Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 221

(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

awmfvSefa&; pmayr
pmayr**~Zif;
trS w f (20)azazmf 0 g&D =2009

wm0efcH t,f'w D m rsufESmzHk; yef;csD


armif p d k ; csd e f oD;[armifarmif

taxGaxG wm0efcHrsm; b$ma&; wm0efcH


OD;pdk;csdef (Edkifiw
H um) rwifE,
G 0f if;
udkzkef;jrifhoed f; (*syef)
rukuDr (*syef) EdkifiHwum jzefŒcsDa&; wm0efcHrsm;
rcifrsdK;rsdK;
owif;ESifh jyef-um;a&; wm0efcH rpENmaomif;
uk0d if;cdkifxGef; rjrydkykd

wGJbufowif;ESifh jyef-um;a&; wm0efcHrsm; tkyaf & = 1000


armifrsdK;OD;
udk0if;jrifhOD;
pdkif;avmifred f;ouf
ukdoef;ausmfaX;
rOrRmausmf
txl;azmfjycsuf =
pmtkytf zGŒJ tEGŒJ
xGef;atmif rpENmaomif;onf pnf;±H;k a&; wm0efcH
jzpfonf? odk‹aomf opPm (19) wGif pm&if;
aumuf,l&mY usef&pfcJhonhftwGuf arwWm
twGif;yef;csD/ 'DZdkif; &yfcHcsufjzihf xyfrHazmfjytyfygonf?
oD[armifarmif/ xGef;atmif/ {y&m,fpk;d

1
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

awmfvSefa&;pmayr*~Zif;
.
pmayrl0g'
1? zufqpftm%m&Sifpepfukd wprusef zsufodrf;a&;/ Armjynf trsKd;om;vlxkwkdif; 'Drkd
ua&pD&&Sad &;/ 90 a&G;aumufy&JG v'ftwkid ;f tyGe;f tyJrh &Sd vlxt k pk;d &w&yf ay:xGe;f a&;
qkdonfh xkdta&;oHk;yg;yg0ifaom vlxkvrf;pOfudk ukdifpx JG m;onf?
2? vufeufuidk af wmfveS af &;tygt0if vlxw k u dk yf EJG iS hf awmfveS af &;w&yfv;kH ukd awmfveS f
a&;pmayjzifh axmufultm;ay;&ef/ yHhykd;jznfhpGuf&ef?
3? awmfveS af &;ukd aESmif, h u
S [
f ef@wm;zsuq
f ;D aeonfh tacsmiform;0g'ukd qef@usiw f u dk f
zsuf&ef? xkdokd@wkdufzsuf&mwGif yk*~dKvfa&;wkdufcdkufr_ukd vHk;0a&Smif=uOf&rnf?
4? jynfwiG ;f wGif tzdEydS cf aH e=u&onf ph mayESiphf ma&;q&mrsm;/ awmfveS af &;pmaytiftm;
pkrsm;ukd ukd,fpm;ðy&ef?
5? urBmhawmfvSefa&;orkdif;ESifh tzdESdyfcH EdkifiHwumjynfolwkd@. vGwfvyfa&;/ 'Drkdua&pD
a&;twGuf ±kef;uefv_yf&Sm;r_ pdwf"mwf/ tawG;tac: ZGo J wWdwkd@ukd azmfxkwfay;&ef?
6? wkdif;&if;om; ,Ofaus;r_"avhxHk;wrf;rsm;ukd av;pm;&ef/ nD!Gwfr_ukd OD;wnf&ef?
&? tEkynmvuf&mrsm; zefwD;=u&mwGif tEkynmt&nftaoG;aumif;rsm;ESifh awmf
vSefa&;b0/ EkdifiHa&;b0ESifh vlxkb0ukd xif[yfazmfjy&ef?

t,f'DwmtzGJ@

2
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

awmfvSefa&; pmayr*~Zif;

rmwdum
t,f'Dwmh tmabmf 6

uAsm

uef@vef@umvSyfI xGufcJhyg aemif0if;csKd 8


qifawmif +idrf;csrf;ol 10
+idrf atmif+idrf; 12
rkefwdkif;óudZifa,mfawG;oHrsm; ndKpdef0if; 13
ukd,fpm; opfaumif;tdrf 15
pdwf"gwfrD;v#Hrsm; xl;wifh 16
rkefwdkif;xJrSmyGifhwJhyef; &J&ifhoufZGJ 17
pGJ+rJcdkifusnfqJ ZGJtm;rmef 0ifharmf(RTC) 18

aqmif;yg;

pma&;q&mESihf&nfrSef;csuf(jyefvnfqef;opfjcif;) aZ,s 20
ordkif;tpOftvmaumif;ukd avhvm=unhf=uygpdk@ &JabmfwifaX; 22
yHkjyifxJu tawG;wp aX;odef; 26
opPm(opPmig;ESpfjynfhtxl;aqmif;yg;) rif;rif;odef; 29
jrefrmAk'<bmom&[ef;awmfrsm;ESihf æ rsKd;jrifhcsKd 32
&efola&G;onfhvrf; vlxka&G;onfhvrf; xGef;vif;atmif(opPm) 36
wdkif;jynfzGH@òzd;wdk;wufa&; acgif;pOfatmufwGif vif;opfatmif 40

opPm txl;u¾
opP m 5 ES p f j ynh f / tk y f 20 jynh f jzwf o ef ; r_ t wG u f 44
opP m od k @ ajym=um;csuf / aumuf E k w f c suf E S i h f trS w f w &rsm;

q&mAef;armfwifatmif arG;aeŒtrSww
f &
q&mAef;armfwifatmif. trSmwcsKdŒ

qdk&S,fvpfËDum(1962 - EkdifiHa&;usrf;) twGuftrSm 54


qdk&S,fvpf tbd"gef(1963 - EkdifiHa&;usrf;) twGuf trSm 55

3
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

obm0ody`H(1974- usrf;) twGuf trSm 58


tdefpwdef;ESihf ol. "rRw&m;(1977 - wwd,t}udrf) twGuftrSm 61
0rf;enf;0rf;om (±kyf&Sif0wˆKZmwfvrf;) twGuf trSm 63
±dk;rwdkufyGJ(1963 - 0wˆK) twGuftrSm 65

q&mAef;armfwifatmifoŒkd trSww
f &rsm;

pdwful,OfawmfvSefa&; pma&;q&m '*kefwm&m 66


Aef;armfwifatmifuG,fvGefjcif; tESpf(20)ajrmufae@ AdkvfrSL;csKyfa[mif;ausmfaZm 72
rkefwdkif;xJuvl jroef;wifh 74
Aef;armfwifatmif. aemufqHk;c&D;tm; æ avxD;OD;tkef;armif 83
Aef;armfwifatmiftm; jyefvnfowd&jcif; jrwfEdk; 91
&Jabmfacgif;aqmif Aef;armfwifatmif armifpGrf;&nf 101
vif;,kefwifatmif 'dk@acgif;aqmif (uAsm) armifpGrf;&nf 107
ordkif;oufaowifcJh+yD; (uAsm) 0if;wifhxGef; 108
Aef;armfwifatmifESihf ol@uavmif (uAsm) zdk;eD 110

Edik if w
H umuAsm

trSm; - vifrfa'gif[Gcf- awmifukd&D;,m; oJoJ 112


rmydkjrpfeHab;rSm - vDpGefifacsmfvf - awmifudk&D;,m; oJoJ 114

v+y&f mS ;aeaom TurBm

tar&duef =oZmusvm+yDavm &Jabmf±_,Of 116

vli,fzwfpm

jcaoFhrif;/ b0ifjrifhaewJha'gif;
arsmufuav;/ usD;uef;a&aomufjcif; OD;OD;uHqifh 120

qef;ppfcsuf
(pD ; yG m ;/ ajr,m/ tawG ; tac: )

'Dae@pD;yGm;t=uyftwnf;ESihf tar&duef tifyg,m &Jabmfzdk;oHacsmif; 123


p=um0VmxJu 'dkif,mvufwpf(2) rdk;ajropf 128
Armjynf ajr,mjy\em(4) apmrdk;atmif 132

4
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

*DwESifh tvSzpJG nf;r+

aus;vufyOPvuf*Dwukd cHpm;jcif; aEGOD; 137

ajymufusm;ppftawGŒtóuH

wyfwnfaqmufa&; pmrsufESmwcsKd@ +idrf;armifOD; 141

Ekid if w
H um pum;ajy

ajcyvmuav;rsm; (blvfa*;&D;,m;) at;jrrGefodef; 147


yef;rmvmrsm;ukd pdkufysKd;ðypkjcif; (w±kwf) rif;EdkifxGef; 149

0wˆK

=u,frpHkvrom jrav;ndK 152


Am&meoDqef;qef;vJhESihf cg;oufcsKdjryef;yGihfrsm; at;jrESif;&nf 162
uvdefuuspfwdk@&J@ anmifESpfyif aoG;opPm({nfhonfawmf) 172

trsKd;orD;b0 vGwaf jrmufa&;

wkEdkif;rJharwWm rapmjr 179

tcef;quf 0wˆK&Snf

{&may:±dkufcwfvmaom rSdefazsmhwydkif;wp aznGef@aqG(jrawmif) 182

Ekid if &H yfjcm; 0wˆK

cdk@vif&J@ c&pfprwfza&mif;wkdif (tdkuf,mvef) pdefxGef; 194

ordik ;f jzwfoef;jcif;xJrS ±kyyf v


kH mG

aEGOD;acsmif;u yef;avmif;avSi,f&Sif armifvS0if;(jrif;+cH) 198

5
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

t,f'w
D mh tmabmf

oef;a&$zufqpf ppftkyfpku jynfolvlxk qENoabmxm;ukd zDvmqef@usif+yD;/


tEkdifusifh ckwHk;vkyfum uvdrfuuspf trsKd;om;nD;vmcH/ uvdrfuuspf qENcH,lyGJwdk@ukd
ðyvkyfcJhonf? ,ck 2010 a&G;aumufyGJukd 1990 a&G;aumufyGJ &vm'fukd eif;acs+yD; vkyfay
OD;awmhrnf? ,if;wdk@onf ppftkyfpku udk,fhaowGif; udk,fwl;jcif;omjzpfonf? EkdifiHa&;
tiftm;pk/ awmfvSefa&; tiftm;pkrsm;onf tzdESdyfcH vlxktoD;oD;ESihftwl xdkaowGif;
xJodk@ wGef;cs&rSmjzpfonf? ordkif; jzpfpOfuvnf; xdktwdkif;yif cif;usif;xm;onf?
Armjynf ppftm%m&Sifpepf zsufodrf;a&;twGuf wdkufyGJxJwGif yg0ifae=u
ygonfqakd om Ekid if aH &;tiftm;pk}uD;/ tiftm;pki,f/ 'Dru kd a&pDtiftm;pk }uD;i,fw@dk onf
}uD;rm;aom tm;enf;csufrsm; &Sdaeojzifhom/ ordkif;qDukd a&S@wdk;wif;&mY aES;auG;
av;vHonf[k qdk&ayvdrfhrnf? tzdESdyfcH vlxka=umihfr[kwfay? ,ae@umvwGif zuf
qpfppftkyfpkukd a0zefarmif;rJ jypfwif±_H@csae±Hkjzifh r+yD;yg? o0%fv$mjzef@/ pmxkwf±Hkjzifh
r+yD;ao;yg? awmfvSefa&;vkyfief;xJwGif wdk;0ifepfðryf&rnfh umvjzpfonf?
ordkif;bD; a&GŒvsm;&eftwGuf ppftm%m&Sifpepf zsufodrf;a&;ukd [pfaºuG;cJh
aomfvnf; tiftm;pk }uD;i,f acgif;aqmifrsm;onf rdrdESihf rdrdtzGJ@tpnf; &yfwnfa&;/
ygwq D ikd ;f bk'f ðzwftcsrcH&a&;twGurf #om v_y&f mS ;aecJjh cif; jzpfvmcJo h nf? wenf;tm;
jzifh trsKd;om;jynfolvlxk}uD;. vrf;pOfjzpfonfh ppftm%m&Sifpepf zsufodrf;a&;
acgif;pnf;/ r[maoe*FAsL[m tvHatmufwGif rdrdESihf rdrdtzGJ@tpnf; touf&Sif
pm;aomuf aexkdif&yfwnfa&;twGuf jzpfvmcJhonf? wcsKd@aom yk*~dKvf}uD;/ yk*~dKvfi,f
rsm;wGif vkyfydkifcGifhrsm;/ tcGihftm%mae&mrsm; &&Sdxm;onfjzpf&m aemufqHk;rSmawmh
udk,fusKd;twGufom jzpfoGm;onf? vlxktwGuf jzpfrvmcJhay? xdkvuQ%mrSm
awmfveS af &;wGif vufsm tacsmiform;rsm; v$r;f rd;k OD;aqmifvmjcif; t"dyg` ,rf v S I
JG tjcm;
rjzpfEdkif? xdkvufsmtacsmiform;. }uD;rm;onhf tm;enf;csufrSm vlxk. tcef;u¾/
vlxpk rG ;f &nfceG t f m;ESifh tzdEydS f tEkid u
f sichf x
H m;&onfh vlrb _ 0udk xnfo h iG ;f rpOf;pm;jcif;/
vHk;0 ypfy,fxm;jcif;yifjzpfonf? vlxkqENoabmxm;ukd qef@usifzDvmðyaeonfh
ppftyk pf Ek iS yhf if wxyfxJ wlaeonf? Armjynfvw G af jrmuf&ef ordik ;f pGr;f tm;&Sif tzdEydS cf H
jynfolvlxk todef;toef;ESihftwl/ wb0xJ/ wom;wv$mxJ udk,fusKd;pGef@ ±kef;uef
v_yf&Sm; wdkufyGJ0if&rSmygvm;qdkonhf awmfvSefa&; tawG;tac: uif;rJhr_rsm;yifjzpfonf?

6
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

xdk@a=umihfvnf; a&ESifhig;yrm EkdifiHa&;tiftm;pk acgif;aqmifrsm;onf vlxkxJwGif


epfòryfyg0if&ef acgif;a&SmifEkdifcJhjcif; jzpfonf?
tusKd;quf &vm'fonfum; t±kyfqdk; tusnf;wefygvdrfhrnf? olwkd@onf
ordik ;f jywku
d o
f @kd a&mufomG ;=uvdrrhf nf? od@k r[kwf vlxt
k r_u
d yf w
kH iG f ppftyk pf ak cgi;f aqmif
ae0if;. rqv ygweD nf;wl/ ae0if;enf;wl pGe@f ypfc&H ayvdrrhf nf? vlxb k 0ukd ru,fwif
Ekdifaom/ vlxka&SŒrS&yfum vlxkESihftwl wkdufyGJr0ifEdkifaom rnfonfhyk*~dKvf/ rnfonhf
ygwD/ rnfonfhtzGJ@tpnf; ukdyifjzpfap/ ordkif;tr_dufyHku rsufESmomay; iJ@n‡m±dk; xHk;pH
r&Sday? wu,fu 'Drdkua&pDtiftm;pk/ EdkifiHa&;tiftm;pk/ acgif;aqmif}uD;i,frsm;onf
awmfvSefa&;orm;tjzpfrS tacsmiform;b0odk@ ul;ajymif;oGm;+yDqdkv#if qHk;±Hk;r_rsm;rSm
tcsdefumvyifjzpfonf? vlxk. tcGihfta&;rsm;jzpfonf?
,ae@Armjynf. }uD;rm;aom awmfvSefa&;tcuftcJrSm awmufyxufjruf
onfh/ udk,fusKd;pGef@jrifhjrwfonfh acgif;aqmifrsm; enf;yg;vGef;jcif;yifjzpfonf? zufqpf
ppftkyfpkuvnf; xdkacgif;aqmifrsm;ukd &SifoefcGifhraycJhay? xkd@a=umifh zdESdyfaoG;pkwfcH/
tjc,fvS,fcH/ tEkdifusifhcHae&aom vlxkonf vGwfvyfa&;wdkufyGJodk@ qufvuf
csDwuf=u/ wkdufyGJ0if=uygvdrfhOD;rnf? xdkwkdufyGJxJwGif vlxkacgif;aqmifrsm;onf xyfrH
wdk;yGm; ay:xGef;vm=uygvdrfhrnf? atmifyGJvnf; cH=u&ayvdrfhOD;rnf?

wm0ef c H t,f ' D w m

7
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

Asm
u

Ú urBmhxdyfOD;/ a&mifeDjrL;+yD
=uufOD;wGefoH/ r=um;avm æ wJh
armifpGrf;&nf&J@ wyk'faom uAsmrSm
“E_d;”cJhygw,f?

Ú Edk;x=uavmh
jrefrmhwcGif/ aoG;yifv,fjyif
oifrjrifavm?

Ú Edk;x=uavmh
jrefrmhwcGif
jynfol@tavmif;
axmifaomif; wa=umwjyif
oifrjrifavm?

Ú wdkif;jynfukd cspf&if
jynfolukdcspf&if
&ifemp&m
pdwfxdcdkufp&m
'ghxufqdk;wm bm&Sdao;vJ?

8
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

Ú tE_d;&cuf&if
wdkufyGJcGifrSm/ oifryg
awmfvSefa&;rSm oifryg
tdyfcsifa,mif raqmifeJ@
a=umifolawmf rvkyfeJ@
a&mifeDjrL;rS
t±k%fOD;ukd tvG,frzl;eJ@?

Ú urBmhxdyfOD;
a&mifeDjrL;jrL; rjrL;jrL;
=uufOD;wGefwGef rwGefwGef
oef;acgifvGefcsdefrSm
c&mwkwfvdk@ v_yfE_d;ae+yD?

Ú ±dk;rukd rarh=ueJ@
usqHk;olrsm;ukd owd&=uyg
rdk;vGefrS xGefrcseJ@
rdk;a&pdkxJ
rdk;a&csKdjr aomufvSnfh=u?

Ú Edk;x=uavmh
oifha&S@u wdrfrifcdk;uef@vef@um
oEMdXmefeJ@ z,f&Sm;
twluckef=uzdk@
&J&J vSrf;xGufvmcJhyg? ?

aemif 0 if ; csKd

9
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

Õ vlawG&JŒ
arhypfxm;jcif;ukd cHae&wJh
ae&ma'o awGxJrSm
'D ‘qifawmif’ vJ ygw,f?

Õ qifawmif
Armjynfajrmufbufjcrf;u pdrf;jraewJhawmif
obm0 t±dkif;wdk@&JŒ awmif
usaemfwdk@ ytdk@0f yavmif
nDaemifom;csif;wdk@&JΠawmif?

Õ tJ'DrSm
rJarSmifeufajymifwJh u|J &Sdw,f
tJ'DrSm
tkef;cHGa&mif jrif;ayguf&Sdw,f
avt[kefpD;aewJh a&$pGefndK&Sdw,f
tJ'DrSm
ytdk@0frav;&JŒ aiGem;aÉmif;&Sdw,f
yavmifrav;&JŒ tòyH;a&$=um&Sdw,f
qefaxmif;aewJh a&armif;&Sdw,f?

Õ tJ'DrSm
tdrfaxmifpk &Spfpk ukd;pk q,fpk
pkae=uwJh
usyfcdk;r_dif;0 wJwef;&Snf}uD;&Sdw,f
ESif;pdkaewJh vufzufcif;xJu oDcsif;&Sdw,f
vuf&ufxrD
teuf teD tuGuf tpif;}uD;awG&Sdw,f
+yD;awmh aoewfukdifxm;wJh
tcGeftaumuf taptcdkif;&Sdw,f?

Õ qifawmif
ArmeJ@ acwfeJ@ tqufjywf±Hkru
tqufjzwfwmvJcHae&w,f?

10
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

Õ tJ'DrSm
um;vrf;aumif;aumif; r&Sdbl;
"gwfrD;r&Sdbl;/ aq;±Hkr&Sdbl;
pmoifausmif;r&Sdbl;/ avxknpfnrf;r_ r&Sdbl;
owif;pm r&Sdbl;
orD;om;ysKdawG rvHkòcHbl;?

Õ 'gayrJh tJ'DrSm
wESpfywfvHk; pdrf;vef;wJh xif;±l;awm&Sdw,f
wESpfywfvHk; pD;qif;aewJh
a&wHcGefpdrfhprf;awG&Sdw,f
±dk;om;oef@&Sif;wJh b0awG&Sdw,f?

Õ wdrfyGihfjzLjzLukd
t&cl;EdkifwJh qifawmif
pdef=u,fyGifhav;awGeJ@
ajy;vdkufwrf;upm;EkdifwJh qifawmif?

Õ usaemf&JŒ ytdk@0fyavmif
nDaemifom;&if;om
[kwfw,folwdk@om Õ vufjywfppfom;a[mif;}uD;&JŒ
om;pOfajr;quf 'Dawmifyifv,fxufrSm pum;oHawGxGufaewJh
rsKd;quf wquf+yD;wquf vufukdifa&'D,dkav;wvHk;ukdyif
'Dawmif±dkif;}uD;ay:rSm wefcdk;&Sifewfxifvdk@
aexkdif acgif;csoGm;Ekdifwm? xl;qef;tHh=ovdk@
ai;armum vuftkyfcsDuefawmhae&SmwJh
Õ ,rf;cdk;jrLESif;xJu qifawmif tdk æ yavmifr}uD;&JŒ “vG,fqef@”
tarhtypfcHae&wJh qifawmif qifawmif?

+id r f ; csrf ; ol

11
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

Ù ukd,fhukd,fukd,f owfvkd@rao tmZmenfawG


*loGif;aeolawGu udkvkdeD aESmif}udK; ±kdufcsdK;cJhw,f ?
,kH=unfcsufukdtusOf;cs
&Ekdifyg@rvm; Ù aqmif;[m
at;cJrmawmifh toufatmifhxm;
Ù tESpf 60 tESpfw&m wmxGufcgeD; tajy;orm;vkd
rJZmqkdwm +idrfouf ?
vuf0JokEM& uAsmpyfwJhae&m
Ù aqmif;&JŒeHeufvif;[m
Ù vDeifukd qkdufaA;&D;,m; ykd@awmh opfukdif; opf&Gufrv_yfr,Suf
bmvkyf=urvJ qkdwJ@ aus;oHiSufoH aw;oHr=um;
awmfvSefa&;usrf; ouf+idrfyef;csDum; wcsyfvkd
atmufwkdbmtwGuf vrf;cif;cJhw,f ? jzLqGwfrSdefazsmh +idrfouf

Ù *sL;vD,ufzl;cspf Ù t±k%fOD;&JŒ
}udK;pifay:u rSwfwrf; eD0gjym a&$a&mifpkHyef;rsm;
zufqpf awG&JŒusqkH;cef; v_yf&Sm;r_uif; ESif;jrLwGif;rSm
ed'gef;ygyJ ? +idrfoufwkd;wdwf wdwfqdwfv#uf
q&mpHeJ@ OD;0dpm&
Akdvfatmifausmf Akdvfatmifqef; Ù olw@dk u
reufjzefudk odrf;ykdufzkd@
wkdif;jynfukdtaygifcH
tm%meJ@avmif;a=u;xyfawmhr,f

Ù igwkd@u
tmZmenf ukdorkdif;wif
jynfolukdpnf;±kH;
ppftm%m&Sifpepfukd ed*kH;csKyfapr,f

Ù "rReJ@ t"rRt=um;
vlxk[m =um;raebl;

Ù wkdufyGJpawmhr,f tm;vkH;+idrf
atmif + id r f ;
9 'D Z if b m/2008
12
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

tmz&du
awm±kdif;jrufrnf;xJu
rkqdk;}uD; tvefuGmwmrdef; awG@cJh&wJh
pkef;r?

olu tem*wfukd jrif[ef


avukd ±SL±_duf te@HcH
vufawG a0S@,rf;
qef@wef; aumif;uif,HqD
0rf;ajrmuf pl;&S atmf[pfoH

“aoG;eH@ æ
vwfqwfar$;csKd aoG;&eH@
aoG;eH@awG ig&aew,f”wJh?

onfrSm
tmz&du AHkoHawG
[def;nHraeyg?

ydawmuf0if;0g
xdefxdefomwJhajr
'gayrJh
ESvHk;om; ckefoHawG
tmz&du AHkoHawGvdk
[def;nHaeav&JŒ?

13
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

avajyrdk;ouf
&Gufryg wufryg
qefwufvmcsdef æ
awmifbufqu D
tdrfbufqDuaygh
avajyxJrSm
owif;pum; bmygvJ
pkef;rvdk teH@cHrd
reufzefukd cHpm;=unfh?

tvdk æ
igh&ifukd AHktrSwfeJ@
b,folwD;cwfoGm;ygvdrfh?
atmf[pfraeeJ@
avajyxJrSm tdk æ tmz&du pkef;r
ygvmwJh&eH@ aoG;eH@ukd igra=umufbl;?
rkefwdkif;&eH@ aoG;&eH@?
wufºuGpGm
rkefwdkif;tóud tajy;vmaewJh rkefwdkif;xJ
z±dkz&J wufºuGpGm
[dk[dk'D'D tajy;wdk;0if óudqdkr,f?
ajy;=u v$m;=u
jyif=u qif=u tdk æ
wD;wdk;ajym=u ighxuf OD;pGm
atmf[pfajym=u csDaewmu
jrL;ºuGvef;qef;olu vef;qef; tm;wufp&mygyJ
pdwf0rf;nd‡K;i,folu nd‡K;i,f rJrJwkwfaewJh
toHrsKd;pHkvJ =um;&w,f? vltkyf}uD;? ?

nd K pd e f 0 if ;

(2007 Zefe0g&D 4)

14
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

'D w aqmif ; vG e f & if


yd a wmuf e J @ ra0;awmh b l ; ?

'D w aygif ; rS m
a'gif ; wG e f o H r sm;
=um;&ygapom;?

opf a umif ; td r f
ZEM 0 g&D 26/ 2008

15
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

va&mifuif;rJh
avajyEkat; uif;rJh ZGJ owWd rD;v#H
acwftarSmif &moD=urf;awGxJrSm aumuf±dk;puULrD;r[kwfawmh
b0vrf;awGay:rSm taqmuf ttHka[mif;rsm;
r[kwfrcHpdwfu wkdufpm;apwJh rD;v#H
yef;EkaoG; zdwfv#HcJh? oHukdt&nfazsmfwJh rD;v#HZGJpdwf
w&J&Jw&dyf&dyf
yef;Ek&ifhjc,f pGJ+rJ pkodyf
trSefw&m;cspfpdwf tdk æ wu,fhukd pkodyfzGJ@tHkvdk@?
ta&miftqif; pdwfwdk@tjrpfpGJ
ESvHk;oJrSm?
xl ; wif h
=uyfcdk;eJ@ EGm;acs;uGufeJ@ pGJ+rJayusHaewJh
wJtdrfuav;awG xJrSm
'DZifbm 26/ 2008
olwdk@av#mufwJh xGefvrf;a=umif;
x,fvrf;a=umif;awGay:rSm
+iD;nLoHawGv$rf;xm;
òrd@jyb0vrf;rsm;ay:rSm
qif;&J rGwo f wd f
zdESdyfwif;aESmifr_atmufu
vGwfajrmufvdkr_ ywWjrm;a&mif
wzdwfzdwf wvufvuf xGef;ajymifvmcJh?

aoG;yifv,fxJ
rsuf&nfork'N&mxJrSm
wdkufyGJ&J&ifhpdwf &Gufv$ifhxlvmcJhaygh?

ay;qyfaºuGvGifhoGm;
=u,fyGifhrsm;&JΠvrf;rvrf;oG,fay:rSm
vGwfvyfr_cspfpdwf ajrr_ef@rsm;
te,fus ausmufajymif;oGm;
pdwf"gwfausmufom;jzpfvm
oHr%djzpfvm
aemufawmh tEkjrLAHk;rsm;jzpfvdk@vm?

16
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

ae@ukd rkefwkdif;awGa&mufvm=uw,f
nu cdk;,laeyHkrsm; rkefwkdif;xJrSm
vufusef yef;awGyGifh=uw,f æ
ukd,f&nfudk,faoG;av;awGawmifrS
uokwfu,ufeJ@ rkefwdkif;xJrSm
urBmajrukd E_wfqufvdk@ æ ? yef;awG yGifh=uw,f æ ?

acsmufcsm;zG,f&m omoemawmf wnfwHhcdkif+rJbdk@twGuf


wdwfqdwfr_awGu rkefwdkif;xJrSm
ajr}uD;eJ@aumif;uif&JŒ=um;rSm yef;awGyGifh=uw,f æ ?
rkefwdkif;rvmcif +idrfoufr_rsKd;eJ@
&ufpufae=uw,f æ ? avmuukd tvSqifb@kd
rkefwdkif;xJrSm
yef;awGyGifh=uw,f æ ?

pepfwckajymif;bdk@
rkefwdkif;xJrSm
yef;awGyGifh=uw,f æ ?

arG;&myg vl@tcGifhta&;twGuf
rkefwdkif;xJrSm
yef;awGyGifh=uw,f æ ?

tJ'D yef;awGyJaygh
rkefwdkif;xJrSm
wyGifh+yD; æ wyGifhaºuG
'gayr,fh æ ig,Hkw,f
rkefwdkif;xJrSm
wyGif+yD; wyGifh
a0aeOD;rSm
yef;awG wyGifh+yD; wyGihf
a0aeOD;rSm taotcsm æ ?
&J&ifhoufZGJ
(usqH k ; oG m ;cJ h a om &[ef ; oH C m ausmif ; om;jynf o l v l x k } uD ; od k @ )
17
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

æ æ [kwfw,f?
raor&Sif b0rSm æ æ wcgwavrSm
raobl;qkw d m ig b,fa&mufaeovJ
OD;aESmufe@J ESvHk;om; igwkd@ b,fa&mufaeovJ
pOf;pm;vkd@ aumif;aeqJ rwfapmufacsmufurf;yg;
aoG;tm; wGm;oGm;waumifvkd
aoG;toGm;tvmvnf; aumif;aeqJyg? ae@wpGufpGuf
nwpGufpGuf
&$H@AGufa&eJ@ rsufESmopf&if;
‘'GHEGH’ukd c&D;jyif; csDwufaewkHk;yJvm;
‘awmfae’-
‘wkdufus,f’oGm;um;vrf;ay:rSmvm;
[kd‘ukef;aygif;’awmif,Ha=umrSm
aoewfoH
tajrmufoHawG =um;&jyefwJhtcg
refclrefcg ppfrsufESmukd jyefa&mufaeovm;
ref&Sef;ppfrsufESmudk jyefa&mufoGm;ovm;
,keftef; yef,ef;ppfrsufESmukd
jyefa&mufaeovm;
0e,fawmifwef;awGay:rSm
vufeuf}uD;awG xrf;&if;
yefqef;umuG,fa&;
tajccHa'o umuG,fa&; ppfrsufESmawGrSm
igwkd@ ajc&mcsif;xyfchJw,f?

æ æ wcgwavrSm
igb,fa&mufaeovJ
igwkd@ b,fa&mufaeovJ
Aef;armfa&mufwJhnrsm;rSm
idktm;xuf &,ftm;oef
ESpfcgjyef&,frdw,f q&mcspf&,f?

18
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

armfv+rdKifnrsm; æ
&efukefnrsm;rSm æ
wufvrf;
qkwfvrf; &SmazG owd&aew,f
baiG&,f
tJ'gawG
tJ'DjzpfpOfawGrSm
igwkd@[m vufeufukdifxm;wJh
ppfrsufESmrSmjzpfjzpf
vufeufqkd tyfwkdwacsmif;rSr&SdwJh
ppfrsufESmrSmjzpfjzpf
b,fppfrsufESm0if0if
b,fwu dk yf cGJ iG af &mufa&muf
OD;aESmufeJ@ESvHkom; tJ'gawGukd
r#a0cHpm;&if; tJ'Dvkd
&ifckefoHjcif; *a[quf pOf;pm;aeqJrSm
&ufqufcsDwufcJh=uw,f ig
qufvufcsDwufae=uw,fqkdwm æ æ raor&Sifb0rSm
tJ'gawGukd 'gbmta&;vJ
tJ'Dvkd uGefjrLepfwkd@&JŒZGJ
pOf;pm;aeqJrSm uGefjrLepfwdk@&JΠtm;rmef
ig æ ESpfcgjyef wkdufyGJ0ifcsifao;w,f?
udk,fE<m [efcsufysuf
ta=umeJ@ ºuufom;awGu ESpfcgjyef wkdufyGJ0ifEkdifao;w,fqkdwm
aigxGufvmwJh t±kd;awGudk &J a bmf a wG od y gw,f ? ?
rxdef;Ekdif rxrf;EkdifawmhwJhtcg
}udK;jywfwm r[kwfayr,fh
}udK;±_yfwJh t±kyfqkdygawmh?
rS w f c suf ? ? ‘'GJEGH’ ‘awmfae’ ‘wkdufus,f’
‘uk e f ; aygif ; ’æwk d @ rS m &S r f ; jynf e ,f t wG i f ; &S d
&Gmrsm;&J@ trnfrsm;jzpfygw,f?

0ifharmf ((R.T.C )
19
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

i;f yg;
aqm
avmufESifh tcsdefukefaeonf? qif;&Jolrsm;rSm
0rf;Adkufuav; jynfhbkd@ta&;ESifh tcsdefukefae
onf? Tavmu}uD;um;/ aeaysmfatmif vkyf&
rnfh avmu}uD;/ ESv;kH arG@avsmf aysmb f ,
G &f m vSy
wifhw,fatmif ðy&rnfh avmu}uD; jzpfap&rnf
[k rnforl # pdwrf ul;rd=uacs? csr;f omoluvnf;
csrf;omwGif;Y epfrGef;I/ qif;&Joluvnf;
qif;&JwGif;Y epfrGef;vsuf/ t0wftpm;/
taetxdkif tpp t±kyfqdk;qdk; ESifh ae=u
avonf? tqdkyg pma&;q&m}uD; oHk;OD;rl
um; Tr#ESifh rwef&ao;? t±kyfqdk;aom
b0}uD;onf obm 0rus? avmu
tcif;tusif;ESifh rudkufnD? qif;&Jcsrf;omra&G;
tm;vHk;twGuf ESvHk;arG@aysmf bG,f&mb0}uD;
jzpf a p&rnf [ k ,l q =uavonf ? ,l q
=uonfhtwkdif; 0wˆKawGa&;onf/ a[mpm awG
a&;onf / &mZ0if a wG a&;onf / Zmwf a wG
a&;onf/ uAsmvuFmawG a&;onf/ trsdK;rsdK;
a&;=uonf? odk@aomf ‚if;wdk@ a&;or#udk aowWK
cs=unfhvdkufv#if Tb0}uD;onf qif;&Jcsrf;om/
rdef;ra,musFm;/ vlwkdif;tbdk@ vSyaomb0}uD;
t*Fvefjynf vGefcJhonfhESpfaygif; 100 jzpf&rnf? ESvHk;arG@avsmf aysmfbG,f&m b0}uD;
avmuf 0dwdk&d, bk&ifr}uD;vufxuf/ txif jzpf&rnf[laom &nfrSef;csuf}uD;onf ajrnDnD
tjrif tawG;tac:rsm; acwfopfbufo@kd ajymif; wGif {&m0wDjrpf}uD; pD;qif;ouJhodk@ pif;pif;}uD;
0ifptcsdefwGif/ ay:xGef;=uaom umvkdif;/ &yf xif&Sm;vsuf &Sdavonf?
puif;/ arm&pfpaom ynm&Sd}uD;rsm; a&;om;=u
aom pmrsm;rSmvnf; &nfrSef;csufrsm; &Sdonfudk &nf r S e f ; csuf . atmif j rif r _
awG@&ayonf? oH;k OD;vH;k yif acwfopf}uD;od@k vSr;f Tok@d &nfreS ;f csuf xm;cJ=h uoavmuf
ar#mf ae=uavonf? csrf;om/ qif;&J tvGefuGm vnf; atmifjrifcJh=uavonf? xdkq&m}uD;rsm;
vsuf&Sdonf? csrf;omolrsm;u npmwyGJudk aiG acwf rwdkifrSDu t*FvefjynfwGif t0wftpm;
av;ig;ajcmufaomif; tukefcHI pm;ae=u&m/ tqift,ifrSpI tm;vHk; t±kyfqdk;avonf?
qif;&Jolrsm; rSmrlum; aygifrHk@odk;uav;rsm;rS oHk;&v#if+yD;a&m/ pm;0v#if+yD;a&m oabmxm;
00rpm;& jzpfaeavonf? Tokd@ rnDr# vlESpf vsu/f t±kyq f ;kd qd;k xJwiG yf if aexkid cf =hJ uavonf?
ykdif; uGJaeaomfvnf; tm;vHk; t±kyfqdk;vsuf rdrdwkd@b0 t±kyfqdk;a=umif;/ roufoma=umif;
&Sd=uonf? csrf;omolrsm;rSm aiG&bdk@/ ZdrfcHbdk@ rod=u? aumif;v#ifvnf; bk&m;/ raumif;v#if
20
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

vnf; bk&m;/ bk&m; tay:wGif wm0efv;kH vH;k zd@k cs rnf[laom &nf&G,fcsuf/ aºuG;a=umfoH yg&Sdav
vsuf? t±kyfqdkxJarG;I t±kyfqdk;xJ ao=uav onf?
onf? xdkq&m}uD;wdk@acwfodk@ a&mufaomtcg TxHk;pH Oya'udk ,ckacwf u|Efkyfwdk@
rlum;/ ‚if;wd@k . a[majyma&;om; vH@_ aqmfrt _ &/ uavmifq&mrsm; vkdufemyg.avm? u|efawmf
ZGe;f uav;/ a,mufruav; rSpI vSvyS y ðyjyif ESpfaygif; 30 ausmfr# a&;om;cJhaom pmrsm;udk
oHk;aqmifvmcJh=u&mrS ,ckacwfwGif ESvHk;arG@ jyefIppfaq;rdonf? aoG;a=umprf;cJhonf? tp
avsmf aysmfbG,f&m b0vS/ b0acsm}uD;udk &=u jyefI aumufcJhonf? b,fbufudk OD;vSnfhae
ayonf? rnfr#avmuf uGmjcm;onfudk t*Fvef oenf; aocsmpGm rajymEkdifacs?
jynf xkdacwfu pmtkyfrsm;ESifh ,ckacwf pmtkyf
rsm;udk Ed_if;,SOf=unfhv#if aumif;pGm odEkdifay vl@b0udk aumif;atmif rzefwD;Ekdifv#if
onf? xdak cwfu pmtkyrf sm;rSm/ puULqd;k / tzH;k qd;k / u|ef a wmf w k d @ wm0ef r uif ; acs?
pmvHk;qkd;rsm;ESifh ±dkufESdyfxm;ojzifh/ pmtkyfqdk& ud k , f h w m0ef ud k , f r od ? a&;&v#if
umr# jzpfayonf? ,ckacwf pmtkyfrsm;um; +yD;a&m/ ydkufqH&v#if+yD;a&m/ emrnf}uD;v#if
zwf&efudk rqdkxm;bd udkif&umr#/ =unfh&umr# +yD;a&m/ wm0efuif; oabmxm;=uv#if vufxJ
yif toa& &SdvSayonf? tdrfwGif bD±dkwvHk;ESifh u˜ uavmifuav;udk vrf;ab;u trd_ufyHkxJ
xnfx h m;vduk vf #if a&$zvm;/ aiGzvm;/ a&$yef;ckid /f ypf x nf h I aps;awmif ; acgif ; &G u f rk e f @ [if ; cg;
aiGyef;ckdifrsm; qif,ifxm;onfxufyif vSy wxrf;ESifh vrf;wumvnfI a&mif;jcif;u ydkI
avonf? oifhjrwfayvdrfhrnf?
TwGifa&G@um;/ u|efawmf a&;aeus
uavmif o G m ; wH k ; ±H k o m uavmif o G m ;ud k =unf h , if ; pOf ; pm;rd a om
TuJo h @dk aom oufao om"ursm;udk tcsufrsm;wnf;?
=unfhv#if u|Efkyfwkd@. woufwm vkyfief;rsm;Y
&nf&G,fcsuf &Sd&rnfrSm xif&Sm;aeayonf? pm;&
v#i+f yD;a&m/ aiG&v#if +yD;a&m/ trnf&v#i+f yD;a&m/ &nfnGef;? ? aZ,s. jrefrmhrsufyGifh pm"avh -
pma&;&v#if +yD;a&mqdkaom oabmrsdK;ESifh tr_rJh pm 20 - 23
trSwfrJh a&;om;ae=uv#if tm;xkwf&usdK; reyf
&Sdacsrnf? uavmifoGm; wHk;±Hkom&Sd=urnf? b,f
c&D;udkr# a&muf=urnf r[kwfacs?
vl@b0 tjcm;vkyfief;rsm;Y pm;&v#if
+yD;a&m/ vkyf&v#if+yD;a&m oabmrsdK;onf jzpf
aumif; jzpfEdkifayvdrfhrnf? pma&;q&m b0Y
rlum; Todk@rjzpfEkdifacs? a&S;ya0%Du pI ,ck
txd pma&;q&mwk@d xH;k "avhum; Tod@k r[kwaf cs?
vl@b0udk wenf;enf;aumif;atmif ðyjyif&rnf?
t±kyfqdk;b0}uD;rS vSyaomb0}uD;odk@ ydk@aqmif
21
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

b,fwkdif;jynf b,fvlrsdK;&JΠawmfvSefa&;rS wae@/ w&uf/ wv/ wESpfeJ@


+yD;±kd;xHk;pH r&SdcJhygbl;? ESpfumv &Snf=umpGm a&&Snf qifEGJcJh&wmcsnf;ygyJ? ESpf q,feJ@csD
=umwwf=uwmygyJ? 'ghtjyif aoG;ac|;xGufwm/ '%f&mtemw&jzpfwm/ touf
ay;&wmrsd K ;awG v nf ; &S d p +rJ y gyJ ? yk d q k d ; wmu opP m azmuf buf a jymif ; oG m ;wJ h
tom;xJuavmufxGufwJh jzpf&yfrsdK;awGvnf; pufqkyf&GH&SmzG,ftjzpf }uHKawG@&avh
&Sdygw,f?
tauG@taumuf twuftqif;awG/ awmfvSefa&; 'Da&edrfhjrifhawGvnf;
}uHK&wwfygw,f? 'ga=umifh awmfvSefa&;ukd OD;aqmifwJh ygwDtzGJ@tpnf;awGeJ@
awmfveS af &;ukd acgi;f aqmifaewJh acgi;f aqmifawG[m }uH@}uH@cidk cf idk f ZGo
J wW&d +dS yD;/ a&&Snf
wkdufyGJtjrif&Sda&;[m tvGefta&;}uD;ygw,f? awmfvSefa&;w&yfrSm 'DvkdcufcJ

22
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

±_ y f a xG ; wJ h vuQ % mawG &S d a ewma=umif h v,form;/ ausmif;om;/ &[ef;oHCmeJ@ jynfol


“awmfvSefa&;qkdwm {nfhonf xrif;zdwfau|; w&yfvHk;yg0ifcJhwJh wwd, ta&;awmfyHkw&yf
wmr[kwfbl;/ Zmyef;xkd;wm r[kwfbl;? tJ'Dvkd ay:cJhw,f? 'g[m Armjynftzkd@ajym&if vlwef;
nifnifomom vkyf&wmrsdK;r[kwfbl;” qkdwJh pm; vl@tv$maygif;pHk yg0ifqifE$JwJh yxrqHk;aom
pum; ay:xGef;cJh&wmyg? ‘jynfol@'Drkdua&pD awmfvSefa&;’ v_yf&Sm;r_vkd@
u|efawmfwkd@ ukd,fhwkdif;jynf ukd,fh awmif qkdEkdifr,fxifygw,f? 'gu 1938 ckESpf?
awmfvSefa&;awGxJuyJ erlem ,l=u&atmifyg? 1939 =o*k w f v 15 &uf r S m awmh
1885 ckESpfrSm Armjynf[m wjynfvHk; t*Fvdyf ocifatmifqef;/ Akdvfvufsm/ ocifA[def;/ ocif
ukdvkdeDvufatmuf usa&mufcJhw,f? tJ'Dvkd Awif(*kd&S,f)eJ@ ocifpkd;wkd@[m rmhpfvDeif0g'ukd
usa&mufoGm;awmh csufcsif;yJ t*FvdyfawG[m vrf;n¸eftjzpfxm;wJh ArmjynfuGefjrLepfygwDukd
wdkdif;jynf tkyfcsKyfa&;ukd xlaxmifEkdifcJhwmvm;? v#dK@0Suf ajratmufygwDw&yftjzpf xlaxmif+yD;
r[kwfygbl;? rif;nDrif;om;awGeJ@ wkdif;&if;om; Armjynf vGwfvyfa&;wkdufyGJtwGuf vHk;yef;
vlrsdK;pkawG&J@ acgif;aqmifawG[m &&mvufeuf wkdufyGJ0ifcJhw,f? ArmjynfuGefjrLepfygwD[m
ukdifpGJ+yD; rdrdwkdif;jynf u|efb0vufatmufu 'Dae@txd tauG@taumuf twuftqif;awG
vG w f a jrmuf z k d @ yk e f u ef c J h = u =um;rSm/ tiftm;}uD;vmvku d /f
w,f ? awmf v S e f c J h = uw,f ? ao;oGm;vkduf/ xyfrH tm;}uD;
'ga=umifh t*Fvdyf ukdvkdeDtpkd;&
awmfveS af &;qkw d m {nfh onf vmvkduf/ xyfrHao;oGm;vkduf
[m 'D ykefuefr_awGukd 10 ESpf xrif;zdwa f <u;wm r[kwf eJ @ cuf c uf c J c J e J @ rsd K ;quf
10 rk;d avmuf ajz&Si;f cJ&h ygw,f? bl;?Zmyef;xk;d wm r[kwb f ;l ? wquf+yD;wquf wkdufyGJ0if
u|eaf wmfw@dk [m ukv d edk u
D |eb
f 0 tJ'v d k ifnif omom vky&f aew,f? wae@rSm tzdESdyfcH
D n
a&mufoGm;+yD;aemuf awmuf wmrsKd ;r[kwf bl; ...... jynfolvlxk}uD; w&yf v H k ; &J @
av#mufr&yfrem; wkdufyGJ 0ifcJh &nfrSef;csufjzpfwJh 'Drkdua&pD
=uygw,f ? tJ ' D t eD ; acwf &SdwJ/h +idrf;csrf;wJh Armjynfopf
vGwfvyfa&; wkdufyGJawGukd jyef=unfh=uygpkd@? ukd xlaxmifEkdifvdrfhr,fvkd@ ,Hk=unf+rJ ,Hk=unf
ukdvkdeDvufatmufa&muf+yD; 1916 vsu&f w dS ,f?ukv d edk v
D ufatmufu vGwaf jrmufa&;
rSm ‘wkd@Arm tpnf;t±Hk;’ ay:ygw,f? 1920 rSm wkdufyGJtwGif; wjcm; ay:aygufcJhwJh EkdifiHa&;
yxrqH k ; 'D r k d u a&pD w k d u f y G J t jzpf yxrqH k ; tzGJ@tpnf;awG &SdcJhygw,f? 'gayrJh tm;vHk;[m
ausmif;om;oydwf ay:cJhw,f? 1930 rSm q&mpH orkdif;&JΠtauG@taumuf twuftqif;rsm;eJ@
v,form; olykefay:xGufcJhw,f? tJ'Daemuf twl uG,faysmuf oGm;cJhyg+yD?
1936 rSm ocifatmifqef;/ ocifEkwkd@&JΠ'kwd, 'Dvkd ArmjynfuGefjrLepfygwD ay:ayguf
ausmif;om;oydwf ay:cJw h ,f? tJ'u
D ae pwif+yD; vm+yD ; jynf o l w &yf v H k ; uk d v#d K @0S u f p nf ; ±H k ;
‘ArmEkid if v H ;kH qkid &f m ausmif;om;or*~’ (Auo) v_ H @ aqmf a e&if ; e@J 'k w d , urB m ppf twG i f ; rS m
jzpfwnfvmcJw h ,f? 'Dae@txd qufvuf &Sio f ef zufqpf*syefrsm; Armjynfa&mufvmygw,f?
aew,f? 'daemuf 1300 jynfh ta&;awmfyHkvkd@ 'DtcgrSmvnf; 'DygwD[m zufqpf*syef awmfvSef
Armjynforkdif;rSm ausmf=um;cJhwJh tvkyform;/ a&;ukd usef jynfcspt f iftm;pkrsm;eJ@twl vufwJG
23
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

um ‘zqyv’qkdwJh wyfaygif;pk}uD;udk xlaxmif rsm;[m txufrSm ajymcJhovkd@ wcsDwnf;eJ@


+yD; zufqpfawGukd trdajray:u armif;xkwfEkdifcJh atmifyGJcHavhr&Sdyg? wcgw&H aemufjyefqkwf&
w,f? tJ'aD emuf t*Fvyd rf sm; jyefvnf0ifa&muf wmrsdK;rsm;awmif &Sdwwfw,f? 'ga=umifh a&SŒ
vmjyefw,f? ygwD[m vlwef;pm; vl@tv$m wvSrf;wuf- aemufESpfvSrf;qkwfqkdwJh pum;
aygif;pHkukd pnf;±Hk;+yD; t*Fvdyfukd qufvufwkdufyGJ awmif&SdcJhw,f r[kwfvm;? 'Dawmh ±_H;vkduf
0ifcJhw,f? 'DvkdeJ@ 1948 vGwfvyfa&;atmifyGJukd xyfwkdufvkduf/ xyf±_Hk;vkduf/ xyfwkdufvkduf/
ArmjynfolawG &&SdcJhw,f? aemufxyf±_H;vkduf/ aemufxyfqufwkdufvkduf
vGwfvyfa&;&+yD;aemuf r=umvkduf aemufqHk;rSm atmifyGJcHvdrfhr,f? 'g[m jynfol@
ygbl;? zqyvtpkd;&[m jynfolvlxk&JΠ'Drkd ta&;awmfyHkrsm;&JΠtbd"rRmygyJ? azmufjyefwJh
ua&pD tcGifhta&;awGukd zsufodrf;ypfvkduf+yD; tk y f p k d ; ol r sm;uawmh 'geJ @ qef @ usif p G m ygyJ ?
wkdif;&if;om;vlrsdK;aygif;pHk jynfolrsm;ukd zdESdyf aemufqHkrSm ±H_;edrfhoGm;ygvdrfhr,f? ±_H;edrfhr_[m
vmvkd@ rdrdukd,fukdumuG,fwJhtaeeJ@ vlrsdK; olwkd@&JŒ tbd"rRmjzpf+yD; jynfol@ta&;awmfyHk&JŒ
aygif ; pH k jynf o l a wG [ m &&mvuf e uf p G J u k d i f tbd"rRmuawmh atmifyGJjzpfygw,f? 'ga=umifh
wkdufyGJ0ifcJh=u&w,f? u|efawmfwkd@ a&&Snf
'ga=umif h vG w f v yf u|efawmfw@dk jynfol vH k ; yef ; wk d u f c d k u f /
a&;eJ@twl Armjynf }udK;yrf;oGm;a&; pdwf
rSm jynfwiG ;f ppfqw dk m awG&@J *k%a f &mif xGe;f ajymi miff "mwf u k d OD ; xd y f y ef
ay:cJh&wmyg? tck 8- vSwh J zufqpf *syefawGud k oG m ;zk d @ rk c svk d t yf
av;vHk; ta&;awmf ygvdrfhr,f?
yHk}uD; +yD;wJhaemuf vl awmf v S e f c J h w J h awmf v S e f
trsm;tjym; vuf a&;}uD;[m wdi k ;f wyg;u u|ef a wmf w k d @
eufpGJukdif wkdufyGJ0ifcJh orkdif; oifcef;pmawG
=uwmvnf ; t&if ulnDvkd@ atmifyGJ&cJhwm ukdvnf; aocsmavh
vGwfvyfa&; &ump r[kwy f gbl; vm=unfyh g? u|eaf wmf
uvkd tkypf ;dk ol vlwef; wkd@jynfolawG&JΠ*k%f
pm;u zd E S d y f c J h v k d @ a&mifxeG ;f ajymifvw
S hJ
rdrdukd,fukd umuG,f&if; vufeufukdif wkdufyGJ zuf q pf *syef a wG u k d awmf v S e f c J h w J h
qif = uwm&wmyg? 'ga=umif h u|ef a wmf w k d @ awmf v S e f a &;}uD ; [m wd k i f ; wyg;u ul n D v k d @
Armjynf tcktxd jynfwGif;ppfr&yfao;ygbl;? atmifyGJ&cJhwmr[kwfygbl;? rdrdjynfol awGukd
jynfolawG ar#mfrSef;awmifhwaewJh 'Drkdua&pD usm;uk y f u sm;cJ tqif ; &J tyif y ef ; cH
tcGifhta&;awG r&ao;ygbl;? qufvuf wkdufyGJ pnf;±Hk;v_H@aqmfjyifqif+yD; wkdufyGJ0if cJhvkd@ &&SdcJhwJh
0ifae&qJ jzpfygw,f? atmifyGJjzpfygw,f? t*Fvdyf/ tar&duef r[m
jynfolawG&JΠ'Drkdua&pD ta&;awmfyHk rd w f q k d w mawG & J Πtul t nD q k d w mawG [ m
[m 8-av;vH;k rSm ±_;H edro hf mG ;+yD;aemuf qufvuf wu,fhukd t&Hr#om jzpfcJhwmukd u|efawmfwkd@
wkdufyGJ0ifcJh&jyefygw,f? jynfol@ta&;awmfyHk avhvm&if awG@&Sd=uygvdrfhr,f?
24
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

wavmu tar&d u ef o rR w }uD ; 'Drkdua&pDta&;awmfyHkukd rdrdjynfolvlxk}uD;ukd


bGwf&Sfw±kwfjynf tkdvHypfyGJtoGm; xkdif;EkdifiHokd@ pnf;±Hk;v_H@aqmf+yD; enf;o¿mefrsdK;pHkukd pGJukdifum
0ifa&muf+yD; Armjynf 'Drkdua&pDtiftm;pkrsm;eJ@ qufvufwkdufyGJ qifE$J&if;jzifhom atmifyGJukd
awG@qHktm;ay;pum; ajymcJhw,fvkd@ =um;&yg wufvSrf;oGm;=u&rSm jzpfygw,f?
w,f? wqufwnf; 'Drkdua&pDa&;twGuf wkduf u|efawmfwkd@jynfolawG[m orkdif;
yGJ0ifaewJh tiftm;pkwcsdK@ orRwbGwf&SfeJ@ oGm; tpOftvm }uD;rm;olawGjzpfygw,f? orkdif;
awG@+yD; “orRw}uD;taeeJ@ Armjynf 'Drkdua&pD tarGtESpfrsm;ukd trdt& qkyfukdifoGm;=uygpkd@?
ta&;twGuf b,fvkdtultnDawGrsm; tckdif rd r d t if t m;onf rd r d j ynf w G i f ; rS m
trmulnDay;EkdifygovJvkd@ ar;=uw,fvkd@ qdkyg &Sdonf qkdwJhpum;ukd av;eufwefzkd;xm; Ekdif=u
w,f ? tJ v k d a r;vk d u f = uawmh orR w }uD ; u ygap?
Armjynf 'Drkdua&pDa&;twGufuawmh ukd,fhbm
om wkdufyGJ0if=urS &ygvdrfhr,f”vkd@ ajzqkdoGm;
w,fvkd@ =um;rdvkdufygw,f? [kwfr[kwfawmh
tck d i f t rm rod y gbl ; ? [k w f w ,f q k d & if a wmh
'Dpum;[m u|efawmfwkd@ 'Drkdua&pDa&;twGuf &JabmfwifaX;?
wkdufyGJ0ifaeolrsm;tzkd@ tvGefowdxm;oifh wJh 19-12-2008
wefzkd;&SdvSwJh pum;vkd@ qkdcsifygw,f?
orRw}uD;bGwf&Sf ckvkd ±kd;±kd;om;om;
ajzqkdoGm;wm u|efawmfwkd@ aus;Zl;wif&rSmyg?
wu,fvnf; ArmjynfolawG&J@ 'Drkdua&pDa&;
twGuf u|efawmfwkd@ ArmjynfolawG ukd,fhbm
om vHk;yef;oGm;&rSmyg?
ukvor*~tay: ar#mfvifhxm;cJhr_awG
[mvnf; tckaemufq;kH twGi;f a&;rSL; befurD eG ;f Armjynf 'Drk u d a&pD
&JΠtajzpum;ukd =um;vkduf&awmh tawmf
pdwyf suo f mG ;=u+yD; ar#mv
f ifch suaf wG ukecf rf;oGm;
ta&;twGuf b,fvk d tultnD
=u&wmukd owif;rD'D,mawGrSm =um;ae&yg awGrsm; tck id tf rm
w,f?
'Dvkdajymvkd@ EdkifiHwumu tultnD
ulnaD y;Ek id yf g ovJvk d h
awGukd wefzkd;rxm;wm r[kwfygbl;? EkdifiHwum ar;=uw,fvk d q h ykd gw,f?
u tultnD[m t&Hjzpfygw,f? u|efawmfwkd@
awmfveS af &;twGuf axmufcw H phJ w
d "f mwfa&;&m
tJvk ad r;vk u d =f uawm h
tultnDrsm;[m tvGefwefzkd;&Sdygw,f?
'gayrJh u|eaf wmfw@dk [m uk, d o
hf rkid ;f ukd
aocsm avhvm/ orkdif;xJrSmtajz&Sm+yD; rdrdwkd@&JŒ
25
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

u|efawmf wkdif;jynf&JŒjyify e,fpyf+rdK@uav;w+rdK@rSm aexkdif aewm


tESpf 20 eD;yg;&SdoGm;yg+yD? u|efawmfwkd@ e,fpyfbufrSm ukd,fa&mif;
ola&mif;eJ@ opfawmawG[m jyKef;wD;ukefvkd@ awmacgifacgif awmifuwkHk;rsm;
jzpfukefvkd@ obm0ywf0ef;usifukd xdckdufvm[efwlyg&JŒ? u|efawmfwkd@
aexkdif&m e,fpyf+rdK@uav;rSmvnf; &moDOwkawG ajymif;vJukefygw,f?
ylcsifwJhtcg twif;yl+yD;/ at;csifwJhtcg odyfat;ygw,f?
rdk;&Gmjyefawmhvnf; rjywfawmhyJ qufwkdufqkdovkd &Gmcswwfygw,f?
tckvnf; tat;&moDrkd@ at;vkdufwm cgwkdif;xufykdovkdvkd cHpm;&w,f?
ukd,fwkdifuvnf; tESpf 20 avmuf touf}uD;oGm;awmh vl}uD;ykdif;
0ifoGm;vkd@rsm;vm; awG;rdygao;&JŒ? bmyJjzpfjzpfav at;wmeJ@ tdyf&mab;
pmtkyfpOfu pmtkyfwtkyfukd qGJxkwf zwfrdvkdufygw,f?
u|efawmf zwfrdvkdufwJh pmrsufESmrSm EkdifiHjcm;yHkjyif 2 yk'fqkd+yD;
acgif;pD; wyfay;xm;w,f? wyk'fu yHkjyifukd uAsmeJ@ zGJ@xm;wmyg?
jyifopfyHkjyifwckyg? (xm;ygawmh)? u|efawmf ajymcsifwmu tJ'DyHkjyif
r[kwfygbl;? aemufyHkjyifyg? tdENd, yHkjyifyg? yHkjyifacgif;pOfu ‘touf 4 ESpf
t&G,f tbkd;tkd’wJh? pdwf0ifpm;vkd@ zwf=unfhrdygw,f? yHkjyifuav;u
'Dvkdyg?

26
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

wcgu bk & if } uD ; wyg;[m ud p P & S d v k d @ w,fqkdwmukd u|efawmf odjrifvmcJhw,f? tck


eef;awmfuae tjyifukdxGufvmowJh? vrf;rSm awmh wjcm;vltwGuf aumif;wJu h pd aP wG aqmif
tbk d ; tk d w a,muf e J @ qH k r d w meJ @ “tbk d ; }uD ; &GufoGm;a&;ukd }udK;pm;aeygw,f? 'ga=umifh
cifAsm;touf b,favmuf&Sd+yDvJ”vkd@ bk&ifu u|efawmfhtouf[m 4 ESpfom &Sdyg ao;w,fvkd@
ar;vkdufw,f? ajymwmjzpfygw,f? t&ifu tcsdefawGtm;vHk;
tbk d ; }uD ; u“bk & if } uD ; ouf a wmf [m tcsD;ESD; touf&SifcJh&wmyg”vkd@ av#muf
&mausmf &Snfygap? u|efawmfrsdK; touf 4 ESpfyJ xm;vkdufygw,f?
&Sdygao;w,fbk&m;”vkd@ ajz=um; av#mufxm; bk&if}u;D [m tbk;d tk&d ŒJ ajz=um; av#muf
vkdufygw,f? xm;csufukd =um;vkduf&awmh tvGefauseyf
tajzukd =um; oGm;cJhw,fwJh?
vkdufwmeJ@ bk&if}uD; 'Dae w h k id ;f jynfuk td yk cf sKyf
odyt f t hH m;oifoh mG ;+yD; (2)
“'DrmS tbk;d }u;D cifAsm; rif ; vk y a
f eol etz ppf A k v
d f
'D a vmuf a wmif t wok u d u f awmh wyg;olawGwenf; u|efawmfvnf; yHkjyif
ouft&G,f }uD;aeyg uav;ukzd wf+y;D wuk, d f
vsuf vdrfnmajymae jynf
o a
l wG & J th usd K;uk d r=unf h Ek i
d =
f ubJ vH;k aEG;oGm;awmhw,f?
&ao;w,f ? cif A sm; rdred J rh rd td yk pf ak v; wquf w nf ;
touf[m 80 xuf t awG;pawG usefae
ratmufEkdifygbl;”vkd@ tusdK;oufoufuk od m =unfoh al wG/ &pf ygw,f? u|efawmf
qkv d udk yf gw,f? OD;xdyyf efoal wG jzpf=uawmh wk@d ArmrSmvnf; twW
'Dtcg tbkd; [dw/ y&[dwvkd@ &Sd
}uD;u “bk&if}uD; cef@ twWtusdK;orm;awGvk d q h k &d w,fav? rdrdtusdK;
rSe;f wm vH;k 0rqd;k ygb;l ? awmhrmS aygh? eJ@ olwyg;tusdK; rSef
touf 80 qkdayr,fh rSefuefuef aygif;pyf
76 ESpaf vmuf tcsed f usifhoHk;Ekdifzkd@ owday;
ukd u|efawmfrsdK; tv[o jzKef;wD;ypf cJhwmyg? pum;yg? tJ'DrSm twWtusdK;ukd odyfxdyfwif
76 ESpfvHk;vHk; u|efawmfrsdK;[m om; orD;rsm;ukd vGef;&ifawmh wbk d @ wnf ; &S d w J h o l t jzpf EG m ;eJ @
au|;arG;jyKpk ysdK;axmifa&; avmufeJ@ aomufpm; ckdif;E_dif; ajymqkdwmukdvnf; qifjcif rdygw,f?
rl;,pfaysmfyg;a&;avmuf ukdom odcJhygw,f? 'Dae@ wkdif;jynfukd tkyfcsKyfrif;vkyfaeol etz
'gth jyif b,fvadk umif;wJh udprP sKd ; wckwavukrd S ppfAkdvf wokdufuawmh wyg;olawG wenf;
raqmif & G u f c J h zl ; ygbl ; ? b,f w k e f ; urS v nf ; jynfolawG&JŒtusdK;ukd r=unfhEkdif=ubJ rdrdeJ@
qif;&Jom; wOD;wa,mufudk r# rulnDcJhzl;ygbl;? rdrdtkyfpkav; tusdK;oufoufukdom =unfhol
tck aemufqHk; 4 ESpftwGif;rSmawmh vlom; awG/ OD;xdyfyefolawG jzpf=uawmh twW tusdK;
wa,muftaeeJ@ rdrdtwGufukdom rpOf;pm; orm;awGv@dk qk&d awmhrmS ayg?h cyf±idk ;f ±kid ;f Edi_ ;f &&if
oifhbl;/ wjcm;vltwGuf tusdK; aqmifoifhao; awmh bk d @ wbk d @ wnf ; &S d o l a wG v k d @ qk d & rS m aygh ?
27
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

('gu|efawmf&JΠukd,fykdifpum; r[kwfygbl;? Arm tck u|efawmfwkd@wkdif;jynfrSm jynfol@


vlrsdK;awG&JŒ tpOftvm qkd±kd;pum;t& ckdif;E_dif; tusdK;twGuf (y&[dw) tvkyfvkyfolawG rsm;
ajym=unfh rdwmyg?) vSwmrkd@ (etz ppftkyfpkukd qef@usif wkdufyGJ0if
'ge@J qef@usipf mG u|eaf wmfw@dk widk ;f jynf rSm wm[m trsm;jynfoltusdK;ukd xrf;&Gufwm
txuf u tbk d ; tk d v k d wyg;ol / qif ; &J o m; jzpf+yD;) tJ'Dvkdtvkyfvkyf&if; aoqHk;olawG[m
tygt0if jynfolw&yfvHk; tusdK;ukd OD;xdyfyef ol&J aumif;wk@d &ŒJ aojcif;rsKd ;jzpfv@dk olw@dk tm;vH;k
aqmif&u G af eolawGvnf; tvGerf sm;wJh wkid ;f jynf &JΠaojcif;[m yky`m;awmifxuf av;ygw,f?
jzpfaewmukd ESpfaxmif;tm;&pGm awG@Ekdifygw,f? rGef jrwfygw,f? vlom"kac:/ ewfom"kac:r,fh
'ga=umifv h nf; ol&aJ umif;wk@d &ŒJ wkid ;f jynfv@dk wGif aojcif;rsdK;jzpfygw,f? 'gayrJh etztwGuf
aewm jzpfygvdrfhr,f? 'Dae@qkd&if ArmjynfrSm tvkyfvkyfolawGuawmh (azmufjyefa&;orm;/
aqGrsdK; tokdif;t0kdif;awGukd wuef@qD/ wuef@qD vlatmhausmvef/ jynfolvlxk *kwfay:cGqD;
uef@=unfhvkdufyg? ol@aqGrsdK;/ ighaqGrsdK; b,f aeol awGtwGuf tvkyfvkyfwmrkd@) olwkd@&JŒ
t0ef;t0kdif;rSmjzpfjzpf Armjynf 'Drkdua&pDta&; aojcif;rsdK;ukd b,folurS vSnfh=unfhrSm r[kwf
twGuf wkdufyGJ0ifvkd@ axmifusbl;wJhol r&SdwJh wJh iSufarG;xufayghwJh aojcif;rsdK;jzpfw,fvkd@
aqGrsKd ; t0ef;t0kid ;f qkw d m r&Sad wmhoavmufygy?J qkd&rSmaygh?
'Dvt dk rsm;jynfoal wGtusKd ; aqmif&u G af e=uwm vl@b0qkdwm &awmifh&cJyg? vl&,f
qk d a wmh aqG r sd K ;t0ef ; t0k d i f ; awG wck e J @ wck vkd@jzpfvmwJh tckduftwef@uav;rSm u|efawmf
qufpyfae+yD; rdom;pkwckwnf;vk/d tdraf xmifwck wkd@[m rdrdtusdK;oufouf vkyf&if;aorvm;?
wnf;vkd jzpfvmaew,fv@dk vnf; cHpm;vmrdw,f? 'gqdk&ifawmh vljzpf&usdK; reyfvSaybl;aygh? yHkjyif
ykdrkdeD;uyf/ ykdrkdqufpyf/ tjyeftvSef ykdrkdtm;ay; xJu tbk;d }uD;ajymovkd qif;&Jom; wyg;olawG
axmufcH pmemvmaew,f? tjyeftvSef ykrd pdk pk nf; twGuf tusdK;aqmifrvm;? 'grSom rSefuefwJh
vmw,f? pnf;vHk;nD!Gwf+yD; ppftkyfpkukd wkdufyGJ vrf;ukd av#muf&ma&mufovkd ao&wmvnf;
0ifwhJ tvGet f iftm;aumif;wJh tiftm;pk}u;D w&yf rGefjrwfygvdrfhr,f?
jzpfwnfvmaew,fvkd@vnf; cHpm;aerdw,f? tck u|ef a wmf w k d @ 'D r k d u a&pD t a&;
wqufwnf; 'DyHkjyifuav;uae rdrd twGuf wkdufyGJ0ifaew,fqkdwm jynfoltusdK;/
i,f&G,fEkysdKpOf ausmif;om;b0uwnf;u zwfcJh trsm;tusdK;ukd aqmif&Gufaewmrkd@ u|efawmf
zl;wJh awmfveS af &; zwfpmwyk'jf zpfwhJ armfpw D ek ;f &J@ wkd@tm;vHk;[m rSefuefwJhvrf;ukd av#mufaeol
‘jynf o l @ tusd K ;aqmif = u’qk d w J h aqmif ; yg;uk d awGcsn;f jzpfygw,f? 'Dvrf;udk qufav#mufEidk rf S
jyef v nf owd & aerd y gw,f ? tJ ' D x J r S m ygwJ h om u|efawmfwkd@vkdcsifwJh 'Drkdua&pDukd &rSm
“vlqkdwm ao&rSmcsnf;yJ/ ao&rSmjcif;twlwl jzpfovkd 'DvkdvlrsdK;&JŒ aojcif;rsdK;urS rGefjrwfwJh
jynfol@tusdK;twGuf xrf;aqmif&if; ao&mwm aojcif;rsdK; jzpfygvdrfhr,f?
[m xkduf&Sefawmifxuf av;w,f? azmufjyef u|eaf wmfw@dk av#mufaewJh vrf;twkid ;f
a&;orm;twGuf tvkyfvkyf&if; ao&wm[m aemufjyefrqkwfbJ qufvuf av#mufvSrf;Ekdif
iSufarG;xufayghw,f”qdkwJh oif=um;csuf[m =uygap? ?
acgif;xJrSm oHr_dESufxm;ovkd pGJaecJhzl;ygw,f? aX;od e f ;
28
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

opPmawmfvSefa&; pmayr*~Zif; pwif tuG , f a y;Ek d i f o nf h tod y nm ay;Ek d i f o nf h


cJhonfrSm ,ckqdkv#if ig;ESpfodk@yif jynfhajrmuf pmayrsm; jynfwGif;Y zl;yGifha0qmcGifh r&Sd æ
cJhav+yD æ pwifcJhpOfu Armjynf e,fpyfwae&m tkypf ;kd ol tm%m&Sit f qufquf tm%mwnf+rJ
wGif ArmvufESdyfpufav; wvHk;jzifhpcJhaom a&;twGuf æ 0g'jzef@pmayavmufom jynfwiG ;f
vlEpS Of ;D æ wpfO;D uawmh olcspaf om Edik if t H wGuf Y ouf q d k ; &S n f o nf ? jynf o l v l x k Ek d i f i H a &;
olcspfaom vlxktwGuf olcspfaom jynfol@ todtjrif wkd;wufjrifhrm;a&;twGuf EkdifiHa&;
pmay tEkynmtwGuf &efoludk pdefac: txl;ðy pmayrsm;onf pmaypdppfa&;
&if; wGef;wGef;wkdufwkduf awmfvSef wnf;[laom wHwidk ;f rS ausmv f m$ ;
&if; xdkae&mav;rSmyif usqHk; Ekid jf cif;r&S?d tm;vH;k udk tm%m
cJhol æ opPmtay: opPm &Sirf sm;u csKyu f ikd x
f m;onf?
&SdpGmjzifh usqHk;oGm;onfh u|Ekfyfwkd@ zwf±_ae&aom
tcsd e f x d opP m &S d & S d &yf Ek d i f i H a &;pmayrsm;onf
wnfoGm;cJhol æ zqyvacwf u yH k E S d y f
“a=omf opPm&Sif q&m xkwaf 0cJah oma=umifo h m
Ekdif0if;aqG æ ” ,ae@ jrifawG@ &jcif;
aemufwOD;uawmh jzpf o nf ? 'D r k d
,ae@tcsdefxd ua&pDqw d o f ek ;f
opPmudk opPm&Sd&Sd onf E S i f h t r#
ayG@zufxm;ol æ pmayvGwv f yfciG h f
awmfvSefa&;}uD; rsm;vnf; wdrfzHk;
twGif; usqHk;oGm; onfrmS txl; ajym
aom &Jabmf&Jbuf p&mrvk d o nf h t m
wkd@. opPmw&m;udk %m&S i f pepf q d k ; .
tav;xm;v#uf jy,k'frsm;yif jzpfonf?
,ae@tcsed t f xd tcuf vlxkpmayrsm; rzGH@òzd;
tcJtrsdK;rsdK; =um;rS rdrd onfhtcg vlxk. tawG;
. cH , l c suf u d k pG J p G J + rJ + rJ tac: rsm;onfvnf; rzG@H òz;d
vufudkifxm;ol æ vlxk Ek d i f / tawG ; tac: rzG H @ òzd ; or#
wd k u f y G J a wG vl x k v rf ; pOf a wG u d k wd k ; wuf r _ qd k o nf v nf ; r&S d E k d i f ?
jrwfEdk;ol æ b,fae&m b,fa'oa&mufa&muf Ek d i f i H a &; tm%mmwck w nf ; ud k o m =unf h I
rdrd. EkdifiHa&;cH,lcsufudk b,fvkdta=umif; wyfrufaom tm%maZm&rRufjzifh pmayudk
w&m;eJ@rS ,drf;,kdif awGa0roGm;ol æ q&m xdrf;csKyf vkdufjcif;onf tkyfcsKyfolvlwef;pm;ESifh
armifp;kd csed æ f “a=omf opPm&Sif q&marmifp;kd csed f æ ” tkyfcsKyfcH vlwef;pm;ESpfck. vlwef;pm; tuGm
pmaywifhrS vlrsdK;jrifhrnf æ [kwfyg. ta0;udk ydkrdk }uD;rm;ap+yD; yËdyuQrsm;udk ajz&Sif;
æ ,ae@ tzdESdyfcH jynfolvlxkbufrS tum &ef cuf c J v S a yonf ? jynf o l v l x k taejzif h
29
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

tkyfcsKyfol vlwef;pm;udk a0zefydkifcGifhr&Sd æ a0zef opPmawmfvSefa&; pmaywGif &ef æ ig vHk;0


a&; pmayr&S d ? tk y f c sKyf o l r sm;uom ol w k d @ jywfaeonfudk xifxif&Sm;&Sm; awG@Ekdifonf?
oabmtwkdif; 0g'jzef@ pmayrsm;udk oabm&Sd xdktcg xkwfa0a&;twGuf tukeftus
aygaygavmavm xkwfoHk;vmonf? Oyrmjy& tm;vH;k onf tdwpf u dk jf zpfvmonf? vlxk pmay
aomf ,ae@ArmjynfwGif;xkwf ae@pOf owif;pm rsm;. &yfwnfr_onf qif;&Jonf? ,ckrSr[kwf
rsm;onf oufaojzpfonf? [kwfonfjzpfap/ ±k&Sm;jynfxkwf owif;pmrsm;ESifh ywfowfI
r[kwfonfjzpfap jyefvnf acsyajymqdk a0zef tarvlxka':trm a&;xm;onfrsm;udk jyef
ydkifcGifhr&Sd æ xkwfazmf a&;om;cGifhvnf; r&Sd? vnf &SmazGzwf±y_ gu ydrk edk m;vnfvmygvrd rhf nf?
xd k t usd K ;quf u tzd E S d y f c H j ynf v l x k o nf vuf0JESifh vuf,m owif;pmrsm;udk tarrmu
tm%m&Sifrsm;. vufckyftwGif;u a&uJhodk@ Ed_if;,SOfjyxm;yHkrSm pdwf0ifpm;zG,f aumif;onf?
rwnfr+idrfjzifh xdkacwfxdkumvukd jzwfoef; opPmawmfvSefa&;pmayonf vuf0J
=u&onf? wenf;tm;jzifh vljzpf±H_;onf[k qdk& pmayjzpfonf? awmf vSefa&;w&yfudk qifE$J
rnf jzpfonf? aecsdefwGif vuf0Jpmay
jynfwGif;pmay vGwf ,aeΠArmjynfwi G ;f xkwf onf r&Sdrjzpf vkdtyf
vyf c G i f h r sm; r&S d o nf h onf? t&if;&Sifaygufp
tcg vGwfajrmufe,f
ae‹ p Of owif ; pm rsm;onf vl w ef ; pm; pd w f " gwf
ajrrsm;wGif pmaytrsm; oufaojzpfonf? [kwf rsm;udk armif;xkwEf ikd zf @kd
tjym;ay:xGuf vmonf? onf jzpfap/ r[kwo f nf vuf0pJ may &Srd jS zpfrnf?
xdt k xJrS opPm awmfveS f vuf 0 J p mayrsm;ud k
a&; pmayonf wrlxl;
jzpf a p jyef v nf acsyajym avhvmrSvx l ak wmfveS f
jcm; aejyefygonf? t qd k a0zef yd i
k c
f i
G r
h f &S
x
d w
k a
f zmf a&;rsm;udk ykdrdkem;vnf
a=umif;uawmh t&if; a&;om;cGiv hf nf; r&S?d Edik o
f nf? tacsmiform;
&Sifpepfudk udk,fpm;ðy pdwfudk armif;xkwf Edkif
onfh a=umfjimrsm; ryg rnf?
0ifjcif;yif jzpfonf? EkdifiHwumodk@ jzef@csdaeonfh Ü vl x k p mayrsm; rzG H @ òzd ; onf h t cg
opPmwGif EkdifiHwumrS a=umfjimrsdK;pHkudk &&Sd vlxk. tawG;tac: rsm;onfvnf; rzGH@òzd;Edkif?
Ek d i f a omf v nf ; rxnf h o G i f ; jcif ; onf opP m . tawG;tac: rzGH@òzd;or# wdk;wufr_ qdkonfrSm
toG i f t jyif xl ; jcm;r_ y if j zpf o nf ? tzd E S d y f c H vnf; r&SdEdkif? Ü
vlxb k ufu rm;rm;rwfrwf &yfwnfxm;a=umif; trdArmjynfwGif zufqpf*syefwkd@ tajc
udk txl;wvnf &Sif;jyp&m rvkday? tcsdK@aom csrd a omtcg jyef v nf a rmif ; xk w f z d k @ vd k t yf
vkyfief;&Sifrsm;onf tm%m&Sifrsm;. a'gufwkdif vmonf? tifrwef qdk;&Gm; ,kwfrm &ufpuf
rsm; jzpfaewwf=u+yD; xkdvkyfief;rsm; us,fus,f vGef;onfh zufqpfrsm;udk jyefvnf wkdufxkwfzdk@
jyef@jyef@ tusdK;jzpfxGef; Ekdifa&;twGuf a=umfjim twGuf vlxkESifhppfwyfudk pnf;±Hk;zdk@ 0g'rsm;
rsm;udk xdkawmfvSefa&; pmayrsm;wGif xnfhoGif; vk d t yf o nf ? xd k t cg awmf v S e f a &;w&yf
=ujyefavonf? &efigrjywfonfh oabmyif? atmifjrifzdk@twGuf vuf0Jpmay t,l0g'rsm;udk
30
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

vufawG@ taumiftxnfazmf&if; tm;vH;k pnf;


pnf;vHk;vHk;jzifh trdajray:rS zufqpf*syefrsm;udk
wkdufxkwfEkdifcJhonf? xdk@a=umifh zufqpfrsm;udk
wG e f ; vS e f p Of u mvonf Armjynf o rk d i f ; wG i f
xl;jcm;onfh nD!Gwfr_t&SdqHk; umvjzpfonf[k
orkdif;rSwfwrf;rsm;wGif awG@&onf? xdka=umifh
vlxp k mayrsm;
opPmawmfvSefa&; pmayr*~Zif;onf vuf0J
pmayrsm;jzifh vlxkawmfvSefa&;udk yHkazmf+yD; rzG@H òz;d onfh tcg
tm%m&Sifzufqpf vufopfwpkudk ajcr_ef;vdk
onfh oabmw&m;rsm; jynfhv#Haeonfudk opPm
zwfzl;olwkdif; odEdkifonf?
vlx. k tawG;
aemufqHk;taejzifh opPmig;ESpfjynfhwGif
trS w f w & rS w f w rf ; wif v k d o nf r S m opP m tac: rsm;onf
awmfvSefa&;pmayonf trdArmjynf tzdESdyfcH
jynfolvlxk vGwfajrmufa&;twGuf 'kwd,
vGwfvyfa&;twGuf vkdtyfonfh pmaytrsdK;
vnf; rzG@H òzd;Edi k ?f
tpm;rsdK; jzpfonf? azsmfajza&;ryg? okd@twGuf
pmzwfolrsm;taejzifh ysif;&daumif; ysif;&dygvdrfh tawG ; tac:
rnf? odk@aomf opPmonf æ
awmf v S e f a &;pmay twk r [k w f æ
awmf v S e f a &;pmay ppf p pf j zpf o nf ?
rzG@H òzd;or# wd;k
opP m ud k (od k @ r[k w f ) opP m rS
arG ; zG m ; oef @ pif o l r sm;onf v nf ; wufr_ qdo k nf
awmf v S e f a &;orm; twk r [k w f

jzpf & rnf ?


awmf v S e f a &;orm; ppf p pf r sm;om rSmvnf; r&SE d i
kd ?f
T b'NurBmwGif
opPmw&m; qdkonfrSm
twkr&Sd?
xdk@a=umifh opPmawmfvSefa&; pmay}uD;
onf tzdESdyfcH jynfolvlxk}uD;. b0rsm; vGwf
ajrmufonftxd Edkif&mwm0efudk opPm&Sd&Sd xrf;
aqmifEkdifygapa=umif; opPmig;ESpfajrmufwGif rif;rif;odef;
xyfavmif;I rSwfwrf; wifvkduf&ayonf?
Luminary Magazine

31
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

u|Ekfyfwdk@ jrefrmEdkifiHonf Ak'<bmom0if trsm;pkaexdkifonfh


EdkifiHjzpfonf? &[ef;awmf OD;a&rSmvnf; odef;ESifhcsDI &Sdonf?
bk&m;apwDykxdk; ausmif;uefrsm;rSmvnf; vuf!dSK;xdk; rvGJatmifyif
jzpfayonf? tjcm;aom Ak'<bmom0if rsm;enf;wl &wemoHk;yg;udk
=unfndKudk;uG,f&mwGifvnf; jrefrmvlrsdK;wdk@onf udkif;±_dif;vSayonf?
vSLa&;wef;a&; udpPrsm;qdkv#ifvnf; wyJ&vdk@ wjym;vSL qdkonfh
aqmifyk'fxJuvdkyif xdkodk@aom EdkifiHwGif &[ef;ESifh'um wenf;qdkaomf
oHCmESifh jynfolwkd@. tjyeftvSef cspf=unf&if;ESD;r_/ tjyeftvSef
tusdK;pD;yGm; aqmif&Gufay;r_wdk@ &Sd&rnfrSm "rRwmyif jzpf&vdrfhrnf?

