pvkdufonfrod? tokb u|efawmfwkd@onf ,yfawmifay:u pm
vkdufydk@onfh y&dowfrsm;onf yef;acG/ yef;jcif; rsm;udkzwf_yD;aemuf “Aef;armfwifatmifonf
rsm;rS yef ; eD e D u av;rsm;ud k ðzwf I rd r d w d k @ . *k%f&SdpGmjzifh aoqHk;oGm;av_yD[lI pdwfxJwGif
&ifbwfrsm;wGif wyfqifxm;vdkuf-uavonf? a&&Gwfrdvkdufygonf? ”
Aef;armfwifatmiftm; teDa&mifjzifh aemufqHk; Aef;armfwifatmif uG,fvGefonfh (19)
*k%fðyvkduf-ujcif;yif jzpfawmh.? ES p f a jrmuf a e@wG i f Taqmif ; yg;jzif h Aef ; armf
rD;oò*õ[f_yD;aemuf Aef;armfwifatmif. wifatmiftm; *k%fðytyfygonf?
t±kd;udk *loGif;jrKyfESH&eftwGuf t±dk;tdk;udk rD;
oò*õ[fpufrS xkwf,lvmonf? tjyifwGif apmifh avxD ; OD ; tk e f ; armif
aeaom vlxky&dowf}uD;u wef;pD_yD; t±dk;tdk; 98 pufwifbm cs,f&D r*~Zif;
90
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
(wpf )
91
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
odvo kd r#ar;=u/ q&mwd@k &Si;f jyor#ukd wef ; ausmif ; om; vl y sd K ayguf t &G , f a v;
pdwf0ifwpm; em;axmif=uonf? jzpfonfhwdkif tay:,H tjyiftqif t0wftpm;
trSefawmh jroef;wifh/ Aef;armfwif tvStyudk odyftm&HkrjyKrdawmh? ay:yvif &Syf
atmifqdkonfh trnfrsm;udk &if;ESD;aecJhonfrSm vuf&n S f tjzLvnfuwH;k / oJawm/ 0rf;wGi;f wGuf
=um+yD? olwdk@.pmrsm;/ txl;ojzifh 0wÎKrsm;udk zsifyifeDwdkufyHk/ av;q,fcsnf vHkcsnfuGufwHk;
tv,fwef;ausmif;om;b0rSmyif pwif zwfczhJ ;l avmufqdkvsif vHkavmufae+yD? acgif;uvnf;
onf? olwdk@pmtkyfrsm;rS ay;or# pdwf"mwft uwHk;qHawmuf/ cHkzdeyf/ um;wm,mzdeyfpD;um
awG;tac:rsm;udkum; tjynfht0 &,lEdkifcJhonf ausmif;wuf&onfudkvnf; *k%fi,fonf[k
awmh r[kw?f t&G,u f vnf; i,fao;onf? yHyh ;kd rxifrd? r[kwfrcH rSef&mvkyf0Hhaom pdwf"mwf
rnfholrsm;&SdaeI rjywfrvyfqdkovdkum; zwf &Sda&;om t"du[k oabmaygufvmum rdrd
jzpfcJhonf? u|efawmfwdk@+rdK@rSm tpfudk}uD;rsm; o udk,fudk,f ,Hk=unfr_vnf;wdk;vmcJhonf?
zG,jf zpfaom ausmif;om;or*~acgi;f aqmifrsm;u q&m Aef;armfwifatmiftygt0if
u|efawmfwdk@ ausmif;om;rsm;twGuf pm=unfh wdk;wufaom pma&;q&m}uD;rsm;. pmrsm;udk
wkud af xmifay;xm;onf? pmtkyrf sm;vnf; awmf tzwfrsm;vmaomtcg xdkq&m}uD;rsm;rSm u|ef
awmfpo kH nf? vif;,ke*f sme,f tygt0if wuUov kd f awmf. tm±HkyHk&dyfxJrSm pHjyrsm;jzpfvm=uonf?
ESpfywfvnfr*~Zif;rsm;ESifh wm&mr*~Zif; a[mif; olwdk@tm; awG@qHk&if;ESD;vdkpdwf/ olwdk@. uef@ul
rsm;vnf;&Sdonf? xdkpOfuyif Aef;armfwifatmif vufvn S hf oif=um;ay;r_ukd cH,vl pkd w
d rf sm;vnf;
qdkaom trnfudk &if;ESD;aecJhonf? udef;atmif;vmcJhonf? xdkpOfurl u|efawmfhqEN
txufwef;ausmif;om;jzpfvmaomtcg rSm pdwful;tdyfrufr#om jzpfcJhonf? ,ckrl tdyf
pmzwftm; ydkaumif;vmonf? tawG;tac: rufonf wu,fhb0jzpfvmcJh&av+yD?
qdkif&mav;eufonfh pmrsm;udkyif }udK;pm;zwf&_ xdn
k u txufwef;ausmif;om; b0
vmrdonf? rodonfrsm;udk eD;pyf&m ausmif;om; rSmyif awG@qHkcGifh&&ef qENjyif;jycJhaom rSwf^m%f
acgif;aqmifrsm;xH ar;onf? yHk&dyfxJrS ol&Jaumif;}uD;rsm;ESifh wavSwnf;pD;/
u|ef a wmf w d k @ acwf u ausmif ; om; wc&D;wnf;oGm;cGifh &ae+yDjzpfaoma=umifh i&J
acgif;aqmifrsm;rSm pmtvGefzwfonf? txl; u|ef;odk@ c&D;ESifae&onfhtjzpfudkyif u|efawmf
ojzifh vuf0Jpmayrsm;udk tzwfrsm;=uonf? arhavsmh aerdcJhonf?
q&mAef;armfwifatmif. 0wÎKrsm;xJrS Zmwf
vdkufrsm;udkvnf; tm;ustwk,l=uonf? u|ef (ES p f )
awmfonfvnf; q&mAef;armfwifatmif tyg ae@nrjywf toHuek af tmf[pf idak ºuG;
t0if wdk;wufaom pma&;q&m}uD;rsm;. 0wÎK aeaom yifv,fv_dif;acgif;jzL}uD;rsm;tv,frS
rsm;xJrS r[kwfrcH rSef&mudkvkyfwwfaom Zmwf txD;usefi&Ju|ef;/ xdki&Ju|ef;ay:&Sd oHql;}udK;
aumifrsm;. pdwf"mwfudk wjznf;jznf; tm;us txyfxyf um&Hxm;onfh ppftm%m&Sif zuf
vmonf? qif;&Jom;eif;jym;rsm;bufrS &yfwnf qpftusO;f pcef;/ vrdu k n f rsm;wGif {&mr qvku
d f
um rw&m;r_udk ckcH qef@usifjcif;tm; vl@*k%f rD ; armif ; }uD ; jzif h r=umc% xd k ; =unf h v suf
oduQmtjzpf oabmaygufvmcJhonf? txuf axmifapmifh vHk+cHKa&;rsm;. a'gufa'gufcGyfcGyf
92
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
ppfzed yfcmG oH? aoewfusnx f ;kd oH? uif;vSnchf sed ?f onfh avhusifhcef;) vkyfcsdef? pma&;pmzwfcsdef?
pum;wD;wdk;ajymoH? awmifukef;xuf uif;wJ ae@v,fem&D0ufcef@ arS;puftem;,lcsdef/ nae
qDrS em&DoaH csmif;acguo f ?H yifv,furf;OD; opfeD cif; vrf;av#mufxGufcsdef/ nae (6) em&DrS (9)
yiftdk}uD;xufqDrS oef;acgif,H tusnf;wef em&Davmuftxd &Jabmfrsm;ESifh pum;0dkif;zGJ@csdef
iSufqdk;xdk;oH? ponfjzifh wae@wmv_yf&Sm;r_udk pepfwus jzwf
u|ef;zufqpf tusOf;pcef;wGif q&m oef;avh&Sdonf?
Aef;armfwifatmifEiS hf &JabmftcsKd @utaqmif(4)?
q&mjroef;wifEh iS hf u|eaf wmfw@kd u taqmif(9)? q&monf ol,Hk-unf
ppfbm;wdkufo¿mef taqmifESpfaqmifrSm xdyf &m rmhup f 0f g' tbd"rRm
csif;qdkifjzpf+yD; a0;vnf;ra0;vS/ tvGefqHk; cJwpf
ypfpmavmufawmifr&S?d trSeaf wmh axmifoq H ;l udo
k m ydik Ef ikd p
f mG avhvm
}udK;0if;twGif;&Sd taqmifESpfaqmifudk tv,frS xm;onfr[kwf? bm
oHql;}udK;jzifhxyfI uef@xm;jcif;jzpfonf? q&m
Aef ; armf w if a tmif a eonf h tjcrf ; buf w G i f oma&;t& ES p f j cif ;
taqmif(6)aqmif/ u|eaf wmfw@kd tjcrf;bufwiG f c&pf , mef 0ef ; usif r S
vnf; taqmif(6)aqmif? oHql;}udK;umxm;
aomfvnf; [dkbufonfbuf ul;Edkifonfh oHql; }uD;jyif;vmcJah om q&m
}udK;wyf wHcg;wpfayguf&Sdonf? a&mufpuawmh onf Ak'<tbd"rRm udk
ul;oef;cGifhr&? odk@aomf xdkuef@owfcsufrsm;rSm
od y f r =umvd k u f y g? [d k b uf o nf b uf tjyef vnf; twGi;f usus avh
tvSeful;oef;=ujcif;jzifh tvdktavsmuf ysuf vm xm;ol jzpfa-umif;
jy,foGm;onf?
q&mAef;armfwifatmif&&dS m taqmif u|ef;ay:wGif q&m0wÎ&m;rysuf vkyf
(4)od@k tcgtm;avsmpf mG u|eaf wmfa&mufjzpfonf? onfh tvkyrf sm;teuf eH&u H yf owif;pma&;jcif;
q&mhtdyf&mteD;wGif pka0;avh&Sdaom ouf}uD; vnf;ygonf? yifv,fc&D;ESifh a,mufoGm;rsm;udk
pum;oufi,f=um; pum;0dkif;wGifvnf; r=um rD;zkwf&mrS&aom xHk;jzifhajrjzLawmifhvkyfonf?
r=um xdkifjzpfonf? yDuif;/ bDbDpD/ AGDtdkat/ jrefrmhtoHponfh toH
q&mAef ; armf w if a tmif o nf v nf ; vGiXhf mersm;rS xl;jcm;onfh owif;rsm;udk owif;
q&mjroef;wifhenf;wl tcsdefudk pepfwus t oHk;oyfcsufESifhtwl xrif;pm;aqmiftwGif;&Sd
oHk;csavh&Sdoljzpfonf? ta&;ay: udpP&SdcsdefrSty oH k ; xyf o m; oif y k e f ; }uD ; ay:wG i f pepf w us
tdyf&mxrS tdyf&m0ifcsdeftxd tcsdefZ,m;ESifh aumfvHcGJI a&;onf? u|ef;oufwrf;wav#muf
tvkyfvkyfonf? reuftdyf&mxcsdef tkef;yifpdkuf q&m. eH&u H yfowif;pmudk usaemfw@kd tav;xm;
avhusifhcef; (tdENd,a,m*D}uD;rsm;uJhodk@ OD;acgif; zwfcJh&onf? a&mufav&m t&yfwGif jzpfonfh
udk =urf;jyifay:odk@ aZmufxdk;xm;um ajcESpf enf;jzifh tvif;a&mifay;wwfonfh pma&;q&m/
acsmif;tm; tay:odk@ wnfhrwfpGm axmifxm; owif;pmq&mayyJ?
93
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
107
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
(1)
· Aef;armfwifatmif qdkwm
uavmif o m eD wm r[k w f
yk * ~ d K vf t &vJ xuf j ruf
jynf o l @ zuf u a&S Œ aqmif
jynf o l @ tvif ; a&mif æ
· 'Dtvif;a&mifudk
tarS m if a wG u &ef o l v k y f
csKyf}u tkyf}u zrf;qD;}uvJ
zkH;}u zd}u zsuf+zdK }uvJ
nwumud k ausmf j zwf & if ;
tvif ; [m tvif ;
}umav vif;av 0if;yavaygh
nwmeuf a v xif &S m ;avaygh
razsmhrrSdef wxdefxdefeJ@
t&Sdefrysuf *k%fodefvufcJh
ord k i f ; ouf a owif c J h +yD //
(2)
· Armpmayordkif;rSm
q&m}uD;rSdKif;&JŒ vrf;a}umif;ay:
acgif ; armf + yD ; csD w uf
jynf o l t wG u f OD ; xd y f y ef
Ed k i f i H a &;pH o mru
tEk y nmpH t &yg wH c G e f x l
pmay}oZm}uD;olwOD; jzpfcJhwm
q&mAef;armfwifatmifyg yJ //
108
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
· Aef;armfwifatmifudk
axmif x J o G i f ;
tusOf ; cs
wusG e f ; yd k @
acsrS K ef ; zd k @ }ud K ;pm;
rw&m;jyK cJ h } uol a wG o m
( ckawmh æ) xm0&aoqkH;
ysuf o k O f ; oG m ;&&if ;
ordkif;trSdKufjcif;xJ a&mufoGm;&
Aef;armfwifatmifuawmh cyfjyKH;jyKH;
toufqkH;oGm;ayrJh quf&Sifoef
emrnfwGif usefcJh&kHr#omru
pH x m;&r,f h ol @ vuf & m
tekynmawGyg qufjyD;usef
trSefw&m;zufu &yfwnf&if;
tcsdefumvrsOf;awGudk vGefajrmuf
&Sifoef xajrmufrSK awGeJ@ qufjyD;&Sif
8k % f a &mif w vG i f v G i f e J @ awmuf y qJ
ES v k H ; om;xJ u 'D } u,f e D
urB m wnf o a&G @ wnf y gap æ// ?
0if;wifhxGef;
18-10-2007
109
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
Ù ol æ æ
vlomrefygyJ
tarSmifxJrS±kef;x
b0udkavmif+r‡dKuf&if;
tvif;wpfp xGef;nSd
ESvHk;&nfavmifpmjznfhw,f æ
OD;a%Smufr#if rD;pmuspfw,fæ //
Ù uavmifwpfacsmif;eJ@
ordkif;udkaumufa=umif;qJG
wdkufyJGxJjzwfoef;&if;
udk,fhyHkwludk,fa&;vdk@ æ
Ù onfuavmifeJ@yJ
+idrf;csrf;a&;eJ@ppf
cspfoleJ@rkef;ol
jynfoleJ@&efol æ æ
trSefeJ@ trSm;
jywfom;wJh pnf;a=umif;wpfckqGJw,f æ?
Ù onfuavmifeJ@yJ
pl;xdk; æ ajrqGæ yuf=uJ
zGzGnifnif æ aygif;oif
yifpnfrxd æ tjrpfr+id
yuwd cspfjcif;
arwWmyef;cif;pdkufw,fæ //
110
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
Ù onfuavmifeJ@yJ
&efol@toJ pl;epfxdk;pdkuf
a'goyEMuf±dkuf
avmutwGufrdkufowJh æ
u|ef;pcef;rSm
uavmifwpfacsmif;eJ‹
acgif;wvm;xrf;+yD; wdkufcJhw,f æ //
Ù 0dZ…mynmawmifwufc&D;&SnfrSm
tbd"rRm
0rf;pmvHkw,f æ
ol@&iftHkjzef@usuf æ xGef,uf
oref;nuf æ
oD;xGufaumif;avpG ?
Ù tarhtdrfeJ@ æ
e&odef æ udkudk;u|ef;
vGef;jyefc&D;oGm;
opPmw&m;&Sm æ
'kuQopPm æ pmrsufESmacguf±dk;
usdK;+yD;&if;usdK;cJh æ //
Ù rD;awmuft&ufvdk
cg;ouf æ &Sw
b0jywfa&G@a=umrSm
&wemodkufjzpfwnf
yx0Dajrv$m aovmxktwGuf
x,f0g rdk;vkæ rm;rwfðy
rSwfwdkifwpfckpdkufxl
ol æ æ æ //
zdk;eD
30-10-07
111
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
muAsm
u
EdkifiHw
112
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
wdrfawGuif;rJh
=u,fawGvif;vufwJh aumif;uif[m
&$HŒxlxyfwJhvrf;ukd ac:roGm;Ekdifbl;av?
tjypfuif;pifwJh =u,fawGukdrS
a'goeJ@ =unfh&if;
&$HŒaynpfwJh cE<mukd,fukd ±Hk;xGufzdk@
óud;pm;cJhwJh ae@&ufumv
ig ææ b,fawmhrS rrkef;wD;cJh ?