32
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

u|ef a wmf w k d @ Ed k i f i H . tcsKyf t jcm &awmhonf? &or#av;jzifh òcd;+cHae&awmhonf?


tm%mudk ppfwyfrS rw&m;odr;f ydu k I
f vufeuf &[ef;oHCmwkd@vnf; jynfoljynfom;wkd@ b0udk
jzifh Adv
k u f sp;kd rk;d tkycf sKyf vmcJo h nfrmS ,ckqv kd #if =unfhum ESvHk;pdwf0rf; rcsrf;ajrhEkdifawmh? omo
tESpfav;q,fyif ausmfcJh+yDjzpfonf? tajc emawmftwGuf odyfraumif;vS? xdktcgrsdK;wGif
tjrpf r &S d / r[k w f r S e f o nf h ta=umif ; rsm;ud k jynfolwkd@ta&;onf oHCmwkd@ta&;? omoem
uvdrfaphjirf;qifum tm%mwnf+rJa&; wck awmf. ta&;jzpfvmawmhonf?
wnf;twGuf vkyfaqmifvmcJhjcif;. &v'fum; tm%m vuf0,f&o dS w l @dk u oHCmawmf
urBmhtqif;&JqHk; EdkifiHrsm;pm&if; oGwfoGif;cH,l wkd@tm; EdkifiHa&;udpPrsm;wGif yg0ifywfoufjcif;
vd k u f j cif ; yif jzpf a wmh r&Sdap&ef rnfodk@yif wm;
onf? jynfolwkd@b0rsm; jrpf uef@owf apumrl
qif ; &J w G i f ; euf o xuf &[ef ; awmf w k d @ wG i f ol @ jrefrmEkid if w H iG f jynfow l @dk
eufvmcsdef0,f ppfacgif; toufrowf& [lonfh . ta&;t&m ud p P r sm;
aqmifrsm;ESihf ,if;wk@d EiS hf wGif oHCmawmfwkd@ yg0if
eD;pyfonfh t0ef;0dik ;f rsm; rS (yg%mwdygwm)uHudk cJ=h uonfrmS yxrqH;k t
yk*~dKvfrsm;um; wkdif;jynf apmifh xdef;&onfhtwGuf }udrfr[kwfygacs? or%d
bÀmrsm;/ o,HZmw &Snfvsm;vSonfh orkdif;
rsm;udk xkwfiifoHk;pGJ&if; vuf e uf u d k i f awmf v S e f a &; a=umif ; aemuf c H r sm;
xm;p&m r&Sdatmifyif ykefuefrnfqdkvsif vl0wf txift&Sm; &Sdygonf?
usdusdwuf csrf;omae wwd, t*Fvdy f jrefrm
=uonfrmS vlwidk ;f tod vJ + yD ; rS o m ppf y G J t +yD ; pvif ; e,f r S
yifjzpfonf? aqmif&Guf=u& ygonf? OD;OwWrqdok nfh &[ef; vl
jynfoljynfom;wkd@ xGuf yk*Kd~ vw f OD;u aemuf
pD;yGm; acsmifvnfv#if vd k u f v l (3000)cef @ pk
&[ef;oHCmwkd@ qGrf;uGrf; zlv±kH rkH #ru r&Sq d if;&J aqmif;+yD; e,fcsJŒwdk@tm; awmfvSef ykefuef&ef
om;wk@d uykd if jyefvnf ay;urf;pGef@}uJ wwf=u rE aW v;od@k csw D ufchJonf? od@k aomf xdyk ek u f efr_rSm
onfrSmvnf; =unfndKzG,f tpOftvm w&yf ta&;edrfhcJh&+yD; OD;OwWrvnf; óud;ay; uGyfrsuf
yif jzpfayonf? oHCmawmfrsm; at;csrf;pGm jcif; cHcJh&onf? &[ef;awmfwkd@wGif ol@touf
w&m;"rR&SmazG usifh}uH tm;xkwf Edkifojzifhvnf; rowf&[lonfh (yg%mwdygwm) uHudk apmifh
bmom/ omoemtwGuf }uD;pGmaom tusdK; xdef;&onfhtwGuf vufeufudkif awmfvSefa&;
jzpfxGef;r_rsm; &&Sd=uayonf? odk@aomf jynfol ykefuefrnfqdkv#if vl0wfvJ+yD;rSom aqmif&Guf
jynfom;rsm; qif;&JEGrf;yg;vm+yDqdkygrl vSLcsif =u&ygonf? jrefrmEdik if H e,fcsŒJ orm;vufatmuf
wef ; csif y gvsuf u pd w f & S d o avmuf rvS L Ed k i f wGi&f pdS Of +Adwo d #w@dk tm; jrefrmwk@d tav;tjrwf
rwef ; Ed k i f a wmh o jzif h 'um/ 'umrwk d @ rS m ðy&m t&yfrsm;jzpfonfh bk&m;apwD/ ausmif;uefrsm;
}uD;pGmaom pdwfqif;&Jr_rsdK;ESifh }uHK&awmhonf? od@k 0ifa&mufonft h cg zdeyfrc|wyf J wufa&mufjcif;
&[ef;oHCmwkd@vnf; qGrf;uGrf;yg &Sm;yg; EGrf;yg; udk uef@uu G q
f ef@usifr_rsm; jzpfcJh=u.?
33
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

1919 ckESpfwGif rE Wav;òrd@ bk&m;ay: odk@ oGi;f tusO;f cs cHc&hJ jyefonf? q&mawmfu xdpk Of
zdeyfrc|wfbJ wufvm=uonfh +Adwdo#vlrsdK; u jrefrmEdkifiHbk&ifcH qm&uf*sDe,f u&ufa'guf
wcsdK@tm; oHCmawmfwkd@u armif;ESifxkwf&ef tm; “qm&uf*sDe,fu&ufa'guf jyefoGm;”[k
óud;pm;&mrS ±kef;&if;qefcwfr_ wckjzpfcJh.? xdk &J&Jawmuf rdef@cGef;ajymum bk&ifcHtm; armif;
oHCmpk. acgif;aqmifrSm aemifwGif tmZmenf xkwf0hHcJhol jzpfonf?
q&mawmf OD;0dpm&tjzpf wdik ;f jynfu todtrSwf Ad k v f O wW r / OD ; 0d p m&/ OD ; OwW r ponf h
ðy&rnfh yk*d~Kvfjzpfonf? q&mawmftm; +Adwdo# q&mawmfrsm;uJhokd@yif tjcm;aom oHCmawmf
u zrf;qD;+yD;aemuf vlowf&ef }uHpnfonf[k rsm;pGmwkd@onf e,fcsJ@qef@usifa&;/ zufqpf
qk d u m axmif ' %f awmf v S e f a &;/ trsd K ;
woufwu|ef; csypf avmu"gwfausmif; (tpdk;& om;vGwfajrmufa&;
vkduf.? xdkjzpf&yfudk wk d u f y G J tquf q uf
ta=umif;ðyI jrefrm pmoifausmif;)rsm; ray: cif wGif jynfolwkd@bufrS
jynfw0Sr;f vlxk tpnf; uwnf;u jrefrm bkef}uD; rm;rm;rwf r wf &yf
ta0;yGJ}uD;rsm; jzpfcJh wnfwu kd yf 0JG ifc=hJuonf?
onf? vlxk. EkdifiHa&; ausmif ; rsm;rS m ajym&rnf qdkv#if xdk
tjrifudk Ed_;qGay;vkduf jrefrmwkd@twGuf avmuD/ oHCmawmfwkd@ESifh pyf
ouJ h jzpf o G m ;ap.? vsO;f I tao;pdwf a&;
axmifoiG ;f tusO;f us avmuk w W & m pmay y&d , wW d p&m ta=umif;t&m
cHvu k d &f onfh q&mawmf avhvmqnf;yl;&m ae&m tcsuf t vuf a ygif ;
tm; axmif w G i f ; Y ajrmuf r sm;pG m &S d r nf
ouF e f ; 0wf c G i f h r ðy? jzpf c J h o nf r S m ajymp&myif jzpf y gonf ? xk d @ twl
xkd@a=umifh q&mawmf vdkrnfrxifyg? 1988 ck E S p f wygwD
onfouFe;f 0wfciG &hf a&; tm%m&Sif pepf ðzwfcs
twGuf (116) &uf =um a&;/ 'D r d k u a&pD a &;
wOD;wnf; tpmiwfcH qENjycJh+yD;aemuf 1929 vlxkv_yf&Sm;r_}uD;wGifvnf; oHCmawmfaygif;
ckEpS w f iG f tmZmenfyo D pGm oufawmfukd pGe@f vw $ f rsm;pGm OD;aqmif yg0ifcJh=uonfrSm txift&Sm;
cJhonf? vGwfvyf a&;&+yD;aemuf tmZmenf jzpfonf? aoG;ajruscHI oufawmf pGef@cJh &onfh
q&mawmf. *k%faus;Zl;udk aESmif;vlwkd@ owd& oHCmawmfrsm;rSmvnf; rsm;vSonf? xdkv_yf
ap&ef &nf&G,fI ausmufwkdifay:wGif ±kyfxkudk &Sm;r_xJwGif yg0ifcJhojzifh ,ckwdkif axmifoGif; t
xGif;xkum xdkausmufwkdif&Sd&m vrf;udkvnf; usOf;usaeqJ oHCmawmf OD;a&rSm renf;vSacs?
OD;0dpm&vrf;[k ac:wGifapcJh.? tvm;wlyif avmu"gwf a usmif ; (tpd k ; & pmoif
&cdkifjynfe,frS vltrsm; =unfndKudk;uG,fonfh ausmif;)rsm; ray:cifuwnf;u jrefrmbkef}uD;
Edik if w H um tawG@tóuHrsm;pGm&So d nfh q&mawmf ausmif ; rsm;rS m jref r mwk d @ twG u f avmuD
OD ; OwW r ud k , f a wmf r S m vnf ; ol . ud k v d k e D avmukwW&m pmayy&d,wWd avhvmqnf;yl;&m
qef@usiaf &; &J&aJ wmuf rde@f ceG ;f rsm;a=umifh axmif ae&mjzpfcJhonfrSm ajymp&myif vdkrnfrxifyg?
34
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

ppftpdk;&u zdESdyfcsKyfcs,fonfh trdef@trsdK;rsdK; xkd&[ef;awmfwkd@um; orkdif;udk aoG;


oHk;um tcsdK@tcsdK@aom EkdifiHa&; tzGJ@tpnf; jzifha&;cJh=uav+yD? xkd&[ef;tmZmenfwkd@.
wdk@tm; Oya'abmifwGif;rS vGifhxGufoGm;atmif ol&Jaumif; pdwf"gwfum; jrefrmEkdifiHorkdif;ESifh
vkyfypfcJhonfhtcg Oya'abmifwGif; EdkifiHa&; jrefrmEdkifiHomoem ordkif;wGif rnfonfhtcgrS
vkyfcGifh r&&Sm=uonfh tzGJ@tpnf;wkd@onf rv$J arhaysmufazsmufzsuf r&rnfh orkdif;yifjzpfawmh
ra&Smifom v#dK@0SufEdkifiHa&; (ajratmufvkyfief;) onf? omoem@&[ef; tmZmenf taygif;wkd@
toGifajymif;vdkuf=u&awmhonf? xdka&mtcg tm; OD;!$wf*k%fðytyfygonf?
oufqikd &f m oHCmawmfw@dk cGiðhf ycsujf zifh bke;f }uD; oHCHo&%H*p>mrdygbk&m;/
ausmif;tcsdK@rSm ppftpdk;&qef@usifa&;/ vl@tcGifh rsd K ;jrif h c sd K
ta&;/ 'Drkdua&pDa&;wdk@twGuf v#dK@0Suf v_yf&Sm;
olrsm;tzd@k vHòk cpH mG ,m,Dyek ;f cd&k m ae&mrsm;vnf;
jzpfaejyefonf? aus;Zl;}uD;vS.?
bk&m; om;awmfwkd@ um;
,ref E S p f ,ck c sd e f u oH C mawmf r sm; cdkifrmuspfvpfonfh om
OD;aqmifum arwWmokwf arm&okwrf sm; &Gwq f v
k d suf
+idrf;csrf;pGm qENxkwfyGJrsm; jzpfcJhonf? vlxk odef; oemhtvHawmf wckwnf;
ESifhcsDum axmufcHyg0ifcJh=uonf? jrefrmhordkif;
wGif orkdif;wGifrnfh xl;jcm;csufw&yftjzpf rSwf
atmufwiG f nD!w G pGfpmG jzifh
wrf;wif&ayvdrrhf nfrmS rvGaJ y?ppftpd;k &ut=urf; aygif;pnf;pk±Hk;um oHCmh
zuf òzcd aJG omfvnf; xkv d y_ &f mS ;r_um; tuif;ao
oGm;rnfh temr[kw?f jynfow l kd@ &ifxrJ mS tem or*~D toGio f ¾ef aqmi
aqmiff
um; onf;oxuf onf;oGm;av+y?D wkdif;wyg;
om; bmomjcm;wk@d tkycf sKyfpOfuyif ,ckavmuf
onfh vlxEk iS hf tquftpyf
=urf;ñuwf&ufpufpmG rðyrlc?hJ ajzqnf ,lóu;H r&zG,f &Sdonfh oHCmh v_ y f & S m ;r_
oHCmESihf omoemudk apmfum;&ufavjcif;?
vlxk. qif;&J'kuQudk rsufuG,fðy vspf rsm; jyef v nf ay:ayguf
vsL&_raeEkdiftm;onfh &[ef;awmfwkd@ aus;Zl;
um; twkid ;f tqr&Sd }uD;vS.? xko d @dk aom bk&m;
&Sifoefapa&;
om;awmfwkd@um; cdkifrmuspfvpfonfh omoemh twGuf æ
tvHawmf wckwnf;atmufwGif nD!GwfpGmjzifh
aygif;pnf;pk±Hk;um oHCmhor*~D toGifo¾ef
aqmifonfh vlxkESifh tquftpyf&Sdonfh oHCmh
v_yf&Sm;r_rsm; jyefvnfay:ayguf &Sifoefapa&;
twGuf a&muf&mt&yfa'orsm;wGif pkzGJ@óud;yrf;
tm;xk y f a e=uonf r S m vnf ; vl x k t wG u f
tm;wufzG,f&myif jzpfawmhonf?
35
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

(1)
2007 a&$0ga&mif awmfvSefa&;t_yD;/ 2008 uvdefusaom qENcH,lyGJt_yD;wGif zufqpf
ppftkyfpk zefwD;ðyvkyfrnfh uvdefuuspf a&G;aumufyGJudk 0ifa&mufta&G;cHa&;/ rcHa&; tjiif;yGm;r+
avoHrsm; ay:xGufvmcJhonf? e*kdrlvuxJu &efigpnf;rjcm;aom/ okd@r[kwf qkwf,kwfaeol
vlyk*~dKvfrsm;udkawmh xm;awmh? &efigpnf;jcm;&rnf/ jywfom;&rnfqdkaom vlyk*~dKvfrsm;onf
yifv#if a&G;aumufyJG 0if&v#if aumif;avrvm;qkod nfh &efoal &G;jc,fonfvh rf;ukd vku
d &f ef pOf;pm;
vmae-uonfukd awG@&onf?

wcsdK@u pOf;pm;&efyif rvkdawmh[kqkdum


vusFm azmufjyefa&; orm;rsm;jzpfonfh
avmufaumifrsm; ESifhtwl a&G;aumufyGJ 0if&efukdyif
qHk;jzwfvkduf-uonf? vusFm azmufjyefa&;orm;rsm;
udk-unfh? 88 ta&;awmfyHk}uD;wGif ppftm%m&Sifpepf
qef@usifawmfvSefaom tiftm;pk. acgif;aqmiftjzpf
ESifh yg0ifcJhonf? aemuf q,fESpfcef@-umaomtcg
&efoludk 'l;axmuftnHhcHum vlxkukd opPmazmuf
vkdufonf? xdk@aemuf &efol@xH av#mufv$m
wif&onf? &efol. tm%m _rJa&;vkyfief;wGif
yg0ifyg&ap[k av#mufv$mwifonf? &efolu
olwkd@udk vufukdifwkwf vkyfckdif;zkd@udkyif
pOf;pm;cJhyHkr&? pm&if; roGif;cJh? TuJhokd@
urf;ukefatmif azmufjyefonfh
vusFmtpkwftyJhrsm;ESifh
twlwuG zufqpfppftkyfpku rsufvSnfhjyonfh
a&G;aumufyGJukd 0ifrnf[kqHk;jzwfonf? vl@oduQm/
EkdifiHa&;oduQmonf rnfodk@ jzpfoGm;rnfenf;?
vlxkukdaum tb,fokd@ oabmxm;ygoenf;
ar;&ayawmhrnf?
txl;ojzihf trsdK;om; 'Drkdua&pDtzGJ@csKyf
(NLD) xJrSvlyk*~dKvfwcsdK@onf &efol@a&G;aumufyGJ
(2 0 1 0)ukd 0if-uzkd@ pkdif;jyif;ae-uonf[k -um;od
&onf?
36
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

,ckxd NLD uvnf; ra-ujimao;? ayawmhrnf? cGifhv$wfEkdifp&m r&Sdonfhta-umif;


a&G;aumufyGJ 0if-urnfqkdonfh yk*~dKvfrsm;onf rSm ppftm%m&Sifpepf zsufodrf;a&; twGuf
vnf; bmwckrS ra-ujim-uao;? a&G;aumufyGJ toufay; wkdufyGJ0ifcJhaom tmZmenf ol&J
0ifzdk@ pkdif;jyif; (óud;pm;tm;xkwf pOf;pm;a0zef) aumif;vlxrk sm;ESihf vuf&w dS ukd yf xJG wJ iG f pGe@f vw $ f
ae-uonfqdkonfh tqifhokd@ a&mufae_yDqkdv#if pGef@pm; ±kef;ae-uaom vlrsdK;pHk jynfolvlxkukdyg
awmh &efola&G;ckdif;onfh/ &efolu csrSwfonfh apmfum;vku d jf cif;jzpfonf?opPm azmufvu dk jf cif;
vrf;udk wuf&ef txl;pOf;pm;&vdrfhrnf? jzpfonf? acgif;raxmifEkdifatmif t!Gef@csdK;
Armjynf ajray:wGif zufqpfppftkyfpk. vdu k jf cif; jzpfonf? wu,fu trsKd ;om; Ekid if aH &;
ppftm%m&Sifpepf wnf&Sdaeor# umvywfvHk; orm; qdkaomolonf trsdK;om;xkw&yfvHk;.
vlxktaygif;onf vlr+'kuQtaygif;rS uif;a0;-u awmif;qdkr+udk rsufESmv$JcJypf rvkyfoifhay?
rSmr[kwfay? 'Drdkua&pDESihf vGwfvyfr+/ wnf_idrf
at;csrf ; r+ / w&m; (2)
r#wr+ vHk;0r&&SdEkdif/ Armjynf ajray:wGif zufqpfppftyk pf . k aumif;_yD? T
vHk;0&&SdrSm r[kwf? ar;cGe;f udk vlxak wG
xkd@a-umifh ppftm ppftm%m&Sip f epf wnf&Sad eor# umvywfv;kH u ar;ae-u_yD? ajz
%m&Sipf epfudk 1962 vlxt k aygif;onf vlr'_ u k tQ aygif;rS uif;a0;=u -unf h p rf ; yg? ppf
Zlvkdif 7 rS ,ae@ tkyfpk wrifzefwD;
umvxd touf rSmr[k w a
f y? 'D
r u
k d a&pD
E i
S f h vG w vf yfr /
_ wnf +id rf vk d u f o nf h a&G ;
aoG ; ay;qyf u m at;csrf ; r_ / w&m;r#wr_ vH k ; 0r&&S d E k d i f / aumuf y G J u d k 'D r d k
wkdufyGJ0ifcJh-ujcif; ua&pD tiftm;pk
jzpfonf? 74/ 88/ vH ;
k 0&&S r
d m
S r[k w?
f uod@k r[kwf ppftyk f
2007 qdkwJh vlxk pkudkqef@usifonfh
wk d u f y G J } uD ; i,f a wG [ m ppf t m%m&S i f pepf tiftm;pku yg0ifrnfqkdv#if vlxktoD;oD;
zsuf o d r f ; a&; wk d u f y G J a wG y J j zpf o nf ? 1990 wdkufyGJ0if qef@usif awmfvSef-uonfh Armjynf
a&G;aumufyGJESifh 'DcsKyfygwD/ vl@abmifopfygwDESifh ppftm%m&Sipf epfonf zsuo f rd ;f òzdcs_yD; jzpfomG ;
olwkd@ EdkifiHa&;yef;wdkifonfvnf; ppftm%m&Sif rvm;? òydusoGm;_yDvm;? xkdokd@ar;v#if rnfokd@
pepf zsufodrf;a&;. tqufjzpfonf? tquf[k ajzqdk-urnfenf;? xyfrH_yD;ar;&rnfh ar;cGef;rsm;
qdjk cif;xuf vrf;oG,u f ae vrf;r}uD; jzpfvmjcif; uvnf; wygwnf; uyfwG,fygvmcJhonf? vlxk
jzpfonf? xkdzufqpf ppftm%m&Sifpepf zsuf wyf O D ; ygwD r sm;. acgif ; aqmif r sm; taejzif h
odrf;a&; vlxkvrf;pOf vrf;r}uD;ay:rS aoGzD a&G;aumufyGJ0ifzkd@ wckwnf;yJ &Sdawmhovm;?
qif;oufum zufqpfppftm%m&Sif pepf_rJa&;/ Armjynf trsKd ;om;Edik if aH &; t"dyg̀,u f m; Armjynf
vlxkudk qufvufzdESdyf aoG;pkyfrnfh zufqpf trsdK;om; vlxkwkdif; zufqpfppftm%m&Sif pepf
zGJ@pnf;yHkukd taumiftxnfazmfa&;qDodk@ ul; atmufrS vGwfajrmufa&; r[kwfoavm? 88
ajymif;awmhrnf[kqdkv#if t&SufoduQmr&Sdonfh vlxkvrf;pOfESifh wxyfwnf; r[kwfoavm?
rsufESmudk "g;ESifhom vSD;ypfvkdufayawmh[k qdk& tb,fa-umifh ppftm%m&Sifpepf zsufodrf;a&;
37
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

twGuf vlxkw&yfvHk;ESifh r±kef;uef rv+yf&Sm;yJ NLD acgif ; aqmif w csd K @u &ef o l u d k Oya'
ppftkyfpktvdkus ppftkyfpk. a&G;aumufyGJodk@ óud;0kdif;xJ ac:oGif;onf? &efoluol. zdESdyf
0if&oenf;? u|efðya&; óud;0kdif;xJudk ac:oGif;onf? &efolu
wu,fu pepfzsuo f rd ;f a&; wku d yf o
JG nf aoewf&Sdawmh tay:pD;u zdESdyftEkdifusifhcGifh
jyif ; xef v mv#if 'D r k d u a&pD tif t m;pk r sm;/ &onf? &efolu ESpfbufawG@qHka&;/ oHk;buf =
awmfvSefa&; acgif;aqmifrsm;/ vlxkwyfOD; ygwD av;buf aqG;aEG;a&;/ Ekid if aH &; pm;yG0J idk ;f udw k ufz@dk
tzGJ@tpnf;xJrS acgif;aqmifrsm;xJrS wcsdK@ æ o±kd;o&Dawmif rjzpfcJh? vlxkwkdufyGJESifh vufeuf
wcsdK@onf xdkodk@yif &efol@tvkdus 'l;axmuf udkifwdkufyGJu raygif;pyfEkdifI jzpfonf? &efoludk
tnhHcH oGm;-uonf? aoGzDa&Smifwdrf; xGufcGm toufiifatmif rvkyEf ikd I f awG@qakH &;pum;0kid ;f
oGm;wwf-uayonf? tqdk;wumh tqdk;0g;qHk; okd@ wwfrvmEkdifcJhjcif; jzpfonf? &efolu xkdodk@
rSm vlxu k dk qef@usijf cif;/ ok@d r[kwyf gu/ vlx}k uD; raqG;aEG;ouJhodk@ NLD uvnf; &efolraqG;
udk a-umckid ;f vku d jf cif; jzpfonf? ppftyk pf u k vnf; aEG;v#if vlxktpdk;& ay:xGef;a&;twGuf bmvkyf
vlxu k dk qef@usio f nf? -urnf ? ok d @ r[k w f
vlxkwyfOD;ygwDrS vl ppf t m%m&S i f p epf
yk * ~ d K vf r sm;uvnf ; vl x w
k yf
O ;
D ygwD rS vl y*k K
d ~ vfr sm;uvnf ; zsufodrf;a&;twGuf
vlxkukd qef@usifonf/ vlxkuk d qef@usifonf/ vlxktusdK;udk bmvkyf-urnfudk rjy
vlxktusdK;udk OD;xdyf Xmef;/ rcsrwS Ef idk cf -hJ uay?
rxm;bl;qkyd gv#if &efol OD ;xd y r
f xm;bl ;qk y
d gv#if &ef o E
l i
S h f Ek i
d i
f a
H &; xkd@a-umifh _yD;cJh
ESihf Ekid if aH &;acgi;f aqmif acgif;aqmifonf wxyfwnf; jzpfav wmawGudk xm;cJhay
onf wxyfwnf; jzpf awmh [lIom ajym&
avonf ? 'gonf y if onf ? 'gonf y if v #if azmuf j yef o nf[ k ayawmhrnf? wkid ;f jynf
v#if azmufjyefonf[k twdtus aumufcsufcs&rSm jzpfonf? vlxkrSm a-urG_yD;&if;
twdtus aumufcsuf a-urGoGm;cJh-u&? xd@k
cs&rSm jzpfonf? a-umifh r_yD;qHk;ao;
aom awmfvSefa&;twGuf tzdESdyfcH vlxktoD;
(3) oD;onf ppftm%m&Sifpepf zsufodrf;ypfa&;
,ae@ Armjynf t wG u f ta&;w}uD ; pdwf"gwfESifh ZGJowWdrsm;udk vlxktoD;oD;onf
vky&f rnfh vkyif ef;rsm;rSm NLD acgi;f aqmifrsm; qufvufqGJudkifxm;&rSm jzpfonf? xkdvlxk.
rvkyfEkdifcJhonfh orkdif;wGif ysufuGufaeonfh/ ol&Jaumif;pdwf"gwfESifh ZGJowWdrsm;udk enf;enf;
vpf[if;aeonfh vkyfief;rsm;yifjzpfonf? xkd uav;awmif avsmyh g;roGm;yg (roGm;yge@J ) apESihf
vkyfief;rsm;udk 'Drkdua&pDtiftm;pkrsm;/ EdkifiHa&; OD;? a&SŒodk@wvSrf;jcif; wdk;uyf vmae-uonfh
tiftm;pkrsm; udk,fwkdif/ vlxktoD;oD;udk,fwkdif tm;i,faeaom tcsdK@ vlxkrsm;udk vnf; xkd
±kef;uef&rSmjzpfonf? vlxkrsm;rSm vlxkwyfOD; pdw"f gwu f dk vufqifu h rf;& ayvdrrhf nf?
ygwDjzpfonfh NLD ygwDudk tm;udk; ,Hkpm;cJh xkjd yif urBmah wmfveS af &;rsm;rS ajratmuf
-uonf?“ESpb f uf awG@qakH qG;aEG;”rS wufrvmcJ?h awmfvSefa&; v+yf&Sm;r+todynm enf;y&d,m,f
38
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

rsm;/ wkd@Arm tpnf;t±Hk;. ajr atmufvkyfief;/ rsm;onf Ed k i f i H a &;tH w k r + E S i f h t wl wyf O D ; rsm;


*syef z uf q pf a wmf v S e f a &; umv vuf 0 J tjzpfodk@ t[kefjzifh ajymif;vJypf&vdrfhrnf? xdk
tiftm;pk}uD;. ajratmuf awmfveS af &;vkyif ef; wyfOD;rsm;onf ,ckajymcJhonfh vlxktoD;oD;.
oifcef;pmrsm;ESifh Armjynf uGefjrLepfygwD. taptyg; u|JEGm;rsm; jzpf&rnf? vlxk0efudk
,ae@xd&&Sdxm;cJhonfh ajr atmufawmfvSefa&; ±kef;um vlxkESifhtwl wkdufyGJ0if&rSm jzpfonf?
tawG@tóuHrsm;/ oabmw&m;rsm;ukd vufqifh vGwfvyfa&; wkdufyGJ[lonf rsdK;quf
urf; &,l-u&vdrfhrnf? xkd@jyif vlxkwkdufyGJ/ vk d u f vuf q if h u rf ; &onf h wk d u f y G J j zpf o nf ?
vufeufudkif wdkufyGJtwGuf txyfxyf jyifqif wk d u f y G J u wyG J w nf ; _yD ; pD ; atmif j rif o G m ;rS m
-u&vdrfhrnf? vlxktm%m rxlaxmifEkdifonfh r[kwf? vGwfvyfa&;wkdufyGJonf tqifhqifh
88 ta&;awmf y H k E S i f h 2007 awmf v S e f a &;. wkdufyGJjzpfonf? vufav#mh 'l;axmuf tnhHcHI
vkdtyfcsuf tm;enf;csufrsm;udk oifcef;pm ppfu|efb0onf vGwfajrmufoGm;rSm r[kwf?
,lum vlxt k m%m xlaxmifa&;udk pDrH jyifqif ydkIom qdk;0g;eufeJoGm;rSm jzpfonf? 'l;axmuf
-u&vdrfhrnf? tnH@cHavav tnHhwumh tnH@pm; ppfu|ef
awmfvSefa&; vkyfief;t00udk OD;aqmif jzpfoGm;avyJ? awmfvSefa&;atmifyGJonfum;
oG m ;-urnf h Ek d i f i H a &;tif t m;pk r sm;onf tnH @ rcH o l / ZG J o wW d } uD ; rm;ol w d k @ . atmif y G J
wpxuf wp ydrk rdk sm;jym; &Sio f efvm-u&rSmvnf; jzpfonf?
jzpfonf?ppftm%m&Sipf epf zsuo f rd ;f a&;twGuf
ZG J o wW d pd w f " gwf & S d o nf h vl x k r sm;rS m vnf ; xG e f ; vif ; atmif
ukefcrf;roGm;yg? taxmiftaomif;/ todef; 'D Z if b m 18/ 2008
toef; &Sdae-uqJyg? vkyfvufp ajratmuf
awmfveS af &;uvnf; &Sio f efqyJ g? wjyef@wvsm; vGwv f yfa&; wku d yf [
JG o
l nf
v+ y f & S m ; ±k e f ; uef ae-uqJ v nf ; jzpf o nf ?
ukd,fhtm; udk,fukd;/ ukd,fhwkdufyGJ udk,fjyif/ udk,f rsdK;qufvkduf vufqifhurf;
wkdifjr‡ifhwif/ ukd,fwkdif ZGJowWdarG;_yD; zufqpf &onfh wku d yf jJG zpfonf? wku d yf JG
ppf t m%m&S i f p epf zsuf o d r f ; a&;wd k u f y G J r S m
ukd,fusdK;pGef@ yg0if-ua&;onf awmfvSefa&; uwyGJwnf;_yD;pD; atmifjrif
oabmw&m;t& ckdifrmaeqJ jzpfonf? Tokd@ oGm;rSmr[kwf? vGwfvyfa&;
&Sifoefr+rsm; v+yf&Sm; ±kef;uefrsm;onf tb,f
a-umifh wdk;yGm;vmcJh& oenf;? owfjzwfzdESdyfr+/ wku d yf o
JG nf tqifq h ifh wku d f
tEkdifusifh apmfum;r+/ zdESdyfaoG;pkyfr+wdk@u tq yG J j zpf o nf ? vuf a v#mh
rwef qd;k 0g;jyif;xef vmcJah oma-umifh yifwnf;?
xkd@a-umifh wufºuGaom/ wkd;wufaom 'l;axmuf tnhHcHI ppfu|ef
tiftm;pkrsm;/ vlxkrsm;onf vlxkwkdufyGJESifh b0onf vGwaf jrmufomG ;rSm
vufeufudkif awmfvSefa&;twGif; wdk;Iwdk;I
yg0if-uygvdrfhrnf? EdkifiHa&;ygwDrsm; tzGJ@tpnf; r[kwf?
39
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

(u)
wkdif;jynfzGH@òzd; wdk;wufa&;twGuf jzpf&rnf = [laom yJhwifoHrsm;onf
v+H@aqmfpum;vHk;rsm; jzpfoGm;um ±dkufcwfvmcJhonf? zufqpfppftkyfpk. 0SufzJy&d,m,frsm;u
toifh&Sd_yD;om;? EkdifiHa&;wkdufyGJwGif wzufESifhwzuf xdkodk@ enf;y&d,m,frsm; csrSwfcJhonf?
'Drdkua&pD tiftm;pkbufrS ppftm%m&Sifpepf zsufodrf;a&; aoe*FAsL[mtwGuf enf;
y&d,m,fcscJh&m/ 'DcsKyf (NLD)u “ESpfbufawG@qHk aqG;aEG;a&;”ukd enf;y&d,m,fwcktjzpf
csrSwfcJhonf? ppftkyfpkuvnf; ppftm%m&SifpepfESifh ppftkyfpk tm%m_rJcdkifa&;
aoe*FAsL[mtwGuf enf;y&d,m,frsm; csrSwfcJhonf? pnf;urf;&Sdaom 'Drdkua&pD/ vGwfvyfaom
aps;uGufpD;yGm;a&;pepfudk usifhoHk;rnf? ponfjzifh? ,ck wkdif;jynfzGH@òzd;wkd;wufa&;onf t"du
jzpf&rnf[k enf;y&d,m,fudk xkwfazmfvkdufonf? wkdif;jynfvlxku ppftm%m&Sifpepf
zsufodrf;a&; jzpfonf? ,if;wkdufyGJudk ±kdufcsdK;&eftwGuf &efolu enf;y&d,m,ftopfudk
xkwfoHk;jcif; jzpfonf?

‘‘
wkdif;jynf vlxku
ppftm%m&Sifpepf
zsufodrf;a&; jzpfonf?
,if;wkdufyGJudk ±kdufcsdK;&ef
twGuf &efolu enf;
y&d,m,f topfudk
xkwfoHk;jcif; jzpfonf?

40
’’
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

(c) oa,mif tb,fr#yif [efaqmifaumif;cJah pumrl


,ckwavm(2008)wGif &efolppftkyfpk xdk(ausmf0if;/ wifarmifoef;) tkyfpkonf vlxk
ESifh ol.vufyg;aprsm;/ aemufvkdufacG;rsm;u tr+dufyHkwGif usa&mufcJh-uonf? rdrdwkd@bmom
wkdif;jynfzGH@òzd; wkd;wufa&;twGuf vufwGJvkyf vlxktrd+ufyHkxJ wdk;0ifqif;oGm;cJhyHkrSm rSwfom;
-updk@[kqkdum pnf;±Hk;v+H@aqmfaeonfudk -um; avmufayonf? wu,fu ordik ;f tqifq h ifw
h iG f
odawG@jrif&onf? wdkif;jynf zGH@òzd;wkd;wufap&ef xdkazmufjyefa&; yHkysufyef;ysufrsm;rSm rjrifcsifh
ppfzGJ@pnf;yHktwkdif; a&G;aumufyGJvmawmhrnf? tqHk;ygyJ?
ygwDawG xlaxmif-u/ a&G;aumufyGJ0if-u? 'g[m
wkdif;jynfzGH@òzd; wdk;wufa&;twGuf jzpf&rnf[k
0g'jzef@vdkufonf? wqufwnf;rSmyif &efol@
wcsKd ‹ pma&;q&m/ t,f'w D m
tóuduf a&G;cs,fxm;onfh &efol.vrf;twkdif; qdok rl sm;rSm ppftyk pf .
k acG;ckew
f uf
vkdufrnfholrsm; ay:xGufvmcJhonf?
ppftkyfpk. uvdefusonfh nDvmcH/ zGJ@
udk wuf&eftwGuf rdrdwdk‹.r&SdrJh/
pnf;yHkwkd@ a&;qGJpOfrSm ppftkyfpk. vufukdifwkwf &SdrJh oduQmudkvJ xdrf;odrf;&ao;
rsm; ay:xGufvmcJh_yD; jzpfonf? ppfzdeyfudk aq;
a-um yGwo f yfay;&onf r[kwv f m;? wzufwiG f
onf? xdk‹a-umifh acG;ckefwufrS
vlxu k kd eif;acsvu kd &f onf? [dw
k ek ;f u ppftm%m (tda¹EN&apzkd‹twGuf) jyefqif;
&Sipf epf zsuo f rd ;f a&;vkycf o
hJ r# rdr,d -kH unfcsuu f kd
eif;acsypfvu dk &f onf? &efo@l vufuidk w f w k f jzpfvm
vm_yD ;
zdk@ vlxkudk opPmazmufum avmufaumif vkyf
vkduf&onf? ,ck v nf ; ppf t k y f p k a&G ; aumuf y G J u d k
wcsdK@ pma&;q&m/ t,f'Dwmqdkolrsm; uvdefuuspfvkyfzdk@twGuf jyifqifcsdef ,ckESpf
rSm ppftkyfpk. acG;ckefwufudk wuf&eftwGuf 2008 wGif jynfyY tzGJ@wzGJ@ xyfrHay:xGuf vm
rdrdwdk@.r&SdrJh/ &SdrJh oduQmudkvJ xdrf;odrf;&ao; cJhjyefav_yD? UDP [kac:onfh tzGJ@tpnf;?
onf? xdk@a-umifh acG;ckefwufrS (tda¹EN&apzkd@ uae'gwGif vma&muf tajccscJhjcif; jzpfonf?
twGuf) jyefqif;vm_yD; wwd,tkyfpk xlaxmif uae'ga&muf 'kuQonfrsm;xJrS wcsdK@ (wcsdK@)
&ef óud;pm;&onf? wwd,tkyfpk xlaxmifa&;. vly*k Kd~ vrf sm;onf vufeufuidk f awmwGi;f tiftm;
t"du &nfreS ;f csurf mS vlxak cgi;f aqmifEiS hf vlxk pkrsm;/ awmfvSefa&; tiftm;pkwGif yg0ifcJh=uol
wyfOD; NLD ygwDudk wkdufckduf&ef jzpfonf? rsm; jzpfonf? ppfaxmufvSrf;a&; cif!Gef@ tzrf;
wzufwGif vlxka&SŒrSm ppftkyfpkudk a0zefa&; rcH&rSDu cif!Gef@xH opPmcHum jynfwGif;odk@
vkyfay;&onf? bma0zefa&;vJ? -uufarG;ESifh 0ifxGufcJh-u/ ppftkyfpkudk yHhydk; axmufulcJholrsm;
yGwfoyf a0zefa&;? a&$csa&; jzpfonf? igwkd@ jzpfonf? opPmazmuf avmufaumifrsm;tjzpf
ynmwwfawGvkyfwJh enf;y&d,m,fudk b,folrS ppftkyfpk. vufudkifwkwftjzpf vkyfudkifcJh=u
odrmS r[kwb f ;l [lI tajcmufwu dk f b0ifjrifah eyHk onf? ,ck UDP nDnGwfaom 'Drdku&ufwpf
&onf? okd@aomf &efol@tvkdustwGuf rvkyf ygwD? uae'gwGif tajccsvkdufonf? yxrOD;qHk;
41
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

zufqpf ppftkyfpk. ukd,fpm;vS,ftjzpf acgif; yHkESifh uvdefòcH a&G;aumufyGJ? vlxkqEN oabm


axmifjycJo h rl mS oHawmfqifh jrifah qG? ,ck UDP rygyJ vlxx k rH S rJawG&oa,mif/ rJvrd rf sm; rJtwk
ygwD? rsm; t"rR &,lzdk@twGuf t}uHtzef vkyf-u&
“UDP ygwDonf jrefrmjynfvlxk. awmhrnf? xkd@a-umifh ,ckxJu ppftkyfpkonf
vlaer+/ pm;0wfaea&;/ ynma&;/ EkdifiHa&; tajc aumufuspo f nfh t}uHtzefrsm; vkyaf e&av_yD?
taersm;udk wk;d wuf ajymif;vJvmatmif yl;aygi;f
aqmif&u G af &;rl (Engagement) udv k ufc_H yD;/
us,fjyef@onfh EkdifiHa&;tiftm;pk wcktjzpf
emrnfuom opPmazmuf
&yfwnfEdkif&ef wdk;csJŒvkyfudkif pnf;±Hk;aeygonf?” avmuf a umif / tacsmif o rm;
[kqdkxm;onf? EdkifiHESifh wdkif;jynf. tusdK;pD;yGm;
twGuf rnfonfh tiftm;pkESifhrqdk wlnDaom
azmufjyefa&;orm; ork d i f ; wG i f
vkyfief;awGrSm yl;aygif;aqmif&GufrSmjzpf_yD; udk,fh cJhonf ? um;ES if h wk d u f t d rf ES if h /
ajcaxmufay: udk,f&yfwnfEkdifa&;twGuf vlr+
pD;yGm;a&; vkyfie;fawGukd OD;pm;ay; wnfaqmuf
pnf;pdrfESifh? olwkd‹twGuf T
aevsuf &Sdygonf = [lIvnf; azmfjyxm;onf? ±kyf0wˆK"ersm;rSm rufarmp&m?
UDP . xkdoabmxm; ,Hk-unfcsuf
rsm;wGif ppftm%m&Sifpepf zsufodrf;a&;ESifh 90
vlxktwGuf ppftm%m&Sifpepf
a&G;aumufyGJ &v'ftwdkif; vlxktpkd;& ay:xGef; zsuf o d r f ; jcif ; / rzsuf o d r f ; jcif ;
a&; [laomtcsufudk &SmazGrawG@&Sdjcif;yJ jzpf
onf? vGwv f yfa&;wduk yf t
JG wGuf wku d yf eJG nf;em
onf olwkd‹tvkyfr[kwf
rsm;udk rawG@&ay?“EkdifiHa&; tajctaeudk wkd;
wufajymif;vJvmatmif yl;aygi;f aqmif&u G af &;” tjcm;wzuf&Sd awmfvSefa&; tiftm;pk/
[k qdkxm;aomfvnf; wduscdkifrmonfh EdkifiHa&; Ekid if aH &; tiftm;pkrsm;wGif tcGit
hf a&;orm;rsm;/
tajctaeudk azmfjyrxm;ay? a&mausmf vkyf tacsmiform;rsm;uvnf; &S_d y;D om;? ppftm%m
xm;jcif;jzpfonf? &efolppftkyfpk. vkyfaeus &Sifpepf zsufodrf;a&;/ 90 a&G;aumufyGJ &vm'f
jzm;a&mif; odrf;oGif;r+? uvdefusr+yifjzpfonf? t& vlxktpkd;& ay:xGef;a&;/ 'Drdkua&pD vGwf
ajrmufr+&&Sda&; vlxkvrf;pOfjzifh v+yf&Sm;±kef;uef
(*) ae-uonfh awmfvSefa&; tzGJ@tpnf;rsm;wGif
RFA 2008 'DZifbm 18 owif;wGif ta-umif;a-umif;a-umifh vma&mufckduyfae-u
-um;vku d &f onf? ppftyk pf uk olw@dk . a&G;aumuf onfh xdkxdkaom vlyk*~dKvf/ vltkyfpkuav;rsm;
yGw
J iG f yg0if-ua&;twGuf ppftyk pf k vufuikd w f wk f onf wae@ae@ wcsdefcsdefwGif &efolzufqpfESifh
ygwDrsm;/ ygwD0ifrsm; (ygwD trnfemrtrsdK;rsdK; yl;aygif;oGm;rnfh tpDtpOfu &Sd_yD;om;? tacsmif
jzifh ygwDrsm;) jzpfay:vmap&ef jynfe,fwcsdK@wGif orm;/ tcGifhta&;orm;/ ukd,fusdK;-unfh t"du
v#dK@0Sufpnf;±Hk;aeonf qdkonfhowif;? zufqpf 0g'Drsm;udk &efolu &efol@tusdK;twGuf toHk;cs
ppftyk pf k oufq;kd &Snaf &;twGuf uvdeòf cH zG@J pnf; zdk@ tawmf pOf;pm;cJh-uonf? a'gufwmZmenf
42
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

qdo k u l kd -unfah yawmh? vlxo k pPmazmuf avmuf (101) aZmfOD;OuUX}uD; jzpfcJhpOfu &efolu ol@
aumif jzpfojzifh tvG,fwulawmh &efolu tm; tao&&/ t&Sif&& xkwfjyefxm;onf?
vufcrH mS r[kw?f ok@d aomf uk, d uf sKd ;orm; azmuf odk@aomf olu Om%ftar#mftjrif }uD;ol?
jyefa&;orm;u &efolu rzdwfac:onfh wkdif “&Jabmfwkd@ rif;wkd@vufxJu aoewf
atmif 'l;axmuftnHhcH oGm;a&mufa&;twGuf awGeJ@ e0wwyfudk taotvJ wkdufrae-ue@J/
toifhjyifxm;_yD;om;? wu,fu xdkuJhodk@aom wkdufyGJudk a&Smif-u/ aoewf[m udk,fhtoufudk
&ef o l @ xH yl ; aygif ; oG m ;-uonf h opP m azmuf umuG,fzdk@avmufyJ jzpfw,f? wae@ e0wu
avmufaumif Zmwfvrf;rsm;onf jzpf±dk;jzpfpOf igwkd@udk ae&may;zkd@ ac:&awmhr,f/ rwdkufeJ@/
yif jzpfonf? e0wwyfudkawG@&if a&Smif-u”
Tok@d jzifh a[mwa,muf a[mwa,muf xkdtcg wyf&if;rS ausmif;om;&Jabmf
&efol@xH 'l;axmuftnHhcH 0ifoGm;-uonf? 14 awmfveS af &; wyfom;rsm;u a'guw f mEkid af tmif
= 5 ESpt f wGi;f rdru d ,kd u
f sKd ;twGuf awmfveS af &;/ ESifh aZmfOD;wdk@2 OD;tm; wyfrS ESifxkwfcJhonf?
Edik if aH &;udk ta-umif;ðyum vkyu f idk f pm;aomufchJ Ekdifatmifu wyf&if;wGif ayuyfusef&pfcJhonf?
-uIvnf; ±kyf0wˆK taqmifta,mifrsm; ºuG,f aZmfOD;onf NCGUB odk@ a&mufoGm;cJhjcif;
0cJh-uonf? xkd ukd,fusdK;pD;yGm;rsm; tenf;qHk; jzpfonf? q,fhudk;ESpf (19ESpf) -umaomtcg
av#myh g;roGm;atmif yHrk eS w f ;kd yGm;zd@k uvnf; vky&f aZmfOD;onf ppftkyfpk. acG;ckefwufodk@ apG@ueJ
rnf r[kwfvm;? emrnfuom opPmazmuf a&muf o G m ;cJ h a vonf ? ,cif x J u ar#mf j rif
avmufaumif/ tacsmiform; azmufjyefa&;orm; pdwful;xm;cJhonfh twkdif;yif jzpfonf?
orkdif;wGifcJhonf? um;ESifh wkduftdrfESifh/ pnf;pdrf
ESifh? olwkd@twGuf T±kyf0wˆK"ersm;rSm rufarm (C)
p&m? vlxktwGuf ppftm%m&Sif pepfzsufodrf; usaemfwkd@onf EkdifiHa&;/ awmfvSefa&;
jcif;/ rzsufodrf;jcif;onf olwkd@tvkyfr[kwf? tzGJ@tpnf;0ifrsm;ESifh vufwGJ vkyfae-u&onf?
ppfaxmufvSrf;a&; cif!Gef@ 0ef}uD;csKyf ±kef;uefv+yf&Sm; wdkufyGJ 0ifae-u&onf? tenf;
vkyfpOfu xdkuJhokd@aom tnHhcH 'l;axmufvmol qH k ; td r f u ZeD ; onf E S i f h vuf w G J x m;&onf ?
udk óudqadk EG;axG;cJo h nf[k qko d nf? taumif}uD; usaemfwkd@onf ntarSmifxJwGif nDtudk rod
}uD;awGeJ@ pum;ajym&/ ESD;aESm&onf[k qdkonf? wod/ &efolrdwfaqG rcGJjcm;EdkifyJ vufwGJ±kef;uef
NCGUB rS aZmfO;D onf ppftyk pf x k H 'l;axmuf v+yf&Sm;-u&onfvnf; &Sdonf? &efolrdwfaqG
&ef oGm;pOf wyf-uyfwa,mufESifhom awG@cJh& cGJjcm;& cufaewwfonf? &efol@xH opPmazmuf
onf? awmfvSefa&; opPmazmufukd eHESdrfvkdufyHk tjzpf tnHhcHoGm;awmhrS [,fueJ usef&pfcJh
&onf? &efol@xHrS jyefa&mufvmpOf &efol. onfvnf; &So d nf? tacsmiform; tjzpfrS opPm
aiGpm&if;acgif;pOftwkdif; [pfaºuG;vkdufonf? azmufjzpfvmolonf uk, d u f sKd ;twGuf &efoEl iS hf
“wkdif;jynf zGH@òzd;a&;twGuf ppftpdk;&ESifh twl yl;aygif;oGm;aomfvnf; awmfvSefa&;orm;url
wuG aygi;f vky&f r,f” [k xkwjf yef ajym-um;vku d f vlxkESifh yl;aygif;csDwuf_rJ/ csDwufqJyif?
onf? ol[meJ@olawmh t[kwfom;? 1988 = vif;opfatmif
89 bk&m;oHk;ql ausmif;om;wyfrawmf/ wyf&if; 'DZifbm 19 /2008
43
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

odk hajym-um;csuf
aumufESKwfcsufESihf trSwfw&rsm;

opPmawmfveS af &;pmayr*~Zif; (5)ESpaf jrmuftcrf;tem;odk h


tm[m&0dik ;f awmfom;rsm;rS ay;ydk o
h nfo
h 0%fvm$

“opPmawmfveS af &;pmayr*~Zif;”ESihf usaemfw@kd “tm[m&” 0dik ;f awmfom;rsm; xdawG@


aygif;zufcJh=uonfrSm “opPmawmfvSefa&;pmayr*~Zif;”pwifuwnf;uyif jzpfonf?
“tm[m& 0dkif;awmfom;tcsdK@yif opPm. wmxGuftapmydkif; umvrsm;wGif 0dkif;0ef;ulnD
yHhydk;olrsm;tjzpf yg0ifchJ=uzl;onf? wc&D;xJ av#mufvSrf;ae=uaom pmaynDtudkrsm;[kyif
qd k & rnf ? “opP m awmf v S e f a &;pmayr*~ Z if ; ”. av#muf v S r f ; cJ h a om c&D ; vrf ; xJ w G i f
“tm[m&0dik ;f awmfom;rsm;”ESifh yl;wGJ+yD;aomfvnf;aumif;/ opPmwOD;wnf;av#mufcJhaom
vrf;rsm;aomfvnf;aumif; &Sdch=J uonf? yl;wHk@ cGmwkH@&Sdch=J uaomfvnf; “opPm”. v_yf&Sm;r_rsm;
“tm[m&”. v_yf&Sm;r_rsm;wGif tjyeftvSef ,dkif;yif;ulnD yl;wGJcJh=uonf? opPmonf
usaemfwdk@. pmay&Jabmf &Jbuf/ vufwGaJ zmf vufwGzJ ufyif jzpfonf?
“opPm”qdkonfhtrnfuyif ±dk;±dk;av;jzifh qef;opfaeayonf? a,bk,stm;jzifh
“opPm”udk trSew f &m;[k qd=k uaomfvnf; t"dyg` ,rf mS us,0f ef;euf±i_d ;f vSonf? usaemfw@kd .
em;vnfcpH m;rdoavmuf zGiq hf =kd unfrh o
d nfrmS “opPm”qdo k nfrmS “razmufrjyef r,dr;f r,dik f
bJ ajzmifhrwf wnf=unfpGm &yfwnfaewJh w&m;”vdk@ ,Hk=unfem;vnf rd=uygw,f?
opPmawmfvSefa&; pmayr*~Zif;&JΠrl0g'awGrSmvnf; opPmw&m;&JΠvSyr$ef;xHkr_awGe@J &pfywf
aer,fqdkwm ,Hk=unfrd=uygw,f? awmfvSefa&; pmayr*~Zif;yDyD jynfol@bufu jynfol@a&SŒu
&J&J&ifh&ifh &yfwnfjywJh cGeftm;&Sdonfh &J&ifhwufºuonfh eDapG;aom awmfvSefpmayrsm;udk
tav;xm;azmfxkwfonfudk awG@jrif&onf? opPmwdk@. pmayrl0g'ESifh v_yf&Sm;r_rsm;udk
*k%, f al v;pm;rdovdk opPmqdo k nfth wdik ;f r,dr;f r,dik b
f J ajzmifrh wfwnf=unfpmG eJ@ trdjrefrm
Edik if aH wmf}uD;ESihf jynfojl ynfom;wd@k . tusKd ;udk qxufxrf;yd;k }udK;yrf;aqmif&u G Ef ikd =f uygapvd@k
qENjyK,if; (5)ESpf c&D;xd av#mufvSrf;EdkifchJ=uonfh “opPm awmfvSef a&;pmayr*~Zif;”tm;
*k%fjyK rSwfwrf;wiftyfygonf?
tm[m&0dik ;f awmfom;rsm;
44
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

awmfveS af &;&JΠyef;opPm wjzpfvJ


q&m cifAsm; æ
opPmyef; wcuf[m "g;xufxuf tckvkd txl;wvnf zdwf=um;
jzpfaejyefw,f wJhtwGuf 0rf;omrdygw,f? aus;Zl;vJ
wifygw,f? usaemfa&;wwfovkd a&;ay;
awmfveS af &;eJ oh pPm vku d yf gw,f? tqifajyovkd tok;H ðyEkid f
opPmeJ h awmfveS af &; ygonf? opPmr*~Zif; vufc&H &Srd t
_ ay: q&mh
. *±kpkdufr_tm; txl;yif aus;Zl;wifyg
tif;ææ w,f? &wJhtcgrsm;&Sdovkd r&onfrsm;vJ
usaemfh &ifxrJ mS &Sdygonf?

b,fvjdk zpfaevJvdk h ar;&if av;pm;pG m jzif h


ol u
h dk usaemf cspfaewm-umjyD? aZmfaZmfEkdif (tvif;tdrf)

45
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

opPmodŒk trSww
f & *k%jf yKjcif;
opPmawmfvSefa&; pmayr*~Zif;&JΠtcrJhxkwfa0jzef@jzL;r_ c&D; (5) ESpfjynfhajrmuf+yD;jzpfI
usaemhftaejzifh Todk@ ZGJeyJ vHk@vwdk@jzifh jzwfoef;vmcJh=uaom opPmwm0efcH t,f'Dwmrsm;eJ@
wuG tzGJ@om;rsm;tm;vHk;udk txl;av;pm;*k%f,lv#uf 0rf;ajrmuf0rf;ompGmjzifh rSwfwrf;wif
*k%fjyKvdkuf& ygawmhonf?

opP m onf wd k i f ; jynf t usd K ;o,f y d k ; aqmif & G u f E d k i f a p&m æ


opP m onf trS e f w &m;rsm;ud k a&;om;az:xk w f E d k i f a p&m æ
opP m onf vl o m;tm;vH k ; &J Œ cH p m;r_ r sm;ud k y H k a z:Ed k i f a p&m æ
opP m onf ,H k = unf r _ cH , l c suf r sm;ud k jzpf x G e f ; Ed k i f a p&m æ
opP m onf 'D r d k u a&pD a wmf v S e f a &;c&D ; twG u f r&S d r jzpf vd k t yf E d k i f a p&m æ
onfhtwGuf&,fa=umifh
‘opP m &S d r S urB m wnf r nf
urBmwnfoa&G@ opPm&SdEdkifygapaomf’ææ
av;av;tdk(O\majr)
(awmfvSefa&;&Jabmfa[mif;wOD;)

b,ftzGJ@tpnf;&JΠaxmufyHhr_ukdrS r&,lcJhyJ opPmtiftm;pk tzGJ@0ifawGjzpf=uwJh


xkwfa0olawG[m rdrdwkd@&JΠvkyftm;c ac|;eJpmeJ@ opPmudkpkpnf;xkwfa0=ujcif;jzpfw,f?
=um&S n f r &yf w nf y J xG u f o G m ;=uwJ h opP m tzG J @ 0if a [mif ; tcG i h f a &;orm;rsm;uvG J & if
acwf w m0ef u k d xrf ; vd k w J h opP m tzG J @ 0if a wG [ m ol w d k @ &J Πawmf v S e f a &;vk y f i ef ; awG u k d
qufvufo,faqmifae=urSmygyJ?

rdk;ESif;yGifh
(opPmbufawmfom;wOD;)
46
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

opPmodk hajym-um;csuf
trSwfw&rsm; æ
(1)

opPmawmfvSefa&; pmayr*~Zif; xkwfa0jzef@csdr+ 5 ESpfwmc&D;&JJΠtxdrf;trSwfyGJrSm


,ckvkdajymcGifh&zkd@ zefwD;ay;wJh t,f'Dwm udkpkd;csdefeJ@rZifZifwkd@ opPmtiftm;pkukd aus;Zl;
wifygw,f?
opPmawmfvSefa&; r*~Zif;[m wrlxl;jcm;_yD; yHko¾efa&m tESpfom&yg udkufnDwJh
twGuf aumif;rGefvSywmawG awG@&ygw,f? 'ga-umifh tm;remwrf; ajym&&if tcuftcJ
awGudk ausmfv$m;jzwfoef;&if; opPmr*~Zif;udk 'Dtwkdif;yJ quf_yD;óud;pm; xkwfa0-uapvkd
ygw,f? jynfwGif;uvnf; óudqdk-urSmygyJ? opPmrSmazmfjywJh uAsm/ aqmif;yg;/ 0wˆKwkd/
0wˆK&Snf/ &o/ pmwrf;/ jyZmwf/ umwGef; EkdifiHjcm;0wˆKwdkawG[m tEkynmtqifhtwef;
rSDygw,f? tqifhtwef;&SdwJh vlxk tusdK;ðypmayjzpfwJhtwGuf 0rf;omtm;& jzpf&ygw,f?
wcsK@d 0wˆKawG/ wcsKd @aqmif;yg;awG tifrwefaumif;ygw,f? jynfoal wGbufu awmufav#muf
&yfwnfwmudk awG@&w,f? 'DtwGuf csD;usL;w,f? *k%f,lw,f? qufvufóud;pm;-uzkd@
wkdufwGef;csifw,f?
'Daqmif;yg; 0wˆKawGudk zwf±+cHpm;_yD; ArmjynfolawGtwGuf/ Armjynf awmfvSefa&;
twGuf tiftm;opfawG jzpfrdygw,f?

Ad k v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm


ES i f h
a'guf w m vS a usmf a Zm
Zl v k d i f 6/ 2008

47
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

(2)
jynfya&muf jrefrmawG[m jrefrmbmomeJ@ pmapmifawG/ r*~Zif;awG trsKd ;rsKd ;xkwaf e
-uygw,f? tifwmeufawGxrJ mS xkwaf e-uygw,f? wwfprG ;f or#tpGr;f ukef xkwaf e-uygw,f?
'gawG[m wu,fawmh jrefrmpmayavmutwGuf tawmftwef ta&;yg t&ma&mufyg
vdrfhr,f? uAsmq&m}uD; '*kefwm&mu jrefrmpmay yifra&pD;qkd_yD; oHk;pGJcJhzl;ygw,f? ,cktcg
jynfyrSm jrefrmpmay jyifya&pD;qdkwJh pum;vHk;udk trSwfrxif oHk;pGJvm-uwm awG@&ygw,f?
'D@jyif yifra&pD;xJrS opPmawmfvSefa&; pmayr*~Zif;[m vSyoyf&yf_yD;/ pmayrsdK;pHk yg0ifwm
awG@&ygw,f? pma[mif;/ aya[mif;awGxJu txl;ta&;}uD;wJh pmayrsm;udkvnf; jyefvnf
azmfxw k af ewmudk awG@ygw,f? txl;ojzifh awmfveS af &;pmay r*~Zif;qdw k thJ wkid ;f awmfveS af &;udk
txl;ðy_yD; xkwfa0aewmvJ awG@&ygw,f? usaemf jynfya&mufpxJu 5 ESpfavmuf umv
twGi;f rSm yHrk eS x
f w
k Ef idk w
f t hJ jyif tjyiftqif tcsKyftvkyu f p_yD; vSyaooyfpmG wpf}udrx f uf
w}udrf wd;k wufaumif;rGev f mwm awG@&wmudv k nf; txl;0rf;omtm;& jzpfygw,f? jynfyrSm
xkwfvkyfa0ae-uwJh (Oyrm = aiGa&;a-u;a&; ryl&wJh BMA ac: jrefrmowif;pmor*~u
xkwfa0aewJh O'gef;r*~Zif;xuf t}udrfrSef_yD; aumif;rGefwmukd awG@&ygw,f?) taumif;qHk;
r*~Zif;wpfck jzpfw,fqw kd mvJ b,forl S jiif;Ekid rf ,f rxifygb;l ? 'Dwm0efukd opPmtiftm;pku
qufvuf_yD; pnf;pnf;vHk;vHk; nDnD!Gwf!GwfeJ@ vkyfaqmifoGm;Ekdif-uzkd@ txl;wkdufwGef;
vkdygw,f? usaemfhudkvJ tm;remyg;rem wm0efay;-uygvdk@ awmif;cHvdkufygw,f?
opPmawmfvSefa&; pmayr*~Zif; awmufajymifpGm t"Gef@&Snfygap?
armif p G r ;f & nf
Zl v d k i f 1 / 2008

(3)
opP m 0d k i f ; awmf o m;rsm;cif A sm æ
opPmvdpk mapmifwapmifudk b,ftife*f st D /kd b,ftaxmuftyHrh rS ygyJ tckvkd ig;ESpw f w
d d
qufvuf wufvSrf;aeEkdifwJhtwGuf u|efawmfav;pm;pGmeJ@ csD;usL;*k%fðytyfygw,f? 'Dvdk
jynfot l ay:opPm&Swd hJ tiftm;pkawG&adS evd@k om usaemfw@kd &ŒJ =urf;wrf;cufcv J w S hJ ta&;awmfykH
ukd t&Sdefrysuf o,faqmifaeEkdif=uwm jzpfygw,f?
u|efawmfwdk@jynfolawG[m tzdESdyfcHb0rSmyJ&Sdae/ qif;&JaemufusaeqJvnf; jzpfae
ygao;w,f? 'ga=umifhrdk@ 'Djynfoltay:rSm opPm&Sdw,fqdkwmvnf; qif;&Jyifyrf;/ tE W&m,f
&Sv
d yS gw,f? jynfojl rihrf S opPmqdw
k =hJ umyGi}fh u;D vnf; wifo
h xuf wifvh rd rhf ,fv@kd ,H=k unfygw,f?

&J a bmf o zG , f æ
zd k ; oH (vl x k )

48
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

(4)

opPmtiftm;pk usef;usef;rmrm csrf;csrf;omomjzpfzkd@ usrqkawmif;ygw,f? opPm


tiftm;pkudk rawG@&ayr,fh usr ta0;uae av;pm;v#ufyg? opPmudk tqufrjywf xkwfa0
aewJh ZGJowWd pdwf"gwfudk txl;yJav;pm;w,f? 'ga-umifhvnf;yJ usr[m touft&G,f
}uD;&if_h yD; use;f rma&; tcuftcJa-umifh pmra&;awmhyJ xkid _f yD; aeoifyh gw,f? pmzwfz@kd / pma&;zk@d
odyf_yD;cufcJayr,fh opPmawmfvSefa&; pmayr*~Zif;twGuf tpGrf;ukef óud;pm;tm;xkwf_yD;
pma&;ygw,f? bma-umifhvJqkd opPmtiftm;pk&JΠtzdESdyfcH vlxktay:xm;&SdwJh pdwf"gwfeJ@
&yfwnfcsuaf -umifh b,favmufycJ ufcyJ gap pma&;&r,fq_kd y;D pma&;_y;D opPmtwGuf ay;yd@k cyhJ gw,f?
wm0efct H ,f'w D m q&marmifp;kd csed w
f @kd q&mr a':ZifZifw@dk todq;kH ygav? usr txl;yJ ajymcsif
wmu opPmtiftm;pkuvJ b,fvkdyJ tcuftcJawG awG@awG@/ b,fvkdyJ t-uyftwJawGeJ@
&ifqkdif-u&ygap opPmpdwf"gwfeJ@ opPmudk qufvufxkwfa0-uzdk@ txl;yJ wkdufwGef;ygw,f?
usrwkd@ pnf;pnf;±Hk;±Hk; nDnD!Gwf!GwfeJ@ qufvuf csDwuf -u&atmif?
av;pm;pGmjzifh æ
&JabmfaiG (ac: ) jrav;!dk
Zl v d k i f 1/ 2008

(5)

opPmawmfveS af &; pmayr*~Zif;[m urBmtES@H tjym;udk a&muf&adS ewmudk awG@&w,f?


'DtwGuf tm;&*k%f,lrdovkd ,ckvkd awmfvSefa&;pmayudk ysHŒESH@atmif óud;yrf;tm;xkwf-uwJh
twGuf opPmtiftm;pkudk txl; aus;Zl;wifygw,f? jynfya&muf awmfvSefa&;&Jabmfrsm;
twGuf 'DopPmr*~Zif;[m taxmuftul jzpfapcJw h mawmh trSeyf ?J jynfya&muf awmfveS af &;
&JabmfawG ajymcsifwm/ wifjycsifwm/ &ifzGifhcsifwmawGudk &ifzGifhwifjycGifh &cJhygw,f? 'DtwGuf
odyfaumif;ygw,f? aus;Zl;wifygw,f? opPm 5 ESpfajrmuf xkwfa0jzef@csdr+ txdrf;trSwfyGJrSm
usr 'Dvakd jymcsiyf gw,f? opPmtiftm;pku t,f'w D mtzG@J e@J wuG opPmtiftm;pk &JabmfawG&ŒJ
tyifyrf;cHr/+ óud;pm;tm;xkwrf + pdw"f gwaf wGukd av;pm;*k%, f yl gw,f? 'ga-umifh opPmr*~Zif;udk
&moufyefxkwfa0zkd@ óud;pm;-u&ygvdrfhr,f? óud;pm;-uyg? usrwkd@bufuvJ wwfpGrf;or#
pmrlawG a&;om;ay;ykd@_yD; tm;ay;ulnDyghr,f? opPmudk apmifha&Smufyghr,f?
wm0efcH t,f'DwmawGvJjzpf/ opPmtiftm;pk&JΠacgif;aqmifawGvJ jzpf-uwJh q&m
OD;pd;k csed ef @J q&mra':ZifZifw@kd u opPmtiftm;pk&ŒJ aiGa-u;tcuftcJa-umifh pmrlc ray;Ekid wf mudk
pdwfraumif;jzpfa-umif; w,fvDzkef;xJuae r-umc% awmif;yefcJhbl;ygw,f? usrwkd@ oabm

49
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

ayguf em;vnfygw,f? usrwdk@ pma&;wm[m aiGa-u;a-umifh r[kwfyg? wkdif;jynfeJ@ vlxkw&yf


vHk; zdESdyf!‡if;yrf; owfjzwfr+atmufu vGwfajrmufzkd@twGuf xkwfa0wJh opPmtiftm;pk&JŒ
Ekid if aH &;pdw"f gw/f awmfveS af &;pdw"f gwu
f kd av;pm;wJt
h wGu/f usrwd@k e@J &nfreS ;f csuf yef;wkid jf cif;vJ
wlwJhtwGuf usrwdk@ opPmr*~Zif;rSm yifwkdif a&;ay;aejcif; jzpfygw,f?
b,fvkdyJjzpfap opPmtiftm;pk&JΠtrSwfw&vufaqmiftjzpf ydk@ay;cJhwJh vufywfem&D
av;awGudk pma&;q&mawG vufcH&&Sd_yD;/ tjrwfwEkd;eJ@ 0wfqifxm;-uygw,f? tJ'DtwGuf
wm0efcH t,f'DwmtzGJ@eJ@ opPmtiftm;pkudk aus;Zl;wifa-umif; tm;vHk;&JŒudk,fpm; ajymjy
yg&ap&Sifh?

-umOD ; jzL
Zlvkdif 6/ 2008

(6)

opPmtiftm;pkeJ@ t,f'DwmtzGJ@udk w,fvDzkef;xJuae tav;teuf E+wfcGef;quf


ygw,fAsm? opPmawmfveS af &;pmayudk xkwaf 0ae-uwJh opPmtiftm;pk[m ArmjynfawmfveS af &;rSm
wcef;wu¾ yg0ifvy+ &f mS ;aewmjzpfw,f? orkid ;f &JŒ awmif;qkrd u + vJ vlx[k m olw@dk u, kd wf idk f
vGwv f yfa&;/ 'Dru kd a&pDa&;twGuf ±ke;f uefvy+ &f mS ;zk@d awmif;qkwd mjzpfw,f? wm0eft&jzpfap/
ork d i f ; &J Πwmif ; qk d r + t &yJ j zpf a p opP m tif t m;pk [ m Armjynf vG w f v yf a &;twG u f
pmaywm0efukd xrf;aqmifae-ujcif; jzpfw,fv@kd em;vnfw,f? opPmtiftm;pk&ŒJ vky&f yft&
rGejf rwf-uolawG jzpfw,fv@dk ajymvd@k &ygw,f? vlxt k ay: ,kwrf mr+/ aumufusprf /+ yufpufrw+ @kd ukd
wGifwGifvkyfae-uwJhvlawGeJ@ Ed+if;,SOf-unfhwJhtcg/ opPmtiftm;pk[m ±kd;om;ajzmifhrwf
awmufyolawG jzpfygw,f? 'DoduQm*k%fyk'fudk qufvufxdef;odrf;_yD; opPmudktqufrjywf
xkwfa0jzef@csD Ekdifygapownf;?

tav;teuf j zif h æ
aemif0if;csdK (odk@r[kwf) armifvS0if; (jrif;_cH)

50
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

(7)

&JabmfopPm æ
opPm&Jabmfrsm;okd@ æ
1? ? usaemfw@dk [myifpnfyifr}u;D eJ@ uGma0;tvSr;f a0;ae&wJh opf&u G w
f &Guyf gy?J 'gayrJh awmrD;
udk qD;óudtm;ay;wJh 'grSr[kwf pwifavmifòrdufwJh aºuG&Gufw&Guf jzpfEdkifw,f?
2? ? opfwyif[m rkd;wdrfqDta&muf xdk;azmufysHoef; pdef;vef;csif&if ol@tjrpf[m yx0D
ajr}uD;&JΠtedrfhqHk;/ teufqHk;t&yfrSm wG,fukwfae&r,f? usaemf 'Dtwdkif;yJ ,Hk-unf
aew,f? tvm;wl ajyjypfacsmifcsdwJh ajrrsm;om/ opf}uD;0g;}uD;udk &Sifoefjzpfwnf
apw,fvkd@ usaemfem;vnf vufcHxm;ygw,f?
3? ? cspfcifpGm/ opfvGefpGm/ opPm[m ppftm%mudkxkd;zsufwJh rdk;óud;wvuf jzpfygap?
cif r if a v;pm;pG m jzif h æ
oif w k d @ &J Œ æ
_idrf;csrf;ol (14 = 7 = 2008)

(8)

‘ opP m [m awmf v S e f a &;pmayr*~ Z if ; vd k @ az: jyxm;wmeJ @ tnD / trd A rmjynf & J Œ


'D r d k u a&pD a wmf v S e f a &;twG u f opP m &S d & S d ajzmif h r wf r S e f u ef & J & if h p G m eJ @ a&muf & mae&m/
us&mae&muae pGrf;aqmifEkdifor# xrf;aqmifo,fydk;oGm;Ekdifygap æ vdk@ qENjyKygw,f? 'grSvJ
*k%feJ@ j'yfeJ@/ aºuG;a=umfoHeJ@ vufawG@ ukdnDygvdrfhr,f? 'ga=umihf usaemfwdk@vJ tkwfwcsyf
oJ w yG i f h t jzpf yg0if j znf h q nf ; ae=uwmjzpf y gw,f ? pmaywm0ef ord k i f ; wm0ef
b,favmufa=ura=uukdawmh ordkif;uyJ tajzay;rSm jzpfygw,f?’

0if ; wif h x G e f ;

51
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

(9)
‘opP m ’ awmf v S e f a &; pmayr*~ Z if ;
*k%ef @J j'yfuu
dk n
f w
D hJ r*~Zif;wapmifjzpfatmif tm;óud;rmefwwf óud;pm;=uwmawG@&vd@k
0rf;omw,f? awmfveS af &;ukd opPmESw H ,fqw kd m vlxt k ay:opPm&Sjd cif;vd@k em;vnfw,f? 'g[m
‘opPm’&JŒpmay&yfwnfcsufjzpfw,f? ,ae@vdk ppfat;vGef;urBmr_acwf tawG;tac: ±_wfaxG;
wJu h mvrSm &yfwnfcsuf &Si;f &Si;f xm;&Sw d hJ pmayr*~Zif;wapmif ay:xGe;f vmwmukd tm;&auseyfw,f?
wckyJ qENðycsiyf gw,f? ,ae@ ArmjynfawmfveS af &;[m ppftm%m&Sipf epfudk zsuo f rd ;f
+yD; 'Dru
kd a&pD ðyjyifajymif;vJa&; vkyjf cif;jzpfw,fv@kd em;vnfw,f? vufawG@vyk if ef;u vlxu k dk
pnf;±Hk;v_H@aqmfjcif;jzpfw,f? “opPm” [mpmay,Ofaus;r_ rsufESmpmrS 'DvufawG@vkyfief;ukd
wwyfwtm; xrf;aqmifaew,fvdk@ ,Hk=unfw,f? awmfvSefa&; jynfol@'Drdkua&pDa&;
vufawG@vkyfief;rSm wqufwpyfxJyJvdk@ jrifw,f? awmfvSefa&;ukd rqef@usifolrSefor#udk
pnf;±H;k zd@k / awmfveS af &;ukd axmufco H rl eS o
f r#e@J nDnw
G zf @kd / awmfveS af &;udk qef@usio
f rl eS o
f r#udk
wkdufyGJqifzdk@qdkwm ,Ofaus;r_ rsufESmpm&JΠodrfarG@wJh vkyfief;wm0efw&yfvdk@ jrifygw,f?
‘opPm’ tiftm;pk ‘jynfol’qdkwJh a&cHajrcHaumif;rSm xm0pOfyGihfvef;aernf[k
v_dufv_dufvSJvSJ ,Hk=unfygw,f?
atmif + id r f ;
3 {+yD 2007

(10)
q&mOD;pdk;csdefeJ@ rZifZifwkd@ OD;pnf;OD;aqmifwJh opPmtiftm;pk&JΠawmfvSefa&;pdwf"gwf/
tzdESdyfcH vlxktay:xm;&SdwJh pdwfapwemawG[m opPmr*~Zif;rSm txift&Sm; xif[yfxm;
wmudak wG@&w,f? 'DtwGuf 0rf;om-unfE;l vd@k rqH;k bl;Asm? 'ga-umifh usaemfw@kd awGuvJ opPmr*~Zif;
rSm 0ifa&mufa&;om;_yD; opPmtiftm;pkudk csD;jr‡ifhaewmjzpfw,f? awmfvSefa&;&xm;[m ckwf
armif;aewmyg? usefcJholvJ usefcJh? opPmtiftm;pk[m awmfvSefa&;&xm;ay:rSm c&D;-urf;ESifzkd@
yg0ifvm-uolawGyg? usefcJholawGudk csefcJh&awmhrSmaygh? b,fwwfEkdifrvJav? udk,fom rusefcJh
zkd@vkyf&rSm? awmfvSefa&; wm0efqdkwmvJ ukd,fwkdif&,lxm;wJh wm0efr[kwfvm;? b,folu
wkdufwGef;vdk@ twif;t-uyf,lckdif;vdk@ ,lcJh&wmrS r[kwfyJ? 'Dawmh opPmtiftm;pk[m awmfvSef
a&;&xm;ay:rSm wtifwtm; wcef;wu¾ yg0ifaecJw h mudk awG@&wJt h wGuf 0rf;om-unfE;l vk@d
rqHk;awmhyg? opPmawmfvSefa&; pmayr*~Zif;[m trSwfpOf (1)uae ,ae@ 19 txd xkwfa0
cJw
h mudo k ;kH oyf&if 'dik ,
f mvufwpfenf;t& tqifq h ifh wk;d wufjzpfxeG ;f vmwmudk xifxif&mS ;&Sm;
yJawG@&w,f? qufvuf_y;D awmh nD!w G rf w
+ nfaqmuf/ ZGo J wWw
d nfaqmuf_y;D opPmawmfveS af &;
pmayr*~Zif;udk xkwfa0oGm;-uygvdk@ wdkufwGef;E+d;aqmfyg&ap? awmfvSefa&;orkdif;rSm opPm[m
xGef;ajymifaerSmygvdk@ ajymyg&ap?
wif a X; (ac: ) wif o d e f ; 0if ;

52
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

(11)

“opP m ” yef ; cuf


vef;,Sufa0qm?
“opPm” yef;rsdK;
r!d k ; EG r f ; &S n f = um ?

pk d ; jrif h j rwf
21-12-08

(12)

opPmóud;
&Sifoefr+wkdif;rSm pmemjcif;awG&SdaewJh opPmóud;
pmemjcif;rSm rGefjrwfjcif;awGuGef;cdkwJh opPmóud;
&ifxrJ mS æ æ opPmóud;
Om%fxrJ mS æ æ opPmóud;
*k%x f rJ mS æ æ opPmóud;
tjzLa&mifóud;uav;rsm;eJ@ csnfaESmif-ur,f æ æ opPmóud;
oef@pifjcif;awG vif;vufaewJh tjzLa&mifoufwH æ æ óud;
vlxt k wGuf opPmóud; æ æ?

a'gif ; rav; (rE W a v;)

opPmawmfvSefa&; pmayr*~Zif; 5 ESpfjynfhajrmuf tkyf20 jynfh trSwfw& *k%fðyuAsm


jzpfygw,f? opPmawmfvSefa&; pmayr*~Zif;}uD; t"Gef@&Snfygap?

53
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

q&mAef;armfwifatmif A ef ; a r mf w if a t m if
arG;ae‹trSwfw&
qdk&S,fvpfËDum
(1962-Ed k i f i H a &;usrf ; )
twGuf trSm
Tpmtkyo f nf azmfjyyg&adS om ta=umif;
t&mrsm;udk ,ckuJhokd@ pmtkyfpmwrf; wapmif
tjzpfjzifh yHkESdyfxkwfa0jcif; ðy&eftwGuf pma&;
olY pdwful;xm;jcif;aomf vnf;aumif;/ jyifqif
xm;jcif;aomf vnf;aumif;/ tvsOf;r&SdcJhacs?
Tpmtky. f ta=umif;t&monf &efuek t f usO;f
axmif twGi;f Y 1952 - ckEpS rf S 1957 - ckEpS t f xd
5 ESpfcef@r#w}udrf/ 1959 - ckESpfrS 1960 - ckESpf txd 2 ESpfcef@r# w}udrf/ 7 ESpfeD;yg;cef@r# oGm;a&muf
aexdkifjcif;ðycJhonfh umvrsm;twGif;u qdk&S,fvpf0g'ESifh oufqkdifaom pmtkyfpmwrf;rsm;udk
zwf±_avhvmjcif;ðyckduf/ trSwfwrJh xkwfxm;cJhrdaom rSwfpkESifh rSwfwrf;rsm;omv#if jzpfavonf?
ok@d &mwGif ,ae@Twkid ;f jynfY trsKd ;rsKd ;tzHzk kH tjiif;yGm;ae=uaom ‘qd&k , S v
f pf 0g'’ jy\em
rsm;ESifh ywfoufI yif;, pmayxkwfa0olrsm;u &Sif;vif;Edkifor# &Sif;vif;oGm;ap&eftwGuf ,if;
rSwfpkESifh rSwfwrf;rsm;udk pmwrf;wapmiftjzpfjzifh xkwfa0Edkif&ef wdkufwGef;jcif; ðy=uaoma=umifh
ar#mfvifhjyifqifxm;jcif;r&SdbJESifh TaxmifwGif;rSwfwrf;ESifh rSwfpkrsm;onf pmwrf;pmapmif
jzpfvm&jcif; jzpfavonf? jrefrmhorkid ;f wGif xif&mS ;cJo h nfh rif;aejynfjzpfcb
hJ ;l aom ‘yif;,òrdŒawmf’udk
pGJvef;ESpfouf=u[ef&Sdaom ,if; xkwfa0olrsm;udk,fwkdifu txufazmfjyyg axmifwGif;rSwfpkESifh
rSwfwrf;rsm;udk ‘qdk&S,fvpfËDum’ trnfjzifh xkwfa0vdka=umif; ajymqdkvmonfhtwGuf uef@uGuf
p&m axGaxGxl;xl;r&SdI oabmwlvkdufjcif;vnf; jzpfayonf?
tusOf;axmiftwGif;Y aexdkifcJh&pOfu qdk&S,fvpf0g'ESifh oufqkdif&m pmtkyf pmwrf;ESifh
pHawmf0ifusrf;tapmifapmifwkd@udk tjyiftyrS 0kdif;0ef;ulnD &SmazGay;cJh=uaom Tpma&;ol.
vufaxmuft,f'w D m jzpf=uaom OD;b0if;ESihf OD;armifarmif/ pma&;q&m armifae0if;/ '*kew f m&mESihf
jroef;wif/h *smr%Djyef OD;wif(Avp)/ 0wfvakH wmf&rsm; jzpf=uaom OD;xGe;f wif/ OD;vSwifEiS hf OD;bausm/f
OD;tke;f jrifh (ausmv
f if;) ESihf OD;aumif;('*ke)f wd@k tm;vnf;aumif;/ twGi;f rSjzpf=uaom ociftek ;f armif/
ocifazaX;/ ocifbvd_if/ AdkvfrSL;cspfaumif;/ ocifausmfpdef (jynfol@pmay)ESifh vlxkOD;vSwdk@tm;
vnf;aumif;/ aus;Zl;wif&Sda=umif; azmfjytyfvdrfhrnf xifayonf?