±kwfw&uf
yef;awG a0qmyGifhwJh aEGOD;[m
oifhtm; OayuQmðycJh
odk@r[kwf æ r!‡Kd@cifEkdifcJh?
t=unfhwcsuf
bma=umihrf vGaJ &SmifEidk cf hJ
tJ'Dta=umif;jycsufukdrS
oHo&pdwfawGeJ h tajz&Sm=unhf&if;? ?
113
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
114
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
rmydkjrpfurf; wav#muf
wae@vHk; vrf;av#mufcsif&JŒ
rmydkqdyfcHwHwm;
taqmuftOD; 63 tem;vrf;av#muf&if;
ukefwifoabFmawG
ta0;uae vSrf;jrifae&&JŒ?
'Duae@ b,favmufawmifrS
0rf;eJae&ovJav
ar 20 rSm aocJhvdk@&ayrJh
ESpfrsm;pGm ESpf 40 wdkifatmif ±kef;uefcJh?
aocsmwmu
b,ftcsdefxd touf&Sifoef+yD;cJh
ydkaumif;wJh b0wcktwGuf
qufvufóud;pm;oifhw,faygh?
115
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
mþurÉm
ao
vSKyf&Sm;ae
‘‘
ESpf 50 twGif; r}uHKpzl; pD;yGm;a&;?
b@ma&; tusyftwnf;}uD;tjyif
r_yD;qHk;ao;wJh? _yD;qHk;zkd‹vnf;
vrf;rjrifao;wJh ppfyGJ}uD;ESpf&yfeJ‹yg
&ifqkdif&r,fh ta&G;aumufcH
orRwopf tdkbmrm
bmawGjyifqifzkd‹ vkdtyfygovJ
116
’’
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
zwfpm
vli,f 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
auo&mZm 12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
jcaoFrh if; 12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
rSef-unfhjcif; 12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
OD ; OD ; uef q if h 12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
au
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
121
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
ukex f wk v f yk rf u
_ &wJh tjrwfaiG[m a':vm 534 'Dwcgtar&duefEikd if &H ŒJ b¾ma&; t=uyf
bDvsH±SdcJh+yD;/ b¾ma&;vkyfief;u&±SdwJh tjrwf qdkufr_}uD;rSm ododomom ay:xGufvmwJh udpP
uawmh a':vmbDvsH 300 awmif±Sdygw,f? wckuawmh tar&duefu acgi;f aqmifawGe@J abm
'g[mtaumiftxnfrygyJ pm&if;awG vufv$J *aA'ynm±SifawGajym-ajymaewJh olwdk@EdkifiH&JŒ
wmvkyf&if; jzpfay:vmwJh (pm&if;t&) tjrwf aps;uGub f ¾ma&;/ vGwv f yfpmG pD;qif;wJb h ¾m
awGjzpfygw,f? vGefcJhwJh tESpfav;q,fuqdk&if a&;pepfqdkwm tvdrftnmom jzpfw,fqdkwm
b¾ma&;vkyfief;u&wJhtjrwf[m ukefxkwf ygyJ? xdyfwef;b%f}uD;awG 'kuQa&muf=uawmh
vkyfr_u&wm&J@ 4µ om±Sdygw,f? Ed_if;,SOf=unhf orwud k , f w d k i f a±S @ uxG u f v m+yD ; jynf o l @
zd@k yg? 'Dvekd @J aiGa=u;avmu[m tar&duefEikd if &H ŒJ b¾mbDvsHaygif; 700 eJ@jyefu,fwifwmygyJ?
pD;yGm;a&;/ vlr_a&;/ aemufqHk; EdkifiHa&;udkawmif wu,fu tar&duefEikd if &H ŒJ xdyq f ;kH vky}f uD; 500
csKyfudkifjc,fvS,fwJh taqmuf ttHk}uD; jzpfvm pm&if;xJrSm ygwJhvkyfief;awGxJrSm 7µ avmuf
cJhygw,f? ±kyf0wˆK taumiftxnfudk rjzwf [m EdkifiHawmfu“u,fwif”xm;&wmawGyg?
oef;yJ aiGuae aiG/ pm&if;uae pm&if; jzpfwJh 'ghtjyif oD;ESHvkyfief;awGudk EdkifiHawmfu yHhydk;
pD;yGm;a&;u vGefuJvmwJh vuQ%m jzpfygw,f? w,fqdkwmrsdK;awGvnf; ±Sdygao;w,f?
wzufrSmawmhvnf; tar&duefEdkifiHtzdk@ wu,f v d k @ om tar&d u ef a ':vmud k
ukefypPnf;eJ@ 0efaqmifr_awGudk jynfyodk@ wifydk@ pD;yGm;a&;t& tiftm;}uD;Edik if aH wGu Edik if w H um
wmxuf wifoGif;wmu ydkrsm;vmygw,f? 'D aiGtjzpf vufcHxm;r,f/ udk,hft&HaiGawGudk
taetxm;awGeJ@ ppfoHk;p&dwf jrifhwufvmr_ a':vmtjzpf xm;r,fqdk&if a':vm[ma±$eJ@
wdk@a=umifh tar&duefEdkifiH&JŒpD;yGm;a&;[m aiGay; wwef;wnf; toHk;0ifwJh aiGa=u;jzpfaerSmyg?
aiG,l ±Sif;wrf;uGm[r_awG qufwdkuf jyvmwm 'gayrJh 'Dvkdjzpfzdk@qdk&if tar&duef[m tpOfyJ
jzpfygw,f? 2006 ckESpfu aiGay;aiG,l±Sif;wrf; EdkifiHa&;-ppfa&;t&a&m pD;yGm;a&;t&yg urBmh
uGm[r_[m a':vmbDvsH 800 ausmf+yD; olwdk@ xdyfwef; 'ifuarmfjzpfaezdk@ vdkygw,f? 'gqdk&if
*sD'DyD&JŒ 6µ ±Sdygw,f? 'DuGm[csufudk jynfyEdkifiH ol@rSm“rsdK;cspf”awGvnf;ayg/“r[mrdwf”awG
awGu 0ifaiGawGeJ@jyefxdef;nd‡ygw,f? Oyrmwck vnf;0dkif;+yD; vuf!d_;!$ef&ma&jzpfvdk@ xdor# a±$
jy&&if tJ'DESpfrSm tar&duef&JŒ aiGa=u;±Sif;wrf; jzpf a erS m yg? 'gayrJ h txuf r S m ajymcJ h o vd k y J
u a':vm 6²5 oef; t±H_;jyae+yD; *syefeJ@ w±kwf tar&duefEdkifiH&JŒ pD;yGm;a&;[m ocF g&w&m;udk
wdk@uawmh a':vm 3²9 oef;eJ@ 9²1 oef; ydkaeyg rvGefqefEdkifavawmh opPmt±SdqHk;vdk@ xif&ol
w,f? olw@kd u 'Dyakd ewJah iGawGukd tar&duefEikd if H awGuawmif zJusOfwmudk awG@vm&ygw,f?
xJ r S m yJ t&if ; tES D ; awG 0,f , l v d k u f y gw,f ? wavmuyJ jyifopf/ *smr%DpwJhEdkifiHawG[m
tckq&kd if urBmah iGa=u;aps;uGuu f pm&if;rnDr#r_ ±k±Sm;/ w±kwfvdkEdkifiHrsm;eJ@ urBmhaiGa=u;pepf
awGukd xde;f ndz‡ @kd twGuf wae@uakd ':vm 2 bDvsH topfw&yf xlaxmifzdk@ wdkifyif=uw,fqdkwJh
avmuf tar&duefEdkifiHxJudk pD;qif;ae&ygw,f? owif; xGufay:vmygao;w,f?
'dtwGuf awG;awm ylyifae=uolawGuawmh a':vm&JŒwefbdk;[m ig;ESpfr# qufwdkuf
tckvdk ar;cGef;xkwfygw,f? woufvHk; 'Dtwdkif; xd;k us+yD; ,cktcgwjcm;Edik if aH wGuaiGa=u;rsKd ;pHek @J
yJ oGm;ae&awmhrSmvm;wJh? vJvS,fE_ef;[m t&ifxuf 25µ awmifedrfhus
126
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
(u)
obm0wGiv f nf;aumif;/ vl@tzG@J tpnf;
wGiv f nf;aumif;/ qef@usib f uf yËdyuQrsm; wnf
&Sdaeonf? xdkqef@usifbufrsm;onf tjyef t
vSef wnfrSD/ tjyeftvSef wdkufckduf/ a=umif;usdK;
qufpyf aygif;pnf;aeonf? wkd;wuf a&GŒvsm;
ajymif;vJaeonfqdkonfh ±kyfb0jzpfpOf oabm
w&m;udk vufcHajz&Sif;onfhenf;onf 'dkif,m
vufwpfenf;yif jzpfonf? ,if; 'kid , f mvufwpfEiS hf a=umif;usdK;qufoG,fr_rsm;rS uif;uGmI pdwWZ
qef@usio f nfeh nf;rSm wuUaA'enf;yif jzpfonf? qefqef pOf;pm;onfhenf;twkdif; pOf;pm;=ujcif;
wuUaA'enf;onfum; tb,fenf;? wuUaA' yif jzpfonf? Oyrm jyygrnf? awmawmifvr$ ;f onfh
enf;onf pdwWZt&mrsm;ESifh ywfoufonf? iSufzsm;a&m*gykd; xlxyf&m aus;vufa'orsm;
t&m0wˆKrsm;/ obm0udpP/ EkdifiHa&;/ vlr_a&; wGif iSufzsm;a&m*g a0'em cHpm;ae&olwkd@onf
jy\em&yfrsm;udk wu,fhjzpfwnfr_ tajctae awmapmifhewf/ awmifapmifhewf/ uGif;apmifhewf/
rsm;ESihf tjyeftvSef a=umif;usKd ; qufo, G rf r_ sm; uGi;f ydik u
f zrf;pm;aoma=umifh xdak 0'emudk cHpm;
rS uif;uGmI pdwWZqefqef pOf;pm;onfh enf;yif ae&jcif; jzpfonf[laom pOf;pm;enf;jzpfonf?
jzpfonf? t&m0wˆKrsm;/ udpP&yfrsm;. wuJh pdwWZ awG;qenf; jzpfwJhtwGuf wa,mufESifh
ajymif;vJr_ESifh jzpfay:r_wkd@rS uif;I rlaocsI wa,muf rwl=ujyefay? rdrpd v JG ef;onfh yk*v ~ ud
pOf;pm;onfh enf;yifwnf;? pdwWZrsm;rSm xyfrH uGJjym;oGm;jyefonf? iSufzsm;
vl@tzG@J tpnf;rS wcsKd @aom vly*k Kd~ vfrsm; a&m*ga0'em cHpm;ae&jcif;rSm awmapmifhewf
onf rlaocsI pOf;pm;enf; okd@r[kwf wu,fh awmifapmifeh wfrsm;udk rawmif;yef rwd;k ±d;_ yJ rwf
jzpf w nf r _ tajctaersm;ES i f h tjyef t vS e f wyfu qD;oGm;Ijzpfonf? odk@r[kwf awmwGif
128
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
Armjynf
ajr,mjy\em (4)
apmrdk;atmif
pepfudk ajymif;vJvu kd u
f m oD;ESpH yg;jzifh ay;aqmif qdkouJhodk@ qHk;±Hk;oGm;onf? csrf;omv,form;
apcJhonf? ppftkyfpku ol@twGuf bufpHkwGuf tenf;pkrSm ajrcGefukd pyg;jzifh ay;aqmifEkdifonhf
csufum ydkI tjrwftpGef;&&Sdaponfh pepfukd wdkif qif;&JrGJjymus v,form;trsm;pk}uD;rSm
ajymif;vJvdkufjcif;jzpfonf? 1988 vlxkta&; 0rf;pmxJrSm zJhay;=u&onf? 0rf;pm;rvHkavmuf/
awmfyHk}uD;rwdkifrSDumvuwnf;uyif oD;ESHpyg; 0rf ; pmyk w f a ysmuf q H k ; aeonf h v,f o rm;/
jzifh tcGefxrf;aqmifapcJhonf? v,f,mcGefrSm aºuG;xlajymojzifh wvif;uGufxJwGif aumuf±dk;
w{uukd pyg; 2 wif; owfrSwfum v,f,m ESifhtarSmfyHkyJusefcJhonfh v,form;xkrSm xdk
ajrcGefay;aqmifapcJhonf? Todk@ ae0if; r/ q/ ajrcGefpyg;onf wuJh 0efxkwf 0efydk;jzpfonf?
v ppftkyfpk. oD;ESHpyg;ay;&onfh ajrcGefpepfukd usdefpmoifhaeonfh ajrcGefjzpfaeonf? qif;&J
rnfonfhckESpfwGif ay:vpDcsrSwfcJha=umif; pHkprf;/ v,f o rm;rS m }uH z ef c sD ; iS g ;/ aygif E S H + yD ; &onh f
qef;ppfqJjzpfonf? 1986 - 87 0ef;usifumv aiGuav;jzihf pyg;0,fum ajrcGefay;=u&onf?
u jzpfvrd rhf nf[k cef@reS ;f wGuq f rdonf? rwdusyg? od k @ jzpf & m v,f , majrcG e f a =umih f qif ; &J
aocsmonhftcsufrSm 1988 =o*kwfv v,form;xkrSm ydkI epfrGef;cJh&onf?
8 &ufrSpwifcJhonfh ta&;awmfyHk}uD;xJwGif Armjynf uG e f j rLepf y gwD / aus;vuf
&efukefwdkif;twGif; òrdŒe,ftcsKd@rS v,form;xk ajr,mjy\emokawoerS 2003 atmufwb kd m
onf pyg;jzifhay;&onfh ajrcGefukd qef@usifcJh=u wGif Armjynfajr,mpepfESihf ywfoufI qef;ppf
onf? v,form;xku 'Dru kd a&pDEiS hf vGwv f yfciG hf csufwapmif xkwfjyefcJhonf? ,if;xkwfjyefcsuf/
ukd toD;oD;awmif;qdk wkdufyGJ0ifcJh&m v,f,m qef ; ppf c suf x J r S ajr,may:rS aoG ; pk w f r _ E S i h f
ajrcGefukd ,ciftwdkif;aiGa=u;jzifh ay;cGihfðy&rnf ywfowfI xkwfE_wfazmfjyvdkufygonf? ,ae@
- oD ; ES H p yg;jzif h v,f c G e f a y;&onf h pepf u k d etz zufqpf ppftkyfpk. v,f,majrcGefukdyg
zsufodrf;ypfzdk@ awmif;qdk wdkufyGJ0ifcJhbl;onf? oHk;oyfxm;onfudk awG@&ygvdrfhrnf?
xduk o hJ @kd oD;ESpH yg;jzifh v,fceG /f ajrcGeu f dk owfrw S f ajr,may:rS aoG ; pk w f r _ &S d a ev#if -
cJhojzifh tkyfpdk;ol ppftkyfpkonf yxrwcsuf ya'o&mZfaoG;pkyrf v _ nf; &Sad eonf? ya'o&mZf
apsESdrfIay;acsp&mrvdkyJ xkwfvkyf+yD;om;pyg;ukd pepfwGif ajr&Sifu v,form;ukd aoG;pkyfaom
vufxw J iG o
f rd ;f xm;um jrwfEikd o f r# jrwfatmif o¿mefonf oD;pm;co¿mefjzpfonf? tvkyf
vkyfEkdifonf? v,fomrm;xHrS tcGefaiG aiGa=u; oD;pm;c/ oD;ESHoD;pm;c/ tojymoD;pm;c ponfh
rSm pyg;rS&&Sdaom tjrwftpGef;ukd vdkufrrSDay? o¿mefwdk@onf tpGef;xGuftvkyf(odk@r[kwf)
'kwd,wcsufrSm EkdifiHjcm; odk@a&mif;csr_ pyg; tpGef;xGufwefzdk;. wckwnf;aom tus,f
wefcsed rf mS ydI k wd;k yGm;bG,&f myJjzpfonf? av#mu h s tjyef@jzpfay:onfh jzpf±dk;jzpfpOf o¿mefom
roGm;Edkif? wwd,tcsufrSm jynfwGif;&duQmukd jzpfygonf? odk@&mwGif ajr&Sifpepf aoG;pkyfr_
ydkIzlvHkaponf? EkdifiHa&;tjrwf ydkxkwfEkdifcGifh o¿mefonf oD;pm;cppfppfo¿mefr[kwaf om
&apcJhonf? tajctaersKd;awG a&m,Sufaeonfh o¿mef
v,form;rsm;bufu rnfodk@jzpfrnf tjzpfESihfvnf; az: jyonfrsKd;&Sdygao;onf? EdkifiH
enf ; ? oD ; csif ; wyk ' f x J u pmom;twd k i f ; awmfajr&Siu f aoG;pkyaf omo¿mefqv kd #if yd&k uf
“qH k ; ±H k ; jcif ; om &if r S m yd k u f I id k ± _ d u f u myif ” pufonf? ydk±_yfaxG;onf? v,form;u EkdifiH
135
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
S zG‹J pnf;r_
tv
“wjym;ESpjf ym; yJvifjym; (jym;vm;puUL AvHx)l 2 (xlxxl xJ zJ k;d aESmifwh )J 2
*DwESihf
ay;avonf? Tod@k jzifh ukw d if&. D aus;vuf*w D eD;wGif &Jabmfrsm;u oDqu kd cke=f upOf [mrked u
D m
tzGJ@tEGJ@onf aus;vufb0o±kyfudk azmfay; udk r_wfI oD;csif;aw;oGm;rsm;udk azmf=uL;cJhbl;
avonf? onf? tar&duefokd@ acwWa&mufvmpOf o}uFef
ol@vuf&m. xl;jcm;r_wckrSm wa,m yGJrsm;Y 'dk;ywf0kdif;wGif 'kd;ywft±dkif aw;oGm;ESifh
wckxJudk ywfrESifhvif;uGif;ESifh aygif;pyfwGJzuf “a&$tkd;pnf” aus;vufoDcsif;udk [mrdkeDumjzifh
xm;jcif; jzpfonf? xkvu dk of nfh ywfrjrnf[;D oH/ o±kyfazmfay;&onf? yavGr&Sd/ ESJr&Sdojzifh tvkyf
pl;&Jonfh vif;uGi;f oHw@dk ukd azmufxiG ;f &if; a&SŒu jzpfatmif zefw;D ay;&jcif; jzpfonf? bm*smoHu
vrf;jyac:aqmif&ef wa,moHukd tvH;k t&if;jzifh pl;pl;xufxuf qGJqGJiifiif vkyfEkdifojzifh 'dk;ywf/
zGJ@&onf? ESJESifhyavGae&mwGif ,lxm;avawmh vif;uGif;/ 0g;vufckyfoHwkd@jzifh tqifajyonf[k
toHudk tiftm;}uD;atmif zefwD;xm;onfrSm qd&k rnf? ok@d aomf ArmyG=J unfh em;qifonfh y&dowf
obm0usvSonf? ywfrudk toHtav;taygh u b,fr# pGJnd‡rnfenf;?
twuftus jzpfap&ef tzdtazhgxk&onf? xdk rnfodk@yif qef;opfwDxGif =uygap
ywf r oH u &if u d k ±k d u f c wf x d r S e f a vonf ? vlxkem; vlxk&ifwGif qGJnd‡zkd@vdkonf? Armh
wa,moHu &ifuv kd y_ cf wf ndw, G af pavonf? aus;vufa&ajrp±dkufESifh aus;vufb0 taiG@
vif;uGi;f &Syo f u H ywfrxDo[ H ed ;f oHudk vkud zf uf toufudk ±d_uf±_&ygrS xdkzGJ@oDzefwD;r_ aus;vuf
ap&ef tm;jznfhay;&jcif; jzpfouJhodk@ ajcmufvHk; *Dwonf atmifjrifrmS jzpfonf? vrf;a[mif;ay:
ywfESifh c|ifcsyfpnf;0g;rSm aw;oHudk a&pD;tvsif wGif qifhum xGif=uonfqkdaomfvnf; vlxk
uJhodk@ pD;qif;Ekdifap&ef abmiftjzpf urf;yg;rsm; vufcHxm;+yD;om; pGJvef;ayG@zuf xm;+yD;om;
tjzpf pnf;uef@ay;xm;onf[k cHpm;&onf? ,Ofaus;r_rSm wnf&Sd +rJ+rHaerSmjzpfonf?
Tae&mY ywfrae&mwGif taemuf
wkid ;f (drum) bifukd xnf=h unfrh o d nf? wa,m (*)
tpm; taemufwkdif; avr_wfud&d,m uv,f udkwif&D. aus;vuf*Dw vufoHu
&Deuf (clarinet) udx k nf=h unfo h nf? taemuf ESpfck? toHoGif;xm;aom wdwfacGESpfck? ol.
wdik ;f wl&, d m ypPn;f rsm;jzifh pdwu f ;l xJwiG f tpm; 'kwd, vufoHrSm tkd;pnfjzifh wGJpyfxm;aom
xkd; wD;r_wf=unfhrdonf? Armjynf aus;vufvlr_ aw;oH*Dw jzpfonf? wa,mESifh tkd;pnfoHudk
b0udk azmf=uL;Edkifyghrvm;? ,ckuJhodk@ aus;vuf =um;&cHpm;&pOf Armhwl&d,m ypPnf;jzpfonfh
,Ofaus;r_p±kduf taiG@toufrsm;udk &&Sdaponfh tdk;pnftpm; tjcm;wl&d,m ypPnf;udk tpm;xdk;
*DwzGJ@EGJ@r_udk rSDatmif azmf=uL;Ekdifyghrvm;? wck I r&a=umif; ydI k yif odomoGm;onf? aus;vuf
awmh &Sdonf? ESJ/ yavGESifh wa,mtpm; pEN,m; vlxu k tk;d pnfaw;oGm;udk “t±dik ”f [lI trnf
jzifh aus;vuf*Dw aus;vufvlxkaw;oHrsm;udk wyfcJh=uonf? uJa[h t±kdifwD;uGm? t±kdifeJ@
wD;cwfcJh=ubl;onf? =um;cJh jrifcJhbl;onf? vlxk pzGifh=u&atmif? t±dkifu uprf;yg æ ponfjzifh
cHpm;Ekdifrnf[k ar#mfvifhrdonf? xkdtac:ta0:onf vlxkpum;vHk; jzpfonf?
awmckd olykefawmfvSefa&;orm; jzpf t±kid af w;oGm;u vlxek m;wGif pG+J rJ+yD;om;? yavG/
vmpOf xdrk w d af qG &Jabmfuyif [mrked u D m (ac: ) ESJ/ pEN,m;wdk@jzifh wD;cwfcJh=uonfudk em;axmif
bm*smwvuf 0,fay;bl;onf? wkdufyGJ xGufcg cJh=ubl;onf? yGJawmfrsm;wGif vnf;aumif;/
139
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
ZmwfcakH y:wGif vnf;aumif;/ jrifb;l =um;bl; cJ+h yD; 'kwd,ajrmuf cHpm;r_rSm vlrsdK;cspfpdwf/
jzpfonf? ,ckvnf; wa,mudw k if&.
D aus;vuf wd k i f ; jynf c spf p d w f / rd r d , Of a us;r_ u d k jrwf E k d ;
t±kdifaw;oGm;udk twD;wa=umh/ tqkdwa=umh wG,w f mvmonfh pdwjf zpfonf? xkpd w d rf sm;onf
vkyfxm;onf? aus;vuf yOPvuf*w D cHpm;r_ vdi_ ;f vdyrf sm;xJwiG f
“od*/ô od*/ô ,Ofvo S nf/ ,Ofvo S nf” t[kefjzifh a&m,Sufyg0ifvmcJhjcif; jzpfonf?
qdkaom pum;vHk;ESifh aw;oGm;rSm r±dk;EkdifcJhonfh wqufxrJ mS yif ,ae@tarSmifacwfumv trsKd ;
pmom; aw;oGm;jzpfonf? “b,f b,fajc ,drf; om;,Ofaus;r_onf tpGrf;ukef zl;yGifhzGH@òzd;cGifh r&
ygvkd@ nmvuf nmvufcsD” ponfhaw;oGm; onfh ,ae@tajctaeukd owdjyif;jyif;jyjy &ap
onfvnf; aus;vufvx l Ek iS hf vltawmfrsm;rsm; onf? todw&m; wHcg;csyfudk zsyfceJ yGifhaponf?
tvGwfeD;yg;&ae=uonf? ,if;wdk@udk wa,m trsdK;om;nD!Gwfr_jzifh vGwfvyfa0pnfaom
q&m udw k if&u
D ol@ wa,moHjzifh qef;opfxm; vl@tzGJ@tpnf;wGifom ,Ofaus;r_toD;oD;onf
onf ? wa,mES i f h wG J z uf x m;onf h oH q ef ; vGwfvyfpGm zl;yGifhcGifh&SdrSm jzpfonf? zHG@òzd;atmif
tdk;pnf[k ac:&vdrfhrnf xifonf? trsdK;om;toD;oD;onf rnfodk@}uHatmif v_yf
xdw
k a,mtk;d pnf oHqef;u av;rdepf &Sm;±kef;uef =u&rnfenf;? xdkpdwf"gwfrsm;udkyg
om &So d nf? “wjym;ESpjf ym; yJvifjym;”ukd zG@J xm; w&dy&f yd f vdi_ ;f xapcJo h nf? ,if;wk@d onf wa,m
onfh ywfrESifh ajcmufvHk;ywf wa,mzGJ@r_aw;oH udkwif&D. aus;vuf*Dw yOPvuf. tvStyudk
u ig;rdepfcef@r#om &So d nf? ESpcf ak ygi;f ud;k rdepfcef@ cHpm;&mrS qifhyGm;ay:xGufvmonfh cHpm;r_yif
om tcsdef=umonf? wa,mudkwif&Du bmudk jzpfonf? vlxkudk odrf;±Hk;!GwfEl;aponfh *Dw
&nf&G,fI ,ckuJhodk@ aus;vuf*Dwudk wrsdK; onf vl@pdwf"gwfudk pGrf;oefxufjrufaponf
wbmom vS y a0pnf a tmif zG J @ pnf ; xm;cJ h r[kwfvm;?
oenf;? xdktcsufudk zefwD;olom odayrnf?
y&dowftzkd@ ESpfrsdK;ESpfzHk cHpm;&onf? pdwfwGif aEG O D ;
emusirf /_ xHxk idk ;f aqG;ajrŒr_/ b0ifrus EGr;f ajcmuf 'D Z if b m 11/ 2008
r_ponfh pdwftnpfta=u;rsm;udk av#mfzGwf
c0gcsypfvdkufEkdifonf? xkdw'*F udk;rdepfwGif pdwf
Y vef;qef;vwfqwfomG ;onf? aysm&f i$ =f unfvhJ aus;vufvlxk? qif;&J
um jrL;ºuGvmonf? idkufjrnf;aeaom &ifckefoH
onf E_d;xjrefqefoGm;onf? *Dw aw;oGm; tzGJ@
om;vlxkp&kdufxHk; zGJ‹rIrsm;udk
tEGJ@u wrsdK;ESifhwrsdK; rwl=u? odk@aomf !d‡K@iifr_ -um;vdu k &f onfh tcku d f aus;vuf
yOPvufrSm wl=uonf[k a,bk,s ajymEkdifay
vdrrhf nf? tEkynm vuf&mu tvSty qif,if
&kyfyHkv$mrsm;? r&Sdqif;&Jom;
zGJ@pnf;r_ tiftm;aumif;oavmuf tpGrf;xuf eif;jym;b0 &kyyf v
kH m$ rsm;ukd pdwjf zifh
rSm jzpfonf? +idrfukwf xkdifraeEdkifawmhbJ jrL;ºuG
xu =u&onftxd/ ud, k vf ufvy_ &f mS ; vm&onf
jrif vkud &f onf?
txdo@l*w D uyOPvuftvSuodr;f ±H;k !dK‡ @iifEid k af yonf?
140
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
tawG
f ‹t}uHK
pp
ajymufusm;
141
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
&efoltiftm;(60)cef@[mrdrdwdk@xifwm; rumrdww hJ u
kd yf }JG uD;awGvnf; &Scd zhJ ;l w,f? atmif
wJhvrf;a=umif;twdkif; xdk;0ifvmvdk@ wdkufyGJudk yGu J dk xdkufxdkufwefwef &&Sdchw J hJ wdkufyaJG wGvnf;
vufOD;r_&SdpGm pwifwdkufcdkufEdkif vdkufw,f? rdrd &Scd yhJ gw,f? ta&;}u;D wmu wdu k yf jJG zpfpOfawGukd avh
pd w f } ud K uf ajrtaetxm;rS m tvpf t id k u f vm&mrSm ed*;Hk csKyt f jrife@J avhvmzd@k jzpfygw,f?
jzpfaewJh &efoludk teD;uyfwdkuf&wmjzpfvdk@ b,fvykd jJ zpfjzpf æ &JabmfawG&ŒJ touf
xda&mufr_&Sdw,f tcsdefjrefjrefe J@ wdkufyGJudk aoG;ac|;awGe@J &if;ES;D cJ&h wmjzpfv@kd æ awmfveS pf pf
tqH;k owfEikd cf @J w,f/ wrdepfavmufy=J umw,f? ordkif;twGif;u wdkufyGJawGudk jyefvnfavhvm
&efoloHk;a,mufao+yD;/*sDo&D;(2)vuf odrf;ydkuf oHk;owf ed*kH;csKyf=unfh=ur,fqdk&if a&S@quf&rJh
&&Sdw,f? teD;uyfypf+yD; tjrefwufxdk; aoewf wyf w nf a qmuf a &; pmrsuf E S m rsm;twG u f
aumufchw J mjzpfygw,f? 'DwdkufyGrJ Sm oifcef;pm tvif;a&mifwcsdK@ jzpfvmEdkifvdrfhr,f ar#mfvifh
ubmvJ æ? ed*kH;csKyfcsufubmvJ æ æ // ygw,f æ //
±Hk;tzJGuav;yJ jzpfayrJh tcGifhtvrf;
ay:vmwJhtcgrSm &efoludk wdkufcdkufacsr_ef;r,f +id r f ; armif O D ;
qdkwJh wdkufcdkufa&;pdwf"gwfudk *k%fjyKoif@w,f/ 30-10-08
awmfvSefppfumvrSm wdkufcdkufa&;wyfyjJ zpfjzpf/
±Hk;tzGJ@yJjzpfjzpf/ vlxkpnf;±Hk;a&;tzGJ@yJjzpfjzpf/ tcGitfh vrf; ay:vmwJth cgrSm &efou l kd
tm;vHk;[m wdkufcdkufa&;pdwf"gwf v$rf;+cHKzdk@ wdkufcdkufacsr_ef;r,fqdkwJh wdkufcdkuf
vdkw,f qdkwht J csuf æ æ
wdkufyGJwdkif;vdkvdkrSm &efolxuf tjywf a&;pdwf"gwfudk *k%fjyK oif@w,f/
towfomvGefwhJ wyftiftm;udk pkpnf;zdk@ rjzpf awmfvSefppfumvrSm wdkufcdkufa&;
Ek d i f b l ; / wcsd K @tajctaerS m omvG e f w J h wyf y J j zpf j zpf / ±H k ; tzG J @ yJ j zpf j zpf /
ajrtaetxm;/ tvpftidkuf&Edkifr_/ wdkufyJGudk
tjref tqHk;owfEdkifr_/ pwJhtm;omcsufawGudk vlxpk nf;±H;k a&; tzG@JyjJ zpfjzpf/ tm;vH;k [m
toHk;cs+yD; wydkifwEdkif acsr_ef;a&;wdkufyGJawG wduk cf u
kd f a&;pdw"f gwf v$r;f +cHKzd@k vdw k ,f
vkyfEdkifw,f qdkwht J csuf æ æ qdw
k thJ csuf
awmfveS pf pfy[JG m r&S&d mu &Sv d mwJjh zpfpOf
twd k i f ; av#muf v S r f ; ae&wmrd k @ rd r d v uf & S d
vufeufcJ,rf;eJ@ wwfxm;wJh ppftwwfynm
ud k toH k ; csEd k i f & r,f q d k w J h t csuf æ æ pwJ h
ed*kH;csKyfcsufawGudk &&Sdygw,f//
Armjynf a wmf v S e f p pf ord k i f ; rS m ppf a &;
wdkufyeJG @J ygwfouf+yD; jyefvnfwl;qG=unfh=ur,f
qdk&if rwdkufoif@vdk@ a&SmifcJ@&wJh wdkufyGJawGu
ydrk sm;ygw,f? wdu k jf zpf+yD; ±_;H cJw
h hJ wdu
k yf aGJ wGvnf;
rsm;ygw,f? atmifyG&J w,fqdkayrJh t±_H;eJ@tjrwf
146
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
mpum;ajy
u
f w
ajc
k i
Edi H
y
vm
u
av;
rsm;
rl&if; pma&;q&m æ
prDvfeifhpuD; (blvfa*;&D;,m;)
bmomjyefol æ
at;jrrGefodef;
147
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
148
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
yef;rmvmrsm;ukd
pku
d yf sKd ;jyKpjk cif;
bmomjyefol =
rif;Eki
d x
f e
G ;f
bmomjyef o l - rif ; Ek d i f x G e f ;
151
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
ˆK
0w (1)
ol & d e f a erif ; u jyif ; vS y gw,f ? um;vrf ; r}uD ;
wav#mufvHk;[m wHv#yfawGx+yD; t&nfrsm; aysmfusoGm;
rvm;vk@d awmif xifrw S &f ygw,f? tckvdk jyif;jyif; xefxef
}uD; yl+yD;&if r=umcif rkd;}uD;&Gmawmhr,fqkdwm vlom;
wkd@&ŒJ tawG@t}uHKt& odaeygw,f? 'Davmuf yljyif;
vSwhJ aea&mifjcnfatmufrmS }uHKvSaD zsmah wmhvw S hJ
ukd,fcE<may:rSm pkwfjywfaya&+yD; a[mif;EGrf;
aewJh t0wfrsm;ukd 0wfqifxm;wJh vl}uD;
wa,muf[m tqifyifray:awmhwhJ
vG,t f w d w
f vH;k ukd vG,x f m;+yD; ausmay:
rSmawmh }uHKvSDazsmhawmhaewJh 8 ESpf
ausmft&G,f uav;i,fwa,mufukd
ykd;xm;um wvSrf;csif;tm;cJ+yD; av#muf
vSrf; aeygw,f?