Aef a rmif w if a tmif


54
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

q&mAef;armfwifatmif A ef ; a r mf w if a t m if
arG;ae‹trSwfw&

Ed k i f i H w um ypP n f ; rJ h v l w ef ; pm;rsm;.
vGwfajrmufa&;wkdufyGJtm;
}uD ; }uD ; rm;rm; tE W & m,f ò yvsuf & S d a eaom
acwf o pf jyef v nf j yif f q if a &;0g'
ESifh
vuf 0 J / vuf s m
tacsmif o rm; 0g'trsKd ; rsKd ; uk d
rm;rm;rwf r wf E S i h f jywf j ywf o m;om;
wkdufcdkufvsuf&Sdae-uaom
&Jabmfrsm;
od@k
qdk&S,fvpf tbd"gef (1963 = EkdifiHa&;usrf;)
twG u f pma&;ol . trS m æ
(1)
“ol@acgif;rSmvnf; oajy!dK/ ighacgif;rSmvnf; oajy!dK/ oajy!dKqdkwJh yef;&,fu æ”
jrefrm uAsmq&m}uD; rif;ok0%f. “oajy!dK” trnf&Sdaom uAsmwyk'frS txufyg
uAsmpkuJhodk@/ ypPuQ urBm avmu}uD;wGif vlwkdif;vlwdkif;yif qdk&S,fvpf [lIvnf;aumif;/ uGefjrLepf
[lIvnf;aumif;/ rdrw d @dk u,
kd u
f kd qdik ;f bkwwf ifvsu/f qd&k ,
S v
f pf uGejf rLepf tp&Sad om a0g[m&rsm;udk
ol@xufig tvkt,ufESifh us,fus,favmifavmif jiif;ckH ajymqdkvsuf &Sdae-uav_yD? ,if;tr+wGif
aumif;onfvnf; &Sday.? qdk;onfvnf; &Sdayonf? tb,fa-umifhqdkaomf TurBmavmuY
&Sd&Sdor#aom t&m0wˆKwdk@wGif tqdk;ESifhtaumif;/ taygif;ESifh tEkwfwdk@onf 'GefwGJ aewwf-uaom
a-umifh yifwnf;?

(2)
vl@tEG,f}uD;. ypPuQordkif;onf qdk&S,fvpfESifh uGefjrLepfvlaer+ pepfrsm;odk@ awmfvSef
ajymif;vJaeaom acwfumv jzpfavonf? rsufarSmufðyae-u&aom xdkvlr+a&; awmfvSefr+ESifh
tajymif;tvGJudk rnfolr# jiif;Ir&awmhacs? ,ae@ vl@tEG,f}uD;xJrS oHk;yHkwyHkr#aom vl@tEG,f0if
rsm;onf qdk&S,fvpf/ uGefjrLepf vlaer+pHepfrsm;udk rsuf0g;xifxif wnfaqmufvsuf &Sdae-uav_yD?
usef vl@tEG,f0ifrsm;uvnf; ,if;pepfudk rdrdwdk@oufqdkif&m tpnf;t±Hk;ESifh or*~rsm;tvdkuf
55
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

xlaxmif&ef wdkufyGJ0ifvsuf &Sdae-uayonf? rdkufrJaom iSufukvm;tkyfuJhodk@ rdrd. OD;acgif;udk


oJtwGif;odk@ pkdufoGif; ykef;v#dK;jcif;ðy&ef tm;xkwf ae-uolrsm;onfomv#if xdkr# xif&Sm;}uD;rm;
vSaom vlr+a&; aygufuGJr+}uD;udk rodEdkifrjrifEkdif&Sd=uayvdrfhrnf?
vl@tEG,f}uD; wckvHk;tm; emusifyifyef;apcJhaom/ uyfoHk;yg; qdkufuyfapcJhaom vlwef;pm;
vl@or*~trsdK;rsdK;udk vlom;rsm;onf ESpfaxmifaygif;rsm;pGm jzwfoef;ausmfv$m; vmcJh-u&_yD;av_yD?
um,'kuQ/ pdwW'kuQ/ ESpfyg;pvHk;ESifh ¹yGef;wD;jynfhusyfaeaom vlaer+pepfrsm;udkvnf; idk}uD;csufrESifh
jzpfoef;ausmfv$m; cJh-u&_yD;av_yD? avmb/ a'go/ arm[ESifh rmefrmew&m;rsm; }uD;pdk;&m vlwef;pm;/
vlaer+pepfrsm;udkvnf; vl@tEG,f0ifrsm;onf rsuf&nfESifh rsufcGuf/ jzpfoef;vmcJh=u&av_yD? xdk@
a-umifh vlom;rsm;onf vlra+ &;'kuQ t00udk zGm;jrifjcif;ðycJah om vlwef;pm; or*~EiS hf vlaer+ pepfrsm;
udk vHk;0 tvdkr&Sd-uawmhacs? xdkvlwef;pm; or*~rsm; ta-umif;udkvnf; em;rSyif r-um;vdk-u
awmhacs? atmha=umvefvsuf &Sdae=uay+yD?
ypPuQ vl@tEG,f0ifrsm;onf ‚if;wkd@. bkd;ab;rsm; vufxufrSpI ESpfaxmifaygif;rsm;pGm
qif;&J 'kuQ t00wkd@udk zGm;jrifay;cJhaom vlwef;pm; or*~rsm;ukd t_yD;tydkif zsufodrf;&Sif;vif;um
vl@ tEG,f0ifrsm; tm;vHk;. um,okc/ pdwWokc ESpfyg;wdk@udk ay;pGrf;Ekdifaom vlwef;pm;rJhor*~/
odk@r[kwf qdk&S,fvpf/ uGefjrLepf vlaer+pepfrsm;udk xlaxmifwnfaqmuf&ef ol&owWd&Sd&SdESifh
wdkufyGJ0ifvsuf vnf; &Sdae-uav_yD? xdk@a-umifh vl@tEG,f}uD;. ypPuQorkdif;onf qdk&S,fvpfESifh
uGefjrLepf vlaer+ pepfrsm;wdk@ awmfvSefajymif;vJaeaom umv[kqkdcJhjcif; jzpfayonf?

(3)
,if;odk@ vl@tEG,f}uD;wckvHk;u vlwef;pm;or*~rsm;udk t_yD;tydkif zsufodrf;&Sif;vif;a&;ESifh
vlwef;pm;rJh qkd&S,fvpf = uGefjrLepf vl@or*~rsm;udk xlaxmifwnfaqmufa&; taxGaxG wkdufyGJ}uD;
ukd tHkºuGqifE$Jae-uaom ypPuQorkdif; umvwGif vlwkdif;vlwdkif;uyif qkd&S,fvpf[lI vnf;aumif;/
uGefjrLepf[lI vnf;aumif;/ rdrdwdk@udk,fudk qdkif;bkwfwifvsuf/ qdk&S,fvpf = uGefjrLepf tp&Sdaom
a0g[m&rsm;udk ol@xufig tvkt,ufESifh us,fus,favmifavmif jiif;cHkajymqkd ae-ujcif;onf
tqef;r[kwfawmhacs?
okd@&mwGif wckawmh &Sdavonf?
xdkuJhokd@ rdrdwdk@udk,fudk qdk&S,fvpf/ odk@r[kwf uGefjrLepfrsm; jzpf-uygonf[lI qdkif;bkwfcsdwf
um ajymqkdae=uolrsm;xJwGif rdrdwkd@wkdif;jynfESifh rdrdwkd@. vGwfvyfa&;udkyifv#if urBmhvuf0g;}uD;
tkyf t&if;&Sif EkdifiH}uD;rsm;xH “a':vmaiG tultnD”ESifh vJvS,fjcif;ðyum/ vl@tEG,f0ifrsm;.
vlwef;pm;rJh vl@or*~ &mZ0ifa&;wkdufyGJudk zsufqD;aeaom wDwkd; tr+;ðyonfh acwfopf jyefvnf
jyifqifa&; 0g'orm;rsm;ESifh tdENd, vl@or*~rS or*~0if oef;aygif;rsm;pGmaom vlom;rsm;tm;
zdESdyfaoG;pkwfvsuf&Sdaom wmwmESifh bmvmwkd@uJhodk@ t&if;&Sif}uD;rsm;yif xl;qef;pGm yg0ifvsuf
&Sad e=uayonf? ‚if;wk@d r#omv#if r[kwaf o;/ Edik if w H umrS t&if;&Sif vlwef;pm;rsm;. tusKd ;pD;yGm;udk
aumif;pGm xdrf;odrf; apmifha&Smufae-uaom qkd&S,f'Drdku&ufrsm;uvnf; ‚if;wkd@onfomv#if
qdk&S,fvpf 0g'orm; ppfppfrsm; jzpf=uygonf[kvnf; qlqlnHnH vkyfae-uayonf?
56
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

xkdr#omv#if ruao;acs? vmao;onf?


ypPuQ urBmhvuf0g;}uD;tkyf t&if;&Sifpepf. tajccH csufr}uD;jzpfaom tar&duef vl@or*~rS
vuf0g;}uD;tkyf t&if;&Si}f uD;rsm; ud, k w f idk u
f vnf;/ ‚if;wk@d . t&if;&Sipf epfonf ,cif twdwu f mv
rsm;wkef;uuJhodk@ qdk;oGrf;jcif; r&Sdawmhyg? “jynfol@ t&if;&Sifpepf” (Peoples’Capitalism)
jzpfvmyg_yD[k oHao;oHa-umifESifh atmf[pfajymqkd ae=uayonf?
wu,fqdkawmh wDwdk;tr+;ðyaom acwfopf jyefvnfjyifqifa&; 0g'orm;rsm;utp/
Ekid if w
H umrS vusmf qd&k ,
S v
f pfrsm;ESihf wmwm = bmvmwd@k tygt0if urBmv h uf0g;}uD;tkyf t&if;&Sif
rsm;onf rnfuJhodk@v#if qdk&S,fvpfESifh uGefjrLepfrsm; jzpfEkdif-uygrnfenf;?

(4)
vl@tEG,f}uD; wckvHk;onf ypPuQorkdif;wGif vlwef;pm;or*~ zsufodrf;&Sif;vif;a&;ESifh
qd&k ,
S vf pf uGejf rLepf vlaer+pepfrsm; xlaxmifa&;twGuf tHºk uGwu dk yf 0JG ifae-ucdu
k f wDw;kd tr+;ðyaom
acwfopf jyefvnfjyifqifa&; 0g'orm;rsm;utp jynfol@t&if;&Sif 0g'Drsm;tqHk; rdrdwdk@udk,fudk
qkd&S,fvpf = uGefjrLepf qkdif;bkwf}uD;rsm; wyfqifum/ qkd&S,fvpf = uGefjrLepf a0g[m&rsm;udk
ol@xufigtvkt,ufESifh us,fus,favmifavmif jiif;cHkajymqdkae-ujcif;onf tb,ft"dy`m,fESifh
tb,f &nf&G,fcsufrsm; &SdEkdifoenf;?
iSufukvm;tkyfuJhokd@ rkdufrJaomowW0g r[kwfolrsm;twGuf &Sif;aeayonf?
rdrdwdkif;jynfESifhwuG rdrdvGwfvyfa&;udkyg a&mif;pm;±HkESifhr# r_yD;ao;bJ EkdifiHwum ypPnf;rJh
vlwef;pm;rsm;. vGwfajrmufa&;wdkufyGJudk vkyf}uH *dk%f;cGJaeaom wDwdk;tr+;ðyaom acwfopf
jyefvnfjyifqifa&; 0g'orm;rsm;onf rnfuJhodk@v#if ody`Henf;us qkd&S,fvpf=uGefjrLepfrsm; jzpfEkdifygh
rnfenf;?
xkdenf;twl EdkifiHwumrS t&if;&Sif vlwef;pm;rsm;. tusdK;pD;yGm;udkomv#if xdef;odrf;
umuG,fvsuf/ tvkyform; vlwef;pm;wkdufyGJrsm;udk &uf&ufpufpuf ESdyfuGyfòzdzsufaeaom vusfm
qk&d ,S vf pfrsm;onf trnftm;jzifo h m qd&k ,
S v
f pf jzpfEidk af yawmhrnf? Ekid if w H um tvkyo f rm;rsm;ESihf
jynfolrsm;tay: &uf&ufpufpuf aoG;pkwfaeaom jynfol@t&if;&Sif 0g'D}uD;rsm;udkum; tb,f
qdkbG,f&m &SdawmhtHhenf;?
T “qkd&S,fvpf tbd"mef” [k trnfay;xm;aom EdkifiHa&;pmwrf;tm; ody`Henf;us
qdk&S,fvpf = uGefjrLepf0g'ESifh tjcm; trsKd;trnfrsm;jym;vSaom qdk&S,fvpf0g' trsdK;rsdK;udk jywfjywf
om;om; &Si;f vif;cGjJ cm;jcif; ðyEdik &f ef wckwnf;aom &nf&, G cf sujf zifh rdrb d mom &SmazGpak qmif; xm;cJh
aom avhvm&&Scd surf sm;rS xkwEf w k af &;om;&jcif;r#om jzpfayonf? TEkid if aH &; pmwrf;onf txuf
azmfjyyg &nf&G,fcsufudk ausyGefatmif xrf;aqmifEkdifcJhrnfqkdv#if/ pma&;olonf ‚if;ESifhoufqkdif&m
vl@or*~. qdk&S,fvpf=uGefjrLepfpepfodk@ ulajymif;a&; taxGaxG awmfvSefa&;}uD;wGif ‚if;ESifh
oufqkdifaom wm0efw&yfudk xrf;aqmifjcif; ðy&eftwGuf tm;xkwfjcif;r#omv#if jzpfEkdifayonf?
Aef;armfwiftmif
16 = 7 = 1963?
57
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

q&mAef;armfwifatmif
arG;ae‹trSwfw&

obm0ody`H
(1974 - obm0od y ` H u srf ; )
twGuf
pma&;ol. trSm

(1)
20pkESpfrsm;twGif; acwfopf
obm0ody`H ynm&yfrsm;onf tzufzuf
wGif &ifoyf±_arm&avmufatmif zGH@òzd;
wdk;wufvsuf&Sd.? txl;ojzifh 1939 -
45 ckESpfrsm;twGif; jzpfyGm;cJhaom 'kwd,
urBmppfyGJ}uD;t+yD; vlwqufcef@twGif;
t&Sed t
f [kejf yif;jyif;ESihf ckeyf sH wd;k wufvsuf
&Sd.? aZmif;rS v$wfvkdufaom jrif;okd;}uD; waumiftvm; uqkefayguf ajy;v$m; vsuf&Sd.?
,if;ajccsrdaom e,fy,fwkdif;wGif ,if;. vufawG@ykdif;jzpfaom pufr_ody`H twwfynm &yfrsm;.
taxmuftuljzifh tEkpdwfonfxuf pdwfvsuf&Sd.? ,if;odk@ tEkpdwfvsuf&Sdaom e,fopf/
y,fopfrsm;wGif eufeuf±d_if;±d_if; xdk;azmuf0ifa&mufjcif;ðy.? vufwqHk; Ed_uf.? xdkr#ESifhyif a&mifh&J
wif;wdrjf cif; r&SEd ikd af o;ojzifh vufimS ;rsm;ESiyhf if vufuek Ef u
_d =f unf&h ef tm;opfvsuf &Sad e=u+yDjzpf.?
,cktcg obm0ody`Hynm&yfrsm; usufpm;jcif;rðyaom e,fy,fqdkI bmrsm;&Sdao;oenf;?
,if;vufvSrf; rrSDaom t&yfae&mqdkI bmrsm; usefao;oenf;? obm0 avmu"mwftwGif;
tao;i,fqHk; ±kyfEkuav;rsm;jzpf=uonfh tEkjrLESifh tajccHtr_ef@rsm;rS r[mp=u0Vmtxdvnf;
aumif;/ Adkif;&yfydk;rS vlom;tygt0if a0vig;txdvnf;aumif;/ obm0ody`Hynm&yfonf vufukef
Ed_ufvsuf&Sdonf r[kwfoavm? xkd@a=umifh ,if;usufrpm;aom e,fyg,fESifh vufvSrf;rSDaom t&yf
ae&m bmrsm;usef&Sd ao;oenf;[k ar;vkduf&jcif; jzpf.?

(2)
w&Ha&mtcgu vl@tEG,f0ifrsm;onf obm0t±dkif;. ðyor# EkcJh=u&aom owW0grsm;om
jzpf.? obm0t±dkif;. tppfaq; ta&G;cs,fcHb0/ ta=umifhuscHb0jzifh touf&Sifaexkdifjcif;
ðycJh=u&aom owW0grsm;jzpf.? okd@&mwGif ,cktcg xkdokd@r[kwfawmhay? odyH̀ twwfynm&yfrsm;jzifh

58
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

obm0 t±dkif;}uD;tay: vl@tEG,f0ifrsm;onf wxpf+yD;wxpf ausmfv$m;vsuf &Sd=u+yD? wqifh+yD;


wqifh vGeaf jrmuf atmifEikd v f suf &S=d u+yD? tcsKd @aom t&yfae&mESihf e,fy,frsm;wGif odyt H` wwfynm
&yfrsm; wefcdk;tmedoifa=umifh twkdif;tqr&Sd[k qdk=uaom obm0t±dkif;xufyif vl@tEG,f0if
rsm;u vufapmif;xufvsuf &Sdae=u+yDjzpfonf r[kwfoavm? xkd@a=umifh tzxuf om; wv}uD;
oGm;av+yD[k qdk&ajym&awmhrnfavmufyif jzpfaeav+yD?
vG e f a v+yD ; aom tES p f w aomif ; cef @ avmuf u vl @ tEG , f 0 if w d k @ . bk d ; ab;rsm;onf
obm0t±dkif;jyif}uD;wGif ,if;uay;rS urf;rSom r0a&pm pm;aomufcJh=u&olrsm; jzpf.? ,if;u
pdwfvuf r=unfvifI ay;urf;jcif; rðyaom tcg umvrsm;wGif 'kAdBuE W&uyfrsm; qdkufcg
aoausysuq f ;D cJ=h u&.? ok@d &mwGif ,ckacwf om;ajr;rsm; vufxufwiG u f m; xdok @kd r[kwaf wmhay?
pdkufysdK;a&;ESifh arG;jrLa&;ody`H twwfynm&yfrsm;jzifh obm0 t±dkif;jyif}uD;rS rdrdwdk@tvdk&Sdovdk zefwD;
xkwfvkyfvsuf &Sdae=u+yDjzpfonf r[kwfavm? tvm;wlyif a&S;vGefav+yD;aom tcgumvrsm;u
a&m*gb, vufeuf}uD; rsm;jzifh obm0t±dik ;f u zdp;D xk;d ESuv f maom tcgrsm;wkid ;f vl@tEG,0f ifw@kd .
bk;d ab;rsm;onf ckcw H eG ;f vSef Edik pf rG ;f r&S=d uojzifh a&m*guE &W uyfrsm;qku d uf m aoausysupf ;D cJ=h u&.?
od k @ &mwG i f ,ck a cwf o m;ajr;rsm; vuf x uf w G i f u m; xd k u J h o d k @ r[k w f awmh a y? aq;od y ` H
twwfynm&yfrsm;jzifh obm0t±dik ;f . zdp;D xd;k ESucf surf sm;udk aumif;pGm a&Smifwrd ;f Ekid pf rG ;f / wGe;f vSef
ckcHEdkifpGrf;rsm; &Sdvm=u+yDjzpfonf r[kwfoavm? vGefcJhaom ESpfaygif;200 cef@avmuftxd rdrdwdk@.
touf&iS f wnfwef@ Edik af &;twGuf pm;0wfaer_qidk &f m t&yf&yf jy\emrsm;udk ajz&Si;f jcif;ðyvky&f mY
vl@tEG,f0ifwkd@. bdk;ab;rsm;onf ‚if;wkd@. ºuGufom;rsm;udk zspfzspfjrnfvm&avmufatmif
zspf!SpfcJh=u&.? ezl;uac|; ajcrokd@ pD;usonfqdkaom pum;rsm;yif &SdvmcJh.? odk@&mwGif ,ckacwf
om;ajr;rsm; vufxufwGifrlum; xdkodk@ r[kwfawmhay? pufr_ody`H twwfynm&yfrsm;jzifh axGxl;
qef;jym;aom puf,E W&m;rsm; wnfaqmufcg apyg;vsuf &Sdae+yDjzpfonf r[kwfoavm?
xdkr#omv#if r[kwfao;? ,cktcg obm0ody`H ynm&yfrsm;jzifh vl@tEG,f0ifrsm;onf
obm0t±dik ;f }uD;. twm;tqD; tcsKyftcs,Ef iS hf v#K@d 0u S cf surf sm;udyk if ausmvf m$ ; vGeaf jrmufvsuf
&Sdae=u+yDjzpfonf r[kwfoavm? uyfurBm OD; wnfpavmufuwnf;u tEkjrL. 0wfqHrsm;twGif;
cdkykef;0yfv#dK; aecJh=uaom {&mr pGrf;tifbDvl;}uD;rsm;udk xkaxmif; xkwfv$wf EkdifcJhonfomru
urBmò*d[f. qGJiiftm; taESmiftzGJ@ pufuGif;rsm;rS ±kef;xGufvGwfu|wfum vurBmxufokd@
wufa&mufajccsvsuf &Sdae=u+yDjzpf.? ajra=um a&a=umESifh ava=umrsm;udkvnf; ±H_@EdkifcJh=u+yDjzpf.?
ajrv#dK;Ekdif±Hkr#om r[kwf rkd;vnf; ysHEkdifcJh=u+yDjzpfonf r[kwfavm?
w&Ha&mtcgu vl@tEG,f0ifrsm;onf obm0t±dkif;. ðyor#EkcJh=u&aom owW0grsm;om
jzpf+yD; ,if;. tppftaq; ta&G;cs,cf b H 0/ ta=umifu h scH b0jzifh touf&iS f aexkid jf cif; ðycJ=h u&aom
ouf&±dS yk rf sm;avmufom jzpfc=hJ uonf r[kwo f avm? od@k &mwGif ,cktcg obm0 odyyH` nm&yfrsm;.
taxmuftuljzifh ,if;b0tajcudk vl@tEG,f0ifrsm;onf arSmufvSefvSnfhajymif; vkduf=uay+yD?

59
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

(3)
20 &mpk ESpfrsm;twGif; wdkif;EdkifiH toD;oD;ESifh vl@tpnf;t±Hk;rsm; toD;oD;wGif acwfopf
obm0odyH` ynm&yf rsm;ESihf yufoufI txl;tav;xm; vm=u.? rsm;pGm ta&;w,l ðyvm=u.?
,if;ynm&yfrsm; wdk;wufzGH@òzd;a&;twGuf aiGukefa=u;uscHum ody`Hausmif;wkduf}uD;rsm;/ okawoe
Xmersm;ESifh "mwfcGJcef;rsm;udk tvkt,uf tòydiftqkdif wnfaqmufvsuf&Sd=u.? ody`Hynm&Sifrsm;
udkvnf; av;av;pm;pm; ae&may;.? "eOpPm csrf;omºuG,f0I pufr_ ukefxkwfvkyfief; }uD;rsm;
zGH@òzd;wdk;wufvsuf&Sdaom EkdifiH}uD;rsm;wGif wESpfwESpfv#if axmifESifhaomif;ESifhcsDI ody`HbGJ@& ynm&Sif
rsm;udk ukefypPnf;rsm; tpkvkduftòyHvdkuf xGufvmatmif xkwfvkyfovkd arG;jrLxkwfvkyfvsuf
&Sd=u.? xdkr#ESifhyif tm;&auseyfjcif; r&Sdao;Ivm;awmh rajymwwf? ody`Hausmif;odk@ wufa&muf
oif=um;jcif; ròyEkdif=uaom jynfolvlxkrsm;udk wdk;wuf+yD;&if; wkd;wufvsuf&Sdaom ody`Hynm&yf
rsm;ESifh u|rf;0if&if;ESD;jcif;&Sdatmif enf;vrf;&SmazG }uHqvsuf&Sd=uonf? prf;oyf =unfh±_vsuf &Sd=u.?
,if;okd@ prf;oyf =unfh±_ae=uaom enf;rsm;teuf pdwf0ifpm;bG,f&m aumif;aom enf;wenf;rSm
jynfolvlxkrsm; zwf±_Ekdifaom vlxkody`Hpmay pmwrf;rsm;/ pmpOfrsm;ESifh pmapmifrsm; xkwfa0jcif;
ðyaom enf;yifjzpf.?
xdkenf;jzifh EkdifiHtrsm;tjym;wGif rsm;pGmatmifjrifvsuf &Sdonfqdk.? vlxkody`Hpmwrf;rsm;
yvlysHatmif xkwfa0vsuf &Sd=uonfvnf; qdk.? tcsdK@wdkif;jynfrsm;wGif jynfolvlxkrsm; zwf±_
avhvm&ef cufcJyifyrf;vdrfhrnf xifp&m&Sdaom ruf(pf)yvifhESifh tdefpwdkif; tp&Sdaom obm0ody`H
ynm&Sifrsm;. oabmw&m;rsm;udkyif vlxkpmaytjzpfjzifh xkwfa0vsuf &Sdae=u+yD jzpf.?

(4)

vGwfvyfa&; a=ujim=ucJhaom 1940 ckESpf. q,fpkESpfrsm; tukefykdif;avmufrS pwifum


jrefrmEkdifiHwGif obm0 ody`Hynm&yfrsm;udk wESpfxufwESpf pdwf0ifpm;vmolrsm; wdk;wuf
rsm;jym;vm.? wuUodkvf ausmif;wkdufrsm;ESifh txufwef; ausmif;rsm;wGif ody`Hbmom&yf,laom
ausmif;olausmif;om;rsm; wpxufwp wkd;wuf rsm;jym;vmovkd jynfolvlxkrsm; taeESifhvnf;
‚if;wd@k vufvrS ;f rS&D m odyb
H` mom&yfqikd &f m pmaypmwrf;rsm;/ pmpOfrsm;ESihf pmapmifrsm;udk pdw0f ifpm;
udkifwG,fvm=u.? obm0 avmu"mwf}uD;.ta=umif; avhvmzGifhqdk=uaom ody`Hpmayrsm;udk
av;av;pm;pm; zwf±_ vm=u.? jynfolvlxkrsm;onf nLuvD,m pGrf;tifta=umif;udk od&Sdvkd=u
ovkd tmumoody`HESifh uGefjyLwm pufOD;aESmuf rsm;ta=umif; a,bk,staeESifhavmufawmh
em;vnfcsif=u.? tvm;wlyif ‚if;wkd@. vlr_a&;b0rsm;ESifh qufpyfaESmifzGJ@ vsuf&Sdaom oufrJh
ouf&SdESifh vlr_a&; ody`Hynm&yfrsm; ta=umif;vnf; =um;bl;em;0 &Sdvdk=u.?
T“obm0ody`H” pmtkyfonf acwfopfobm0 ody`Hynm&yfrsm;ta=umif; pdwf0ifpm;
od&Sdvdk=uaom/ zwf±_ em;vnf vkd=uaom jynfolvlxkrsm; twGufomjzpfyg.?
wif a tmif
4/ 1/ 1974?
60
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

q&mAef;armfwifatmif
arG;ae‹trSwfw&

td e f p wd e f ; ES i f h ol .
"rR w &m;pmtk y f t wG u f
q&ma&;onf h trS m pmxJ r S
aumuf E k w f c suf

tdefpwdef; ESifh ol. "rRw&m;


(1977 - wwd , t}ud r f )

a'guf w m td e f p wd e f ; onf 20&mpk


ESpfrsm;qkdif&m vl@todtvdrRmw&m; tvSnfhtajymif;}uD; wacwfudk OD;pD;a&SŒaqmifcJhaom obm0
tbd"rRmESifh obm0ody`H ynm&yfrsm;qdkif&m ynm&Sif}uD; wqljzpf.? vlwdk@. todtvdrRm
w&m;tqifha[mif;rS tqihfopfodk@ vSnhfajymif;&jcif;jzpf&um; ol. "rRw&m;opfwGif obm0
tbd"rRmESihf obm0odyyH` nm. orkid ;f a=umif;ESihf tqifjh rifh ocsmF ynm&yfrsm;ESihf ,Of;yg;jcif; r&S=d u
ao;aom vlxkrsm;twGuf ±kwfw&ufem;rvnfEdkifI todcufaom ta=umif;t&mrsm;udk
&ifqkdif&vdrfhrnfom jzpf.?
tmumo/ tcsdefESifhj'yf paom"rRw&m;rsm;onf vltrsm; xifjrif,lqxm;=uovdk
wnf+rJaom "rRw&m;rsm; r[kwf=u? ±H_@csDESyfcsDESifh Aavmif;AvJ vkyfwwfaom oabmobm0/
trltusifhESifh *k%fowWdrsm; &Sdwwf=uonfqdkaom a0g[m&rsm;/ 0gusrsm;ESifh ±kwfw&uf awG@xd
vkud vf #if OD;acgi;f ukwf &vdrrhf nfxif.? tmumoESihf tcsed w
f @kd onf woD;wjcm;pD &yfwnfEidk =f uaom
"rRw&m;rsm;rsm; r[kw=f u/ ESpcf ak ygi;f rS "rRw&m;wyg;r#om jzpfonf? tvm;wlyif rsO;f ajzmifrh sO;f òydif
rsm;ESifh ,Ofyg; }uD;jyif;vmcJh=uolrsm;onf tdefpwdef;. "rRw&m;qdkif&m rsOf;!GwfrsOf;auG;rsm;ESifh
bGm;ueJ wkd;vkdufaomtcgrsm;wGif rsufarSmifñuwfrd =uvdrfhrnfjzpf.? odk@&mwGif tedrfhrS tjrifhodk@
vnf;aumif;/ ta[mif;rS topfo@dk vnf;aumif; vlw@dk . todtvdrmR w&m; wqpfcsKd ; vSnahf jymif;
jcif; ðy&aomtcgrsm;wkdif;/ ,if;uJhodk@ tcuftcJ tusyftwnf;rsm;udkyif yifyifyef;yef; jzwfoef;
ausmfv$m;=u&±kd;om jzpfonf r[kwfoavm?

61
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

=unfhyg æ
vGefcJhaom ESpfaygif; oHk;av;&mcef@ rwkdifrDtxd urBmajr}uD;udk A[kdcsufrðyum/ tmumo
0wˆKypPn;f rsm; jzpf=uaom ae/ v/ ò*[ d Ef iS hf =u,frsm;u +c&H v
H n
S yhf wf ae=uonfqakd om t&dpw P w
dk ,f/
wkdavrDwkd@. euQwWaA'ESifh p=u0VmaA'rsm;ukd aumif;pGmvufcHxm;=uonf r[kwfoavm? vlwdk@
onf ,if;"rRw&m;ESihfygwfowfI tvGefw&m b0ifusv#uf&SdaecJh=u.? odk@&mwGif ,if;p=u0Vm
aA'ESifh "rRw&m;rsm;onf r[kwfrrSef=u/ ae0ef;udkom A[kdcsufrðyum urBmajr}uD; tygt0if
ò*d[f}uD;/ ò*d[fi,frsm;u +cH&HvSnfhywfae&jcif;r#om jzpfa=umif; ta=umif;,kwWd tcdkiftcHhESifh
udkyg;eD;uyfu euQwWaA'a[mif;ESifh p=u0VmaAa' a[mif;wkd@udk wpfqpfcsKd; vSnfhajymif; vkdufaom
tcgu/ vlwkd@onf tb,fr# uarmufurjzpfum 'kuQrsm;cJh=u&oenf;? odk@&mwGif ,cktcg ae0ef;
A[dkðy p=u0VmaA'udk vlwkd@onf aumif;pGmvufcH xm;=u+yDjzpfonf r[kwfoavm?
,if;tvm;wlyif 20 &mpkESpfrsm;twGif; vlwkd@. todtvdrRmw&m;udk wpfqpfcsdK;
vSnfhajymif;jcif; jzpfaom tdefpwdef;. "rRw&m;rsm;onf vnf;udkygeD;uyf "rRw&m; jzpfoef;
ausmv f m$ ;jcif; ðycJ&h aom orkid ;f umvESihf tawG@tóuHrsm;udk jzwfoef;ausmv f m$ ; ae&jcif;r#om jzpf.?
p=u0Vmpepf. csufrA[dkudk urBmajr}uD;rS ae0ef;odk@ udkyg;eD;uyf vSnfhajymif;vkdufaom tvSnfh
tajymif;udk vlwkd@onf tawG@tóuHopfrsm;t& wjznf;jznf; b0ifusvufcH vmcJh=u&onfhenf;wl
±kyf0wˆKypPnf;rsm;. a&G@vsm;r_ tvsOfay:wGif trSDo[Jðyum tmumo/ tcsdefESifh j'yfxkwdk@onf
±_H@csnfESyfcsnf vkyfwwfonfqkdaom a'gufwmtdefpwdef;. "rRw&m;opfudkvnf; tawG@tóuHrsm;
t& vlwkd@onf wjznf;jznf; vufcHvm=uvdrfhrnfom jzpf.?
odk@&mwGif a'gufwmtdefpwdef;. "rRw&m;uJhokd@aom obm0ody`H ynm&yfrsm;qkdif&m
ta=umif; a&;om;jcif; ðy&mY/ pma&;olrsm;wGif tusyftwnf; tcuftcJrsm;&Sd.? ,if; tusyf
twnf;ESifh tcuftcJrsm;rSm tjcm;awmhr[kwf/ tpGef;ESpfpGef;udk vGwfatmif a&Smif&=uOf&aom
udpyP ifjzpf.? yxrtpGe;f rSm ,if;"rRw&m;rsm;udk wdwu d susEiS hf ckid cf idk cf chH hH azmfjyEkid &f eftwGuf tao;
pdwf óud;yrf;&if; obm0ody`H ynm&yfrsm;ESifh ,Ofyg; &if;ESD;jcif; r&Sd=uao;aom vlxkrsm;twGuf
bmwpfckr# em;rvnfEdkifatmif a&;om;rd=ujcif;jzpf.? useftpGef;wpGef;rSm vlxkrsm; oabmayguf
em;vnf vG,fulap&ef apwemjzifh t±dk;qHk;ESifh t&Sif;vif;qHk; a&;om;azmfjyEkdif&ef óud;yrf;tm;xkwf
&if;/ "rRw&m;ta=umif;ESihf ywfoufI bmwckr# [kww f yd wfwd a&;om;azmfjyEkid pf rG ;f r&Sw d wfjcif;yif
jzpf.? pma&;olonf ,if;tpGef;ESpfpGef;rS twwfEkdifqHk;vGwfatmif óud;pm;a&SmifuGif;&ef tm;xkwf
&.? ,if;odk@ tm;xkwfonfht=um;rS wpGef;ESifhr+id/ wpGef;ESifh+idaev#ifvnf; onf;nnf;cH cGifhv$wf
vdrfhrnf[k ar#mfvifhvkd.?
tdefpwdef;ESifh ol. "rRw&m;pmtkyfudk ,ckuJhokd@ a&;om;jzpfatmif vkdtyfaom tcsuf
tvuf/ ta=umif;t&mESifh pmtkyfpmwef;rsm; ulnD&SmazG ay;cJh=uaom pma&;q&m '*kefwm&m/
armiftkef;jr/ yg&*lESifh armifndKjr polwkd@udkvnf;aumif;/ OD;aiGodef; (xm;0,f)/ udkatmif ({&m0wD)/
udw k ifat; (oH;k q,f) wd@k uv kd nf;aumif; aus;Zl;wif&adS =umif; azmfjy&ef use&f adS evdrOhf ;D rnf xifyg.?

wif a tmif
62
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

q&mAef;armfwifatmif
Aef;armifwifatmif
arG;ae‹trSwfw&
pDpOfol - ukd,OfEkdif
xk w f a 0onf h v - 1993/ puf w bF m v
tkyfa& - 500
rsuf E S m zH k ; yef ; csD - armif a rmif o d k u f
xk w f a 0ol - OD ; ausmf a v; (a&$jynfawmfpmay)
v;(a&$
wtk y f - oH k ; q,f u syf

taygif;vuQ%mpmay
trSwf 195§3(u) / 33 - vrf;/ &efukefòrd@
0rf;enf;0rf;om zkef; - 81460

pma&;q&m. 0efcHcsuf trSm


T ‘0rf;enf;0rf;om’ 0wˆKonf pma&;ol. 0wˆKr[kwfa=umif; a&S;OD;pGm 0efcHjcif;ðy&ef
wm0ef&Sdvdrfhrnf xifavonf? tb,fa=umifhqdkaomf T ‘0rf;enf;0rf;om’ 0wˆKonf pma&;olu
±kyf&Sif±dkuful;&ef &nf&G,fjyifqifxm;aom Zmwfvrf;wpfyk'fudk 0wˆKtjzpf jyefvnfa&;om;jcif;
ðy&aoma=umifh jzpfonf?
T ‘0rf;enf;0rf;om’ Zmwf!$ef;udk ‘a±$[oFm ±kyf&Sifukr`%D’rS ±kyf&Sif ±dkuful;ae+yDvnf;
jzpfavonf? rlv Zmwfn$ef;a&;olrSm ‘wuUodkvf jrwfav;’ udk,fwdkifjzpfI 'g±kdufwm ‘OD;cspfcif’u
±kduful;aejcif;r#om jzpfavonf?
,if;odk@ ±kyf&Sif±dkuful;ae+yDjzpfaom Zmwfn$ef;wyk'fudk tb,fha=umifh pma&;olu 0wˆKa&;&
oenf;? xkdar;cGef;onf ay:xGufvmavonf? xdkokd@ ay:xGufvmaom ar;cGef;udkvnf; pma&;ol
udk,fwkdif ajz=um;zkd@ wm0ef&Sdavonf?
a&$[oFm ±kyf&Sifukr`%DrSm ukr`%Dopf jzpfavonf? xdkukr`%Dudk xlaxmif=uolrsm;onf
acwfynmwwfrsm;vnf; jzpfonf? olw@dk vo l u
dk o
f nf ±ky&f iS v
f yk if ef;udk wd;k jr‡iv
hf adk om vlou
dk v
f nf;
jzpf=uonf?
od@k &mwGif xkvd ol udk o
f nf olw@dk bmom at;at;vkyrf aebJ &if;ES;D aom rdwaf qGwOD;taeESihf
pma&;oltm; vma&mufI Zmwfvrf;aumif;wyk'fudk t&Smcdkif;=uonf? tEkynmonfwOD;.
b0ESifhywfoufaom Zmwfvrf;udk ydkI ±kdufcsifonf[kvnf; acs;rsm;=uao;onf? xdk@a=umifh pma&;

63
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

olu udk,fvGwf±kef;onfhtaeESifh jyifopfpma&;q&m}uD; ‘±dkrif*kdvif’ a&;aom ‘*sif;c&pfpwdkzm’


0wˆKudk vuf!d‡K;xdk; jyvdkufonf?
xkduJhodk@aom Zmwfvrf;rsm;udk a&;EdkifpGrf;olrSmvnf; tjcm;oludk rjrifrdbJ ‘'*kefwm&m’udk
vuf!‡Kd;xdk; jyvdkufrdonf?
od@k &mwGif xdu
k pd o
P nf Tr#EiS hf r+yD;vdu k jf yefacs? wpfae@oY a&$[oFm ±ky&f iS u
f rk %
` D ydik &f iS rf sm;
onf pma&;q&m '*kew f m&m/ rif;&Si/f ausmaf tmif/ aomfwmaqGEiS hf wuUov dk jf rwfav;wk@d vlou dk uf kd
pma&;ol. aetdrfodk@ twif;r˜cs vmonf? *sif;c&pfpwkdzm ±dkufI rvG,fao;ojzifh wuUodkvf
jrwfav;Y tqifoifh a&;om;xm;aom Zmwfn$ef;wyk'fudk ±kyf&Sif±dkuf&ef ajymqdkvm=ujyefonf?
xkd@a=umifh wuUodkvfjrwfav;. Zmwfn$ef;udk 0kdif;Izwf=ujyefonf? tm;enf;csufrsm;udk 0kdif;I
&Sm=ujyefonf? odk@&mwGif ol.Zmwfn$ef;rSm cdkifcHh+yD;om;jzpfI bmr#tm;jznfhay;&ef rvkdoavmuf
jzpfaeonf?
odk@&mwGif a&$[oFm ±kyf&Sifukr`%DrS wm0efcHwOD;jzpfaom OD;oef;wif(pmayopf)u xdk
Zmwfn$ef;ukd ,cka&;I pmzwfy&dwfowftm; ay;&v#if ydkIaumif;vdrfhrnfxifa=umif; ajymqkdvm
onf? ok@d &mwGif xkZd mwfne$ ;f udk 0wˆKtjzpf jyefvnf a&;om;&eftwGuf pma&;q&m '*kew f m&monf
vnf;aumif;/ rif;&SifESihf ausmfatmifwdk@onfvnf;aumif;/ aomfwmaqGonfvnf;aumif; pdwftm;
xufoefr_ r&S=d uacs? xko d @dk r&S±d rkH #omv#if r[kwaf o;? olwpfyg;ukyd if acsmufweG ;f vkud =f ujyefonf?
aemufqHk;Y pma&;oltay:odk@ 0kdif;I yHkcs=uavonf? 0kdif;I tusyfudkif=uavonf?
0rf;a&;ta=umif; 0wˆKrsm;udk ta&;&/ tom;& cufcJaecsdefwGif ‘vGrf;’a&;ta=umif;
0wˆ K rsm;uk d a&;om;&ef pOf ; pm;ae&aom pma&;ol t aeES i f h xd k Z mwf n $ e f ; ud k 0wˆ K tjzpf
jyefvnfa&;om;&ef aemufqHk;Y acgif;ndwfvkduf&jcif;r#om jzpfawmhonf?
wif a tmif

64
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

q&mAef;armfwifatmif
arG;ae‹trSwfw&

±k;d rwku
d yf JG (1963 = 0wˆK)
twGuf
pma&;ol . trS m
'kwd, urBmppf}uD;. umvjzpfaom ouU&mZf 1942 ckESpfrS 1945 ckESpfrsm;twGif; oHk;ESpf
omomcef@r# *syef vufeufukdifwyfrsm;onf jrefrmEdkifiHtm; odrf;ykduftkyfpkd;vsuf jrefrm
wrsdK;om;vHk;ukd ±kdif;±kdif;pkdif;pdkif; !‡if;yef;ESdyfpufum jyif;jyif;xefxef u|efðycJh=uavonf? ,if;odk@
*syefvufeufudkifwyfrsm; jrefrmEdkifiHudk odrf;ydkuftkyfpdk;vsuf jrefrmtrsdK;om;rsm;udk u|efðyaom
tcsdefumvtm; jrefrmEkdifiHorkdif;. “arSmifusaomumv” [lI rSwfwrf;wif ac:a0:=u&vdrfhrnf
xifayonf?
“tm&Swkduf omwlnDr#a&;”[laom aºuG;a=umfoH vdrfvnfcsufa=umifh *syefwkd@ukd tm;udk;
,Hkpm;cJh=uaom jrefrmtrsdK;om; trsm;tjym;onf ausmtcscH&awmhrSyif *syefwkd@udk "m;jyrsm;
tjzpfjzifh em;vnf odjrif=uaomtcsed w f iG f *syefzufqpfrsm;ESihf uifaywkid af c: ppftm%mykid rf sm;onf
jrefrmtrsdK;om;rsm;tm; aumif;pGm ezm;xdk;+yD;av+yD? ,m;Ir#yif rvl;0Hhrv_yfEkdifaom b0tajc
taewGif jzpfaeav+yD?
rnfuohJ @kd yifjzpfapumrl Om%ftajrmftjrifEiS hf jynfph v kH suf ol&owWv d nf; &S=d uaom zufqpf
qef@usifa&; acgif;aqmif}uD;rsm;u rvl;0Hhrv_yfEdkifavmufatmif qdk;&Gm;usyfwnf;vSaom *syef
ppfzdeyfatmufrS jrefrmtrsdK;om;rsm;udk a&G;Ekwfu,fwif&ef v_H@aqmfpnf;±Hk; cJh=uavonf? oufpGef@
qHjzm; aqmif&GufcJh=uavonf? ,if;a=umifh jrefrmtrsdK;om;rsm;onf *syefvufeufudkifwyfrsm;udk
&J&J&ifh&ifh xºuGwkdufckdufvsuf rdrdwdk@udk,fudk arSmifusaeaom orkdif;umvrS vGwfajrmuf
apcJh=uavonf?
,if;okd@ jrefrmtrsdK;om;rsm;u zufqpf*syefwdk@udk wkdufcdkufcJh=uaom ta=umif;t&mESifh
tjzpftysufrsm;udkvnf; tuQ&mwifolrsm;uwifvsuf armfuGef;xkd;olrsm;uvnf; xdk;cJh=u
avonf? okd@&mwGif T“±kd;rwdkufyGJ”ta=umif;onf vlodtifrwef enf;yg;vSaom oifwdkif;0wf
awmifay:u&if trsdK;om;rsm;. *syefqef@usifa&; ppfyGJuav;wyGJ. ta=umif;t&m tjzpftysuf
r#om jzpfavonf? xdktjzpftysuf ta=umif;t&mESifh ppfyGJta=umif;udk armfuGef;a&;xkd;jcif; rðy=u
ao;onfhtwGuf 18 ESpfcef@r# =umjrifhcJh+yD;rS pma&;olu armfuGef;a&;xdk;&ef tm;xkwfwifjyvkdufjcif;
r#om jzpfygownf;?
Aef ; armf w if a tmif
65
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

q & m A ef ; a r mf w if a t m if od k ‹ t rS wf w & rsm;

(u)

u|efawmf ±kyfyHkv$mtzGJ@tEGJ@ a&;cJhonfrSm tESpf (40)


eD;yg;&Sd_yD[k qdkEdkifonf? ay;pm vufrSwfxdk;_yD;rS ajymp&m
arhusefI atmufem;u jznfh&onfh oabmrsdK;qefqef?
aemufjznfh?a&;csifvmojzifh jyefvnfazmfjyaejcif;vnf; ygonf?
odk@aomf pmjyefzwf-unfhaomfvnf; u|efawmfa&;zGJ@cJhaom yk*~dKvfrsm;
tay: cHpm;csuf rajymif;? xifjrifcsuf rajymif;? a&;_yD;rS atmufem;u
xyfjznfh&onfh oabmrsdK;oufoufr[kwf? u|efawmf. pmayrsm;udk
jyefvnf oH;k oyf-unfo h nfh oabmjzpfonf? ,if;±kyyf vkH m$ tzG@J tEG@J rsKd ;
b,fyHka&; jzpfvmonfudk jyefvnf awG@&Sdcsuf oabmvnf;ygonf?
olwdk@ta-umif; jyefa&;aeaomtcg cHpm;csuftopfrsm; ay:vmwwfonf?
pa&;zG@J pOfuvnf; cHpm;r+jzifah &;cJoh nf? udkatmifqef;/ ukdA[def;/ udkAaqG
ponfjzifh tpOfvkdufazmfjyjcif;rSm cHpm;r+csif; qufpyf aeaoma-umifhjzpfonf?
olwkd@oHk;a,mufpvHk;rSm touft&G,fu rwdrf;r,drf;? uGmvS (1)ESpf/ (2)ESpf
avmufomuGm-urnfxifonf?
rsufarSmufacwf jrefrmhEkdifiHa&; orkdif; wGif arhcsefz,fypfIr&aom qdk&S,fvpf0g'tay:
tajccHaom EkdifiHa&; ygwD}uD;ESpfckudk wnfaxmif cJh-uonfh Adokum acgif;aqmifrsm; jzpf-uonfukd
jiif;I &rnfrxifay?
olwkd@ESifh odonfrSm tESpf(50)cef@ &Sd_yD? wkdif;jynfuvnf; odaeolrsm; jzpf-uonf?
ausmif;om; b0uwnf;u cifrifcJholrsm; jzpfI vnf; olwkd@udk u|efawmfcHpm;ovkd a&;jc,fjycJh
jcif;jzpfonf? xk@d a-umifyh if rlvu“vlukd avhvmjcif;”[k acgif;pOfu¾ owfrSwfcJhjcif; jzpfonf?
66
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

olwkd@onf EkdifiHa&; orm;rsm;jzpfI olwkd@ESifh pmEka&;ol/ EkdifiHa&; pdwf"mwf&Sdol wpfa,muf


xdawG@cHpm;r+rsm;udk jc,fa&;onfhtcg EdkifiHa&; tjzpfod&if; udkwifatmifESifh &if;ESD;vmonf?
aemufcu H m;uav;rsm; rawmfwq ygomG ;wwf odk@aomf i,faygif; ausmif;aezufwa,mufvdk
onf? u|eaf wmf olw@dk ukd Ekid if aH &;orm;rsm;tjzpf wa,mufudkwa,muf em;vnfvmcJh-uonf?
tuJrjzwf? ol pmayavmu0if&ef opfawmvkyfief;udk pGef@
u|efawmf ±kyfyHkv$mtzGJ@tEGJ@ a&;aom um jynfrq S if;vm_yD; u|eaf wmfEiS hf awG@aomtcg
tcg cifrifolrsm;xJrS acwfESifh ,SOfòydifay:xGef; wm&mtwGuf aiGawGoHk;yg[k u|efawmfhudk aiGyHk
vmcsed w f iG f pdwv
f y+ &f mS ;vmum a&;jzpfomG ;wwf tyfuwnf;u olu|efawmfhtay: ,Hk-unfr+udk
onf? u|efawmf pdwf0ifpm;aomoludk a&G;jc,f tHh-o&onf? u|efawmfu aiGvufrcHaom tcg
wwfonf? vcay;p&m rvkdbl;/ oufouf,Hk-unfcsufeJ@
pmay tEkynm&Sifrsm;vnf; ygonf? ulnDrSm[k oluajymonf? xdkpOfu wm&m
Aef;armfwifatmif ±kyfyHkv$mudk 1952 u a&;zGJ@ r*~ Z if ; ud k ±+ r 0yH k E S d y f p uf w G i f ±k d u f o nf ?
cJhonf? xdktcgu olonf tif;pdefaxmiftwGif; udkwifatmifu naebufqkd a&mufvmwwf
Y &Sad epOfujzpfonf? acgi;f pOfukd “Aef;armfwifatmif onf? cifAsm; jyef/ usefwmawG u|efawmf -unfh
odk@r[kwf e&odefaxmifrS olykeftusOf;om;”[k ay;r,f/ cifAsm; yifyef;aer,f[k ajymonf?
wyfcJhonf? nbufwiG f usa&mufvmwwfaom y±kzwfjcif;/
azmifyw d jf cif; paom tvkyrf sm;udk olu vkyaf y;
(c) onf? xdktcgu wm&macgif;pnf;wGif wGJzuf
“y'krRm-umyGifh tòyH;&Sif” ocifA[def; t,f'Dwm Aef;armfwifatmif[lI wyfcJhonf?
ta-umif; jyefvnf azmfjyaomtcg “u|efawmf ol@t&ifu wGzJ uft,f'w D mtjzpf ulnaD qmif&u G f
ESifh tcifrifqHk;/ t&if;ESD;qHk;/ em;tvnfqHk;/ ay;olrsm;rSm armifpnfoEl iS hf rif;&Siw f @dk jzpf-uonf?
tvk d v m;qH k ; rd w f a qG r sm;teuf ” [l a om aemufwpfa,muf &Sdao;onf? olu
0daooudk oHk;cJhonf? ,ck Aef;armfwifatmif ocifjroef;? Adkvfvif;,kefu ocifjroef;udk
udkvnf; ,if; 0daoojzifhyif oHk;&ayrnf? ac:vmum rdwq f ufay;_y;D wm&mwGif t,f'w D m
trSet f m;jzifh udw
k ifatmifEiS hf u|eaf wmf cef@ay;zkd@ ajymonf? ocifjroef;udk yxrqHk;
rSm i,faygi;f r[kw?f ausmif;aezufr[kw?f 1946 awG@&jcif;yif? u|efawmf. r*~Zif;rSm t,f'Dwm
w&mr*~Zif;xkw&f ef jyifqifaepOf ol@xrH S pmcsi;f tzG@J 0ifrsm; cef@xm;Ekid af vmufatmif tajctae
qufoG,fI od&jcif;jzpfonf? ol &efukefodk@ rsm; r&Sad o;a-umif;/ ±H;+ aeao;a-umif;/ u|eaf wmf
jynfrS qif;vmaomtcg vlcsif; awG@&zl;onf? wpfa,mufwnf; tukefvkyfI&aom vkyfief;r#
xdkrSpI cifrifoGm;jyefonf? xkd@aemuf xdawG@r+ omjzpfa-umif; ajymjy&onf? ocifjroef;rSm
rsm;vmonfhtavsmuf cifrif &if;ESD;oGm;awmh axmifrSxGufvmcgp pmaybuf vkyfcsifae[ef
onf? u|efawmfhxH pmjzifh qufoG,fpOfuyif &Sdonf? aemif ocifjroef;onf “rrdk;aqG”
olonf u|efawmf.pmrsm;udk zwfzl;aeonfudk 0wˆKjzihf emrnf&um pmayavmuod@k a&mufvm
awG@&onf? u|efawmfESifhrawG@rD ol@twdwfudk onf? oHvdkuf"mwfuJhodk@ pmayt,ltq wlol
u|efawmf rod? u|efawmfuvnf; rpyfpk? ol@udk rsm; vma&muf pka0;wwf-uonfh oabmyif?
67
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

udwk ifatmif “wm&m” t,f'w D m pm;yGJ -urf;aoma-umifh jzpfrnfxifonf? EkdifiHa&;


wGif&SdpOf olESifhwcgyJ tzktxpfuav;ESifh óuHzl; a0zefpma&;v#if oluenf;enf; -urf;wwfonf?
onf? wpfnae u|efawmf apmapmjyefoGm;&m ol@udk xrif;zdwfau|;rnfh oluvnf;
aemufae@reuftapm ±dkuf_yD;om;rsm;udk -unfh renf;? rsm;vSbdjcif;? zdwfwkdif; u|efawmfhudk ac:
aomtcg u|efawmf róudufaom uAsmwyk'f onf? rac:onf r&Sd? u|efawmfESifh yg&*l wGJae
ygvmonf? onfudkodI u|efawmfhudkzdwfwkdif; yg&*ludkyg ac:
“tm;emwmeJ@ xnfv h u
dk wf m/ vlu,kd wf idk f aponf? olESifh u|efawmfhae&m a0;aomfvnf;
vmay;wm” wul;wu vmzdwfwwfonf? xrif;aumif;
‘[if æ’ [if;aumif;udk olwa,mufwnf; rpm;csifonfh
onf u pI wa,muf E S i h f w a,muf oabm? u|eaf wmfu h kd !Smonfh ae&mwGif ol@ tjyif
em;vnfoGm;-uonf? ESpaf ,mufr&S?d naebuf òrŒd xJrS tdrjf yef-uv#if
udkwifatmifrSm tifrwef tm;emwwf u|eaf wmf@ukd tdrt f a&mufjyefy@kd _y;D rS c&D; taxmuf
onfhol/ olum; cspfzG,f&maumif;onfhol/ qef@ cHI ol@tdrfjyefonf? ajymr&? bwfpfum; vl-uyf
usifbufajym&rSm 0efav;ol? vk@d rsm; xdik cf w
kH pfae&m&Sv d #if u|eaf wmfu h o
kd m twif;
vl y H k u ±k y f a csmacsm? t&yf t armif ; xkid af ponf? b,fawmhrS ol@xikd cf idk ;f Ir&? ol@t&yf
aumif; aumif;? awmifah wmifh wif;wif;? i,fpOf ESihf uke;f uke;f uGuG rwfwyf&yfvu dk of nf? b,fvrdk S
upI tm;upm;orm;? vufa0S@yifxkd;onf[k ajymIr&? olEiS h f oGm;v#if !‡mvGe;f I pdwn f pf&onf?
ol@pum;&dyfxJrS od&onf? r[maqG 0wˆKxJu 1976 ckEpS u f &Sr;f jynfe,f twlomG ;-u&m
Zmwfvu dk yf tkH wkid ;f ? ol 0wfpm;qif,ifykH [efyef atmifyef;òrd@odk@ ntcsdefrawmf &xm;qdkuf
ut*Fvyd af cwfu yHt k wkid ;f [k qd&k rnf? bavZm onf? &xm;u -um-umr&yf? qif;aomtcg vl
ukwf teuf0wfv#if acgufxm;aomem;ywfudk -uyfI tayguf0wGif ydwfqdk@ae&m udkwifatmif
vSef0wfwwfonf? acwfay: t0wftpm;udk u u|eaf wmfu h kd a&S@uqif;aponf? olu aemuf
olr0wf? &Syftusôvufwkd tuGuf0wfv#ifyif u ausmfv$m;qif;&m &xm;a&GŒpOfwGif renf;
a&S;qiftuGufukdom 0wfonf? pwD&D,kdaw; qif;&onf? yvufazmif;ay: ,kdifwd,kdifwkdifESifh
olem;raxmif? a&S;oDcsi;f om óuu d of nf? u|eaf wmf u|efawmfwkd@ ajccsrdawmh udkwifatmif ygrvm?
ESifhawG@v#if a&S;oDcsif;udkom wD;ckdif;aeonf? ‘vlwa,muf jywif;aygufu ckefcswm
olu *E W0ifpmay tEkynmrsm;udk jrwfEkd;onf? &dycf eJ jrifvu dk w f ,f? tefu,f OD;wifatmifvm;
t*Fvdyf±kyf&Sif-unfhv#if *E W0if0wˆKrsm;udk ±kduf rodbl;’[k twlvkdufygvmol wlruav;u
ul;onfhum;udk -unfhwwfonf? pkd;&drfoHESifh ajymonf?
vlcspfvlcifuvnf; aygygbdjcif;? olESifh u|eaf wmfw@dk wxdwx f w d ?f &xm;wGJ vGef
twl vrf;av#mufoGm;v#if wae&m awmfawmf oGm;rS wzufro S v H rf;udk jzwfausmI f vm aeaom
ESifhra&muf? E+wfquf_yD; &yfpum;ajymae&onf udkwifatmifudk va&mifatmufwGif awG@vkduf&
ESifh c&D;rwGif? olum; cspfpzG,f&m vlwa,muf? awmhonf? r[maqG 0wˆKxu J Zmwfvu dk t
f wkid ;f
zqyv tpdk;&uawmh ol@udk rsufrkef;usdK;yHk & yif? onfawmhrS &ifat;oGm;-uonf? u|eaf wmf
onf? vif;,kef*sme,f/ owif;pmwkd@wGif ta&; omqdkv#if a&$anmifygoGm;rSm aocsmonf?
68
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

u|eaf wmf OuUX rjzpfapvkjd cif;a-umifh jzpfonf[k


em;vnfonf? udkwifatmifvnf; odonf?
u|eaf wmfvnf; odonf? u|eaf wmfu udw k ifatmif
udk vkyf&efajymonf? olu jiif;onf? aemufqHk;
wG i f u|ef a wmf u cif A sm; OuU X vk y f w m[m
u|efawmfvkyfwmeJ@ twlwlygyJ[k ajymrS ol
vuf c H o nf ? wu,f v nf ; ES p f u d k , f h w pd w f ?
pma&;q&mor*~. a-unmcsuf pmwrf;rl-urf;
udk u|efawmfua&;onf? olu ol@vufa&;ESifh
ul;um ol@a&;[efav;xnfh_yD;wifjy&m vufcH
twnfðy-uonf? u|efawmfh vufa&;jrifv#if
ol w k d @ vuf c H - urnf r[k w f r S m aocsmonf ?
u|ef a wmf w k d @ ES p f a ,muf òyH ; -unf h r d - uonf ?
ud k w if a tmif OuU X vk y f w m[m u|ef a wmf
vk y f w meJ @ twl w l y gyJ [ k em;vnf c J h - uonf
r[kwfygvm;?
1962 æ
‘b,femoGm;ao;vJ’ urBmat; pmaynDvmcH}u;D wGif u|eaf wmf
‘bmrS rjzpfygbl;’ wkd@ twGif;Y uGJvGJr+/ tjiif;yGm;r+ ay:cJhonf?
oltm;emI rajymwmjzpfrnf? &xm; aqG;aEG;yGJrsm;wGif udkwifatmifonf
xGufaepOf jywif;rS ckefcs&onfrSm rembJ &Sdygh u|efawmfhbufucsnf; aeonf? wcsdK@u raus
rvm;? u|efawmfhtay:wGif Tr# !‡monf? vl eyf-u? u|efawmfhtay: yk*~dKvfudk;uG,fr+ &Sdae
wzufom;tay:wGif !‡monfo h ?l udw k ifatmif onf[k ol@crsm a0zefc&H onf? wu,fu yk*Kd~ vf
ES i f h t wl u|ef a wmf anmif w k e f ; / ysOf ; rem;/ ud k ; uG , f r + r [k w f ? ud k w if a tmif o nf vl n h H
atmifyef;/ uavm/ awmif}uD;/ [kdyHk;/ tif;av; r[kwf? u|efawmfuvnf; bmaumifrSr[kwf?
paomae&mrsm;okd@ c&D;twloGm;cJhzl;&m oln‡m ol u|efawmfhudk em;vnfonf? wa,mufudk
wmyHkukd ydkod&onf? wa,muf em;vnf - uonf ? u|ef a wmf h u k d
em;vnf o jzif h ,H k - unf o nf ? u|ef a wmf w k d @
(*) ESpfa,muf yg0ifaom tpnf;ta0;rsm;wGif
1963? olyg0ifpum;ajym&efajym&m olu “u|efawmf
pma&;q&m or*~z@JG pnf;pOf u|eaf wmfu h kd ajymcsiw f mawG cifAsm;u ajymaewmyJ/ bmajym
udkwifatmifu OuUX vkyfapcsifonf? tajc zdk@ vkdrSmvJ/ _yD;a&maygh”[k ajymonf?
taeray;? u|ef a wmf h u d k qef @ usif o l w pk u EkdifiHa&;&m/ pmaya&;&mESifh ywfoufI
uef@uuG of nf? olw@dk u udw k ifatmifukd OuUX u|efawmfwkd@ wkdifyif-uonfu rsm;onf? 1960
wifonf? udwk ifatmifudk OuUX jzpfapjcif;xuf avmufu atmifvif;. “t±dkif;pHy,f”ESifh ol.
69
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

“rr}uD;” 0wˆKwkd@ pmayAdrmef 0wˆKqk yl;wGJ&cJh awmfvSefa&; pma&;q&mb0wGif u|efawmfESifh


-uonf? udw k ifatmifu r,l? jiif;onf? u|eaf wmf pawG@-uonf? ”
ESifhwkdifyif&m oljiif;vkdjcif;ukd u|efawmfvufcHcJh ol@pmzwf_yD; olESifh xdawG@pu ol@udk
onf? pmayqk,&l ef jiif;a-umif; owif;pmwku d f pdwful;,Of awmfvSefa&;orm; pma&;q&m[k
rsm;okd@ xkwfjyef a-ujimcsufukd u|efawmfha&;ckdif; jrifcJhonf? pdwful;,Of[laom pum;vHk;ukd
I u|efawmfa&;ay;cJh&onf? `Romantist' [laom t*Fvyd pf mvH;k t"dym` ,f
r*~Zif;wapmifwGif wcgu u|efawmf jzifh ,lIa&;jcif;jzpf.? pdwful;xJwGif rdrdjzpfcsif
bmrSra&;? ukdwifatmif vGwfvmaomtcg aom awmfveS af &;orm;b0udk qdv k o
dk nf? olEiS hf
zwf-unfh_yD; olvnf;ra&;? pmzwf_yD; oabm odp 1947 ckESpfwGif ol. “bkef;armif wa,muf
aygufoGm;[ef wlonf? ol@udk u|efawmfu wnf;&,f” 0wˆKudk wm&m r*~Zif;wGif a0zefcsuf
bmr#ajymonfr[kw?f pmaycspf vli,ft,f'w D m a&;&mwGif pdwful;,Ofbuf ,drf;onfhoabm
opfrsm; ,if;r*~Zif;od@k a&mufvmrS olEiS u hf |eaf wmf a&;cJhonf?
wkdifyifrxm;bJ twla&;oGm; jzpfoGm;-uonf? pdwful;,Ofonfh pum;vHk;rSm t"dy`m,f
udw k ifatmifEiS hf u|eaf wmfw@dk xdawG@ru + kd raumif; r[kwf? pmayoabmw&m; a&;&mwGif
jc,fa&;&mwGif udkA[def;enf;wl em;tvnfqHk;/ pdwu f ;l ,Ofpmay[k u¾&So d nf? bmomjyef a0g
tvkdvm;qHk;[laom 0daooudk cHpm;r+jzifh a&; [m&jzpfI rl&if;pum;vHk;uJhodk@awmh rwdus?
vkdufjcif; jzpfonf? udak tmifqef;u udkA[def;udk Romance [k
u|eaf wmf udw k ifatmifEiS hf odu|r;f vmcJh
onfrSm uG,fvGefonftxd ESpfaygif; (30) &Sday oHk;cJhonf?
_yD? tcifrysu/f &if;ES;D r+ rysu/f oabm wku d q
f ikd rf + ol o nf awmf v S e f a &;orm;/ e&od r f
rysuf/ aemufqHk;tcsdeftxd ,Hk-unfcsufcsif; axmifrS tusOf;om;/ ygarmuQ ponfh b0rsm;
uGJvGJonf[lI r&SdcJh? pcef; tqifhqifhwkdif; vuf udk EkysdKpOfu pdwful;,OfcJhrnf? olonf wufºuG
wGrJ ðzwfcb hJ ;l ? olwpfa,mufom&So d nf? ol tkwf aom pdwful;,Oform;jzpfI olpdwful; ,OfcJh
eH&-H um; a&mufomG ;onft h cgom aysmufomG ;onf? onft h wkid ;f wu,fjzpfvmonf? aemufyikd ;f wGif
olonf orkdif;usrf;/ '\eaA'usrf;/ ody`Husrf;
(C) rsm;òypk o nf ? ta&;tom; tzG J @ tEG J @ vnf ;
1952 ckESpfu ol e&odrfaxmifwGif &SdpOf *E W0if[ef ygvmonf? ordkif;usrf;rsm;a&;&if;
ol@±kyfyHkv$mudk onfvdk a&;zGJ@cJhonf? rSefeef;&mZ0ifa&;[ef pGJvmovm; rod?
“oHwkdif tkwfeH&Hcef;um; ol. 0wˆKxJrS ol uG,fvGefaomtcg u|efawmfonf
‘e&odrfaxmif’r[kwf? ykvdyf±Hk;}uD;. tcsKyfcef; rar#mv f ifah om tvkyw f pfck vkyaf y;&onf? ,if;
jzpf.? olum; zqyv tpkd;&. tusOf;om; onfum; tjcm;r[kw?f ol. *lypkH u H kd a&;qGaJ y;&
jzpfaeav_yD? 0wˆKxJ&Sd ‘e&odrfaxmif’wGif;rS jcif;yif? txyf av;xyf?
olykef tusOf;om; r[kwfawmh_yD? }uD;pOfi,fvkduf qifhxm;onf? tcsdK;us
e&odrfaxmifwGif;rS olykef 0wˆKZmwf qifx h yfxm;onf? atmufq;kH xyfu teufa&mif
vrf ; ud k pd w f u l ; vsuf & S d p Of (0g) pd w f u l ; ,Of ausmufjym;/ q&m}uD; ocifukd,fawmfrd+if; *l
70
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

Adrmef. vufusefausmufjym;udk oHk;cGifh&onf? i,frsm;u &Gwfqdk-uonf? tar&duef omoem


txyf xyfqifhrsm;rSm teDa&mif/ yxr ausmuf a&; wuUov kd w
f pfcrk S bmoma&;bG@J &cJo h l odumQ
jym; teDudk&Smonf? udktkef;u t}uHay;I *0H awmf& "rRq&mwpfOD;u a[majymonf? reuf
ausmufudkoHk;onf?udktkef;rSm pdef@*sdef;eef;awmf bufwGif tdrfwGif qGrf;au|;cJhonf? "rRq&mu
ESifh u&ifrvifeef;awmf. jrefrmoHtrwf}uD; udkwifatmifudk “wkdif;ðy/ jynfòy pma&;q&m”[k
a[mif;jzpfonf? wae@v,f udt k ek ;f u u|eaf wmf ac:onf? vli,frsm;u ol. t±k;d tk;d udk vufqifh
wkd@ESpfa,mufudk yef;qkd;wef;vrff; [dkw,fwpfckY urf;*lodk@ o,faqmifcJh-uonf? ok\efajrwGif
xrif;au|;onf? ol um;ay: t&ifa&mufaepOf yef;acGrSyef;rsm; jyef@usJvsuf&SdcJhonf? trsdK;orD;
udktkef;ESifh u|efawmf wkdifyifjzpf-uonf? wdk@.&ifbwfwGif yef;acGrsm;rSyef;rsm; tjrwf
‘udkwifatmif -unfh&wm wrsdK;yJ’ wEk;d xd;k xm;-uonf? onfwcgyJ awG@&zl;onf?
‘[kwfw,f u|efawmfhaqGrsdK; q&m0ef *lay:wGif pHy,fyef;rsm; vmcswwfonf[k -um;&
&Sdw,f’ onf? udkwifatmifudk cspfcifol aygonf?
[dkw,frSwef;_yD; orm;awmf}uD;xH wef; u|efawmfonf udkwifatmif. *lay:odk@
armif;oGm;onf? aemufwae@ udkwifatmif eDjref;aom aomfuyef;wcufudk wifvkduo f nf?
tcef;eHygwf (1)odk@ a&mufoGm;awmhonf? om;trd r sm; tv,f r S ol . ZeD ; onf o nf
ukdwifatmif*ludk }uD;-uyfay;&rnfh Adok u|ef a wmf . vuf a rmif ; ud k u k d i f & if ; rsuf & nf
umq&m udo k *d Eô iS hf om;jzpfol A[de;f atmifw@dk oxHk awGawG usaeonf? u|efawmfonf *ltxuf
bufomG ;um *0Hausmufukd wl;,l o,faqmifchJ qif&h dS a&$0ga&mifxufrS -u,feu D kd -unfv h udk o
f nf?
-uonf? -u,feDonf aea&mifatmifwGif 0if;yvsuf?
*0HausmufrSm rkd;'%f/ av'%f/ ae'%f
cH&av oH"gwfrsm;ygI rmausm odyfonf; eD&J
vmonfukd awG@&I auseyfrdonf? tay:qHk; '*k e f w m&m
txyfwGif a&$0ga&mif atmufcHay:wGif -u,feD (pHy,fjzL r*~Zif;/ -o*kwfv/ 1985)
tyGihf qifovku d o f nf? odyyH` nm/ jrefrmr+pmay/
tEkynm/ pnf;vHk;nD!Gwfaom vlxktiftm;
[laom ol. ±kyyf v kH m$ udk uk,
d pf m;ðyonfh oauFw
jzifh *ludk azmfjcif;jzpfonf?
tkwf*l tacsmowf_yD;aomtcg oGm;
-unfh-uonf? cspfrdwfaqGrsm;ESifh rdom;pkwdk@
ygonf? ukdtkef;u u|efawmfhudk vmac:onf?
udktkef;u aomfu}uD;yef;wpfcuf ,lvmay;
onf? *lay:wGif u|efawmfwif&eftwGuf ,lvm
ay;jcif; jzpfonf? yef;cufu teD&ifh?
tokb csonfah e@u olajrae&mab;rSm
"rRaw;oH xGufay:vmcJhonf? u&if trsdK;orD;
71
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

q & m A ef ; a r mf w if a t m if od k ‹ t rS wf w & rsm;


(1) 23 - 10 - 98 ae@onf jrefrmjynf jynfcspfpmqkdawmf
}uD;ESifh awmfvSefa&; acgif;aqmif}uD; Aef;armfwifatmif uG,fvGefwm
tESpf (20) ajrmuf &SdoGm;+yDjzpfonf?
(2) olonf ppf+yD;acwf jrefrmjynf trsdK;om;jynfcspfEdkifiHa&;
acgif;aqmif yk*~dKvf}uD;wOD; jzpfonf? xdk@jyif xif&Sm;ausmf=um;aom
pmayynm&Sif pma&;q&m}uD;ESifh orkdif;ynm&Sif wOD;vnf;jzpfonf?
‚if;onf onf;cHpdwfESifh ZGJvHk@v owWd}uD;rm;olvnf; jzpfonf?