jrjr0if;[m om;av;
aumuf,v l @dk &vmwJh pGe@f
ypfypPnf; (bl;cGH) rsm;ukd
aumif ; Ek d ; &m&m a&G ; +yD ;
oGm;a&mif;cJh&mrS tjyef
om;trdEpS af ,muf xrif;
pm;&ef [if ; 0,f v m+yD ;
tdrt f a&muf om;av;ukd
apmif h & if ; vrf ; r}uD ; qD
uko d m w=unfw h nf; =unfh
um ar#mfaerd&Smw,f?
152
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
“a[h - tjr æ rif;tjr r[kwzf ;l vm;”qkdwhJ orD;av;a& æ vkd@ ac:&if rxl;bl;? rvmbl;?
toHukd=um;wmeJ@ jrjr0if;[m toH=um;&mqD om;av;a& æ vkd@ac:rS ‘Asm’ æ qkd+yD; vmwm?
=unf h v k d u f a wmh uav;uk d ausmyk d ; xm;wJ h rdbuvnf; csppf Ek;d eJ@ ol}udKufovkyd aJ c:/ t0wf
vl}uD;u tm;&0rf;omeJ@ vSrf;=unfh+yD; - tpm;vnf; tpfukdawGeJ@ twlwl qifay;xm;
“a[; æ tjr tjr æ tpfukdav;av/ ig wmuG? tu uwmawmif rif;om;uyJuwm?
tpfuadk v;yg[? eif igu h dk rrSwrf ad wmhb;l vm;”vk@d tomae/ tomae/ rodcsifa,mifaqmifae”
xyfcgwvJvJ ar;vkdufawmh - vkd@ajymawmh jrjruvnf; acgif;ndwfvkdufyg
“[if æ tpfukdav; tpfukdav; b,fu w,f? +yD;awmhrS æ
vmwmvJ [if”vkd@ ajymajymqkdqkd vl}uD;qDukd “ig æ tckvmwmu rif;wkd@qDukdyJ xGuf
ajy;oGm;}udKvkduf+yD; ausmay:u uav;ukd qG+J yD; vmcJhwm æ igwkd@&GmrSm ightdrfaxmif rdom;pk/
ayG@csDxm;vkdufum uav;ukd aoaocsmcsm nDrav;vSvSwkd@ rdom;pk/ igwdk@ aqGrsdK;om;csif;
=unfhvkduf+yD;awmh - awG/ igwkd@rdwfaqGawG/ tkd æ uGm tukefvHk;
“[if - 'g vSvS&ŒJ uav;av; r[kwfvm; tukefvHk; w&GmvHk;ygy/J em*pfu ac:oGm;vkd@ bm
tpfukd? awmfawmfawmif }uD;vSygayghvm;”vkd@ qkdbmrS r&Sdawmhbl;? w&GmvHk; aysmufoGm;+yD?
ajym&if; ajymajymqkdqkdeJ@ uav;ukd &ifcGifxJ yifv,fjyif}uD; jzpfae+yD? ig&ŒJ tdraf xmifrmS vnf;
qGo J Gif;xm;vkdufum rsuf&nfawG w+zdKif+zdKifus igwa,mufyJ usefawmhw,f? nDrav; vSvS&ŒJ
vmygawmhw,f? tdrfaxmifrSmvnf; 'Duav;wa,mufyJ usef
uav;av;uvnf; jyL;a=umifa=umifeJ@ awmhw,f? awmuf æ pOf;pm;rdwkdif; b0t
jyef=unfhvkduf&if; “tar æ tar”eJ@ atmf+yD; usKd ;ay;ukd pdwef mvGe;f vk@d 'Duav;ukad c:+y;D ig æ
ikdvkdufygw,f? [kdae&mu xGufchJwm æ tjra& æ tpfukd 0rf;
“om; æ om;a& æ rif; æ }uD;arukd rrSwrf d enf;vGef;vkd@yguGm”? ajymajymqkdqkde@J vl}uD;[m
awmhbl;vm;[if? tkd =unfhygOD; æ ol@tar t xdef;rEkdif odrf;r&jzpfum ikdcsvkdufygw,f?
i,fwkef;ueJ@ wyHkpHxnf; wlvkdufwm æ aemf”? 'Dtckud rf mS yJ pGe@f ypfypPn;f rsm;ukd &oavmuf
“tkd æ wlwmawmh rajymeJ@awmh? ±kyfwif aumuf,lum tdwf}uD;wvHk;eJ@ xnfhxrf;+yD;
wlwm r[kwb f ;l ? pdwuf vnf; twlwyl ?J oDcsi;f tdru f dk xrif;pm;jyefvmwJh om;uav; pk;d rk;d ausmf
qkwd m ausmif;uyGrJ mS uwmawG æ tkd æ tm;vH;k [m rdrdwkd@tdrfrSm vlawGtrsm;}uD; 0kdif;=unfh
ygyJuGm æ vSvS i,fwkef;ueJ@ twlwlygyJ? aeum iko d aH wGvnf;=um;&vk@d pdwx f rJ mS xifu
h m
'gayrJh olu orD;av;vkd@ac:&if odyf}udKufwm tajy;wykdif; jyefvmwJh om;av;ukd “[,f æ
r[kwfbl;? ol@xuft}uD; tpfukdawGu bmvkyf ukdpkd;awmif jyefvm+yD? vm æ vm æ om;&,f/
ovJ? tukefvkyfwwfw,f? avc|efwwfw,f? a[m'DrmS om;&JŒbbeJ@ nDav;wk@d a&mufaew,f?
vufacgufr_wfwwfw,f? abmhvHk;uef wwf vm æ vm æ om; bbukd E_wfqufygOD;”?
w,f? tkdtpkHyJ tpkHyJuG”? “ bb æ aeaumif;w,faemf? tkd æ bb
tpfukdu toHukdESdrfhum wkd;wkd;av;eJ@ uvnf; ydefvkdufwmaemf? nDav; nDrav;awG
“orD;av; æ orD;av;? om;av; r[kwfbl;? eJ@ tefwaD v;wk@d aum tm;vH;k aeaumif;=u&JŒvm;
rSwfrdw,f r[kwfvm;? i,fi,fav;uwnf;u bb”?
153
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
Am&meoDqef;qef;vJh
ESihf at;jrESi;f &nf
csKd jrcg;ouf yef;yGirhf sm;
“a[haumifa& oZifvSuawmh aemuf “rde;f r[m rde;f rygyJ woman is woman
vife@J vdu k o f mG ;_yw
D uhJ mG / cav;wa,mufuadk wmh wJh/ raygif;vJcuf aygif;vJcuf? olwdk@rSm arG;&myg
xm;cJw h ,f/ ti,frav;udak wmh ac:oGm; owJ”h vkyfief;ESpfck &Sdw,f? cav;arG;ay;zdk@ a,musFm;eJ@
rsdK;rif;aZmfu tdrfwHcg;udk wGef;zGifh_yD; aer,f/ _y;D awmh ol@w@kd u, kd w
f ikd f wnfaqmufxm;
tdrfxJ0ifvkdufonfESifh [ef0if;armifudk owif; wJh tdraf xmufru + rBmudk ol@w@kd u, kd w
f idk f zsuq f ;D
ay; today;vkdufjcif; jzpfonf? ypf&r,f? 'gygy?J tJ'g igu ajymwmr[kwb f ;l aemf/
“rdef;rqdkwm 'DvkdygyJ/ azmufjyefwwf eD*±dk;wdk@/ rufqDudkwdk@ tar&duef tjzLaumif
-uwm[m olw@dk obm0yJ/ rde;f r[lonf aqmif; awGeJ@ tdyfazmf/ tdyfzufvkyf_yD; tdrfaxmifa&;
avyrmnD/ twGi;f oabm rwnf-unf/ ajymif;vJ azmufjyefomG ;-uwJh oZifv/S jrwfar/ rif;rif;at;
wwfonfæ wJh? avmueDwduvnf; rdef;rawG wdk@ eENm/ od *ôrdk;/ tda&$pifwdk@ ,k,kydkifwkd@u ajym
udk ESdrfhcswm[m tJ'D azmufjyefr+a-umifhyJ? ” wmaemf? ri,fat;/ tke;f pk;d / oif;cs,&f òD rdi/f pmO?
[ef0if;armifu ol@aumufE+wfcsufrsm; _yD;awmh udkxdef0if;rdef;r aemf&Dwm tJ æ tJ'D
udk v$wu f eJ ajymcsvu dk of nf? ememusiu f siEf iS hf azmufjyef ysufqD;oGm;-uwJh rdef;rawGu rdef;r
odrf;qnf;xm;aom aumufcsufrsm;ayvm;? qdw k hJ raumif;qd;k &Gm; uyfyg;aumif&ŒJ t"dyg` ,u f kd
rsdK;rif;aZmfu udkwifatmifOD;ESifh rsufESmcsif;qkdif zGifhqdkoGm;cJhwm? tkdif'kef@Edk;? igrodbl;? 'DòrdŒu
ukvm;xdik t f vGww f iG f 0ifxikd v
f u
dk o
f nf? pD;u&uf tysuftqD;pm&if;xJrSm urŠnf;xdk;oGm;-uwJh
rD;cdk;aiG@rsm;udk r+wfxkwf&if; [ef0if;armifudk trSD oyl&o d EG,0f if olawmfpif trsKd ;orD;awG&ŒJ trnf
vkdufajym&ef pum;pvdkufonf? awGudkom azmfxkwf a&;om;&&if pmrsufESm oHk;
162
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
rsuEf mS ausmo f mG ;&vdrrhf ,f? tar&duef ,Ofaus;r+ onfEiS hf tdyaf rmus iku d uf somG ;_yD; xdpyfaeaom
udk óudufvGef;vdk@ vif}uD;ikwfwkwfeJ@ ajymifajymif xdu±Hk;yifudkif;rSmvnf; tdyfarmus ikdufjrnf;
wif;wif; vifi,faeoGm;-uwm/ azmufjyefoGm; oGm;avonf? xdk xdu±Hk;ql;yif vlyk*~dKvfrsm;udk
-uwJh &GpH &maumif;vSwhJ rpifyyk /f tpkwx f yk af wG” olu qef@usifol? rESpfòrdŒol?
vGefcJhonfh av;ig;&ufu oZifvSwdk@/ “vGefcJhwJhwywfu trsdK;orD; tm;vHk;
jrwfarwdk@/ aemf&Dwmwkd@/ xkd@jyif ausmif;om; udk wrsKd ;wpm;xJ wef;!d_‡ yD; csKd ;csKd ;zJzh hJ uJ&h ŒJ ±HŒ+ cswhJ
acgif;aqmif udkcspfOD;.ZeD; 'Dyat;oDwmwdk@. udkvrf;-um;eJ@ r[mzdk0g'ukd qef@usifwJh uAsm
tdrfaxmifa&; azmufjyefcJh-uonfh t±+yftaxG; q&m OD;atmifopfwkd@ tjyeftvSef xdk;ESuf-uwJh
tjzpftysurf sm;u olw@kd a&SŒrSmyJ jzpfysucf -hJ uonf yGu
J dk rif;wd@k rawG@vu kd &f wmemw,f? yG}J u;D yGaJ umif;
r[k w f v m;? jrwf a r.cif y G e f ; uk d v G i f O D ; ES i f h aygh? udkvrf;-um;&JŒ tawG;tac:udk c|wfwJh t
[ef0if;armifu oli,fcsif;awG? awmxJwGif cef;aygh? ukdvrf;-um;wa,muf t±d+uf xdoGm;
ausmif;om;wyf&if;wckwnf;Y twlaecJh/ a&SŒ w,fav”
wef;wGif twlwu kd cf -hJ uonfh &JabmfawG? oZifv. S “b,fvkd t±d+uf xdoGm;wmvJAs æ
cifyeG ;f oef@ZifòrdiEf iS hf rsKd ;rif;aZmfw@kd u ok0ÀbHrk d ajymygtHk;”
oxHkòrdŒom;awG? cspfaom oli,fcsif;awG/ wdkuf [ef0if;armifu olw@kd . rde;f rrke;f wD;a&;/
azmfwu dk zf ufawG? [ef0if;armifEiS hf rsKd ;rif;aZmfw@kd ±H+Œcsa&; 0g'orm;rsm;bufu emusifoGm;yHk &
tcsDtcs twdkiftazmuf ajymqdk [pfaºuG;ae onf? bma-umifh t±d+uf xdk;cH&ovJqdkonfh
onfukd pl;pku d ef m;axmifaeolrmS udw k ifatmifO;D / rauseyfcsufu &ifxJrSm ay:xGufvmonf?
olu ausmif;om;acgif;aqmif ukdcspfOD;. &Jabmf uAsmq&m atmifopfqo kd u l bmrk@d v@kd v?J uAsm
rdwfaqG? q&mu bmaumifvJ? tjrif rwl&aumif;vm;
udkwifatmifOD;u olwkd@ESpfa,mufESifh qdk_yD; rausreyf jzpfvmcJhonf?