(3) usaemf 1957 Zlvdkifv ppfwyfrS xGuf&+yD;


aemuf “Armjynf w±kwfjzL qef@usifa&;ESifh e,fcsJŒqef@usifa&;
aumfrwD” OuUXtjzpf aqmif&GufpOf ‚if;onf 'kOuUX tjzpfESifh
vnf;aumif;/ aemuf 1960 usaemf q&m}uD; ocifudk,fawmf
r_dif;ESifh jynfwGif; +idrf;csrf;a&; aqmif&GufpOf usaemfwkd@.
jynfwGif;+idrf;csrf;a&; tzGJ@ twGif;a&;rSL;rsm; tzGJ@0ifrsm;
tjzpfvnf;aumif; yg0if aqmif&Guf cJh&mYvnf;aumif;
twlwuG pnf;a0;yGJrsm; xdkifjcif;ESifh e,frsm;odk@twl w&m;
a[m xGufjcif;wdk@jzifh awG@óuHxdawG@&if;ESD;cifrifcJhygonf?
(4) ,if;wGif u|efawmf owdðycsufrSm ‚if;onf
wdkif;jynfESifh jynfolwkd@udk rsm;pGm cspfjrwfEkd;wwf+yD; ol@
aqmifyk'fjzpfwJh rdrdacwfrSm rdrdykcHk;ay:usvmwJh wm0efawGudk
ausyGefatmif vkyfaqmifa&;udk rsm;pGmtav;xm;+yD; tr_udpP
wm0efawGudk óud;óud;pm;pm; ausyGefatmif aqmif&GufyHkukd
awG@&onf?
(5) ‚if;onf ukd,fa&;udk,fwmt&/ pD;yGm;a&;
=uyfwnf; qif;&Jr_awG awG@óuH cHpm;ae&aomfvnf; EdkifiHa&;
wm0efwdk@udk rysufruGuf OD;vnfroHk aqmif&GufcJhonf
udkvnf; owdðyrdonf?
72
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

(6) aemuf usaemf owdðyrdonfrSm }uD;vnf; jzpf+yD;/ vuf0o J rm;wOD;u a&;om;&m/


tpdk;&u ‚if;. awmfvSefa&; ZGJowWdudk csdK;ESdrf wpHkw&m xl;jcm;onfh EkdifiHa&;tawG;tac:awG
zsufqD;&eftwGuf axmift}udrf}udrf cscJhaomf ygEidk o
f jzif/h ordik ;f ynmyd+k y;D ºu,
G 0f Ekid v
f @kd wpHw
k &m
vnf; ‚if;vkyfoifh vkyfxdkufaom awmfvSefa&; aumif;rGefEkdifonfom jzpfonf[k usaemfh tjrif
wm0efrSefor#udk rwGef@rqkwf ZGJowWd}uD;rm; udk wifjyawmhrS pdwo f ufom&m &oGm;yHk &onf?
pGmjzifh rqkwfrepf vHk;yrf;tm;xkwf vkyfaqmif (9) aemuf t"du xl;jcm;csufwckrSm
oGm;cJhol jzpfonf? ‚if;onf awmfvSefa&;. raumif;qkd;0g; &efol
(7) ‚if;onf wm0efodpdwf }uD;rm; wkd@tay:wGif jywfjywfom;om; wif;wif;rmrm
onf? wpfcgu 1960 avmufwGif tv,fydkif; oabmxm;+yD;/ a0zefwdkufckdufwwfaomfvnf;
Armjynf a&eH a csmif ; avmuf w G i f usaemf E S i f h rdrd.awmfvSefa&; bufawmfom; &Jabmf&Jbuf
OD;wifatmifwdk@ nw&m;yGJwckwGif w&m;a[m wkd@tay:wGif vGefpGmpdwf&Snf+yD; El;nHhaysmhaysmif;
ae=uonf? OD;wifatmif+yD;I usaemfa[maepOf pGm qufqHwwfjcif; jzpfonf?
usaemf w pH k w &mrod b J vl w pk wa,muf (10)acgi;f aqmif}u;D Aef;armfwifatmif
ESpfa,mufu ppft0wftpm;ESifh yg0if+yD; w&m; rSm 1978 ckESpf atmufwkdbm (23) &ufae@wGif
yGaJ ESmuf,u S &f ef 0ifvm&m/ OD;wifatmifu w&m; ol@touf(60)eD;yg;wGif tqkwfuifqm a&m*g
pifjrifhu qif;oGm;+yD; xdkvlpkudk w&m;yGJ }uD;=uyf jzifh &efukefòrdŒwGif uG,fvGefoGm;&av+yD?
olrsm;ESifhyl;aygif;I wae&modk@ qGJac:vmum (11) olonf ol@0g'twdkif; ol@acwfwGif
‚if;wdk@ vkdvm;csufudk ar;jref;+yD; twef=um rdrdykcHk;ay: usa&mufvmaom wm0efudk ausyGef
jiif;cHkajz&Sif;cJh+yD; ‚if;vlpkudk jyefoGm;apcJhonf? atmif xrf ; aqmif o G m ;cJ h a om wk d i f ; jynf .
xdk@a=umifh u|efawmfhudkvnf;aumif;/ w&m;yGJudk awmfvSefa&;orm;}uD; jzpfayonf?
vnf ; aumif ; wpH k w &mrxd c d k u f b J w&m;yG J
acsmarmpGm +yD;qH;k oGm;cJo h nf? xdu k pd P aemufae@rS av;pm;pG m jzif h æ
usaemf od & avonf ? wk d u f y G J E S i f h yËd y uQ u d k
usaemfESifhw&m;yGJ rxdcdkuf&atmif OD;wifatmif
Ad k v f r S L ;csKyf a [mif ; ausmf a Zm
u =um;0ifaqmif&GufcJhayonf? aESmifh,Sufol
rsm;rSm qdk&S,fvpfawGjzpfa=umif; od&onf? (17 - 8 - 98/ uGefrif;òrdŒ)
(8) ‚if;onf onf;cHpw d v f nf; }uD;rm;
onf? OD;wifatmifonf “udv k ekd aD cwf jrefrmEkid if H
orkdif;” pmtkyfudk a&;om;&m tcsdK@olrsm;u T
udpPrSm orkdif;udpPjzpfonf? ol. pmaye,fy,f
r[kwfbJ ru|rf;usifvSbJ orkdif;a&;udpPudk 0if
a&;&rvm;[k jypfwifa0zef=uonf? xdkudpPwGif
‚if;onf jyefracsy? onf;cH+yD; rtDrom jzpfaeyHk
&onf? usaemfu =um;0if+yD; orkdif;ynm&yf
jzpfaomfvnf; xdkudpP Armjynf EkdifiHa&;orm;
73
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

q & m A ef ; a r mf w if a t m if od k ‹ t rS wf w & rsm;

ajr0ok e f a & æ
*k % f ð ytyf w J h {nf h o nf w pf a ,muf u d k
qD ; óud a yawmh æ
0D v sH , d w f p f u d k
em;ae vJ a vsmif ; apaygh æ ?

atmf ' if

(1)
tkwf*lrS t*Fawrsm;u aumif;aumif; rajcmufwwfao;? wcsKd@ae&mrsm;wGif
ukuUdK&Guf 0g0guav;rsm;onf t*Fawom;xJwGif ðryfae =u.? tcsdK‹ ae&mrsm;
wGif vufacsmif;&mwdk@ usdK;wdk; usJwJ? t*Faw ajcmufrajcmuf vufjzifh udkifwG,f
prf;oyf xm;onfh[ef?tkwf*lu jyifnDtqifhav;qifh wifxm;onfh yHkpH? bmr# rqef;?
cyf±kd;±dk;r#om? udkwifatmifu olaov#if rD;±_dŒzdk@ rSmcJhonf? taygif;toif;rsm;u txdrf;
trSwfuav;wpfckawmh usef&pfzdk@ aumif;onf[k ,lq=uonf? okd@jzifh ol@rdwfaqGrsm;onf
ol@ qENtwdkif; tavmif;udk rD;±d_@+yD; ol@wdk@qENtwdkif; t±kd;jymudk *loGif;zdk@ pDpOf=ujcif;jzpf.?
74
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

t±dk;jymukd *loGif;zdk@ pOf;pm;=uonfhtcgwGif '*kef pGm ESpfa,mufwnf; tdyfcJh=ubl;onf? ,ckawmh


wm&mu olyq kH rJG nfqu kd m yH=k urf;xkwaf y;onf? udkwifatmifonf u|efawmfwkd@udk t+yD;tydkif
Adou k mynm ajrmufonf rajrmufonfuakd wmh cGcJ mG oGm;+yD?
rod? ol@&ifxJu cHpm;csuftwkdif; qGJvdkufjcif; 0Dvsb H wfwvm ,dwpf f qdw
k hJ uAsmq&m
jzpfonf[k qdkonf? uG,fvGefonfhtcgwGif ol@rdwfaqG uAsmq&m
tkwf*lay:wGif yef;jcif;oHk;av;jcif; wif atmf'ifu uAsmwyk'f a&;bl;onf? u|eaf wmf onf
xm;onf? wpfjcif;u ESif;qD/ wpfjcif;u opPm atmf'if. uAsmav;udk trSwf&ae avonf?
yef;? jcif;wpfjcif;xJwGifrl bvl;Aif'g opfcGyef; ‘ajr0okefa&/ *k%fðytyfwJh {nfhonf
wcsdK@? r&rf;a&mif vJhvJhajy;vsuf? wa,mufudk qD;óudayawmh æ’
tk w f * l a y:wG i f t±d k ; jymtk d ; xnf h & ef [kwfonf? vlawG terw*~ aoa=u
taygufwayguf &Sdonf? r=umcif ol@t±dk;jymudk onfhteuf aorif;wdkif;jynfvkd ae&mrsdK;rSmyif
*laygux f o
J @kd xnfI h ydwv f u
dk =f uawmhrnf? onf vufcHzdk@raumif;onfh vlawGwyHkwyif? udkwif
vk d E S i f h ud k w if a tmif w a,muf vl @ avmurS atmifurl/ a&muf&mae&mwGif *k%fðytyf onfh
t+yD;tydkif xGufoGm;awmhrnf? {nfhfonf?
,ckyifv#if r&Sdawmh? ol@±kyfuvmyfudk
rD;oò*õv&f m pufacgi;f wkid rf S rD;cd;k rsm;onf wvlvl (2)
vGifhae=u.? u|efawmfESifhol yxrqHk; podonfrSm
u|eaf wmfonf cyfvrS ;f vSr;f tkw*f w l pfv;kH 1948 ckEpS ?f
ay:wGifxkdifum udkwifatmif. aemufqHk;c&D;udk onfwek ;f uolonf‘bke;f armif wa,muf
=unfhaerdonf? *lw0dkufqDrS oduQm& q&m xJ&,f’udak &;+yD;I atmifjrifonfh pma&;q&m w
OD;bjr‡if. atmifjrifcef@nm;onfh qkawmif; a,mufjzpfcgp &Sad o;onf? &efuek u f kd ra&mufao;?
ywˆ e mt+yD ; wG i f ay:xG u f v mwwf o nf h "rR jynfwGif opfvkyfief; vkyfae+yD; wcgw&HwGifrS
aw;oHu qGwfysHΠvGrf;armbG,f? &efukefodk@ qif;vmwwfonf? u|efawmfwkd@u
u|efawmfESifh ukdwifatmifodonfrSm wuU o d k v f a &muf p ? pm±l ; / ay±l ; ? pmwk d a yp
ESpfaygif; 30 &Sd+yD? pmayv_yf&Sm;r_/ +idrf;csrf;a&; uav;awG rawmufwacguf a&;p?
v_yf&Sm;r_/ vlxkv_yf&Sm;r_rsm;wGif u|efawmfwkd@ pifppf udw
k ifatmifonf u|eaf wmfw@dk EiS hf
twl&SdcJh=uonf? b0wuUodkvf wckwnf;wGif acwfòydifjzpfaomfvnf; u|efawmfhxuf 10 ESpf
wwef;wnf; wufI/ pmoifcef; wcef;wnf;wGif avmuf}uD;+yD; pma&;oufvnf; (10)ESpfavmuf
twloifwef; wufc=hJ ubl;onf? b0wuUov kd f apmonf ? ppf r jzpf r D u ‘*sme,f a usmf ’ wG i f
u aemufq;kH xGuv f mcJ=h uawmhvnf; wae@wnf; r[matmif trnfjzifh ola&;onfh 0wˆKESpfyk'fudk
xGufvmcJh=uonf? pkpkaygif; ausmif; oufwGifrl u|efawmf aumif;aumif; rSwfrdaeonf? wcku
oluu|eaf wmhx f uf oH;k ESpaf vmuf yd}k u;D vdrrhf nf? ‘uy`wdef jrifharmif’qkdonfh 0wˆKwdkuav;?
olESifh u|efawmfonf em&Daxmifaygif; aemufwcku ‘qdv k pfwm &d&yd g;’ qdo k nfh t*Fvyd f
rsm;pGm pum;ajymcJh=ubl;onf? &uf&maygif; uAsmwdu k av;udk rS;D xm;onfh ‘wvkid ;f ruav;
rsm;pGm twlaecJh=ubl;onf? vq,faygif; rsm; apmyk’qdkonfh 0wˆKwkd?
75
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

ppf + yD ; awmh ol @ 0wˆ K wk d u av;rsm;ud k cifu rDvD&Smudk;ac:onfh t*FvdyfwyfxJodk@ c%


‘*sme,fausm’f wGif r=umc% zwf&onf? bke;f }u;D 0ifzl;ol? pwD;b&m;om; opfvkyfief;wGif vkyfzl;
ausmif;om;}uD; udka&csrf;ESifh txufwef;v$m ol? c&pf,mefbmom tqHk;tratmufwGif
orD;ysdKuav;wdk@ Zmwfvrf;? aemuf ppfom; }uD;jyif;vmcJhol?
uav;wa,mufEiS hf ujym;rav; wa,muf t u|eaf wmfEiS hf pawG@onfh 1948 ck aqmif;
a=umif;udk a&;xm;onfh ‘cspyf ge@J armifu h ’kd ponfh OD ; ayguf Y ol o nf jynf b uf u tk d ; v,f q G J
0wˆKwdkuav;rsm;udk zwfvm&onf? vGrf;p&m opfawmóud;0dkif;udk *&efcHum udk,fydkifopfvkyf
0wˆK vSvSuav;awG? ief; vkyfaeonf?
onfwkef;u ol@pmuav;awGu EkEk u|efawmfwkd@ ESpfa,mufonf (45)vrff;
vSvSuav;awG/ oludk,fwkdifu pmEkpm,Of ESifh armif*dkrm&Dvrf; (,ck AdkvfcsKyfvrf;) axmifh&Sd
orm;? u|efawmfwkd@uvnf; touf(18)ESpf umum vufzuf&nfqdkifwGif wnaevHk;xdkifI
(19)ES p f a vmuf ? ol @ pm Ek E k u av;rsm;onf pum;awG ajym=uonf? pum;ajym=unfhvkduf
u|efawmfwkd@ &ifxJwGif pGJI usef&pfcJh=uonf? awmhrS xifxm;onfxuf pmzwfE@HS ol jzpfa=umif;
ol@udk (45)vrf;&Sd aoG;aomuf r*~Zif;
wdkufwGif yxrqHk; awG@&jcif;jzpfonf? u|efawmf
wkd@u ausmif;wuf&if; twdktxGmuav;awG
rawmufwacguf a&;aeonfh vufoif pma&;
q&maygupf ? olu ‘bke;f armifwa,mufx&J ,f’
jzifh ausmf=um;pðyaeonfh pma&;q&m? odk@&m
wGif pmayavmuxJodk@ ajcpHkypfI r0ifao;?
jynfwGif opfvkyfief;vkyf&if; taysmfwrf; pma&;
aeonf? onfwek ;f u ol@ukd =unf&h onfrmS ajymif
ajymifa&mifa&mif?
u|eaf wmf yxrqH;k awG@z;l aom udw k if ol E S i f h u|ef a wmf o nf
atmif. ±kyfyHkv$mudk jrifa,mifaeonf? t&yfu em&Daxmifaygif; rsm;pGm
ig;ayq,fvufr/ um,Av aumif;aumif;/
±kyu
f vnf; ±kyaf csm? tar&duef Zmwfvu dk rf if;om; pum;ajymcJ=h ubl;onf?
a&mcf[wfqefEiS hf wlovkv d ?dk eH@oma&mif ydk;aysmh &uf & maygif ; rsm;pG m
pyd@k &yS t
f usô eufjyma&mif ouUvwf abmif;bDwkd
teufa&mif *|e0f u _d f ±SL;zdeyfw@kd jzifh om;em;aeonf? twl a ecJ h = ubl ; onf ?
yg;pyfwiG f t*Fvyd v f yk f 'ef;[D;vf aq;wHuckd v J su?f vq,faygif;rsm;pGm ESpf
t*FvdyfawGaqmif;onfh awmfyDac: umuDa&mif
azmhO;D xkyu f dk vufuudik x f m;wwfonf? t*Fvyd f a,mufwnf; tdyc f =hJ u
pum;udk vSy oGufvufpGm ajymEkdifonf? bl;onf? ,ckawmh - -
aemufrS od&onfrSm olonf ppfrjzpf
76
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

awG@vm&onf? *E W0ifpmayudk ESpfoufol? t xdktcsdeftxd olrEGrf;yg;ao;? opfvkyfief;udk


aemufwidk ;f tbd"rRmudk oif±;dk ukeaf tmif zwf xm; qufvkyfaewkef;? ol@udk,fu ajymifajymif vuf
ol? orkid ;f avhvmol? odyyH` nmudk pdw0f ifpf m;ol? vuf? ajrmufjyifvHkcsnf ESpfeHpyfuef@vef@pif;/
ajymvkduf=uonfh pum;awGuvnf; ig;axmifhig;&m ydk;wdkufyHk tusôtjzLa&mifwkd@udk
tpHk? bm;ewfa&Sm. jyZmwf/ ya'o&mZm wsm 0wfwwfonf? wcgw&HwGif orifa&mif pydk@&Syf
csif ; rsm;/ td k i f ; pwk d i f ; . &D a vwD A wD o D 0 &D / jzifh/ cg;ao;ao;/ &yftkyfum;um;/ vufarmif;
A&if*sD0wfwufoHESifh jr0wDrif;}uD;. txl;xl; ºuGufom;rsm;u awmifhwif;vsuf?
i,fESifh ywfysdK;/ q&m}uD; ocifudk,fawmrdSKif; b0wuUodkvfwGif u|efawmfESifh twl
r[muAsm av;csdK;}uD;rsm;/ 'kwd, jrefrmEdkifiH aecJhpOf wreufwGif wukef;ukef;jzifh acsmifóud
awmf}uD; ysufqD;jcif;/ Ek-tufwvD pmcsKyf? acsmif=um;wGif wpHkw&m vdkuf&Smaeonfudk
u|efawmfESifh pum;ajym&if; vufzuf jrifojzifh u|efawmfu æ
&nfusus wcGuf+yD;wcGuf rSmaomufaeonf? “udkwifatmif bmaysmufvkd@vJ”
‘u|efawmfhrSm ydkufqHav; eJeJ&Sdw,fAs? [k vSrf;ar;onf? olu awmfawmfESifh
opfvyk if ef;u &wmav;awG qdyk gawmh? u|eaf wmf rajz? twef=umawmhrS -
vk y f c sif w mu pmayvk y f i ef ; / pmvJ a &;r,f ? “u|efawmfh tHuyfaysmufoGm;vdk@”
udk,fydkif*sme,fav; r*~Zif;av;vJ xkwfjzpf&if u|efawmf ±kwfw&uf em;rvnf? udk
xkwrf ,f? ck avmavmq,frmS awmh ‘wm&m’udk wifatmifu ol@yg;apmifESpfzufudk vufjzifh xdk;
0dkif;&rSmbJ? ‘wm&m’rSm udkaX;òrdif wa,mufxJ jyonf? onfawmhrS ol@tHESpfzufwGif tHoGm;wk
r[k w f v m;? cif A sm;wd k @ u wuU o d k v f u 0k d i f ; / wyfxm;rSef; u|efawmfod&onf? tHuyfudk &SmI
u|efawmfwkd@u tjyifu0dkif;r,f? ydk+yD; odkufòrduf rawG@awmh? ntdycf ge;D wGicf |w+f yD; yef;uefjym;xJ
vmwmayghAsm’ [k pdwfygvufyg ajymonf? xnfhxm;pOf ajrºuGufawG csDoGm;jcif; jzpfonf?
udw
k ifatmif pum;ajymv#if &if;&if;ES;D ES;D xdktcsdefrSpI b0wuUodkvfrS jyefvmonftxd
ajymwwfonf? ,Of,Ofaus;aus; odrfodrfarG@ tpmpm;v#if a&SŒoGm;jzifh 0g;ae&onf?
arG@? pmtkyfrsm;xJwGif awG@&wwfonfh t*Fvdyf “tHoGm;awGu b,fwkef;u usdK;wmvJ/
vl } uD ; vl a umif ; .[ef ? wcgawG @ zl ; ±H k j zif h y if u|efawmfu cifAsm;oGm;awG awmfawmfaumif;
zrf;pm;xm;Ekdifonfh !dk@"mwf&dSol? ESpfvkdbG,f w,fvkd@ atmufarhaewm”
aumif;ol? “=umvS+yD/ ausmif;om;b0eJ@ ppfwyfxJ
rSm vufa0S@xdk;wkef;u usdK;wm? [dkwkef;uawmh
(3) ta&;r}uD;bl;/ }uD;awmh cH&+yDav”
onf a emuf a wmh ud k w if a tmif E S i f h ukw
d ifatmif vufa0S@x;kd wwfreS ;f onf
u|ef a wmf w d k @ r=umr=umawG @ =uonf ? ol awmhrS u|efawmfodawmhonf? tcef;xJwGif
&efukefqif;vmwdkif; aoG;aomuf/ wm&m/ ±_r0 avhusifhcef;tjzpf t&dyfvufa0S@ xdk;wwfonf?
ponfh r*~Zif;wdkufrsm;odk@ vmwwfonf? wcg odk@&mwGif =um=um avhusifhjcif;rðyEdkif? c%=um
w&H u|ef a wmf w k d @ &S d & m OwW & ausmif ; aqmif awmh arm+yD; ajcypfvufypf jzpfaeavonf?
(a&$bdkaqmif) odk@vmI tdyfoGm;wwfonf? “odyfrupm; Ekdifawmhbl;As? touf}uD;
77
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

wJh '%fa&m/ b0'%fa&m cH&mwm rsm;vS+yDudk;” (Oyrm- om"k/ bkef;jrifh/ a'0/ jynfhpHk) u|efawmf
[k u|efawmfhudk ajymwwfonf? wdk@vkd pma&;q&maygufp uav;awGvnf; &Sd
vufa0S@rmS omr[kw?f av;wdik f wef;bm; onf? xdkr#ru udkpef;vGif/ A*sDatmifpkd; ponfh
udv k nf; vSypGm upm;Edik o f nf? vlu tm;upm; yef;csDq&mawGvnf; r=umc% vmwwf=u
orm;? odk@&mwGif taetxdkif uspfvpfojzifh onf? udkwifatmifum; tm;vHk;ESifh &if;ESD;ol?
oltm;upm;orm;jzpfrSef; u|efawmfwkd@wawG w0dkif;+yD;w0dkif; qufum vufzuf&nfususudk
rod=u? aomuf&if; pum; aumif;aewwfonf? ruf
wpfcgwGif armifudkudku pEN,m;wD;I o'pfuzD;rS tbOD;cifurl udkwifatmifqdkv#if
wifwifjrqkdxm;onfh yef;òrdifv,fudk olESifh vufzuf&nfzdk; b,fawmhr#r,l? ol@wa,muf
u|efawmf twlem;axmif+yD; aemuf udk wae@ b,fESpfcGufaomufaomuf tvum;
“aumif;vdkufwJh *DwAsm/ oDcsif;vJqHk; wdkufwwfonf?
a&m 0dnmOfudk E_wfoGm;vdkufovkd cHpm;&w,f” 1950 ck ESpf0ufydkif;avmufa&mufawmh
[k rSwfcsufcsbl;onf? olESifh u|efawmf wm&mr*~Zif;vnf; &yfoGm;onf? pmayopf
onf *Dwta=umif;udkvnf; aqG;aEG;jzpf=u r*~Zif;vnf; ydwv f ukd &f onf? udw
k ifatmifonf
onf? olonf *Dwudkvnf; wD;rdacgufrdonf? pmayavmuodk@ ajcpHkypf0ifvmum vif;,kef
1950 ckESpfwGif u|efawmfwkd@wodkuf *sme,fudkxkwfonf? u|efawmf pawG@pwkef;u
pmayopfr*~Zif;udk xkw=f uonf? wm&m r*~Zif; vkd ajymifajymifa&mifa&mif r[kwaf wmh? 'ef;[D;vfukd
ESihf pmayopfr*~Zif; ±H;k cef;udk (51)vrf; yHEk ydS w
f u
dk f rcJEdkifawmh? ig;axmifhig;&m ydk;wkdufyHktusôukd
wwku d w
f iG f zGixhf m;.? u|eaf wmfw@dk u pmayopf r0wfEdkifawmh? cyfEGrf;EGrf; bavZmukwf teuf
rS m vk y f ? ud k w if a tmif u wm&mrS m wG J z uf uav;ESifh cyfEGrf;EGrf; yavuyfvHkcsnfuav;
t,f'Dwm? wxnfukd 'H;k cH0wfaeonf? 1950 ckEpS af emufyikd ;f
r*~Zif;xGufcgeD;onfh &ufrsm;wGif u|ef pmayavmuodk@ ajcpHkypf0ifonfh aemufrSpI
awmfwkd@onf ausmif;odk@rjyefawmh? yHkESdyfwdkufu udkwifatmif aumif;aumif;rGefrGef ae&onfudk
puULyHak y:rSmyif tdy=f u onf? udw k ifatmifonf wcgr# rawG@&awmh?
reufvif;v#if u|eaf wmfw@dk qo D @kd a&mufvmum 0wˆ K a&;I &or#aiG u av;ud k ol @
onfrSmyif pma&;onf? onfrSmyif tvkyfvkyf vif;,kef*sme,fxJodk@ xnfhae&onf? vif;,kef
onf? {nfonfvmwkdif; u|efawmfwkd@wawG t *sme,fuvnf; tjrwf&Sd[efrwl? taºuG;us
jyifxGufI vufzuf&nfaomuf=u/ pma=umif; onfEiS /hf tmrcH wif&onfEiS /hf *sme,f oufwrf;
aya=umif; ajym=u? om &Snfaomfvnf; awmufav#muf xGufEdkif
u&pfvrf;ESifh armif*dkrm&D vrf;axmifh&Sd onf r [k w f ? ol @ *sme,f u &yf o G m ;vk d u f ?
ruf o 'pf u zD ; um; u|ef a wmf w k d @ pm;usuf ? jyefxkwfvkduf? vluvnf; axmifxJodk@ 0ifoGm;
onfw0du k w
f iG f a&S;acwfu pma&; q&m}uD;awG vkduf? jyefxGufvmvkduf? tacguf}uD; oHk;acguf?
vnf; &So d nf? (Oyrm - r[maqG/ Z0e/ a&$p=um/ pkpkaygif; (13)ESpfcef@ &Sdvdrfhrnf?
òrd@rtkef;/ &Jordef/ a&$t/ ocF gponf) ppf+yD;acwf ol@wiG f ydu
k qf u H av; &Sv
d mv#if u|eaf wmf
rS ay:vmonfh pma&;q&mawGvnf; &Sdonf? wk@d udk ac:au|;wwfonf? wcgw&H abmufaxmf
78
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

rSm? wcgw&H ouFef;u|ef;rSm? wcgw&H yJcl;rSm? udkwifatmifonf pma&;zkd@ touf&Sifvmol?


yJcl;rSm ol@Zmwdjzpfonf? &if;ESD;olrsm; ,Hk=unfcsuftwGuf b0udkyHkoGm;ol?
tygt0if vlawmfawmfrsm;rsm;u ol@ukd Aef;armf a&;vkdufonfh pmawGuvnf; renf;?
om;[kxif=uonf? od@k &mwGif Aef;armfom;r[kw?f pmuvnf; tvGefa&;Edkifonf? yHkESdyfpufawG
w*sHK;*sHK; jrnfaeonfh=um;rSvnf; a&;Edkifonf?
u|efawmfrh mS ydu
k q
f aH v; eJe&J S w
d ,fAs? {nfo h nfawG w±ke;f ±ke;f vmaeonfh =um;rSvnf;
a&;Edkifonf? {nfhonfvmv#if uavmifwHudk cs
opfvyk if ef;u &wmav;awG qdyk gawmh? I {nfo h nfawGEiS hf pum;ajym? {nfo h nfawG jyef
u|efawmf vkycf sifwmu pmayvkyif ef;/ oG m ;onf E S i f h uavmif u d k aumuf u d k i f u m
oGifoGifa&;awmhonf? ta&;w}uD; a&;p&m
pmvJa&;r,f? udk,fydkif*sme,fav; ay:vmv#ifrl
r*~Zif;av;vJ xkwjf zpf&if xkwrf ,f? “aeOD;AsdK@/ c%av;/ 'gav;+yD;atmif
a&;vkduftHk;r,f”
ck avmavmq,frmS awmh ‘wm&m’udk [k qkdum pum;ajym&if; a&;onfh tcg
0dik f;&rSmbJ? ‘wm&m’rSm ud, k faX;òrdif vnf; a&;onf?
wcsdK@u olESifht,ltq wlcsifrSwl=u
wa,mufxJ r[kwv f m;? cifAsm;wd@k u rnf? b0tjrifcsif; wlcsifrSwl=urnf? odk@&mwGif
wuUodkvfu0kdif;/ u|efawmfwkd@u ol@uakd wmh csp=f uonf? onfwek ;f u ol@vif;,kef
*sme,frSm (38)vrf;/ (39)vrf; ponfh ukvm;
tjyifu0dkif;r,f? ydk+yD; odkufòrduf awGcsn;f aeonfv h rf;rsKd ;/ ppf+yD;prk@d wdu
k wf mawG
vmwmayghAsm’ [k pdwfygvufyg r&S d a o;? wJ u k y f u av;awG c snf ; jzpf o nf ?
wzufu =uufawmifyH±dk;/ =uufajcaxmuf±dk;
ajymonf? ponfw@kd ukd a&mif;onfh aumf&ef*sD ukvm;rawG?
wzufu rqvmaxmif;onfh aumf&if*sD ukvm;
udkwifatmifonf b,favmufyJ &if;ESD; rawG? rsufESmcsif;qdkifwGif ukvm;av;awG aqmh
&if;ES;D ol@u,
kd af &;ud,
k w
f mudk b,fawmhr# rajym aevkduf=uonfrSm w0kef;0kef; w±kef;±kef;ESifh?
wwf? ajymavhr&Sd? ol@tjrifwGif ol@udk,fa&; onfvkd ywf0ef;usifrsdK;wGifae&if; vif;,kef
udk,fwmudpPonf bmr# ta&;r}uD;[k xifyHk& twGuf acgif;}uD;awG a&;onf? 0wˆK&Snf}uD;
onf? olESifhawG@v#if pma=umif;aya=umif;ESifh awGudkvnf; a&;vdkufao;onf? udkwifatmif
udk,fa&;udk,fwm r[kwfonfh ta=umif;awG onf ysm;waumifvkd t+rw J rf; tvkyv f yk af eol?
udkom ajymavh&Sdonf? u|efawmfwkd@ESifh aygif; ukvm;av;awG/ ukvm;rav;awG u
oif;vmonfh umvwav#mufwGif ol@aexdkif vnf; olESifhusawmh tqifajyonf? ukvm;r
a&;/ om;a&; orD;a&;udpPudk wcgrS rSwfrSwf&& awGu “q&m}uD; pm;zdk@”qkd+yD; =uufawmifyH±kd;
rajympzl ; ? ol @ rS m vif ; ,k e f * sme,f x k w f a &;/ okwfawG/ =uufajcaxmuf okwfawGudk OD;OD;
owif;pm xkwfa&;ESifhyif vHk;vnfvkdufaeonf? zsm;zsm; vmay;wwfonf? ukvm;vifr,m;
79
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

&efjzpf=uv#if ol@udk vmwkdif=uonf? oloGm;I onf? ol@t&yf ig;ay q,fvufrESifhqdkv#if ol@


zsefajzv#if ol@pum;udk em;axmif=uonf? wcg ud k , f t av;csd e f o nf tenf ; qH k ; aygif w &m@
wGif aumf&if*su D v
k m; r*Fvmaqmifxw J iG f jrefrm av;ig;q,favmufawmh &Sdoifhonf? odk@&mwGif
qdI k ol@wa,mufwnf; rm;rm;}uD; awG@aeojzifh w&m@ESpfq,fxuf b,fawmhr# rwufawmh?
u|efawmfwkd@u ar;awmh æ trsm;tm;jzifh aygifw&m ausmfausmfuav;om
“oabFm}uD;rSm ulvDxrf;wJh ukvm; usefawmhonf?
av; rdef;rcdk;ajy;vkd@As? u|efawmfu vl}uD;vkyf u|eaf wmfw@dk u ol@use;f rma&;udk =unfI h
vkduftyf+yD; oGm;awmif;ay;wm” tm;r&=u? tem;,l&ef/ aq;±Hkwuf&ef r=um
[k &,f&,farmarmjzifh ajymjyonf? c% wkdufwGef;=uonf? aemufqHk; rwwfom
wzufom;udk tm;emwwfvdkufonfrSmvnf; awmhrS aq;±Hw k ufjcif; jzpfonf? aq;±Hw k ufv#if
tvGef? tm;remoifhonfh vlawGtay:wGif ol pmawG ra&;&rSm/ vlawGESifh rawG@&rSmudk awG;I
tm;emaevkdufyHkrSm ab;uvlyif ol@udk=unfhI pdk;&drfyHk&onf? aq;±Hkrwufcif ol@usef;rma&;
rausreyf j zpf & onf ? ol @ pmawG u jyif ; xef tajctaeudk olodonfhtcgY pmawGudk zdIa&;
oavmuf vlu aysmhaysmif;onf? ol@rSm òcd;+cH& onf? 0wˆKawG/ usr;f awG/ aqmif;yg;awG? u|eaf wmf
onfawGu rsm;vGef;onf? tpm;taomuf wkd@u pmra&;zdk@ ajAmifzGifhajymonfh tcgwGif æ
vnf; òc;d +c/H t0wftpm;vnf; òc;d +co H nf? aoom “pmra&;&&if u|efawmf aooGm;rSmaygh/
oGm;a&m ol@wGif wufx&Geftusô wcgr# r0wf ra&;bJ aor,fhtwlwl a&;&if; aooGm;wmu
pzl;? wcg u|eaf wmfu wufx&Gef tusv ô uf&n S f aumif;ygw,f”
wxnfudk 0wfvmpOf [k tm;avsmhoHjzifh ajymonf?
“tJh'g bmtusôvJAs” [k ar;onf? ol@rSm b0'%fcsufawG rsm;ygbdjcif;?
u|efawmfajymawm h- b0'%fudk emem}uD; cHcJh&olwa,muf jzpfavh
“wufx&Gef tusq ô w
dk m 'gu;kd / u|eaf wmf &SdonfrSm avmuudk em=unf;jcif;aomfvnf;
wcgrS r0wfz;l bl;Asm/ u|eaf wmfawmh ay:yvifbJ jzpf w wf o nf ? vl a wG u d k rk e f ; wD ; cg;oD ; jcif ;
0wfwmbJ” aomf v nf ; jzpf w wf o nf ? ºuG y f q wf I
[k wthHw=o ajymonf? tpm;taomufvnf; aomfvnf; vmwwfonf? udkwifatmifum;
òcd;+cHonf? u|eaf wmfEiS o hf l r=umc% ‘oifph may’ cg;oD;jcif;r&Sd? em=unf;jcif;r&Sd? ºuGyfqwfjcif;r&Sd?
OD;eD.tdrfwGif r=umc% xrif;pm;wwfonf? avmuudk tòyH;csdKcsdKjzifh &ifqkdif+rJ? odk@&mwGif ol@
OD;eDrdef;ru pm;aumif; aomufzG,fawG csuf tòyH;u EGrf;pðy+yD?
aºuG;v#if olrpm;Ekdif/ rpm;wwf? iyd&nfESifh onfwacguf‘b0wuUodkvf’u jyef
uef p G e f ; &G u f ð ywf w k d @ ud k o m w0pm;onf ? ol xGufvmuwnf;u ol@usef;rma&;onf yHkrSef
taumif;qHk;pm;v#if ig;&HŒajcmufzkwfr#om? jyefra&mufawmh? enf;enf;uav; jyefaumif;
vmvkduf/ jyefqdk;oGm;vkduf/ onf=um;xJrSm pm
(4) awGukd zda&;/ reuftapm}uD; òrdŒxJvm/ nudk;
onfwacgub f 0wuUov
kd u
f xGuv f m em&D q,fem&D avmufusrS tdrfjyef?
awmh olusef;rma&; awmfawmfav; qdk;vm wcg u|efawmfESifh rdwfaqGwa,muf
80
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

tdrfrS xrif;pm;+yD;tjyef nudk;em&D ausmfausmf ol@udk aumif;pGm ðypk=uonf? rdwfaqGawG vm


avmuf/ awmifOuUvmyod@k omG ;onfh bwfpu f m; v#if pum;ajymvGef;I ol@qDudk roGm;csif=u?
ay:od@k wd;k wk;d a0S@a0S@ wufvu
dk o
f mG ;yHu
k kd u|eaf wmf aq;0g;/ pm;p&m ponfwdk@udk vSrf;ydk@=uonf?
jrifa,mifaeonf? rdwfaqGu armfawmfum;jzifh odk@&mwGifrl olu onft&mawGudkrvkd?
vdkufydk@rnfqdkonfudk vufrcH? olaeonfh ae&m “u|efawmfhqD bmrS rydk@=uygeJ@? vlom
u òrdŒtpGef a0;vGe;f vSonfqu kd m vdu k yf ckd iG rhf ðy? vmprf;yg? vlawGeJ@awG@&&if awmfyg+yD”[k r=um
bwfpfum;ay:odk@ twif; wufvdkufoGm;jcif; r=umajymum rdwaf qGawGukd vSr;f rSmwwfonf?
jzpfonf? “cifAsm;awmh odyfrvmeJ@Asm/ rsufpdu
“'Dvl ol@udk,fol owfaewm yifyef;vS vnf; aumif;wmr[kwzf ;l ? +yD;awmh cifAsm; tpm
+yD/ vl=unfhawmh vl±kyfray:awmhbl;” tdrfu tmvfqmudkvnf; owdxm;/ vm&if
[k rd w f a qG u u±k % ma'gaomjzif h wa,mufxJ rvmeJ@/ tazmfuav;bmav;
nnf;onf? ac:vm/ um;vrf;ul;&if owdxm;”
[k wzGzG rSmwwfonf?
(5)
rESpu
f yxrqH;k t}urd f aq;±Hw k ufonf?
aq;±Hkrwufcif wDbDxifI xdk;vdkuf&onfh aq;
awGuvnf;renf;? tvHk; &mausmfvdrfhrnf xif
onf? odk@&mwGif roufom? odk@jzifh aemufqHk;
aq;±Hkodk@ wuf&onf? aq;±Hk jyefqif;vmawmh
tenf;i,f pdak jyoa,mif xif&onf? r=umc%
awmh vl±kyfu jyefusoGm;onf? rdwfaqGawGu
ol@udk owday;onfh tcgwGif -
“ajcmufv=um&if jyefppfr,f/ jyefppf+yD;
rS q&m0ef & J ΠtqH k ; tjzwf awmif ; &r,f ?
u|eaf wmfuawmh rdwv Dˆ mudk oGm;r,fv@dk pdwuf ;l
w,f? ”[kajymjyonf?
ajcmufvjynfhawmh aq;±HkoGm;jyonf?
q&m0efu ol@udk jyefcGifhrðyawmh? wcgwnf; vl e mck w if w G i f yuf v uf v J v suf u
twGif;vlemtjzpf wifvkdufonf? rdk;wGif;jzpfI vmor# rdwfaqGawGudk -
ol@a&m*gu ydqk ;kd vmonf? 'kw, d tacguf aq;±Hk “udkjroef; tpmtdrfa&m*g b,fhES,fae
u jyefqif;onfhtcgwGif tajctae raumif; ovJ”
awmh? ol@a&m*gta=umif; olodvmonf? ol@ [k vlóuw H idk ;f ar;&onfuvnf; tarm?
a&m*gu tqkwfuifqm? aq;±Hkodk@ {nfonfawGvmwdkif; olu
wwd,tacgurf mS aemufq;kH aq;±Hw k uf csnf; 'dkifcHpum;ajymonf? pdwfaqmif aeaomf
&onfh tacguf? q&m0efrsm;/ q&mrrsm;u vnf; vlu csKH ;usae+y?D {nfo h nfawGjyefonfEiS hf
81
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

ckwifay:wGif yufvufvefusum armaewwf (6)


onf [ k o d & onf ? rqH k ; cif (10)&uf a vmuf c&pf,mef "rRaw;oH &yfoGm;onfhtcg
u|eaf wmfa&mufoGm;onfh tcgwGif ol@udk=unfh& wGifrS u|efawmfhtawG;rsm;onf ypPKy`efodk@ jyef
onfrSm tm;&p&mr&Sd? vufwkd@u t±dk;aigaig/ a&mufvm=uonf? olw@kd onf ol@t±d;k jymudk *l
ºuGuo f m;ae&mawGu cGu0f ifaeonf? qHyifawG ayguxf Jodk@ xnfhI ydwfvkduf=u.? rdk;oufawG/
uvnf; u|wfonf? okd@&mwGif toHurmqJ? avjyif;awG/ rkew f ikd ;f awG=um;xJwiG f jzwfoef;cJh&
olvkyfcsifonfwkd@udk rvkyf&ojzifh rausreyf onfvh wl a,muf. b0c&D;onf tqH;k od@k a&muf+y?D
jzpfaeonf? ol@tokbod@k tv$maygi;f pHrk S ol@pmzwf
“tdwk mudk 'Dtwdik ;f xdik af pmifah e& awmh y&dowfawGu vkdufydk@=uonf? bkef;}uD;vnf;
rSm xifyg&JŒAsm” ygonf? c&pf,mefvnf; ygonf? aygif;xkyfudk
[k rnnf;pzl; nnf;onf? aqmif;xm;onfh rkwq f wd zf m;zm;ESihf ukvm;}uD;
olonf tar&duef pma&;q&m *suf awGvnf; ygonf? tvkyform;/ ausmif;om;/
vef'efvkd b0pHkol? ppfom;/ opfuefx±kduf/ ausmif;ol/ ±H;k tr_xrf;/ pmay/ yef;cs/D ±ky&f iS f ponfh
pma&;q&m/ owif;pmq&m/ axmift}udrf}udrf tEkynm avmuom;rsm;?
usol/ orkdif; usrf;ðyq&m/ obm0 ody`Husrf;rsm; u|efawmfonf bvl;Aif'g opfcGyGifhawG
udk ðypkol/ EdkifiHa&;usrf;rsm;udk a&;ol? a0aeonfh ol@*ludk=unfh&if;/ atmf'if. uAsm
ol@pum;ajyonf tpwkef;u EkEkvSvS? uav;udk trSwf&aeonf?
aemufawmh orRmusrf;pm pum;ajyrsdK;/ aemuf ‘ajr0okefa&/ *k%fðytyfwJh {nfhonf
jrefrm&mZ0if usrf;}uD;rsm;. a&;[eftqifhqifh wa,mufudk qD;óudayawmh æ’
ajymif;vmonf?
}uD;vmonfhtcgwGif i,fi,fwkef;uvkd jroef;wifh (±_r0 ±kyfpHkr*~Zif;)
EkEv
k vS S a&;[efawGukd óuu d yf rHk &awmh? ‘i,fi,f
wkef;u a&;[efrsm;udk =unfhI òyH;rdayonf’ [k
aemufw}udrfxkwfonfh ‘bkef;armifwa,muf
xJ&,f’ 0wˆKed'gef;wGif zwfvkduf&onf?
olonf tar&duef pma&;q&m
ol arG;zGm;}uD;jyif;vm&m acwf}uD;udku *sufvef'efvdk b0pHo k ?l ppfom;/
wdkufyGJawG wavsmufvHk; awG@vm&onfhacwf?
olarG;onfh 1920 ckESpfwGif yxrausmif;om;
opfuefx±ku d /f pma&;q&m/
oydwf}uD;/ 1930 ckESpfwGif q&mpHolykef/ 1940 owif;pmq&m/
wGif urBmppf}uD;/ 1950 ckESpfwGif jynfwGif;ppf/
1960 ckESpfwGif EkdifiHa&;tajymif;tvJrsm;?
axmift}udr}f udrf usol/
udkwifatmifum; u|efawmfwkd@ odcJh orkid ;f usrf;jyKq&m/ obm0
onfh ESpfaygif; (30)twGif;u ordkif; tauG@wdkif;
wGif a&qefuckd sn;f t+rJwrf; ul;cJo h ?l pdwaf qmif
odyu
H` srf;rsm;udjk yKpko/l Edik if aH &;
aomfvnf; vluawmh armvS+yD? usrf;rsm;udk a&;ol?
82
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

q & m A ef ; a r mf w if a t m if od k ‹ t rS wf w & rsm;

tcsdefrSm arSmifpysdK;aecsdef jzpfonf?


xdktcsdefwGif *spfum;uav;wpif;onf
t&Sdefjyif;jyif; armif;vm&mrS u|efawmfhtdrfa&SŒodk@
a&mufaomtcg um;udk xdk;&yfvkdufavonf? um;ay:rS
vli,fwpfa,muf qif;vm_y;D u|eaf wmf@ tdrfxJodk@
wef;I 0ifvmonf? 0ifvmolrmS pma&;q&m
Aef;armfwifatmif .om; armifA[def;atmif jzpfonf?
armifA[def;atmiftm; awG@vdkufonfESifh udkwifatmif
bmrsm;jzpfygvdrfh[k pkd;&drfruif;jzpfum pdwfxJwGif
xdwfceJ jzpfoGm;onf? xifonfhtwkdif;yif
armifA[def;atmifonf u|efawmfhtm; awG@awG@csif;yif
qdkif;rqifh AHkrqifh “OD;av; tazawmh qHk;oGm;_yD”[k
ajymvkdufavonf? Aef;armfwifatmif qHk;oGm;_yDqdkaom
pum;udk -um;vkduf&aomtcg u|efawmfvnf;
bmrSrajymEdik bf J “[if” [laom pum;wpfceG ;f om yg;pyfrS
xGuo f mG ;Ekid _f y;D rSiw
f ufro
d vdk jzpfomG ;onf?
83
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

trSefrSm Aef;armfwifatmif wa,muf bxGe;f / udok ed ;f a&$ (yif;, pmtkyw f udk )f / ud!
k jkd ym
uifqma&m*g &ae_yDqdkuwnf;u udkwifatmif (jynf)/ armifA[def;atmifESifh u|efawmfwkd@onf
awmh wae@ae@rSm 'Dvkd tjzpfrsdK;eJ@ óuHawG@&awmh rwfwyf&yfI Aef;armfwifatmif. ±kyftavmif;
rSmbJqdk_yD; tqdk;qHk;tajctaeudk ar#mfvifhxm; tm; 0rf;enf;pGmjzifh pl;pkdufI -unfhae-uonf?
_yD;jzpfonf? odk@aomf jrefjrefqefqef jzpfvdrfhrnf Aef;armfwifatmif. orD;jzpfaom rwifoef;,k
[kum; rxifrdcJhay? ESihf roef;ESpf (yif;,pmtkyw f u
kd f udo
k ed ;f a&$.ZeD;)
uae@ ae@vnfuyif u|efawmfaq;±Hk wdk@onf w±H+@±H+@idk&if; Aef;armfwifatmif ypPnf;
oGm;I udkwifatmifudk awG@cJhao;onf? [kdt rsm;udk odrf;qnf;ae-uonf?
a-umif; 'Dta-umif;rsm;udk &,fumarmum ajym
-uao;onf? pum;ajym&if; u|efawmf,lvm a&cJ w k d u f o d k @ yd k @ jcif ;
aom oabFmoD;udk ol@ZeD; a':cifO;D tm; cGcJ idk ;f _yD; tcsed t f enf;i,f -umaomtcg Aef;armf
ZGef;ESifhjcpfI _rdefa&,Sufa& pm;vkdufao;onf? wifatmif ±kyftavmif;udk o,f,l&eftwGuf
onftcsdeftxd a&m*gtajctae qdk;aeonfh aq;±HkrS ukvm;tvkyform;rsm;onf vufwGef;
vuQ%mudrk awG@c&hJ ay? xd@k a-umihv f nf; udwk if vSnf;udk wGef;,lvmonf? xdk@aemuf ukvm;
atmif qHk;oGm;onfhowif;udk ðAef;ueJ -um; tvk y f o rm;u Aef ; armf w if a tmif . ±k y f
vkduf&aomtcg r,HkEkdifavmufatmifjzpfum tavmif;ay:odk@ ydwfjzL}uD;udk v$rf;òcHvkdufum
pdwfxJwGif wkefv+yf oGm;cJh&avonf? wGef;vSnf;ay:odk@wif&ef jyifqifvkduf.? ckwif
owif;-um;-um;csi;f -um-umrqdik ;f Edik b
f J ab;wGif &Sad e-uaom u|eaf wmfw@dk onf Aef;armf
um;ay:tjrefwufum &efuek af q;±H}k uD;ok@d um; wifatmif. ±kyt f avmif;udk ulrI vufweG ;f vSn;f
udk tjyif;armif;ESif vmcJh-uavonf? um;ay: ay:okd@ wifay;vdkuf-uonf? tcsdefrSm nOfheuf
wGifum; rnfolrS pum;rajymEdkif-ubJ tawG; ae_yDjzpfojzifh ywf0ef;usiw f pfcv
k ;kH rSm wdwq f w d f
udk,fpDESifh vkdufygvmcJh -uavonf? _idrfouf ae.?
aq;±Hk}uD;odk@ a&mufaomtcg Aef;armf Aef ; armf w if a tmif ±k y f t avmif ; ud k
wifatmiftcef;okd@ cyfokwfokwf ajy;wufoGm; wifaqmifxm;aom vufwGef;vSnf;uav;udk
-uonf? tcef;twGif;Y udkwifatmifrSm t ukvm;tvkyo f rm;onf a&cJwu dk q f oD @kd wGe;f ,l
oufaysmuf_yD;ump&Sdao;ojzifh ckwifay:wGif oGm;onf? Aef;armfwifatmif ±kyftavmif;udk
taetxm;rysufao;bJ yufvufuav;yif o,faqmifoGm;aom vufwGef;vSnf;aemufrS
&Sdaeao;onfudk awG@vdkuf&onf? a'guw f mOD;bxGe;f / udo k ed af &$ (yif;, pmtkyw f udk )f /
a&mufa&mufcsi;f u|eaf wmfonf udw k if armifA[de;f atmif/ ud! k jkd ym (jynf)/ rwifoef;,k
atmifvufukd udik pf rf;I -unfv h u
dk of nf? touf (Aef ; armf w if a tmif o rD ; )/ roef ; ES p f (yif ; ,
aysmufoGm;onfrSm r-umao;ojzifh aEG;aEG; udkodef;a&$. ZeD;)ESifh u|efawmfwkd@onf pDwef;I
axG;axG;yif &Sdaeao;onf? xdk@aemuf udkifxm; 0rf;enf;a-uuGJpGmjzifh _idrfoufpGm vkdufygvmcJh
aom udw k ifatmifvufukd &ifbwfay:od@k tom -uonf?
t,m jyefwifxm;vdkufavonf? a&cJwkdufodk@ a&mufaomtcg Aef;armf
Aef;armfwifatmif ab;wGiu f m; a'guw f m wifatmif. ±kyftavmif;udk a&cJwkdufxJodk@
84
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

wGef;,loGm;onf? Aef;armfwifatmif ±kyfavmif; u|ef;wGif Aef;armfwifatmifESifh twlwl aecJh&


udk a&cJwkdufodk@ vkdufydk@-uaom u|efawmfwkd@ aom&ufrsm;udk jyefvnfI awG;awmai;arm
tm;vH;k onf Aef;armfwifatmif ±kyt f avmif;udk aerdonf?
aemufqHk; -unfhjcif;jzihf a-uuGJpGm -unfhaerd-u
onf? a&cJwu dk f tcef;wHcg;ydwv dk rf S u|eaf wmf Aef ; armf w if a tmif E S i f h pawG @ &jcif ; /
f u
wkd@vnf; jyefvmcJh-uavonf? u|efawmfESifh Aef;armfwifatmif vlcsif;
a'gufwm OD;bxGef;/ armifA[def;atmif pawG@onfrmS &efuek af xmifwiG f jzpf.? jynfwiG ;f
ESifh u|efawmfwkd@onf &efukefaq;±Hk}uD;rS awmif ppf rkefwkdif;}uD; wkdufckdufaecsdefwGif u|efawmfESifh
OuUvmy&Sd Aefarmfwifatmiftdrfodk@ a'gufwm Aef;armfwifatmifw@kd &efuek af xmifwiG f vma&muf
OD;bxGef;um;jzifh qufI oGm;-uonf? qHqk nf;cJ-h ujcif; jzpfonf?
jynfwGif;ppfwGif u|efawmfhtm; zqyv
ppfwyfu awmwGif;Y aoewf'%f&mjzifh zrf;rd
vmonf? aoewf'%f&ma-umifh ajcaxmuf
usdK;oGm;ojzifh &efukefaq;±Hk}uD;wGif aq;ukor+
udk cH,lcJh&onf? '%f&m aysmufuif;oGm;aom
tcg zqyv tpd;k &u &efuek af xmif}uD;od@k wef;
I ydk@vkdufonf?
u|efawmf &efukefaxmifodk@ a&mufaom
tcg Aef;armfwifatmifonf u|efawmfht&if
axmifxJ a&mufae_yjD zpfonf? Aef;armfwifatmif
onf ola&;aom“olykef}uD;”/ “jynfwGif;ppf”/
td r f w G i f 0rf ; enf ; a-uuG J a e-uaom “tar”/ ESifh “jynfawmfom cifcifOD;” 0wˆKrsm;
Aef;armfwifatmif.ZeD; a':cifOD;ESifh om;orD; twGuf zqyv tpdk;&u 1952 ck/ -o*kwfv
rsm;udk awG@&onf? Aef;armfwifatmif. rdom;pk (27)&ufae@u zrf;qD;I w&m;pGJqdkum axmif
tm; tm;ay;ESpfodrfhpum;rsm; ajym_yD;/ Aef;armf '%f(7)ESpf tjypfay;jcif; cHae&onf?
wifatmif psmyetwGuf Aef;armfwifatmif u|eaf wmf &efuek af xmifo@dk a&mufa&muf
rdom;pkrsm;ESifh wkdifyifaqG;aEG;-uonf? aqG;aEG; csif; yxrqHk;pawG@olrSm pma&;q&m Aef;armf
_yD;aemuf u|efawmfwkd@vnf; jyefcJh-uavonf? wifatmifESifh udkvScif (qef;!Gef@OD; OD;vScif)wkd@
u|efawmf tdrfjyefa&mufaomtcg nOfh ESpfa,mufjzpfonf? axmifxJokd@ a&mufvm
eufae_yDjzpf&m wpfòrd@vHk;rSm tdyfarmusae_yD aom vlopfEidk if aH &;orm;rsm;tm; rdrx d uft&if
jzpfojzifh ywf0ef;usifwpfckvHk;rSm wdwfqdwf _idrf a&mufaeaom vla[mif;EkdifiHa&; tusOf;orm;
oufaeonf? rsm;u vma&mufawG@qkH E+wq f uftm;ay; ulnD
tdrfjyefa&mufaomfvnf; awmfawmfESifh -uonfrSm axmifwGif; vlr+qufqHa&;wpfckvkd
tdyrf aysmaf o;ay? Aef;armfwifatmifukd rsupf x d J jzpfae.?
wGif jrifa,mifum u|efawmfonf axmifESifh u|efawmfa&mufvmaom tcgYvnf;
85
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

vla[mif; tusOf;orm;rsm;jzpf-uaom Aef;armf jzpfonf? vl±kyfqif;t*FgrSm vlacsmwpfa,muf


wifatmifESifh udkvScifwkd@u u|efawmfhtm; vm jzpf_yD; ol@trlt&mrSm ,Ofaus;odrfarG@ol wpf
a&mufawG@qkH E+wq f uf-uonf? ulnD tm;ay;-u a,mufjzpfa-umif; tuJcwfrdonf? u|efawmf
onf? udkvScifu rdrdwdk@ESpfa,mufESifh u|efawmfh aeaom taqmifrSm eHygwf(5) aqmifjzpfonf?
tm; rdwfqufay;um E+wfqufonf? eHygw(f 5)aqmifwiG f yk'rf (5) Ekid if aH &;tusO;f om;
“olu pma&;q&m Aef;armfwifatmif” rsm;/ axmifus EkdifiHa&;orm;rsm; trsm;tjym;
“u|efawmfu udkvScifyg”? &Sdojzifh xdktaqmifudk yk'fr(5) taqmif[lI
u|eaf wmfonf axmifxaJ &mufcgp tod vnf;aumif;/ Edik if aH &;orm; taqmif[I l vnf;
tu|rf;r&Sdao;cif olwdk@ESifh awG@vkduf&aomtcg aumif; ac:prSwf ðy-uonf?
txl;0rf;omoGm;onf? u|efawmfuvnf; rdrd u|ef a wmf axmif x J a &muf c gpwG i f
emrnfudkajymum jyefrdwfqufvkdufojzihf oHk; u|eaf wmfw@dk aeaom taqmifwiG f Edik if aH &;orm;
a,mufpvHk;u tòyH;udk,fpDjzifh tjyeftvSef rsm; odyfrrsm;vSao;? &Sdaeaom EdkifiHa&;tusOf;
E+wfqufvdkuf-uavonf? orm;rsm;rSm pma&;q&mrsm;jzpfaom vlxOk ;D vS/
Aef;armfwifatmifudk ol. 0wˆKrsm;udk Aef;armfwifatmif/ a&$"g;/ Aef;armfwifatmif
zwf_yD;aemuf ol@emrnfukd -um;zl;ae_yD; vludkrl tr+wrJG sm;jzpfaom udv k cS if(qef;!Ge@f O;D OD;vScif)/
,ckrS awG@zl;jrifzl;jcif; jzpfonf? udck ifjrif/h woufwu|e;f usaeaom jynfo@l &aJ bmf
Aef;armfwifatmifonf ppf_yD;acwfwGif acgif;aqmif Adkvfpufpdef/ Adkvfjrifhodef;/ AdkvfeENESifh
“bkef;armif wpfa,mufxJ&,f”0wˆKjzifh emrnf tvHeD uGefjrLepfygwDacgif;aqmif ocifazaX;
}uD ; vmol j zpf o nf ? xd k @ aemuf “ol y k e f } uD ; ” polwkd@jzpf.? xdkolrsm;xJwGif u|efawmf odzl;
“jynfwiG ;f ppf”“tar”“jynfawmfom cifcifO;D ”/ jrifz;l olrsm;rSm vlxOk ;D vS wpfa,mufom&So d nf?
“tn-w”paom 0wˆKrsm;onfvnf; pmzwf usefvlrsm;udkum; wpfa,mufrS rodbl; rjrif
y&dowfrsm;-um;0,f a&yef;pm;aom 0wˆKrsm; bl;ay?
jzpfaeonf? okd@aomfvnf; tae-umvmaomtcg
Aef ; armf w if a tmif . 0wˆ K rsm;onf “wavSxJpD; wc&D;xJoGm;olrsm; yguvm;”
zufqpfawmfvSefa&;/ e,fcsJŒqef@usifa&;/ trsdK; qdkaomtoda-umifh wa,mufESifhwa,muf
om; vGwfvyfa&;/ jynfwGif;ppfwdk@udk xif[yf cifrif&if;ESD;vm-uonf? &if;ESD;vmonfESifhtr#
aom 0wˆKrsm;jzpfojzifh ausmif;om;vli,frsm; wa,mufESifha,muf pum;ajym-u/ awG@qHk
u txl;yif pGJvrf;ESpfouf-uonf? aqG;aEG;-uESifh &Sdvm-uonf? u|efawmfwdk@onf
u|efawmfvnf; Aef;armfwifatmif 0wˆK r-umr-um Aef;armfwifatmiftcef;wGif pkI
rsm;udk pGJvef;ESpfoufcJholjzpfojzifh emrnfom pum;ajym-uonf?
-um;zl;aeaom Aef;armfwifatmifukd ,ckvkd vl vlxOk ;D vSEiS hf Aef;armfwifatmifrmS tjyif
ukd,fwkdif awG@vkduf&aomtcg txl;yif 0rf;om avmuwGif rdwaf qGtaygi;f toif; aygrsm;ojzifh
oGm;onf? ae@pOfvkdvdk axmif0ifpm vmawG@-uolrsm;rSm
Aef;armfwifatmifonf t&yftarmif; jywfonf[I l r&Sad y? axmif0ifpmvmawG@orl sm;
aumif;I uk, d uf m, awmifw h if;ol wpfa,muf xHrS tjyifavmurS owif;xl;/ owif;qef;rsm;
86
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

udk u|efawmfwkd@tm; wqifhjyefI azmufonf 1957ck/ Zefe0g&Dv (4)&ufae@wGif vGwfajrmuf


cswwf-uonf? oGm;cJhonf? Aef;armfwifatmif vGwfoGm;aom
onfvdkESifhaevmcJh&m tusOf;orm;rsm; tcgYvnf; u|efawmfwkd@ EkdifiHa&;tusOf;orm;
rSm avsmhoGm;onfr&SdbJ wdk;Iom vmcJhonf? rsm;u E+wfqufyGJusif;y_yD; Aef;armfwifatmif
aemuf x yf a&muf v mol r sm;rS m ud k a e0if ; tm; E+wfquf-uao;onf? ESpf&Snfvrsm; twl
(pma&;q&m armifae0if;)/ ukdoef;apm (t*Fvdyf aevmcJ h - u_yD ; aemuf vl x k O D ; vS E S i f h Aef ; armf
vkyfom;owif;pm t,f'DwmcsKyf)/ udkaxG;jrifh/ wifatmifwdk@ vGwfoGm;aomtcg u|efawmfwdk@
udak rmifarmif (vif;,keaf rmifarmif)/ udo k ef;wif wawGonf 0rf;enf;0rf;omjzihf use&f pfc-hJ uonf?
(udkrdk;[def;)/ udkzkef;/ Adkvfxdefvif; (Adkvfwaxmif
owif;pm t,f'DwmcsKyf)/ udkwifat; (wuo
OuUX)/ udkatmifcif (tr+xrf;or*~) ponfwkd@
jzpfonf?
Ekid if aH &;tusO;f orm;rsm; wd;k yGm;rsm;jym;
vmojzifh rpnfum;tyfaomaxmifonf pnf
pnfum;um; jzpfae.? axmifwGif pma&;q&m
rsm; rsm;jym;vmaomtcg vlxkOD;vSESifh Aef;armf
wifatmifw@dk u }uD;rSL;I axmifwiG ;f pmqkad wmf
ae@ukd usi;f yonf? xkad e@wiG f axmifo@kd q&m}uD;
ocifudk,fawmfrd+if;tm; zdwf-um;I pma&;q&m
rsm;u uefawmh-uonf? vlxkOD;vSESifh Aef;armf
wifatmifwkd@u pmqkdawmfae@ta-umif; a[m tjyifa&mufaomtcg c%r#omem;_yD;
ajym-uonf? axmifwiG ;f a&muf pma&;q&mrsm; vif;,keo f wif;pm xkwof nf? “rkew f idk ;f uxef”
u jyZmwfrsm;ukd pDpOfujy-uonf? “òrdif” paom 0wˆKrsm; udka&;onf? axmifwGif;
onfvadk evm&if; Ekid if aH &;tusO;f orm; wGif a&;om;oGm;aom “jynfaxmifpk jrefrmEdik if H
vlopfrsm; wzGJzGJa&mufvmovkd vla[mif;rsm; awmf orkdif;” pmtkyfudk xkwfonf?
vnf; vGwfolvGwfukef-uonf? vla[mif;rsm; TuJhodk@ tvkyfrsm;_yD; rtm;vyfonfh
xJrS yxrqH;k vGwo f mG ;olrmS vlxOk ;D vSjzpfonf? -um;xJu txJwGifusef&pfcJhaom pma&;q&m
vlxkOD;vSukd zqyv tpkd;&u 1953 ck/ rsm;/ &Jabmfrsm;udkvnf; axmif0ifpm r-umc%
atmufwkdbm (7)&ufae@wGif yk'fr(5)jzifh zrf;qD; vmawG@onf? vmawG@onft h cg pmtkyrf sm;/ pm;
xm;&mrS 1957 ck/ Zefe0g&Dv(14)&ufae@wGif p&m/ aomufp&mrsm;udk ay;oGm;onf?
vGwfajrmufoGm;cJhonf? vlxkOD;vS vGwfajrmuf
rnfah e@u u|eaf wmfw@dk u E+wq f ufyJG vky-f uonf? axmif o k d @ aemuf w pf a cgu
cguff /
xk@d aemuf Aef;armfwifatmifonf 1952
ck -o*kwfv (27)ae@wGif zqyv tpdk;&u r-umygacs? 1958 ck/ tdrfapmifhtpdk;&
zrf;qD;um (7)ESpf axmif'%f tjypfay; cH&&mrS vufxufwGif Aef;armfwifatmif axmifxJ
87
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

a&mufvmjyefonf? onfwpfacguw f iG rf l Aef;armf Aef ; armf w if a tmif . aemuf q H k ; &uf r sm;/


wifatmifESifh u|efawmfonf &efukefaxmifwGif u|ef a wmf w d k @ vG w f v m-u_yD ; aemuf
rqHkqnf;vkduf&ay? Aef;armfwifatmif &efukef tjyifwGif r-umc% awG@-uao;onf? onf
axmifodk@ a&mufaeonfhtcsdefwGif u|efawmfu wpf a cguf axmif r S jyef x G u f v maomtcg
ukdukd;u|ef;odk@ a&mufae.? ol@usef;rma&;rSm csdK@wJhvmonfudk awG@&onf?
u|efawmf ukdukd;u|ef;rS jyefa&mufvm ol@usef;rma&;udk tm;r&ojzifh olESifhawG@wdkif;
aomtcg 1960 ck / atmuf w k d b mvxJ w G i f usef;rma&;udk *±kpdkufzdk@ owday;&onf?
Aef;armfwifatmifonf axmifrS vGwfoGm;_yD owday;I rqH;k ao;rD Aef;armfwifatmif
jzpf.? Aef;armfwifatmif axmifrSvGwf_yD; wpf aq;±Hkwuf&onf[k -um;&onf? owif;-um;
ESpf-umwGif u|efawmfvnf; axmifrSvGwfonf? -um;csi;f aq;±Ho k @kd omG ;I vlemar;onf? q&m0ef
axmifrSvGwf_yD;aemuf tjyifwGif olESifh }uD;rsm;u a&m*gudk &SmazGaeqJ[k udkwifatmif
u|efawmf r-umr-umawG@-uonf? xdktcsdefwGif u ajymjyonf? aemufawmh udw k ifatmif a&m*gukd
Aef ; armf w if a tmif o nf “cspf t À0gabG ” / &SmazG awG@&Sd-uonf? ukdwifatmif a&m*grSm
“&Jabmf atmif'if” “±dk;rwkdufyGJ” paom 0wˆK “uifqm”[k od&onf? rlvu ukdwifatmif
rsm;? “qk d & S , f v pf ËD u m”/ “qk d & S , f v pf a&m*gukd wDbD[k cyfayghayghxifcJh-uonf? ,ck
tbd"mef” paom EdkifiHa&;oabmw&m; pmtkyf uif q ma&m*gud k wd w d u sus od & aomtcg
rsm;ukd a&;om;aeonf? ud k w if a tmif t wG u f pd k ; &d r f r uif ; jzpf c g pd w f
pmtkyfrsm;udka&;&if; urBmh_idrf;csrf;a&;/ raumif; jzpfrdonf?
jynfwiG ;f _idr;f csr;f a&; v+y&f mS ;r+rsm;wGiv f nf; yg0if udw
k ifatmiftwGupf ;k d &dru f m udw k ifatmif
v+yf&Sm;aeonfudk awG@&onf? jynfwGif;ppf &yfpJ rdwfaqGrsm;/ &Jabmfrsm;u owif;vmar;-u&m
a&;/ jynfwGif; _idrf;csrf;a&; v+yf&Sm;r+rsm;wGif ukdwifatmiftcef;rSm {nfhonfrsm; jywfonf
u|efawmfwkd@ESpfa,muf yg0ifv+yf&Sm;-uonf? [lI r&Sday?
Todk@v+yf&Sm;ae-upOftwGif; 1963 ck uifqma&m*gudk "gwfuifuk&onfh t
Ekd0ifbmvxJwGif awmfvSefa&;aumifpDESihf awm wGuf qHyifawGu|wfvmojzifh acgif;rS qHyifawG
wGif;vufeufukdiftiftm;pkrsm; _idrf;csrf;a&; rSm óud;wd;k uswJ J jzpfaeonf? uk, d v f ;kH ud,
k af yguf
aqG;aEG;yGrJ sm; tysuw f iG f u|eaf wmfw@kd EpS af ,muf awmifhwif;aom ukd,fcE<mrSm rlv±kyfr&SdawmhbJ
jyeftzrf;cH&jyefonf? urRXmef;±kyf aygufoGm;onf? ukdwifatmifudk
Tt}udrfwGifrl Aef;armfwifatmifESifh jrifolwdkif; pdwfraumif; jzpf-u&onf?
u|eaf wmfonf udu k ;kd u|e;f wGif jyefvnf awG@q&kH ukwd ifatmifrmS ,ckuo hJ @dk a&m*ga0'em
jyefonf? udkudk;u|ef;wGif 'kuQtrsdK;rsdK; awG@óuH cHpm;ae&aomfvnf; vlemvmar;aom rdwfaqG
&if q k d i f c J h & _yD ; aemuf 1972 ck / rwf v xJ w G i f rsm;udk bmrSrjzpfovkd òyH;òyH;&$if&$if &,f&,farm
Aef;armfwifatmif vGwfajrmufoGm;onf? ol armESifh {nfhcH pum;ajymaeonfudk awG@&onf?
axmifrSvGwf_yD; wpfvt-umwGif u|efawmf {nfo h nfrsm; jyefomG ;aomtcgrS udw k ifatmifrmS
vnf; vGwfvmonf? jyef_yD; tdyf,may:wGif acGusoGm;onf[k vlem
apmifholrsm;u ajymjyonf?
88
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

uk d w if a tmif aq;±H k w uf u wnf ; u wGif {nfhonfrsm; a&mufvmao;onf? a&muf


u|efawmfvnf; udkwifatmifxH r-umr-um vmaom {nfhonfrsm;ESifhvnf; 'DvdkyJ &,fvkduf
a&mufonf? a&mufwkdif;vnf; olucsnf; pum; armvdkufESifh {nfhcHpum; ajymaeao;onf?
awGajymonf? u|efawmfu “udkwifatmif odyf xkdtcsdefwGif xrif;vmydk@aom roef;ESpf
pum;rajymeJ@/ odyfyifyef;aer,f”[k wm;,l& (yif;, udkodef;a&$.ZeD;) ESifh udk!dkjym (jynf) wdk@
onf? vnf; a&mufae-uonf? roef;ESpf ajymjycsuf
Aef;armfwifatmif qHk;rnfae@ ae@v,f t& vlemawG@csdefukefI {nfhonfrsm; jyefoGm;
avmufu u|efawmfonf udkwifatmifxHokd@ -uonf? udkwifatmifonf yifyef;ojzifh ckwif
a&mufvkdufao;onf? u|efawmf a&mufaom ay:wGif acwW rSdef;aeonf? rdepftenf;i,f -um
tcsdefwGif {nfhonfrsm; wpfa,mufr# r&Sd-uay? aomtcg acsmif;wcsufESpfcsuf qdk;vmonf?
xdk@a-umifh ESpfa,mufom; pdwfat;vufat; acsmif;qdk;&mwGif aoG;puav;rsm; ygvmonf?
pum;ajymjzpf-uonf? ol@teD;wGif olZeD; a':cifO;D xkt d cg armifA[de;f atmifu q&m0efxH
wpfa,mufom&So d nf? xd@k a-umifh ESpaf ,mufom; oGm;I ta-umif;-um;&m TtwGif; aoG;wcg
pdwfat;vufat; pum;ajym-uonf? tef v d k u f o nf ? ud k ! d k j ymES i f h roef ; ES p f w k d @ u
u|efawmfhudk awG@wkdif; “udktkef;armif udkwifatmifudk,fudk ayG@xm;-uonf? c%
c%c% rvmygeJ@Asm/ cifAsm;vm&wm odyf'kuQ avmuf ae_yD;aemuf aemufw}udrf xyftefjyef
a&mufygw,f? cifAsm;vJ usef;rma&;udk *±kpdkuf onf? aoG;ESpfcgtef&m axG;cHw0ufeD;yg; &SdoGm;
OD;Asm? cifAsm;wk@d u|eaf wmfw@dk wawGvnf; 'kucQ H onf? 'kwd,t}udrf aoG;tefvkduf&mwGif t
&wmawGursm;awmh a&m*g wpfckr[kwfwpfck oufyg ygoGm;onf[k xkdtcsdefu tem;wGif &Sd
awmh &-uwmyJ ” [k pd k ; &d r f p G m ajymonf ? aeaom roef;ESpEf iS hf ud! k jkd ymwk@d u ajymjy-u onf?
u|efawmfuvnf; “udpPr&Sdygbl; udkwifatmif/
u|efawmfvm&wm odyf}uD;vJ 'kuQa&mufvSwm jynf o l c spf a om pma&;q&m/
r[kwyf gb;l ? udw k ifatmiftwGuo f m u|eaf wmf
u pdk;&drfwmyg? uJ udkwifatmif odyfvJ pum; Aef;armfwifatmif aoqHk;a-umif; -um;
awGrajymeJ@tHk;/ {nfhonfawG jywfwkef; em;em; od & aomtcg pma&;q&mrsm;/ rd w f a qG r sm;/
aeae aeygtHk;”[k jyefajymvkdufonf? &J a bmf r sm;u psmyetwG u f tvS L aiG r sm;
u|efawmfwkd@ pum;ajymaepOf udkwif aumufcH-uonf? apwem tjynfh0ESifh xnfhvSL
atmifu u|efawmf0,fvmaom oabFmoD;ukd -uaom aiGrsm;rSm vkod nfxufyif ydI k &&S-d u onf?
teD;wGi&f adS om ZeD;onf a':cifO;D tm; tcGcJ idk ;f _yD; 1978 ck/ atmufwkdbmv (27)&ufae@?
oabFmoD;udk ZGef;ESifhjcpfI tm;&yg;& pm;ae xkad e@onf Aef;armfwifatmif tokbcsaomae@
onf? ukw d ifatmif tm;&yg;&pm;aeonfukd -unfh jzpf.? Aef;armfwifatmif ±kytf avmif;udk &efuek f
_yD; u|efawmfu tm;&0rf;om jzpfaeonf? aq;±Hk}uD;rS }uHawmok\efodk@ ydkaqmif&m vm
udkwifatmif tem;,l&efajym_yD; u|ef a&mufydk@aqmif-uaom y&dowf}uD;rsm;rSm wkd;
awmfvnf; ol@tm; E+wq f ufI jyefco hJ nf? u|ef raygufatmif pnfum;vSonf? um;}uD;/ um;
awmfaq;±Hrk S jyefvm_yD;aemuf nae aq;±Hzk iG chf sed f i,frsm; pDwef;Ivdu k yf gvmcJ-h u&m um;wef;}uD;
89
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

rSm war#mfwac: }uD; jzpfae.? vGrf;olyef;acG udk vufqifu h rf;xrf;I ðryfErHS nft h w
k *f t
l a&muf
rsm;rSmvnf; um;wpD;wdkuf&Sdonf? vrf;ab; o,faqmifI ydk@ay;-uonf?
wzufqDrSm y&dowfuvnf; a-uuGJ0rf;enf; vufqifu h rf; o,faqmifvmaom t±k;d
aom rsufESmjzifh &yf-unfhae-uonf? tkd;udk tkwf*lxJokd@ xnfhvdkuf-uonf? xkdtcsdef
tokb vmydk@olrsm;u y&dowf}uD;udk wGif c&pf,mef trsdK;orD;rsm;. "rRaw;oHonf
-unfh_yD; “jynfoludkcspfaom pma&;q&m”[k ok\efwGif ysHŒvGifhoGm;onf?
rSwfcsufay;-uonf? u|efawmfonf Aef;armf u|efawmfwdk@awGvnf; rdwfaqG wpf
wifatmif. aemufqHk;b0c&D;udk ESpfacguf ydk@cJh& a,muf.um;jzifh ok\efrS xGufcGmcJhavonf?
onf? um;pD;vm&if; u|efawmfonf tokbwGif urf;
yxrtacgufrSm Aef;armfwifatmif. aom ,yfawmifudk b,fjyefnmjyef vSnfh-unfh
±kyt
f avmif;udk olaoqH;k oGm;aom tcef;rS a&cJ aerdonf? ,yfawmifwpfzufwGif Aef;armfwif
wdkufodk@ ydk@aqmifaom tacgufjzpfonf? atmif.yHk? wpfzufwGifum; Aef;armfwifatmif
xdkpOfu nOfheufoef;acgif vlajcwdwf u rdrdom;tm; ruG,fvGefrD 20 = 10 = 78
qdwf _ird of ufaeaom tcsed w f iG f Aef;armfwifatmif &ufae@u ajym-um;cJhaompum;?
. ±kyftavmif;udk vdkufygydk@aqmifolrsm;rSm vl “&mpkESpfwpfckrSm rsdK;qufav;ck &Sdw,f?
av;ig;ajcmufa,mufr#om&Sdonf? ydk@aqmif& 1885 ckEpS af emufyidk ;f / udv
k edk aD cwfup_yD; wk@d tzd;k
onfrSm tm;i,fp&m/ pdwfxdcdkufp&m aumif;vS awG[m e,fcsJ@udk awmfvSefvmcJh-uw,f? taz
onf? wdk@ vufxufusawmh trsdK;om;vGwfvyfa&;
,ckwpfacguf Aef;armfwifatmif tokb wm0efukd xrf;aqmifjcif; ðycJh-uw,f?”
udk }uHawmok\efodk@ ydk@aqmif&mwGifrl vlxk “om;wkd@[m 'D&mpk (1885 = 1985)
y&dowf}uD;rSm 0uf0ufuaJG tmif pnfum;vGe;f vS ckESpf&JŒ aemufqHk;rsdK;qufawGbJ”
ojzifh tm;i,fp&mxuf tm;wufp&mjzpfc&hJ onf “tcsdK@[m ordkif;&JŒwm0efudk &J&J&ifh&ifh
pdwxf cd u
kd pf &mxuf tm;wufp&m jzpfc&hJ onf? xrf;aqmifcJh-uw,f?”
}uHawmok\efwGif Aef;armfwifatmif “tcsKd @usawmh orkid ;f wm0efukd rausyeG f
tavmif;udk rD;oò*õ[fvkduf-uonf? rD;oò*õ[f -ubl;”
t_yD;wGif rnfolu pvkdufonfrod? tokb u|efawmfwkd@onf ,yfawmifay:u pm
vkdufydk@onfh y&dowfrsm;onf yef;acG/ yef;jcif; rsm;udkzwf_yD;aemuf “Aef;armfwifatmifonf
rsm;rS yef ; eD e D u av;rsm;ud k ðzwf I rd r d w d k @ . *k%f&SdpGmjzifh aoqHk;oGm;av_yD[lI pdwfxJwGif
&ifbwfrsm;wGif wyfqifxm;vdkuf-uavonf? a&&Gwfrdvkdufygonf? ”
Aef;armfwifatmiftm; teDa&mifjzifh aemufqHk; Aef;armfwifatmif uG,fvGefonfh (19)
*k%fðyvkduf-ujcif;yif jzpfawmh.? ES p f a jrmuf a e@wG i f Taqmif ; yg;jzif h Aef ; armf
rD;oò*õ[f_yD;aemuf Aef;armfwifatmif. wifatmiftm; *k%fðytyfygonf?
t±kd;udk *loGif;jrKyfESH&eftwGuf t±dk;tdk;udk rD;
oò*õ[fpufrS xkwf,lvmonf? tjyifwGif apmifh avxD ; OD ; tk e f ; armif
aeaom vlxky&dowf}uD;u wef;pD_yD; t±dk;tdk; 98 pufwifbm cs,f&D r*~Zif;
90
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

q & m A ef ; a r mf w if a t m if od k ‹ t rS wf w & rsm;

(wpf )

“æ &Jabmfu udkpdk;odrf;eJ@ nDtpfudkawmfvm; æ”


“æ b,fudkpdk;odrf;vJ æ q&m” æ u|efawmfhwGif
nDtpfudk0rf;uGJawmfol udkpdk;odrf;&SdI xdkodk@ar;vdkufrdonf?“ æ
yJcl; æ udkpdk;odrf;avæ t&ifu ausmif;om;acgif;aqmif udkpdk;odrf;”
“ [kwfuJh æ tJ'Dudkpdk;odrf;eJ@awmh bmrS rawmfpyfygbl; q&mæ”
“&Jabmfu yJcl; udkpdk;odrf;eJ@ &kyfcsif;awmfawmfqifvdk@
ar;=unfhwmyg”
Te,f yËdoE<m&pum;rsm;jzifh tpcsDum
q&mAef;armfwifatmifESifhu|efawmf pwif
odu|rf;cJh&jcif; jzpfygonf? tcsdefu 1969 ckESpf/
azazmf0g&Dv (12)&ufae@næ? ae&mu
EdkifiHa&;tusOf;om; 233 a,muftm;
udkudk;u|ef;odk@ydk@rnfh jynfawmf!Gef@.
tcsKyf oabFm0rf;twGif;&Sd
tcef;av;xJrSmjzpfonf?
u|efawmfwdk@vli,fwodkuf
ocif&efac|/ q&mjroef;wif/h
q&mAef;armfwifatmif
wdk@teD;wGif pka0;um
pum;0dik ;f zG@J =uonf?