rwl? toufvnf; rwl? b0jzwfoef;yHjk cif;/ avh “udkvrf;-um; tcdkiftrm ajymwmu
vmyHkjcif;vnf; rwlawmh? ol. xl;jcm;csufrSm awmh b,frdef;rrS txif}uD;p&m r&Sdbl;wJh/ aiGeJ@
wpfavmuvH;k ESihf oufqikd o f nfh a,bk,s tqdk ayguf_yD;òzdcs&if olwdk@oduQmawG[m òydusoGm;
rsm;/ tºuGif;rJh tqdkrsm;udk ykdif;jcm; qef;ppfol? wmyJw/hJ òydusomG ;&rSmjzpfowJ/h wefb;dk r&Sb d ;l wJ?h
xdk@tjyif xdu±kef;ql;yifESifhwlonfh vlyk*~dKvfrsm; t&yfxJu rdef;rawGudk tomxm;tHk;? bk&ifh
udk qef@usif uef@uu G o f ?l pdwyf suof ?l wa,muf orD;awmif aiGe@J ayguv f u kd &f if ta&aysmu f somG ;
uajymvdkufonfh owif;wck/ aumufcsuftqdk &rSm jzpfw,fwJh? OD;atmifopfu orkdif;acwf
w&yfudk rqef;ppfravhvmyJ tvG,fwul vuf ajymif;vJa&;twGuf wkdufyGJawGxJrSm trsdK;orD;
cHvkduf_yD;/ tjcm; wOD;wa,mufudkvnf; xdkuJh awG[m trsdK;om;awGeJ@twl &ifabmifwef;_yD;
odk@yif vufcHapaomoludk xdu±Hk;ql;yif[kyif yg0ifcyhJ /kH bma-umifh trsKd ;orD;awG&ŒJ b0udk r[m
owfrSwfxm;-uonf? xdu±Hk; ql;yifwkdif;onf zd0k g'u zdErdS f xm;&ovJ? ajr&Siyf a'o&mZfacwf/
wyifv+yf&Sm; wyif tdyfarmusoGm;wwfonfh t&if;&Siaf cwfu trsKd ;orD;awG&ŒJ b0/ trsKd ;orD;
tyifrsdK;? rdk;odk@ qef@wef;um jzef@um;xm;onfh b0vGwfajrmufa&;[m Armjynf vGwfajrmuf
xdu±Hk;&Gufrsm;onf wckckESifh wdk@xd cHvkduf& a&;xJu }uD;rm;wJh tcef;u¾wck jzpfaeyHkawG
163
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
wa,mufuajym vdkuf
onfh owif;wck/ aumuf
csuf tqdw k &yfukd rqef;
ppf r avh v myJ tvG , f
wul vufcHvkduf_yD;/ t
jcm;wOD; wa,muf udk
vnf; xdu k ohJ y
‹kd if vufcH
apaomol u d k xd u ±H k ;
ql;yif[yk if owfrw S x
f m;
-uonf?
au|;awmh w maygh u G m ? trS e f u igwd k @ 3–4 awmif ; cH c sif v d k @ ygAsm? abmf p wG e f r S m aewJ h
a,muf u vnf ; 0k d i f ; au|;-uawmh r vk d @ yJ ? udk0okefrkd;u ajymvkdufvkd@ olay;wJh zkef;eHygwfeJ@
xif a usmf j rif h wa,muf x J au|;wmeJ @ wif udkwifatmifOD;xH zkef;qufvkdufwmyg? 'DrSm
vHkavmufr+/ zlvHkr+&oGm;awmh igwdk@ vufav#mh a&mufaew,fqw kd meJ@ udw k ifatmifO;D ZeD;ay;wJh
vkduf&w,f? wa,mufxJudk 0kdif;xdk;w,fqkdwm 'Dzkef;udk xyfqufvkduf&w,f? 'Dvdkyg udkwif
tEkdifusifhovkd jzpfoGm;rSmpdk;vdk@” atmifOD;&,f? usaemfu òzd;xufyg? uae'g
ud k w if a tmif O D ; onf waomaom wdk&efwdkòrd@rSm aeygw,f? 'Duae zkef;qufaewm
&,farmajym&mu wke@f ueJ &yfvu dk o
f nf? [ef0if; yg? usaemfh 0ufqdkufrSm owif;xl;/ owif;OD;
armifESifh rsdK;rif;aZmfwdk@vJ [m; yGJ}uD;yGJaumif; wifwwfw,f? wurBmvHk;u pmzwfy&dowf
ygvm;qdk_yD; wtHhw-o &,fòyH;-uonf? ta&twGufu aomif;ausmfvkd@ odef;*%ef;
“E+wfa-umifhao/ vufa-umifha-u qdk a&mufawmhr,f? usaemfh 0ufqu kd x f rJ mS [muGuf
wm tJ'gyJ? r[kwfr[wfudk vkyfZmwftjzpf wck &Sdaew,f? tJ'gudk jznfhpGufcsifw,fAsm?
ajym&if opPmrjzpfbl; topPmjzpfw,f? tJ'Dvkd txl;ojzifh Ekid if aH &; tusO;f om;awGxrJ mS trsKd ;
udk,fhqENtwkdif; udk,fvkd&m qGJajym&ifawmh orD; pma&;q&mr/ xif&Sm;ausmf-um;wJh pma&;
jy\em&Sw d ,f? tE &W ,f&w dS ,f? igajymwJh pum; q&mr Am&m%oD qef;qef;vJhqdkwm &Sdw,f
0dik ;f xJu yËdyuQ[m bmudkjyoovJqdk&if wcsdK@ r[kwv f m;? ol@&ŒJ axmifwiG ;f wdu k yf aJG wGta-umif;
uae trsdK;orD;tm;vHk; odrf;±dkuf csdK;ESdrfvkduf azmfjycsiw f ,f? axmifwiG ;f v+y&f mS ;r+ukd OD;pm;ay;
vkd@yJ? aemufwcku avmurSm wefbdk;&SdwJh rdef;r _yD; ol@&JαkyfyHkv$mudk azmf-uL;csifw,fAsm? q&m
awG/ oduQmvSywJh trsdK;orD;awG/ opPmapmifh wkd@eJ@u wcsdefxJrSm wacwfxJ axmifuscJhawmh
xdrf;wJh tdrfaxmif&Sif rdef;rom;awG/ acwfopf q&mr qef;qef;vJhta-umif; ajymjyay;Ekdifr,f
vl,kwfrmawG&J@ tarrjzpfap&yJ avmuukd xifwmyJ? tJ'g udkwifatmifOD; ulnDEkdifr,f
tvSqifaprJh om;aumif;orD;rGefawGukd ysKd; xifvkd@ tcsuftvuf&bdk@ zkef;qufwmyJAsm”
axmifay;aewJh rdcifjrwf/ rdcifvaS wGukd ab;z,f “[kwfuJh udkòzd;xufa&? q&mr a':qef;
xkwfxm;vkd@yJ? rod usdK;u|H ðyxm;vdk@yJ? æ qef;vJheJ@ waqmifxJ/ wcef;xJrSm twlwuG
'Dawmh æ” aecJh&wJh trsdK;orD; EkdifiHa&; tusOf;om; 2
{nf h c ef ; a'gif h pm;yG J a y:rS w,f v D z k e f ; OD;awmh ,k;d ',m;eJ@ t*Fvefukd a&mufaew,fv@dk
vlac:oHu qlnx H uG af y:vmqJ? [ef0if;armifu -um;w,f? olwkd@ vdyfpmwdk@ zkef;eHygwfu usaemfh
zkef;udk cyfqwfqwf qGJ,lvdkufonf? pum; rSmr&Sdbl;? olwdk@udk óud;pm;_yD; qufoG,f-unfh
aumif;aewkef; zkef;u aESmuf,Sufvdkufojzifh aphcsiwf ,f? aemufwcku usaemf&&Sx d m;wJh odchJ
pdwfxJwGif tvdkrusjzpfoGm;onf? vufudkifzkef; &wJh tcsuftvufawGt& udkòzd;xuf ajymwm
ud k ,l u mem;axmif o nf ? atmf æ [k w f u J h awGeJ@ vGJacsmfaew,f? a':qef;qef;vJhrSm r,f
udkwifatmifOD; 'DrSm&Sdaew,f/ [kwfuJh c%Asm? r,f&& ajym&rJh axmifwu kd yf q
JG w kd m r&Scd b
hJ ;l bl;”
oleJ@ ajymvkdufyg[k wzufoludk wkef@jyef&if; zke;f pyDumudk wd;k wd;k zGix hf m;ojzifh pum;
udkwifatmifOD;xHodk@ zkef;udk vSrf;ay;vdkufonf? ajymoHukd rsKd ;rif;aZmfw@kd wk;d oJo h hJ -um;ae&onf?
“udkwifatmifOD;a& tultnDwck [ef0if;armifu toHudk jr‡ifhcdkif;vkdufonf? pdwf
167
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
jrL;aqmh uckeaf evsu?f rsKd ;rif;aZmfu Am&m%oD udw k ifatmifO;D u tdrjf yefz@kd twGuf ajym
[k cyfwdk;wkd; atmf[pfvkdufpOf [ef0if;armifu ajymqkdqdkESifhyif xdkif&mrSx&yfvdkufonf? rsdK;rif;
vufudkqef@wef;um vufrudk axmifxm;&mrS aZmfwkd@ESpfOD;u xrif;pm;_yD;rSjyefzdk@ twif;wm;
atmufzufodk@ vSnfhIcsvkdufonf? r[kwfao; onf? tudkuvJ aeygOD;Asm[k wooajymum
bl;? raumif;bl;? rrSeb f ;l qdo
k nfh t&dyf vuQ%m wm;onf?
udk jyvkdufonf? rpdrf;yif æ uAsmq&mr[k “rif;wdk@tru aemufvxJrSm cav;
xyfI rsdK;rif;aZmfu wdk;zG [pfaºuG;vkdufpOf rD;zGm;&awmhr,f r[kwfvm;? tckvJ udk,f0ef
[ef0if;armifu ol@vufrudk axmifjyvku d of nf? t&ifhtrmeJ@ puf±HkxJrSm tvkyfvkyfae&wm?
vufoD;ESifh axmifxm;aom vufrudk txuf wu,fh pdwf"gwfyJ? jynfwGif;rSmwkef;uvJ ig
ESifhatmuf txyfxyf v+yfjyaeacsao;awmh? axmifusaewkef; ig;ESpfausmfumvtwGif; igh
“0wˆK wyk'ftjzpfeJ@ a&;r,fqkd&if tck twGuf tvkyfawG vkyfcJh&wm/ 'DrSmvJ ol@crsm
ajymjyrJh tuGufukd xJh&r,fAs? 'DtuGufuvJ rtm;&ygbl;uGm? igh&J@ aus;Zl;&Sif? ol@pdwf"gwfudk
wu,fvSw,f? -unfhtHk;? AdkvfcsKyfatmifqef;&JŒ awmh igt}rJwrf;OD;nGwfav;pm;w,f? rdef;r
tpfukd tbOD;atmifoef;&JŒZeD;uvJ rqef;qef;vJh udkvJ tdrftvkyf ulvkyfzkd@/ om;udkvJxdef;zdk@
eJ@ wcef;xJy?J t*Fvefukd a&mufomG ;wJh rk;d oDwm igjyefrS jzpfr,f”
wdk@/ befaumufudk a&mufvmwJh cifzkef;jrifhwkd@eJ@ tdrw f cH g; wGe;f zGiu
hf m xGucf mG oGm;onf?
wcef;xJ? jynfwGif;rSm qufvuf v+yf&Sm;aewJh rsKd ;rif;aZmfu tdrw f cH g;udk jyefrydwaf o;yJ udw k if
r,rHkwkd@? 'DtrsdK;orD;i,fawGu tbOD;atmif atmifOD;udk ai;pdkuf-unfh&if; ol@ZeD; r,kZeudk
oef;&JŒZeD;udk 0kid ;f _yD; apmifah &Smuf-u? rdvm† Zvm; zswf u eJ owd & vk d u f o nf ? ud k w if a tmif O D ;
o,f a y;/ aq;a-um &S i f ; vif ; ay;wJ h u d p P u d k axmifusaepOf ,kwrf mywfpufonfh ppfaxmuf
qef;qef;vJhu rauseyf? axmifus tzGm;tkdudk vSrf;a&;. aoG;aqmifzsm;a,mif;r+/ r,m;i,f
rpmem raxmufxm;wJt h jyif qlyal rmif;rJ wdu
k f vkyzf @kd odr;f oGi;f acsmjh rLr+reS o f r# qef@usif ±H;k xGuf
cdkuf/ r,rHkwkd@udkvJ axmif_yD; wkdufcdkufayghAsm? cJhonfh olr? aiGa-u;/ umr/ tm%mESifh v$rf;rdk;
axmifppfaxmufvSrf;a&;&JŒ tvdkawmf&d opPm tEkdifusifhr+wkd@udk tm;ukefcrf;r# tpGrf;ukef ckcHcJh
azmuf[m trsdK;orD;tusOf;om;awG&JŒz,f-uOf &if; &J&ifh jrifhjrwfr+udk pdkufxlcJhonfh olr? tcspf
qef@usifwmudk cH&wJhtjyif udk,frpiftkd; ukd,f opPmudk rSJ@pGef;r&Sdatmif wyfruf xdef;odrf;cJhol?
usKH;&wJhtjzpfudkyJ qdkufa&mufvmawmh wmaygh tr+rJh trSwfrJh owdvpf&mu r,kZeudk tm±Hk
Asm? a&;wwfr,fq&kd if usaemf tckajymwmxuf pl;pdkufrdonfhtcdkuf rsdK;rif;aZmf.pdwfonf v+yf
ydkvS ydk_yD;a0qm ºuG&GaerSmyJ?” cwfoGm;onf? tqdyfoifhaeaomrdef;r trkef;
udkwifatmifOD;a& c%AsdK@? zkef;wvHk; 0if a'goESifh t,ltqu ol@udk jyefvnf &Suf&GHŒapcJh
vmaevdk@? aemufq,frdepfrSm zkef;xyfqufr,f avonf? xdkrma-umaom trkef;wkd@onf jzLI
[kqdkum udkòzd;xufu zkef;csvkdufonf? udkwif vSaom odumQ wd@k wiG f nHo h ufomG ;-uavonf?
atmifOD;u usaemfhtdrfzkef;udkyJ zkef;ac:ayawmh/
usaemfvJ tdrfjyef_yD[k ajymajymqdkqdk zkef;csvkduf at;jrES i f ; &nf
onf? 'D Z if b m 5/ 2008
171
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
172
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
tm;vH;k tdak uw,fav/ u|eaf wmhval wGuv kd nf; a,muf avuef a0zefa&;awG vkyfae=uw,f
'Dtwdkif;bJ rSmxm;&wm ’ aygh æ 0dik ;f q&mtzG@J awG rygb;l vm; armifausmf æ’
‘aemuf&Sdao;w,fAs æ tusKd;cHpm;cGifh ‘[kwfw,ftudk}uD;/ 'Davmufrkd;rsm;awmh
awGayghAsm/ olwdk@nDvmcHwufwdkif; pufr_(1)u tdrfxGufysif;ae=uw,feJ@ wlygw,f? cGJp&muvJ
xkwfvkyfwJh pm;oHk;ukef/ vloHk;ukef pufypPnf; odyrf &Sb d ;l av? 'Dq&m@ ypPn;f a&mufvm&ifawmh
awGudk twGif;aps;eJ@ óudufoavmuf 0,f&w,f cGJp&mrsm;rSmyg?’olwkd@nDaemifESpfyg; ajym=u
Asm æ aemuf+yD; pufrZ_ ek x f wk wf hJ um;awGawmif onfhpum; u|efawmfu tckrSyif 0ifa&muf
0,fcGifhay;r,fqdkawmh cHpm;cGifhawGu woD}uD; axmufcH ay;vdu k o f nf?
ayghAsm ’ ‘[k w f w ,f q &ma&Œ æ rae@uxJ u
wwfEdkifygayh udkoef;a&$eJ@ppftkyfpk tzGJ@ u|efawmf wGef;vSnf;awGv$wfxm;wm æ nu
awG&,f æ cifAsm;wd@k uawmh tm%momwnf+rJ apmapmxGu&f if 'Dreuf pufxu J kd apmapma&muf
r,fqdk&if æ aiGay;+yD; 0,fvm;0,f&JŒ? cHpm;cGifh r,fxif+yD; u|efawmfvmapmifhaewm reJawmif
awG wyHkwyifay;+yD; r[kwfr[wf vkyfZmwf}uD; =umoGm;+yD æ u|efawmhftxifawmh rdk;rsm;aevdk@
udk twif;ucdkif;vm;cdkif;&JŒ? ausmif;om;aw/G 'DaumifawG rdk;cdkaewmbJ jzpfr,fxifw,f æ’
jynfolawG/ &[ef;oHCmawG&JŒ ZD0defaygif;ajrmuf ‘at;As/ 'gvJjzpfEdkifw,f æ +yD;awmh
rsm;pGmudk paw;vm;paw;&J@? aemufqHk;wck cifAsm;vrf;a=umif;udpP wGef;vSnf;orm;awG
wnf; usefygawmhonf? olwkd@tkyfpk tm%m b,fvdk rSmv$wfvkdufovJ’
wnf+rJvkdygu ukd,fhtareJ@ udk,fhESrudk jyefvnf ‘'guawmh q&m&,f æ xHk;pHtwdkif;aygh
I rk'def;usifh&rnfqdk&ifawmif jiif;y,frJh yk*~dKvf æ q&m@ypPnf;vdk@ajym/ q&m@pufxJydk@rSmvdk@ ao
rsm; r[kwfa=umif; u|efawmfawG;aerdpOf vrf; aocsmcsm rSmvdkufygw,f? 'DudpP u|efawmfoHo
xJodk@0ifvmaom w±kwfjynfvkyf (Ken Bo) ,r&Sdbl;? 'DaumifawG rdk;cdkae&if; ,rumrSD0J+yD;
qkdifu,foHukd =um;vdkuf&onf? wa,mufeJ@wa,muf pum;rsm;rSmyJ u|efawmf
‘a[m qdkifu,foHawmh=um;+yD OD;ausmf ylaerdwmyg æ q&m@ tvHawmf atmufrSm
a& æ q&mvm+yDeJ@wlw,f æ 0dkif;q&mawG qdkawmh u|efawmfwdk@ vHkòcHygw,f q&m&,f æ’
tzGJ@vnf; rvm=uawmhbl;xifw,f? q&mvm ‘u|efawmfvnf;apmapmxJu xGufbdk@
&if a wmh nD v mcH t awG @ tóuH a v; bmav; jyifwmbJAs æ rdk;uodyfjyif;aeawmh tdrfrSm
ar;jref;=unfh&OD;r,fAsKd@ æ A[kokwayghAsm’ enf;enf;tcsdefòzef;&if; zkef; apmifhaewmygAsm’
‘ar;=unfah yawmh uk, d vhf al & æ ol@cpH m; ‘b,fuzkef;vJq&m bmudpPvJ’
csuv f J od&wmaygAh sm? 'Dae@awmh rk;d rsm;aewmeJ@ ‘u|efawmhfoli,fcsif;qDuyg æ u|ef
0dik ;f q&mawGvnf; rvmEdik af wmhb;l xifw,fAsm’ awmfwdk@ nDvmcHukd,fpm;vS,fawG um;0,fcGifh
u|eaf wmfw@kd EpS af ,muf ajymae=upOf rSm &r,fvdkvdk/ bmvdkvdk/ toHawG =um;ae&vdk@ pHk
yJ q&m@qikd u f ,f puf±x kH 0J ifvm+yD; a'guaf xmuf prf;cdkif;xm;wmyg ’
puf&yfvdkufygonf? u|efawmhfudkjrifawmh q&m u|eaf wmh&f ifxJ q&m@pum;rsm;u pwif
u òyH ; jy+yD ; u|ef a wmf w d k @ pm;yG J q D vmae+yD ; 0ifa&mufI vrf;&Si;f ae=uav+yD? tmomjyif;jyif;
‘rdk;at;at;rSm a&aEG;=urf;wtdk;eJ@ cifAsm;wkd@ESpf odcsi&f if;&Sad eaom u|eaf wmhpf w d rf sm;rSwqifh E_wf
175
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
a=umif h o mv#if òyrl c H & aoma=umif h j zpf w ,f rJu'fjym; xkwaf y;olxo H mG ;&ef vufrw S x
f ;kd um
qdkwJhtcsuf ygw,fqdkwm [kwfvm;q&m ’ rJjym;xkwf&onf? 'DrSmwGifbJ uvdefuuspf
‘aocsmwmayghAsm? tJ'gu olwkd@vdkcsif vkyf&yfu ay:vmonf? rJu'fjym; xkwfay;olu
wJh yGdKifhav æ 'gukdvdkcsifvdk@ 'DavmufaiGawG ‘rJu'fjym;udk 'Dpm;yGJay:rSmbJ trSefjcpf
tukeftuscH? tcsdefawG tukefcH+yD; vkyfZmwf oGm;yg ’
}uD; ujyae&wmayghAsm? uJ a[hvla& rdk;vJ u|efawmf rJjym;vufxJrSmudkifxm;+yD;
pJoGm;+yD/ u|efawmftdrfjyeftHk;r,f? zkef;vm&if jyefajymvdkufonf? ‘[dkrSmvkyfxm;wJh qENðycef;
[dkaumifu tqifajyatmif ajymEdkifrSm r[kwf qdkwm rJay;qEN&SifawG&J@ ol@qENudk olazmfxkwf
bl;? cifAsm;vJjyefcsifjyefav? wu,fvdk@ ypPnf; cGifhay;xm;wJh tcef;r[kwfvm; æ usKyf tJ'DxJ
vSJawGa&mufvm&if armifausmfudk tac:v$wf a&mufrS usKyfqENukdazmfxkwfr,fAsm? rJu'fjym;
vdkufr,f ’ ay;&rJhwm0efu cifAsm;wm0ef? qENðy+yD; rJyHk;xJ
‘[kwfuJhq&m æ u|efawmfvnf; jyef a&mufatmifx&hJ rSmu u|eaf wmhwm0ef? (Duty
ygtHk;r,f ’ is Duty) ayghAsm æ [J æ[Jæ ’
u|ef a wmf vS r f ; xm;wJ h rd k ; umtusô 'gu 'Dvdkvkyf&r,fqdkwmudk odxm;wJh
jyef0wfvdkufw,f? OD;ausmfudk E_wfquf+yD; puf u|efawmfwOD;omv#if rdrdtcGifhta&;udk rdrd
0ef;xJu u|efawmf jyefxGufvmawmh u|efawmhf toH;k csciG hf &jcif;omjzpfw,f? bmrSrod&mS / pmay
ajcvSrf;rsm; tvGefaES;auG;aea=umif; odae rwwf / A[k o k w enf ; ol w k d @ ud k b,f a vmuf
onf? anmifEpS yf ifnv D mcH}uD;. twGi;f o±kyu f kd tEdkif,l+yD;+yDvJ? u|efawmfrodEdkifawmh? ighrSm
yDyjD yifjyif odvu kd &f onft h wGuf &ifrmS av;uef wm0ef&Sdw,f? 'Dvdk rodem;rvnfr_udk tcGifh
xdkif;r_dif; ndKnpfaeonf? ywf0ef;usif rkd;om; aumif;,l+yD; jynfolawGtay: rw&m;csKyfcs,f
wdrfvdyfwdk@ uif;ae+yDrdk@ aea&mifjcnfu vif; t"rRòyusifh=uwJh etz vufudkif'kwfawGudk
vufjzmusvsuf &SdaeqJ? pdwfcHpm;r_eJ@ jyify olwkd@vkdcsifwJh &mE_ef;jynfhr&&Sda&;? u|efawmf
o¾efonf ajzmifah jzmifq h ef@usiaf erSe;f u|eaf wmf vrf;xJtjrefjyefvmw,f? rJay;&efusefolawG
odonf? xufaumif;uif rdk;av0o tajctae udk tdrfay:ac:+yD; rJay;&rnfh enf;pepfrsm; t
onf vif;vuf=unfvifaeaomfvnf; u|ef ao;pdwfajymjy&onf? rJu'fjym;,l&ef/ qENòy
awmf.pdww f iG f cHpm;r_jzpfpOfonf xHx k ikd ;f r_id ;f a0 cef;xJ0if&ef/ txJwGif abmvfyifwacsmif;eJ@
tdòyd aeavonf? tdrb f ufo@kd OD;wnfjyefvmae pm;yGJi,fwvHk; csay;xm;onf? rJjym;ay:wGif/
aomfvnf; vGefcJhaom vtenf;i,fu jynfvHk; =uufajccwf trSwt f om;jcpf+yD;rS rJjym;udak cguf
u|wfqENcH,lyGJ rJay;&rnfh rJ±Hk (tru) uav; tjyifodk@jyefxGuf+yD; rJyHk;xJodk@ xJh&rSmjzpfa=umif;
qD pdwfua&mufoGm;jyefrdonf? u|efawmhfyg;pyfawG vSnf;ya'gif;vdkufatmif
tJ'Dae@u u|efawmfrJ±Hka&mufcsdefrSm awG@ol taygif;ukdajymjyrdonf? 'g[m igh&JŒ
eHeuf 8;00 em&D avmuf&Sdae+yD? wcsdK@vnf; rJ ordkif;ay;wm0efqdk+yD; u|efawmfysm,mcwf pdwf
ay;+yD;+yD? wcsdK@vnf; tdrfuyif rxGuf=uao;? v_yf&Sm;aeoavmuf æ
u|efawmfa&mufoGm;awmh rJ±HkrSL;u rJpm&if;pDeD nae 4;00 em&D avmufrSm rJ±HkydwfoGm;
,m eHygwf&Smay;onf? pDeD,meHygwfawG+yD;awmh a=umif;od&onf? tajzudk u|efawmfodcsifvS+yD?
177
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
E+i
d ;f
rJh
arwWm
rapmjr
owif;rD'D,mawG wck+yD;wck ajymif;um ajy;p&mvJ ajrr&Sd/ ay;p&mvJ aiGr&Sdjzpf=u&vkd@
owif;awGukd em;axmifaerdw,f? Armjynf wkdif;wyg;ukd ajy;jyefawmhvJ rw&m;tEkdifusifh
ta=umif; 0rf;omp&m pdwfcsrf;omp&mqkdvkd@ vkyfcukdav#mhay;/ vlukdzrf;+yD; 'kuQa&mufaewJh
wcgrSr&SdchJygbl;? pdwfqif;&Jp&m/ 0rf;enf;ausuGJ ae&mukdyJ twif;jyefykd@/ rdef;uav;awGusawmh
p&mawGyJ xyfqifx h yfqifh wk;d vk@d om vmygawmh jynfhwefqmb0a&mufukef/ tdrfazmftjzpf vkyf
w,f? jyefawmhvJ tdrf&Sifu ta=umif;trsdK;rsdK;jy
wjynfvHk;rSm&SdaewJh vlrsKd;aygif;pHk jynfol ypPnf;ckd;w,fpojzifh æ pojzifh pGyfp+GJ yD; rw&m;
w&yfvHk;[m EkdifiHa&;/ pD;yGm;a&;/ ynma&;/ ±kdufESufn‡Of;qJ/ aemufqHk; rD;±_dŒ towfcH&wm
use;f rma&;/ vl@tcGit hf a&; qkid &f m qkid &f mawG[m txd =um;&awmh &ifurGJ wwf emusnf;cHpm;&/
csKd@whJ ysufpnf;aeum 'kuQyifv,fa0ae&w,f? a=uuGJ&ygw,f?
txl;ojzifh ykdqkd;wmu ukd,fhaoG;csif; atmf æ jynfolawG? jynfolawG&ŒJ b0[m
om;csi;f vlrsKd ;pka'oawGudk xk;d ppfqifwt hJ cg ppf =umavqkd;av? qif;&JwGif;eufavygvm;?
vufeufypPnf;awG &duQmawGutp vkdtyfr_ twdwfukd ar#mfrSef;vkdufawmh æ
tm;vHk;ukd o,fzkd@ twif;tm;"rR zrf;qD;+yD; twdwf&J@t&dyf[m r_ef0g;ae&mu w
“ay:wm” tjzpf ±Gmom;awGudk tEkid u f sihf ac:,l jznf;jznf;eJ@ =unfvifjywfom;vmw,f? [kdw
vkyftm;ay;ckdif;w,f? rEkdif0efukd xrf;ckdif; o,f csdef om,ma±$jynf xlaxmifcJhwJhumv/ vGwf
ckid ;f vk@d vrf;c&D;rSm roGm;Ekid f rvmEkid /f ro,fEidk w f hJ ajrmufa'o awmfvSefwhJ jynfolawGe@J jynfol@
tcg ±ku d Ef u
S n
f O‡ ;f qJ+y;D aemufq;kH ypfowfwmawG/ wyfrawmfom;awG[m ig;eJ@a&yrm aysmf±$ifpGm
±GmawGa&muf&if trsKd ;orD;rsm;tm; }uD;i,fra±G; vufwGJ+yD; ysKd;}uJ/ ysdK;E_wf/ aumufpkdufeJ@ vkyf
apmfum;usif;}uHwmawG/ jynfolw&yfvHk;[m aqmifchv J kd@ jrpdrf;a&mifv_dif;xaewJh pyg;cif;awG
179
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
0
f wK̂&n
S f
u
tcef;q
,cifvrS tquf
182
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
yk d ; ovk d yef ; ovk d &d o J h o J h pum;/ tajymif ajymjyae=uavonf? ckeu uGrf;,m vmpm;
tavSmifpum;awG ajym=uonf? ppfom;vli,f =uaom ppfom;vli,fav;awGESifh ol@trukd
awGuawmh ykd±kdif;onf/ ykd=urf;onf? vlysKdtysKd aemufajymifonfhudpPta=umif;jyKI &efjzpf
obm0rSm ppfom;p±kdufawGyg aygif;vkdufawmh =uwmjzpfrnfqkdonfukd aA'ifrar;bJ usaemf
yGu
J em;axmif raumif;vSyg? xkt d cku
d f uGr;f ,m odaeygonf?
qkdifem;okd@ ol@armif jyefuyfvmonf? ppfom; tcsd e f t awmf } uD ; =umrS nD r jzpf o l
vli,fawGu *±krpkduf/ qufvuf pae=uonf? aqmif h a qmif h a tmif h a tmif h trl t &mrsKd ; jzif h
ol@armifu *sKd=unfh =unfhonf? ppfom;awGu jyefvmonf? “[Jhæ b,fvkdwhv J ?J ighukd jrefjref
cyfrmrm jyef=unfhonf? usaemfu &efjzpf=u ajymprf;? igrh mS pdwyf v
l u
dk &f wm aoawmhr,f”[k
rnf xif v k d u f o nf ? ok d @ &mwG i f bmr#rjzpf / trjzpfolu nDrjzpfol a&mufrqkduf qD;ar;
ppfom;awG uGrf;,m&ojzifh jyefoGm;=uonf? onf? “nnf;uvJ =umvkdufwm”
onfudpP usaemfarhavsmhoGm;onf? “=umrSmayghæoabFmay: ygvmwJh
tJ'Daemuf em&D0ufavmuft=um uGrf;,m ppfom;awGu wyfwwyfxJurS r[kwfwm?
qkdifokd@ vlwa,muf tajy;tv$m;a&mufvm+yD; b,fwyfuvJ/ wyf&if;b,favmufvJ? olwkd@
“a[hæcifarvGifeJ@ cifar=uifwkd@/ nDwkd@armif Akdvfu b,folv?J ol@ukd b,frSm oGm;awG@&rvJ
ppfom;awGeJ@ &efjzpfvkd@/ txkd;t}udwfcH&wm t=um}uD; pkHprf;ae&wm? oGm;awG@+yD; usrarmif
uGv J kd@ +yJvkd@/ 'gwifruao;bl;? tck ol@ukd }uKd;eJ@ yg? usrwkd@ukd [kdajym'Dajym ajymwmukd rcHEkdifvkd@
wkwf+yD; zrf;xm;=uw,f? nnf;wkd@ tJ'g vkduf jy\emjzpfwm/ ajz&Sif;ay;ygvkd@ajymawmh Akdvf
=uOD;? olwkd@ ppfAkdvfukd oGm;ajym” [k arm}uD; jzpfolu usrukd aumif;aumif;rGefrGef jyefajym
yef;}uD;ajymonf? nDtr ESpfa,muf rsufESm ygw,f? cifAsm;wkd@armif bmrS rjzpfap&ygbl;?