91
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

odvo kd r#ar;=u/ q&mwd@k &Si;f jyor#ukd wef ; ausmif ; om; vl y sd K ayguf t &G , f a v;
pdwf0ifwpm; em;axmif=uonf? jzpfonfhwdkif tay:,H tjyiftqif t0wftpm;
trSefawmh jroef;wifh/ Aef;armfwif tvStyudk odyftm&HkrjyKrdawmh? ay:yvif &Syf
atmifqdkonfh trnfrsm;udk &if;ESD;aecJhonfrSm vuf&n S f tjzLvnfuwH;k / oJawm/ 0rf;wGi;f wGuf
=um+yD? olwdk@.pmrsm;/ txl;ojzifh 0wÎKrsm;udk zsifyifeDwdkufyHk/ av;q,fcsnf vHkcsnfuGufwHk;
tv,fwef;ausmif;om;b0rSmyif pwif zwfczhJ ;l avmufqdkvsif vHkavmufae+yD? acgif;uvnf;
onf? olwdk@pmtkyfrsm;rS ay;or# pdwf"mwft uwHk;qHawmuf/ cHkzdeyf/ um;wm,mzdeyfpD;um
awG;tac:rsm;udkum; tjynfht0 &,lEdkifcJhonf ausmif;wuf&onfudkvnf; *k%fi,fonf[k
awmh r[kw?f t&G,u f vnf; i,fao;onf? yHyh ;kd rxifrd? r[kwfrcH rSef&mvkyf0Hhaom pdwf"mwf
rnfholrsm;&SdaeI rjywfrvyfqdkovdkum; zwf &Sda&;om t"du[k oabmaygufvmum rdrd
jzpfcJhonf? u|efawmfwdk@+rdK@rSm tpfudk}uD;rsm; o udk,fudk,f ,Hk=unfr_vnf;wdk;vmcJhonf?
zG,jf zpfaom ausmif;om;or*~acgi;f aqmifrsm;u q&m Aef;armfwifatmiftygt0if
u|efawmfwdk@ ausmif;om;rsm;twGuf pm=unfh wdk;wufaom pma&;q&m}uD;rsm;. pmrsm;udk
wkud af xmifay;xm;onf? pmtkyrf sm;vnf; awmf tzwfrsm;vmaomtcg xdkq&m}uD;rsm;rSm u|ef
awmfpo kH nf? vif;,ke*f sme,f tygt0if wuUov kd f awmf. tm±HkyHk&dyfxJrSm pHjyrsm;jzpfvm=uonf?
ESpfywfvnfr*~Zif;rsm;ESifh wm&mr*~Zif; a[mif; olwdk@tm; awG@qHk&if;ESD;vdkpdwf/ olwdk@. uef@ul
rsm;vnf;&Sdonf? xdkpOfuyif Aef;armfwifatmif vufvn S hf oif=um;ay;r_ukd cH,vl pkd w
d rf sm;vnf;
qdkaom trnfudk &if;ESD;aecJhonf? udef;atmif;vmcJhonf? xdkpOfurl u|efawmfhqEN
txufwef;ausmif;om;jzpfvmaomtcg rSm pdwful;tdyfrufr#om jzpfcJhonf? ,ckrl tdyf
pmzwftm; ydkaumif;vmonf? tawG;tac: rufonf wu,fhb0jzpfvmcJh&av+yD?
qdkif&mav;eufonfh pmrsm;udkyif }udK;pm;zwf&_ xdn
k u txufwef;ausmif;om; b0
vmrdonf? rodonfrsm;udk eD;pyf&m ausmif;om; rSmyif awG@qHkcGifh&&ef qENjyif;jycJhaom rSwf^m%f
acgif;aqmifrsm;xH ar;onf? yHk&dyfxJrS ol&Jaumif;}uD;rsm;ESifh wavSwnf;pD;/
u|ef a wmf w d k @ acwf u ausmif ; om; wc&D;wnf;oGm;cGifh &ae+yDjzpfaoma=umifh i&J
acgif;aqmifrsm;rSm pmtvGefzwfonf? txl; u|ef;odk@ c&D;ESifae&onfhtjzpfudkyif u|efawmf
ojzifh vuf0Jpmayrsm;udk tzwfrsm;=uonf? arhavsmh aerdcJhonf?
q&mAef;armfwifatmif. 0wÎKrsm;xJrS Zmwf
vdkufrsm;udkvnf; tm;ustwk,l=uonf? u|ef (ES p f )
awmfonfvnf; q&mAef;armfwifatmif tyg ae@nrjywf toHuek af tmf[pf idak ºuG;
t0if wdk;wufaom pma&;q&m}uD;rsm;. 0wÎK aeaom yifv,fv_dif;acgif;jzL}uD;rsm;tv,frS
rsm;xJrS r[kwfrcH rSef&mudkvkyfwwfaom Zmwf txD;usefi&Ju|ef;/ xdki&Ju|ef;ay:&Sd oHql;}udK;
aumifrsm;. pdwf"mwfudk wjznf;jznf; tm;us txyfxyf um&Hxm;onfh ppftm%m&Sif zuf
vmonf? qif;&Jom;eif;jym;rsm;bufrS &yfwnf qpftusO;f pcef;/ vrdu k n f rsm;wGif {&mr qvku
d f
um rw&m;r_udk ckcH qef@usifjcif;tm; vl@*k%f rD ; armif ; }uD ; jzif h r=umc% xd k ; =unf h v suf
oduQmtjzpf oabmaygufvmcJhonf? txuf axmifapmifh vHk+cHKa&;rsm;. a'gufa'gufcGyfcGyf
92
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

ppfzed yfcmG oH? aoewfusnx f ;kd oH? uif;vSnchf sed ?f onfh avhusifhcef;) vkyfcsdef? pma&;pmzwfcsdef?
pum;wD;wdk;ajymoH? awmifukef;xuf uif;wJ ae@v,fem&D0ufcef@ arS;puftem;,lcsdef/ nae
qDrS em&DoaH csmif;acguo f ?H yifv,furf;OD; opfeD cif; vrf;av#mufxGufcsdef/ nae (6) em&DrS (9)
yiftdk}uD;xufqDrS oef;acgif,H tusnf;wef em&Davmuftxd &Jabmfrsm;ESifh pum;0dkif;zGJ@csdef
iSufqdk;xdk;oH? ponfjzifh wae@wmv_yf&Sm;r_udk pepfwus jzwf
u|ef;zufqpf tusOf;pcef;wGif q&m oef;avh&Sdonf?
Aef;armfwifatmifEiS hf &JabmftcsKd @utaqmif(4)?
q&mjroef;wifEh iS hf u|eaf wmfw@kd u taqmif(9)? q&monf ol,Hk-unf
ppfbm;wdkufo¿mef taqmifESpfaqmifrSm xdyf &m rmhup f 0f g' tbd"rRm
csif;qdkifjzpf+yD; a0;vnf;ra0;vS/ tvGefqHk; cJwpf
ypfpmavmufawmifr&S?d trSeaf wmh axmifoq H ;l udo
k m ydik Ef ikd p
f mG avhvm
}udK;0if;twGif;&Sd taqmifESpfaqmifudk tv,frS xm;onfr[kwf? bm
oHql;}udK;jzifhxyfI uef@xm;jcif;jzpfonf? q&m
Aef ; armf w if a tmif a eonf h tjcrf ; buf w G i f oma&;t& ES p f j cif ;
taqmif(6)aqmif/ u|eaf wmfw@kd tjcrf;bufwiG f c&pf , mef 0ef ; usif r S
vnf; taqmif(6)aqmif? oHql;}udK;umxm;
aomfvnf; [dkbufonfbuf ul;Edkifonfh oHql; }uD;jyif;vmcJah om q&m
}udK;wyf wHcg;wpfayguf&Sdonf? a&mufpuawmh onf Ak'<tbd"rRm udk
ul;oef;cGifhr&? odk@aomf xdkuef@owfcsufrsm;rSm
od y f r =umvd k u f y g? [d k b uf o nf b uf tjyef vnf; twGi;f usus avh
tvSeful;oef;=ujcif;jzifh tvdktavsmuf ysuf vm xm;ol jzpfa-umif;
jy,foGm;onf?
q&mAef;armfwifatmif&&dS m taqmif u|ef;ay:wGif q&m0wÎ&m;rysuf vkyf
(4)od@k tcgtm;avsmpf mG u|eaf wmfa&mufjzpfonf? onfh tvkyrf sm;teuf eH&u H yf owif;pma&;jcif;
q&mhtdyf&mteD;wGif pka0;avh&Sdaom ouf}uD; vnf;ygonf? yifv,fc&D;ESifh a,mufoGm;rsm;udk
pum;oufi,f=um; pum;0dkif;wGifvnf; r=um rD;zkwf&mrS&aom xHk;jzifhajrjzLawmifhvkyfonf?
r=um xdkifjzpfonf? yDuif;/ bDbDpD/ AGDtdkat/ jrefrmhtoHponfh toH
q&mAef ; armf w if a tmif o nf v nf ; vGiXhf mersm;rS xl;jcm;onfh owif;rsm;udk owif;
q&mjroef;wifhenf;wl tcsdefudk pepfwus t oHk;oyfcsufESifhtwl xrif;pm;aqmiftwGif;&Sd
oHk;csavh&Sdoljzpfonf? ta&;ay: udpP&SdcsdefrSty oH k ; xyf o m; oif y k e f ; }uD ; ay:wG i f pepf w us
tdyf&mxrS tdyf&m0ifcsdeftxd tcsdefZ,m;ESifh aumfvHcGJI a&;onf? u|ef;oufwrf;wav#muf
tvkyfvkyfonf? reuftdyf&mxcsdef tkef;yifpdkuf q&m. eH&u H yfowif;pmudk usaemfw@kd tav;xm;
avhusifhcef; (tdENd,a,m*D}uD;rsm;uJhodk@ OD;acgif; zwfcJh&onf? a&mufav&m t&yfwGif jzpfonfh
udk =urf;jyifay:odk@ aZmufxdk;xm;um ajcESpf enf;jzifh tvif;a&mifay;wwfonfh pma&;q&m/
acsmif;tm; tay:odk@ wnfhrwfpGm axmifxm; owif;pmq&mayyJ?
93
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

q&mjroef;wifhu tdef*,f. 'l;&if; (ok H ; )


odk@acsycsuf (Anti During)usrf;&if;
}u;D udk bmomjyefaecsed /f q&mAef;armfwifatmif nae (6) em&DrS (9) em&Davmufxd
uvnf ; td e f * ,f . obm0 tEk y Éd a vmr q&mhtdyf&mteD;wGif pka0;usif;yvsuf&Sdaom
(Dialect of Nature)trnfjzifh ouf}uD;pum;/ oufi,f=um; pum;0dkif;uvnf;
bmomjyefaea=umif; od&onf? u|efawmfwdk@twGuf tzdk;rjzwfEdkif? &Jabmfi,f
q&monf ol,Hk=unf&m rmhufpf0g' rsm;odvdkonfh ta=umif;t&mrsm;udk q&mESifh
tbd"rRmudkom ydkifEdkifpGm avhvmxm;onf tefu,f}uD; ocif cifatmifu 'kdifcH&Sif;jyonf?
r[k w f ? bmoma&;t& ES p f j cif ; c&pf , mef wdk@ArmocifacwfOD;rS EdkifiHa&; tjzpf
0ef;usifrS }uD;jyif;vmcJhaom q&monf Ak'< tysuf/ tawG@t}uKHrsm;udk tefu,f}uD; ocif
tbd"rRmudkvnf; twGif;usus avhvmxm;ol cifatmifu vk;H aphywfaph &Si;f jywwfonf? vk;H aph
jzpfa=umif; udk,fawG@}uHKrS odvdkuf&awmhonf? ywfaph jzpfaoma=umifhvnf; tefu,f}uD;.
wae@ q&mhtyd &f mod@k u|eaf wmfa&mufomG ;onf? &Si;f jycsurf sm;rSm wnESirhf +yD;wwf? ok;H av; ig;n
q&mESihf awmfveS af &;orm;}uD; v,form; tzd;k tcef;qufrsm; jzpfavh&Sdonf?
tdk tb=uifwdk@ aqG;aEG;ae=uonf? aqG;aEG; xdkae&mwGif tvsOf;oifhI rSwfwrf;
onf h ta=umif ; t&mrS m Ak ' < t bd " rR m ES i f h tjzpfusefap&ef tefu,f}uD;. tawG@t}uKHudk
ywfoufaom ±kyf/ pdwf/ apwoduf/ edAŠmef? Ak'< azmufonfcscsifygonf?
tbd"rRmESifhywfoufaom q&m. jyefvSef tefu,f}uD;tzrf;rcH&cifujzpfonf?
aqG;aEG;csufrsm;udk =um;&aomtcg u|efawmf wae@wGif vrf;av#muf&mrS tdrfodk@jyefvmonf?
wtHw h =ojzpf&onf? vuf00J g'D pma&;q&m}uD; b,fvufwGif qDcsuf acgufqGJxkyf/ nmvufu
wOD;u Ak'<tbd"rRmESifhywfoufI Tr# ajcajc wkwfaumufaxmufI av#mufvmonf? olESifh
jrpfjrpf avhvmEdik o f nfukd rxifrw S b
f J odvu dk &f rsufESmcsif;qdkifrS a*guf±dkufxGufvmaom Adkvf
aoma=umifh tHh=o&jcif; jzpfonf? ae0if ; ,mOf w ef ; ES i f h wae&mwG i f w d k ; onf ?
u|ef a wmf w OD ; csif ; t&qd k v #if rd r d tefu,f}uD;udk jrifoGm;aom Adkvfae0if;u vuf
,Hk=unf&m rmhufpf0g'udkom vufvSrf;rDor# jy E_wfqufonf? tefu,f}uD;uvnf; wkwf
avhvmcJo h nf? tjcm;t,l0g' wckukd A[kow k aumufudkifxm;aom nmvufudk jyefajr‡mufjy
tjzpfyif avhvm&aumif;rSef;rod? txl;ojzifh vdkufonf? Adkvfae0if;um; vGef+yD;aemuf um;
bmoma&;qdkif&m pmay/ tbd"rRmrsm;udk avh wpif;xdk;&yfum ppfom;ESpfa,mufu tefu,f
vmv#if rdrdtodkif;t0dkif;rS &Jabmfrsm;. txif }uD;udk um;ay:qGw J ifomG ;onf? a*guu f iG ;f a&muf
tjrifao;r_udk cH&avrvm;[kyif pdk;&drfrdao; rS tusdK;ta=umif;&Sif;jyrS Adkvfae0if;u ac:awG@
onf? q&m. tbd"rRmqdkif&m bufpkHr_udk awG@ onf?
vd k u f & aomtcg u|ef a wmf . “tbd " rR m “'DaumifawG ocifcifatmifukd rodv@kd
qif;&Jjcif;” twGuf udk,fhudk,fudk,f jyefoem; ac:vmwmyg? udpPr&Sdygbl;? c%aeum;eJ@ jyefydk@
rdawmhonf? cd k i f ; r,f ? rif ; wd k @ rS w f x m;=u uG æ 'g ocif
cifatmifyJ? wdkif;jynf vGwfvyfa&;wdkufyGJrSm
94
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

olwdk@vnf; ygcJh=uwmaygh? t,ltqrwlvdk@om owd x m;rd o avmuf q&monf


&efolawGvdk jzpfae=uwm? uGefjrLepfawGom ta=umif;t&mwpfckudk &Sif;jy&mwGif ta=umif;
awmrcd k b J tm%m&tpd k ; &jzpf a e&if ocif t&m. ZmpfjrpfEiS hf twdwo f rdik ;f jzpfpOfukd ypPKy`ef
cifatmifu 0ef}uD;awG bmawGjzpfaer,fh yk*Kd~ vf tcd k i f t rmtxd a &muf a tmif yH k a zmf j yonf ?
uGæ” [k teD;wGif&yfaeaom ppfAdkvftm; Adkvf ypP K y` e f t cd k i f t rmud k cG J j crf ; onf ? +yD ; rS xd k
ae0if;u ajymonf? tultnDvdkuajym&efESifh ta=umif;t&m. tem*wf tvm;tvmudk
yk*~dKvfa&;t& ulnDEdkifygonf[kvnf; tefu,f cef@rSef;jyonf? q&m. pifjrifha[majymyGJrsm;udk
}uD;tm;ajymonf? tefu,f}uD;u Adkvfae0if;. u|efawmf em;raxmifzl;yg? q&m. xdkif0dkif;
yk*~dKvfa&;tultnD urf;vSrf;vmr_udk tvdrRmeJ@ aqG;aEG;yGJrsm;rSmrl av;raeyJ pdwf0ifpm;zG,f
jiif;y,f vdkufonf/? jzpfygonf?
“tefu,f}uD;udk 'DaumifawG bmvdk@ q&monf ol@udk,fa&;udk,fwmESifh
um;ay:qGJwifoGm;=uwmvJ” [k u|efawmfu ywfoufIum; ajymcJvo S nf? od@k aomf wcgwiG f
ar;rdonf? ol@ZeD;tay: q&m. rSwfcsufudk trSwfrxif
“Ad k v f a e0if ; u vuf j yawmh v J =um;cJh&zl;onf? rnfodk@ ta=umif;wdkufqdkifI
u|efawmfuvJ vufjyefjywmyJ As æ 'gayr,fh xdkodk@ ajymvdkufonfudkum; rrSwfrdawmh?
wk w f u d k i f x m;wJ h vuf e J @ jyvd k u f a wmh æ rif ; “u|efawmfhZeD;u avmu"Hudk cHEdkif
owdxm;qd+k yD; wkwaf jr‡mufjyvdu k o
f vdk jzpfomG ; &nf&Sdaeyg+yD? *syefawmfvSefa&;umvuvnf;
w,fxifyg&JŒAsm” [k ajym&if; tefu,f}uD;u ol@udk u&if&Gmav;w&GmrSm tyfxm;cJh&zl;w,f?
w[m;[m; &,fonf/? u&if o if w d k i f ; 0wf / 0uf p m&S m / 0uf p mau|;/
“trS e f u uG e f j rLepf a wG awmxJ qef z G y f a rmif ; axmif ; tvk y f a wG u d k wu,f h
a&mufukefatmif ol@vlawGuyJ vkyfwmAs? +yD; u&iftrsdK;orD;wa,mufvdkvkyf&if; jzwfoef;
awmh olu, kd w
f ikd uf yJ uGejf rLepf tjyKwfwu kd af &; cJ&h wm? tcuftcJawGukd &ifqikd Ef ikd w f hJ ol@ tpGr;f
vkyfaewm? olajymyHku uGefjrLepfuyJ tvkyfr&Sd owWdudk u|efawmfpdwfcsygw,f æ”[k q&mu
tvkyf&Sm awmckdwJhtaygufrsdK;? 'Dvl@tusifhu ajymonf?
'Dtwdkif;yJ? aowJhtxdaysmufrSm r[kwfbl;æ ” xdk@a=umifhyif æ “u|efawmfhb0rSm
[k tefu,f}uD;u ol@pum;udk tqH;k owfonf? “twW”qdkvdk@ rcifOD;udkcspfwJh tcspfwpfckyJ &Sdyg
q&m Aef ; armf w if a tmif u awmh w,fAsm”[k ruG,fvGefrD O'gef;usL;cJhjcif; jzpfay
rmhupf 0f g'tbd"rRm/ Armjynf vGwv f yfa&;wduk yf /JG vdrhfrnf? wcgwGif q&mh uavmiftrnfESifh ywf
jynfwGif;ppfw&m;cH/ jynfwGif; +idrf;csrf;a&; v_yf oufI u|efawmf pyfpkrdonf?
&Sm;r_ tawG@t}uHK/ ygvDref'Drdkua&pD. oabm “Aef;armfwifatmifqdkawmh tawmf
obm0/ Armjynf ppftm%m&Sifpepf. ordkif; rsm;rsm;u u|efawmfhudk Aef;armfom;vdk@ xifae
Zmpfjrpf ponfh Edik if aH &;jy\emrsm;ESihf owif;pm =uwm” trSef u|efawmfhZmwdu yJcl;As? i,fpOf
avmu/ pmayavmurS t,ltqa&; wdkufyGJ u rdbawGeJ@twl e,fwumajymif;a&G@ aexdkif
rsm;ta=umif; &Jabmfrsm;odvdkonfh jy\em &if;eJ@ Aef;armfudka&mufoGm;wm? Aef;armfrSm
tvdkuf aqG;aEG;jywwfonf? ausmif;om;b0eJ@ eH&HuyfpmapmifawG a&;=u
95
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

awmh uavmiftrnfwyf&mrSm wifatmifu ppfom;}uD;yrm usm;usm;,m;,m;


ESpaf ,mufjzpfaew,f? 'ge@J ausmif;tkyq f &m}uD; &Sad om q&monf wa,mxd;k jyefawmhvnf; tzd/
u u|efawmfhudk rif;u Aef;armfudkt&ifa&muf tazmh/ tyGwftowf/ bdk;jyefpyfawGESifh yd&dc|JEGJ@
awmh a&SŒuAef;armfwyfvdkufayghuGmvdk@ ajymwm aewwfonf? odk@aomf =um=um em;axmifcGifh
eJ@ tJ'Dup Aef;armfwifatmif jzpfoGm; wmæ” um; r&yg? “wa,m rudkifwm=umawmh vuf
[k q&mu &Sif;jyonf? awGu vdo k vdk r&awmhb;l As?” [kqu kd m wa,m
tef u ,f } uD ; ocif c if a tmif a &m/ jym;av;udk tomt,m jyefcsxm;wwf+rJ?
q&mAef;armfwifatmifyg rSwf^m%faumif;&m q&mESifh awG@zl;olwdkif; wxyfwnf;
wGif xl;jcm;onf[k xifygonf? q,fckESpfaygif; wlaomtjzpfrmS q&m. vlrq _ ufqaH &; odraf rG@
tawmf=um=umjzpfaom e,fcsJ@qef@usifa&;/ r_jzpfonf? wlom;t&G,f &Jabmfi,fav;rsm;udk
zufqpfqef@usifa&;wdkufyGJumv tjzpftysuf yif cifAsm;ESifh/ u|efawmfESifhajymonf? rnfonfh
rsm;udkyif ae@pGJ/ &ufpGJESifh ca&aphwGif;us jyef tcgrS tay:pD;u qufqHavhr&Sd/ igodigwwf
ajymjyEdkif=uonf? vkyfavhr&Sd? &Jabmfi,ftcsdK@u owdvufvGwf
xdk@a=umifhyif ociftzdk;tdkESifh q&m jyif;jyif;xefxef a0zefvmv#ifyif av;av;
Aef;armfwifatmiftm; ouf&Sd ordkif;pmtkyf}uD; pm;pm; em;axmifum nifnifomom wkH@jyef
rsm;[kyif u|efawmf owfrSwfvdkufrdonf? wwfjrJ? q&m.xdx k ;l jcm;csuaf =umifyh if q&mESihf
pum;ajym&rnfudk r=umc% wGef@qkwfqkwf
(av;) jzpfcJh&onf? q&mjroef;wifhESifhusawmh taeeD;
+yD ; txd t awG @ yd k r sm;aoma=umif h v m;rod /
u|eaf wmfEiS ahf wG@csed w
f iG f q&mhtouf pum;ajym&onfrmS ydI k vGwv f yfovdck pH m;&.?
(50) &Sdae+yD? t&yfajcmufaycef@ jrifhaomfvnf; q&mjroef;wifhESifhu twlae twGJrsm;onfh
&Snu f ikd ;f udik ;f r[kw?f vrf;av#mufv#if acgi;f rwf/ wlESifhOD;av;vdk? q&mAef;armfwifatmif ESifh
&ifzGifhav#mufwwfonf? rsufvHk;rsufcHk; aumif; usawmh udk,fhtay:cspfcifaEG;axG;rSef; odygvsuf
aumif;/ vlyHkacsmacsmjzpfonf? 'ga=umifhvnf; tvdkvdkae&if; &Sdef;aerdonfh b}uD;/ ba'G;vdk?
t&G,faumif;pOfu ±kyf&Sif±dkuf&ef urf;vSrf;jcif; odk@aomf q&m. vlr_qufqHa&; aysmh
cH&wmjzpfrnf? touf 50 t&G,t f xd av;wdik f aysmif;r_rmS e,ferd wd &f o dS nf? tkypf ;kd olvw l ef;pm;
pifbm;udku|rf;usifpGm upm;EdkifqJyif/ u|efawmf ESifh yufoufvmv#ifum; pma&;&mwGifjzpfap/
wdk@taqmifa&S@u av;wdkifpifbm;wGif q&m xdawG@ajymqdk&mwGifjzpfap jywfom;onf? wcg
upm;aeonfudk wcgawG@zl;onf? or&dk;us wGiu f |e;f tusO;f pcef;od@k a&mufvmaom axmif
upm;enf;omru/ bm;wef;ay:wGif uif;+rD; rif;}uD; OD;+idrf;vd_if(xifonf)u yk*~Kdvfa&;t&
aumuf a xmif u m a&S @ jyef / aemuf j yef u |rf ; ac:awG@aom vl}uD; wOD;pESpfOD;pxJwGif q&m
ES p f y wf o H k ; ywf y if y pf I upm;onf ? touf vnf; ygonf? yk*~dKvfa&;t& tultnDvdkygu
vnf ; }uD ; vm+yD j zpf I tarmcH E d k i f y H k u m;r&? ajymyg&ef axmifrif;}uD;OD;+idrf;vd_ifu q&mhtm;
i,fpOfu vufa0S@xdk;cJhojzifh tHoGm;rsm;um; urf;vSrf;onf/ q&mu ol@wOD;csif; yk*~dKvfa&;
r&Sdawmh? tHuyf wyfxm;&+yD? udpPudk bmrSrajym?
96
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

“u|efawmfh yk*~dKvfa&;udpP bmrS ajym acwfa[mif; tcspf


p&mr&Syd gb;l / cifAsm;wd@k tpd;k &eJ@ yufoufv@kd awmh oDcsif;}uD;ukd nnf;
ajymcsifw,f? cifAsm;wdk@ tpdk;&[m awmfawmf rdonfq h &m jroef;
w&m;rJhwJh tpdk;&yJ? tjypfrJhwJhvlawGudk zrf;+yD; wif h o nf v nf ; r
u|ef;ay:rSm udk,fxludk,fx tusOf;csxm;w,f? vGw?f ae@pOf aexdik f
q,fah jcmufq,fch ek pft&G,f ausmifom;av;awG r_b0twGif;rS
awmifygw,f? tjypf&Sdw,fvdk@,lq&if wdkif;od omrefupd aP v;onf
jynfoda=unm+yD; ±Hk;wifw&m;pGJaygh? tckawmh tawG;tac: udpP}uD;jzpfvmwwfonf? tzGJ@
vlodrcH0HhbJ 'Du|ef;av;ay:rSm cdk;+yD; EdSyfpufae tpnf;ESifh vlyk*~dKvft=um; csdefcGifv#mr#r_rSm
w,f? axmiftcGifhta&;vnf; tjynfht0 ray; o[Zmw rjzpfcsifawmh?
bl;? ajym&&if owdWr&SdwJh rdef;r&Smtpdk;&yJ” [k xdkumvrsm;twGif;u ygwD todkif;
ajymcJah =umif; q&mjyefajymjyonfukd rSwrf ad eonf? t0dkif;twGif; ae@pOfaexdkifr_rS tpbHkoabmudk
xd e f ; od r f ; &ef }ud K ;yrf ; =uonf ? yrmtm;jzif h
(ig;) aq;vd y f a omuf o l r sm;twG u f aq;aygh v d y f /
yGwfc|ef;rsm;udk bHkpepfjzifhpkpnf;um ae@pOfcGJwrf;
q&mhyHk&dyfudkazmf&mwGif Tpkwfcsuf jzifh a0onf? pm;aomuf&mwGifvnf; yef;uef
uav;wcsuf v nf ; wd k @ vd k u f z d k @ vd k r nf [ k cGufa,muf ZGef;ponfwdk@udk xrif;pm;aqmifrSm
u|efawmf xifygonf? u|efawmfwdk@ u|ef;odk@ yifpkxm;onf? pm;csdefusrS toD;oD;,lum oHk;pGJ
tydk@cHcJh&aom 1969 ckumvonf w±kwfjynf onf? xdu k mvrsKd ;wGif q&mAefarmfwifatmifu
uGefjrLepfygwDtwGif; ,Ofaus;r_awmfvSefa&; ZGe;f / yef;uef/ rufcu G rf sm;udk oD;oef@cI JG oH;k onf?
rk e f w d k i f ; }uD ; ar$ a eonf h u mv? ygwD A [d k u d k pm;aomuf+yD;v#if tdyaf qmifrmS yif oD;oef@ odr;f
tajrmufESifhcGif;=u[laom awmfvJoH}uD; wkef onf? Tonfudk &Jabmfi,ftcsdK@u tjrif
[D;yJhwifaeonfhumv? xdkrkefwdkif;ESifhawmfvJ r=unf = u? oD ; oef @ qef o nf ? &J a bmf x k E S i f h
oH}uD;onf u|efawmfwdk@ygwDudkvnf; jyif;pGm uif;uGmonf[k ,lq=uonf? q&mESiahf wG@qu kH m
&dkufcwfvmcJhonf? u|ef;ay:&dS axmifwGif;ygwD wdkuf±dkufa0zefjcif; &Sdr&Sdudkum; u|efawmfrod?
onfvnf; a&Smifv$JIr&cJh? xdktoHAvHrsm;udk =um;&/ jrif&zef rsm;aomtcg
xd k r k e f w d k i f ; }uD ; .'%f u d k u|ef ; ygwD u|efawmfpdwfqif;&Jonf? q&mhtwGufvnf;
aumfrwDacgif;aqmif}uD;rsm;/ tv,ftvwf pdwrf aumif;jzpf&onf? ud, k wf ikd q
f &mESihf awG@qkH
acgif;aqmifrsm;/ atmufajc ygwD0ifESifh ygwD aqG;aEG;vdak omfvnf; tm;empdwaf =umifh wk@H qikd ;f
vdkvm;olrsm;ygrusef rwlonfh twdkif;twm aeonf? trSefwu,fvnf; TudpPonf EdkifiH
rsm;t& &if q d k i f c J h = u&onf ? q&mAef ; armf a&; tawG;tac:udpP}uD;r[kwf? tav;teuf
wifatmifvnf; xdrk ek w f ikd ;f ab;rSrvGwcf ?hJ wcsed f aqG;aEG;p&m[kyif u|efawmfrxif? odk@qdkojzifh
u q&m. vl}udKufrsm; ausmf=um;aom “+rdKif” bHkudpPudk vpfvsL±_jcif;r[kwfyg? bHkESifhyk*~vdu
0wWK}uD;onfyif &efolvlwef;pm;ESifh aphpyfa&; t=um;udpq P ufpyfr_ csed cf iG n
f m‡ rr#[, k q
l rdjcif;
vrf;pOf. jy,k*w f pfct k jzpf tcsKd @u yHak zmf=u onf? omjzpfonf? aemufq;kH wGif q&mhtay: axmuf
97
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

xm;pmemaompd w f u q&mES i f h awG @ qH k & ef ta=umif;awG;vdu k o


f nfth cgxo kd eG of ifcsupf um;
u|efawmftm; wGef;ydk@vdkufonf? w&ufwGif wcGe;f u|eaf wmft h awG;wGif tvdv k akd y:vmygonf?
q&mhxHoGm;I tusdK;ta=umif;udk tm;emem rSefygonf? q&monf olwefzdk;xm;
ESifhyif ajymjy ar;jref;rdonf? u|efawmfhpum;udk &m *k%foduQmudk odpdwf&SdpGm xdef;odrf;EdkifpGrf;
em;axmifae&if; ta0;qDodk@ q&mai;=unfhae &Sdol jzpfygonf? wckvHk;t&ajymv#if tzdESdyfcH
onf? q&mhrsufESmay:rS a0'em&dyf r_efa&;a&;udk jynfolwdk@.*k%foduQm/ wckcsif;t&ajymv#if
u|efawmf owdjyKvdkufrdonf? Aef;armfwifatmif. *k%foduQm?
“&J a bmf a & u|ef a wmh f r S m u wD b D q&monf tawG;wrsKd ;/ tajymwrsKd ;/
a&m*g&Sdaew,fAs? yef;uefcGufa,mufawGudk tajymwrsdK;tvkyfwrsdK; vkyfavh&Sdol r[kwfyg?
trsm;eJ@a&moH;k &if u|eaf wmfah &m*g wjcm;&Jabmf ol @ b0wav#muf tawG ; / tajym/ tvk y f
awGudk ul;rSmpdk;&drfrdw,f? tJ/ 'gudk qifjcif+yD; wxyfwnf;usatmif }udK;pm;cJhol/ tzdESdyfcH
oD;oD;oef@oef@ oHk;&wmyg”? jynforl sm;awG;ovd/k ajymovd/k vkyo f vdk wxyf
q&m. &Si;f jycsuaf =umifh u|eaf wmf&h ifrmS wnf;usatmif oDvapmifhol/ tusifhp&% &Sdol
vd_ufueJ jzpfoGm;onf? 0rf;enf;jcif;vm;/ 0rf; [k u|efawmf,Hk=unfygonf?
omjcif;vm; u|efawmfrcGJjcm;wwf? ESpfckvHk; ol@b0wav#mufvHk; ol@uavmif ol@
jzpfEdkifzG,f&Sdonf? tawG;tac:wdk@jzifh jynfolbufrS&yfum zdESdyfol
u|ef;ygwDaumfrwDonf ppftpdk;&. vlwef;pm;tm; tqufrjywf wdkufyGJ0ifcJhyg
zdESdyfr_tm; tpmiwfcH wdkufyGJrsm;jzifh wkH@jyef onf? jynfol@tay: b,ftcgrS opPmrazmufcJh?
qifE$J&if; ygwDwGif;nDnGwfa&;/ tusOf;om;xk &efolxH b,ftcgurS 'l;axmuftnhHrcHcJh?
nDnGwfa&;twGuf trSefwu,fyif }udK;yrf;cJhyg u|ef;tusOf;cHb0rSmvnf; tusOf;
onf? od@k &mwGif rkew f ikd ;f xefaeaom aumif;uif om;xktusdK;pD;yGm;twGuf t&ufav;q,f
,H w G i f ysH o ef ; aeaomiS u f w tk y f t m; wuG J tpmiwfcH wdkufyGJ}uD;wGif a&SŒqHk;rS yg0ifcJhonf?
wjym;rjzpfatmif xdef;odrf; apmifha&Smuf&onf t&uf a v;q,f E S i f h atmif y G J & cJ h a oma=umif h
rSm xifoavmufrvG,fvSyg? t&ufav;q,fwdkufyGJ[k ac:ae=uaomfvnf;
wdkufyGJppOfu t&ufav;q,fESifh atmifyGJ&vdrfh
(ajcmuf ) rnf[k rnfolrS tmrcHEdkifrnfr[kwf? a,bk,s
cef@rSef; wGufcsufr_rsm;&Sdonfhwdkif cef@rSef;xm;
“*k%o f ud mQ &Srd S *k%o
f u
d mQ xde;f odr;f r_ onfxufvnf; ydkEdkif.? atmifyGJcHonftxd
&Sdw,f? *k%foduQmr&Sd&if *k%foduQmxdef;odrf;r_ rdrdtouf&Sifusef&pfvdrfhrnf[kvnf; rnfolrS
qdkwmvJ r&SdEdkifbl;? uGefjrLepfawGrSm uGefjrLepf rajymEdik ?f jynfo@l *k%o f u
d mQ / uGejf rLepf*%k of u
d mQ /
*k%foduQm&Sdw,f? uGefjrLepfrSef&if uGefjrLepf rdrdyk*~KdvfwOD;csif;*k%foduQmudk xdef;odrf;&ef
*k%foduQmudk xdef;odrf;zdk@wm0ef&Sdw,f”? oEMdÏmef&Sdolrsm;om yg0ifqifE$JEdkifaom wdkufyGJ
uG,fvGefoGm;cJh+yDjzpfaom rsdK;quf rsdK;jzpfonf?
a[mif;&Jabmf}uD; &Jabmfjrwfrif; oGeo f ifcahJ om touf 50 t&G,fq&monf vli,f
pum;wcGe;f jzpfygonf? q&m Aef;armfwifatmif &Jabmfrsm;ESifh&ifaygifwef;um t&ufav;q,f
98
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

tpmiwfcH wdkufyGJ}uD;wGif &J0Hhwnf=unfpGm yg0if &Jabmf}uD;. yvufazmif;vufzuf&nf qdik af v;


jcif;jzifh olwefzdk;xm;jrwfEdk;aom *k%foduQmudk wGifem&D0ufavmufom pum;ajymcGifh &vdkuf
xdef;odrf;cJhygonf? onf? aemufw}udrf q&mESifhawG@&ef pdwful;&Sd
aomfvnf; ta&;ay:udpPay:vmojzifh rawG@Edkif
(ck e pf ) awmhyg? xdk&ufu awG@qHkjcif;onf q&mESifh
u|efawmf. aemufqHk;awG@jcif;vnf; jzpfonf?
53 &uf tpmiwfcHwdkufyGJ}uD;rSm i&J &efukefodk@vnf; aemufxyfra&mufEdkifawmh?
u|ef;tm; t+yD;owf acsr_ef;vdkufonfh wdkufyGJ 1978 q&muG,v f eG cf sed w f iG rf l u|eaf wmf
}uD; jzpfonf? xdkwdkufyGJ}uD;twGif; uGefjrLepf olykef 0&rf;ajy;b0odk@ a&mufaecJh+yD?
ygwD0if &Jabmf(8)OD; toufay;vSLcJh&onf? ,ckqdkvsif q&muG,fvGefcJhonfrSm
ppftpdk;&u EdkifiHa&;tusOf;om;tm;vHk;tm; ESpfaygif;(30)eD;yg; wdkifcJhyg+yD? q&m. touf&Sif
jynfrodk@jyefac:cJh&onf? odk@&mwGifjynfawmfjyef pOfb0onf tprStqHk;wdkif tzdESdyfcH jynfolwdk@
c&D ; onf v nf ; yef ; cif ; vrf ; awmh r [k w f c J h ? twGuf wdkufyGJ0if&if; udk,fusdK;pGef@tepfemcHr_
oabFmtqif; use;f rma&;qdyu f rf;rSp+yD; tif;pdef wdk@jzifh tom;usaeaomb0 jzpfygonf? }uD;
axmifbl;0txd yHkpHrxdkifa&;wdkufyGJudk wdkuf=u jrwfpGmtouf&SifI *k%fajrmufpGm aoqHk;cJh
&jyefonf? aomb0jzpfygonf?
yHkpHrxdkifolrsm;udk apmiftkyfum qJqdk u|ef a wmf w d k @ onf wd k u f y G J 0 if ol & J
±dkufESuf=uonf? t+ydK+ydKtvJvJ aoG;oH&J&JESifh? aumif;rsm;/ wkdufyGJ0if pmayacgif;aqmif}uD;rsm;
“t=urf;zufr_ ætvdkr&Sdætvdkr&Sd” usqHk;uG,fvGef+yD;aemuf ‚if;wdk@tm; *k%fjyK
“ppftpd;k & æ usq;kH ygap æ usq;kH ygap” O'gef;usL;avh&Sd=uygonf? trSefyifrysufruGuf
tif;pdefaxmifbl;0rS t±k%fOD; wdkufyGJ vkyf=u&rnfh wm0efvnf;jzpfygonf? odk@&mwGif
rSm &dkufoH/ ESufoH/ aºuG;a=umfoHrsm;ESifh nHyGuf olwdk@touf&SifpOfurl olwdk@. wckvHk;qdkif&m
oGm;awmhonf? tm;aumif ; csuf r sm;ud k r=umc% arh a vsmh
1972 ckESpf/ rwfv axmifrSvGwfcsdef xm;wwf=uygonf?olwdk@. wpdwfwydkif; tm;
txd u|eaf wmftaqmifo@kd ra&mufawmh? tvHk enf;csufrsm;udkum; rarhravsmh-pmzGJ@ZmcsJ@
wd k u f t ygt0if wd k u f c ef ; rsm;twG i f ; Yom wwf=uygonf? Tenf;jzifh olwdk@. pdwftm;
oHo&mvnfaecJh&onf? emusif qif;&JapcJhygonf? TonfrSm a=uuGJ
axmif r S v G w f + yD ; 1974 ck E S p f w G i f 0rf;enf;zG,&f m oifcef;pm[k u|eaf wmfxifygonf?
u|efawmf&efukefodk@ wacgufa&mufjzpfonf? wu,fawmh u|efawmfwdk@tm;vHk;
qif;&Jaom &Jabmfrdom;pkrsm;twGuf ygvm tºuGif;rJh oef@pifolrsm;r[kwf=uyg? tºuGif;rJh
aom u|efawmfh,mxGuf i±kwfoD;ajcmuftdwf oef @ pif o l [ l I vnf ; r&S d E d k i f y g? jrif h j rif h y sH u m/
}u;D udk wnf;cdt k rd &f iS f &Jabmf}u;D xH tyfvu kd o
f nf? a0;a0;jrifEdkifpGrf;&Sdaom iSufbk&if vif;,kefrsm;
&Jabmfrsm;/ rdwfaqGrsm;tm; wtdrf0if/ wtdrf onf y if uH r aumif ; ta=umif ; rvS p G m yif
xGufoGm;awG@onf? q&mAef;armfwifatmif udk =uuf r w0wf p m ted r f h w G i f y sH & onf h tcgrsd K ;
um; u|efawmfpm;yGJxdk; vkyfulaeaom tdrf&Sif &Sdwwfygonf? euf±d_if;jymarSmifaom [if;vif;
99
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

}uD;jrwfru _ ykd g toufxif&mS ;&Sad ecsed rf mS yif tod


rSwfjyKoifhygonf? olwdk@. wpdwfwydkif; c|wf
,Gif;csufrsm;tm; pmempdwfjzifh =uifempGm jyKpk
ukooifh=uygonf? Tenf;jzifh olwdk@tay:
jrwfEdk; wefzdk;xm;a=umif; olwdk@raoqHk;rD uyif
jyooifhygonf?
rnfo@kd jzpfap twdww f csed u
f u|eaf wmf
wd@k .iSub f &k if vif;,ke}f u;D q&mAef;armfwifatmif
tay: 0pDu/H raemuH/ wd@k jzifh uHjyKrmS ;cJ=h uzl;aom
&Jabmfrsm; (xdpk Ofu &Jabmfi,frsm;)/ rdwaf qGrsm;
u|ef;ygwDaumfrwDonf uvnf; olwdk@.trSm;rsm;udk 0efcscJh=u+yD;yg+yD?
xdktwGufvnf; om"kac:&rnfjzpfygonf?
ppftpd;k &. zdESyd rf t_ m; tpmiwfcH u|efawmfwOD;csif;t&qdk&ygrl q&m
wdu k yf rJG sm;jzifh wk@H jyef qifE&J$ if; Aef ; armf w if atmif uG,fvGefjcif; txdrf;trSwf
tjzpf opPmwdkifqkawmif;jcif;tr_wck jyKcsif
ygwDwiG ;f nDnw G af &;/ tusOf;om; ygonf?
xk nDnGwfa&;twGuf trSef tdkæ avmuygv "rRapmifhewfæ
oifhtm;wkdifwnfI igopPmqdktHhæ?
wu,fyif }udK;yrf;cJhygonf? ig - onf q&mAef;armfwifatmif
odk@&mwGif rkefwdkif;xefaeaom ouf&Sd xif&Sm;&SdpOfuvnf; ol.touf&SifpOf
}uD;jrwfr_udk todtrSwfjyK wefzdk;xm;cJhygonf?
aumif;uif,w H iG f ysHoef;aeaom igh - q&m-*k%fajymifpGm uG,fvGef+yD;
iSuw f tkytf m; wuGJ wjym;rjzpf aemufwGifvnf; ol. pdwf"mwfaumif;arGudk
qufcH&ef oEMdÏmefcscJhygonf?
atmif xde;f odr;f apmifah &Smuf&onf TrSefaomopPmpum;a=umifh-q&m
rSm xifoavmuf rvG,v f yS g? puf q k y f & G H & S m aom jynf w G i f ; ppf E S i f h t wl ppf
tm%m&Sifpepf tjrefusqHk;I q&mvdkvm;
awmifhwaom jynfwGif;+idrf;csrf;a&;ESifhwuG
jyifrS ud,
k yf ikd t
f vif;aqmif =u,fwm&mrsm;onf jynf o l w d k @ . 'D r d k u a&pD t a&;awmf y H k } uD ;
yif ta=umif;tm;avsmpf mG ta&mifredS af zsm&h onfh atmifjrifygapownf;?
tjzpfrsdK; }uHK&onfomjzpfonf?
u|efawmfwdk@onf udk,fydkif tvif;
aqmif=u,fwm&mrsm; jrifhjrifhysHI a0;a0;jrif jrwf E d k ;
Edkifaom iSufbk&ifvif;,kefrsm;. *k%fajymifpGm
aoqH k ; r_ u d k o mru ‚if ; wd k @ . touf & S i f p Of
100
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

q & m A ef ; a r mf w if a t m if od k ‹ t rS wf w & rsm;


bma=umifh q&mAef;armfwifatmifudk “&Jabmf”vkd@ ac:vkdufrdygovJ? OD;wifatmif[m
q&m}uD; ocifudk,fawmfrd_if;&JΠjynfwGif;+idrf;csrf;a&; tm;xkwfr_rSm q&m}uD;&JΠajcawmf&if;u
tm;oGefcGefpkduf aqmif&GufvkyfaqmifolwOD; taeeJ@ usaemfwkd@ ausmif;om;&JabmfawGu ,Hk=unf
cspfcif=uwmukd awG@jrifcJh&vkd@ &JabmfwOD;vdk cspfcifwJhtwGuf &Jabmf}uD;vdk@ wcgwav v$wfueJ
ta&mw0if ac:cJhrdzl;ygw,f? ta&m0ifvGef;&mrsm; usaerSmvm;qdk+yD; &Jabmf}uD;ac:&rSm aemufwGef@
rdvdk@ “q&m”vkd@yJac:um pGJoGm;ygw,f? q&mqdkwm acgif;aqmifwa,muf taeeJ@ ac:wmyg? q&m
OD;wifatmif[m ol@,Hk=unfcsuftwdkif; (pmayt,ltqrSma&m/ EkdifiHa&;t,ltqrSma&m) touf
pGe@f vw
$ &f w
J t
hJ xd jywfjywfom;om; &yfwnfomG ;cJyh [kH m vli,fawGtwGuf erlempHjy jzpfcw hJ t
hJ wGuf
vli,fawG&JŒ acgif;aqmifwOD;vdk ,HkrSwfcHpm;rdvdk@ “acgif;aqmif”vkd@ ac:vkduf&wmygyJ?
&Jabmf}uD; OD;wifatmif[m “aysmhv#if
za,mif;/ rmv#if oHacsmif;” qkdwJhyk*~dKvf trsdK;
tpm;yg? &JabmfawGeJ@ qufqH&if za,mif;vkd
aysmah jymif;+yD; &efoel @J qufq&H ifawmh oHacsmif;vdk
rma=umoljzpfygw,f? ol@&JΠ&efol@tay: wif;rm
r_a=umifh ol[m wu|e;f ukd tyd@k ccH &hJ wmjzpfygw,f?
&JabmfawGtay: aysmah jymif;yH[ k mvJ u|e;f ay:rSm
erlemjycJhygw,f? u|ef;jyefvli,fawGu olwdk@
&Jabmf}uD;ta=umif;udk trSwfw& pmwrf;awG
a&;=uawmh OD;wifatmif[m tzG@J &ŒJ qH;k jzwf&mudk
usdK;EGHemcH+yD; ti,fawG a0zef=uwmukdvnf;
em,lcyhJ gw,f? abmfvaD bmupm;yGrJ mS pnf;urf;
eJ@ rnDv@dk q+kd y;D ol@ukd xkwyf ,fcw hJ mudvk J tòy;H rysuf
xGufay;owJh? (vli,fawGuvJ taysmfupm;yGJ
rSm acwfa[mif;pnf;urf;eJ@ acwfpnf;urf; uGJvGJ
wmudkyJ olwkd@enf;opftwdkif; rjybJ vl}uD;udk
upm;yGu J xkwyf pfw,fqw kd m zwf&awmh usaemf
wkd@jzifh pdwfraumif;jzpfrdygw,f?) &J a bmf } uD ;
ta=umif;udk olu, G v f eG rf S ydo
k v d mawmh ok\ef
rSm olZeD;ajymzl;ovkd ydk+yD;em;vnf ydk+yD;av;pm;
wefzkd;xm;vm&ygw,f?
usaemfu rE Wav;wuUodkvf ausmif;
xGuf/ vlxkwkdufxGufyg? usaemfwdk@wawGudk
rE Wav; a'opGJ}uD;w,fvkd@ atmufom;wcsdK@u
pGypf =JG uwmukd r=umc% =um;&zl;ygw,f? uG,&f m
101
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

rSmajymawmh bmrSrwwfEdkifygbl;? a&SŒrSmwif aus;awmausmufukef;/ rD;av;rSdwfwkwf &Gmi,f


ajymvm&ifawmh ocifudk,fawmfrd_if;/ aZmf*sD/ Zeyk'f uav;wckrSm arG;zGm;}uD;jyif;cJh&wmyg?
rif;ok0%f/ armifxif/ '*kefwm&m/ Aef;armf 'gayrJh rdbaqGrsdK;om;csif;awGu pmzwf0goem
wifatmif/ cifEiS ;f ,k pwJah tmufol atmufom; yg=uygw,f? usaemf pmawGzwfpt&G,rf mS yDr;kd ESi;f /
awG&ŒJ pmawGudk rif;wk@d u igw@kd avmufo&d ŒJ vm;? a&$Oa'gif;/ r[maqGuae odef;azjrifh/ Aef;armf
pmayrajymeJ@ vlyk*~dKvfa&;t&qkd&ifvJ igwdk@ wifatmif/ vif;,kefeDwdk@udk ul;+yD;zwfae=uyg+yD?
avmuf od&J@vm;vdk@ pdefac:&if b,folrS acgif; usaemfw@dk rdom;pku Aef;armfwifatmif&ŒJ 0wˆKudk
razmf&yJ gb;l ? usaemfw@dk u q&mAef;armf wifatmif “bke;f armif wa,mufx&J ,f”u pzwfz;l ygw,f?
tygt0if ckaz: jywJh qa&m}uD;awGudk vlyk*~dKvf tJ'pD mtkyu f kd OD;ode;f azjrifh a0zefwmvJ zwfz;l +yD;
t&a&m/ pmayt&a&m av;pm;cspfcifwmyg? aomfwmaqGusDp,fwmvJ zwfzl;ygw,f? a0zef
omrefuv#Hum r[kwfygbl;? pmaumif;&if pmawG z wf + yD ; usaemf h t azu “bk e f ; armif
aumif;ovkd av;pm;wmyg? a'ora&G;ygbl;? wa,mufxJ&,f” 0wKˆrSmygwJh “bJ”awGudk
usaemfu atmufom; pma&;q&mwOD; wvHk;csif;&Sm+yD; rsOf;om;cdkif;zl;ygw,f? “bJ”
ukd pmwa=umif;ESpaf =umif; &Gwjf yw,f? “tpfudk pmvHk;awG waxmifausmfygw,fqdkvkd@ a&wGuf
bpH? y'krRm=umonf pENmeJ@rS wifhw,fygonf? =unfh=uwmyg? tJ'Dwkef;u usaemfu 5wef; 6
vuvJromyg? =umuvJ ryGiyhf g? tcsed v f ifvh #if wef; &Sdygao;w,f? jynfwGif;ppfuvJ usaemfwkd@
=um&ifrh mS pk;d &ygonf? oDwm”? vd@k &Gwjf yygw,f? bufrSmjzpfqJyg?
'gb,fhol@pmvJqdkwm r&dyfrdygbl;? usaemf wuUov kd af &mufawmh jrwfav;/
“awmuf æ rauseyfr&_ ŒJ ayguu f oJG yH g” cspfaqGwkd@&JŒ +idrf;csrf;a&; oDcsif;awGqdkae+yD?
“nOfhrkduftarSmif/ =u,fa&mifrvif; txufwef;ausmif;om; b0uwnf;u +idr;f csr;f
vrif;rom/ wncgu a&; qENjyvufrSwfawGvJ aumufcHcJhzl;+yD? jynf
ighrSm ukd,fwnf;/ aw;csdKnnf;I wGi;f ppf usnq f efawG=um;u raovd@k vGwv f m=u
arSmif}uD;xJrSm xdkifcJh+yD” &wJh ausmif;om;wOD;/ awmom;av;wOD; taeeJ@
wJh? tJ'g b,fol@uAsmvJ? tJovkdawG ar;zl; jynfwGif;+idrf;csrf;a&; vkdvm;wm[m rqef;yg?
ygw,f? (usaemfwkd@ “oajyndK” uAsmpmtkyf q&mAef;armfwifatmif&ŒJ “tn=w =uufawm”
wtkyfvHk; oli,fcsif;wifrdk;eJ@ oHòydif&GwfqdkcJh=u vkd[mudk usaemfwkd@ aumif;aumif; em;vnf
zl;ygw,f?) aeyg+yD?
txufrmS “tpfub kd pH æ oDwm”qdw k hJ wae@awmh vlxkowif;pmwkdufudk oGm;
ay;pmu cif E S i f ; ,k & J @ yxrqH k ; vH k ; csif ; 0wˆ K &if; q&m}uD; a&$Oa'gif;/ OD;av;vlxkOD;vS/ vlxk
“aqmif;wGif;yef;” xJuyg? 'kwd,azmfjywJh a':trmwkd@eJ@twl pum;vufqHkusaecJh=uwJh
uAsm uawmh q&mAef;armfwifatmif&ŒJ 0wˆKwkd +idrf;csrf;a&;orm;}uD; ESpfOD;udk awG@cGifhóuH=u&yg
wyk'fxJuyg? wu,fyJ tJ'DpmawG&Gwfqdk+yD; w,f? ESpfOD;pvHk;[m +idrf;csrf;a&;orm;awGyDyD
uav;uvm; pdefac:cJhzl;ygw,f? tvGef ,Ofaus; odrfarG@=uygayw,f? wOD;u
usaemfhtaeeJ@ajym&&if rD;&xm;vrf;/ AdkvfcsKyfausmfaZm/ wOD;u Aef;armfwifatmif
um;vrf;/ oabFmvrf;/ bmvrf;awGeJ@rS reD;wJh ygw?hJ OD;av;u “usaemfw@dk qu D uAsm q&mav;
102
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

awGyg? AdkvfcsKyf&JŒ +idrf;csrf;a&; wyfom;awGyg”vkd@ &ufyavAsm” pojzifh ypfpvufcuf [ef@wm;


rdwfqufay;ygw,f? tJ'Duwnf; olwkd@[m ajymqkdcJhygw,f? [kdq&mu wifrkd;udk av;pm;
“u|Efkyf=unfndK/ jrwfyk*~dKvf”awG jzpfcJhygonf? cspfcifolygyJ? wifrkd;pdwfqdk;wmvJ rawG@zl; bl;
ppfwyfxrJ mS Akv
d cf sKyfatmifqef; r&Sad wmh qkdawmh tHhtm;oifhoGm;&mu “usaemf rSm;oGm;
wJhaemuf usaemfwkd@=um;zl;or# t&yfowif;eJ@ w,fAsm? aemif æ b,fawmhrS ckvkdrajymawmh
udyk J av;pm;p&m taumif;qH;k zufqpfawmfveS f ygb;l ”vk@d v_u d v
f u d_ v
f v
JS JS awmif;yefc&hJ mS ygw,f?
a&;orm;/ w±kwfjzLudk OD;aqmifwkdufxkwfol usaemf & ef u k e f u k d t+yD ; ajymif ; vm+yD ;
tjzpf owif;}uD;vSwJh ppfxGuf+idrf;csrf;a&; wyf r=umcif q&mAef;armf/ q&mjroef;wifh/ q&m
om;}uD ; eJ @ usaemf w d k @ &J @ pmayol & J a umif ; '*kefwm&mwdk@ axmifuvGwf+yD; pmayopf*dk%f;
“e&od e f a xmif w G i f ; u tusOf ; om;}uD ; ud k om;/ +idrf;csrf;a&; zufawmfom;awG jyefvnf
(q&mwm&m oHk;avh&SdwJh a0g[m&) “vlvGefr qHkqnf;rdae=uyg+yD? ck OD;0if;wifudk ol@tdrfay:
om;}uD;awG” (qlygrif;awG) '¾m&DxJu yk*~dKvf wifxm;wJh udkjym;}uD;ac: ukdarmifarmifcifu
awG t aeeJ @ omru “vl o m;pif p pf ” tjzpf olwdk@ &JoHk;azmfudk tnmom; &JoHk;az: (Edk;/ rkd;/
awG@vdkuf&awmh x&Sdckd;&rvdk/ xkdif&Sdckd;&rvkd 0rf; pGrf;)wkd@eJ@qHk+yD; xrif; zdwfau|;ygw,f? vli,f
ajrmuf*k%f,lcJh&ygw,f? olwkd@uawmh wu,fh pmayorm;awG u txl ; wav;wpm; *g&0
wef;wl &Jabmf&Jbufvdk 0rf;omtm;& E_wfquf w&m;xm;aecsdefrSm wcsdK@u rxdcvkwfxdcvkwf
=uygw,f? wu,fvJ usaemfwkd@u AdkvfcsKyf&J@ a&;ygw,f? 'DrSmwif vif;,kefarmifarmifu
+id r f ; csrf ; a&;wyf o m;qk d w mud k *k % f , l v uf c H pmtkyfwkdufwwkdufrSm qHkay;+yD; pmtkyfwtkyf
ESpfòcdufcJh=uygw,f? wifrkd;qdk&if oluG,fvGefcg xkwfzkd@ pDpOfygw,f? tkyfpkzGJ@jywJh oabmvkd
eD;rSm pum;pyfrdwdkif; AdkvfcsKyfausmfaZmudk oGm; jzpfoGm;cJhygw,f? pmtkyftrnfudk “jrefrmpmay
+y;D uefawmh=u&atmifv@kd wzGzG ajymcJzh ;l ygw,f? ±_@cif;”vdk@ q&mwm&mu emrnfay;ygw,f?
qkawmif; rjynfhcJh&Smbl;? trsm;tm;jzifh ±kd;±kd;yJa&;=uygw,f? udk,fhq&m
wifr;dk [m q&mAef;armfwifatmifvydk gy/J rsm;u axmifuxGufpqkdawmh pmayavmu
vlr_qufqHa&;rSm tvGefodrfarG@ygw,f? vl tajctaeudk prf;w0g;0g; apmifh=unfhavhvm
wzufom;udk rma&a=uma&ajymwm awG@&cJyg qJyg? vif;,keaf rmifarmife@J armifprG ;f &nfuawmh
w,f? 'gayrJh pmaya[majymyGJwckrSm ol@xuf enf;enf; “uJ”ygw,f? q&m}uD;awGbufu
}uD ; wJ h pma&;q&mwa,muf u Aef ; armf &yfjyygw,f? wifrkd;/ armifomEkd;/ armifpGrf;&nf
wifatmifukd ykwcf wfapmfum;+yD; a[majymoGm; pmwJh rE Wav;u pma&;q&mrsm;[m a'opGJr&Sd/
awmh tJ'Dq&m pifay:uqif;vm&ifvmjcif; pmaypGJyJ &Sdw,f? “typftcwf/ tnpftywf/
“cifAsm;awmfawmf atmufwef;uswmyJ? ol@pm tn‡pt f owf” awG a&;aewJo h al wGu “jynfo@l
awG cifAsm;róudufwm xm;yg? 'gayrJh olvdk u|ef; pmay” ,Hk=unfcsufeJ@ pdkufvkdufrwfwwf a&;ae
jyefaxmifusqJ vlwa,muf/ ol,Hk=unf&m olawGudk rxdyg;oifhbl;vdk@ 0ifajymvkdufwmygyJ?
twGuf b,fwkef;urS i,faigif;E_efeJ@ pkwfyJhwJh tJ'D yk*~dKvfawGrSm usaemfwkd@t&if vlxk
pum;oHrsm; rxGufbl;wJhvlwa,muf/ 'kuQ owif;pmrSm uavmifaoG;+yD; usaemfwkd@t&if
a&mufaeolwa,mufukd cifAsm;rkd@ ESdrfhcsajymqdk &ef u k e f q if ; oG m ;ol w OD ; u OD ; aqmif y gw,f ?
103
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

rE Wav;uvmol tcsif;csif;qkd+yD; rn‡mcJhygbl;? avmufwJh vl±kd;}uD;awGyg? q&mem;&ifawmh


aemufwOD;u u|e;f jyefvil ,f wOD;yg? oluvnf; vufzuf&nfqidk o f mG ;+y;D pum;0kid ;f zG@J avh&ydS gw,f?
tk y f p k e J @ zG J @ +yD ; u|ef ; jyef c gp q&mAef ; armf usaemfwkd@/ wifrdk;wkd@vdk tnmawmom;
wifatmifeJ@ axmifxGufp q&m'*kefwm&m awGu awm&GmrSmaepOf aumfzD(umzD)udkom
wkd@udk a0zefwkdufckduf cJhjyefygw,f? 'gudkvJ od&+dS yD; vufzuf&nftcsKd udk pmxJrmS om =um;zl;
usaemfhtaeeJ@ E_wfeJ@wm;r&vdk@ pmeJ@a&;+yD; wmyg? OD;wifatmif&JŒ 0wˆKxJu t,f'DwmawG
wm;&awmhwmygyJ? ckawmhvJ tJovkd wkdufckduf [m vufzuf&nfeJ@ ywmeDaphudk pGJpGJvef;vef;
=uolawGyJ aemufqw k o f mG ;=u&+yD; q&m}uD;rsm; oHk;aqmifolawG jzpfygw,f? OD;wifatmifu
uawmh wae@wjcm; vl=unfndKrsm; vm=u aq;vdypf w JG ,f? 'Daq;vdyaf =umifh ol@use;f rma&;
ygw,f ? (*k % f , k e f * d k % f ; eJ @ aeewf r if ; *d k % f ; vk d @ xdckdufcJh&ygw,f?
wGifcJhygw,f?) OD;wifatmif vif;,kef
q&m Aef;armf wif *sme,f xkwfaewkef;u
atmiftaeeJ@ pma&;&wm usaemfpmayavmu r
usOf;usyfvmwJhtcg a&mufao;ygb;l ? vif;,kef
“tdepf wde;f &JŒ Edi_ ;f &w&m;” *sme,fudk aemifrSm t
vk d @ pmayusrf ; *ef a wG / a[mif;awG &SmzwfcJh&yg
'\eduaA'eJ@ orkid ;f usr;f w,f? udkomEkd;uawmh
awGbufudkyJ vSnfh+yD; ðypk wuU o d k v f a &muf w m
a&;om;ae&ygw,f? usaemfwkd@xuf apmwJh
udk,fvJavhvm/ olwyg; tjyif pmayavmu
udkvJ r#a0wJhoabmygyJ? a&mufwmvJ apmygw,f?
olpma&;&ifòrdŒxJuyif;, ol &ef u k e f q if ; awmh
pm;tkyfwdkufrSmyJ a&;ygw,f? yif;, ukdodef;aqG vif,kef*sme,fwkdufukd a&mufa=umif; OD;wif
[m a&$bdke,fom;yg? *spfuefuefyg? 'gayrJh b,f atmifq;kH awmh aqmif;yg; a&;zl;w,f? ol0ifomG ;
olajymvdk@rSr&wJh udpPrsKd;ukd q&mAef;armfwif awmh jrefrmEkdifiHom;r[kwfwJh ukvm;owif;
atmifajym&ifawmh emcH+rJygyJ? usaemfvJ yif;, axmufwa,mufe@J pum;ajymaewm awG@&owJ?h
pmtkyfwkdufudk r=umc% a&mufygw,f? oleJ@ q&m[m t*F v d y f p mud k omref w wf w m
awG@csifvkd@ vmolawG[m oludkjrif&if auseyf=u r[kwfbJ wu,fh av,lavodrf;eJ@ pum;vHk;
+rJyg? {nfhonftcsif;csif;yJ 0kdif;zGJ@+yD; jyef=uyg toHk;tE_ef;utp Adkvfvkd a&a&vnfvnf ajym
w,f? t+rJ&SdwJh {nfhonfuawmh tqdkawmf wwfa=umif;udk wthHw=o csD;usL;xm;ygw,f?
oef;vd_if&JŒtpfudk yDoHk;vHk; ygwD/ OD;cifarmif jrifheJ@ 'Dvw kd ek ;f / axmifw h axmifrh mS a*:&if*su D v
k m;wpk
jynfajy;axG;jrifhvdk@ ausmf=um;wJh udkaxG;jrifhwdk@ u xkdifapmifhaeowJh? [kd ukvm;owif;axmuf
ESpfOD;ygyJ? t&ifu olwkd@udk usaemfrodygbl;? jyefoGm;awmh ukvm;vl}uD; rdbawGu a&SŒudk
“yif;,”rSmyJ awG@zefrsm;vkd@ cifoGm;cJhygw,f? ±dk±kdaoaowkd;vm+yD; olwkd@ om;orD;awG&JŒ
olwkd@ESpfOD;uvnf; awG@awG@jcif; cifp&maumif; tqifrajywJh tdrfaxmifa&;udpPudk &Sif;ay;zkd@
104
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

wd k i f w ef ; owJ h ? 'D t cgrS m vJ OD ; wif a tmif u ynm&Sif trsdK;orD;wOD;u OD;wifatmifqDudk


ukvm;vkdppfar;+yD; tdrfaxmifonf ukvm; usaemfoGm;oGm;awG@wmudk =um;awmh =uufO
av;udk a&a&vnfvnf }udrf;armif;awmh wmyg awGeJ@rkef@awG usaemfeJ@ ydk@ay;avh&Sdygw,f? ol
yJw?hJ 'Dae&mrSm udo k mEk;d u OD;wifatmif ukvm; udk,fwkdifawmh roGm;bl;? r=umcif ausmufuyf
pum; u|rf;yHkudkomru ukvm;qif;&Jom;awG a&m*geJ@ uG,fvGefoGm;ygw,f? aemufrSod&wm
=um;yg =oZmoufa&mufyHkudk wthHw=o jzpf& u ol[m pma&;q&m a'gufwmcifarmifndK&JŒ
a=umif; a&;om;xm;ygw,f? rSefygw,f? ol tpfrygwJh?
uG,fvGefawmh }uHawmok\efrSm tcuftcJ usaemfwkd@ aq;±HkwufcsdefrSm xGef;xGef;
&Sdaeor#awG[m Aef;armfwifatmif emrnf (aq;ody)H` ac: a'guw f mjrifx
h eG ;f ode;f vJ tonf;
=um;vkdufwmeJ@ tm;vHk;ajyvnfoGm;cJhygw,f? uifqmeJ@ a&mufvmw,f? Aef;armfwifatmifu
okb&mZmrsm;uvJ Aef;armfwifatmif[m olw@dk tqkwfuifqmqdkawmh t&ifaorSmvkd@ ajymay
“q&m” qkdudk;? r,fh/ ajymoluyJ t&ifaooGm;cJh&Smygw,f?
OD;wifatmif[m vlwef;pm;ra&G; tH0if usaemfcpJG wd cf &H awmh tay:qH;k xyfrmS yg? q&mu
cGifusjzpfatmif qufqHwwfolyg? &efukefudk tay:udw k ufvmawmh pum;rajymEdik b f J armae
usaemfhtarvmawmh blwm}uD;udk oGm;óud+yD; &Smygw,f? usaemf rcGJpdwfrDrSmawmh usaemfu
a&SŒurxGufbJ wHwm;ay:wuf+yD; aemufzufudk q&m&JŒ vlemapmifhvkd aecJhygw,f? tdyfae&if/
xGufvmawmh yif;,pmaywkdufa&SΠa&mufoGm; rSdef;ae&if tem;roGm;=uzkd@ wm;&ygw,f? q&m
w,f? OD;wifatmifudk jrifwmeJ@0if+yD; awmolr uawmh vmor#udk vufoifhcH+yD; pum;ajym
}uD;jzpfwJh usaemfhtpfreJ@ rdwfqufay;vkduf ygw,f? q&m@ukd pm;p&mawGeJ@ aq;0g;awG
ygw,f ? tpf r (tarud k trvd k @ tnmrS m ay;r,fo h l r&Sm;ygb;l ? 'DtxJrmS ole@J Eidk if aH &;t&
ac:avh&Sdygw,f) u olzwfzl;wJ@ “bkef;armif awmifESifhajrmufjzpfcJhwJh wnf+rJ zqyv 0ef}uD;
wa,mufxJ&,f” 0wˆK aomfwmaqG usDp,fwJh qkdolawGvJ ygygw,f? ol@em;rSm vlawGtrsm;
“bJ” toHk;tE_ef;awGudk rSwfrdor# jyefajym }uD; pum;0kdif;awG rjywfayrJh ab;em;u vlem
awmh EkdifiHausmf pma&;q&m}uD;eJ@ awmolr}uD; awGua&m/ q&m0ef q&mrawGua&m cGif@v$wf
wk@d [m i,faygi;f }uD;aygi;f azmfawGvdk &if;ES;D oGm;+yD; =uygw,f ? {nf h o nf r vmwJ h tcsd e f r S m awmh
taruol@om;zdk@wckwfw& &Gmuo,f,lvmcJh tewWvuQ%mokwf}uD; zwfaeavh&Sdygw,f?
wJ h xef ; v#uf a wG u d k ud k o d e f ; a&$ q D xJ h p &m wcgwav oleJ@usaemf vrf;av#muf
(zefbl;}uD;) awmif;+yD; q&mzdk@wJh xJhay;cJhygw,f? xGufygw,f? yef;qdk;wef;vrf;buf&Sd vufzuf
'gudk usaemfvJ oabmus+yD; tarhac:oH uAsm &nfqkdif (a&$avScg;) udkoGm;+yD; vufzuf&nf
xJ r S m xnf h + yD ; zG J @ cJ h y gw,f ? 'D u Asmuk d tar aomuf=uygw,f? wcgawmh vrf;oGm;&if;u
zwfoGm;&awmh oabmusygw,f? vrf;ab;ukd zswfceJ@wufoGm;&if; aq;ayghvdyf
OD;wifatmife@J usaemfe@J u a&pufruif; wvdyf0,f+yD; uysmu,m rD;nd‡zGmvkdufygw,f?
bl;? olaq;±Hkwwfawmh usaemfu ausmufuyf usaemfu txdwfwvef@eJ@ q&mhudk uav;
rSm ausmufwnfvkd@ aq;±HkwwfwmeJ@ qHkw,f? wa,mufudk pdwfqkd;ovkd pdwfqkd;rd+yD; pum;
ausmufuyfaq;±Hkzuf wufaewJ@ "gwfcGJcef; rajymEkdifbJ rsufvHk;jyL;+yD; vSrf;=unfhvkdufawmh
105
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

“wzGmwnf;ygAsm” qdk+yD; aq;vdyfudk v$ifhypfyg uxkwfygw,f?yef;&efq&muawmh *syefjyef


w,f? usaemfu oludktm;em+yD; oem;oGm;rdyg Adokumud k a &$ y J x if w ,f ? *&if ; Ek d u f ES r f ; zuf
w,f? wu,fhyDbd uav;rsufESmrsdK;yg? trSm; ausmuf e J @ vk y f z k d @ &mrS m tqif o if h c sif a wmh
vkyfrdwJh uav;vkdygyJ? usaemf tifrwef 0rf; +ird ;f csr;f a&;zcif}u;D q&m}u;D ocifu, dk af wmfri_d ;f &JŒ*l
enf;+yD; pum;rajymEkdifjzpfoGm;awmh oluyJ Adrmefvyk w f ek ;f u ydv
k #aH ecJwh hJ ESr;f zufausmufawG
awmif;yefygw,f? ol[m 7 ESpfom;avmufu &ygw,f? tay:rSm =u,few D ck qifoxm;ygw,f?
aq;vdypf aJG omufc+hJ yD; ydu k q
f &H w dS ek ;f u Edik if jH cm;u uAŠn;f pmuawmh olu, G v f eG cf ge;D ol@om;A[de;f
pD;u&ufaowWmawG rSmaomufcJhwmwJh? tJ'g atmifuak d jymoGm;wJph um;udk a&;xGi;f vku d =fuygw,f?
awG cH&wmayghAsmwJh? usaemfu ol@udk=unfh+yD; “vlwa,muf&JŒwefzkd;[m oljzwfoef;
“'%f&m&wJh vif;,ke}f u;D ”vd@k uAsmzG@J czhJ ;l ygw,f? ausmv f m$ ;aewJah cwf}u;D u ol@ycH;k ay:wifay;vku d f
q&m 'kwd,t}udrf aq;±Hkjyefwwf& wJh orkid ;f wm0efukd olb,favmuf o,fy;dk xrf;
awmh "gwu f if&wmawGrsm;+y;D qHyifawGvJ u|wf/ aqmifcJhw,fqdkwJh tcsufeJ@ wkdif;wm&rSmyJ” wJh?
±kyfysufqif;ysufvJ jzpfaeyg+yD? usaemfvJ oltm; aemufqHk;rSm Ak'<bmomtaeeJ@a&m/
&Sdatmif taz:awGpk+yD; oGm;wwfygw,f? ol c&pf,meftaeeJ@a&m uG,fvGefoludk *k%fðy E_wf
pum;ajymcGifhr&atmif udk,fucsnf; ajymyg cGef;qufpum;ajym=uygw,f? c&pf,mef oif;
w,f? wcgawmh ol@qDudk q&mZ0e a&mufae tkyfq&m}uD;u “q&mAef;armfwifatmif[m
wmeJ@ óuHw,f? q&mZ0euawmh &,fp&mawGyJ ol,Hk=unf&mudk woufvHk; pdkufvdkufrwfwwf
ajymaeygw,f? “udkodef;wkd@ udkvSwdk@udk tm;us rysufruGuf aqmif&GufoGm;cJhol jzpfygw,f”vdk@
oAsm”wJh? udkodef;qkdwm q&mZ0eukd ajymwm xnfo h iG ;f ajym=um;oGm;ygw,f? ol@*al y:rSmawmh
yg? aemufae@rSmxifyg&JΠolqHk;&Smygw,f? yef;pnf;yef;acGawG wyHk}uD; wifusef&pfw,f
olqHk;awmh yd&dwfowf}uD;[m tvGef ol@rdwfaqGawGu aemiftcg wthHw=o a&;=u
rsm;jym; pnfum;ygw,f? &[ef;&Siv f l vlwef;pm; ajym=uwmuawmh *lay:uyef;awGudk vlaoay:
aygi;f pHyk gy?J aq;±H}k uD; ta&SŒawmifaxmifu h &ifuJG uyef;qkd+yD; r*Fvmr&SdwJhyef;vkd@ tpOftvm
±Hkxif&wJh taqmufttHkxJrSm vlawGwef;pD+yD; t,ltq tpGJtvef;}uD;cJh=uwJh jrefrm trsdK;
waeukef *g0& ðy=uygw,f? q&mwm&muawmh orD;/ trsdK;om;vli,f/ vl}uD;awG[m OD;wif
txl ; &if ; ES D ; ol jzpf a yr,f h 0if r =unf h y gbl ; ? atmif&J@*lay:u yef;awGudk wyGifhpD aumuf,l
“±kyfysuf qif;ysuf jzpfaewmudk =unfhrd&if =u+yD; &ifbwfudk xdk;oGm;=uwJh tcsufygyJ? ol@
“a&Sm”h jzpfomG ;rSm pd;k vk@d w”hJ ? rSeyf gw,f? wu,fh &Jabmf}uD; q&myg&*l[m 'Dta=umif;udk óuHwidk ;f
“oltkdolem” ±kyfygyJ? qHyifu av;ig;yifyJ usef a&;/ óuHwkdif;ajymrqHk;ygbl;”
w,f? rsufuGif;u a[mufaew,f? oGm;awGu q&mAef;armfwifatmif[m ol@ycH;k ay:rSm
r&Sad wmh yg;pyfuvJ csKd ifah [mufaevd@k odyf ±kyq f ;dk usa&mufvmcJhwJh ordkif;ay;wm0efudk ausyGef
aewm[m tD*spf rrRD ±kyfºuGif;vkdygyJ? atmif xrf;aqmif EkdifcJholaywum;?
tokbyk@d awmh ±ky&f iS rf if;om; udjk rwfav;
eJ@twl pEN,m;cspfaqG&J@ um;ay:wufvkdufcJh armif p G r f ; &nf
ygw,f? *lyHkpHudk ol@oli,fcsif; &Jabmf'*kefwm&m 2008/ 'DZifbm 11
106
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

q & m A ef ; a r mf w if a t m if od k ‹ t rS wf w & rsm;

rmef[kefxefjyif;/ wdrfawmifcGif;rnfh tefwkpdefac:/ oif acgif;armftHh/


iSufrif;vif;,kef/ ysHwufyHkukd &JabmfnD&G,f/ vif;,kefi,fonf
yHkjyifzGJ hum/ ajymcsifygcJh vif;us,faumif;uif/ wdk;cGJ0iftHh/
nDarmifi?hJ usm; “jcaoFhqdk;”/“}uHŒodk;”“zGwf”a¹rG
a&ykwf rdausmif;/ opfacgif;yifhul
&Jrmef0ifh0if/ awmifpHkzGifhum qdyfcdk;tlaom/ y'ly&Guf
jrifhjrifhjrefjref/ rkefwkdif;qeftHh rsufpdpl;v#if/ jrifEkdifa0;a0;
av;oHjrm;oH/ wqHriJh E_wfoD;aoG;aomf/ aoG;wkdif;c|efxuf
olysHcJhyHk/ &Jrmef[kefvnf; oefvsufawmifyH/ oHr%dvufonf;
&J*k%farmfuGef;/ vuFm!$ef;vdk@ v#yfpD;xdk;okwf/
vSrf;csifygcJh/ nDarmifiJh? oHikwfql;csKH/ rkefwdkif;yifv,f
awmifuG,fawmwGif;/ &efarSmifrif;ukd
rjrifbl;vnf;/ jrifzl;olu òzdcGif;aptHh/ vif;aptHh?
ajymjyvdkuf&if/ oifjrifovdk
oif =unfndKvdrfh? tdk æ vif;,kefwdk@
tarSmifrif;ukd/ azmufxGif;òzdcGJ/ &Japavmh?
r=um;bl;vnf;/ =um;zl;olu tarSmifrdkufukd/ wkdufcdkufòzdcGif;/ vif;apavmh?
ajymjyvdkuf&if/ oif=um;ovdk tarSmifxkukd/ tefwkESdrfeif;/ &Sif;apavmh?
oif =unfndKvdrfh?
vif;,keftonf;/ vif;,kefZGJjzihf
=unfndK&if;u/ oiftm;usI yGJwkdif;ausmfI/ armfapownf;?
avmuwv$m;
rw&m;r_/ zdESdyfr_udk
[ef@wm;vdkr_/ qD;qdk@r_ukd armif p G r f ; &nf
arSmifcsvdkr_/ csKyfcs,fr_ukd 2008/ atmuf w d k b m 21

107
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

q & m A ef ; a r mf w if a t m if od k ‹ t rS wf w & rsm;

(1)

· Aef;armfwifatmif qdkwm
uavmif o m eD wm r[k w f
yk * ~ d K vf t &vJ xuf j ruf
jynf o l @ zuf u a&S Πaqmif
jynf o l @ tvif ; a&mif æ

· 'Dtvif;a&mifudk
tarS m if a wG u &ef o l v k y f
csKyf}u tkyf}u zrf;qD;}uvJ
zkH;}u zd}u zsuf+zdK }uvJ
nwumud k ausmf j zwf & if ;
tvif ; [m tvif ;
}umav vif;av 0if;yavaygh
nwmeuf a v xif &S m ;avaygh
razsmhrrSdef wxdefxdefeJ@
t&Sdefrysuf *k%fodefvufcJh
ord k i f ; ouf a owif c J h +yD //

(2)

· Armpmayordkif;rSm
q&m}uD;rSdKif;&JΠvrf;a}umif;ay:
acgif ; armf + yD ; csD w uf
jynf o l t wG u f OD ; xd y f y ef
Ed k i f i H a &;pH o mru
tEk y nmpH t &yg wH c G e f x l
pmay}oZm}uD;olwOD; jzpfcJhwm
q&mAef;armfwifatmifyg yJ //

108
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

· ‘awmh um om bJ &,f eJ@’ vdk@


ceJ @ csif ceJ @
uJ h & J Œ csif uJ h & J Œ
&if x J u vmwJ h yif u d k t oH e J @
ud k , f y d k i f [ ef x l a xmif j yD ;
}oZm}uD ; cJ h w J h u avmif [ m
Aef ; armf w if a tmif y J qd k w m
pmaye,f w ck v k H ; od y gw,f //

· Aef;armfwifatmifudk
axmif x J o G i f ;
tusOf ; cs
wusG e f ; yd k @
acsrS K ef ; zd k @ }ud K ;pm;
rw&m;jyK cJ h } uol a wG o m
( ckawmh æ) xm0&aoqkH;
ysuf o k O f ; oG m ;&&if ;
ordkif;trSdKufjcif;xJ a&mufoGm;&
Aef;armfwifatmifuawmh cyfjyKH;jyKH;
toufqkH;oGm;ayrJh quf&Sifoef
emrnfwGif usefcJh&kHr#omru
pH x m;&r,f h ol @ vuf & m
tekynmawGyg qufjyD;usef
trSefw&m;zufu &yfwnf&if;
tcsdefumvrsOf;awGudk vGefajrmuf
&Sifoef xajrmufrSK awGeJ@ qufjyD;&Sif
8k % f a &mif w vG i f v G i f e J @ awmuf y qJ
ES v k H ; om;xJ u 'D } u,f e D
urB m wnf o a&G @ wnf y gap æ// ?

0if;wifhxGef;
18-10-2007

109
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

q & m A ef ; a r mf w if a t m if od k ‹ t rS wf w & rsm;

Ù ol æ æ
vlomrefygyJ
tarSmifxJrS±kef;x
b0udkavmif+r‡dKuf&if;
tvif;wpfp xGef;nSd
ESvHk;&nfavmifpmjznfhw,f æ
OD;a%Smufr#if rD;pmuspfw,fæ //

Ù uavmifwpfacsmif;eJ@
ordkif;udkaumufa=umif;qJG
wdkufyJGxJjzwfoef;&if;
udk,fhyHkwludk,fa&;vdk@ æ

Ù onfuavmifeJ@yJ
+idrf;csrf;a&;eJ@ppf
cspfoleJ@rkef;ol
jynfoleJ@&efol æ æ
trSefeJ@ trSm;
jywfom;wJh pnf;a=umif;wpfckqGJw,f æ?

Ù onfuavmifeJ@yJ
pl;xdk; æ ajrqGæ yuf=uJ
zGzGnifnif æ aygif;oif
yifpnfrxd æ tjrpfr+id
yuwd cspfjcif;
arwWmyef;cif;pdkufw,fæ //

110
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

Ù onfuavmifeJ@yJ
&efol@toJ pl;epfxdk;pdkuf
a'goyEMuf±dkuf
avmutwGufrdkufowJh æ
u|ef;pcef;rSm
uavmifwpfacsmif;eJ‹
acgif;wvm;xrf;+yD; wdkufcJhw,f æ //

Ù 0dZ…mynmawmifwufc&D;&SnfrSm
tbd"rRm
0rf;pmvHkw,f æ
ol@&iftHkjzef@usuf æ xGef,uf
oref;nuf æ
oD;xGufaumif;avpG ?

Ù tarhtdrfeJ@ æ
e&odef æ udkudk;u|ef;
vGef;jyefc&D;oGm;
opPmw&m;&Sm æ
'kuQopPm æ pmrsufESmacguf±dk;
usdK;+yD;&if;usdK;cJh æ //

Ù rD;awmuft&ufvdk
cg;ouf æ &Sw
b0jywfa&G@a=umrSm
&wemodkufjzpfwnf
yx0Dajrv$m aovmxktwGuf
x,f0g rdk;vkæ rm;rwfðy
rSwfwdkifwpfckpdkufxl
ol æ æ æ //
zdk;eD
30-10-07

111
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

muAsm
u
EdkifiHw

112
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

wdrfawGuif;rJh
=u,fawGvif;vufwJh aumif;uif[m
&$HŒxlxyfwJhvrf;ukd ac:roGm;Ekdifbl;av?

tjypfuif;pifwJh =u,fawGukdrS
a'goeJ@ =unfh&if;
&$HŒaynpfwJh cE<mukd,fukd ±Hk;xGufzdk@
óud;pm;cJhwJh ae@&ufumv
ig ææ b,fawmhrS rrkef;wD;cJh ?

'gayrJh cufcJeufeJwJh ae@wmxJrSm


wudk,fxD;xD;/ ikwfwkwfxdkif+yD; ukefvGefcJh
euf±_dif;wJh tjyma&mifae@&ufrsm;tm;
0rf;enf;pGm wo&if; ?

±kwfw&uf
yef;awG a0qmyGifhwJh aEGOD;[m
oifhtm; OayuQmðycJh
odk@r[kwf æ r!‡Kd@cifEkdifcJh?

t=unfhwcsuf
bma=umihrf vGaJ &SmifEidk cf hJ
tJ'Dta=umif;jycsufukdrS
oHo&pdwfawGeJ h tajz&Sm=unhf&if;? ?

,ae@acwf a wmif u k d ; &D ; ,m;uAsmq&m - vif r f a 'gif [ G ( cf )


bmomjyefol - oJ oJ

113
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

114
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

ao;i,fwJh arSmifrJwJh t&mawGukdawG@wdkif;


nDra& - igrif;ukdowd&aeaygh?

rmydkjrpfurf; wav#muf
wae@vHk; vrf;av#mufcsif&JŒ
rmydkqdyfcHwHwm;
taqmuftOD; 63 tem;vrf;av#muf&if;
ukefwifoabFmawG
ta0;uae vSrf;jrifae&&JŒ?

'Duae@ b,favmufawmifrS
0rf;eJae&ovJav
ar 20 rSm aocJhvdk@&ayrJh
ESpfrsm;pGm ESpf 40 wdkifatmif ±kef;uefcJh?

,cktcg tjcm;vrf;axmihfawGukd 0ifzdk@


txDusefwJh tòyH;eJ@
taotcsm=unfhvdk@ roJuGJwJh rsufvHk;wdk@
tb,frsufvHk;awGvJ
a'goawG cg;oD;r_awG v$rf;xm;wJh
a[mif;tdkwJh t&dyfawG vSrf;=unfhbdk@?

aocsmwmu
b,ftcsdefxd touf&Sifoef+yD;cJh
ydkaumif;wJh b0wcktwGuf
qufvufóud;pm;oifhw,faygh?

,ae@acwf awmif u k d ; &D ; ,m; uAsmq&m - vD p G e f i f ; acsmvf


bmomjyef o l - oJ o J

115
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

mþurÉm
ao
vSKyf&Sm;ae

Ekd0ifbm 4 &ufae@ tar&dueforRw


a&G;aumufyGJrSm bm;&uftdkbmrm tEkdif&+yD;wJhaemuf
orkdif;rSm r}uHKpzl; tcuftcJ trsdKrsdK;eJ@ &ifqkdifae&wJh
tar&duef&JΠurBmhtaetxm;eJ@ ywfouf+yD;
urBmw0ef;u pme,fZif;rsm;rSm tkdbmrmvufxuf
tar&duef&JŒ=oZm tem*wftay: trsdK;rsdK; a&;om;
oHk;oyfaewmawG awG@ae&ygw,f?
wu,fawmh 2008 ckESpftwGif; xl;jcm;wJh tjzpf
tysufrsm; (Oyrm - =o*kwfvtwGif; ay:aygufcJhwJh
a*sm*f s,
D mppfaemufyidk ;f Oa&mywGi;f Ekid if aH &;tajymif;tvJrsm;)
ay:aygufcJh+yD;/ EkdifiHwumh EkdifiHa&;taetxm; ajymif;vJr_
awGukd awG@vmae&ygw,f?

‘‘
ESpf 50 twGif; r}uHKpzl; pD;yGm;a&;?
b@ma&; tusyftwnf;}uD;tjyif
r_yD;qHk;ao;wJh? _yD;qHk;zkd‹vnf;
vrf;rjrifao;wJh ppfyGJ}uD;ESpf&yfeJ‹yg
&ifqkdif&r,fh ta&G;aumufcH
orRwopf tdkbmrm
bmawGjyifqifzkd‹ vkdtyfygovJ

116
’’
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

ESpf 50 twGif; r}uHKpzl; pD;yGm;a&;/ &JŒ tmrcHpmcsKyfrsm;&JŒ vHkòcHr_tay: ylyifaomu


b¾ma&; tusyftwnf;}uD;tjyif r+yD;qHk;ao; a&mufvm=uygw,f?
wJh/ +yD;qHk;zkd@vnf; vrf;rjrifao;wJh ppfyGJ}uD;
ESp&f yfe@J yg&ifqidk &f r,fh ta&G;aumufcH orRwopf
tdkbmrm - bmawG jyifqifzkd@ vkdtyfygovJ? r-umao;cifuvnf;
'gawGtm;vHk;[m ,ckwavm &moDpm
aqmif;yg;rsm; jzpfaeygw,f? 'DxJu tar&duef w±kwf ww f ‹dk a&eHEidk if rH sm;
'kumuG,af &;0ef}u;D a[mif;eJ@ ,ckvuf&dS [m;Awf
wuUokdvfu ygarmuQjzpfaewJh *sdK;qufae;&JŒ wk‹&d JŒ zGH‹ _zdK;wkd;wufrSK
aqmif;yg;uawmh tawmfpw d 0f ifpm;p&m aumif;
vd@k qDavsmaf tmif bmomjyefazmfjyvku d yf gw,f? rsm;u tar&d u ef & J Œ
bm&uftkdbmrm&JΠyxrqHk;eJ@ t"du
pd e f a c:r_ } uD ; uawmh tck v uf & S d j zpf y G m ;aewJ h usqif;rSKukd t&Sdefjrifh
b¾ma&;tusyftwnf;}uD;&JŒ aemufqufwGJ
jy\emrsm;ukd &ifqkdifzkd@ygyJ? 'g[m tkdbmrm apvdrrhf ,f vkv ‹d nf;
twG u f o mru tar&d u ef = oZmtm%m&J Œ
tem*wfeJ@vnf; oufqkdifaeygw,f? qk d c J h - uygao;w,f ?
tck a0gvrf;r}uD; (wall Street) u
tjzpftysuf}uD;ukd wcsdK@u tar&duef =oZm 'gayrJh
usqHk;r_&JΠed'gef;vkd@ qkd=uygw,f? okd@aomfvnf;
tar&duefb¾ma&;&JŒ =oZmjzpfwJh tar&duef
a':vmwefzkd;uawmh uszkd@aeaeomom/ wuf tusyt f wnf;awG ay:aygu&f if wcgw&H
awmifvmaeygw,f? 'guvnf; Ekid if jH cm;om;rsm; pOf ; pm;r_ a wG [ m rjynf h r pH k j zpf w wf y gw,f ?
taeeJ@ rdrdwdk@aiGrsm;ukd b,fxm;&rSef;rodbJ/ wu,fawmh tar&duef pD;yGm;a&;&J@ tajccH
tar&duef&JŒ b¾ma&;eJ@ pD;yGm;a&;pepftay: taqmufttHt k iftm;[m xdxad &mufa&mufe@J
,Hk=unfr_&Sd+yD;/ 'Djy\emawGukd ajz&Sif;EkdifwJh ckdifckdifrmrm&SdqJyg? wall street eJ@ tJ'Du
t&nftcsif;&Sdw,fvkd@ xifae=uvkd@yg? tar&duefypJG m;awG&ŒJ nHzh si;f vSwhJ vkyaf qmifcsuf
tar&duefu ESmap;acsmif;qk;d &if wurBm awG[m tar&duefpD;yGm;a&;yHkpH&JΠqGJaqmifEkdifr_
vHk; tat;rd zsm;ukefa&mvkd@ qkdpum;&Sdygw,f? tm;uk d tawmf u sqif ; apEk d i f w ,f q k d a yr,f h
r=umao;cifuvnf; w±kww f @dk / a&eHEidk if rH sm;wk@d &ŒJ tar&dueftaeeJ@ 'Dt±_H;rsm;ukd ausmfv$m;Ekdif+yD;
zGH@+zdK;wkd;wufr_rsm;u tar&duef&JŒ usqif;r_ukd qH;k ±_;H r_awGudk uef@owfEidk &f ifawmh }uD;}uD;rm;rm;
t&Sed jf rifah pvdrrhf ,fv@dk vnf; qkcd =hJ uyg ao;w,f? xda&mufr_ r&SdEkdifavmufbl;vkd@ qkdEkdifygw,f?
'gayrJh wu,fjh zpf&yfuawmh tar&duef tat;rd tcktcsdefxdawmh tar&duefpD;yGm;a&;
wmeJ@ tm;vHk;wkyfauG;rdukefwmygyJ? EkdifiHjcm; [m urBmay:rSm ,SO+f yKd iEf idk pf rG ;f t&Sq
d ;kH vk@d towf
wkid ;f jynfrsm;u acgi;f aqmifrsm;vnf; tar&duef rSwfcHxm;&wmyg?
117
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

'gayrJh a&&Snfusawmha&m? Ekid if t H csi;f csi;f t=um; Ekid if aH &; (inter -


tem*wf rSef;qcsufwckrSmawmh 2025 state politics) rSmawmh 'Db¾ma&; tusyf
rSm tar&duef&ŒJ v$r;f rk;d r_rsm;[m tawmfyJ usqif; twnf;aemufrmS ta&;t}uD;qH;k tcsut f aeeJ@
oGm;rSmjzpf+yD; tar&duef&JŒ tm;tomqHk;jzpfwJh ay:xGuv f mrSmuawmh “tm&S ae&mjyef&vmr_”
ppfa&;tiftm;[m +ydKifqidk rf a_ wG jrifv h mwJh tem (return of Asia) yJ jzpfygvdrfhr,f?
*wfurBmrSm ajymyavmufp&m &Sad wmhrmS r[kwb f ;l 1750 ckESpfu tm&SrSm urBmhvlOD;a&&JŒ
vkd@ qkdygw,f? ig;yHo
k ;kH yH&k cdS +hJ yD; urBmph ;D yGm;a&;xGuu f ek t
f &yf&yf&ŒJ
=oZmtm%mqkdwmuvnf; taumif ig;yHkoHk;yHk xGuf&SdcJhygw,f? 1900 ckESpf Oa&myeJ@
txnfrJh ay:aygufaewm r[kwfygbl;? 'Dae@ tar&du&JΠpufra_ wmfveS af &;}u;D jzpf+y;D aemufrmS
urBmrSm =oZmtm%mawG[m tvGe±f y_ af xG;wJh awmh tm&S[m urBmx h uG uf ek t
f &yf&yf&ŒJ ig;yHw
k yHk
oHk;bufjrif ppfwk&ifupm;cHkeJ@ wlaeygw,f? om xGufEkdifygawmhw,f? 2040 rSmawmh tm&S
tay:qHk;upm;uGufrSmawmh ppfa&;tif [m ol@&JŒorkdif;0if ae&mrSefukd jyefa&mufvmyg
tm;jzpf+y;D tJ'guawmh wOD;wnf; (unipolar) vdrfhr,f?
jzpfae+y;D umvwykid ;f cHaeOD;r,fv@dk ,lq&ygw,f?
tv,fupm;uGufrSmawmh pD;yGm;a&;
tif t m;}uD ; awG 0if ± k d ; trsm;tjym;o¿mef
-oZmtm%m
(multipolar) jzpfae+yD; jzpfygw,f? tar&duef/
Oa&my/ *syefeJ@ w±kwfwkd@u t"duyg0ifolrsm;
qkw
d m uvnf;
jzpf+y;D usefzGH@+zdK;wkd;wufvmwJh tiftm;}uD; EkdifiH
rsm;ukdvnf; awG@jrifae&yg+yD?
taumiftxnfrJrhJ
atmufqHk;tqifh upm;uGufuawmh
tpk;d &xde;f csKyrf a_ wGu uif;vGww f hJ e,fpyfawGudk
ay:aygufaewm
jzwfausmf+yD; EkdifiHaygif;pHk yg0ifqufpyfaewJh
qufqHa&; trsdK;rsdK;wkd@ jzpfygw,f? vlrsdK;aygif;pHk
r[kwfygbl;?
yg0if a e+yD ; b¾mt&if ; &S i f } uD ; rsm;omru
t=urf;zuform;rsm;/ vufeufarSmifcdk ta&mif;
'Dae h urBmrSm -oZm
t0,f pwmawGtjyif pdefac:csuf topfrsm;jzpf
wJh ul;pufa&m*gqkd;}uD;rsm;/ &moDOwktajymif;
tm%mawG[m
tvJrsm;pwmawGyg yg0ifygw,f?
'Dtqifrh mS =oZmtm%mawG[m tvGef
tvGef±kyfaxG;wJh
yJ ysHŒESH@ae+yD; AkdvfwAkdvfwnf;&SdwJh 0g'yJjzpfjzpf
0if±;dk pGe;f trsm;tjym;yg0ifwhJ pepfyjJ zpfjzpf Akv
d uf s
oH;k bufjrif ppfw&k if
v$rf;rkd;a&;yJjzpfjzpf bmrSajymvkd@r&ygbl;? olwkd@
wawG[m EkdifiHrJhv_yf&Sm;olrsm; (non state
upm;cHek J h wlaeygw,f?
actors) om jzpfygw,f?
118
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

EkdifiHrJhv_yf&Sm;olrsm;&JŒ }uD;xGm;vmr_ukd w,f? b¾ma&;tusyt f wnf; ay:ayguv f m+y;D


awmh aumif;aumif; xdef;csKyf&ygvdrfhr,f? 2001 aemuf tar&duef=oZmtm%m&JΠjy\em[m us
ckEpS u
f 'Dtyk pf [ k m ykvq J yd u
f rf;rSm aoqH;k cJ&h wm qH;k qkw, f w k v
f mjcif;r[kwb f /J tiftm;t}uD;qH;k
xufrsm;wJh tar&duefawGudk owfjzwfcyhJ gw,f? Ekid if }H u;D w&yfawmif wjcm;vlawG&ŒJ tultnDryg
iSufrsm;uwqifhjzpfjzpf/ ava=umif;c&D;onf bJ rdrw d @dk&nfreS ;f csuu
f dk ra&mufEidk b
f ;l qkw
d m od&zdS @dk
rsm;uwqifhjzpfjzpf ul;pufa&m*grsm;a=umifh ygyJ? uHtm;avsmfpGmyJ 'gukd bm&uftkdbmrmu
aoqH k ; &ol r sm;[m urB m ppf } uD ; rsm;twG i f ; em;vnfygw,f?
aoqHk;olrsm;xuf rsm;ygw,f? 'ga=umifh 'DEkdifiHrJh 'guawmh *sdK;qufae;&JΠaqmif;yg;yg?
e,fjcm;rJhjy\emrsm;[m ykdrkdukdifwG,f& cufcJyg olu ol@EkdifiHu EkdifiHa&;orm;awGukd rmefrme
vdrfhr,f? t&Sed af wGav#mch sz@kd tcsuaf y;aewmyg? tar&duef
tkdbmrm&JΠpdefac:r_uawmh tiftm; rSm tJovkd vufawG@uswJh vlawGtrsm;}uD;
t}u;D qHk;EkdifiHawmf&JΠxdef;csKyfr_atmufu uif; &Sdwm[m olwkd@EkdifiH vdrfhvdrfhvJvJ rjzpfEkdifwJh
vGwaf ewJh jy\emrsm;jzpfygw,f? or±k;d us =oZm tcsufw&yfjzpfaeygw,f? ?
tm%moH;k &mrSm tar&duef[m tpGr;f &Sad eao;
ayr,fh 'gawG[mvnf; urBm}uD;wjznf;jznf;
eD;uyfpGm urBmr_jyKvmr_ (globalization) &JŒ &J a bmf ± _ , Of
owif;ysH@ESH@r_E_ef;awGa=umifh pGrf;&nfawG usqif; 6-12-08
vmaeyg+yD? 'gawGa=umifh tar&duefawG[m
wOD;wnf; Ekid if w H um &nfreS ;f csuaf wGudk &atmif
pGrf;aqmifEkdifawmhr,f r[kwfyg?
Oyrm ajym&&if EkdifiHwum b¾ma&;
wnf + id r f r _ [ m tar&d u ef zG H @ +zd K ;a&;twG u f tar&duefu
ta&;}u;D t&ma&mufayr,fh 'gawG&zk@d tar&duef
taeeJ@ wjcm;vlawG&JΠyl;aygif;aqmif&Gufr_ukd ESmap; acsmif;qk;d &if
vkdtyfygw,f? urBmh&moDOwktajymif;tvJ[m
vlawG&JΠaexkdifr_b0t&nftcsif;ukd ajymif;vJ wur
wurBBmvHk;
apEkdifayr,fh tar&dueftaeeJ@ 'Djy\emukd
wOD;wnf; rajz&Si;f Ekid yf gb;l ? e,ferd w d pf nf;awGudk tat;rd
jzwfcsifwkdif;jzwfvkd@ &vmwJhurBm}uD;rSm e,fpyf
ausm0f ifvmwJh rl;,pfaq;0g;utp ul;pufa&m*g zsm;ukefa&mvkdh
tv,f/ t=urf;zuf0g'tqH;k 'gawGudk tar&duef
taeeJ@ &ifqidk Ef idk zf @dk Ekid if w
H umeJ@ yl;aygi;f aqmif&u G f qkpd um; &Syd gw,f?
a&;ukd vkyfaqmifvm&rSmyg?
urBmt h }u;D qH;k pD;yGm;a&;tjzpf tar&duef
&JΠacgif;aqmifr_[m tcsuftcsmus+rJ jzpfaeyg
119
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

zwfpm
vli,f 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
auo&mZm 12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
jcaoFrh if; 12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
rSef-unfhjcif; 12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
OD ; OD ; uef q if h 12345678901234567890123456789012123456789012345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678

au
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678

o&mZmjcaoFhrif;[m odyft±kyfqkd;vSw,f? 'gayrJh oluawmh ol@ukd,fol ±kyfqkd;vSw,fvkd@


r,H=k unfygb;l ? rSeaf wG raumif;vk@d om rSex f rJ mS ol±yk q f ;dk aewmvd@k yJ rSeaf wGudk typfwifavh&w dS ,f?
w&ufrmS awmh jcaoFrh if;[m taumif;qH;k rSew f csy&f mS vm+yD; qufo&r,fv@dk trde@f xkwjf yef
vkdufw,f? 'Dawmh wd&p>meftm;vHk;[m olqufowJhrSefutaumif;qHk;/ igqufor,fhrSefuom
taumif;qHk;jzpfw,fvkd@ ajymqkd jiif;ckefrqHk; jzpfukef=uawmhw,f?
'gayrJh rSeu
f aumif;avav jcaoFrh if;&J ±kyq f ;dk vSwrhJ suEf mS [m rSe=f unfv h udk w
f idk ;f ay:avav
jzpfaeygawmhw,f? 'Dawmh jcaoFhrif;[m pdwfqdk;a'gojzpfum rSefqufovmwJh wd&p>mefwkdif;ukd
}uD;av;wJh tjypf'%fawG csrSwfygawmhw,f?
ajracG;[m jcaoFrh if;&JΠpdwq f ENudk odaeygw,f? 'ge@J tvGev f yS wJh jcaoFrh suEf mS yHw k ckuqkd u JG m
zefcsyfxJrSm pDjc,fxm;+yD; rSefwcsyfukd jyKvkyfygw,f? tJ'DrSefukd jcaoFhrif;xH qufovkdufygw,f?
jcaoFrh if;[m ajracG;qufovku d w
f rhJ eS uf dk ,l+yD;=unfv h u
dk af wmh rSex f rJ mS tvGev f yS wJh jcaoFh
rsufESmyHk awG@vkduf&vkd@ odyf0rf;omum &,farmoabmusoGm;ygava&m? wqufwnf; “'DrSefurS
taumif;qHk;rSefuG”vkd@qkd+yD; ajracG;ukd qkvmbfawG csD;jrifhvkdufvkd@ ajracG;vnf; qkvmbfawG
&oGm;cJhowJh? ?

b0ifjrifah ewJh a'gif;


a'gif;[m odyfvSw,f? 'gayrJh odyfvnf; b0jrifhaew,f? vSvSyy acsmacsmarmarm
iSufawG ukdawG@vkdufwkdif; ol@&JΠtarG;tawmifawGukd v_yfcg/ t+rD;ukdjzef@+yD; rdrdtvStwGuf
avwvHk;rkd;wvHk; ºum;vHk;xkwfawmhw,f?
w&ufrSm a'gif;[m acgif;armh/ &ifaumh/ vSy&Snfvsm;vSwhJ t+rD;ukd '&Gwfwkdufq&JG if; a&uef
aygit
f wkid ;f vrf;av#mufvmw,f? opfyifay:u oydwv f ,
G if u
S u
f av;u tvGeu f dk ±kad oukid ;f ±_id ;f pGm
120
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

OD;!¸wfE_wfqufayrJh *±krpkdufygbl;? ole@J tvGefwl+yD; tvGefvnf;vSwhJ iSufwaumifukd a'gif;[m


a&uefxrJ Sm ±kwfw&ufawG@vkdufrdw,f? ol[m csufcsif; ajcvSrf;awGukd &yfypfvkdufw,f? wquf
wnf; t+rD;udk jzef@ypfvkdufw,f? tvGefvSywJh t+rD;[m ta&mifrsdK;pHkygwhJ ,yfawmifvkdjzpfoGm;+yD;
v_yfcgypfvkdufw,f? b,folrSef;rodwhJ a&uefxu J iSufuvnf; ajcvSrf;ukd&yf+yD; t+rD;udk jzef@vkduf
w,f? tvGefvSywJh t+rD;[m ta&mif;rsdK;pHkjzmaewJh ,yfawmifvkdjzpfoGm;um v_yfcgjyw,f?
b0ifjrifhaewJha'gif;[m enf;enf;pdwfwkdvmw,f? rsufvHk;0kdif;0kdif;}uD;vnf; jyL;oGm;w,f?
acgi;f ay:u tarmuf[mvnf; wkecf gvmw,f? a&uefx&J dS tJ'iD u S u
f vnf; rsuv f ;kH 0kid ;f }uD; jyL;xGuf
vmum acgi;f ay:utarmufvnf; wkecf gjyvku d w f ,f? b0ifjrifah ewJah 'gi;f [m odyu f dk a'gojzpfvm+yD;
acgi;f armh &ifaumh a&SŒukd ajcvSr;f }uJ}uD;eJ@ vSr;f vku d w f ,f? uk,
d bhf 0ife@J u,
dk q
f adk wmh owdrxm;rdawmh
bJ a&uefxu J kd usoGm;awmhw,f?
a'gif;[m a&rul;wwfygbl;? ol[m a&uefxJrSm t=um}uD; ±kef;uefv_yf&Sm;ae&Smw,f?
uHaumif;csiaf wmh opfuidk ;f wukid ;f ukd qGrJ +d yD; ol[m a&uefaygiaf y:ukd jyefwufvmEkid cf w hJ ,f? uefaygif
ay:uae acgif;vSnhf=unfhawmh a&uefxJu tJ'DiSuf[mvnf; wukd,fvHk; &$J&$Jpkd+yD; wkefaewmukd
awG@vkduf&w,f? 'DwcsDawmh a'gif;[m odyfukd auseyf 0rf;om oGm;awmhw,f?
opfyifay:u omvdumiSufuav;u ‘wu|Du|D’atmf[pf&,farmvkdufygw,f? a'gif;[m
oydwfvG,fiSufuav;ukd wcsufvSnfh=unfhvkduf&if; rauseyfwhyJ Hke@J “oydwfvG,fiqkd; rif; bm&,f
wmvJ”vk@d ar;vku d w
f ,f? oydwv f ,G f iSuu f av;u awmifyu H dk wzswzf swcf wf&if; “b0ifjrifah ewJh
a'gi;f }uD;a& a&uefxu J iSu[ f m rif;uk, d w f idk &f ŒJ t&dyaf v? rif; b0ifjrifah evk@d uk, d u hf , kd u f ,kd af wmif
rodjzpfaewmav”vdk@ &Sif;jyvkdufowJh? ?
OD ; OD ; uef q if h

121
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

wae@rSm arsmufuav;waumif[m awmif arsmuf


atmufbufudk qif;vmw,f? qif;vm&if; ajymif;zl;
cif;xJ a&mufoGm;w,f? ajymif;zl;cif;xJrSm ajymif;zl;
u
}uD;awGukd trsm;}uD;awG@vkduf&awmh odyf0rf;om av;
oGm;um ajymif;zl;wzl;ukd csKd ;vku f ,f? tJ'aD jymif;zl; awmif
d w
}uD;ukdxrf;+yD; olc&D;qufcJhw,f?
arsmufuav;[m ajymif;zl;xrf;oGm;&if;eJ@
atmuf
rufrkefoD;yif}uD;wyifatmufukd a&mufoGm;jyef qif ;
w,f? wyifvHk; rufrkefoD; eDeD}uD;awG ¹ywfaeatmif vm
oD;aewmukd awG@vu dk &f awmh 0rf;omoGm;+y;D xrf;vmwJh
ajymif;zl;}u;D ukd ypfcsvu dk u f m rufrek yf ifay: wufvudk f
jcif;
w,f? rufrkefoD; wcsdK‹ukd cl;jyefw,f?
rufrek of ;D wcsKd @udk ayG@+yD; a&S@qufomG ;awmh z&Jcif;wcif;xJudk a&mufomG ;jyefyga&m? z&Jcif;xJ
rSm z&Jo;D vH;k vH;k 0kid ;f 0kid ;f }uD;awGudk awG@&jyefawmh 0rf;omoGm;+yD; ygvmwJh rufrek of ;D awGudk ypfcsvu dk f
+yD; z&JoD;ukd oGm;cl;jyefw,f?
z&Jo;D wvH;k ukcd ;l +yD; ol jyefvn S vhf mcJw
h ,f? oGm;&if;oGm;&if;eJ@ ,keu
f av;waumif ckeaf yguf
ajy;v$m;aewmukd awG@jyefyga&m? wu,fcsppf &maumif;wJh ,keu f av;ygvm;qk+d yD; z&Jo;D ukd ypfcsum
,kefuav;aemufvkduf+yD; zrf;jyefw,f? ,kefuav;u awmxJ 0ifajy;oGm;awmh rawG@&awmhygbl;?
'geJ@ arsmufuav;[m vufyvmeJ@ jyefoGm;&owJh? ? OD ; OD ; uef q if h

usD;uef;uav; usD;uef;uav; a&qmvkd@ ae&mtESH@ a&


a&aomufjcif; vku
d &f mS w,f? us;D uef;[m ykvif;wvH;k awG@vu dk wf ,f?
=unfhvkdufawmh ykvif;xJrSm a&&Sdaew,f? 'gayrJh
ykvif;xJua&[m rrsm;bl;? ykvif;bl;0 [mvnf;
ao;vGef;vkd@ usD;uef; a&ukdrrDbl;? b,fvkdvkyf&ygh?
us;D uef;uav;[m ykvif;ab;rSm ausmuf
p&pfcJav;awGukd jrifrdw,f? 'geJ@ enf;em &SmawG@
oGm;w,f?
usD;uef;uav;[m ausmufp&pfcJav;awG
ukd wvH;k +y;D wvH;k csv
D m+y;D ykvif;xJudk csay;vku
d w f ,f?
ykvif;xJu a&[m wjznf;jznf; jrifhwufvmw,f?
'DvkdeJ@ aemufqHk;rSm usD;uef;av; a&aomufvkd@
&oGm;w,f?
OD ; OD ; uef q if h
2008 'DZifbm 6 &uf?
122
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

pcf suf pD;yGm;a&;/ ajr,m/ tawG;tac:


p
qef;

'D ae‹ pD ; yG m ; a&; t -uyf t wnf ; eJ ‹


123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
t
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
ar
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
&d
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
uef
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
tif
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
yg
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901

&J a bmf z d k ; oH a csmif ;


,m
tar&duef a':vmusqif;aeygw,f? aiGa=u;avmu&JΠA[dk tcsuftjcmjzpfvmcsdefeJ@
bmusqif;wmvJqdk&if ol@&JŒwefbdk;/ ol@&JŒta&; tar&duefa':vmu EdkifiHwumoHk; aiGa=u;jzpf
ygr_/ ol@&JŒtqifhae&m/ tzufzufu usqif;ae vmcsdefwdk@eJ@ wdkufqdkifaeygw,f? ol@t&ifu
wmygvdk@ ajym&ygr,f? r=umcifurS tar&duef urBmah iGa=u;aps;uGu[ f m vef'efrmS A[dðk ycJwh m
tpd k ; &b%f O uU Ï tjzpf u tem;,l o G m ;wJ h yg? 'gayrJh urBmppfEpS cf /k txl;ojzifh 'kw,
d urBm
t,fvif*&if;pyif(Alan Greenspan)u ppfudk wdkufvdkuf&awmh t*Fvdyf&JŒpD;yGm;a&;[m
toHk;ðyvdkufwJh edrdwfyHkuawmh tcktar&duef yHu
k s oGm;ygw,f? tar&duef&ŒJ +rDpm;b0 a&muf
EdkifiHóuHawG@ae&wJh pD;yGm;a&;uyf[m &mpkESpf oGm;ygw,f? 'Dvekd @J 'kw, d urBmppft+yD;rSm pD;yGm;
wckrSm wcgavmufomóuH&wJh aiGa&;a=u;a&; a&;/ b¾ma&;pepf a wG u d k jyef x d e f ; nd ‡ = uwJ h
qlemrD}uD;jzpfygowJh? b&ufwif0k'fpfuGefz&ifhrSm tar&duefa':vm
uG,fvGefol*smref abm*aA' ygarmuQ [m a±$eŒJ wwef;wnf; urBmoH;k aiGa=u; jzpfvmcJh
±SrfyDwmu “aiGa=u;aps;uGuf[m t&if;±Sifpepf ygw,f? tar&duefwa':vmudk a±$watmifpeJ@
&JŒA[dkXmecsKyfjzpfw,f” vdk@ajymzl;ygw,f? ol taoowfrSwfcJhwJhtwGuf a':vm[m pHxm;
'Dvakd jymcsed [
f m nL;a,mufòrdŒ}uD;u Edik if w
H um &wJhaiGa=u;vkdjzpfvmcJh+yD; tar&duef EdkifiH[m
123
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

tJ'DvdkaiGa=u;udk xifovdk xkwfvkyfEdkifwJh EdkifiH wjcm; tzsuv f yk if ef;awGa=umifo h m jzpfygw,f?


jzpfvmcJyh gw,f? 'g[m 'DEikd if &H ŒJ pD;yGm;a&; xd;k wuf 'DtxJrSm olwdk@&JŒ aemufvdkufacG; tpdk;&awGudk
zdk@jzpfvmcJhygw,f? wzufujyefajym&ifawmh axmufyHh&wm/ ppftajccH pcef;awGudk xdef;odrf;
b&ufwif0k'fpfuGefz&ifh[m tar&duefudk tif au|;arG;&wm/ ±kyfao;ppfwyfawGudk aiGa=u;
tm;t}uD;qHk;Adkvf}uD;jzpfvmatmif tajctae axmufy&hH wm/ ppfwu kd &f wm/ wjcm;Edik if H twGi;f
awG zefwD;ay;cJhwmygyJ? wcsdefxJrSm 'Db&ufwif a&;awGukd 0ifpu G zf uf&wm pwmawG yg0ifygw,f?
0k'fpfu csrSwfvdkufwJh taqmufttHk[m tar 1967 ckESpfrSmqdk&if 0g±Sifwef&JŒaiGay; aiG,l±Sif;
&duefEdkifiHplyg yg0gvkyfEdkifa&;twGuf b¾ma&; wrf;rSm ukefoG,fa&;bwf*sufu 7²9 oef; tydk
tmrcHcsufvdkvnf; jzpfcJhygw,f? jycJh+yD; EdkifiHa&; ppfa&;bwf*sufawmh 11²9 bDvsH
'DvdkeJ@ 'kwd,urBmppf +yD;wJhaemufydkif;rSm tvdkjycJhygw,f? 'DvdkeJ@tar&duef&JŒ t&Ha±$awG
tar&duef[m wefjyefawmfvSefa&; vkyfief;awG/ &JŒwefbdk;[m 1955ckESpfESpfukefrSm 21²8 bDvsH
uGefjrLepfqef@usifa&;vkyf ief;awGudk aiGa=u; ±Sd&muae 1968 ckESpfarvrSm 10²7 bDvsHudk
axmufyHhwm/ tJ'DtwGuf ppfr[mrdwfawG zGJ@ usqif ; vmygw,f ? tar&d u ef v d k Ed k i f i H t zd k @
wm/ urBmtESH@ ppfpcef;awGcsxm;wm/ t&if;±Sif ajym&&if t&Ha±$eJ@ wjcm;EdkifiHawGu &p&m±SdwJh
urBm twGif;olwdk@&JΠpufr_vkyfief;eJ@ b%fvkyf a':vmtcsdK;tpm;u olwdk@tzdk@ b,favmuf
ief;awGjzef@usux f nfoh iG ;f wmawGukd aZmufcs+yD; vkyEf ikd w
f ,fqw kd mudk jyÏmef;ygw,f? ESpaf wG =um
vkyfcJhygw,f? tar&duef&JΠplyg yg0gtjzpf &yf vmvd@k 'v D ukd mG [r_awGqufwu kd jf yvmwmeJ@tr#
wnfr_[m ol@a':vmu plygaiGa=u; jzpfaewm a':vmudk trsm;oH;k aiGtjzpfoabmxm;wm[m
eJ@cGJr&ygbl;? tJ'Dvdkplygb0&JŒtxGwftxdyf[m ar;cG e f ; xk w f p &m jzpf o xuf j zpf v mygw,f ?
tar&duef&JŒ a±$acwfvdk@ac:=uwJh 50 pkESpfrsm; 1971 ckESpf/ =o*kwfv 15 &ufae@rSm orwepfu
eJ@ 60 pkESpfrsm;twGif;rSmygyJ? tJ'Dwkef;u urBm qifu tar&duefa':vmeJ@ a±$eJ@vJvS,fE_ef;
rSmukefoG,fa&;t& xdyfwef;rSmaewJh EdkifiHawGeJ@ taoowf rSwfxm;r_udk olwdk@zufu w&m;0if
vkyfief;}uD;awGu tar&duefa':vmudk urBm zsufodrf;a=umif; ausnmcJhygw,f? 'g[m aiG
oHk;aiGozG,f vufcHxm;avawmh tar&duef a=u;ay:vpD/ 'grSr[kwfpepfawGeJ@ t&if;±Sifpepf
EdkifiHydkifwJh a±Gta&twGuf[mvnf; wdk;+yD;&if; udk xdef;xm;Edkifr,fqdkwJh tjrifwdrf;apmif;r_udk
wdk;&if;om jzpfaecJhwmyg? ausmaxmufaemufcH wcgwnf; aysmufuG,foGm;apcJhygw,f? 'kwd,
a±$&JŒ&mcdkifE_ef;[m 1938 ckESpftukefrSm 5µ ±Sd urBmppfaemufydkif;aiGa=u;pepfeJ@ EdkifiHa&;ppfa&;
&muae 1967ckEpS t f ukerf mS 58µ awmif jzpfvm r[mrdwfawGvnf; wkefv_yfukefcJh&ygw,f?
ygw,f? 'Dae&mrSmóuHvdk@ tar&duefEdkifiH&JŒ ppfoHk;
'gayrJhtar&duefEdkifiH&JŒ aiGay;aiG,l ±Sif; p&dwfudk axmufjycsifygw,f? rpyfpkzl;olawG
wrf;[m 1950ckESpfupvdk@ ql;tufwl;ajrmif; tzdk@ tHhrcef;jzpfrSmyg? 2007 ckESpf wkef;u tar&d
ppfyGJumv wESpfuvGJ+yD; ESpfpOfvdktyfr_ jyaecJh uefEdkifiH&JΠppfa&;toHk;p&dwf[m 553 bDvsH
wmyg? 'DvdkuGm[r_jywm&JŒta=umif;&if;[m a':vmjzpfygw,f? 'g[m 6 ESpftwGif; 60µ wdk;
ukeo f , G af &;a=umifrh [kwyf gb;l ? t"du ta=umif; vmwmjzpfygw,f? 'g[mwurBmvHk;u ppft
u tar&duef&J@jynfyrSmvkyfaewJ ppfa&;eJ@ oHk;p&dwfpkpkaygif;&J@ 45µ jzpfygw,f? 'gayrJh
124
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

wjcm;ppfa&;qHwJh toHk;p&dwfawGyg xnfhaygif; raumif;wm/ 0ifaiGraumif;wmawG ±Sdaeawmh


vdkuf&if 2007 ckESpfrSm tar&duefu ppfa&;t olwdk@u oHk;pGJw,fqdkwmrSm taºuG;oHk;pGJwJh
wGuo f ;kH wm[m a':vm 1 x&DvsH (bDvsH 1 axmif) &mckdifE_ef;u trsm;}uD;jzpfaeygw,f? 'DvdkeJ@ 'D
±Sdvdrfhr,fvdk@ wGuf=uygw,f? Edik if rH mS tdraf xmifprk sm;&JŒaºuG;wifr[ _ m t&ifu
'kwd,urBmppft+yD;uae 1960 pkESpfrsm; oHk;pGJEdkifwJh0ifaiG&JŒ 90µ ±Sd&muae 2000 ckESpf
txd urBmph ;D yGm;a&;[m 4µ eJ@ 7µ t=um;±SEd e_ ;f eJ@ avmufqDrSm 103µ jzpfvm+yD; 2006-07 ckESpf
t[kef}uD;pGm wdk;wufaewm jzpfw,f? 'gayrJh rSmawmh 140µ awmifjzpfvmcJhygw,f? aºuG;jyef
1970 pkESpfrsm;aemufydkif;up+yD; wdk;wufr_E_ef; qyf&wmudku oHk;pGJEdkifwJh0ifaiG&JŒ 14µ avmuf±Sd
[m2µ eJ@ 4µ t=um;om±Sd+yD; tifrwefrS aES; +yD; 'g[m ordkif;pHcsdefopf jzpfygw,f? wzufrSm
auG;vSygw,f? 2001 ckESpfeJ@ 2002 ckESpfwdk@rSm usawmh tdrfaxmifpkrsm;&JŒpkaiG[m yHkrSeftm;jzihf
awmh urBmhpD;yGm;a&;[m t=uyfqdkufcJhygw,f? oHk;pGJEdkifwJh 0ifaiG&JŒ 10µ avmuf ±Sd&muae tck
tJ'D pD;yGm;a&; aES;auG;r_aemufydkif; tar&duef tcgrSm oknudka&mufoGm;ygw,f?
EdkifiH&JΠpD;yGm;a&;[m enf;enf;rS tm;&p&m 'DvdktdrfaxmifpkawG&JΠoHk;pGJr_tay: rSDcdk
raumif;cJhygbl;? ae&whJ pD;yGm;a&;wdk;wufr_[m tJ'Dtdrfaxmifpk
awG&JŒvufxJrSm±SdaewJh pawmh wefbdk;awG/
'kwd,urBmppf_yD;wJh aemuf tdrf-+cHawG&JŒwefbdk; pwmawGeJ@qufaeygw,f?
yd k i f ; rS m tar&d u ef [ m wef j yef vlawG[m 'dt,iftDvufx±Gef;epf aps;uGuf
ta=umif;ðy+yD; pD;yGm;a&;aumif;vdkufwJh umv
awmf v S e f a &;vk y f i ef ; awG ? uG e f
qD w k e f ; u 0,f v d k u f = uwJ h p awmh a wG u d k i f + yD ;
jrLepf q ef ‹ u sif a &;vk y f i ef ; awG taºuG;&wJhtdrf,mawGudk t&rf;0,f=uwm
udk aiGa-u;axmufyhw H m? tJ'D t uae tJ'Davylazmif;awGaygufawmh 'kuQ t}uD;
tus,fa&mufukef=uwmjzpfygw,f? omrmef
wGuf ppfr[mrdwfawG zGJ‹wm/urBm
jynfolawGuawmh 'g[m b%f}uD;awGu avm
tES H ‹ ppf p cef ; awG csxm;wm? b&ruf}uD;+yD; t&rf;xkwfacs;vdk@jzpfw,fvdk@
t&if;&Sif urBmtwGif; olwdk‹ &JŒ qdk=uygw,f? 'ga=umihfvnf; urBmrSmt}uD;qHk;
aiGacs;ay;wJh a*syaD rmf*ifacs@pf (JP Morgan
pufr+vkyfief;eJ‹ b%fvkyfief;awG
Chase) wd@k vb kd %f}u;D awGe@J av;ref;b&m;om;
jzef ‹ u suf x nf h o G i f ; wmawG u d k (Lehman Brothers)vdk &if;ES;D ðr‡yEf aHS &;
aZmufcs_yD; vkyfcJhygw,f? b%f}uD;awG xdyq f ;kH u òydvo
J mG ;wm jzpfygw,f?
zdkifeif±Sifwdkif;rfp abm*aA' ynm±Sif§
2001 ckEpS af emufyikd ;f rSm tar&duef Edik if H aqmif;yg;±Sif rmwif0kzf(Martin Wolf)u
&JŒpD;yGm;a&;udk tdrfwGif;oHk;pGJr_ wdk;rsm;vmr_u tar&duefEdkifiH&JŒ t&if;±Sifpepf[m 20 &mpkESpf
qGJac:oGm;w,fvdk@qdk&if rrSm;ygbl;? 'DoHk;pGJr_[m tv,fydkif;avmufup+yD; b¾ma&; t&if;±Sif
tcktcg tar&duefEdkifiH *sD'DyD&JŒ 70µ awmif pepfxJ0ifcJhw,fvdk@ a&;zl;ygw,f? ajymr,fqdk
±Sdygw,f? 'gayrJh tdrfaxmifpkawGrSm pD;yGm;a&; vnf; ajymp&myg? 2004 ckEpS /f tar&duefEikd if rH mS
125
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

ukex f wk v f yk rf u
_ &wJh tjrwfaiG[m a':vm 534 'Dwcgtar&duefEikd if &H ŒJ b¾ma&; t=uyf
bDvsH±SdcJh+yD;/ b¾ma&;vkyfief;u&±SdwJh tjrwf qdkufr_}uD;rSm ododomom ay:xGufvmwJh udpP
uawmh a':vmbDvsH 300 awmif±Sdygw,f? wckuawmh tar&duefu acgi;f aqmifawGe@J abm
'g[mtaumiftxnfrygyJ pm&if;awG vufv$J *aA'ynm±SifawGajym-ajymaewJh olwdk@EdkifiH&JŒ
wmvkyf&if; jzpfay:vmwJh (pm&if;t&) tjrwf aps;uGub f ¾ma&;/ vGwv f yfpmG pD;qif;wJb h ¾m
awGjzpfygw,f? vGefcJhwJh tESpfav;q,fuqdk&if a&;pepfqdkwm tvdrftnmom jzpfw,fqdkwm
b¾ma&;vkyfief;u&wJhtjrwf[m ukefxkwf ygyJ? xdyfwef;b%f}uD;awG 'kuQa&muf=uawmh
vkyfr_u&wm&J@ 4µ om±Sdygw,f? Ed_if;,SOf=unhf orwud k , f w d k i f a±S @ uxG u f v m+yD ; jynf o l @
zd@k yg? 'Dvekd @J aiGa=u;avmu[m tar&duefEikd if &H ŒJ b¾mbDvsHaygif; 700 eJ@jyefu,fwifwmygyJ?
pD;yGm;a&;/ vlr_a&;/ aemufqHk; EdkifiHa&;udkawmif wu,fu tar&duefEikd if &H ŒJ xdyq f ;kH vky}f uD; 500
csKyfudkifjc,fvS,fwJh taqmuf ttHk}uD; jzpfvm pm&if;xJrSm ygwJhvkyfief;awGxJrSm 7µ avmuf
cJhygw,f? ±kyf0wˆK taumiftxnfudk rjzwf [m EdkifiHawmfu“u,fwif”xm;&wmawGyg?
oef;yJ aiGuae aiG/ pm&if;uae pm&if; jzpfwJh 'ghtjyif oD;ESHvkyfief;awGudk EdkifiHawmfu yHhydk;
pD;yGm;a&;u vGefuJvmwJh vuQ%m jzpfygw,f? w,fqdkwmrsdK;awGvnf; ±Sdygao;w,f?
wzufrSmawmhvnf; tar&duefEdkifiHtzdk@ wu,f v d k @ om tar&d u ef a ':vmud k
ukefypPnf;eJ@ 0efaqmifr_awGudk jynfyodk@ wifydk@ pD;yGm;a&;t& tiftm;}uD;Edik if aH wGu Edik if w H um
wmxuf wifoGif;wmu ydkrsm;vmygw,f? 'D aiGtjzpf vufcHxm;r,f/ udk,hft&HaiGawGudk
taetxm;awGeJ@ ppfoHk;p&dwf jrifhwufvmr_ a':vmtjzpf xm;r,fqdk&if a':vm[ma±$eJ@
wdk@a=umifh tar&duefEdkifiH&JŒpD;yGm;a&;[m aiGay; wwef;wnf; toHk;0ifwJh aiGa=u;jzpfaerSmyg?
aiG,l ±Sif;wrf;uGm[r_awG qufwdkuf jyvmwm 'gayrJh 'Dvkdjzpfzdk@qdk&if tar&duef[m tpOfyJ
jzpfygw,f? 2006 ckESpfu aiGay;aiG,l±Sif;wrf; EdkifiHa&;-ppfa&;t&a&m pD;yGm;a&;t&yg urBmh
uGm[r_[m a':vmbDvsH 800 ausmf+yD; olwdk@ xdyfwef; 'ifuarmfjzpfaezdk@ vdkygw,f? 'gqdk&if
*sD'DyD&JŒ 6µ ±Sdygw,f? 'DuGm[csufudk jynfyEdkifiH ol@rSm“rsdK;cspf”awGvnf;ayg/“r[mrdwf”awG
awGu 0ifaiGawGeJ@jyefxdef;nd‡ygw,f? Oyrmwck vnf;0dkif;+yD; vuf!d_;!$ef&ma&jzpfvdk@ xdor# a±$
jy&&if tJ'DESpfrSm tar&duef&JŒ aiGa=u;±Sif;wrf; jzpf a erS m yg? 'gayrJ h txuf r S m ajymcJ h o vd k y J
u a':vm 6²5 oef; t±H_;jyae+yD; *syefeJ@ w±kwf tar&duefEdkifiH&JŒ pD;yGm;a&;[m ocF g&w&m;udk
wdk@uawmh a':vm 3²9 oef;eJ@ 9²1 oef; ydkaeyg rvGefqefEdkifavawmh opPmt±SdqHk;vdk@ xif&ol
w,f? olw@kd u 'Dyakd ewJah iGawGukd tar&duefEikd if H awGuawmif zJusOfwmudk awG@vm&ygw,f?
xJ r S m yJ t&if ; tES D ; awG 0,f , l v d k u f y gw,f ? wavmuyJ jyifopf/ *smr%DpwJhEdkifiHawG[m
tckq&kd if urBmah iGa=u;aps;uGuu f pm&if;rnDr#r_ ±k±Sm;/ w±kwfvdkEdkifiHrsm;eJ@ urBmhaiGa=u;pepf
awGukd xde;f ndz‡ @kd twGuf wae@uakd ':vm 2 bDvsH topfw&yf xlaxmifzdk@ wdkifyif=uw,fqdkwJh
avmuf tar&duefEdkifiHxJudk pD;qif;ae&ygw,f? owif; xGufay:vmygao;w,f?
'dtwGuf awG;awm ylyifae=uolawGuawmh a':vm&JŒwefbdk;[m ig;ESpfr# qufwdkuf
tckvdk ar;cGef;xkwfygw,f? woufvHk; 'Dtwdkif; xd;k us+yD; ,cktcgwjcm;Edik if aH wGuaiGa=u;rsKd ;pHek @J
yJ oGm;ae&awmhrSmvm;wJh? vJvS,fE_ef;[m t&ifxuf 25µ awmifedrfhus
126
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

oGm;ygw,f? 2008 ckESpf Zefe0g&DvrSm ,l±dkeJ@vJ tckavmavmq,fq,frmS tar&duef&ŒJ


E_ef;[m 100;148 awmif jzpfoGm;ygw,f? 'g[m urB m h e H y wf w pf a e&meJ @ tar&d u ef a ':vm&J Œ
a':vm&JŒ ,l±dkeJ@vJvS,fE_ef; tjrifhqHk;jzpfwJh tpGrf;udk b,fEdkifiH/ b,faiGa=u;u tpm;xdk;
2000ckESpfxuf 40µ awmif usoGm;wm jzpfyg r,fqdkwmudk ajymzdk@odyfcufygao;w,f? tajc
w,f? 'DtajctaeawGa=umihf a&eHwifydk@wJh taeawGu apmwkef;ygyJ? 'gayrJh 0g±Sifwef&J@
EdkifiHawG[m a&eHwefbdk;udk a':vmeJ@ rowfrSwf wefcdk;tmEk abmfa&m a':vm&JŒ=oZmyg odod
awmhyJ wjcm;wckck(Oyrm,l±dk)eJ@ owfrSwfzdk@ omom}uD ; usqif ; vmw,f q d k w mud k a wmh
toHawG ay;ae=uwmjzpfygw,f? 'gudk tD&wf b,folrS rjiif;Edkifygbl;? tar&dueftdyfruf
uqm'rf [ l p d e f u 2000 ck E S p f r S m vuf a wG @ (American Dream)qdw k mudk qufxed ;f
taumiftxnfazmfcyhJ gw,f? olu ol@&ŒJ t&HaiG zd@k [m p&dw}f u;D vGe;f vSv@kd pOf;pm;p&m jzpfaeyg+y?D
a':vm 10 bDvsHudk ,l±dkawGtjzpf ajymif;vJypf tcktcgrmS a':vmwefb;kd usv@kd tar&duef
vdkufygw,f? tJ'Dvkyf&yfa=umihf qm'rf[lpdef &JŒtqifhae&mav#muswmvm;/ tar&duef&JŒ
ao'%fusoGm;wmyg? qm'rfudktar&duefu tqih f a e&mav#mus wmvm;qd k + yD ; =uuf e J @
911 tjzpftysufrwdkifrDuwnf;u qHk;rzdk@ =uufOb,f[mu tpvJqdkwJh ar;cGef;xkwfae
qHk;jzwf+yD;jzpfygw,f? &r,fh tcsdefr[kwfygbl;? rkcsjzpfay:vmawmhr,fh
'Dae@acwf t&if;±Sifpepf&JŒ xl;jcm;csuf EdkifiHwumh tcif;tusif;topftwGuf pOf;pm;
wcku t&ifvkd t&if;tES;D awGwify@kd wmr[kwyf J jyifqif=u&r,fhtcsdefjzpfygw,f? 'gtar&duef
pky, f al ewmjzpfygw,f? tar&duefEikd if &H ŒJ b¾m EdkifiHudk,fwdkiftygjzpfygw,f?
a&; ±Sif;wrf;rSm jynfyudk oluay;p&m±SdaewJh
taºuG;[m ol@*sD'DyD&JŒ 25µ awmif±Sdaeygw,f? &Jabmfzdk;oHacsmif;
ol[m urBmt&if;tESD;awG&JŒ 60µ avmufudk (tcsuf t vuf r sm;ud k tif w meuf
pk y f , l a ew,f v d k @ vnf ; ajym=uygw,f ? tJ ' D pmrsuf E S m rsm;u &ygw,f ? )
txJu 37µ [mqdk&if zGH@òzd;qJEdkifiHawG qDu
vmwmyg? 'ga=umifhtckumvrSm ydkifqdkifr_[m
Edik if wH ck/ 'grrS [kwf Edik if w
H pkvufxrJ mS yJ pkaewm
r[kwfawmhyJ EdkifiHtrsm;tjym; vufxJrSm jyef@
aew,fvdk@ qdk&rvdkjzpfaeygw,f? +yD;cJhwJh q,fpk
ESpf ESpfckavmufup+yD; urBmay:±Sd wdkif;jynf
tawmfrsm;rsm;rSm r,HkEdkifavmufwJh pD;yGm;a&; wu,fvdk‹om tar&duefa':vmudk
wdk;wufr_E_ef;awG ay:aygufaewmudk awG@&yg pD;yGm;a&;t& tiftm;}uD;EdkifiH awG
w,f? 'g[m±S&d if;pGt J &if;±Sif Edik if }H uD;awGukd tHwk
w,f/ pdraf c:w,fv@kd rqdEk ikd af wmifrS tJ'ED ikd if H }uD; u EdkifiHwumaiGtjzpf vufcHxm;
awGudk&wufrat; jzpfapwmuawmh trSefygyJ? r,f ? ud k , h f t &H a iG a wG u d k a':vm
owdðy&rSmu tJ'ED ikd if aH wGrmS tar&duef tjzpf xm;r,fqdk&if a':vm[m
vdk tD&wfe@J tmz*efrmS ppfEeHG pfaewmrsKd ;r±Syd gb;l ?
127
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

(u)
obm0wGiv f nf;aumif;/ vl@tzG@J tpnf;
wGiv f nf;aumif;/ qef@usib f uf yËdyuQrsm; wnf
&Sdaeonf? xdkqef@usifbufrsm;onf tjyef t
vSef wnfrSD/ tjyeftvSef wdkufckduf/ a=umif;usdK;
qufpyf aygif;pnf;aeonf? wkd;wuf a&GŒvsm;
ajymif;vJaeonfqdkonfh ±kyfb0jzpfpOf oabm
w&m;udk vufcHajz&Sif;onfhenf;onf 'dkif,m
vufwpfenf;yif jzpfonf? ,if; 'kid , f mvufwpfEiS hf a=umif;usdK;qufoG,fr_rsm;rS uif;uGmI pdwWZ
qef@usio f nfeh nf;rSm wuUaA'enf;yif jzpfonf? qefqef pOf;pm;onfhenf;twkdif; pOf;pm;=ujcif;
wuUaA'enf;onfum; tb,fenf;? wuUaA' yif jzpfonf? Oyrm jyygrnf? awmawmifvr$ ;f onfh
enf;onf pdwWZt&mrsm;ESifh ywfoufonf? iSufzsm;a&m*gykd; xlxyf&m aus;vufa'orsm;
t&m0wˆKrsm;/ obm0udpP/ EkdifiHa&;/ vlr_a&; wGif iSufzsm;a&m*g a0'em cHpm;ae&olwkd@onf
jy\em&yfrsm;udk wu,fhjzpfwnfr_ tajctae awmapmifhewf/ awmifapmifhewf/ uGif;apmifhewf/
rsm;ESihf tjyeftvSef a=umif;usKd ; qufo, G rf r_ sm; uGi;f ydik u
f zrf;pm;aoma=umifh xdak 0'emudk cHpm;
rS uif;uGmI pdwWZqefqef pOf;pm;onfh enf;yif ae&jcif; jzpfonf[laom pOf;pm;enf;jzpfonf?
jzpfonf? t&m0wˆKrsm;/ udpP&yfrsm;. wuJh pdwWZ awG;qenf; jzpfwJhtwGuf wa,mufESifh
ajymif;vJr_ESifh jzpfay:r_wkd@rS uif;I rlaocsI wa,muf rwl=ujyefay? rdrpd v JG ef;onfh yk*v ~ ud
pOf;pm;onfh enf;yifwnf;? pdwWZrsm;rSm xyfrH uGJjym;oGm;jyefonf? iSufzsm;
vl@tzG@J tpnf;rS wcsKd @aom vly*k Kd~ vfrsm; a&m*ga0'em cHpm;ae&jcif;rSm awmapmifhewf
onf rlaocsI pOf;pm;enf; okd@r[kwf wu,fh awmifapmifeh wfrsm;udk rawmif;yef rwd;k ±d;_ yJ rwf
jzpf w nf r _ tajctaersm;ES i f h tjyef t vS e f wyfu qD;oGm;Ijzpfonf? odk@r[kwf awmwGif
128
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

opfyifatmufY usif}uD; (rpif) pGef@aoma=umifh rG J a wiwf r G w f j cif ; wd k @ rS e f o r# bk & m;ocif u


jzpfonf? aemufwa,mufurl xdkokd@r[kwf? jyXmef;jcif;jzpfonf? T urBmavmu}uD;onf
iSufzsm;a&m*g rcHpm;&rSDu awmawmifxJ/ uGif; yifv#if zefqif;&Sif xm0& bk&m;ocif. jyXmef;
jyifxw J iG f =urf;=urf; wrf;wrf; qJqo dk nfth wGuf xm;csuf jzpfaeojzifh vlyk*~dKvf/ owW0g/ usm;r/
ewfuol@udk '%fay;vkdufjcif; jzpfonf? usdefpm t±kyfqdk;tusnf;wef/ vSy acsmarm/ qif;&J/
wkdufvkdufjcif; jzpfonf? xdkuJhokd@aom pdwWZ csrf;om/ ypPnf;&Sd/ ypPnf;rJh rSefor#onfvnf;
awG;qenf;twkid ;f awG;awm qifjcif=u/ aumuf xm0& bk&m;ocif. zefwD;xm;csufrsm;om
csufcsonfh vlyk*~dKvfrsm;rSm pD;yGm;a&;/ EdkifiHa&;/ jzpfonf æ [laom awG;qcsufrsm;onf wuU
ynma&; rzGH@òzd;aom urBma'o toD;oD;wGif aA' awG;qcsufrsm;yif jzpfonf?
b,fESpfodef;/ b,fESpfoef; &Sdae=urnfenf;?
tjcm;aom tvm;wl pdwZW awG;qenf;
rsm;rSm pm&Gufay:wGif rSwfwrf;ozG,f csa&;ygu
tajrmuftrsm; xGufay:vmrSmjzpfonf? bm
omudk;uG,fr_/ pD;yGm;a&;/ vlr_a&;/ EkdifiHa&;qkdif&m
pdwZW awG;qcsurf sm;rSm vl@tzG@J tpnf; ,Ofaus;r_
rsm; pwifonfhumvrS ,ae@umvtxd xdkxdk
aom pdwWZawG;qenf;rsm;/ pdwWZ tawG;tac:
rsm;rSm tb,fr# rsm;jym;rnfudk cef@rSef;=unfhI
yif &Ekdifygvdrfhrnf?
Oyrm vl w d k @ . iwf j ywf q if ; &J j cif ; /
vlwef;aph rpm;Ekdi/f raeEkdif/ r0wfEdkifjcif;/ a&m*g
xlajymjcif;/ a&m*grsm; cHpm;&jcif; æ ponfh
qdk;0g;vSonfh vlr_uyfem/ vlr_'kuQwdk@udk cHpm;
ae&jcif;rSm [dak &S;b0 tqufqufu vku d yf gvm ,Ofaus;r_ acwfrsm;udk jzwfoef;vmcJh
cJhonfh uHw&m;a=umifh jzpfonf? ukokdvfuH =upOf obm0 ody`H&Sifrsm;/ vlr_ody`H&Sifrsm;/ t
tusdK;ay;enf;I odk@r[kwf ukodkvfuHtusdK;ay; awG;tac: ynm&Sifrsm;u ,if;uJhodk@ pdwWZ
uif;rJhaoma=umifhom uH.tusdK;udk cHpm;&jcif; tqefqHk;/ usdK;a=umif; qufpyfr_ tuif;rJhqHk;
jzpfonf[al om awG;qpOf;pm;enf;yif jzpfonf? aom qif j cif a wG ; ac:r_ u d k “wuU a A'”
a=umif;usdK;qufpyf pOf;pm;Ekdifolrsm;/ cGJjcrf; (wuUu d 0g' -Mataphysics ) [k trnfay;
pdwfjzm+yD; tajz&Smaom ody`Hynm&Sifrsm;tzkd@ uifyGef;wyfcJh=uonf? wenf;tm;jzifh “±kyfvGef
xdkwuUaA'ac: pdwWZ awG;qcsufrsm;rSm &,f oabmw&m;” [lI ac:wGifcJh=uonf? vlwkd@.
bG,f&mrsm; jzpfEkdifonf? xif&Sm;onfh pdwWZ awG;ac:r_u yxrjzpfonf? xkdawG;ac:r_rsm;udk
awG;qcsufwpfckudk xyfrH jyoygOD;rnf? wOD; ody`Hynm&Sifrsm;/ tawG;tac: '\eynm&Sif
wa,mufu csrf;omºuG,f0jcif;/ tm%m&Sdjcif;/ rsm;u trnfay;cJhjcif; jzpfonf? Oyrm vlw
tjcm;wOD;wa,mufrSm tm%mrJhjcif;/ qif;&J a,muf. ,ckb0rwkdifrSDu b0wck&Sdonf[k
129
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

,lq+yD; xdkb0. uHta=umif;w&m;u xdkvl. tzGJ@tpnf;twGif;&Sd qef@usifbufwkd@. twkduf


vuf&Sdb0udk zefwD;aeonfqdkaom t,ltq tcH yËdyuQjzpfr_ESifh aygif;pnf; nDnGwfr_udk rjrif
udk udkifpGJvuQHxm;oludk uH,Hkorm;/ uH,Hk0g'ukd onfh tcsufyifjzpfonf? xkd@a=umifhvnf; rlao
vuQHxm;ol ponfjzifh trnfemrrsm; ay;wwf yËdyuQrsm;/ wif;=uyfaom yHkaoenf;rsm;udk
=uayonf? vlwa,muf. emrnfudk armifu jzpfay:apcJhjcif; jzpfonf?
[lI ac:wGif+yD; tjcm;vlwa,muf. emrnfudk a&S@em;wGif azmfjycJhonfh iSufzsm;a&m*g
armifc[lI ac:wGifouJhodk@ jzpfonf? wuUaA' &&Sdonfh vlr_uyfemudk ajz&Sif;&mwGif pdwWZ0g'D/
ESifh 'dkif,mvufwpfwdk@onfvnf; rwlaom pOf; uH,Hk0g'Drsm;u ewfwifjcif;/ ewfudk;uG,f ylaZmf
pm;awG;tac: qifjcifoHk;oyfenf;rsm;yif jzpf+yD; yojcif;jzihf ajz&Sif;cJh=u/ ajz&Sif;ae=uonf?
udk,fpDudk,fiS &&Sdxm;aom trnfemrrsm;yif uGif;ydkifudk udk;uG,fewfwif ylaZmfyojcif;rSm
jzpfonf? okd@jzpfI uGJjym;aom trnfrsm; jzpf vnf; wa'oESifh wa'orwl=uawmh? wcsdK@
onfh wuUaA'ESifh 'kdif,mvufwpf. t"dy`m,f a'owGif t&ufykvif; yg&onf? tcsKd@a'owGif
owfrSwfcsufrsm;onfvnf; xdktrnf emrrsm; t&ufykvif;ryg&? wcsdK@a'wGif =uufwaumif
. aemufuG,fwGif wxyfwnf; uyfygvsuf jzihf vHkavmufonf? wcsdK@a'wGif =uuftxD;ESifh
&Sdonf? =uuftr ESpfaumifjzihf ylaZmf&onf? iSufzsm;
(c) a&m*gonf aooGm;v#if aomfvnf;aumif;/
a=umif;usdK;a'gifhpHk pl;prf; &SmazGawG;qr_ iSufzsm;ydk; OD;aESmufxJ0ifoGm;I ±l;oGyfoGm;v#if
enf;/ jy\emtajzudk &SmazGonfh 'kdif,mvuf aomfvnf;aumif;/ tm±Hak =umrsm; xdcu dk o
f mG ;+yD;
wpfenf; (tEkyËdavmr)ESihf a=umif;usKd ; qufpyf qG@HtoGm;v#if aomfvnf;aumif; ewfudkyif ±dk;
r_uif;rJhaom pdwWZ qifjcifoHk;oyfr_enf; jzpf r,fz@JG ta=umif;&Smum yHak oum;us tpOftvm
onfh wuUaA' (rufwmzdppf ac: ±kyv f eG o
f abm enf;twkdif; qufvufI ewfukd;uG,f ylaZmf
w&m;) onf tvGeftrif; qef@usif=uonf? yo&onf? aemufrsdK;quf rdom;pk0ifrsm;rSm
'dik ,
f mvufwpf (tEkyËdavmr) enf;onf t&m vnf; a=umif;usdK;qufpyf cGJjcrf;pdwfjzmr_ rðyEkdif
0wˆKrsm;. wu,fhjzpfwnfr_ESihf jzpfay:wnf&Sd =uawmhyJ rd±dk;zvm yHkaoenf;twkdif;yif quf
aeonfh tajctaersm;u tjyeftvSef qufpyf vuf I ewf u d k ; uG , f yl a Zmf y o=ujyef o nf ?
qufo, G rf r_ sm;ukd qifjcifpOf;pm;onf? wuUaA' okd@aomf a&S;±kd;pGJ tpOftvmudk ±dkufcsdK; azmuf
rSm t&m0wˆKrsm;. wu,hfjzpfwnfr_ tajc xGufolrsm;ay:xGufvmcJhonf? xdkuJhodk@aom
ataersm;ESifh tjyeftvSeq f ufo, G rf _ (tnrn azmufxu G o f rl sm;onf obm0w&m;/ wnf&q dS J
qufoG,fr_) rsm;rS uif;uGmI pdwWZjzifh (pdwf ±kyfb0 tajctaewdk@udk avhvmprf;oyfcJh&mrS
tpGJ tvef;jzifh) pOf;pm;jcif; jzpfonf? xdk@a=umifh iSuzf sm;yd;k &Sad omjcif uduk jf cif; cH&onfh ta=umif;
,if;ESpfck qef@usifjcm;em;&jcif; jzpfonf? okd@jzpf w&m;ESifh iSufzsm;a&m*g &&Sdjcif;ESifh cHpm;&jcif;
&m wuUaA'onf wif;=uyfaom yHak oenf;rsm;udk tusdK;w&m;wkd@ESifh qufpyfEdkifcJh=uonf?
jzpfay:aponf? rlaojzpfaom yËdyuQrsm;ukd a&m*gaA' ynm&S i f r sm;/ aq;0g;aA'
jzpfay:aponf? wuUaA'. tm;tenf;qHk;ESifh ynm&Sirf sm; ponfh odyyH` nm&Sirf sm;u txyfxyf
c|wfòcHtusqHk;aom tcsufrSm obm0ESifh vl@ avhvmprf;oyfum iSufzsm;a&m*g. ta=umif;
130
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

&if;rSm iSufzsm;ydk;ygonfh jcif udkufcH&jcif;a=umifh pepf. zdEydS rf _ oHcmG atmufwiG f usa&mufaeaom


jzpfa=umif; &Sif;jyEkdifcJh=uonf? T pdwWZr[kwf/ todef;toef; jynfolvlxkrsm;u vGwfvyfa&;
pdwWZrqefonfh ody`Henf;/ 'dkif,mvufwpfenf; wdkufyGJwGif ±kef;uefawmfvSef=u&rSm jzpfonf?
udk qdkcJhonfh tpOftvmrS azmufxGufolwdk@u Tod@k jzifh ppftm%m&Sipf epfa[mif;onf csKyf+idr;f
qkyfudkifcJh=uonf? Todk@jzifh 'dkif,mvufwpfESifh um/ 'Drdkua&pDopfESifh vl@tzGJ@tpnf;opfwkd@ ay:
wuUaA'onf wapmif;ap;ESihf rsuaf cs; jzpfvmcJh xGufxGef;awmufvm&rSm jzpfonf[k wcsdK@u
=uonf? ody`Henf;eJ@ pdwfqENpGJvGef enf;aA'wdk@ qdkrnf? xdktawG;tac:rsm;xJu rnfonfh awG;
onf yËdyuQ jzpfvmcJ=h uonf? awmenf;onf wuUaA'jzpfI rnfonfhoabm
xkdenf;wlpGm a&S;twDaw b0tquf xm; awG;jrifenf;onf 'dik , f mvufwpf jzpfonf
qufu ukov dk uf =H urRmqd;k wd@k a=umifh qif;&Jom; udk pmzwfoo l nf ydik ;f jcm;em;vnfvm ygvrd rhf nf?
jzpfvmcJhonf/ vltqifh rrSDonfh b0udk &&SdcJh&
onf? "erJhcJh&onf? aus;u|ef eif;jym;b0udk rd k ; ajropf
&&SdcJh&onf æqdkaom pdwWZuH,Hkorm;ESifh vlr_ Ek d 0 if b m 12/ 2008
pepfu vlwdk@. b0udk xkwfvkyfay;onf? b0
yHk¾efrsm;udk zefwD;jyXmef; ay;aeonfqdkaom
'dkif,mvufwpform;onf yËdyuQ jzpfaerSm
jzpfonf? ,if;onf tawG;tac:a[mif;ESifh
tawG;tac:opf. wkdufyGJvnf; jzpfaeayonf?
vl@tzGJ@tpnf; w&yfwGif ppftm%m&Sif
pepf w&yfudk csKyf+idrf;apaom enf;vrf;rsm;udk
vlwkd@ &SmazG }uHq&mY vlwcsdK@u Todk@qdkrnf?
igwk d @ jynf o l v k x k a wG uH a umif ; onf h w ae@
ppftm%m&Sipf epf csKyf+idr;f wJh ae@yaJ [h[k qkrd nf?
vlwcsdK@u ajymrnf? vlqdkwm aorsdK;yJ/ ppfAdkvf
qdkwJhaumifvJ aorsdK;yJ/ olwdk@ao&if tJ'D olwdk@
pepfvJ csKyf+idrf;oGm;vdrfhr,f[k qdkrnf? wcsdK@u
Todk@ oabmxm;csrSwfonf? vl@ordkif;pOf}uD;
wckv;kH onf vlwef;pm; wku d yf o JG rdik ;f pOf jzpfonf?
jynfolvlxkonf orkdif;ukd a&GŒvsm;wdk;wuf
atmif zefw;D olrsm;jzpfonf? ykc;kH xuf/ ud, k cf E<m
xufwGif wif;aESmifxm;aom zdESdyfr_ aESmifóud;
rsm;udk wnDwnmwnf; ±kef;jzwfEkdifolrsm;rSm
vnf; tzdESdyfcH jynfolrsm;omjzpfonf? tzdk;
tzGm;rsm;rSmvnf; vGwfvyfa&;twGuf wkdufyGJ
0ifum atmifyGJqGwfcJh=uonf? ppftm%m&Sif
131
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

Armjynf
ajr,mjy\em (4)

apmrdk;atmif

ae0if ; ppf t k y f p k tm%mod r f ; cJ h o nf h t0if/ v,f,mukefxkwfvkyfr_ (xGef,ufr_)


1962 rS ,ae@ oef;a±$ppftkyfpk umvtxd twGuf "mwfajr=oZm/ a&ay;oGif;jcif;/ vkdtyf
ESpfaygif; (1962-2008) 46 ESpftwGif; v,fo onfh ud&d,mrsm; a&mif;csjcif;wGif aiGyifaiG&if;
rm;xkay:rS ppftkyfpk aoG;pkwfr_ukd qef;ppfv#if jr‡KyfESH&onf? xkdb¾maiGay:rSwqifh aoG;pkwf
oHk;rsdK; (3rsdK;) yJ&Sdonf? “ukefxkwf/ vkyftm;/ tjrwfxkwf ,ljcif;wdk@jzpfonf? twdk;,ljcif;
b¾m” oHk;bufpvHk;ay:rS wòydifwnf;/ wnD (b%fwkd;)/ a&cGef/ ajrcGefrsm; t"rRaumufcH
w!Gww f nf; aoG;pkwaf ejcif;jzpfonf? v,form; ,ljcif;rsm; yg0ifonf? Todk@tm;jzifh ukefxkwf/
xk}uD;w&yfvHk;. xGef,uf/ &dwfodrf;+yD;om; vkyftm;/ b¾may:rS tjrwfxkwfjcif;jzpfonf?
ukefpnfrsm;jzpfonfh oD;ESHrsm;/ v,f,mxGuf pm&if;csKyfaomtcg xdo k ;kH rsKd ; aoG;pkwf jc,fv,
S f
ukefypPnf;rsm;ay:rS aoG;pkwfjcif;jzpfonf? xkd@ r_a=umifh v,form;onf }uH}udwfzwf jzpfcJh&
aemuf ppfu|efb0odk@ wGef;ykd@jcif;cHcJh&aom v,f avonf?
orm;xktm; t"rR ukex f w k v
f yk af pr_ tygt0if/ ppftkyfpkonf aoG;pkwf tjrwfxkwf
"rRvyk t f m; ckid ;f apr_rsm;jzifh aoG;pkwt f jrwfxw k f Edkifa&;twGuf vuf0g;}uD;tkyfr_/ jc,fvS,fr_
jcif; jzpfonf? ,if;udk vkyt f m;ay:rS aoG;pkwjf cif; vk y f & onf ? ppf t m%m&S i f p epf 46 ES p f w G i f
[k ac:ayonf? b¾may:rS aoG;pkwfjcif;rSm ppf t k y f p k o nf ppf t pk d ; &w&yf u d k aoewf /
trawmfa=u;[kac:onfh pkdufysdK;p&dwf tyg ppfwyf/ axmif/ trdef@tm%mwkd@ESifh xlaxmifcJh
132
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

um Akdvfuscs,fvS,fr_/ vuf0g;}uD;tkyfr_udk ðy aea&; tqifrajycJhay? xdk@a=umihf wwif; 110


vkyfcJhonf? txl;ojzifh v,form;rsm;rSm v,f usyf(1988)&&Sdonfh ESrf;ukd pdkufysKd;csif=uonf?
,mykid q f ikd cf iG hf r&S&d ? vGwv f yfpmG pk;d ysKd ;xkwvf yk rf /_ xdek nf;wlpmG a&v$r;f aom ajredrahf 'oY v,fajr
a&mif;csr_/ }udwfcGJr_/ o,f,lr_ vHk;0r&Sd&[laom xJwGif ig;arG;csif=uonf? pyg;pdkufonfxuf ig;
ppfrdef@/ ppftm%matmufwGif vuf0g;}uD;tkyf arG;onfu ydrk I kd tjrwftpGe;f &&Sod nf? od@k aomf
um pdww f idk ;f us jc,fv, S f aoG;pkwjf cif;jzpfonf? v,form;rsm;rSm rdrd tusK;d pD;yGm;twGuf tqif
ppftkyfpku olwkd@udk,folwkd@ EdkifiHawmf[lI a=u ajyrnfh tjcm;oD;ESHpufysKd;cGihf/ arG;jrLcGifhr&=uay?
jimcJhonf? v,fajr,majr tm;vHk;udk EdkifiHawmf v,form;. tusKd;pD;yGm;ESihf rdom;pk tqifajy
u ykid qf ikd of nf[k a=ujimvku d o f nf? wu,fu a&;xuf ppftkyfpku ol@twGuf tqifajya&;
ppftkyfpkajr&Sif}uD;u ykdifqdkifxm;jcif;jzpfonf? uko d m pduk yf sK;d apcJ/h xGe,f ufxwk v f yk f apcJo
h nf?
xkdenf;wlpGm EkdifiHawmfu }udwfcJG/ a&mif;0,f/
jzef@jzL;wifykd@r_wkd@udk csKyfukdifxm;onfr[kwf aoG ; pk w f r _ jyuG u f ( 2)
ppftkyfu csKyfudkifxm;jcif;om jzpfonf? EdkifiH (v,f , majray:rS ajrcG e f aumuf , l j cif ; )
awmf. t"dy`g,frSm vl@tzGJ@tpnf;&Sd us,f0ef;
us,jf yef@onfh trsKd ;om; jynfov l x l . k pdwq f EN ae0if;ppftkyfpkonf v,fcGefawmf [l
oabmxm;t& zGJ@pnf;xm;onfh tpdk;&ESifh vl aom acgif;pOfjzifh tjrwfxkwfaoG;pkwfjcif; jzpf
tzGJ@tpnf;udk &nf!¸ef;ayonf? ppftkyfpku onf? wESpf+yD;wESpf v,fvkyfcGifh &&Sd&eftwGuf
“EdkifiHawmf” [laom t"dy`g,fukd tvGJoHk;pm; ppftyk pf u k dk tcGeaf wmf ay;aqmif&jcif; jzpfonf?
ðyum yHkrSm;±kdufjcif;jzpfonf? a&ma=umf vkyfypf v,fcGefay;&mwGif ajrtwef;tpm; owfrSwf
vkdufjcif;jzpfonf? wu,fu ol@vlwef;pm; csuaf y:rlwnfI ay;aqmif&onf? yxrwef;pm;
tusdK;pD;yGm;twGuf aoewf/ ppfwyfjzifh ppf ajrtrsKd;tpm;jzpfv#if wESpfukd w{utwGuf
tpdk;& xlaxmifvkdufjcif;jzpfonf? ppftm%m 6 usyf(ajcmufusyf) v,fcGef ay;aqmif&onf?
xlaxmifvkdufjcif; jzpfonf? 'k w d , wef ; pm; ajrjzpf y gu wES p f u k d w{u
ppftkyfpku v,fvkyfonfr[kwf? ppf twGuf 4 usyf(av;usyf)? wwd ,wef;pm;
tkyfpku aumufrpdkuf/ v,frxGefay? ppftkyfpk ajrtwGuf 3 usyf(oHk;usyf)ay; aqmif&onf?
u v,form; xGef,uf pkdufysKd; xkwfvkyfxm; ajrtrsKd ; tpm;oH k ; rsKd ; uk d cG J j cm;&mY
aom aumufyJoD;ESHukdom odrf;ydkuf&,ljcif; jzpf aumufyJoD;ESH txGufrsm;onfh/ atmifjrifr_
onf? wenf;tm;jzifh v,form;u ppftkyfpkukd &Sdaponfh ajrtrsKd;tpm;ukd yxrwef;pm;ajr
vGwv f yfpmG a&mif;csciG &hf o dS nf? od@k aomf ppftyk pf k [lI owfrSwfonf? w{uukd pyg;wif; ajcmuf
rSvGJI tjcm;aom 0,f,lrnfh ukefonftm; q,f(wif; 60 ) ESit fh xuf xGu&f adS om v,fajr
vGwfvyfpGma&mif;cscGihfr&Sday? xdkenf;twdkif;yif trsKd;tpm;jzpfonf? ae0if;ppftkyfpkacwf 1975
v,form;onf vGwv f yfpmG pdu k yf sK;d xkwv f yk cf iG hf wGif“txGufwdk;pyg;”pDrHudef;ukd pwifonf?
r&Sday? “txl;txGufwdk;”qdk+yD; aemufxyf pDrHudef;
ae0if; ppftkyfpkacwfumvwGif pyg; wckudk csrSwfjyefonf? 1977 - 78 ESpfumv/
wwif; 9 usyfESihf v,form;rdom;pk. pm;0wf txGufwdk;ESifh txl;txGufwdk; jyXmef;csrSwfr_
133
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

a=umihf v,form;wdk@onf rem;rae pdkufysKd; 3 usyf)ukd ysrf;r# xGufcsufygu 4 usyfE_ef; usae


xG e f , uf a y;=u&onf ? ppf r d e f @ / ppf t m%m ygonf? ae0if;ppftkyfpku v,form;rsm; tay:
atmufwGif ppftkyfpktvdkustwdkif; ppfajru|ef rS v,fcGefawmftjzpf aumufcH&,lcJhonfh aiGrSm
v,form;rsm;rS taumiftxnf az:ay;&jcif; wESpftwGuf oef;aygif;rsm;pGm&&SdcJhonf? ae0if;
jzpfonf? xdkpOfuqdkcJhonfh yxrwef;pm; ajr ppf t k y f p k a cwf w G i f v,f o rm;xk u pd k u f y sKd ;
onf rlvu w{upyg; 60 (ajcmufq,f)wif; xGe, f ufay;&onfh v,fajr{urSm 15 oef;[lI
0ef;usifxGuf&SdcJh&mrS pyg;wif; 80(&Spfq,f) okawoDrsm;u azmfjy=uonf? ppftkyfpk. 0g'
0ef;usifESihf &Spfq,ftxufodk@ xGuf&SdcJhonf? jzef@csDa&;t& 12 ² 5 oef;[lI od&onf? {u
xd k a jr trsKd ; tpm;uk d yxrwef ; pm;ajr[l I 12 ² 5 oef;ay:rSm w{u ysrf;r# 4 usyfE_ef;jzifh
owfrSwfonf?
'k w d , wef ; pm; ajruk d owf r S w f & mY
w{uukd pyg;wif; av;q,f0ef;usif/ wif;av;
q,ftxuf xGu&f adS om ajrtrsK;d tpm; jzpfonf?
wwd,wef;pm;ajrukd w{u pyg;wif;oHk;q,f
0ef;usiEf iS fh oH;k q,fatmufxu G &f adS om ajrtrsK;d
tpm;jzpfonf? txGufwdk;ESihf txl;txGufwdk;
tjzpf pdu k yf sK;d &onfh acwftajctaewGif 'kw, d
wef;pm;ajronfvnf; pyg;xGuf ydkrdkaumif;vm;
cJhonf[k a,bk,sajymEkdifay;vdrfhrnf? odk@aomf
yxrwef;pm; ajrtrsKd;tpm;ukdawmh b,fvm
vdkufrSDEkdifygrnfenf;? wwd,wef;pm; ajrtrsKd;
tpm;rSm a&ajrobm0ukd,fu ðyjyifI r&Edkif
aom ajrtrsKd;tpm;[lI t=urf;rsOf; ajymEkdif
onf? odk@aomf ody`Henf;jzifh ajr±dkif;ukd ajr,Of
jzpfap&ef ðyjyifajymif;vJI &Ekdifonhf acwfopf
tajctaewGif p&dwf}uD;rm;r_/ twwfynm
odyH̀enf;csKd@wJhr_a=umifh ESpfaygif;rsm;pGmu twdkif;
yif ajr±dkif;onfvnf; ajr,OfjzpfrvmcJhay?
wwd,wef;pm;ajrukd cdkrSDtm;xm;+yD; pdkufysKd;
xGef,ufpm;aomufcJh&onfh/ pm;aomufae& v,fcGefawmf(v,f,majrcGef)ukd wGufcsufygu
onfh v,form;rdom;pkrsm;rSm ppfu|efeif;jym; 54 oef;&&Sdonf? xdk 54 oef;ukd v,form;
b0rSmyJ avSmifydwfcHae&+yD; epfrGef;+yD;&if; epfrGef; xk}uD;xHrmS oydw0f if tdw0f if jc,fv, S af oG;pkwf
&if; rdat;q,fcgemb0 a&mufae=uqJjzpfonf? ,lvdkufjcif;jzpfonf?
xdkajrcGeftrsKd;tpm;oHk;rsKd;(yxrwef;pm; od@k &mwGif r/q/v ppftyk pf o
k nf v,f,m
6 usyf/ 'kwd,wef;pm; 4 usyf/ wwd,wef;pm; ajrcGefukd aiGa=u;E_ef;xm;jzifh ay;aqmif&onfh
134
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

pepfudk ajymif;vJvu kd u
f m oD;ESpH yg;jzifh ay;aqmif qdkouJhodk@ qHk;±Hk;oGm;onf? csrf;omv,form;
apcJhonf? ppftkyfpku ol@twGuf bufpHkwGuf tenf;pkrSm ajrcGefukd pyg;jzifh ay;aqmifEkdifonhf
csufum ydkI tjrwftpGef;&&Sdaponfh pepfukd wdkif qif;&JrGJjymus v,form;trsm;pk}uD;rSm
ajymif;vJvdkufjcif;jzpfonf? 1988 vlxkta&; 0rf;pmxJrSm zJhay;=u&onf? 0rf;pm;rvHkavmuf/
awmfyHk}uD;rwdkifrSDumvuwnf;uyif oD;ESHpyg; 0rf ; pmyk w f a ysmuf q H k ; aeonf h v,f o rm;/
jzifh tcGefxrf;aqmifapcJhonf? v,f,mcGefrSm aºuG;xlajymojzifh wvif;uGufxJwGif aumuf±dk;
w{uukd pyg; 2 wif; owfrSwfum v,f,m ESifhtarSmfyHkyJusefcJhonfh v,form;xkrSm xdk
ajrcGefay;aqmifapcJhonf? Todk@ ae0if; r/ q/ ajrcGefpyg;onf wuJh 0efxkwf 0efydk;jzpfonf?
v ppftkyfpk. oD;ESHpyg;ay;&onfh ajrcGefpepfukd usdefpmoifhaeonfh ajrcGefjzpfaeonf? qif;&J
rnfonfhckESpfwGif ay:vpDcsrSwfcJha=umif; pHkprf;/ v,f o rm;rS m }uH z ef c sD ; iS g ;/ aygif E S H + yD ; &onh f
qef;ppfqJjzpfonf? 1986 - 87 0ef;usifumv aiGuav;jzihf pyg;0,fum ajrcGefay;=u&onf?
u jzpfvrd rhf nf[k cef@reS ;f wGuq f rdonf? rwdusyg? od k @ jzpf & m v,f , majrcG e f a =umih f qif ; &J
aocsmonhftcsufrSm 1988 =o*kwfv v,form;xkrSm ydkI epfrGef;cJh&onf?
8 &ufrSpwifcJhonfh ta&;awmfyHk}uD;xJwGif Armjynf uG e f j rLepf y gwD / aus;vuf
&efukefwdkif;twGif; òrdŒe,ftcsKd@rS v,form;xk ajr,mjy\emokawoerS 2003 atmufwb kd m
onf pyg;jzifhay;&onfh ajrcGefukd qef@usifcJh=u wGif Armjynfajr,mpepfESihf ywfoufI qef;ppf
onf? v,form;xku 'Dru kd a&pDEiS hf vGwv f yfciG hf csufwapmif xkwfjyefcJhonf? ,if;xkwfjyefcsuf/
ukd toD;oD;awmif;qdk wkdufyGJ0ifcJh&m v,f,m qef ; ppf c suf x J r S ajr,may:rS aoG ; pk w f r _ E S i h f
ajrcGefukd ,ciftwdkif;aiGa=u;jzifh ay;cGihfðy&rnf ywfowfI xkwfE_wfazmfjyvdkufygonf? ,ae@
- oD ; ES H p yg;jzif h v,f c G e f a y;&onf h pepf u k d etz zufqpf ppftkyfpk. v,f,majrcGefukdyg
zsufodrf;ypfzdk@ awmif;qdk wdkufyGJ0ifcJhbl;onf? oHk;oyfxm;onfudk awG@&ygvdrfhrnf?
xduk o hJ @kd oD;ESpH yg;jzifh v,fceG /f ajrcGeu f dk owfrw S f ajr,may:rS aoG ; pk w f r _ &S d a ev#if -
cJhojzifh tkyfpdk;ol ppftkyfpkonf yxrwcsuf ya'o&mZfaoG;pkyrf v _ nf; &Sad eonf? ya'o&mZf
apsESdrfIay;acsp&mrvdkyJ xkwfvkyf+yD;om;pyg;ukd pepfwGif ajr&Sifu v,form;ukd aoG;pkyfaom
vufxw J iG o
f rd ;f xm;um jrwfEikd o f r# jrwfatmif o¿mefonf oD;pm;co¿mefjzpfonf? tvkyf
vkyfEkdifonf? v,fomrm;xHrS tcGefaiG aiGa=u; oD;pm;c/ oD;ESHoD;pm;c/ tojymoD;pm;c ponfh
rSm pyg;rS&&Sdaom tjrwftpGef;ukd vdkufrrSDay? o¿mefwdk@onf tpGef;xGuftvkyf(odk@r[kwf)
'kwd,wcsufrSm EkdifiHjcm; odk@a&mif;csr_ pyg; tpGef;xGufwefzdk;. wckwnf;aom tus,f
wefcsed rf mS ydI k wd;k yGm;bG,&f myJjzpfonf? av#mu h s tjyef@jzpfay:onfh jzpf±dk;jzpfpOf o¿mefom
roGm;Edkif? wwd,tcsufrSm jynfwGif;&duQmukd jzpfygonf? odk@&mwGif ajr&Sifpepf aoG;pkyfr_
ydkIzlvHkaponf? EkdifiHa&;tjrwf ydkxkwfEkdifcGifh o¿mefonf oD;pm;cppfppfo¿mefr[kwaf om
&apcJhonf? tajctaersKd;awG a&m,Sufaeonfh o¿mef
v,form;rsm;bufu rnfodk@jzpfrnf tjzpfESihfvnf; az: jyonfrsKd;&Sdygao;onf? EdkifiH
enf ; ? oD ; csif ; wyk ' f x J u pmom;twd k i f ; awmfajr&Siu f aoG;pkyaf omo¿mefqv kd #if yd&k uf
“qH k ; ±H k ; jcif ; om &if r S m yd k u f I id k ± _ d u f u myif ” pufonf? ydk±_yfaxG;onf? v,form;u EkdifiH
135
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

awmfodk@ ay;vdkuf&onfh oD;pm;co¿mefonf


tpGef;xGufwefzdk;. ±dk;±dk;o¿mefr[kefbJ tcGef/
twdk;/ ukefoG,fa&;tjrwfwdk@ESihf a&m,Sufae
onfh oD;pm;co¿mefjzpfonf[k rmhufpfu
t&if;usrf;wGif &Sif;jyxm;onf?
(rSwfcsuf? ?bmomjyefr[kwfyg? qdkvkd&if;
oabm jyefa&;jyjcif;jzpfygonf? )
etzacwf tpdk;&ajr&Sif}uD;pepfonf
TtcsufESifh vHk;0ukdufnDaeygonf? tpdk;&u
v,f o rm;tm; wES p f w cg oD ; pm;csygonf ?
wESpfwcg v,f,majrtwGuf vkyfydkifcGifh rSwfyHk
wif&jcif;/ wESpfwcg wm0efauspyg; a&mif;csay;
a&;twGuf pmcsKyfcsKyfqdk&jcif;wdk@onf oD;pm;cs
xm;jcif;vkyfief;oabmyif jzpfygonf?
trsKd;rsKd; pkpkaygif; aumufcH&&SdaiG 48˜600˜000
(u) v,f , majrcG e f usyfjzpfygonf? ‚if;ukd xdkpOfu ArmvlOD;a&ESihf
rmhufpfu “EkdifiHawmfodk@ v,form; pm;ygu vlwOD; pkpkaygif;ay;aqmif&onhf tcGef
xrf;aqmif&onfh tcGefawmfonf oD;pm;cESihf aiGrSm 4 usyfeD;eD;jzpfygonf? ‚if;. w0ufausmf
wxyfwnf;jzpfonf? ”[lI qdkxm;ygonf? (2) usyfrSm v,fcGefay;&aiGjzpfygonf? (1891)
etzacwf v,fcGefrSm - ukefcGefpyg; (2 )wif;/ ckESpfu pyg;wif;w&maygufaps;rSm (92)usyfrS
a&cG e f p yg; (2)wif ; [l I jzpf y gonf ? etz aemufydkif;(127)usyfjzpfygonf? pyg;wwif;v#if
acwfrSm pyg;wwif;.wefzdk; wESpfxufwESpf ysrf;r# wusyfyJxm;yg? udkvdkeDacwf v,fcGefrSm
jrifhwufvmaeojzifh v,fcGef(2)wif;ukd usyfaiG pyg;(2)wif;wefzdk;. ywf0ef;usifrSmom&Sdonf?
wefzdk;jzihf yHkaonDr#jcif;xkwfI rjzpfyg? Oyrm wjcm;ESpfrsm;wGifvnf; Ttaetxm;ESihf odyf
- pyg;wwif; usyfaiG(500) aps;aygufpOfu ruGmvSyg? xdk@a=umihf etzonf ukdvdkeDacwfESifh
v,fcGefrSm (1000)usyfjzpf+yD; pyg;wwif; usyf wef;wl v,fcGefaumifaeonf[kqdkv#if tajym
aiG(600) aps;aygufonfhttcsdefwGif v,fcGef vGef&musrnfr[kwfyg?
wefz;kd (1200)usyjf zpfygonf? xd@k a=umifh uke;f cGef ygwD . aus;vuf ajr,mjy\em
(2) wif ; qd k o nf u k d pyg; (2)wif ; [l I om okawoerS qef;ppfcsufonf aoG;xGufatmif
xm;vkduf=uygpdk@? rSefaecJhonf?
etzacwf v,f , majrtcG e f r S m -
v,f,majrtcGef jrifhrm;pGmaumuf,lcJhonf[k apmrd k ; atmif
ausmf=um;cJhaom ukdvdkeDacwf v,f,mtcGefESihf 'DZifbm 2 / 2008
odyrf uGmvSyg? ukv d ekd aD cwf(1891) ckEpS u
f dk Oyrm
tjzpfjyygrnf? (1891) ckESpfwGif tcGefawmf
136
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

S zG‹J pnf;r_
tv
“wjym;ESpjf ym; yJvifjym; (jym;vm;puUL AvHx)l 2 (xlxxl xJ zJ k;d aESmifwh )J 2
*DwESihf