av;awG i,foGm;=u+yD; vkyfvufptvkyfav; c% ppfaq;pkHprf;+yD; ajz&Sif;ay;ygr,fwJh? 'geJ@
awG ta,mifa,mif trSm;rSm; jzpfukefonf? jyefvmcJh&w,f”
“tr eifaecJhæigvkdufoGm;+yD; ppfAkdvfe@J “[Jh-cifAsm;wkd@armif bmrS rjzpfap&
oGm;awG@r,f” nDrjzpfol a,musfm;&Smav;u bl;omqkdw,f 'kd@armifu uG+J yJaewJhtjyif }uKd;yg
cyfou G of u
G f ol@bmom qk;H jzwfcsucf s+yD; ol@bm twkwfcHxm;&wm r[kwfvm;”
om pdwfjrefvufjref xGufoGm;onf? trjzpfol “igvJ 'gukd ajymcJhygw,f? &efjzpfwm
rSm qkdifukd ypfxm;cJhvkd@r&ojzifh usefaecJhaomf qkdawmh 'g rwwfEkdifbl;wJh? quf+yD;awmh bmrS
vnf; pdwfajzmifh[efrwl? rsufESmav; n‡Kd;us rjzpfap&ygbl;wJh? }uKd;wkwfxm;wmawmh tck
aeonf? “ppfom;awG 'gavmuf trsm;}uD; ajzvkdufyg+yD? &mZ0wfr_rS r[kwf/ ukd,fu bmrS
ygvmcJu h wnf;u jy\emawG wufO;D awmhrmS yJ tjypfvkyfwmrS r[kwfwm? ppfom;qkd+yD; 'Dvkd
vkd@ usrxifaewm? ckawmh ukd,fhrSm jy\emeJ@ vkyfvkd@ b,f&rvJ”
wnfhwnfhwkd;awmhwmyJ”[k uGrf;,m0,fol “nnf;uom 'Dvkd vkyfvkd@ bm&rvJ
awGudk pdwo f ufom&m &vk&d jim; ajymjyaeonf? ajymaewm? vufawG@rSm ukd,fhbufu cHvkduf
uGrf;,mpm;olawGuvJ [kd=unfh'D=unfh tuJ &+yD;+yD? ppfom;eJ@ t&yfom;qkd ukd,fu cH&wJh
cwf&if; ppfom;awGqkd;ykH wkd;wkd; }udwf}udwf bufucsnf;yJ?” trjzpfolu wzspfawmuf
191
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
ckŒd vif
&JŒ
c&pfprwf
za&mif;wkid f
(tk d u f , mvef 0 wÎ K wk d )
bmomjyefol - pdefxGef;
ck@d vif[m ausmif;uae tdru f dk jznf;jznf;uav; vrf;av#mufjyefvmw,f? tkduf,mvef
wHig&mG uav; w&Gm&JŒ ywf0ef;usi&f dS awmifurlpmuav;awGudk jzwfav#mufomG ;rdwhJ tcsed rf mS awmh
ol@ajcvSrf;awG av;wG@J oGm;+yDaygh? ckd@vif&ŒJ rsufpdxrJ Smawmh 'Dae@n[m c&pfprwft}udKneJ@ rwl
ygvm;? ESif;rusao;vkd@ c&pfprwft}udKneJ@ rwlwmvnf; jzpfcsif jzpfrSmygavvkd@ awG;rd&JŒ?
'gayrJh ckd@vif odygw,f? 'Dae@n[m c&pfprwft}udKneJ@rwlwhJ aemufxyf ta=umif;&if;
wcsufvnf; &Sdaeao;w,fav? ol@pdwfxJrSmawmh wkd;wkd;wdwfwdwfav;awmifrS rajym&JwJh
ta=umif;&if;wckyJaygh?
ol[m [kd awmifcsdKifh0Srf;xJu cJykyfa&mifxaewJh yifv,fjyif}uD;ukd vSrf;=unfhvkdufw,f?
jrLawG ydef;ydwfatmif ydwfqkd@aewJh yifv,fjyifay:rSm oabFmqkdvdk@ t&dyfta,mifawmifrS rawG@&
ygbl;? ol@taz tvkyfvkyfaewJh &GufoabmF[m &ufowWwywfrwkdifrD jyefa&mufoifhygvsufeJ@
ckawmh 7 &ufawmif ausmfoGm;cJh+yDy?J
“taz ‘&SJŒwvef’u|ef;pku jyefvm&if rif;zkd@ okd;ausmif;acG;waumif ,lvmzkd@ pDpOfxm;
w,f? c&pfprwfyGrJ wkdifrD wywftvkdrSm rif; tJ'DacG;ukd &aph&r,fuGm”vkd@ tazu olwkd@
194
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
ol@udk a&eHqaD wG a&yH;k 2 yH;k tjynf@e@J awG@vu dk &f qDyHk;awG æ æ ukdyJ jrifrufaerdawmhw,f? tJ'D
awmh rsufvHk;jyL;oGm;w,f? “rxifrSwfbJ 'Dvkd vkd tdyrf ufawGrufaewke;f ±kww f &uf qlql nHnH
tHch s;D zG,&f mawGvnf; &Sw d wfyguvm;” vk@d ajym atmfus,fatmfus,f toHwoHukd =um;vkduf&
&if; 'DqDavmufqkd&if n0ufavmufawmh xGef; ovkd jzpfoGm;w,f? “&GufoabFm qdyfurf;uyf
vkd@&+yDa[h? at; - igajrwkdufvkd%facgif;xJ 'D vm+yD? &GufoabFm qdyfurf;uyfvm+yD”qkdwJh
rD;cGuf}uD; oGm;xm; vkdufOD;r,f”? vlw&mavmuf&J@toH[m ol@em;xJukd yJhwif
“u|efawmf a&eHqD xyfoGm;&Smvkduf xyfaeovkdyJ? “rD;jywkdufukd rpPwm wmhazhu
OD;r,f”vkd@ajym&if; awmifatmufukd ajy;qif; rD;xGef;xm; ay;vkd@omaygh? rkef;wkdif;us+yD;aemuf
oGm;w,f? wywfvHk;vHk; olwkd@[m ydef;ydwfatmif arSmifae
&GmeD;em;csi;f awGqo D mG ; pkaqmif;vku d v f @dk wJh jrLawGxJrSm [dk[kd'D'D arsmygae&wm? qdyf
2 em&D=um+yD;wJah emuf a&eHqD 2 yH;k xyf&vmjyef urf;&JŒ OD;wnfcsufukd enf;enf;rS r&Sif;bl;?
ygw,f? ol@jrnf;ukdqGJ+yD; jyefwufvmcJh&mu wu,fawmh olwkd@[m yifv,fqdyfurf;eJ@ 10
awmifcg;yef; w0ufavmufa&mufawmh rD;jy rkid af wmifa0;wm r[kwb f ;l vd@k ajymqkad e=uw,f”?
wkdufu tvif;a&mifwef;}uD; ±kwfw&uf vif; ck@d vif rsuv f ;kH zGi=hf unfv h u
dk af wmh rd;k vif;
vmygw,f? tJ'D {&mr tvif;wef;}uD;[m aeyg+yD? arar[m wHcg;ab;rSm&yfvkd@? vlawGu
awmifcsKd if0h rS ;f ukd ausmx
f uG of mG ;+yD; yde;f ydwaf ewJh tjyifu ajy;vm=u+yD; ol@ukd ajymjyae=uw,f?
jrLawG u k d xk d ; azmuf u m rnf ; arS m if a ewJ h ckd@vif[m tdyf&mu xvkdufw,f? tuôsukd 0wf
yifv,f qDukd jzmusaeawmhw,f? rpPwm +yD; wHcg;qDajy;um yifv,fbufukd vSrf;ar#mf
wmhazh[m qDrD;cGufukd xGef;n‡dvkduf+yDukd;? =unfhvkdufw,f? wu,fyJ &GufoabFm wpif;
cdk@vif tdrfjyefa&mufawmh odyfnOhfeuf [m qdyfurf;yifv,fauG@xu J kd qkdufuyfvm ae
ae+yD? tar[m rD;zkad b;u ckeaf y:uae xvmyg w,f? ndK@ndK@r_dif;r_dif; yifv,fjyif}uD;ay:rSm rnf;
w,f? “ck@d vif rif; b,fomG ;aewmvJ? rif; wu,fh arSmifaewJh &Gu}f uKd ;awG csw d q f x JG m;wJh tjzL a&mif
ukdyJ tarhukd pdwf'kuQa&mufatmif vkyfwJh oabFm&Guf[m +idrfoufaewmukd txif; om;
uav;yJ? rif; npm xrif;vnf; rpm;&ao;bl;? awG@ae&w,f?
rif;&JŒ za&mif;wkdifvnf; rxGef;&ao;bl;”wJh? cd k @ vif [ m td y f c ef ; xJ u xG u f v m+yD ;
“u|ef a wmf za&mif ; wk d i f xG e f ; +yD ; +yD yifv,fqyd u f rf;ok@d w[kex f ;dk ajy;oGm;awmhw,f?
arar? za&mif;wkdif}uD; wwkdifav? 'gwu,fhukd ol[m yifv,fav&J@ pGwfpkdxkdif;r_dif;r_ukd xdawG@
v#dK@0Sufcsufygy?J u|efawmf tck arharhukd rajym cHpm;vkdufrdw,f? a=omf æ c&pfprwf t}udKn
Ekdifao;bl;? 'gayrJh tJ'g[m wu,fhukd {&mr wu,fhukd a&mufvmayghukd;? aysmf&$ifcsrf;ajrŒr_
za&mif;wkdif}uD; wwkdify”J [m aumif;uifbHkrS ol@ESvHk;om;xJokd@ usa&muf
tJ'Daemuf ckd@vif[m npmpm;+yD;oGm; vmcJhav+yD? ?
wmeJ@ tdyf&may:rSm tdyfaysmfoGm;awmhw,f?
ol wu,fhukd yifyef;oGm;yg+yD? tdyfruf tk d u f , mvef p ma&;q&m
urBmxJukdvnf; a&mufoGm;cJhyg+yD? wnvHk; ‘ygygvm-vmzl w &D ’
tdyrf ufxrJ mS za&mif;wkid af wG/ wHigavSawG/ a&eH bmomjyef - pdefxGef;
197
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
f ;jcif ; xJ u
oe mG (1)
ord k i f ; jzwf
kH
fyk yv
± onfrSm yifv,fjym
onfrSm aiGv$moJaomif
onfrSm ausmufaqmifr[l&m
onfrSm qyfoGm;awm Adpyfawm
&Snfarsm aomifurf;
tkef;wef;,Sufrkd; u|ef;ukdukd;?
wdwfqdwf+idrfouf
ajrwuGufukd
toufay;I 0,f&onf?
198
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
*k%fjyKae=urnf jzpfygonf?
onfokd@yif u|efawmf ,kH=unfonf?
(2)
(3)
203
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
(4)
206
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
(5)
ukad v;armif.nDxrH S u|eaf wmf avhvmzwf±c_ &hJ onfrsm;wGif Ekid if aH &;pmtkyf pmwrf; rsm;om
ru ukdav;armif. EkdifiHa&; rSwfpkpmtkyfrsm;ESifh uAsmrsm;vnf; yg0ifygonf?
rSwfrSwf&& tjzpfqkH;rSm tdef*,f. “'l;&if;okd@acsycsuf”tay: ukdav;armif. avhvma&;
rSwpf yk if jzpfygonf? olw@dk trd o f mG ;onft h cg 'l;&if;ok@d acsycsuf t*Fvyd bf mompmtkyt f m; a&S@rmS csI
yufvufuv k m;xkid af y:rS ukad v;armif pma&;aeonfudk u|eaf wmf jrifz;l cJyh gonf? aemiftcsed u f sawmh
ukdav;armif. vufa&;ESifh ol@avhvma&; rSwfpkpmtkyfukd u|efawmfzwf&ygonf? ol bmomjyef
xm;wmr[kwfyg? tdef*,f. oabmw&m;ukd tajccHvkduf/ ol@pOf;pm;okH;oyfcsufrsm;ukd rSwfpk
a&;vkdufESifh jyKpka&;om;xm;jcif; jzpfygonf? vufa&; ao;ao;vSvSav;awGESifh? (ol@ vufa&;u
vnf; tawmfvSy xl;jcm;ojzifh u|efawmfhvufa&;ukd ol@vufa&;ESifhwlatmif usifhchyJ gao;onf?
teD;pyfqkH;vnf; wlygonf?)xkdtcsdeftcgu u|efawmfha&csdeft& ol@rSwfpkpmtkyfukd jynfhjynfhpkHpkH
em;rvnfcyhJ g? ok@d aomf Tusr;f ukd zwf±+_ yD; ol@tawG;tjrifEiS ahf ygi;f um ok;H oyfa&;om;jcif;jyKEkid af om
ol@avhvmtm;ukd u|eaf wmf tvGet f m;uscyhJ gonf? tcktcsed f jyefpOf;pm;rdawmh rmhupf 0f g'ukd onfo@dk
tywfwukwf}uKd;pm;r_rsKd;jzifh ol@,kH=unfcsufukd ykdrkdckdifrmatmif ol wnfaqmuf cJhwmyguvm;
[laomtcsufukd qkyfukdifrdygonf?
“wHwkdif;ausmuf±kd;/ r_efokd;okd;ESifh
aESmifpkd;csKyfavSmif/ tusOf;axmif?”
ol tusOf;uscHchJ&pOfu ol@axmifwGif; tawG@t}uKHESifh cHpm;csufrsm;ukd uAsmawG a&;zG@J chJ
ygonf? ol@uAsmwyk'f. tzGifhpma=umif;ukd txufygpmom;rsm;jzifh ola&;om;cJhonfukd u|efawmf
,cktcsed w f idk af tmif rSwrf ad eygao;onf? tusO;f axmifwiG ;f rS }uHcidk pf +GJ rJaom ol@,=Hk unfcsu/f &efo@l
tay: jywfom;aom pdwf"mwf/ axmifwGif;rSm olawG@vmcJh&aom b0wltusOf;om;rsm;xJrS
&ifeifph &m b0av;rsm;/ axmifwiG ;f a&muf wkid ;f &if;om;vli,fav;wOD;ESihf OD;av;t&G,w f a,muf.
b0ta=umif;/ axmifwiG ;f rSaeI ol@cspo f t
l ay: ol@cpH m;csurf sm; ponfjzifh ol uAsma&; zG@J cahJ =umif;
jyefvnf pOf;pm;rdygonf? ol &Srf;jynfokd@ acwWc% oGm;tvkyfvkyfpOfu }uKHawG@cJh&aom tjzpf
tysufukd rlwnfI wkdif;&if;om; uav;i,fwOD;ta=umif; ola&;zGJ@cJhaom uAsmwyk'fukdvnf;
u|efawmf tawmfav; cHpm;ESpfouf cJhzl;ygonf?
ol. rxkwfa0jzpfaom “aEGOD;acsmif;ESifh yef;avmif;avS” uAsmpmtkyfxJrSm uAsm
pmrlrsm; ol@vuf0,f usef&pfaeojzifh u|efawmfwkd@ zwfcJh&ygonf? &Srf;jynfe,frS jrpfzsm;cHum
aEGOD;ayguf pD;qif;vmaom prf;acsmif;uav;ESifh avmif;avSuav;rsm;vkd pD;arsmaeaom yef;awG
ta=umif; vSvyS y &uf,, S o f zD @JG aom ol@uAsm&Sn. f tESpo f m&rSm tzdEydS cf H vlrsK;d aygi;f pkH jynfowl @dk
.b0ESifh vlrsKd;aygif;pkH jynfolwkd@ vufwGJwkdufyGJ0ifa&;ukd wifpm;csufrsm;jzifh oG,f0kduf zGJ@EGJ@aom
uAsm[k u|efawmfcHpm;rdygonf? xkdr#ru rEWav;wuUokdvfu a&eDajrmif;ta=umif;ukdvnf; ol
vSvyS y zG@J qcdk yhJ gao;onf? olu a&eDajrmif;teD;u tdrjf zLawmf[k trnfay;xm;aom aq;jzLokwf
0g;uyfwJ tdrfcef;wcef;rSmaeum ausmif;om;wkdufyGJ/ jynfol@wkdufyGJrsm;twGuf EkdifiHa&;vkyfief;
207
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
(6)
&eH‹
(ol i ,f c sif ; av;armif o k d @ ) armif p G r f ; &nf
· v_dif;vkH;ykwfvnf;
rv_yfreJ@
rjrKyfcJh?
· avjyif;wkdufvnf;
rikdufrwkef
r+zKHchJ?
· aev#Hxkd;vnf;
rn‡Kd;rwdrf;
r,drf;cJh?