(qnfa&aomuf/ Ed@k a&aomuf)2 awmufw;D awmufwhJ yJe@oH m/ eH@omwif+yD; a&SŒuqD;/


rif;}uD;a&$awmif/ zd;k a&$awmif/ qD;+yD;avSmifajymif zd;k a&$awmif/ a'gif a'gif a'gif
'if 'if 'if/ eifwzuf igwzuf/ cGuw f if xd;k vd@k armifrif;}uD;rSm 0,f ”
(u)
wa,m udkwif&D. wD;vHk;wdwfacGudk rar#mf
vifhyJ&&SdcJhonf? 2008 'DZifbm yxrywfxJwGif
usaemf. awmif;qdkr_t& usaemfhrdwfaqGu vufqifh
urf;cJhjcif; jzpfonf? tdrfudk a&mufvmonfh rdwfaqG
ESihf *DwtEkynm&Sif udak pm+idr;f (q&mOD;apm+idr;f ) *Dw
udk ajym=uqk=d u aqG;aEG;=u&if;u wa,mudw k if&.
D
*Dwta=umif; a&mufvmcJhjcif;jzpfonf? oluyif
em;qif=unfh=uprf;Asm [kqdkum ol. vufyfawmh
uGefjyLwmxJwGif odrf;qnf;xm;onfh udkwif&D.
wdwfacGudk aumufumiifum xkdif&mrx zGifhjyonf?
0ddkif;zGJ@ em;axmifae=uolrsm;. at;pufpuf
aoG;ckeo f o H nf wc%wGiEf ;_d x jrL;ºuGvmonf? ucsif
ckefcsifonfh pdwfonf ºuG&Gvmonf? qGwfysHŒaysmf&$ifr_
u OD;acgi;f wckv;kH udk usipf ufomG ;aponf? wa,mESihf
twl ywfroH/ vif;uGif;&SyfoHwkd@udk ±kwfw&uf =um;
vdkuf&pOf thH=ojcif; cHpm;r_twdkif;tqu }uD;rm;vm
&if; ±kwfw&uf aygufuGJum usifpufoGm;jcif; jzpf[ef
wlonf? txl;jcm;qH;k tcsurf mS udw k if&D zefw;D qef;opf
xm;onfh *Dw tEkynm,Ofomu aus;vufqDokd@
wifaqmifac:,loGm;jcif;yif jzpfonf? ra&S;raESmif;
rSmyif *Dwudk 0dkif;zGJ@em;qifolrsm;xJrS vloHk;OD;onf
tazmfr!d‡yJ wòydifwnf; xu=uavawmhonf?
tdrfrufr[kwfonfh aw;*Dw tvsOfxJwGif pD;arsm
ygomG ;&mu Ed;_ ºuGuckev f mcJjh cif; jzpfonf? rwkerf v_yf
ausmufqpf±yk u f ohJ @dk +idrof ufatmif pdwu f kd wkwqf nf
xm;zk@d yif owdr&awmh? wa,m udw k if&.D aus;vuf
*Dw/ aus;vuf. ,Ofaus;r_onf yOPvufjzpfomG ;onf?
137
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

(c) !‡ y f I xnf h x m;onf ? *D w wD ; uG u f x J w G i f


“wjym;ESpjf ym; yJvifjym;” ESit hf pcsoD nfh pum;ajymoHudk vGef;xdk;ouJhodk@ ESpfa=umh ESpfvD
aus;vufvlxk uAsmaw;csif;udk 0dkif;zGJ@roDqkd/ tuGuaf zmfxm;onf?vGe;f xd;k ,uf,, S x
f m;onf?
rwD;cwfrDS udw k if&uD ol.wa,moHEiS hf ajcqif; “qD0,fcJhygqdk qefawG0,fw,f/ qm;
ed'gef;udk zGifhvkdufonf? tpysdK;ay;vkdufonf? 0,fcJhygqdk o=um;awG 0,fcJh&ovm;”
ywf0dkif;wD;q&muvnf;ywfr}uD;ukd wD;vHk;wckjzifh jcm;xm;vkdufonf?
cwfqwfqwfqifI h wD;vdu k o f nf? ywfww k o f H tarvkyo f u l orD;udk ajymqdk ypfwifoH avvm;?
u rwd k ; rus,f xG u f a y:vmonf ? qqzG z G tqufrjywf pD;qif;aeaom wa,mvufoH
xkvkdufjcif;jzpfonf? +yD;rS tqkdudk0ifvdkufonf? zGJ@EGJ@r_tvsifxJwGif aemufwa=umh pum;ajymoH
'DtoH&iS u f b,fol vJAsm[k usaemfuar;awmh u xyfrH ay:xGuv f mcJo h nf?
teD;wGif&Sdaeonfh rdwfaqGu olu udkwif&DyJ “uwuf c sOf 0 ,f c J h y gqk d 'nif ; oD ;
[kajzonf? olwD; olqdkayghAsm[k qdkonf? tqdk 0,fvmw,f
0if v k d u f o nf E S i f h vif ; uG i f ; &S y f o H / ywf r oH / r_ d e wd k c sd K ;cJ h y gqd k oajyawG c sd K ;vm
pnf ; ES i f h 0 g; e&D o H w k d @ u wvH k ; xJ wcJ x J ovm; [Jh”
pkpnf;yg0ifvmonfukd =um;vdu k f &onf? aus;vufvlxk/ qif;&Jom;vlxk.
“wjym;ESpfjym; yJvifjym; (jym;vm;puUL p±k d u f x H k ; zG J @ r_ r sm;ud k =um;vd k u f & onf h t ck d u f
AvHx)l 2 (xlxx l x h )J 2 (qnfa&aomuf/
J J zk;d aESmifw aus;vuf ±kyfyHkv$mrsm;/ r&Sdqif;&Jom; eif;jym;
Edk@a&aomuf)2 awmufwD;awmufwJh yJe@Hom/ b0 ±kyfyHkv$mrsm;ukd pdwfjzifh jrifvkduf&onf?
eH @ omwif + yD ; a&S Œ uqD ; / rif ; }uD ; a&$ a wmif / wzsyfzsyf ulajymif;oGm;onfh ±kyfyHkrsm;/ EGm;rD;zdk
zd;k a&$awmif/ qD;+yD;avSmifajymif zd;k a&$awmif/ a'gif r_dif;xaeaom tdrf.rD;zdkacsmifxJrSm om;trd
a'gif a'gif 'if 'if 'if/ eifwzuf igwzuf/ cGuw f if pum;ajymoH/ vomom ajrwvif;wGif wjym;
xdk;vdk@ armifrif;}uD;rSm 0,f?” ESpjf ym; yJvifjym; &Gwfqdk0dkif;zGJ@ upm;ae=uonfh
pum;vH;k rsm; tvGt J rSm; twdr;f tacsmf ESyfacs;wGJvJ uav;rsm;? ajrr_Hwdk@jzifh vl;usH
&SEd idk yf gonf? &Srd mS yg? xdk tnmaus;vuf aw;csi;f aysmfyg; uckefaeaom uav;i,frsm;u rsufvHk;
oH +yD;qHk;oGm;onfESifh wa,moH vufpGrf;jy tdrfxJwGif w&dyf&dyfay:vmonf?
0ifvmonf? wD;vHk;wD;uGuf oufouf wa=umh udw k if&. D wa,moHEiS t hf wl ywfroH/
0ifonfhtcg *Dwynm&Sif. vufpGrf;jy vuf&m vif;uGi;f / pnf;0g;e&Do/H xk@d aemuf vlxak [;vku d f
udk azmfxkwf=u&jcif; jzpfonf? Armhqkdif;0kdif;wGif oDqkdoHrsm;u aus;vuf"avhp±dkuf trlt&m
oDcsif;wyk'fudk oDuHk;+yD;pD;oGm;onfESifh ywf0dkif; rsm;udk o±kyaf zmfxm;onf? uAsmu pum;vH;k jzifh
wD;q&mu 0ifa&mufwD;cwfjcif;ESifh wyHkpHxJ ±kyfb0udk o±kyfazmfonf? yef;csDwGif aq;a&mif
jzpfonf? ,ckvnf; ywf0dkif;wD;uGuf wD;vuf rsOf;a=umif; pkwfcsufwdk@jzifh o±kyfazmfonf? *Dw
ae&mwGif wa,mudkwif&Du ol@wa,mvufoH u oHpOf/ toHjzifh jrif;cGmoH/ avwdk;oH/ rkefwkdif;
udk oD;oef@ tuGuaf zmfxm;jcif; jzpfonf? ajcmuf wkdufcwfoH/ eif;jym;b0wdk@. oufjyif;csoH/
vH;k ywfEiS w hf zJG ufI wa,mvufoH zG@J E@JG vufprG ;f tm;wufoHwkd@udk o±kyfazmfonf? *DwoHpOf
jyaepOf aus;vufa'op±kduf pum;ajymcef;udk =uL;&if h r _ j zif h b0±k y f y H k v $ m rsm;ud k o±k y f a zmf
138
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

ay;avonf? Tod@k jzifh ukw d if&. D aus;vuf*w D eD;wGif &Jabmfrsm;u oDqu kd cke=f upOf [mrked u
D m
tzGJ@tEGJ@onf aus;vufb0o±kyfudk azmfay; udk r_wfI oD;csif;aw;oGm;rsm;udk azmf=uL;cJhbl;
avonf? onf? tar&duefokd@ acwWa&mufvmpOf o}uFef
ol@vuf&m. xl;jcm;r_wckrSm wa,m yGJrsm;Y 'dk;ywf0kdif;wGif 'kd;ywft±dkif aw;oGm;ESifh
wckxJudk ywfrESifhvif;uGif;ESifh aygif;pyfwGJzuf “a&$tkd;pnf” aus;vufoDcsif;udk [mrdkeDumjzifh
xm;jcif; jzpfonf? xkvu dk of nfh ywfrjrnf[;D oH/ o±kyfazmfay;&onf? yavGr&Sd/ ESJr&Sdojzifh tvkyf
pl;&Jonfh vif;uGi;f oHw@dk ukd azmufxiG ;f &if; a&SŒu jzpfatmif zefw;D ay;&jcif; jzpfonf? bm*smoHu
vrf;jyac:aqmif&ef wa,moHukd tvH;k t&if;jzifh pl;pl;xufxuf qGJqGJiifiif vkyfEkdifojzifh 'dk;ywf/
zGJ@&onf? ESJESifhyavGae&mwGif ,lxm;avawmh vif;uGif;/ 0g;vufckyfoHwkd@jzifh tqifajyonf[k
toHudk tiftm;}uD;atmif zefwD;xm;onfrSm qd&k rnf? ok@d aomf ArmyG=J unfh em;qifonfh y&dowf
obm0usvSonf? ywfrudk toHtav;taygh u b,fr# pGJnd‡rnfenf;?
twuftus jzpfap&ef tzdtazhgxk&onf? xdk rnfodk@yif qef;opfwDxGif =uygap
ywf r oH u &if u d k ±k d u f c wf x d r S e f a vonf ? vlxkem; vlxk&ifwGif qGJnd‡zkd@vdkonf? Armh
wa,moHu &ifuv kd y_ cf wf ndw, G af pavonf? aus;vufa&ajrp±dkufESifh aus;vufb0 taiG@
vif;uGi;f &Syo f u H ywfrxDo[ H ed ;f oHudk vkud zf uf toufudk ±d_uf±_&ygrS xdkzGJ@oDzefwD;r_ aus;vuf
ap&ef tm;jznfhay;&jcif; jzpfouJhodk@ ajcmufvHk; *Dwonf atmifjrifrmS jzpfonf? vrf;a[mif;ay:
ywfESifh c|ifcsyfpnf;0g;rSm aw;oHudk a&pD;tvsif wGif qifhum xGif=uonfqkdaomfvnf; vlxk
uJhodk@ pD;qif;Ekdifap&ef abmiftjzpf urf;yg;rsm; vufcHxm;+yD;om; pGJvef;ayG@zuf xm;+yD;om;
tjzpf pnf;uef@ay;xm;onf[k cHpm;&onf? ,Ofaus;r_rSm wnf&Sd +rJ+rHaerSmjzpfonf?
Tae&mY ywfrae&mwGif taemuf
wkid ;f (drum) bifukd xnf=h unfrh o d nf? wa,m (*)
tpm; taemufwkdif; avr_wfud&d,m uv,f udkwif&D. aus;vuf*Dw vufoHu
&Deuf (clarinet) udx k nf=h unfo h nf? taemuf ESpfck? toHoGif;xm;aom wdwfacGESpfck? ol.
wdik ;f wl&, d m ypPn;f rsm;jzifh pdwu f ;l xJwiG f tpm; 'kwd, vufoHrSm tkd;pnfjzifh wGJpyfxm;aom
xkd; wD;r_wf=unfhrdonf? Armjynf aus;vufvlr_ aw;oH*Dw jzpfonf? wa,mESifh tkd;pnfoHudk
b0udk azmf=uL;Edkifyghrvm;? ,ckuJhodk@ aus;vuf =um;&cHpm;&pOf Armhwl&d,m ypPnf;jzpfonfh
,Ofaus;r_p±kduf taiG@toufrsm;udk &&Sdaponfh tdk;pnftpm; tjcm;wl&d,m ypPnf;udk tpm;xdk;
*DwzGJ@EGJ@r_udk rSDatmif azmf=uL;Ekdifyghrvm;? wck I r&a=umif; ydI k yif odomoGm;onf? aus;vuf
awmh &Sdonf? ESJ/ yavGESifh wa,mtpm; pEN,m; vlxu k tk;d pnfaw;oGm;udk “t±dik ”f [lI trnf
jzifh aus;vuf*Dw aus;vufvlxkaw;oHrsm;udk wyfcJh=uonf? uJa[h t±kdifwD;uGm? t±kdifeJ@
wD;cwfcJh=ubl;onf? =um;cJh jrifcJhbl;onf? vlxk pzGifh=u&atmif? t±dkifu uprf;yg æ ponfjzifh
cHpm;Ekdifrnf[k ar#mfvifhrdonf? xkdtac:ta0:onf vlxkpum;vHk; jzpfonf?
awmckd olykefawmfvSefa&;orm; jzpf t±kid af w;oGm;u vlxek m;wGif pG+J rJ+yD;om;? yavG/
vmpOf xdrk w d af qG &Jabmfuyif [mrked u D m (ac: ) ESJ/ pEN,m;wdk@jzifh wD;cwfcJh=uonfudk em;axmif
bm*smwvuf 0,fay;bl;onf? wkdufyGJ xGufcg cJh=ubl;onf? yGJawmfrsm;wGif vnf;aumif;/
139
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

ZmwfcakH y:wGif vnf;aumif;/ jrifb;l =um;bl; cJ+h yD; 'kwd,ajrmuf cHpm;r_rSm vlrsdK;cspfpdwf/
jzpfonf? ,ckvnf; wa,mudw k if&.
D aus;vuf wd k i f ; jynf c spf p d w f / rd r d , Of a us;r_ u d k jrwf E k d ;
t±kdifaw;oGm;udk twD;wa=umh/ tqkdwa=umh wG,w f mvmonfh pdwjf zpfonf? xkpd w d rf sm;onf
vkyfxm;onf? aus;vuf yOPvuf*w D cHpm;r_ vdi_ ;f vdyrf sm;xJwiG f
“od*/ô od*/ô ,Ofvo S nf/ ,Ofvo S nf” t[kefjzifh a&m,Sufyg0ifvmcJhjcif; jzpfonf?
qdkaom pum;vHk;ESifh aw;oGm;rSm r±dk;EkdifcJhonfh wqufxrJ mS yif ,ae@tarSmifacwfumv trsKd ;
pmom; aw;oGm;jzpfonf? “b,f b,fajc ,drf; om;,Ofaus;r_onf tpGrf;ukef zl;yGifhzGH@òzd;cGifh r&
ygvkd@ nmvuf nmvufcsD” ponfhaw;oGm; onfh ,ae@tajctaeukd owdjyif;jyif;jyjy &ap
onfvnf; aus;vufvx l Ek iS hf vltawmfrsm;rsm; onf? todw&m; wHcg;csyfudk zsyfceJ yGifhaponf?
tvGwfeD;yg;&ae=uonf? ,if;wdk@udk wa,m trsdK;om;nD!Gwfr_jzifh vGwfvyfa0pnfaom
q&m udw k if&u
D ol@ wa,moHjzifh qef;opfxm; vl@tzGJ@tpnf;wGifom ,Ofaus;r_toD;oD;onf
onf ? wa,mES i f h wG J z uf x m;onf h oH q ef ; vGwfvyfpGm zl;yGifhcGifh&SdrSm jzpfonf? zHG@òzd;atmif
tdk;pnf[k ac:&vdrfhrnf xifonf? trsdK;om;toD;oD;onf rnfodk@}uHatmif v_yf
xdw
k a,mtk;d pnf oHqef;u av;rdepf &Sm;±kef;uef =u&rnfenf;? xdkpdwf"gwfrsm;udkyg
om &So d nf? “wjym;ESpjf ym; yJvifjym;”ukd zG@J xm; w&dy&f yd f vdi_ ;f xapcJo h nf? ,if;wk@d onf wa,m
onfh ywfrESifh ajcmufvHk;ywf wa,mzGJ@r_aw;oH udkwif&D. aus;vuf*Dw yOPvuf. tvStyudk
u ig;rdepfcef@r#om &So d nf? ESpcf ak ygi;f ud;k rdepfcef@ cHpm;&mrS qifhyGm;ay:xGufvmonfh cHpm;r_yif
om tcsdef=umonf? wa,mudkwif&Du bmudk jzpfonf? vlxkudk odrf;±Hk;!GwfEl;aponfh *Dw
&nf&G,fI ,ckuJhodk@ aus;vuf*Dwudk wrsdK; onf vl@pdwf"gwfudk pGrf;oefxufjrufaponf
wbmom vS y a0pnf a tmif zG J @ pnf ; xm;cJ h r[kwfvm;?
oenf;? xdktcsufudk zefwD;olom odayrnf?
y&dowftzkd@ ESpfrsdK;ESpfzHk cHpm;&onf? pdwfwGif aEG O D ;
emusirf /_ xHxk idk ;f aqG;ajrŒr_/ b0ifrus EGr;f ajcmuf 'D Z if b m 11/ 2008
r_ponfh pdwftnpfta=u;rsm;udk av#mfzGwf
c0gcsypfvdkufEkdifonf? xkdw'*F udk;rdepfwGif pdwf
Y vef;qef;vwfqwfomG ;onf? aysm&f i$ =f unfvhJ aus;vufvlxk? qif;&J
um jrL;ºuGvmonf? idkufjrnf;aeaom &ifckefoH
onf E_d;xjrefqefoGm;onf? *Dw aw;oGm; tzGJ@
om;vlxkp&kdufxHk; zGJ‹rIrsm;udk
tEGJ@u wrsdK;ESifhwrsdK; rwl=u? odk@aomf !d‡K@iifr_ -um;vdu k &f onfh tcku d f aus;vuf
yOPvufrSm wl=uonf[k a,bk,s ajymEkdifay
vdrrhf nf? tEkynm vuf&mu tvSty qif,if
&kyfyHkv$mrsm;? r&Sdqif;&Jom;
zGJ@pnf;r_ tiftm;aumif;oavmuf tpGrf;xuf eif;jym;b0 &kyyf v
kH m$ rsm;ukd pdwjf zifh
rSm jzpfonf? +idrfukwf xkdifraeEdkifawmhbJ jrL;ºuG
xu =u&onftxd/ ud, k vf ufvy_ &f mS ; vm&onf
jrif vkud &f onf?
txdo@l*w D uyOPvuftvSuodr;f ±H;k !dK‡ @iifEid k af yonf?
140
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

tawG
f ‹t}uHK
pp
ajymufusm;

“ppf [m EdkifiHa&;&JŒ tqufjzpfw,f ”


'guawmh w±k w f a wmf v S e f a &;acgif ; aqmif “armf p D w k e f ; ”&J @
a&&Snfppfpmwrf;rSm a&;om;cJhwJh ,lqcsufwpfckjzpfygw,f// armfu 'geJ@
ygwfouf+yD; ckvdk ydkrdkav;eufpGm&Sif;jycJhjyefygw,f// “ppfqdkwm EdkifiHa&;udk ydkrdk
xl;jcm;wJeh nf;eJ@ qufvyk jf cif;jzpfw,f/ Edik if aH &;[m tqifw h pfcx k d wd;k yGm;vm+yD;
rlvenf;eJ@ a&S@udkwdk;roGm;EdkifwJhtcg EdkifiHa&;vrf;a=umif;ay:u twm;tqD;
awGudk z,f&Sif;ypfzdk@twGuf ppfjzpf&awmhw,f//”armf &JŒ 'Da&;om;csuf awG[m
rsufarSmufumv vufawG@EdkifiHa&;eJ@ppfa&; jy\emrsm;udkpOf;pm;&mrSm
vrf;n$efwcsdK@ 'grSr[kwf taxmuftulwcsdK@ jzpfEdkifr,fxifygw,f//
qdkvdkwmu zdESdyftkyfpdk;olvlwef;pm;eJ@ tzdESdyfcHjynfolawG t=um;rSm
EdkifiHa&;t& qufvufajz&Sif;vdk@ r&awmhwJh tjyif;xefqHk; tqifhtjrifhqHk;
tajctaerSm ppfa&;t& ajz&Si;f =u&wJh oabm æ æ urBm@ordik ;f eJ@Armhordik ;f rSm
jzpfymG ;cJzh ;l wJh ppfyaJG wGukd cGjJ crf;pdwjf zm=unf&h if 'DtwGi;f oabm
udk awG@&rSmjzpfygw,f// ArmjynfrmS awmh azgujf yefwhJ
zdESdyftkyfpdk;ol vlwef;pm;u vlrsdK;aygif;pHk jynfolawG
ud&k efov l kd oabmxm;+y;D &uf&ufpufpuf zdEydS f owf
jzwfvmcJhwm q,fpkESpfwcsdK@ =umcJ@+yDav æ / 1948-
ckEpS jf ynfwiG ;f ppfr;D }uD; awmufavmifcw hJ @J tcsed u
f pcJh
wmqdkawmh ESpfaygif;(60)ausmfch+J yD//

141
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

[kww f ,f æjynfwiG ;f ppf tedXg±kH jrpf±ikd ;f pwJh bufaygif;rsm;pGmu wnfaqmuf&rSm jzpfyg


wpfpif; æ Armjynf&JŒ&ifbwfay: jzwfpD;cJhwm w,f// wdkufyGJed*kH;csKyfvkyfief; qdkwmuawm muawmhh
q,fpkESpf ajcmufckawmif&Sdygyaumvm; æ? wyf w nf a qmuf a &; pmrsuf E S m rsm;ud k wG J
vl r sd K ;aygif ; pH k jynf o l a wG u awmh ppf r D ; quf a y;wJ h uG i f ; quf v k y f i ef ; yJ j zpf y gw, gw,f / /
jymyHkxuJ ±Hk;rxGufEdkif æ 'kuQyifv,fjyifrSm ul; wdkufyGJed*kH;csKyfvkyfief;e@Jygwfouf+yD;(twGif;
cwf ae&qJ æ oabm/ ta&;}u;D r_ / &yfwnfr_ tjrif enf;em)æ
&ef§ig rsufajcrjywf/ jynfolbufu pwJhbufawGrS oHk;oyf avhvmoifhygw,f//
&yfwnf wku d yf 0JG ifcw hJ hJ ygwt D zG@J tpnf; wcsKd @om wdkufyGJed*kH;csKyfvkyfief;&J@ twGif;oabm oabmæ
touf&Sifusef&pfw,f// wyfz@JG wpfct k aeeJ@ rdrw d @kd qifEcJ$ w
hJ hJ wdu k f
jynfolawGbufu ajymr,fqdk&ifawmh yGJ&JŒ atmifjrifr/_ qHk;±_H;r_/ tm;aumif;csuf/ tm;
ppfqdkwhJ tedXg±Hk}uD;udk vHk;0rvdkvm;ygbl;/ rdrdwdk@ enf;csufrsm;udk EdkifiHa&;/ ppfa&;/ tawG;tac:/
b0vG w f a jrmuf a &;/ 'D r d k u a&pD a &;twG u f wyfwnfaqmufa&; pwJ@ buftoD;oD;rS a0zef
t=urf;rzufwJhenf;/ +idrf;csrf;wJh enf;awGeJ@ oH;k owftajz&Sm+yD; a&S@vyk if ef;twGuf ocFe;f pm
óu;pm;cJh=uwm csnf;ygy/J / jzpfEdkifr,fqdk&if nif xkwf,lw@J v_yf&Sm;r_yJ jzpfygw,f// wenf;ajym&
omaysmah ysmif;wJh enf;eJ@yJ ajymif;vJz@kd vdv k m;=u &if trsdK;tpm;opf jynfol@wyfrawmfw&yf&J@
ygw,f// 'gayrJh æ wdu k yf o
GJ ¾efqw kd m tzdEydS cf H wdkufyGJed*kH;csKyfvkyfief;qdkwm ppfa&;/ wyfwnf
jynfolawGu rdrdwdk@pdwf}udKuf a&G;cs,f&wm aqmufa&;/ jy\emrSmæ tEkyÉdavmr±kyf0g'
r[kwfbJ zdESdyftkyfpdk;ol vlwef;pm;uom a&G; urBmt h jrife@J cGjJ crf;pdwjf zmjcif;rS &&Sv d mwJ@ toD;
cs,f o wf r S w f a y;cJ h w mcsnf ; jzpf y gw,f ? tyGifhyJjzpfygw,f//
“vufeuf&Sdolu vufeufrJholudk wzufowf wd k u f y G J e d * k H ; csKyf v k y f i ef ; &J @ ta&;}uD ; r_ æ
tEdik u
f si@f owfjzwfcH ae&wJh 'Dae@vkd tajctae wk d u f y G J e d * k H ; csKyf v k y f i ef ; [m wyf w nf
rSm jynfolawGzufu vufeufeJ@ ckcHwm[m aqmufa&;vkyfief;rSm r&Sdrjzpf vdktyfw,f/ rkcs
w&m;w,f” qdw k &hJ yfwnfrr_ sKd ;eJ@ rv$o J m ra&Smif &Sd&rSmjzpfw,f// wdkufyGJwdkuf+yD; ed*kH;csKyfwm
om ckcH=u&awmhr,fqdk&ifæ wyfwnfaqmuf rvkyf&if“tpmpm;jyD; tpmacswm rvkyfwJh
a&;jy\emeJ@ ppfa&;wdkufyGJ&J@ aoe*FAsL[meJ@ tpmtdrv f ”kd 'grrS [kwf “tawG;tac:v_y&f mS ;r_
enf;y&d,m,fjy\emawG[m ordkif;pmrsufESm r&Sw d hJ OD;a%Smufv”kd wyf[mæ =umav “wke;f ”
ay: jyefvnfa&muf&SdvmawmhrSm jzpfygw,f// avjzpfvm+yD; wdkuf&nfcdkuf&nfvnf; usvm
wyfr&Sdolu wyf&Sdvmatmif zG@J pnf;wnfaxmif r,f/ bufpHkrSm z±dkz&J jzpfvmvdrfhr,f//wdkufyGJ
wmæ wyf&Sd+yD;olrsm;u rdrdwdk@wyfzGJ@udk ydkrdkcdkif ed*kH;csKyfvkyfief;&JŒ OD;wnfcsufawGuawmh æ
rmatmif wdk;wuf}uD;xGm;atmif wnfaqmuf wyfwiG ;f Edik if aH &;vkyif ef;udk ouf0ifvy_ &f mS ;ap+yD;
wm æ pwJjh zpfpOfawGukd rkcs jzwfoef;=u&awmh wyfrSm ygwD&@J acgif;aqmifr_udk ay;Edkifzdk@æ wyfrLS ;
r,f// wyf o m; pnf ; vH k ; nD n G w f r _ e J @ tjyef t vS e f
wyf w nf a qmuf a &;pmrsuf E S m æ ,Hk=unfr_udk &,lEdkifzdk@/ æ wyf&ŒJ trdef@pnf;urf;
EdkifiHa&;t& tawG;tac:t& ppfa&; vdu k ef mr_e@J wdu k &f nfcu kd &f nfukd jr‡iw hf ifEikd zf @kd æ
oabmw&m; ppftwwfynmt& ±kyf0xœKt& pwmawGyJ jzpfygw,f// awmfvSefa&; vufeuf
142
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

udkif wyfzGJ@awGtwGuf æ æ ed*kH;csKyfv_yf&Sm;r_ ppfyGJ oabmw&m;awGeJ@ vufawGaygif;pyfwJh


tpnf ; ta0;qd k w m ppf o if w ef ; pmoif c ef ; vky[f efukd usio
hf ;kH rSmjzpfw,f// wyfwiG ;f 'Dru
kd a&pD
uav;awGvdkygyJ/ “wdkufyGJwdkufvdkufæ ed*kH; udk twwfEdkifqHk; zGifh+yD; tjyeftvSef a0zefo;kH
csKyfvkyfvdkuf”eJ@yJ rdrdwdk@wyfudk wnfaqmuf=u owf tajz&SmwJeh nf;udk oH;k &rSm jzpfygw,f//
&w,f/ æ oabmw&m;eJ@ vufawG@ aygif;pyfw@J
vkyf[efvdk@ qdkEdkifygw,f// awmfvSefppfqdkwm
oif,l wwfajrmuf+yD;rS vkyf&wmrsdK;r[kwfbJ/
“vkyf&if;oif æoif&if;vkyf&wmrsdK;”qdkawmh
wdkuf&if;wnfaqmufwnfaqmuf&if; wdkufjzpf
pOfrSm wdkufyGJed*kH;csKyfvkyfief;[m ta&;}uD;wJh
uGif;qufawGtjzpf wnf&SdaerSmjzpfygw,f//
csKyf&ifæ wyfwnfaqmufa&;pmrsufESmrSm æ
wdkufyGeJ d*kH;csKyfvkyfief;[m r&Sdrjzpf vdktyf w,f/
ta&;}uD;w,f qdkwmjzpfw,f//
wd k u f y J G e d * k H ; csKyf b,f v d k v k y f r v J
(enf;em)æ( &yfwnfr/_ tjrif/ enf;em æ
“ppfqw kd m Edik if aH &;udk ydrk x
kd ;l jcm;wJh
wdk@jzifh csOf;uyf=unfhjcif;) æ æ enf ; eJ @ quf v k y f j cif ; jzpf w ,f /
wdkufyGJed*kH;csKyfqdkwmudk azgufjyefwJh
tpdk;&awG&JΠjynfolqef@usifa&; ppfwyfawGrSm
EdkifiHa&;[m tqifhwpfckxd wdk;yGm;
vnf; vkyf=uygw,f// 'gayrJh olwdk@yifudk,fu vm+yD; rlvenf;eJ@ a&S@ukd wd;k roGm;
jynfolqef@usifa&; rw&m;wJhppfyu GJ dk wdkufaewJh
ppfwyfjzpfavawmh a=u;pm;pdwf"gwf tajccHeJ@
Edik w
f thJ cg Edik if aH &;vrf;a=umif;ay:u
vufwpfqyk pf mom&Sw d hJ tkypf ;kd ol vlwpfpk tusKd ; twm;tqD;awGukd z,f&iS ;f ypfz@kd twGuf
pD;yGm;bufu &yfwnf+yD; ed*kH;csKyf=u ayvdrfh r,f/
acwfaemufuswJh tbd"rRm tjrifawG ppfa&;
ppfjzpf&awmhw,f ”
ouf o uf tjrif a wG e J h ud k , f v d k & m aumuf
csufq=GJ u+yD; AsL±dkua&pD,EW&m;eJ@om vnfywf jzpf E d k i f & if æwd k u f y G J e d * k H ; csKyf tpnf ;
tajz&Sm=urSm jzpfygw,f// wOD;csif; udk,fusdK; ta0;udt k xuftqifu h OD;pD;+yD; vkyo f ifyh gw,f/
&yfwnfr_e@J Edkif&ifudk,f&nfaoG;=u &_H;&if tjyef wyf a cgif ; aqmif y d k i f ; twG i f ; rS m ed * k H ; csKyf w m
tvSeftjypfzdk@=ueJ@ trSefw&m;eJ@ a0;onfxuf t&ifvkyf+yD; wyfxkw&yfvkH;udk 'Drdkua&pDzGifh
a0;zdk@yJ&Sdygw,f// ed * k H ;csKyf o if hygw,f / / ppf u mv tajctaeeJ @
'ge@J qef@usifpGmyJæ awmfvSefa&; wyfzG@J udkufnDpGm tpnf;ta0;awGudk tcsdefqv GJ kyfwm
awG&J@ wdkufyGJed*kH;csKyfuawmhæ jynfolvlxk awmh rjzpfoifhyg//
tusKd;bufu &yfwnf+yD; tEkyÉdavmr±kyf0g' rwdkufjzpfwJh wdkufyGJawGudkvnf; ed*kH;
urBmhtjrife@J cGjJ crf;pdwfjzm&rSmjzpfw,f// jynfol@ csKyfwm vkyf&ygw,f? wu,fhtajctaet&
143
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

ydkifajc Edkifajcr&Sdvdk@ rwdkufjzpfwmvm; æ æ æ awG;eufwhJ ykp>mwpfckudk wGuf&ovdk tajzrSef


rdrb d ufrmS omvGecf suaf wG&ydS gvsuf pOf;pm;enf; &zd@k tawmf vH;k yrf;&rSm jzpfygw,f// tajzrSe&f +yD
awG;ac:enf;rSm;vdk@ rwdkufjzpfwmvm;qdkwmudk qdk&ifawmh t±_H;xJutjrwfxGuf+yDvdk@ qdkEdkif+yD?
tav;xm;+yD; ed*kH;csKyf&ygw,f/ wdkufoifhwJh EdkifwJhwdkufyGJawGudk ed*kH;csKyf&mrSmawmh
wdkufyu GJ dkrwdkufvdkuf&if æ awmfvSefa&;twGuf tqif a jy acsmarG @ wwf y gw,f ? ed * k H ; csKyf r S m
epfemvdk@ygy/J wdkufyGpJ OfawGrSm xdkufwefwhJ t&if; tav;xm;&rJh tcsufawGuawmh æ
tESD;ay;&rSmudka=umuf+yD; tacsmif&rJh wdkufyGrJ sdK; atmifyGJ&&SdcJhwJ@ ta=umif;&if;awGu
udyk J wdu k cf si&f if wdu k o f if@ww hJ ukd yf aJG wGukd rwdu k f bmawGvJ æ æ
jzpfbJ &oifw h ahJ tmifyw JG csKd @ vufvw $ f oGm;wwf wdu k yf w JG pfcv k ;kH taeeJ@ atmify&JG cJw h ,f
ygw,f// “ c±k ”udk cg;awmif;usdKuf+yD; zrf;wJ@ qdkayrJh wdkufyGJpOftwGif; wpfckcsif;taeeJ@ bm
wdkufyGJrsKd;udkrS wdkufcsifwJh/ atmifyGJudk tacsmif tm;enf;csufawG &SdovJ æ æ
vdkcsifwJ tawG;tac:rsdK; r&Sdoifhbl;? tjcm; &oifw h ahJ tmifyu JG kd wu,f&cJ&h ŒJ vm; æ
wbufrmS vnf; æ rwdu k o f ifw h w hJ u kd yf u
JG kd rwduk f qdkvdkwmu &efolacsr_ef;a&;rSm tajctae
zdk@ qHk;jzwfvdkufjcif;[m rvdkvm;tyfwJh qHk;±_H;r_ ay;oavmuf acsr_ef;Edkifr_ &Sd r&Sdæ
rjzpfatmif umuG,fvdkufwmjzpfvdk@ wyfwnf atmifyGJ&w,fqdkayrJh t±_H;eJ@tjrwf
aqmuf a &;twG u f tusd ; jyKcsuf w &yf t jzpf umrd&JŒvm; æ
oabmxm;oifhygw,f? &efoludkwzufowf t pwJhtcsufawGudk tav;xm;&rSm jzpfw,f//
xif}uD;ærdrdtiftm;udk av#m@wGufwJh tawG; OD;wnfcsufu æa&S@rSm ydkrdk}uD;rm;wJh
tac:rsdK;/ eJ@ qif;&Jyifyef;rSmudka=umu/f tcuf atmify&GJ &Sdzdk@/ wyf&ŒJ tawG;ac:eJ@ wdkufcdkufa&;
tcJudka=umufwJh tawG;tac:rsdK;udk wdkufzsuf pdw"f gwu f kd wqif@wuf jr‡iw hf ifomG ;&efe@J / atmif
ypf&rSmjzpfovdk æ enf;y&d,g,ft& &efoludk jrifr_e@J ,pfrl;aewmrjzpfoifhbJ wdkufyGJopf
tav;rxm;wJh t&JpGef@0g'udkvnf; wdkufzsuf twGuf jyifqifoGm;=u&rSmjzpfygw,f?
ypf&rSmjzpfw,f//ESpfbuftajctae/ ajrtae wd k u f y G J e d * k H ; csKyf e J @ ygwf o uf + yD ; tawG @ t}uH K
xm; pwJh bufaygif;pHktajctaeawGt& pOf;pm; wcsdK@ æ æ æ
qHk;jzwf&rSm jzpfw,f? bufpHkpOf;pm;Edkifav æ 1972-ck E S p f u / taemuf a jrmuf w d k i f ; /
trSm;enf;avjzpfygw,f? o&ufc±dkifrSm wdkufwdkif;atmif(7) uwdkufchJwhJ
&H _ ; wJ @ wd k u f y J G awG u d k v nf ; ed * k H ; csKyf & “aoG ; ausmuf a csmif ; anmif y if o mwd k u f y G J
ygr,f? bma=umifh±H_;&wmvJ æ rwdkufoifhwhJ ed * k H ; csKyf ” pmwrf ; ud k c sKyf + yD ; rd w f q uf j ycsif
wdkufyGJudk wdkufcJhrdvdk@vm; æ wdkufyJGOD;pD;r_rSm ygw,f?
trSm;&Sv d @kd vm; æ wdu k yf w JG iG ;f yg0ifvy_ &f mS ;cJ=h uwJh wdkufyGjJ zpfpOftusOf;uawmh æ ppfOD;pD;
ae&mrSm b,ftydik ;f u vdt k yfcsu&f o dS vJ æ pwJh tzGJ@[m &efol@ppfa=umif;wpfck aoG;ausmuf
bufaygif;pHkudk oHk;owf tajz&Smvdkuf&if aemif acsmif;±dk;twdkif; 0ifvmEdkifw@J owif; oJvGefpudk
twGuf oifcef;pmawG &vm+yD; wyfwnfaqmuf &csed rf mS wdu k u f u G 0f if jyifqifcsed f (2)em&Davmuf
a&;twGuf tusdK;&Sdygw,f// xHk;pHtwdkif;ygyæ J ±_H; bJ &ygw,f? rdrdtiftm;pkpnf;r_u trsdK;orD;
wJhwdkufyGJqdkawmh ydk+yD; ay&Snfwwfygw,f? t &Jabmf(10)a,muf jynfol@ppf(10)a,muf tyg
144
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

t0if tiftm; (130)cef@&Sdygw,f? &ef§ig tif n$ e f = um;a&;tzG J @ [m wd k u f y G J w G i f ; rS m


tm;tcsKd;tpm;u ',f-',fcsif;wdkuf&wmrsdK; wd u srS e f u ef p G m trd e f @ ay;n$ e f = um;Ed k i f w ,f ?
jzpfoGm;Edkifvdk@ owfuGif;acsmif;±dk; 0J,mESpfbuf wufxdk;&Sif;vif;wJhtqifh 0dkif;ywfacsr_ef;wJh
urf;ab;twdkif; tiftm; pdwfpdwfcs+yD; aemuf tqifhawGudk trdef@ay;&mrSm wdusrSefuefrSK
csef &efol@tiftm;rsm;&if jzwfawmufxm;+yD; &Sdw,f/ csdefudkufjzpfw,f qdkwmudkaz:jyw,f/
wpfydkif;yJ acsr_ef;zdk@ pDpOfae&mcscJhwmjzpfw,f? v_yf&Sm;aewJh &efoludk +cHKcdkwdkufcdkufacsr_ef;&mrSm
rvSef;ruef;rSm&SdaewJh &efol@wyfpku wyful wd k u f e nf ; tqif h o H k ; qif h p vH k ; ud k pepf u spG m
vdkufvmcJh&if [ef@wm;zdk@ rdrdwyfzGJ@i,fwpfckudk wdkufcdkuf v_yf&Sm;oGm;wmudk az:jyxm;ygw,f?
vnf; ae&mcsxm;vdkufw,f? wd k u f y J G t &_ H ; tjrwf w G u f & mrS m Ed k i f i H a &;
wdkufyGJjzpfcsdefrSmawmh &efol@tiftm;[m tusdK;jrwfudkyg wGufjyw,f/ &efoltustqHk;eJ@
(50)ausmfavmufyJ ygwmod&w,f/ owfuGif; odrf;ydkuf&&SdwJhvufeufcJ,rf;ta&twGufudk
xJudk (40)cef@0ifvm+yD; owfuGif;tjyifrSm (10) omrurdrdusqHk;r_eJ@ oHk;cJhwJh usnfqH ta&t
ausmf a vmuf u sef w ,f ? yxrtqif @ jzpf w J h wGufudkvnf; twdtusaz:jyw,f?
ae&m,l ypf c wf w J h t qif h r S m yJ owf u G i f ; xJ wdkufyGJudktjreftqHk;owfEdkifwmæwyfxk
0ifvmwJh &efoltrsm;pkudk acsr_ef;vdkufEdkifw,f/ w&yfv;kH jyif;xefwhJ wdu k pf w d f cduk pf w d ef @J [efcsuf
'kwd,tqifh wufxdk;&Sif;vif;a&; tqifhrSm nDpGm wdkufy0GJ ifchw J m æ pwmawGudkvnf; az:jy
owfuiG ;f xJrmS ckcaH eao;wJh &efow l csKd @ukd okwf xm;w,f?
oif EdkifcJhygw,f/ wwd,tqif@rSmawmh owf 'gawGuawmh æ “aoG;ausmufacsmif;
uGif;tjyifbufrSmusefaewJh &efoludk 0dkif;ywf anmifyifomwdkufyGJ ed*k%f;csKyfpmwr;f” udk
acsr_ef; wdkufcdkufygw,f? wyfulvdkufvmwJh avhvm&&SdcsufawG jzpfygw,f?
&efoludkvnf; wm;qD;a&;wyfzGJ@u [ef@wm; aemufwu kd yf w JG pfyu JG awmh æ
wdkufcdkufxm; Edkifc@J ygw,f// 1973-ckESpf pufwifbmvu &cdkifjynfe,f/
wdkufyGt J csdef (45) rdepfom =umygw,f? yk À m;u|ef ; +rd K @e,f / awmzsm;acsmif ; a'orS m
&efol(50)ausmfao+yD;(5)a,mufudk 'g%f&meJ@ ppfawGc±dik f ±H;k tzJ@G u wdu k cf w
hJ w hJ u
kd yf JG uav;wpfcæ k
zrf;rdygw,f? vufeufrsdK;pHk(50)ausmfudkvnf; tJh'Dtcsdef &efol@xdk;ppf&J@&nf&G,fcsufu
odr;f yduk &f &Syd gw,f? rdrb d ufu (4)a,muf usq;kH ppfawGc±dkif±Hk;udk acsr_ef;zdk@e@J tajccHa'otwGif;
ygw,f// a&&Snf ajcukwf,lzdk@jzpfw,f? c±dkif±Hk; pcef;teD;
'DwdkufyGJed*k%f;csKyfrSmxl;jcm;csufawGuawmh æ w0du k f &efov l y_ &f mS ;vmcsed rf mS ±H;k tzJ@G &aJ bmfawG
'Dwu kd yf u
JG w
kd u
kd zf @kd rSeu
f efwq
hJ ;kH jzwfcsuu f kd [m pcef;ae&mudak jymif;zd@k jyifqifaeqJyJ jzpfw,f?
ppfO;D pD; tzG@J [m b,fvdk&&Sdcho J vJæ ±Hk;pcef;udk umuG,fzdk@twGuf aoewf (9) vuf
qdkwJhtcsufudktav;xm;az:jyw,f? (*soD &D;wpfvuf/ pwif;wvuf/ ±dik zf ,fceG Ef pS v f uf)
rd d r d t if t m;ud k tao;pd w f az:jyw,f / yJ&Sdw,f? 'DtajctaerSm ±Hk;wm0efcHu au'g
Oyrm æ trsdK;orD;&Jabmf b,fESpfa,muf/ jynf wcsKd @e@J n‡Ed ikd ;f +y;D vufeuf&w dS hJ (9)a,mufukd ±H;k tkyf
ol@ppf b,fESpfa,muf/ 0g;c|efudkifol b,fESpf udk,fwdkifOD;pD;+yD; &efol udkxGufwdkufr,f/ usefwhJ
a,mufæ vlawGu pcef;udktjref qufa&$@zdk@pDpOfw,f?
145
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

&efoltiftm;(60)cef@[mrdrdwdk@xifwm; rumrdww hJ u
kd yf }JG uD;awGvnf; &Scd zhJ ;l w,f? atmif
wJhvrf;a=umif;twdkif; xdk;0ifvmvdk@ wdkufyGJudk yGu J dk xdkufxdkufwefwef &&Sdchw J hJ wdkufyaJG wGvnf;
vufOD;r_&SdpGm pwifwdkufcdkufEdkif vdkufw,f? rdrd &Scd yhJ gw,f? ta&;}u;D wmu wdu k yf jJG zpfpOfawGukd avh
pd w f } ud K uf ajrtaetxm;rS m tvpf t id k u f vm&mrSm ed*;Hk csKyt f jrife@J avhvmzd@k jzpfygw,f?
jzpfaewJh &efoludk teD;uyfwdkuf&wmjzpfvdk@ b,fvykd jJ zpfjzpf æ &JabmfawG&ŒJ touf
xda&mufr_&Sdw,f tcsdefjrefjrefe J@ wdkufyGJudk aoG;ac|;awGe@J &if;ES;D cJ&h wmjzpfv@kd æ awmfveS pf pf
tqH;k owfEikd cf @J w,f/ wrdepfavmufy=J umw,f? ordkif;twGif;u wdkufyGJawGudk jyefvnfavhvm
&efoloHk;a,mufao+yD;/*sDo&D;(2)vuf odrf;ydkuf oHk;owf ed*kH;csKyf=unfh=ur,fqdk&if a&S@quf&rJh
&&Sdw,f? teD;uyfypf+yD; tjrefwufxdk; aoewf wyf w nf a qmuf a &; pmrsuf E S m rsm;twG u f
aumufchw J mjzpfygw,f? 'DwdkufyGrJ Sm oifcef;pm tvif;a&mifwcsdK@ jzpfvmEdkifvdrfhr,f ar#mfvifh
ubmvJ æ? ed*kH;csKyfcsufubmvJ æ æ // ygw,f æ //
±Hk;tzJGuav;yJ jzpfayrJh tcGifhtvrf;
ay:vmwJhtcgrSm &efoludk wdkufcdkufacsr_ef;r,f +id r f ; armif O D ;
qdkwJh wdkufcdkufa&;pdwf"gwfudk *k%fjyKoif@w,f/ 30-10-08
awmfvSefppfumvrSm wdkufcdkufa&;wyfyjJ zpfjzpf/
±Hk;tzGJ@yJjzpfjzpf/ vlxkpnf;±Hk;a&;tzGJ@yJjzpfjzpf/ tcGitfh vrf; ay:vmwJth cgrSm &efou l kd
tm;vHk;[m wdkufcdkufa&;pdwf"gwf v$rf;+cHKzdk@ wdkufcdkufacsr_ef;r,fqdkwJh wdkufcdkuf
vdkw,f qdkwht J csuf æ æ
wdkufyGJwdkif;vdkvdkrSm &efolxuf tjywf a&;pdwf"gwfudk *k%fjyK oif@w,f/
towfomvGefwhJ wyftiftm;udk pkpnf;zdk@ rjzpf awmfvSefppfumvrSm wdkufcdkufa&;
Ek d i f b l ; / wcsd K @tajctaerS m omvG e f w J h wyf y J j zpf j zpf / ±H k ; tzG J @ yJ j zpf j zpf /
ajrtaetxm;/ tvpftidkuf&Edkifr_/ wdkufyJGudk
tjref tqHk;owfEdkifr_/ pwJhtm;omcsufawGudk vlxpk nf;±H;k a&; tzG@JyjJ zpfjzpf/ tm;vH;k [m
toHk;cs+yD; wydkifwEdkif acsr_ef;a&;wdkufyGJawG wduk cf u
kd f a&;pdw"f gwf v$r;f +cHKzd@k vdw k ,f
vkyfEdkifw,f qdkwht J csuf æ æ qdw
k thJ csuf
awmfveS pf pfy[JG m r&S&d mu &Sv d mwJjh zpfpOf
twd k i f ; av#muf v S r f ; ae&wmrd k @ rd r d v uf & S d
vufeufcJ,rf;eJ@ wwfxm;wJh ppftwwfynm
ud k toH k ; csEd k i f & r,f q d k w J h t csuf æ æ pwJ h
ed*kH;csKyfcsufawGudk &&Sdygw,f//
Armjynf a wmf v S e f p pf ord k i f ; rS m ppf a &;
wdkufyeJG @J ygwfouf+yD; jyefvnfwl;qG=unfh=ur,f
qdk&if rwdkufoif@vdk@ a&SmifcJ@&wJh wdkufyGJawGu
ydrk sm;ygw,f? wdu k jf zpf+yD; ±_;H cJw
h hJ wdu
k yf aGJ wGvnf;
rsm;ygw,f? atmifyG&J w,fqdkayrJh t±_H;eJ@tjrwf
146
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

mpum;ajy
u
f w

ajc
k i
Edi H

y
vm
u
av;
rsm;
rl&if; pma&;q&m æ
prDvfeifhpuD; (blvfa*;&D;,m;)
bmomjyefol æ
at;jrrGefodef;

ae0if±kd;&Dtcsdef? aea&mif[m wjznf;jznf;jcif; wdwfwckd;a&G@oGm;ae&if;eJ@ av;n‡if;yifay:


tarSmif&dyfusvm&mu wawmvHk;ukd zHk;oGm;awmhr,f? a&$0ga&mife@J eDndKa&mifaoG;awG pD;arsmaer_
twGif;rSm {&mraevHk;}uD;[m avmifu|rf;oGm;awmhr,f? vrf;r}uD;awG[m cJykyfa&mif a¹r}uD;
aoaeovkd wdwfqdwf+idrfoufaewJh v,fuGif;awG&ŒJ ab;rSm vJavsmif;aew,f? =unfhae&if;u [kd
ajcyvmuav;awG a&mufvmw,f? 3 a,muf/ 4 a,muf/ 6 a,muf? xif;awG opfuidk ;f ajcmufawG
tjynfhwifxm;wJh vSnf;av;ukd qGJvmw,f? olwkd@[m olwkd@&JΠi,f&G,fEkysdKwJh cE<mukd,fay:u
ºuuf o m;awG u k d awmif h x m;=uw,f ? tpG e f u vem;awG pk w f j ywf a ewJ h OD ; xk y f u k d a qmif ; /
trnf;a&mift0wfpeJ@ zmax;xm;wJh tndKa&mifabmif;bDudk 0wfqifxm;w,f? olw@dk &ŒJ aoG;a=um
awG[m oabFm&Gufwkdifu }udK;awGvkd wif;rmaew,f? ezl;ay:u ac|;awG pD;usvmaew,f?
+rdK@uvnf; 'Davmufawmif a0;vScsnv f m;? i,f&,
G v
f w
S hJ aus;u|eaf v;awGa& rif;wk@d &ŒJ qif;&JraJG w
vSwJh tcsKyftjc,f xrf;ykd;&JŒatmufrSm uav;awG&JŒ rsufvHk;tdrfxJrSmawmh rdbbkd;bGm;awG&JŒ
+idrfoufvSwhJ a=uuG0J rf;enf;r_awG wjznf;jznf; avmifu|rf;aew,f? +rdK@uawmh odyfa0;/ odyfa0;vS
oaygh? Zdrf,pfae wJhvltrsm;[m rif;wkd@&ŒJ ab;rS jzwfausmfoGm;cJh=u+yD? olwkd@&ŒJ um;awG rif;wkd@&ŒJ
ab;rS jzwfausmfarmif;ESifoGm;cJh+yD? olwkd@[m b0wav#mufvHk; b,fwkef;urS qif;&J'kuQukd rcHpm;

147
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

zl;ygbl;? olwkd@ rif;wkdukd qif;&J'kuQawG cHpm;apqJh olwkd@? olwkd@bmrsm; od=uvkd@v?J pm;aomufqkdif


}uD;wckxJrSm aw;*Dw0kdif;wcku aw;*DwawGukd wD;r_wfaew,f? &dyfomawGxJrSmvnf; Zdrfus
aysm&f i$ vf @kd ygvm;? iwfjywfaewJh trnf;wap>awGuawmh b,frmS vufurf;vk@d / aomu&wufr;D awG
ukd b,frSm +idrf;owf=u&rSmvJ? olwkd@ bmrsm; odvkd@vJ æ æ?
“arar 'Duav;awG bma=umifh vSnf;qGaJ ewmvJ”?
um;wpD;xJu Zdrf&pfaewJh vli,fav;wa,mufu ar;vkdufw,f?
“aqmif;&moD a&muf+yDav? olwkd@ xif;qGaJ ewmaygh”?
“olwkd@ ryifyef;=ubl;vm;”?
“b,fyifyef;=urSmvJ vlav;&,f? olwkd@ tvkyfvkyfwm tavhtusifhjzpfae+yDav”?
tJ'aD jcyvmeJ@aumifav;awG &yfwv hH u dk w f ,f? arm[ku d +f yD; toufcyfjyif;jyif; ±SLvku d wf ,f?
rsufESmay:rSm &GHrkef;r_/ rauseyfr_tjynfheJ@ =unfhae=uw,f? tJ'Daemuf olwkd@&JŒvSnf;uav;ukd
jyefqo GJ Gm;=ujyefw,f? ezl;ay:u ac|;awGukd tuôsvufarmif;eJ@ okwfypfvkdufw,f? npfywf aya&
rnf;wl;aewJh vnfyif;u ta=umawG axmifvmw,f? olwkd@ a&SŒqufoGm;=ujyefw,f? awmfawmf
=umawmh zHkawGxJrSm olwkd@ aysmufuG,foGm;awmhw,f? toufZD0def[mvnf; 'DvkdyJ? ra&&m
vSygb;l ? zHak wGe@J rGe;f usyaf oqH;k &rSmyg æ æ? 'kw, d xif;vSn;f ay:rSm aumifrav;wa,muf xkid af e
w,f? aoG;awG/ ndKykyfykyfaoG;pD;a=umif;&mawG[m olr&JΠajcaxmufay:rSm pkuyfcaJ ew,f? 'gayrJh
ol[m aumif;uifbu kH dk ar#m=f unfah ew,f? v,fuu G af wGukd ar#m=f unf&h if; +yHK;aew,f? rif;b,fo@l udk
+yHK;jyaewmvJ? a&$a&mifqHyife@J u|efuav;udkvm;? qif;&J'kuQukd æ æ ESif;vkdjzLpGwfaewJh ±kd;om;
jzLpifwhJ 0dnmOfukdrsm; rif;+yHK;jyaewmvm;? rif;&JŒ i,f&G,fEkysdKwJhb0ukd ief;±kdif;&JŒ EknHhwhJ tarG;Ekvkd
rsufvHk;eJ@ =unfhvkdufprf;yg? 'gayrJh reufjzefa&m b,fvkdv?J reufzef toufZd0ef&ŒJ ra&&mvSwJh
jyif;xefwhJ a&pD;a=umif;[m rif;&JΠi,f&, G Ef yk sKd wJbh 0ukd axmif;axmif;a=uoGm;cJo h vkd rif;&JΠt+yHK;ukd
vnf; axmif;axmif;a=uoGm;apvdrrhf ,f? vSn;f uav;ukq d &JG if; 'DrmS rnf;arSmifaewJh qif;&J'u k aQ wGudk
jrifawG@ae&ayr,fh [kdrSmawmh *k%fyumoeawGe@J xm0& 0rf;om&$ifjrL;r_awGudk jrifawG@ae&awmh
rif;aemufxyf r+yHK;Ekdifawmhbl;aygh? t&dyfrnf;}uD;u rif;&JŒ ±kd;om;jzLpifwJh rsufESmukd zHk;uG,fypf
vkdufawmh ±$ef;pkdaewJh rif;&JŒrsufvHk;awGrSm &ef+idK;okdr_awG ay:vGifvmawmhw,f? rif;[m t0wf
tpm;awG npfnrf;pkwfjywfaewJh rif;tpfukdeJ@twl rif;&JΠrnf;rnf;ao;ao; uspfuspfygatmif
qkyfxm;wJh vufoD;ukd ajr‡mufvkdufprf;yg?
“urBm}uD; 2 ck? wcku tykdtv#HawG rsm;jym;vScsnfh”?

rl&if; pma&;q&m æ prDvfeifhpuD; (blvfa*;&D;,m;)


bmomjyefol æ at;jrrGefodef;

148
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

yef;rmvmrsm;ukd
pku
d yf sKd ;jyKpjk cif;
bmomjyefol =
rif;Eki
d x
f e
G ;f

rl & if ; - w±k w f p ma&;q&m}uD ; æ avmif p ,f


Armjynf r S m ‘avmif ; a&S ’ vk d @ [k d w k e f ; u oH k ; cJ h z l ; w,f ?
u|efawmf yef;yGifhav;rsm;ukd jrwfEkd;ESpfoufw,f? 'ga=umifh yef;rmvmrsm; pkdufysdK; jyKpkjcif;
ukdvnf; }udKufESpfoufw,f? 'gayrJh u|efawmfhrSm pl;prf;avhvm vufawG@prf;oyf=unfhzkd@ tcsdef
r&Sdao;wma=umifh yef;rsm; pkdufysdK;jyKpka&;rSm txl;u|rf;usifolawmh jzpfrvmao;ygbl;? u|efawmfh
taeeJ@ yef;rsm; pkdufysdK;jyKpkjcif;ukd b0twGif;u aysmf&$ifp&m w&yftjzpfom xifrSwfcJh&ygw,f?
yef;yGifhvm&ifawmh }uD;wm ao;wm/ vSwm rvSwm wGufraeygbl;? yGifhomyGifhyg? u|efawmfuawmh
yef;yGifhvm&if aysmf&$if0rf;omrdwmygy?J u|efawmf&ŒJ tdrf0if;uav;xJrSm aEG&moD a&mufvm+yDqkd&if
w0if;vH;k yef;yifawG jrufyifawGe@J jynfah ewma=umifh a=umifuav;awGtzk@d ajr}uD;ay:rSm upm;p&m
ae&m r&Sdawmhwmrdk@ tdrfay:wufoGm;+yD; upm;&awmhw,f?
yef;yifawG rsm;vSw,fqadk yr,fv h nf; jrufe@J rwl uGjJ ym;vS+yD; xl;xl;jcm;jcm; vSwyhJ ef;yifawG
awmh r&Sdygbl;? tzkd;wefvSwhJ yef;yife@J jrufyifawG[m &Sifoefatmif pkdufysdK;jyKpk&wm rvG,fvSygbl;?
=unfhae&if;uae vSywJhyef;yifav;wyif a&m*gjzpf+yD; aooGm;awmhr,fqkd&if tcH&cufwJh udpP
wckygy?J yDuif;&moDOwku yef;yifawG pku d yf sKd ;jyKpka&;rSm odyaf umif;vSw,f rxifygb;l ? aqmif;&moD
rSm at;/ aEGOD;&moDrSm avawGwkdufae+yD;/ aEG&moDrSm rkd;acgifwmr[kwfbJ rkd;}uD;awG onf;onf;rJrJ
&Gmcsavh&Sdw,f? aqmif;ul;&moDrSmawmh aevkd@odyfaumif;ygw,f? 'gayrJh ±kwfw&uf ESif;cJawG
usvm+yD; taESmifht,Suf ay;wwfw,f? 'Dvkd&moDOwkawGa=umifh awmifykdif;rSmqkd&ifawmh yef;rsm;
149
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

pkdufysdK;jyKpka&;[m aumif;rSmyJvkd@ awG;rdyg&ŒJ ? u|efawmfhrSmawmh 'Davmuf}uD;rm;wJh tcsuftvuf


awG r&Sdygbl;? 'ga=umifh u|efawmf[m rsdK;aumif;+yD; tvG,fwul &SifEkdifr,fh rdrdbmom vHk;yef;
tm;xkwfwwfwJh yef;yifjrufyifawGukdom pkdufysdK;jyKpkygw,f?
'gayrJh yef;yifjrufyifawG[m rdrdbmom }udK;yef;tm;xkwf wkdufyGJ0ifwwfw,f qkdayr,fh
vnf; u|efawmfwkd@u tav;rxm; *±krpkdufcJh&if/ olwkd@ukd ypfpvufcwf xm;vkduf&if tvkd
tavsmufayguv f m/ tvdt k avsmuf Zmwford ;f oGm;&wmrk@d w0ufausmaf usmaf vmuf[m aooGm;
wwfygw,f? u|efawmf[m olwkd@ukd ae@wkdif; jyKpkay;+yD; rdwfaqGaumif;awGvkd olwkd@ukd tm±HkjyK
*±kpkdufygw,f? wjznf;jznf;jcif; enf;emwrsdK;ukdoHk;um prf;oyf=unfhygw,f? t&dyf}udKufwJh
tyifrsdK;ukd aea&mif&SdwhaJ e&mrSm rxm;bl;? ajcmufajcmufaoG@aoG@ukdrS }udKufwwfwhJ opfyifrsdK;ukd
vnf; a&rsm;rsm; avmif;ray;bl;? 'Denf;vrf;twkdif; prf;oyf=unfhawmh yef;yifawGjrufyifawG
&Siof efvm±Hrk u 3 ESp/f 5 ESpw f efonftxd &Sio f efvmum yef;yGiv
hf mw,f? 'Dvq
dk adk wmh odyt
f "dym` ,f
&SdvSyguvm;? t&rf;avjypfaewmawmh r[kwfbl;? 'g[m todynm w&yfyJ? todynmw&yf
wkd;vmw,fqkdwm raumif;wJhudpP vHk;0r[kwfygbl;?
u|efawmf[m ajcaxmufrSm a&m*g
a0'em&Sdol r[kwfayr,fh =um=umvnf;
roGm;Ekdifovkd =um=umvnf; xkdifvkd@r&
ygb;l ? yef;yifawG jrufyifawG[m u|eaf wmf&h ŒJ
*±k p k d u f j yKpk r _ u k d cH & ayr,f h u|ef a wmf h u k d
aus;Zl;wifrwifqkdwm rodygbl;? u|efawmf
uawmh olwkd@ukd odyfaus;Zl;wifrdwmaygh?
u|efawmf tvkyfvkyfwJhtcgqkdygqkd@ pmukd
c%avmuf a&;+yD;wmeJ@ tdrf0if;xJoGm;+yD;
=unf h ± _ a vh &S d y gw,f ? a&avmif ; oif h w J h
tyifukd a&avmif;/ a&$Œay;oifhwhJyef;tkd;ukd
a&$ Πay;+yD ; aemuf td r f c ef ; xJ o k d @ jyef o G m ;
ygw,f? xyfrH+yD; c%wjzKwfavmuf pma&;
jyefygw,f? tJ'Daemuf tdrf0if;xJ jyefxGufchJ
jyefw,f? 'DvkdeJ@ xyfjyefwvJvJ ^m%vkyf
tm;eJ@ um,vkyftm;ukd qDavsmfatmif
xdef;n‡dEkdifapcJhvkd@ um,ok c/ pd w W o k c ES p f j zmpvH k ; tusd K ;jzpf x G ef ; apygw,f ? 'D v k d q d k a wmh
aq;0g;aomufjcif;xuf ykdaumif;wmaygh?
rkd;oufrkefwkdif;eJ@ }uHKawG@&&if/ 'grSr[kwf &moDOwk ±kwfw&uf ajymif;vJchJ&if wtdrfom;vHk;
ukd v_H@aqmfpnf;±kH;+yD; yef;yifawG/ jrufyifawG u,fq,fa&;ukd tylwjyif; vkyf&ygw,f? 3 - 4 &m
avmuf&SdwhJ yef;tkd;awGukd tdrfxo J kd@ taqmwvsif a&$Œajymif;&wmrkd@ vlawGukd cg;vnf;anmif;/
aygiaf wGvnf; emukeyf gawmhw,f? ac|;w'D;'D;vnf; us=u&ygw,f? aemuf&ufusawmh &moDOwku
150
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

jyefaumif;oGm;jyefw,f? yef;tkd;tm;vHk;ukd jyefxkwf&awmhw,f? aemufxyf+yD; cg;anmif;/ aygifem


jzpf=u&jyefw,f? ac|;w'D;'D;vnf; us=u&jyefw,f? 'gayrJh 'g[m t"dy`m,f &SdvSygw,f? vkyftm;r
xkwf&if yef;yifawG pkdufysdK;xm;ayr,fh r&Sifygbl;? 'g[m trSefw&m;yJ r[kwfvm;?
EGm;Ekd@ykd@wJh&Jabmf wHcg;ukd 0ifvkdufwmeJ@ “odyfar$;wmyJ”vkd@ csD;usL;ygw,f? 'Dpum;u
u|eaf wmfw@dk wtdro f m;vH;k ukd b0ifacG@omG ;apygw,f? ‘c%yef;’(ol@&ŒJ ZmwdrmS ruUqu D /dk ntcgrmS
yGifhwwfw,f? tcsdefodyfwkdw,f? odyfar$;w,f?)yGifhwht J csdefqkd&ifawmh tcsdK‹rdwfaqGawG[m wul;
wuawmif vm=unfhwwfygw,f? c%yef;[m nbufrSmom yGifhwwfwmrkd@ za&mif;wkdifukdif+yD;
nbufrmS v,f&ywf&wm ykt d &om &Syd gw,f? yef;yGiq hf wkd mrsKd ;[m tukid ;f tcuf uae cGv J mwmyg?
wyifuae tyGifhtcsdK@yGifhvmwwfwmyg? rdwfaqGrsm;udkvnf; yef;yGifhtcsdKΠvufaqmifay;&wmaygh?
rdrdvkyftm;&JΠtoD;tyGifhukd rdwfaqGoli,fcsif;awG ,laqmifoGm;wmukd jrif&awG@ &awmh obm0
twkdif;yJaygh pdwfxJu auseyfyDwdjzpf&w,f?
0rf;enf;a=uuGJjzpf&wJh tcsdefvnf; &Sdwmaygh? 'DESpf aEG&moDwkef;uaygh? ckvkdtjzpftysuf
wckeJ@ }uHK&w,f? *E<rmysdK;yif 300 avmuf[m ajruGufxJrSmyJ &Sdygao;w,f? (yef;tkd;awGxJukd
ra&$Œajymif;&ao;wJu h mvayg)h ? tJ'wD ek ;f rSm rk;d }uD;onf;}uD;rJ}uD; &Gmcsvudk af wmh tdref ;D em;csi;f tdruf
eH&H+ydKusygava&m? tJ'DeH&H}uD;u *E<rmysdK;yifawGay: ydukefvkd@ *E<rm trsdK; 30 ausmf/ tyif 100
ausmf aoukefwmaygh? wtdrfom;vHk; &ufwcsdKŒavmuf r+yHK;Ekdif r&,fEkdif jzpfchJ&w,f?
0rf;om=unfEl;&wm &Sdovkd pdwfnpf ylaqG;aomua&muf&wmvnf; &Sdwmaygh? &,farm
&wm&Sdovkd rsuf&nfus&wmvnf; &Sdp+rJaygh? yef;yGifhqdkwm &Sdovkd opfoD;qkdwmvnf; &Sdwmaygh?
tvkyv f nf; vky&f w,f? t=um;tjrif A[kow k awGvnf; wk;d yGm;&w,fq&dk ifawmh 'g[m yef;pku d yf sKd ;
jyKpkjcif;&JΠaysmf&$if=unfEl;p&mayyJaygh? ?

rl & if ; - w±k w f p ma&;q&m}uD ; æ avmif p ,f


Armjynf r S m ‘avmif ; a&S ’ vk d @ [k d w k e f ; u oH k ; cJ h z l ; w,f ?

bmomjyef o l - rif ; Ek d i f x G e f ;

151
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

ˆK
0w (1)
ol & d e f a erif ; u jyif ; vS y gw,f ? um;vrf ; r}uD ;
wav#mufvHk;[m wHv#yfawGx+yD; t&nfrsm; aysmfusoGm;
rvm;vk@d awmif xifrw S &f ygw,f? tckvdk jyif;jyif; xefxef
}uD; yl+yD;&if r=umcif rkd;}uD;&Gmawmhr,fqkdwm vlom;
wkd@&ŒJ tawG@t}uHKt& odaeygw,f? 'Davmuf yljyif;
vSwhJ aea&mifjcnfatmufrmS }uHKvSaD zsmah wmhvw S hJ
ukd,fcE<may:rSm pkwfjywfaya&+yD; a[mif;EGrf;
aewJh t0wfrsm;ukd 0wfqifxm;wJh vl}uD;
wa,muf[m tqifyifray:awmhwhJ
vG,t f w d w
f vH;k ukd vG,x f m;+yD; ausmay:
rSmawmh }uHKvSDazsmhawmhaewJh 8 ESpf
ausmft&G,f uav;i,fwa,mufukd
ykd;xm;um wvSrf;csif;tm;cJ+yD; av#muf
vSrf; aeygw,f?
jrjr0if;[m om;av;
aumuf,v l @dk &vmwJh pGe@f
ypfypPnf; (bl;cGH) rsm;ukd
aumif ; Ek d ; &m&m a&G ; +yD ;
oGm;a&mif;cJh&mrS tjyef
om;trdEpS af ,muf xrif;
pm;&ef [if ; 0,f v m+yD ;
tdrt f a&muf om;av;ukd
apmif h & if ; vrf ; r}uD ; qD
uko d m w=unfw h nf; =unfh
um ar#mfaerd&Smw,f?

152
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

“a[h - tjr æ rif;tjr r[kwzf ;l vm;”qkdwhJ orD;av;a& æ vkd@ ac:&if rxl;bl;? rvmbl;?
toHukd=um;wmeJ@ jrjr0if;[m toH=um;&mqD om;av;a& æ vkd@ac:rS ‘Asm’ æ qkd+yD; vmwm?
=unf h v k d u f a wmh uav;uk d ausmyk d ; xm;wJ h rdbuvnf; csppf Ek;d eJ@ ol}udKufovkyd aJ c:/ t0wf
vl}uD;u tm;&0rf;omeJ@ vSrf;=unfh+yD; - tpm;vnf; tpfukdawGeJ@ twlwl qifay;xm;
“a[; æ tjr tjr æ tpfukdav;av/ ig wmuG? tu uwmawmif rif;om;uyJuwm?
tpfuadk v;yg[? eif igu h dk rrSwrf ad wmhb;l vm;”vk@d tomae/ tomae/ rodcsifa,mifaqmifae”
xyfcgwvJvJ ar;vkdufawmh - vkd@ajymawmh jrjruvnf; acgif;ndwfvkdufyg
“[if æ tpfukdav; tpfukdav; b,fu w,f? +yD;awmhrS æ
vmwmvJ [if”vkd@ ajymajymqkdqkd vl}uD;qDukd “ig æ tckvmwmu rif;wkd@qDukdyJ xGuf
ajy;oGm;}udKvkduf+yD; ausmay:u uav;ukd qG+J yD; vmcJhwm æ igwkd@&GmrSm ightdrfaxmif rdom;pk/
ayG@csDxm;vkdufum uav;ukd aoaocsmcsm nDrav;vSvSwkd@ rdom;pk/ igwdk@ aqGrsdK;om;csif;
=unfhvkduf+yD;awmh - awG/ igwkd@rdwfaqGawG/ tkd æ uGm tukefvHk;
“[if - 'g vSvS&ŒJ uav;av; r[kwfvm; tukefvHk; w&GmvHk;ygy/J em*pfu ac:oGm;vkd@ bm
tpfukd? awmfawmfawmif }uD;vSygayghvm;”vkd@ qkdbmrS r&Sdawmhbl;? w&GmvHk; aysmufoGm;+yD?
ajym&if; ajymajymqkdqkdeJ@ uav;ukd &ifcGifxJ yifv,fjyif}uD; jzpfae+yD? ig&ŒJ tdraf xmifrmS vnf;
qGo J Gif;xm;vkdufum rsuf&nfawG w+zdKif+zdKifus igwa,mufyJ usefawmhw,f? nDrav; vSvS&ŒJ
vmygawmhw,f? tdrfaxmifrSmvnf; 'Duav;wa,mufyJ usef
uav;av;uvnf; jyL;a=umifa=umifeJ@ awmhw,f? awmuf æ pOf;pm;rdwkdif; b0t
jyef=unfhvkduf&if; “tar æ tar”eJ@ atmf+yD; usKd ;ay;ukd pdwef mvGe;f vk@d 'Duav;ukad c:+y;D ig æ
ikdvkdufygw,f? [kdae&mu xGufchJwm æ tjra& æ tpfukd 0rf;
“om; æ om;a& æ rif; æ }uD;arukd rrSwrf d enf;vGef;vkd@yguGm”? ajymajymqkdqkde@J vl}uD;[m
awmhbl;vm;[if? tkd =unfhygOD; æ ol@tar t xdef;rEkdif odrf;r&jzpfum ikdcsvkdufygw,f?
i,fwkef;ueJ@ wyHkpHxnf; wlvkdufwm æ aemf”? 'Dtckud rf mS yJ pGe@f ypfypPn;f rsm;ukd &oavmuf
“tkd æ wlwmawmh rajymeJ@awmh? ±kyfwif aumuf,lum tdwf}uD;wvHk;eJ@ xnfhxrf;+yD;
wlwm r[kwb f ;l ? pdwuf vnf; twlwyl ?J oDcsi;f tdru f dk xrif;pm;jyefvmwJh om;uav; pk;d rk;d ausmf
qkwd m ausmif;uyGrJ mS uwmawG æ tkd æ tm;vH;k [m rdrdwkd@tdrfrSm vlawGtrsm;}uD; 0kdif;=unfh
ygyJuGm æ vSvS i,fwkef;ueJ@ twlwlygyJ? aeum iko d aH wGvnf;=um;&vk@d pdwx f rJ mS xifu
h m
'gayrJh olu orD;av;vkd@ac:&if odyf}udKufwm tajy;wykdif; jyefvmwJh om;av;ukd “[,f æ
r[kwfbl;? ol@xuft}uD; tpfukdawGu bmvkyf ukdpkd;awmif jyefvm+yD? vm æ vm æ om;&,f/
ovJ? tukefvkyfwwfw,f? avc|efwwfw,f? a[m'DrmS om;&JŒbbeJ@ nDav;wk@d a&mufaew,f?
vufacgufr_wfwwfw,f? abmhvHk;uef wwf vm æ vm æ om; bbukd E_wfqufygOD;”?
w,f? tkdtpkHyJ tpkHyJuG”? “ bb æ aeaumif;w,faemf? tkd æ bb
tpfukdu toHukdESdrfhum wkd;wkd;av;eJ@ uvnf; ydefvkdufwmaemf? nDav; nDrav;awG
“orD;av; æ orD;av;? om;av; r[kwfbl;? eJ@ tefwaD v;wk@d aum tm;vH;k aeaumif;=u&JŒvm;
rSwfrdw,f r[kwfvm;? i,fi,fav;uwnf;u bb”?
153
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

“at; æ aumif;ouGm? aumif;yg?h rdom;pk aeygOD;vm;[? eifuvnf; ige@J twlwl upm;&


w+yHK}uD; aysmfaysmfyg;yg; xGufoGm;vkduf=uwm? atmifaemf æ vm”? ajymajymqkdqdk wkd;vufudk
tck bb wa,mufwnf; usefchJwmom;&JŒ”? qGu J m 'ef;pif&&dS mok@d ac:oGm;ygw,f? wk;d u vuf
“tkd æ bb&,f”? ukd ±kef;vkduf+yD; - “ig =um=um aevkd@r&bl;?
“tpfukd æ tpfukd pdwfukdwif;yg tpfukd ukdukdwkd@ ighukd apmifhaevdrfhr,f”?
&,f? u|efrwkd@ r=umcif qGrf;au|;/ y&dwfw&m; “at;yg[,f æ c%av;ygeif u vJ ”
awmfemwm vkyf=uwmaygh? tpfukda&m uav; ajym&ifqkd&if;eJ@ 'ef;pifem;ukd a&muf+yDrkd@ 'ef;pif
yg b,fukdrS roGm;yge@J awmh u|efrwkd@e@J yJ twl ay: twif;qGw J ifaevk@d wk;d vnf; rsuEf mS ;csi;f qkid f
aeyg? 'Dwcgawmh u|efrwkd@ tvSnfhyg? u|efrwkd@ cHkay:rSm xkdifvkduf&ygw,f?
tpfukd@ukd aus;Zl;jyefqyfyg&apaemf æ tpfukd”? “eifh emrnf bmac:vJ”?
“[kwyf gw,f æ bb&,f? om;wk@d }udK;pm; “igh emrnf wkd; æ wJh”?
+yD; tvkyfvkyfyghr,f? om;wkd@eJ@yJ twlwl aeyg “[if emrnf}uD;u ±kd;vkdufwm vSvnf;
aemf æ bb”? rvSbl;”?
“at; æ at; æ om"kygAsm? om"k om"kyg? “at; emrnfvSwm rvSwmu ta&;
bbvnf; }udK;pm;=unfhygOD;r,f”? r}uD;bl;”?
“'gjzifh bmu ta&;}uD;wmvJ”?
(2) “xrif;pm;&zkd@u ta&;}uD;w,f”?
q&matmifwkd@ wl0&D; jrjr0if;wkd@qD a&muf “[if æ eifu pum;ajymwm qef;vku d w
f m”?
vmvkd@ 4-5 v=umoGm;+yD;aemuf ‘wkd;’uvnf; “[kwfw,fav æ igu rSefwmajymwm”?
tpfukde@J twl vkdufcsifw,fvkd@ ylqmvGef;wmeJ@ “eifhtazeJ@ taru bmvkyfovJ”?
oabmwlay;vkduf&w,f? “tarwkd@u bmrS rvkyfEkdif=uawmhbl;?
vwcsKd Πausmjf zwfc+hJ yD; wae@rmS awmh +cH0if; em*pfac:oGm;vkd@ ygoGm;+yD? igwa,mufwnf;
us,f}uD;wcka&S@rSm aumifrav;wa,muf u usefcJhw,f”?
&yf+yD; [kd=unfh 'D=unfhvkyfaeygw,f? wkd;eJ@pkd;wkd@ “tkd æ wk;d æ &,f”? aumifrav;u tckvdk
vlokduf ol@a&S@jzwftoGm;rSm tJ'Daumifrav; =um;vkduf&awmh oem;pdwfawG 0ifvmw,f?
u wkd;ukd =unfhwhJ+yD; - “a[h æ c%aeygOD; [? wkd;ukd =unfhvkdufawmh wdk; rsufESmav;[m n‡Kd;
ig eifhukd apmifhaewm =umvS+yD? bl;cGHawGvnf; i,fae+yD; rsuf&nfawGjynfhaewJh rsufvHk;tpHkeJ@
igpkxm;w,f? tJ'g eifhukd ay;csifvkd@yg”? aumif r av;uk d jyef = unf h a eygw,f ? 'D t cg
“at; æ &ygw,f[m ay;csi&f if b,frmS vJ aumifrav;uvnf; 'g igha=umifhjzpf&wmvkd@
eifh bl;cGaH wGu ay;av”? wk;d [m ajym&if;qk&d if;eJ@ pdwx f rJ mS awG;rd+y;D ol@pum;ukd ajymif;vku
d yf gw,f?
oleJ@ &G,fwlavmuf&SdwJh aumifrav;ukd ajym “wkd;a& æ rSwfxm;aemf? ighemrnfuawmh
vkdufw,f? rsKd ;ausmah uoG,cf idk f æ wJ?h tdrrf mS a&m oli,fcsi;f
“at;yg ay;yghr,f[? eifuvnf; ta&; awGyg tm;vHk;u ac:wmuawmh ‘oG,f’vkd@yJ
}uD;vkdufwm? 'DrSm=unfh ighpk+yD; tdwf}uD;eJ@ xnfh ac:w,f? rif;vnf; tJ'DvkdyJ ac:&if &ygw,f”?
ay;xm;wm? a&mh eif ,loGm;? c%avmuf wkd;u acgif;ndwfjyvkdufw,f?
154
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