· r[l&ma&mif/ ,if;ausmufaqmifxuf
aoG;wpufrS/ xkd;xGufyGifh+yD
ESif;qDeDonf/ "Gef@&Snfoif;ysHŒ
v_difvwWH@? ?
rkd;a0r*~Zif;(1972)
(31/ Zlvkdif 1972)
211
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
vGr;f oly
‹ ef;acG
rpd r f ; yif
tnmvrf;
wrmwef;rSm
vrf;twl av#muf=uOD;r,f?
tnm&dyf
wrm&dyfrSm
twdwqf ;dk aumif;
ta=umif;aygif;pkH ajymjzpfOD;r,f?
tnmajr/ tnmaveJ@
wkdufyGJawGta=umif;
ol aumif;aumif; ajymvdrfhr,f?
uG,f æ
tem*wfrSm
rif;&,f æ ig&,f æ &Jabmfrsm;&,f
qkHudk qkH&OD;r,f apmifhaeqJ?
jzKef;ceJ
wkdufyGJrSm
rif;usqkH;oGm;wm ajymifajrmufw,f?
OD;rnGwf 'l;raxmuf
aemufqkH;aoG;puf/ xufjrufeDarmif;
vrf;a=umif;awmfvSefa&;
aoG;eJ@&if;cJhwJhrif;?
212
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
tnmvrf;/ wrmwef;rSm
vrf;twlav#muf=ur,fhjynfolawG?
tnm&dyf/ wrm&dyfrSm
twdwqf ;dk aumif;
ta=umif;aygif;pkH ajymae=uvdrfhr,f?
tnmajr/ wrmajrrSm
rsuf&nfwa0a0eJ@
wkdufyGJawGta=umif;
atmifyaJG wGta=umif;
ol&aJ umif;orkdif;
vlwkdif;ESvkH;om;rSm
cGeftm;topf jzpfaevdrfhr,f?
&Jabmf&,f æ
tnmvrf;
wrmwef;rSm
vGrf;ol@yef;acG a0aew,f? ?
(rkd;a0r*~Zif;- 1972)
213
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
ukdzkef;jrifhodef; (taxGaxGwm0efcH)
q&maemif0if;csKd &JŒ tdyrf ufxu
J 0awmifwef;udk opPm 17 rSmzwf+yD;
pdwfxJrSm xdckdufcHpm;rdw,f? &efoleJ@ typftcwf &yfpJa&;vkyfxm;wJh
0trsdK;om;awG[m olwdk@ toufay; wkdufckdufcJh&wJh &efoludk b,fvkdrsm;
vufqGJE_wfquf=urvJ? tmZmenf 0wyfom;awG&JŒ usef&pfol rdom;pkawG
uaum b,fvkdcHpm;=urvJ?
rukuDr (taxGaxGwm0efc)H
vlxkrSm ESpfrsdK; &Sdygw,f? wkd;wufonfhvlxk/ wufºuGonfhvlxkESifh
omrefvlxk[lI? xdkomrefvlxk. tiftm; (rukefcrf;Edkifaom tiftm;)
rsm;udk t&,lEkdif&eftwGuf wkd;wufaom vlxkawGu vrf;jy ac:aqmif
&ygrnf?
ukdoufEkdifxGef;
Armjynf r S m yËd y uQ } uD ; rm;vG e f ; wJ h vl w ef ; pm; ES p f & yf y J & S d w ,f ?
jc,fvS,ftEkdifusifhol zdESdyfol vlwef;pm;eJ@/ tzdESdyfcH vlwef;pm; 2&yf?
ppftkyfpktzGJ@0if r[kwfwJhvlrsdK;aygif;pHk trsdK;om; jynfolvlxkawG[m
tzdESdyfcH vlwef;pm;yJ? zufqpfppftkyfpktzGJ@0if ArmvlrsdK;eJ@ tzdESdyfcH
ArmvlrsdK;udk rcGJjcm;yJ ArmrSefor# rkef;wD;aevkd@uawmh 'Drkdua&pDqdkwm
a0;ygao;w,f?
ukdausmfausmfOD;
opPmtiftm;pkeJ@ opPmr*~Zif;[m ppftm%m&Sifpepf zsufodrf;a&;
twGuf v_yf&Sm;ae=uwJhtwGuf yGJ=unfhyd&dowf vkyfraeawmhyJ udk,fwkdif
ukd,fus yg0ifvmcJhjcif;jzpfygw,f?
ukod efUxGe;f
ppf t k y f p k u 'D r k d u a&pD a wmif ; qd k w J h vl x k u k d o wf w ,f ? 88
umvawGrSmaygh? a[m awG@qHkaqG;aEG;=uygqdkwJh vlxkeJ@&[ef;udk 2007 rSm
acsr_ e f ; owf j zwf j yef w ,f ? 'D o rk d i f ; u vl x k t oD ; oD ; vuf e uf e J @
ckcH&awmhr,fqkdwm jyvdkufwmyJ?
rvJhvJh0if;udk
owf j zwf a csr_ e f ; r_ / zd E S d y f t Ed k i f u sif h r _ a tmuf r S m usa&muf a ewJ h
vlx[ k m &efou l kd b,fvedk nf;eJ@jzpfjzpf ckcu H muG,w f m/ wke@f jyefwu
dk cf u
dk w
f m
rSefor# rSefw,f? r#ww,f? w&m;w,f?
ukad evif;atmif
opPmawmfveS af &; pmayr*~Zif;rSm a&;ae=uwJh pma&;q&m}uD;awGukd
±kdaoav;pm;rdw,f? q&mwkd@&J@ awmfvSefa&;pmay zGH@òzd;zl;yGifhwJhtwGuf opPm
tiftm;pk[m awmfvSefa&;rSm yg0if&usdK;eyfw,f?
rZifa0NzdK;
ukdaevif;xdkuf
ork d i f ; uay;vk d u f w J h oabmw&m;uawmh vuf e uf u d k i f
awmfvSefa&;eJ@ vlxkwkdufyGJ jzpfw,f? 'ga=umifh vlxkwkdufyGJawGeJ@twl
vufeufudkif awmfvSefa&;[m aygif;pyf yg0ifvmzdk@ vdkudk vdkae+yD? 215
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
rjynfhjynfh[def;
Armjynf v l r sd K ;pk vuf e uf u d k i f tif t m;pk a wG & J @ acgif ; aqmif
tawmfrsm;rsm;[m &efol zufqpfppftkyfpk&J@ óuH;oGif;wmukd cHcJh=u&w,f?
olwdk@awG[m vlxkukdeif;+yD; awmfvSefa&; tjrwfxkwfolawGyJ?
ukdtkef;ausmfNzdK;
ppf t m%m&S i f p epf zsuf o d r f ; a&;twG u f v_ y f & S m ;±k e f ; uef a ewJ h
tiftm;awGxJrSm jynfwGif;u tzdESdyfcHvlxk}uD;[m t"du tusqHk;ygyJ?
vlxkuom tc&m? opPmtiftm;pk[m vlxkxJuvlxkawGyg?
ukdarmifarmifwif
awmf v S e f a &;w&yf [ m rsd K ;quf w ck x J e J @ r+yD ; bl ; / rsd K ;quf a wG
wck+yD;wck vufqifhurf; awmfvSefygrS vGwfvyfa&; &&Sdw,fqkdwm
opPmudkzwf&if; odvmw,f?
ukx
d eG ;f xGe;f OD;
ppf t m%m&S i f q d k o nf h ppf & mZ0wf a umif r sm;onf vl x k x H
b,faomtcgrSmrS tm%mv$Jajymif;ay;±dk; r&Sdyg? aoG;pGef;cJhwJhorkdif;&J@
aumufcsuftwkdif; opPmuvJ azmfxkwfaeygw,f? wkduf,lrS&rSm jzpfw,f?
ukdatmifausmfcdkif
oef;a±$ppftkyf[m t=urf;wrf;qkH;eJ@ t&ufpufqHk;yJ? vlxkukd
&efoltjzpf oabmxm;acsr_ef;&mrSm ppftkyfpkacgif;aqmif ae0if;awmif
216 vkdufrrSDbl;? 'ga=umifh 88ta&;awmfyHk/ 2007 ta&;awmfyHkawGxuf
vlxkwkdufyGJawGudk 2q 3qru zefwD;wnfaqmuf &vdrfhr,f?
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
rod F*D0if;
'Drkdua&pD vHk;0uif;rJhoGm;&if/ pum;awmif =u,f=u,fajymcGifh
r&awmhbl;qkd&if/ vlxkawGtwGuf udk,fhuH=urRm udk,fzefwD;&bkd@twGuf
a&G;p&menf;vrf; wckyJ usefygawmhw,f? 'Dvrf;uawmh awmfvSefa&;
jzpfygw,f?
rauoD0if;
ppftkyfpk acgif;aqmifawG[m olwkd@&J@zufqpf0g'eJ@ ppftm%m&Sif
pepftwGuf/ olwdk@ukd,fusdK;twGuf ppfzGJ@pnf;yHkudk a&;qGJ/ tm%mudk
qufvufqkyfukdifa&;udk vkyfae=uw,f? usaemfwkd@ 'Drkdua&pD acgif;aqmif
awGuaum ppftm%m&Sipf epf zsuo f rd ;f ypfa&;twGuf b,fvrdk sm; taumif
txnfazmf OD;aqmif=urSmygvdrfh?
rOr®mausmf (wGJbufowif;ESihf jyef=um;a&; wm0efcH)
2007 a±$0ga&mifawmfvSefa&;rSm &Srf;jynfe,f/ u,m;jynfe,f/
u&ifjynfe,fawGu wkdif;&if;om; tzdESdyfcHvlkxkawG[m b,fvkda=umifh/
bma=umifh +idrcf suo
f m; aumif;ae=uovJqw kd m pOf;pm;p&myJ? vufeufuikd f
vlrsdK;pkwyfawGuvJ +idrfaew,f? +idrf;wyfawG[m udk,feJ@rqdkifovkd
a=umckdif;ae=uw,f?
ukdpdkif;atmifaZxuf
vlrsdK;toD;oD;[m udk,fvlrsdK;vGwfajrmufzdk@/ udk,fykdif jyXmef;cGifh
&zdk@twGuf woD;wjcm; vkyfaevdk@uawmh yef;wkdif[m a0;aevdrfhr,f?
&efoluvJ wzGJ@jcif;/ vlrsdK;wrsdK;jcif; tJ'Dvkdvkyfaevdk@uawmh odyfóudufrSmyJ?
olwkd@ tm%m+rJa&;twGuf vrf;cif;ay;aewmeJ@ twlwlyJ?
armifOumausmf u
&Srf;/ csif;/ ucsif/ u,m;/ rGef/ ytkd@/ yavmif/ &ckdifpwJh vlrsdK;toD;oD;
rvG w f a jrmuf o r# umvywf v H k ; / Armvl r sd K ;vJ rvG w f a jrmuf E k d i f b l ; ?
'ga=umifhvlrsdK;aygif;pHk/ vlrsdK;toD;oD; vGwfajrmufzkd@tm;vHk; ±Hk;uefv_yf&Sm;rS
&&S d r S m jzpf w ,f ? ud k , f h j ynf e ,f / ud k , f h v l r sd K ; tºuG i f ; rJ h v G w f v yf a &;
(uk d , f h u H = urR m ud k , f z ef w D ; a&;) twG u f wzG J @ jcif ; vk y f a evd k @ uawmh
ar#mfvifhraeeJ@/ bmrS&rSm r[kwfbl;? 217
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
rÍÆLaomif;
opP m tif t m;pk x J r S m vl r sd K ;toD ; oD ; yg0if w ,f ? tm;vH k ; &J @
&nf r S e f ; csuf u awmh ppf t m%m&S i f p epf zsuf o d r f ; a&;/ wd k i f ; jynf
vGwfajrmufa&;jzpfw,f?
rEG,ef 0D if;xdef
ppftm%m&Sifpepf zsufodrf;a&;eJ@ wkdif;jynf vGwfajrmufa&;twGuf
rv_yf&Sm;r&kef;uefyJ rdrdvlrsdK;pk vGwfajrmufa&;/ 'Drkdua&pD&&Sda&;twGuf
vk y f a evk d @ uawmh vH k ; yg;yg;±H k y J &S d v d r f h r ,f ? ausmuf c J u d k a&!‡ p f o vk d
jzpfvdrfhr,f? jynfwGif;ppf ESpf(60)udk jyef=unfhayawmh? oHk;oyfayawmh?
ukdrdk;ausmfwdk;
opPmtiftm;pk[m jynfyrSm yg0ifv_yf&Sm;aeovkd/ jynfwGif;uvlxk
xJrSm vlxkeJ@twl yg0if+yD; a&eJ@ig;vkdwom;xJ v_yf&Sm;±kef;uefae=uygw,f?
vlxk vGwfajrmufzkd@qkd&ifawmh vlxkxJrSm&Sdae/ v_yf&Sm;ae&ygvdrfhr,f?
rjrydkydk (EkdifiHwumjzef@csDa&;wm0efcH)
wa,mufuajymw,f? ppftkyfpk pdwfemusnf;oGm;atmif uAsm/
aqmif;yg;awGeJ@ ra&;=uygeJ@wJh? aemufwa,mufuawmh ppftkyfpkudk
raumif;ajym/ raumif;a&;wmudk vufrcHbl;wJh? 'DvlawGudk avhvm
=unfhawmh &efol@udk,fpm;vS,f? vlxk&JŒ&efolawG jzpfaew,f?
218
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
uk0d if;jrifOh D;
opPmawmfvSefa&; r*~Zif;rSm a&;om;ae=uonfh pma&;q&m/ uAsm
q&m/ a0zefa&;q&mrsm;onf usaemf- usrwkd@. tbkd;tbGm;/ OD;}uD;
a': }uD ; rsm; jzpf = uonf ? awmf v S e f a &;pmay tarG a y;aecJ h w J h t wG u f
±dkaoav;jrwfpGm OD;!$wf uefawmhvdkufygonf?
ukdrsKd;OD;
trsdK;orD;b0 vGwfajrmufa&;pmayu¾ESifh 0wˆKu¾wkd@wGif
tpOfwpku
d f a&;om;ay;aecJo
h nfh pma&;q&mr tarr=unfav; (&JabmfaiG)
tm; OD;!Gwfuefawmhygonf?
ukdrdk;ausmfpGm
ukx
d eG ;f Nird ;f
&efol.rdwfaqGonf &efoljzpfonf? &efol@p±kduf/ &efol@tawG;
tac:/ &efol@vkyf&yftwkdif; vkyfudkif awG;ac: usifh}uHaeolrsm;rSmvnf;/
azmufjyefonfh &efolESifh wwef;pm;xJyJ jzpfw,f? vlxkudk qef@usifojzifh
vlxkjzpfonfh opPmtiftm;pkuvJ tzdESdyfcHvlxk}uD;eJ@ twl qef@usefw,f?
udkwifxGef;
vlxkudkowfwJh/ omoemudkzsufwJh/ &[ef;oHCmudkowfwJh/ vlxk
tm;vHk;ukd tEkdifusifhacsr_ef;aewJh ppftkyfpkudk rwkdufckdufyJ tcsif;csif;
wkdufaewm[m t"dy`g,fwckck &Sdaeygvdrfhr,f? owdxm;&vdrfhr,f? tzdESdyfcH
vlxkbuf&yf+yD; ajz&Sif;&vdrfhr,f?
OD;pdk;csdef (wm0efcHt,f'Dwm)
vlwef;pm;w&yfu tjcm;aom vlwef;pm;w&yftm; aoG;pkwf
jc,fvS,faom/ zdESdyftEkdifusifhaom vl@tzGJ@tpnf;wckwGif vGwfvyfa&;
wkdufyGJ. t"duusaom tpdwftydkif;rSm wnfqJzdESdyfa&;ESihf aoG;pkwf
jc,fvS,fa&; yHko¾efrsm;ukd wGef;vSefòzdcsa&; wdkufyGJyifjzpfayonf? 219
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
awmfvSefa&;pmayr*~Zif;
trSwf (20) azazmf0g&D2009
pnf;±Hk;a&; wm0efcHrsm;
220
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
awmfvSefa&;pmayr*~Zif;
trSwf (20) azazmf0g&D/2009
221