“orD;av;a& æ orD;av; æ tr,fav; “wkd;a& æ oli,fcsif;a& æ ighukd pdwfrqkd;


orD;av;&,f rmrDjzifh &Smvkduf&wm armvkd@? tkd yge@J aemf? aemuf we*FaEGus&if vmcJhygOD;aemf æ
æ [Jh æ 'gu b,folv?J bmvkyfaewmvJ”? oli,fcsif;a& æ ig apmifhaer,faemf”? aemuf
“tkd æ rmrD æ 'g -'g orD;&JŒ oli,fcsif; bufuae oG,f[m wwGwfwGwfajym&if; ikd+yD;
av;av”? usef&pfcJhygw,f?
“bm æ bm æ ajymw,f orD;av;? 'gu
orD;av;&JŒ oli,fcsi;f [kwv f m;? tr,fav; æ (3)
av; æ jzpf&av æ orD;av;&,f æ b,fu 'Dae@[m ukdbausmfwa,muf vcxkwfwhJ
olawmif;pm;vJ? okb&mZmrSe;f rod? bmrSe;f rod”? ae@jzpfwmrkd@ tdrfukd apmapm jyefa&mufvmyg
“tkd æ rmrDuvnf; tJ'Dvkd rajymyge@J ? ol@ w,f? olwkd@tdrfrSm tom;[if;aumif;aumif;
rdbawGu em*pfrkefwkdif;xJukd ygoGm;vkd@ ol rpm;&wm =um+yDrkd@ tdrftjyef aps;ukd0if+yD;
wa,mufwnf; 'kuQjzpfaewmyg? oem;ygw,f 0ufom;aumif;aumif; 0,fvmcJhygw,f? jrjr
rmrD&,f æ aemf”? uvnf; npm 0ufom;qDjyef taumif;pm; csuf
“tkd æ awmfprf;yg? usufoa&r&Sd? r*Fvm xm;vkdufygw,f?(ukdbausmf[m pm;aomuf
r&Sd? 'grsdK;awG igwkd@tdrf0kdif;xJ rvmapyge@J ? qif; qkdifwqdkifrSm pm;yGx J kd;0ifvkyf&if; tdrf&ŒJ aexkdifr_
æ tckqif;? tHr,f? [kwf æ [kwfao;awmh æ jy\emukd t"du ajz&Sif;&ygw,f? a,mufz
rif;wk@d e@J wlovm;? wefovm;? tckqif;? aemuf jzpfol ukdbatmifukdvnf; qkdif&SifjzpfolxH
ukvd nf; b,fawmhrS rvmeJ@? rif;ukd ajymaewm tusKd ; ta=umif;ajymjy+yD; tultnDawmif;cJ&h m
=um;vm;? rSwfxm;? ighpum;ukd”? rmrDu ajym qkdif&Sifuvnf; 8 av;vHk;umvu wkdufazmf
ajymqkq d edk @J qGcJ svu
dk af wmh wk;d uav;[m 'ef;pif wkdufzuf &Jabmfa[mif;awG jzpfcJhwmrkd@ txl;
ay:u atmufudk 'vdrahf cguaf uG; usvmygw,f? ajymp&mrvkdbJ pm;yGJxkd;vkyfief;ukd ukdbausmf
“tkd æ rmrDa& æ wkd; æ wkd;a& æ b,fem; eJ@twl wGJvkyf&ef wm0efay; tvkyfcef@vkduf
emoGm;ovJ æ [if”? ygw,f? tdrfrSm vl}uD;ESpfa,mufu vcpm;
“remygbl;”? tvkyfvkyf+yD; uav;ESpfa,mufuvnf; wae
“rmrD r aumif ; bl ; ? orD ; ol i ,f c sif ; uk d ukef pGef@ypfypPnf;rsm; &Smaumuf+yD; &vmwJh
vkyfw,f? rmrDraumif;bl; æ [ifh æ [ifh æ”? ypPn;f rsm;xJu aumif;Ek;d &m&mav;a&G;+yD; jrjr0if;
“rmrDraumif;bl; [kwfvm;? orD; oli,f u bl;cGHta[mif;rsm; vufcH0,f,lwJhae&mukd
csi;f uaum aumif;vk@d vm;? =unfph rf;ygO;D ? ±kyu f dk oGm;a&mif;eJ@ wtdrfom;vHk; wufnDvufnD
u olawmif;pm;vkv d /dk okb&mZmvkv d edk @J usuf tvkyv f yk =f u&if; xrif;eyfreS pf m;&atmif ajz&Si;f
oa&r&Sdbl;? a[haumifav; oGm; æ oGm; æ &ygw,f?)
jrefjrefoGm;? aemufvnf; b,fawmhrS rvmeJ@ a[m æ nae ae0if+yDrkd@ uav;ESpfa,muf
=um;vm;”? uvnf; txky}f uD;awGu, dk pf D ausmyk;d +yD; jyefvm
wk;d [m vJae&mu tjrefx+y;D b,fo@l urdk S aeyg+yD?
vnf; r=unfah wmhbJ cyfow k of wk f xGuv f mcJyh g “vm=ua[h æuav;wk@d armarmyef;yef;eJ@
awmhw,f? jyef v m&if p m;zk d @ wJ h taz}uD ; u vcxk w f + yD ;
155
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

tjyefrSm tom;awG0,fvmvkd@ araru rif;wkd@ uav;awGtm;vHk;qD rsufvHk;wcsuf 0ifh=unfh


t}udKuf qDjyeftaumif;pm; csufxm;w,f”? vkdufw,f? +yD;acsmif;wcsuf [ef@vkdufum æ æ
uav;ESpfa,mufuvnf; 0rf;om;tm;& 'DvkduGJ@ 'Dae@ om;wkd@orD;wkd@ukd tpnf;
ausmay:u txkyf}uD;awGukd ypfcsvkduf+yD; - ta0; owfrSwf&ufrwkdifrD =um;jzwf tpnf;
“a[; 'grS wkd@arareJ@ wkd@taz}uD; æ uG” ta0;ac:vkduf&wJh ta=umif;uawmh om;wkd@
vkd@ ajymajymqkdqkd ajy;vm=u+yD; rdbESpfyg;ukd [m xkid ;f &JawGe@J &efjzpf=uw,f=um;vk@d ac:vku d f
twif;zuferf;=u/ wufxkdif=ueJ@ tvkyf±_yfae wmyg? bmta=umif;a=umifh &efjzpfw,fqkd
=uygw,f? 'DrSmwif jrjr0if;u - wmukd bbukd ajymjyygOD;”?
“uJ æ uJ æ taz}uD;u tom;0,fvm& “tkd æ bbES,f olwkd@u om;wkd@ukd rawG@
wmrkd@ taz}uD;tarmajy ti,fav;u wcsD vku
d ef @J awG@vukd wf meJ@w+ydKifeuf a[; æ pefwm
avmuf ujyvkdufygOD;uG,f? ukdukdu oDcsif;qdk? uavmh/ pefwmuavmheJ@ ac:w,f? +yD;awmh
ararwkd@u vufckyfwD;ay;r,f? uJ - vkyf p=u &,fvnf; &,f=uao;w,fAs? vkyfygrsm;awmh
awmh” om;wkd@u b,fcHEkdifrvJ? jyefqw J maygh? 'gyg yJ?
'Dtckduf ukdukdu oDcsif; pqkdygawmhw,f? wjcm;awmh r&Sdygbl;”?
(pdeftkd;pnf vG,foavav » vG,f o
avav) (vdrfz,fz,f wD;ygvkd@ » vdrfz,fz,f
wD;ygvkd@) 2 armifhvufoD;ukd vufoD;ukd armifh
vufoD;udk » armifhvufoD;ukd vufoD;ukd ) 2
tvkduG,f » vufoD;ukd a&$csygvkd@ av; » »
yvkd@ - xHkxHk - a[ æ vm æ armif±kdŒ0g; » »
oDcsif;qHk;wmeJ@ w+ydKifeuf wkd;[m tuukd
&yfvkduf+yD; tarhqD ajy;oGm;um wufxkdifvkduf
ygw,f? taruvnf; wkd;ukdzufxm;+yD; b,f
jyefnmjyef erf;vkdufygw,f? “bb æ [kd æ [kd æ eDwmuav qJ±Hkwif
“a[h æ aumif;w,fa[? aumif;w,f? rubl;? ykqkdukd vSefjyvkdufao;w,f”?
ti,fav;uwm odyaf umif;w,f? a[ æ æ ”? “a[ æ a[ æ [kw&f ŒJ vm;uGJ rif;wk@d [m”?
ukdbausmfuvnf; vyfckyfwD;um =obm “[kww f ,f bb u|eaf wmfvnf; jrifw,f”?
ay;vkdufygw,f? “a[h - rif;wk@d uvku
d +f y;D a&SŒaevkyrf aeeJ@”?
“[kd; æ [kd; æ awmf+yD awmf+yD? aeygOD;?
(4) bb ar;ygOD;r,f? tJ'Dpefwmuavmhqkdwm
“uJ æ uJ æ om;wkd@ orD;wkd@ tm;vHk; bmvJ rif;wk@d od=uovm;? od&if bbukd ajymjy
vlpHk=u+yDvm;uG,f”? =uprf;ygOD;”?
“[kwfuhJ pHkyg+yD æ æ bb” “rodygbl; bb&,f? om;xifwmuawmh
“at; æat; æ vlpHk&if tpnf;ta0; p=u om;wkd@ukd raumif;ajymwm? qJaewmvkd@yJ
&atmif? ukdbausmf[m a&SŒrSmxkdifae=uwJh xifwmyJ”?
156
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

“uJæ uJ usefwJhvlawGuaum b,fvkd qefa&pyg;/ u|ef;opf/ a&eH/ "mwfowWKpwJh


em;vnfovJ? od&if bbukd ajymjyprf;ygOD;”? ajray:ajratmufo,HZmwawG tifrwefaygwhJ
“rodygbl;bb? om;wkd@vnf; om;wkd@ukd EkdifiHuGJ@? tJ'gawG&Sdayr,fh jynfolawGuawmh
raumif;ajymaew,fvkd@yJ xifwmygyJ” tJ'gawG&JŒ tusdK;ukd bmrSrpm;oHk;&bJ olwkd@
“at; æ at; [kwf+yD? [kwf+yD? rod&if uawmh tv#Hy,f oHk;pGaJ e&w,f? 'gukd jynfol
bbu ajymjyrSmayghuG,f? om;wkd@u i,fvnf; awGu rcHEkdifvkd@ajymawmh zrf;w,f? zdESdyfn‡Of;qJ
i,fao;w,f? Ak'<bmom0ifuav;awGvnf; owfjzwfw,f? axmifcsw,f? 'ga=umifh
jzpf=uwmukd;uGJ@? 'DvkduGJ@? tJ'D pefwmuavmh raumif;bl;vkd@ ajymwm”?
qkdwJh bkd;bkd;}uD;[m rkwfqdyfjzL}uD;eJ@ ol@ausm “[if - bb 'gavmufqkd;wm jyefcsaygh
ay:rSm txkyf}uD;wckukd ykd;vkd@? olu uav;awG bb&JŒ? om;wkd@a&m tm;vHk;jyefcs&if &r,f
ukd odyfcspfwm? c&pPrwfyGJawmftcsdefus&if xifw,f”?
t}udKae@rSm uav;awGukd c&pPrwfvufaqmif “at; æ om;wkd@ 'Dpdwf"mwf&Sdwm odyf
awG vmay;wwfw,fqkdwJh t,ltq &Sd=u aumif;w,f? 'Dpdwf"mwfukd ckdifckdifrmrm ukdifpGJ
ouG@J ? wu,fawmh 'Dbkd;bkd;}uD;[m ewfvnf; xm;+yD; wkd@tm;vHk; nDnD!Gwf!GwfeJ@ jyefcs&if
r[k w f b l ; ? ol a wmf p if w OD ; qk d y gawmh u G , f ? awmfvSefa&;atmifyGJ cHEkdifrSm rkcsygyJuG,f”?
c&pP r wf c sd e f c gus&if ol i ,f c sif ; / tcsif ; csif ; “aeOD; æ aeOD;? om;wkd@ukd wckajymp&m
c&pPrwfvufaqmifuwfawG ay;=uw,f r[kwf usef a o;w,f ? tJ ' guawmh pum;ajym&if
vm;? tJwcsdK@vufaqmifuwfawGrSm ygwwf aumif;aumif;ajym? rqJ&bl;? ±kdif;pkdif;wJh trl
w,f? bkd;bkd;}uD; pefwmuavmh&ŒJ yHkawG om;wkd@ t&mawG rvkyf&bl;? tck xkdif;&JawGe@J udpPrsdK;
orD;wkd@vkdyJ txkyf}uD;wck ausmrSmydk;xm; w,f pum;raygufbl;qkd&if pefwmuavmh r[kwfbl;
uG@J ? tckvnf; om;wkd@ orD;wkd@u txkyf}uD;awG qkdwmudk trlt,meJ@ jy&r,f? em;vnfwJhvl
ausmrSmykd;xm;wmqkdawmh æ cspfpEkd;eJ@ pefwm &Sd&if tultnDawmif;&r,f? tck om;wkd@u
uavmhvkd@ ac:wmyg? qJwm r[kwfygbl;? olckd; qJ±Hkwifru ykqkd;ukd vSefjyw,fqkdwm tvGef
av;awGvkd@ ac:&ifvnf; cH=u&rSmygy?J at; æ ±kid ;f pkid ;f wJh trltusijhf zpfw,f? olw@dk ajymrSmayg?h
wkd@tpkd;&u raumif;awmh olrsm;wkdif;jynfrSm Armuav;awG[m odyf±kdif;pkdif;w,f? ,Ofaus;r_
vm+yD; rSDckdaexkdif&wmukd;uG@J ? ajymor#vkyfor# r&Sb d ;l vd@k ajymrSmayg?h 'g ody&f u
S pf &maumif;w,f?
cH=u&wmayg?h tckvdk xkid ;f tpk;d &u wk@d tm;vH;k ukd aemufukd 'grsdK; b,folrS rvkyf&bl;? t&if
aexkdifcGifhay;xm;wmukdawmif aus;Zl;wifvkd@ tpnf;ta0;u rSmxm;wm b,fEpS cf su&f o dS vJ”?
rqHk;ygbl;vkd@yJ ajym&awmhrSmayghuG,f”? “oHk;csufyg bb? ±kd;om;yg? }udK;pm;yg?
“bb æ om;wkd@ Armjynftpkd;&u Ekd;=um;yg”?
raumif;bl;qkdwm bmraumif;wmvJ bb? “at; æ [kwf+yD? tck ,Ofaus;yg wcsuf
tdrfrSm tarwkd@uvnf; c%c%ajymw,f? wyfxnfhyg? rSwfrd&JŒvm;”?
om;awmhem;rvnfbl;”? “rSwfrdygw,f bb”?
“at; æ rSwfxm;om;&J@? wkd@Armjynf “at; æ 'gqkd&if tpnf;ta0; +yD;+yD?
tpkd;&u raumif;bl;qkdwmu wkd@wkdif;jynf[m om;wkd@ orD;wkd@ jyefEkdif+yD”?
157
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

(5) ajymajymqkdqkde@J wkd;u vSnfhjyefr,fhtvkyf


'Dae@ wkd;wkd@vlokduf xrif;pm;+yD; xGufvm oG,fu aemufuae twif;qGx J m;vkdufw,f?
awmh aea&mif j cnf u vnf ; aumif ; aumif ; “wkd; æ eif r,l&if roGm;&bl;? rjyef&bl;?
rxGef;vif;? wdrfrnf;ndK &dyfav;awGuvnf; &Sd apwemeJ@ vkyfxm;wJhighukd jyef+yD; iJhn‡moifh
aejyefawmh ae&wm wrsdK;jzpfaew,f? at;o ygw,f oli,fcsif;&,f”?
vkdvkd csrf;ovkdvkde@J yg? wkd;[m ra&mufwm =um oG,f[m ajymajymqkdqdke@J ikdvkdufygw,f?
+yDjzpfwhJ ‘oG,f’wkd@ tdrfbufqD vSrf;ar#mf=unf 'Dvkd idkwm jrifawmhvnf; wkd;[m pdwfr
vkdufawmh vlawGtrsm;}uD; 0if=uxGuf=ueJ@? aumif;yg?
tdrf0if;xJrSmvnf; um;awGu trsm;}uD;rkd@ “uJyg ikdawmh rikdyge@J uGm? ig,loGm;yghr,f?
±kwfw&ufqkdawmh bmrsm;jzpfwmygvdrfhvkd@ xifh uJ igoGm;r,faemf æ”?
ueJ@ jzpfoGm;rdw,f? aemufrS rmrD&ŒJ rsufESmukd “at;yg? aemuf v nf ; vmcJ h O D ; aemf ?
jrifa,mifvm+yD; emusn;f pdw0f ifvmawmh/ tkd æ igapmifhaer,f”?
bmjzpfjzpfv@dk oabmxm;+yD; vSnjhf yefr,ftvkyf wk d ; u cyf o k w f o k w f xG u f o G m ;wmuk d
“a[h æ wkd;” vdk@ ac:oH=um;vkdufvkd@ vSnfh=unfh aemufu =unfhaewJh oG,f[m 0rf;omtm;&eJ@
vkduf&m oG,fjzpfaewmeJ@ “eifwkd@tdrfu vlawG tdrfxJukd jyef0ifajy;oGm; ygawmhw,f?
rsm;vkdufwm bmjzpfaewmvJ”? wkd;[m xrif;csdKifh txkyfESpfckukdq+JG yD; ukdukd
“[kdav æ igwkd@ 'uf'D&ŒJ arG;ae@rkd@ qGrf;au|; wkd@aemufukd tajy;vkdufoGm;um tjzpftysuf
w&m;emvkyfw,fav? tJ'g eifrsm;vm;rvm; tpHkukd ukdukdtm; 0rf;omtm;& jyefajymjyawmh
vkd@ igar#mfaewm =umvS+yD”? oG,fu ajymajym ukdukduvnf; 0rf;yef;womjzpfum “at; æ
qkdqkd ab;u yef;±Hkxu J kd0if+yD; txkyf}uD;ESpfxkyf at; 'Dvkdqdk nae apmapmjyef=uwmaygh”?
ukd qGxJ wk vf mum “'g ,lomG ;? eifw@dk pm;zk@d ? ig æ wk;d &JŒpdwxf rJ mS tckudk jyefcsiv
f +S yD? tarhudk
a':ykeJ@ajym+yD; [if;awG xrif;awGtukeftpHk xrif;csdKifhawGjy+yD; tyfvkdufcsif+yD? 'gukdtm;vHk;
oef@oef@&Sif;&Sif; xnfhxm;wm”? od&if tarwd@k tazwk@d b,favmufrsm; 0rf;om
“a&mhav æ ,lyg[? bmvJ eifu ighukd vkduf=urvJ?
pdwfqkd;aew,fayghav æ [kwfvm;”? “wk;d rifh xrif;csKd ifah wGu av;w,f? 'Dt&dyf
“[ift h if æ igrvkcd sibf ;l [m? eifw@dk rmrDudk u apmifhae? ukdudkwdk@ r=umcif jyefvmcJhr,f?
a=umufw,f”? ukdudk jyefvmatmifapmifhaemf? wa,mufwnf;
“wk;d &,f æ eif'v D adk wmh rvkyyf ge@J [m? rmrD tdrfudk jyefroGm;eJ@ æ =um;vm;”?
u rmrDyJ? igu igyJ? igawmif;yefygw,f? 'DrSm “[kwfuhJ æ ukdukd”?
=unfh? igaoaocsmcsm pDpOf+yD; xnfhxm;wm wkd;[m ukdukd@ukd rsufpdwqHk; vkduf=unfh
odvm;”? ae+yD;/ ukdudkwkd@ vrf;=um;av;wckudk csdK;0ifvkduf
oyfoyf&yf&yf csnfaESmifxm;wJh txkyf wmeJ@ olwa,mufwnf; tdrfjyefajy;oGm;+yD;
twGif;rSmawmh wxkyfrSm av;qifhcsdKifhuav; tarhukd rsufESmvkyfzkd@ qHk;jzwfvkdufygawmhw,f?
ESpfckpD aumif;pGm xnfhxm;wmukd awG@&w,f? tdrfukd tajy;wykdif;jyefch&J mum xrif;csdKifh
“igr,l yg&apeJ@ æ igoGm;awmhr,f”? awGu av;vk@d vrf;rSm waxmufem;zd@k pOf;pm;+y;D
158
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

vrf;ab;wae&mrSm ausmay:u txkyf}uD;ukd


ypfcsum xrif;csdKifhawGukd ab;rSmcs+yD; tarm
ajzaepOf - “a[h æ zkd;om; b,fukd oGm;rvkd@vJ
uG”qkdwJhtoHeJ@twl vl}uD;ESpfa,muf wkd;&JŒ
ab;ukd a&mufvmygw,f?
“usaemf tdrfukd jyefrvkd@yg”?
“rif; txkyf}uD;u }uD;oavmuf av;o
avmuf wefzkd;uawmh bmrSr&ygbl;uGm”?
“OD;&,f æ t&if;tESD; wjym;rSrukefbJ wk;d &J@vufarmif;ukd wif;usyaf tmif qGu J idk f vku
d f
aumuf&vmwJh ypPnf;awGu wefzkd;}uD;}uD; +yD ; aqmif h v k d u f w ,f ? vl } uD ; ES p f a ,muf u
rm;rm;awmh r&Ekid b f ;l ayg?h 'gayrJh auseyfavmuf twif;n‡paf c:+yD; um;ay:wifvu dk af wmh wk;d [m
ygw,f”? atmf[pfi, dk &dk if; um;ay:ygomG ;awmhw,f? um;
“tHrm æ rif;u pum;ajym aumif;om;yJ? ay:rSm ab;u c&D;onfawGu tusdK;ta=umif;
rif;pmwwfovm;[if”? ar;=uawmh tdrfu aiGckd;+yD;xGufajy;wm wv
“[k w f u J h ? oH k ; wef ; avmuf x d a wmh avmuf&SdoGm;+yD? rdbawGu pdwfylvkd@ vkduf&Sm
oifcJhzl;ygw,f”? aewm tckrSawG@vkd@ twif;ac:&w,fvkd@ ajym
“[m æ 'Dvq dk kd [efuswmayg?h OD;wk@d u rif; awmh/ “tdk æ 'Dacwfuav;awG[m odyfqkd;
ukd jrifjrifcsif; om;orD;t&if;vkd pmemrdw,f? w,f”vk@d 0kid ;f ajym+yD; wk;d ukd ±_wcf swt hJ rlt,meJ@
oem;rdw,fuGm? rif; ±kyfuav;u oem;urm; 0kdif;=unfhae=uygw,f?
eJ@ 'Davmufqif;&Jwm rjzpfoifyh gb;l ? rif; OD;wk@d e@J
om vkdufchJyg? tvkyfvnf; 'Dvkd ryifyef;&bl;? (6)
tpm;taomuf taetxdkif tdkuGm æ tm;vHk; csif;rkdifu vlrkduf*kd%f;acgif;aqmif OD;ukdudk
'gxuf ykdaumif;&r,f? OD;wkd@eJ@om wcgwnf; }uD;wkd@qDrSm a&mif;pm;wm cHvkduf&+yD; &Sdor#
vkdufcJh”? tdrvf yk if ef;awGudk tar$; æ qkw d hJ uav;ruav;
“usaemf rdbeJ@cG+J yD; b,frSmrS raeEkdifygbl; eJ@twl waeukef rem;raevkyf&ygw,f? wkd;wkd@
OD;&,f? rvku d yf g&apeJ@? usaemf awmif;yefygw,f”? ESpfa,mufpvHk; 10 ESpf 0ef;usifavmuf om&SdwhJ
“tHrm æ tHrm/ rif;ukd oem;vkd@ i&JbHku uav;awGjzpf+yD; t&G,feJ@rvkdufatmif yifyef;
vGwfatmif ac:aewmuG? rif;uyJ aps;ukdifae oavmuf tpm;taomufuvnf; vl}uD;awG
ao;w,f? 'DrmS rif; OD;wk@d e@J vu dk cf &hJ if tvkyv f nf; pm;+yD; tºuif;tusefavmufom pm;&wmrkd@
aumif;aumif;&r,f? rif; vdrfvdrfrmrm ae&if cE<mukd,f zGH@+zdK;r_raumif;bJ }uHKvSDi,f&G,fvS
aemifus rdbukv d nf; aumif;aumif; jyefaxmuf ygw,f ? td r f r S m *k d % f ; acgif ; aqmif q &m}uD ;
yHhEkdifr,f? tkduGm æ tm;vHk; tkdauoGm;r,f”? (OD;ukdukd}uD;) u pOf;pOf;pm;pm; csifhcsifhcsdefcsdef
“[ifth if æ [ift h if / usaemf rvku d cf sibf ;l ”? vkyfwwfayr,fh q&muawmf a':wifrrv_dif
“[m æ ajymae =umw,fuGm”? uawmh ±kyfeJ@rvkdufatmif qkd;oGrf;+yD; aiGruf
ajymajymqkdqdkeJ@ ab;u&yfaewJhvl}uD;u w,f? rme}uD;w,f? avmb}uD;w,f?
159
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

“ukdukda& æ v_difpOf;pm;aew,f? tdrfu Ekid if jH cm;om;awG wnf;cdrk r_ sm;wJh a[mfw,f


uav; 2 a,muf[m oDcsi;f qk+d yD; awmif;ckid ;f wm }uD;awGrSm jrefrmtEkynmukdjywJh ‘tEkynm
xuf tu u+yD; awmif;ckdif;wm ykd+yD; 0ifaiG obiftzG@J ‘tjzpfe@J ujytoHk;awmfcHwm 0ifaiG
aumif;r,fxifw,f?uku d kd b,fvo dk abm&ovJ”? aumif;aumif;&aeygw,f? wk;d [m jzpf&mb0rSm
“v_difpOf;pm;wm rqkd;ygbl;? ukdukdvnf; taumif;qHk;jzpfatmif }udK;pm; vkyfaqmif&if;
oabmwl y gw,f ? jref j ref taumif t xnf rmrDv_dif&ŒJ tqkdtqJ t±kdufwdk@u vGwfEkdifor#
azmfzkd@ vkdr,f? tpm;t omufvnf; *±kpkduf+yD; vGwfatmif }udK;pm;vkyfaqmifw,f? rdbeJ@
au|;yg? wkd;[m r=umcif tawmiftvuf pHk rdom;pkukd vGrf;wJhpdwfukd }udwfrSdwfcHpm;&if; tcg
awmhr,f? olwkd@ vSvSyy &SdrS a&mif;yef;vSr,f”? aumif;ukd apmihfaeygw,f?
“&ygw,f ukdukd? olwkd@ t&G,fa&mufzkd@ 'Dae@ aea&mifjcnf xGef;vif;r_[m cgwkdif;eJ@
qkd&if tawmfvkdao;w,f”? rwl ykd+yD;vSaew,fvkd@ wkd;pdwfxJ xifrdygw,f?
“r[kwfbl; æ v_dif? [kdwywfu xkdif0rfu yGJu&ufawGuvnf; enf;enf;usJaewmrdk@ rmrD
avmifyef;eJ@ EkdufuvyfrSm awG@w,f? olu wkd@wtdrfom;vHk; r*FvmaqmifoGm;ae=uwmrkd@
ajymw,f? uav;r av;wa,muf (11 -12 ESp)f wkd;eJ@ar$;&,f/ xrif;csuf a':Ek&,f 3 a,mufyJ
xuf r}uD;apeJ@ æwJh? jzpfEkdif&if jrefjref &Smay;yg? usefw,f? wkd;[m rdwfuyf0,fOD;r,fvkd@ a':Ekukd
}udKufaps; &apr,f æ wJh? ukdudku xyfar;awmh ta=umif;jyum tdrfrS wcgwnf; xGufajy;vkduf
ol@&ŒJ tpfukdukd vufaqmifay;csifvkd@ æ wJh? 'gu awmhw,f? rJaqmufudk a&mufawmh rdom;pkawG
touf&Snfaq;rkd@ tjrefvkdcsifw,f æ wJh”? 0rf;enf;0rf;omjzpfum ikdyGJqif&ygawmhw,f?
“ukdukda&m v_difwkd@ uHZmwm x w,fvkd@ “ukdukd æ v_difawmh pOf;pm;rdwkdif; &Sufrd
ajym&rSmyJ? at;av 'gavmufawmif t&if;tES;D w,f? ravmufav; ravmufpm;/ 'Dt&G,fav;
ay;xm;&wm? v_difawmh v_dif&JΠykvJoG,fukdyJ u tckvkd uwkH;ay:xdyfuGufvkyfwmukd cH&wm
rsufpdxu J rxGufbl;? tifrwef aiGvkdaevkd@om awG;rdwidk ;f &Surf yd g&ŒJ ? tck wk;d [m tawmiftvuf
a&mif;vkduf&wm/ v_dif odyfESajrmwmyJ”? p+yD;pHvk m+yD? pm;&cge;D rS vGwu f somG ;ovkd cHvu dk f
“pdwfcsyg v_dif&,f? ukdukdvnf; 'Davmuf &wmrk@d rauseyfEidk b f ;l ? awmuf! jyef+yD; vufpm;
awmh rnHhygbl;? 'Dwcg jyef0,f&if ykvJoG,f acs&r,f”?
r0,feJ@awmh tck vlwkdif;u ykvJb,ufawGeJ@ “vkyfraeyge@J awmh v_dif&,f? wkd;[m 'DrSm
csnf; jzpfae+yD? 'Dwcg pdefeJ@ tpdrf;&,f ESpfck/ &Sad eckud f olprG ;f tm;&So d r# vkycf whJ m 0ifaiGtrsm;
vSvSav; v_dif}udKufwm pdwf}udKufa&G;0,faygh? }uD; &cJyh g+yD? &or# aiGuvnf; a':vmawGcsnyhf ?J
wk;d wk@d ESpaf ,mufpvH;k ukd *±kpd u
dk af u|;yg? vSvyS y auseyfavmufygw,f? v_difvnf; vkdcsifwmawG
jzpfvmatmif tao;pdwaf wmh v_id yf J =unfph pD Ofyg? 0,fcsifwmawG 0,fyg? xGufajy;wmuawmh vl@
a':wifrrv_dif[m rdrd&J@ nDtpfr 0rf;uGJ obm0twkdif;yJaygh? uav;qkdawmh rdbawGeJ@
awmfol vSvSrl (yefwsmausmif;qif;) ukdac:+yD; aecsifwm obm0usygw,f? ukdukdwkd@twGuf
wkd;ukd rif;om;tu/ ar$;ukd rif;orD;tu ESpfyg; qHk;±_H;oGm;r,fhaiG[m rajymyavmufygbl;? ukdukd
oGm;tu/ ±kyf}uD;pif/ ckepfaxGtu tpHkoifay; trsm;}uD; xyf&Smay;rSmaygh? pdwfukd ajzvkdufyg?
ygawmhw,f? awmf=um rajymyavmufwhJ udpaP v;eJ@ tr_u d u
f p
160
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

jy\m'frD;avmifqkdwmvkd jzpfoGm;&if raumif; “a[h æ wk;d æ rif;/ rmrD&ŒJ ykvo J , G u f dk ck;d ,l


bl; rde;f r&,f æ aemf? pdwu
f dk av#mv
h u
dk f yg”? xGuaf jy;oGm;wm rif;'DrmS vmaeawmh vGwaf &m
“tkd æ wifrrv_difta=umif; od&aphr,f? vm;? &mZ0wfab;qkdwm ajy;rvGwfbl; qkdwm
r=umygbl; [if; æ [if; æ”? rif;rodbl;vm;? at; rif;rod&if odatmifjy&
wmayg”h ajymajymqkq d kd rde;f r}uD;u xkid ;f bmom
at; wkt ‹d pk;d &ur eJ@ ajymvkdufawmh xkdif;&JESpfa,ufu wkd;ukd
aumif;awmh olrsm;wki d ;f jynfrmS twif;vmzrf;awmhw,f?
vm_yD; rSc D dk aexki d &f wmuk;d uG?‹J “tr,fav; æ rmrD&ŒJ a=umuf a=umufyg+yD
ajymor#/ vkyo f r# As ? u| efawmf rmrD&J@ ykvJoG,fqkd æ qkdwmukd
vnf; wcgrS rjrif æ rjrifbl;ygbl; æ rmrD&,f?
cH-u&wmaygh?
usaemf ckd;vnf; rckd;ygbl;”?
tckvdk xki d ;f tpk;d &u wkt ‹d m;vH;k “tHr,f æ vlyg;0vku d w f m? eifrck;d b,fol
ukd aexkdifcGihf ay;xm;wmukd ckd;rSmvJ? eifckd;vdk@ wcgwnf; xGufajy;oGm;wm
awmif aygh? tck ighykvoJ G,fukd xkwfay;/ ray;&ifawmh
eifaxmifxu J kdoGm; æ 'gy”J ?
(7) “u|ef æ u|efawmf &Sdckd;ygw,f rmrD&,f?
'Dae@ xufaumif;uifwckvHk; r_dif;ndK@vkd@ ypPnf;ukdckd;+yD; xGufajy;wm r ær[kwfygbl;?
aeygw,f? wkd;[m rmrDwkd@qDu xGufajy;vm+yD; tar æ tarwkd@ukd vGrf; æ vGrf;vkd@ xGufajy;
tdrfjyefa&mufuwnf;u &efpqufyGm;aerSm vmwmyg”?
pk;d vk@d tdrrf mS yJ tarhudk ulnv D yk uf idk &f if; aeygw,f? “[kwyf gw,f æ rr&,f æ u|erf uav;[m
reufpmpm;+yD;csdefavmufrSm pGef@ypfypPnf; olwyg;ypPnf;ukd ckd;wm/ 0Sufwm wcgrS rvkyfzl;
rsm;aumufwJh &yfuGufxJrSm um;ESpfpD;a&muf ygbl; æ rr&,f? r,Hk&if 'Dtdrfem;eD;csif;awGukd
vmygw,f? wpD;ay:u xkdif;ykvdyfESpfa,muf ar;=unfhyg? u|efr awmif;yefygw,f? u|efr
qif;vm+yD; txufwef;usus 0wfqifxm;wJh uav;uk d a wmh rzrf ; ygeJ @ rr&,f æ u|ef r
trsKd ;orD;}u;D wa,mufe@J a,musmf ;}u;D ESpaf ,muf awmif;yefygw,f”?
wk@d u aemufxyfum;wpD;ay:u qif;vmygw,f? a[h æ pum;a=um &Snrf aeeJ@? tcsed rf &Sb d ;l ?
“arar tJ'Dvl}uD; ESpfa,muf[m [kdwcg tck ighykvo J G,fukd xkwfay;? wcGef;wnf; ajym
om;uk d twif ; zrf ; ac:oG m ;wJ h vl } uD ; awG y J ? r,f? ray;&if axmifxu J kd oGm; æ 'gy”J ?
om;a=umufw,f”? “tar æ tara& u|efawmfhukd u,f æ ”
“ra=umufygeJ@om;&,f ararvnf; &Sdae “ti,fav; æ ti,fav;a& æ tr,fav;
wmyJ”? u|erf uav;ukd u,f=uygO;D ”atmf[pfi, dk &dk if; tyl
“a[h æ wk;d æ rif; 'DrmS bmvmvkyaf ewm vH;k qk@d um jrjr0if;[m owdvpf vJusv@dk omG ;yg+y?D
vJuG/ [if; æ tla=umifa=umifawmh vkyfr,f ti,fav;uawmh æ æ æ
r}uHeJ@? 'DrSmjrifvm; xkdif;&JawG”vkd@ ajymajym jrav;ndK
qkq d ekd @J wk;d wk@d om;trdem;ukd a&mufvmygw,f? 23-12-2008?
161
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

Am&meoDqef;qef;vJh
ESihf at;jrESi;f &nf
csKd jrcg;ouf yef;yGirhf sm;
“a[haumifa& oZifvSuawmh aemuf “rde;f r[m rde;f rygyJ woman is woman
vife@J vdu k o f mG ;_yw
D uhJ mG / cav;wa,mufuadk wmh wJh/ raygif;vJcuf aygif;vJcuf? olwdk@rSm arG;&myg
xm;cJw h ,f/ ti,frav;udak wmh ac:oGm; owJ”h vkyfief;ESpfck &Sdw,f? cav;arG;ay;zdk@ a,musFm;eJ@
rsdK;rif;aZmfu tdrfwHcg;udk wGef;zGifh_yD; aer,f/ _y;D awmh ol@w@kd u, kd w
f ikd f wnfaqmufxm;
tdrfxJ0ifvkdufonfESifh [ef0if;armifudk owif; wJh tdraf xmufru + rBmudk ol@w@kd u, kd w
f idk f zsuq f ;D
ay; today;vkdufjcif; jzpfonf? ypf&r,f? 'gygy?J tJ'g igu ajymwmr[kwb f ;l aemf/
“rdef;rqdkwm 'DvkdygyJ/ azmufjyefwwf eD*±dk;wdk@/ rufqDudkwdk@ tar&duef tjzLaumif
-uwm[m olw@dk obm0yJ/ rde;f r[lonf aqmif; awGeJ@ tdyfazmf/ tdyfzufvkyf_yD; tdrfaxmifa&;
avyrmnD/ twGi;f oabm rwnf-unf/ ajymif;vJ azmufjyefomG ;-uwJh oZifv/S jrwfar/ rif;rif;at;
wwfonfæ wJh? avmueDwduvnf; rdef;rawG wdk@ eENm/ od *ôrdk;/ tda&$pifwdk@ ,k,kydkifwkd@u ajym
udk ESdrfhcswm[m tJ'D azmufjyefr+a-umifhyJ? ” wmaemf? ri,fat;/ tke;f pk;d / oif;cs,&f òD rdi/f pmO?
[ef0if;armifu ol@aumufE+wfcsufrsm; _yD;awmh udkxdef0if;rdef;r aemf&Dwm tJ æ tJ'D
udk v$wu f eJ ajymcsvu dk of nf? ememusiu f siEf iS hf azmufjyef ysufqD;oGm;-uwJh rdef;rawGu rdef;r
odrf;qnf;xm;aom aumufcsufrsm;ayvm;? qdw k hJ raumif;qd;k &Gm; uyfyg;aumif&ŒJ t"dyg` ,u f kd
rsdK;rif;aZmfu udkwifatmifOD;ESifh rsufESmcsif;qkdif zGifhqdkoGm;cJhwm? tkdif'kef@Edk;? igrodbl;? 'DòrdŒu
ukvm;xdik t f vGww f iG f 0ifxikd v
f u
dk o
f nf? pD;u&uf tysuftqD;pm&if;xJrSm urŠnf;xdk;oGm;-uwJh
rD;cdk;aiG@rsm;udk r+wfxkwf&if; [ef0if;armifudk trSD oyl&o d EG,0f if olawmfpif trsKd ;orD;awG&ŒJ trnf
vkdufajym&ef pum;pvdkufonf? awGudkom azmfxkwf a&;om;&&if pmrsufESm oHk;
162
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

rsuEf mS ausmo f mG ;&vdrrhf ,f? tar&duef ,Ofaus;r+ onfEiS hf tdyaf rmus iku d uf somG ;_yD; xdpyfaeaom
udk óudufvGef;vdk@ vif}uD;ikwfwkwfeJ@ ajymifajymif xdu±Hk;yifudkif;rSmvnf; tdyfarmus ikdufjrnf;
wif;wif; vifi,faeoGm;-uwm/ azmufjyefoGm; oGm;avonf? xdk xdu±Hk;ql;yif vlyk*~dKvfrsm;udk
-uwJh &GpH &maumif;vSwhJ rpifyyk /f tpkwx f yk af wG” olu qef@usifol? rESpfòrdŒol?
vGefcJhonfh av;ig;&ufu oZifvSwdk@/ “vGefcJhwJhwywfu trsdK;orD; tm;vHk;
jrwfarwdk@/ aemf&Dwmwkd@/ xkd@jyif ausmif;om; udk wrsKd ;wpm;xJ wef;!d_‡ yD; csKd ;csKd ;zJzh hJ uJ&h ŒJ ±HŒ+ cswhJ
acgif;aqmif udkcspfOD;.ZeD; 'Dyat;oDwmwdk@. udkvrf;-um;eJ@ r[mzdk0g'ukd qef@usifwJh uAsm
tdrfaxmifa&; azmufjyefcJh-uonfh t±+yftaxG; q&m OD;atmifopfwkd@ tjyeftvSef xdk;ESuf-uwJh
tjzpftysurf sm;u olw@kd a&SŒrSmyJ jzpfysucf -hJ uonf yGu
J dk rif;wd@k rawG@vu kd &f wmemw,f? yG}J u;D yGaJ umif;
r[k w f v m;? jrwf a r.cif y G e f ; uk d v G i f O D ; ES i f h aygh? udkvrf;-um;&JΠtawG;tac:udk c|wfwJh t
[ef0if;armifu oli,fcsif;awG? awmxJwGif cef;aygh? ukdvrf;-um;wa,muf t±d+uf xdoGm;
ausmif;om;wyf&if;wckwnf;Y twlaecJh/ a&SŒ w,fav”
wef;wGif twlwu kd cf -hJ uonfh &JabmfawG? oZifv. S “b,fvkd t±d+uf xdoGm;wmvJAs æ
cifyeG ;f oef@ZifòrdiEf iS hf rsKd ;rif;aZmfw@kd u ok0ÀbHrk d ajymygtHk;”
oxHkòrdŒom;awG? cspfaom oli,fcsif;awG/ wdkuf [ef0if;armifu olw@kd . rde;f rrke;f wD;a&;/
azmfwu dk zf ufawG? [ef0if;armifEiS hf rsKd ;rif;aZmfw@kd ±H+Œcsa&; 0g'orm;rsm;bufu emusifoGm;yHk &
tcsDtcs twdkiftazmuf ajymqdk [pfaºuG;ae onf? bma-umifh t±d+uf xdk;cH&ovJqdkonfh
onfukd pl;pku d ef m;axmifaeolrmS udw k ifatmifO;D / rauseyfcsufu &ifxJrSm ay:xGufvmonf?
olu ausmif;om;acgif;aqmif ukdcspfOD;. &Jabmf uAsmq&m atmifopfqo kd u l bmrk@d v@kd v?J uAsm
rdwfaqG? q&mu bmaumifvJ? tjrif rwl&aumif;vm;
udkwifatmifOD;u olwkd@ESpfa,mufESifh qdk_yD; rausreyf jzpfvmcJhonf?
rwl? toufvnf; rwl? b0jzwfoef;yHjk cif;/ avh “udkvrf;-um; tcdkiftrm ajymwmu
vmyHkjcif;vnf; rwlawmh? ol. xl;jcm;csufrSm awmh b,frdef;rrS txif}uD;p&m r&Sdbl;wJh/ aiGeJ@
wpfavmuvH;k ESihf oufqikd o f nfh a,bk,s tqdk ayguf_yD;òzdcs&if olwdk@oduQmawG[m òydusoGm;
rsm;/ tºuGif;rJh tqdkrsm;udk ykdif;jcm; qef;ppfol? wmyJw/hJ òydusomG ;&rSmjzpfowJ/h wefb;dk r&Sb d ;l wJ?h
xdk@tjyif xdu±kef;ql;yifESifhwlonfh vlyk*~dKvfrsm; t&yfxJu rdef;rawGudk tomxm;tHk;? bk&ifh
udk qef@usif uef@uu G o f ?l pdwyf suof ?l wa,muf orD;awmif aiGe@J ayguv f u kd &f if ta&aysmu f somG ;
uajymvdkufonfh owif;wck/ aumufcsuftqdk &rSm jzpfw,fwJh? OD;atmifopfu orkdif;acwf
w&yfudk rqef;ppfravhvmyJ tvG,fwul vuf ajymif;vJa&;twGuf wkdufyGJawGxJrSm trsdK;orD;
cHvkduf_yD;/ tjcm; wOD;wa,mufudkvnf; xdkuJh awG[m trsdK;om;awGeJ@twl &ifabmifwef;_yD;
odk@yif vufcHapaomoludk xdu±Hk;ql;yif[kyif yg0ifcyhJ /kH bma-umifh trsKd ;orD;awG&ŒJ b0udk r[m
owfrSwfxm;-uonf? xdu±Hk; ql;yifwkdif;onf zd0k g'u zdErdS f xm;&ovJ? ajr&Siyf a'o&mZfacwf/
wyifv+yf&Sm; wyif tdyfarmusoGm;wwfonfh t&if;&Siaf cwfu trsKd ;orD;awG&ŒJ b0/ trsKd ;orD;
tyifrsdK;? rdk;odk@ qef@wef;um jzef@um;xm;onfh b0vGwfajrmufa&;[m Armjynf vGwfajrmuf
xdu±Hk;&Gufrsm;onf wckckESifh wdk@xd cHvkduf& a&;xJu }uD;rm;wJh tcef;u¾wck jzpfaeyHkawG
163
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

udk q&matmifopfu &Sif;jywmayghuGm? vlaer+ xJrSmyJ &Sdaew,f? 'DòrdŒrSm Arm'kuQonftjzpf


pepfawGa-umifh trsdK;orD;awG&J@ b0awG[m a&muf-uwJh rdef;rawGxJrSm udk,fh,Ofaus;r+/
edrfhusaewmjzpfw,f? aiGeJ@aygufvkd@ ta&aysmf udk,fhb0 udk,fhoduQmudk apmifhxdef;&if; jzLpifwJh
oGm;wJh trsdK;orD;/ oduQmwefzdk; r&SdwJh/ uif;rJhwJh trsdK;orD;awGvJ 'Dòrd@rSm &Sdaew,f? rif;rxdawG@
wcsdK@trsdK;orD;awG r&Sdbl;vm;/ &Sdw,f? odk@ayrJh &wJh ywf0ef;usif urBmavmuxJrmS vJ taxmif
tm;vH;k udk odr;f ±H;k _yD; ajymvd@k r&bl;? ajymwm rSm; taomif; &Sdae-uwmyJ? 'ga-umifh rif;awG@óuHcJ@
w,f? rSm;,Gif;aewJh aumufcsufawGudk aemuf wJh wefbkd; oduQmr&SdwJh rdef;rav;ig;a,mufeJ@/
xyf rajymoifhbl;? wcsdK@udk wcsdK@yJ ajymygvkd@ &Sif; wcsdK@ wpdwfwykdif;udk tajccH_yD; trsdK;orD;
jyav udv k rf;-um;qdw k hJ vlu aemufqw k rf oGm; avmu wckv;kH udk odr;f ±H;k rajymoifb h ;l ? &Si;f &Si;f yJ
yJ ydkuJvmav/ 'Dawmh ydkwif;vm-uwmayghuGm? ajymr,f? ightar/ ighESr/ ighrdef;r/ ightr/ ighta':/
q&m OD;atmifopfu oabmw&m;uae vuf ighorD;awG[m rif;ywf0ef;usifu wefzdk;r&Sd/
awG@usus ajymvm&wmaygumG ? [kw_f yD vrf;-um; odumQ r&Sw d hJ trsKd ;orD;awGe@J vm;vm;rS rwlb;l ?
a& ajym&awmhr,fqdk_yD; y,fy,fe,fe,f wcsuf tJ'grif;u ighorD;vdk/ igrdef;rvdkyJ jzpf&r,fqkd_yD;
csif; ajymawmhwmaygh? [kwf_yD; rif;usifvnf vkyf}uH_yD; r[kwfrw&m; qGJxJhwef;nd‡vmr,f
jzwfoef;cJw h hJ ywf0ef;usi[ f m 'DurBmavmu}uD; qd&k if æ 'g[m apmfum;r+yJjzpfw,f? trsdK;orD;
xJu tpdwftydkif;av; wckyg? xdkif;udk jzwfvm b0 p±dkuftwkdif; jzLjzLpifpif aexdkifwJhb0udkyJ
r,f? tck tar&duefrSm a&mufvm_yD? 0ef;usif apmfum;wkdufckdufvmw,f qdk&ifawmh/ ighrdef;r/
opfawGeJ@ awG@cJh&_yD? 'Dawmh rif;0ef;usifu igt
h arudk apmfum;vmw,f qd&k ifawmh igv h ufo;D
trsKd ;orD;awGukd qef;ppf-unfah phcsiw f ,f? rif;&JΠu oD;cHrSm r[kwfbl;aemf? apmfum;r+udk ckcHwJh
tar? rif;rdef;r? _yD;awmh tmz&du eD*±dk;trJeJ@ vufo;D tjzpfe@J rif;rsuEf mS ay: AH;k oD;awG usovkd
aemufqHk;ydwf ed*Hk;csKyf ,lvkduf&wJh/ *Jz&ifh/ usvmvdrrhf ,fæqd_k yD;vnf; OD;atmifopfuajym
bGdKifz&ifhtjzpf twlwlaeaewJh rifhorD;av;? a&m vrf ; -um;wa,muf 0k e f ; ueJ c k e f x _yD ;
rif;0ef;usifrSm &SdaewJh tJ'D trsdK;orD; oHk;OD;[m OD;atmifopfudk pdkuf_yD; rdkuf-unfh-unfhaeawmh
wefb;dk r&S/d odumQ r&S/d aiGe@J ywfowf&if ta&aysmf wmyJ? q&m atmifopfuvJ vrf;-um;u xyfrsm;
oGm;wJh/ azmufjyefysufqD;oGm;wJh rdef;rawGrkd@vdk@ ajymvmrvm;vdk@ apmifhaewm? xdk;zdk@toifhjyif
rif ; u txif r }uD ; bl ; yJ x m;? rif ; taruvJ xm;wm? aemufawmh udkvrf;-um; wa,muf
txif}uD;p&mr&SdwJh rdef;r}uD;wa,muf jzpfae pum;0dkif;xJuae xGufcGmoGm;av&JŒ”
_yD? xm;awmh? tJ'D tenf;pkudk tajccH_yD; trsdK; ud k w if a tmif O D ; u ol ó uH a wG @ cJ h o nf h
orD;tm;vHk;udk wef;rnd‡aphcsifbl;? jrifhjrwfwJh yËdyuQwu kd yf u
JG av;udk at;at;aq;aq; yHak zmf
rdef;rawG/ udk,fusdK;pGef@ tepfemcH_yD; wdkufyGJ0ifae ajymchJonfudk [ef0if;armifwdk@ESpfa,mufu
-uwJh ol&Jaumif; trsdK;orD;awG/ aiGa-u;eJ@ em;pdkufaxmifae-uonf? rkefwkdif;xJ usa&muf
ywfowfvkd@ *k%foduQm txdtyg;rcHwJh/ udk,fh ae_yD; tydkif;ykdif;òydus vJusoGm;aeaom opfyif
rdom;pkuav; ròyduGJa&;twGuf rdrdb0/ rdrd rsm;tjzpfEiS hf jrwfarwd@k tda&$pifw@dk ukd jrifae&mrS
rdom;pktay:rSm opPmapmifhodwJh/ wefbkd;&SdwJh azmufjyefaom ,Ofaus;r+ qdkufuvHk;xJwGif
trsdK;orD;awG[m rif;eJh xdawG@&wJh ywf0ef;usif }uHh}uHhcdkifaom pdk;rkd;wdk@/ rcifrsdK;[ef/ vjynfhESifh
164
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

rESifhyGifhwdk@udk oGm;awG@&onf? 'DòrdŒudk 'kuQonf igwkd@tm;vHk;[m tJ'D acwfysuf}uD;xJrSm jzwf


tjzpfESifh a&mufvmpOfu jrwfarwkd@/ aemf&Dwm/ oef;}uD;jyif;cJh&wm tJ'D pepfqdk;u arG;zGm;ay;
od*ôrdk;wkd@onf odrfarG@onfh ,kefuav;awGaygh? vdkufwJh rD;usdK;armif;ysuf tawG;tac:awGyJ yg
xd,k ek uf av;rsm;onf ,Ofaus;r+ a¹rGq;kd òrdjcif;udk vmawmhw,f? rD;usdK;armif;ysuf tawG;tac:eJ@
cH&pOf zefom;uJhodk@ awmufy 0kdif;pufaeaom tom;uscJh/ arG;uwnf;u ,Ofyg;cJhavawmh
olwkd@rsufvHk; rsuf0ef;rsm;udk b,fa,musFm;urS rD;usdK;armif;ysuf tawG;tac:udk armif;rxkwf
r-unf&h uf? rjrifvadk wmhay? xd@k a-umifh [ef0if; Edik w
f thJ jyif wk;d wuf opfviG f awmufywJh tawG;
armifESifh rsdK;rif;aZmfomru tawmfrsm;rsm; tac:eJ@ awG@wJhtcg rjrif&J r-unfh&Jawmhbl;?
vlyk*~dKvfwkd@onf xdktrsdK;orD;rsm;ESifh tvSrf;a0; rsufvHk;awG usdef;pyf_yD; vufrcHEkdif-uwJhtxd
&mok@d ajymif;a&$ŒoGm;vd-k uonf? od@k aomf rdom; jzpfcJh-uwm r[kwfvm;? olu rsdK;rif;aZmfwkd@udk
pkudkwG,frufum opPm&Sd-uonfh vjynfhESifh pdk;rkd; xdkodk@yif ajymaeus? qef;ppfjyoaeus? ,ck
wk@d . ,Ofaus;r+ pdw"f mwfrsm;u a&$Œajymif; oGm; pum;0dkif;wGifvnf; trsdK;orD;rSefor#tm; ±H+@cs
csif-uolwkd@. ajcvSrf;rsm;udk qGJi,f&pfywfxm; uJh&JŒa&;/ vl@wefbdk; uif;rJh±H+Œcsa&;qdkonfh a0zef
avonf? wu,fu TòrdŒuav;onf a¹rGq;kd qef;ppfr+ uif;rJhaom t,ltqudk wifvmcJh
tòrdcHvkdolwkd@ESifh a¹rGqdk;tòrdrcHvkdolwkd@. tm; ojzifh uAsmq&m OD;atmifopf. acsycsufudk
òydifvGefqGJaeonfh wdkufyGJwnf&Sd&m òrd@uav; tav;teuf jyefvnf ajymjyaecJhjcif; jzpfonf?
jzpfaecJhavonf? udw
k ifatmifO;D . oabmxm;rSm yuwd
rsdK;rif;aZmf. oufjyif;csoHudk [ef0if; t&Sdw&m;rsm;udk azmfxkwfa&;/ rdrdvkdovdk qGJ,l
armif -um;vdu k &f onf? olw@kd ESpaf ,mufu onf onfh subjectivism qENpGJ tjrifudk qef@usif
tdru f kd twl iSm;&rf;ae-uolawG? udw k ifatmifO;D a&;jzpfonf?
u ol w d k @ ES p f a ,muf x H tvnf v mae-u? pepfwusr[kwo f nhf wzufowfqENpJG
uGefjyLwm tifwmeufrSwqifh a&'D,dkowif; tjrifrsm;udk rsdK;rif;aZmfwkd@ vufxJwGif r&Sdap
vmem;axmifae-u? wcgw&H ig;ESpft&G,fom; csi?f olw@kd&ifxw J iG f ayusef pGx
J ifaeonfh uaomif;
uav; rd;k ausmaf ZmESihf ol@ZeD; ,kZeudyk g ac:vm_yD; ueif; t,ltqrsm;udk av#mfzGyf ypfaphcsifvS_yD?
csufðywfpm;-uonf? wcgw&H rkef@[ef;cg; csuf [ef0if;armifu ±kwfw&uf a&G@vsm;
pm;-u? wcgw&H 0ufacgif;okyf okyfpm;-u? 'kuQ vdkufonf? w,fvDaA;&Sif;wGif tjymqefqef
onf p cef ; wG i f tjrpf p G J c J h o nf h cif r if & if ; ES D ; r+ c|wcf ef;rsm; awG@ae&ojzifh cvkwf ESyd v f u dk o
f nf?
oHa,mZOfu ,ckxufwkdif &pfcsnfxm;-uqJ? olu umr&m* tom;ay;r+EiS hf vl@tcGit hf a&;udk
ajymrem/ qdkrem±Hkr#ru qJvnf;remusif-u a&mar$xm;onfh tdr&f iS w f @dk . ,Ofaus;r+ukd vH;k 0
awmh? udkwifatmifOD;u ausmif;om; v+yf&Sm;r+ róuduf? rESpfòrd@? txl;ojzifh Arm'kuQonf
wGif yg0ifco hJ ?l Edik if aH &; tusO;f om;tjzpf axmif rdom;pkrsm;rS arG;zGm;vm-uonfh cav;i,frsm;/
ajcmufESpfuscJhol? b0wuUodkvf[kac:onfh rde;f uav;i,frsm;twGuf twH;k vku d f twpfvu dk f
e&odrw f iG f Edik if aH &;oabmw&m; tawmftwef ,Ofaus;r+ ul;pufvmrSmudk pkd;&drfcJhonf? pdk;&drf
avhvma-unufcJhol? tarSmifacwf pepfqdk; aewwfol? vufawG@wGifvnf; rdcifwcsdK@rSm
acwfysux f w J iG f }uD;jyif;cJo
h cl si;f oluajymaeus? Eke,fvGef;onfh om;i,f orD;i,frsm; a&SŒrSmyJ
165
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

wa,mufuajym vdkuf
onfh owif;wck/ aumuf
csuf tqdw k &yfukd rqef;
ppf r avh v myJ tvG , f
wul vufcHvkduf_yD;/ t
jcm;wOD; wa,muf udk
vnf; xdu k ohJ y
‹kd if vufcH
apaomol u d k xd u ±H k ;
ql;yif[yk if owfrw S x
f m;
-uonf?

aemufvifi,f eD*±dk;trJrsm;ESifh w,fvDaA;&Sif; “q&matmifopfeJ@ udkvrf;-um;eJ@ aqG;


xJrS c|wcf ef;rsm;uJo h @kd tjymum; ±du k af e-uonf aEG;-uwJh ta-umif;t&m twdkif;ygyJuGm? udk
r[kwfvm;? vrf;-um;vkdyJ/ wax&mxJyJ? wavmuvHk;u
“q&matmifopfe@J twl pum;0dik ;f xJrmS rdef;r[lor#udk apmfum;vdk@yJ/ wefbdk;csvkd@yJ? rif;
qHq k nf;cJw h mu 'kw, d t}urd u f ?G yxrw}urd u f wk@d ypJ Of;pm;-unf?h rd;k ausmrf ;dk qdw
k ahJ umifu b,f
xifausmfjrifheJ@ rGwfpvifukvm; rkd;ausmfrkd;eJ@ avmuf ,kwfuef;ovJqkdawmh rdef;rqdkwm &GyHk/
&efyu JG igah &SŒrSmyJ jzpfomG ;cJwh m? ukvm;rd;k ausmrf ;dk &JŒ xyHjk cif; twlwyl w J ?hJ Armppfwyfu a-u;pm;awG
rsufESmudk xifausmfjrifhu vufoD;eJ@ au|;xJh rk'drf;usifhw,fqdkwm tJ'Dvkd rdef;rawGu xvdk@
vkdufwm ukvm; arSmufoGm;w,f? ukvm;yg;pyf &Gvdk@om vuf&JZuf&J rk'drf;usifh&Jwmayghvdk@
xJu oGm;ESpfacsmif; xGufusvmw,f?” ajymawmh æ xifausmfjrifhu wkef@jyefawmhwm
rsdK;rif;aZmfu aumfzDcGufvSrf;,lum aygh? a[haumif acG;om;/ acG;pum; rajymeJ@/
wusKd uf armhaomufvu dk o f nf? _yD;rS aumfzcD uG f rif;tareJ@ rif;tzGm;udk oGm;ar;-unfh? rif;ESr
udk pm;yGaJ y: jyefcs&if; uokwu f &ufjzifh ar;onf? wckvyfudk oGm;ar;-unfh? rif;ajymwJhtwdkif;
“ukvm; rkd;ausmfrkd;eJ@ b,fvdkjzpfwmvJ vufcrH vm;vk@d oGm;ar;-unfq h akd wmh 'Duv
k m;u
As æ ? 'Daumifu 'Dòrd@rSm r&Sdawmhbl;/ ajymif;ajy; quf_yD;atmufuvd tmwke;f yJ? ar;p&m rvdb k ;l /
_yD? bma-umifh txkd;cH& wmvJ” vufc&H rSmyJv@kd vaJ jyma&m xifausmjf rifu h x_y;D
166
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

au|;awmh w maygh u G m ? trS e f u igwd k @ 3–4 awmif ; cH c sif v d k @ ygAsm? abmf p wG e f r S m aewJ h
a,muf u vnf ; 0k d i f ; au|;-uawmh r vk d @ yJ ? udk0okefrkd;u ajymvkdufvkd@ olay;wJh zkef;eHygwfeJ@
xif a usmf j rif h wa,muf x J au|;wmeJ @ wif udkwifatmifOD;xH zkef;qufvkdufwmyg? 'DrSm
vHkavmufr+/ zlvHkr+&oGm;awmh igwdk@ vufav#mh a&mufaew,fqw kd meJ@ udw k ifatmifO;D ZeD;ay;wJh
vkduf&w,f? wa,mufxJudk 0kdif;xdk;w,fqkdwm 'Dzkef;udk xyfqufvkduf&w,f? 'Dvdkyg udkwif
tEkdifusifhovkd jzpfoGm;rSmpdk;vdk@” atmifOD;&,f? usaemfu òzd;xufyg? uae'g
ud k w if a tmif O D ; onf waomaom wdk&efwdkòrd@rSm aeygw,f? 'Duae zkef;qufaewm
&,farmajym&mu wke@f ueJ &yfvu dk o
f nf? [ef0if; yg? usaemfh 0ufqdkufrSm owif;xl;/ owif;OD;
armifESifh rsdK;rif;aZmfwdk@vJ [m; yGJ}uD;yGJaumif; wifwwfw,f? wurBmvHk;u pmzwfy&dowf
ygvm;qdk_yD; wtHhw-o &,fòyH;-uonf? ta&twGufu aomif;ausmfvkd@ odef;*%ef;
“E+wfa-umifhao/ vufa-umifha-u qdk a&mufawmhr,f? usaemfh 0ufqu kd x f rJ mS [muGuf
wm tJ'gyJ? r[kwfr[wfudk vkyfZmwftjzpf wck &Sdaew,f? tJ'gudk jznfhpGufcsifw,fAsm?
ajym&if opPmrjzpfbl; topPmjzpfw,f? tJ'Dvkd txl;ojzifh Ekid if aH &; tusO;f om;awGxrJ mS trsKd ;
udk,fhqENtwkdif; udk,fvkd&m qGJajym&ifawmh orD; pma&;q&mr/ xif&Sm;ausmf-um;wJh pma&;
jy\em&Sw d ,f? tE &W ,f&w dS ,f? igajymwJh pum; q&mr Am&m%oD qef;qef;vJhqdkwm &Sdw,f
0dik ;f xJu yËdyuQ[m bmudkjyoovJqdk&if wcsdK@ r[kwv f m;? ol@&ŒJ axmifwiG ;f wdu k yf aJG wGta-umif;
uae trsdK;orD;tm;vHk; odrf;±dkuf csdK;ESdrfvkduf azmfjycsiw f ,f? axmifwiG ;f v+y&f mS ;r+ukd OD;pm;ay;
vkd@yJ? aemufwcku avmurSm wefbdk;&SdwJh rdef;r _yD; ol@&JαkyfyHkv$mudk azmf-uL;csifw,fAsm? q&m
awG/ oduQmvSywJh trsdK;orD;awG/ opPmapmifh wkd@eJ@u wcsdefxJrSm wacwfxJ axmifuscJhawmh
xdrf;wJh tdrfaxmif&Sif rdef;rom;awG/ acwfopf q&mr qef;qef;vJhta-umif; ajymjyay;Ekdifr,f
vl,kwfrmawG&J@ tarrjzpfap&yJ avmuukd xifwmyJ? tJ'g udkwifatmifOD; ulnDEkdifr,f
tvSqifaprJh om;aumif;orD;rGefawGukd ysKd; xifvkd@ tcsuftvuf&bdk@ zkef;qufwmyJAsm”
axmifay;aewJh rdcifjrwf/ rdcifvaS wGukd ab;z,f “[kwfuJh udkòzd;xufa&? q&mr a':qef;
xkwfxm;vkd@yJ? rod usdK;u|H ðyxm;vdk@yJ? æ qef;vJheJ@ waqmifxJ/ wcef;xJrSm twlwuG
'Dawmh æ” aecJh&wJh trsdK;orD; EkdifiHa&; tusOf;om; 2
{nf h c ef ; a'gif h pm;yG J a y:rS w,f v D z k e f ; OD;awmh ,k;d ',m;eJ@ t*Fvefukd a&mufaew,fv@dk
vlac:oHu qlnx H uG af y:vmqJ? [ef0if;armifu -um;w,f? olwkd@ vdyfpmwdk@ zkef;eHygwfu usaemfh
zkef;udk cyfqwfqwf qGJ,lvdkufonf? pum; rSmr&Sdbl;? olwdk@udk óud;pm;_yD; qufoG,f-unfh
aumif;aewkef; zkef;u aESmuf,Sufvdkufojzifh aphcsiwf ,f? aemufwcku usaemf&&Sx d m;wJh odchJ
pdwfxJwGif tvdkrusjzpfoGm;onf? vufudkifzkef; &wJh tcsuftvufawGt& udkòzd;xuf ajymwm
ud k ,l u mem;axmif o nf ? atmf æ [k w f u J h awGeJ@ vGJacsmfaew,f? a':qef;qef;vJhrSm r,f
udkwifatmifOD; 'DrSm&Sdaew,f/ [kwfuJh c%Asm? r,f&& ajym&rJh axmifwu kd yf q
JG w kd m r&Scd b
hJ ;l bl;”
oleJ@ ajymvkdufyg[k wzufoludk wkef@jyef&if; zke;f pyDumudk wd;k wd;k zGix hf m;ojzifh pum;
udkwifatmifOD;xHodk@ zkef;udk vSrf;ay;vdkufonf? ajymoHukd rsKd ;rif;aZmfw@kd wk;d oJo h hJ -um;ae&onf?
“udkwifatmifOD;a& tultnDwck [ef0if;armifu toHudk jr‡ifhcdkif;vkdufonf? pdwf
167
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

0ifpm;oGm;um ta-umif;t&mopfudk -um;csif wJ h t cg/ azmuf j yef w J h t cg vl @ tzG J @ tpnf ; eJ @


aeonf? wkdif;jynftwGuf xdckdufp&m jzpfvmawmhwmyJ?
“ EkdifiHa&; tusOf;om;qkdawmh axmif oloduQmrJhwmxuf wkdufyGJ0ifolawG xdckduf epf
wkdufyGJawGxJrSm wdkufyGJ0ifaerSmyJvkd@ yHkao wGuf emwmayghAsm? udk,fusdK;twGuf pD;u&ufwvdyf
xm;cJhwmAsdK@? EdkifiHa&; tusOf;om; rjzpfcJhbl; udk ESpfESpfòcdufòcduf aomuf&SL&zdk@twGuf 'l;
avawmh [kdvlajym 'Dvlajym wqifhpum;eJ@ axmuf&w,f? ppfaxmufvSrf;a&;xHrSm tnHhcH
rSef;qcJhrdwmyg? udkwifatmifOD; ajymwJhtwdkif; &w,f? wdkufyGJ0ifaewJh trsdK;orD;awG&JΠowif;
qdk&if axmifwGif;wdkufyGJawGxJrSm ryg0ifcJhbl; tcsuftvufawGudk aoaocsmcsm ay;&w,f?
qkdawmh axmif0g'gawG tvkdustwdkif; ±kyfao; axmifusazmf axmifusbufudk a*smufwGef;&
±kyf jzpfae±HkayghAsm æ at;As æ pdwf0ifpm;p&m w,f? opPmazmuf avmufaumif vkyf&w,f?
awmh taumif;om;? owif; tcsut f vufwck udkòzd;xufyJ pOf;pm;-unfhayawmh? 1994 rSm
&xm;wmuawmh/ axmifxrJ mS pD;u&uf aomuf a':qef;qef;vJhudk ppftkyfpku zrf;vkdufw,f?
&wJhvlu tawmf&Sm;owJh? 'D pma&;q&mru “Edik if aH wmfukd xdcu dk af paom owif;rsm; jzef@a0
awmh ol @ td r f r S m vk d y J axmif x J r S m pD ; u&uf onf?”qdk_yD; zrf;qD;csKyfaESmif axmifxJ xJhvkduf
aomuf&owJ?h ” wmayghAsm? axmifxJa&mufvdk@ odyfr-umvdkuf
“atmf [kwfw,fAs? q&mreJ@ wcef;xJ ygbl; vlxkudk xdckdufapaom owif;ay; jzpfvm
aecJh&wJh wdkufyGJ0iftrsdK;orD; tusOf;om;awGu awmhwmayghAsm? axmifxJrSm owif;ay;&wJh
udkòzd;xuf odxm;wJhtwkdif; usaemfhudkvnf; vkyfief;qkdwm tyufpufqHk;eJ@ t,kwfrmqHk;
ajymjycJb h ;l w,f? pum;rpyf ajym&tH;k r,f? tckyJ aom opPmazmuf vkyfief;jzpfw,f? tJ'DvkdeJ@
usaemfw@dk awG trsKd ;orD;avmuudk a0zefo;kH oyf ol@a-umifyh J uAsmq&mr/ ol@vkd b0wl trsKd ;orD;
ae-uwmAs? wdkufyJ wkdufqdkif vGef;vSw,fAsm? uAsmq&mr rpdrf;yifcrsm rao±Hkwr,f cE<m
opPm&SdwJh trsdK;orD;/ opPmr&SdwJh trsdK;orD;/ udk,fa&m pdwf"mwfyg trsdK;rsdK; n‡if;yrf;ESdyfpuf
oduQmwefbdk;&SdoleJ@ rJhol/ udk,fusdK;pGef@ tepfem jcif; cHcJh&awmhwmayghAsm ”
cH_yD; wkdif;jynfvGwfajrmufa&;/ trsdK;orD;b0 “tkd æ jzpf&av q&m&,f? uAsmq&mr
vGwfajrmufa&;rSm yg0ifoleJ@ ab;z,faeol/ &yf rpdrf;yif&JŒ uAsmawGudk usaemfu odyfóudufcJh
-unfh aeol/ ud, k u
f sKd ;twGuq f kd bmrqdv k yk o
f el @J wm? ajym&&if rpdr;f yif&ŒJ uAsmy&dowfawGxrJ mS
rvkyfol ponfjzifhayghAsm avhvmajymqkd aqG; usaemfvJygw,f? axmifusrSef;awmh odw,f?
aEG;ae-uwmAs? pum;0kdif;u ed*Hk; æ rcsKyfrDrSmyJ q&mra':pdrf;yif axmifuxGufvmawmh vl
udòk zd;xufqu D zke;f 0ifvmw,f? q&mr a':qef; wa,muf&J@ yHkrSefpdwf"mwf tajctaersdK; r&Sd
qef ; vJ h t a-umif ; æ a&muf v mawmh w myJ ? awmhb;l / -um;wJo h wif;t& toufom&Siaf eay
usaemfh aumufcsufuawmh tdrfaxmif&Sif trsdK; rJh b0u aoqHk;oGm;_yDvkd@awmif -um;&w,f?
orD;awG azmufjyef ysufqD;wJhtcg rdom;pk yHrk eS f pdwt
f ajctaersKd ; r&Sad wmhb;l vk@d od&w,f?
wpkyJ xdkckdufw,f? rdom;pk wpkudkyJ t&Suf&ap usaemfu 'gawGuv kd J rodcbhJ ;l As? tck udw
k ifatmif
w,f? a'gooifh pdwfxdckdufp&m jzpfapcJhw,f? OD; ajymawmhrS qufpyf-unfrh ad wmhw,f? usaemf
EdkifiHa&;orm; pma&;q&mr[m vlxkudk opPmrJh wkd@acwfrSm awmfvSefa&; uAsmq&mrqdkvdk@
168
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

vufig;acsmif; rjynfhygbl;Asm æ ajym&Jygw,f? vHk;0r-unfhEdkifbl;av? pma&;q&mru uAsm


pma&;q&mrawGxJrSmvJ 'DvkdygyJ awmfvSefa&; q&mrudk xdk;aºuG; w,fqdkwm tawmfawmh
pma&;q&mrqdw k m ArmjynfrmS tawmfu h kd ta& pdwf0ifpm;p&m aumif; om;uvm;? ”
twGuf enf;ygw,f? rpdr;f yif&ŒJ uAsmawGudk zwf “'Dvdkyg ukdòzd;xuf? tjrifrwlcGifh/ t,l
±+cpH m;_y;D ol@urkd jrifb;l yJ pdwx f u J av;pm;-unfnKd tqrwlcGifh&Sdwm obm0usygw,f? rwlovkd
aecJw h mygAsm/ uJqufygt;kH udw k ifatmifO;D a&” oD;jcm; &yfwnfcGifh &Sdygw,f? awmfvSefa&;xJrSm
udkwifatmifOD;u quf_yD; ajymoifh nD!Gwfa&;rl csxm;wmudku tJ'D rwlolawG
rajymoifh csDwHkcswHk jzpfaeyHk&onf? bmrS rwkef@ aygif;pyf_yD; wdkufyGJ0ifzdk@yJAs? rwlwmudk c%xm;?
jyefyJ &yfxm;vkdufonf? wlwmudk aygif;pyfpkpnf;_yD; wdkufyGJ0if&wmyJ?
“'DavmufygyJAsm/ tifwmeuf 0ufqdkufrSmvJ axmifwGif; axmifjyifrSm 'DnD!Gwfa&;rleJ@ &efol
ol@ta-umif;udk wifraeygeJ@awmh? 'gayrJh orkdif; ukd wdkuf&wmyJ? tckawmh q&mr Am&m%eoD
udkawmh zHk;zdxm;vdk@ r&bl;As? uJ æ 'gygyJAsm qef;qef;vJhu rpdrf;yifeJ@ olreJ@-um;rSm rwlwm
'Davmufqkd &yg_yD ” ukdtcGifhaumif;,l_yD; olykefr/ uGefjrLepfrqdk_yD;
“atmf æ Asm æ 'Draumif;qkd;0g; usuf &efoludk xdk;tyfcJhwm/ xdk;aºuG;cJhwm? olwdk@ ESpf
oa&r&S d w J h qef ; qef ; vJ h o wif ; ud k azmf j yzd k @ a,muf-um; rwljcm;em;wJhtcsufu bmvJqkd
twGuf usaemfh0ufqdkuf pmrsufESmrSm ae&m awmh 62 ckEpS f ae0if; tm%modr;f wJu h pd eP @J trsKd ;
r&Sb d ;l q&ma&ξ? ,Hyk g? od@k ayrJh odxm;csiw f ,f? orD ; awG jynf h w ef q mjzpf o G m ;-uwJ h ud p P r S m
usaemfvJ owif;rD'D,morm; jzpfaeavawmh tjrifjcm;em;oGm;w,f? &yfwnfyHkjcif; rwl-u
tjzpfpHk oepfpHkodxm;csifw,f æ? txl;ojzifh bl;? Am&m%oDu ae0if; ppftm%modrf;wm
rpdrf;yif&JΠb0wpdwfwa'ojzpfwJh EkdifiHa&; aoG;rpGef;bl;? aoG;ajr rusbl;qdk_yD; bl;cHw,f?
tusOf;om;b0&JŒ ±kyfyHkv$mudkawmh odcsifw,f uAsmq&mru &Srf;jynfapmfbGm;}uD;&JŒom;udk
Asm? ol&Jaumif; trsdK;orD;wOD; odk@r[kwf uAsm ae0if;eJ@ ae0if;vufudkifwkwfwyfu owfjzwfcJh
q&mrwOD ; &J Œ trS w f w & ±k y f y H k v $ m ud k a wmh vkd@ aoG;ajruscJhw,fvkd@ t&Sdw&m;udk azmfxkwf
wu,fyJ rSwfwrf;wifcsifw,f æ ? ,kwfrm w,f? aoG;ajruswmukd axmufjyw,f? orkdif;
yufpufwJh opPmazmuf trsdK;orD;qkdwmvnf; udk rodwmvm;/ od&ufe@J bl;uG,w f mvm;? 'gu
trsdK;orD; avmuxJrSm &SdwmygyJ? 'DyËdyuQ awmh um,uH&iS f Am&m%oDyJ odr,f? aemufwck?
wkdufyGJawGu vl@tzGJ@tpnf;xJrSm &Sdudk&Sdae trsKd ;orD;awG&ŒJ jynfw h efqmjzpfomG ;&wJh tajccH
wmyJ? tusO;f axmifxu J tcef;usO;f av;xJrmS ta-umif;w&m;udk ajymjy&mrSm uAsmq&mru
&S d a ewJ h j rif h j rwf o l e J @ ,k w f n H h o l w d k @ &J Œ yËd y uQ vl@tzGJ@tpnf;&JŒ vlaer+pepf/ vlr+pD;yGm;a&;pepf
wdkufyGJ[m rpdrf;yif&JŒ ±kyfyHkv$mjzpfrSmyJ? b,fvkd a-umifhvdk@ ajymw,f? pma&;q&mr Am&m%oD
wk d u f y G J v J q d k w m q&mod o vk d y J o d x m;&if uawmh trsKd;orD;awG jynfhwefqmjzpf&jcif; t
aemifwcsdefrSm azmfxkwfvdk@&wmaygh? rsdK;quf a-umif;&if;u olwkd@&JŒ rsdK;±dk;ADZa-umifhvkd@ ajym
opf uAsmq&mrawG/ EdkifiHa&;orm; trsdK;orD; w,f? ol@ 0wˆKxJrSmvJ 'Dtwkdif;a&;cJhwmyJ?
awGtwGuf ydk_yD; tusdK;xl;ygvdrfhr,f? &efol pmaya[majymyGJawGrSmvnf; pmzwfy&dowfu
uawmh xkd;cGJrSmyJAs? tzdESdyfcHawG nD!Gwfwmudk rsdK;±dk;ADZa-umifh jynfhwefqmjzpf&w,fqdkwJh ol@
169
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

t,ltqudk qef@usiu f ef@uuG cf w


hJ mvJ udòk z;d xuf axmif0g'gawG ppftkyfpk0ifawGu trsdK;orD;awG
od_yD;om;yJr[kwfvm;? rpdrf;yif&JΠtm;aumif; udk tvGwu f surf wS cf idk ;f w,f? _yD;&if qdjk y&w,f?
csufu trSefw&m;udk ajymjcif;eJ@ trsdK;orD;awG &Gwfjy&w,f? uAsmq&mreJ@ trsdK;orD;i,fawG
bufu rm;rm;rwfrwf &yfwnfjcif;ygyJ? 'Dawmh u axmif0g'gawG&ŒJ trde@f ukd qef@usiw f ,f? tmcH
rpdrf;yifudk wGef;wkduf acsmufcs awmhwmayghAsm? -uw,f? tvGwfusufygqkdwmudk rusufbl;?
opPmazmufvkyfawmh olr˜ óudufwJh pD;u&ufudk Am&m%oDuawmh tvGwf usuf±Hkwifrubl;/
w±d+ufrufruf aomuf&wmaygh? ppfaxmuf &efol@tvdkus/ &efol@ rw&m; wJhtrdef@udk ajr
vSrf;a&;&JŒ vufudkifwkwf vkyfvkdufawmh ppf 0,frus em;axmifoltjzpfeJ@yg pHerlemjy a&SŒ
axmufvSrf;a&;&JŒ ta&;ay;r+ cH&wmayghAsm? ” qHk;uae vkyfjyaecJhwm? wu,fu udkòzd;xuf
“usaemfh uAsmq&mruawmh txkt a& cifAsm; 0wˆKa&;wwf&if rwlwJh p±dkufESpfckudk
axmif;cHayawmhaygAh sm” 0wˆKa&;zG@J z@kd aumif;w,f
“uAsmq&mrudk Asm? rwlwhJ Zmwfaumif
axmif0g'gawGu cJa& ESpfa,muf[m 0wˆKxJ
awGutxyfxyf wdu k f rSm tm;òydif_yD; ±kyfvHk;ºuG
aºuG;cJhwm? txyfxyf aerSm aocsmw,fAsdK@?”
n‡Of;yef;cJhwm? Am&m “ud k w if a tmif O D ; wk d @
%oDu tJ'D '%f&m axmifxGuf EdkifiHa&; t
'%fcsuf tuif;qHk;yJ? usO;f om;awG a&;&rSmAs/
b,fwu dk yf rJG mS rS ryg0if b,fhES,f usaemfu a&;
cJ h b l ; ? axmif w G i f ; wu,f u Tòrd Œ uav;onf a¹rG q d k ; vkd@&yghrvJ? 'Dvkd0wˆKu
axmifjyifrSm &efoludk tòrd c H v k d o l w k d ‹ ES i f h a¹rG q d k ; tòrd r cH v k d udk,fawG@óuHcJh&rS a&;vkd@
wd k u f y G J 0 if a ecJ h awmf olwkd‹. tm;òydifvGefqGJaeonfh wdkufyGJ &wmr[kwv f m;? _z;D jzef;
vSefwJhpdwf"gwfrSefor# _y;D a&;vd@k b,f&ygrh vJAsm
a':qef;qef;vJhu u wnf&Sd&m òrd‹uav; jzpfaecJhavonf q&m&,f? wckawmh &Sd
a&mfur,f vkyyf pfcw hJ m? w,f? rpdrf;yif ±kyfyHkv$m
olreJ@ wcef;xJrmS yJ &Sad e-uwJh trsKd ;orD;Edik if aH &; eJ@ pdwf"gwfudk uAsmzGJ@r,fAsm? udkwifatmifOD;
tusOf;om;awG&JŒ pdw"f gwu f kd ±HŒ+ csw,f? ±du k cf sKd ; ajymovkd 0wˆKa&;zGJ@&if ydk_yD; p±dkufESpfck[m ay:
w,f? bmpdwf"gwfvJ? bmawmfvSefa&; pdwf vGif _yDovmrSmyJ”
"gwfvJ? atmifqef;pk-unfu bmaumifrvJ? rsdK;rif;aZmfeJ@ [ef0if;armifwkd@rSm zkef;pyD
vli,fawGudk ajr‡mufay;aecJhwm? 'Daumifr umxJutwdik ;f yDyo D o -um;ae&or# olw@dk &if
ajymaewJh wdkif;jynfcspfpdwf/ zdESdyfr+udkawmfvSefwJh ukd rpdrf;yifESifh rqef;qef;vJhwkd@ wkdufyGJu ±dkuf
pdwf"gwfqdkwm tvum; pdwf"gwf? oGm;prf;yg? cwfvmavonf? olwkd@ rsufESmay:wGif -unfvJh
tJ'Dvkd csdK;zJhcJhwm? &efol@ tóuduf? ol@ta-umif; tòyH;&dyfwkd@ ,Sufoef;aeonf? tdrfacgif&if;
udk azmfjyay;aewJh tjcm;aom tcsuftvuf rSejf ywif;rS pD;qif;0ifvmaeaom aejcnfr#iw f ef;
awGvJ &Sdao;w,fAs? axmif pnf;rsOf;awGudk opf&yd Zf myef;uGurf sm;u tdr. f -urf;jyifxufwiG f
170
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

jrL;aqmh uckeaf evsu?f rsKd ;rif;aZmfu Am&m%oD udw k ifatmifO;D u tdrjf yefz@kd twGuf ajym
[k cyfwdk;wkd; atmf[pfvkdufpOf [ef0if;armifu ajymqkdqdkESifhyif xdkif&mrSx&yfvdkufonf? rsdK;rif;
vufudkqef@wef;um vufrudk axmifxm;&mrS aZmfwkd@ESpfOD;u xrif;pm;_yD;rSjyefzdk@ twif;wm;
atmufzufodk@ vSnfhIcsvkdufonf? r[kwfao; onf? tudkuvJ aeygOD;Asm[k wooajymum
bl;? raumif;bl;? rrSeb f ;l qdo
k nfh t&dyf vuQ%m wm;onf?
udk jyvkdufonf? rpdrf;yif æ uAsmq&mr[k “rif;wdk@tru aemufvxJrSm cav;
xyfI rsdK;rif;aZmfu wdk;zG [pfaºuG;vkdufpOf rD;zGm;&awmhr,f r[kwfvm;? tckvJ udk,f0ef
[ef0if;armifu ol@vufrudk axmifjyvku d of nf? t&ifhtrmeJ@ puf±HkxJrSm tvkyfvkyfae&wm?
vufoD;ESifh axmifxm;aom vufrudk txuf wu,fh pdwf"gwfyJ? jynfwGif;rSmwkef;uvJ ig
ESifhatmuf txyfxyf v+yfjyaeacsao;awmh? axmifusaewkef; ig;ESpfausmfumvtwGif; igh
“0wˆK wyk'ftjzpfeJ@ a&;r,fqkd&if tck twGuf tvkyfawG vkyfcJh&wm/ 'DrSmvJ ol@crsm
ajymjyrJh tuGufukd xJh&r,fAs? 'DtuGufuvJ rtm;&ygbl;uGm? igh&J@ aus;Zl;&Sif? ol@pdwf"gwfudk
wu,fvSw,f? -unfhtHk;? AdkvfcsKyfatmifqef;&JΠawmh igt}rJwrf;OD;nGwfav;pm;w,f? rdef;r
tpfukd tbOD;atmifoef;&JŒZeD;uvJ rqef;qef;vJh udkvJ tdrftvkyf ulvkyfzkd@/ om;udkvJxdef;zdk@
eJ@ wcef;xJy?J t*Fvefukd a&mufomG ;wJh rk;d oDwm igjyefrS jzpfr,f”
wdk@/ befaumufudk a&mufvmwJh cifzkef;jrifhwkd@eJ@ tdrw f cH g; wGe;f zGiu
hf m xGucf mG oGm;onf?
wcef;xJ? jynfwGif;rSm qufvuf v+yf&Sm;aewJh rsKd ;rif;aZmfu tdrw f cH g;udk jyefrydwaf o;yJ udw k if
r,rHkwkd@? 'DtrsdK;orD;i,fawGu tbOD;atmif atmifOD;udk ai;pdkuf-unfh&if; ol@ZeD; r,kZeudk
oef;&JŒZeD;udk 0kid ;f _yD; apmifah &Smuf-u? rdvm† Zvm; zswf u eJ owd & vk d u f o nf ? ud k w if a tmif O D ;
o,f a y;/ aq;a-um &S i f ; vif ; ay;wJ h u d p P u d k axmifusaepOf ,kwrf mywfpufonfh ppfaxmuf
qef;qef;vJhu rauseyf? axmifus tzGm;tkdudk vSrf;a&;. aoG;aqmifzsm;a,mif;r+/ r,m;i,f
rpmem raxmufxm;wJt h jyif qlyal rmif;rJ wdu
k f vkyzf @kd odr;f oGi;f acsmjh rLr+reS o f r# qef@usif ±H;k xGuf
cdkuf/ r,rHkwkd@udkvJ axmif_yD; wkdufcdkufayghAsm? cJhonfh olr? aiGa-u;/ umr/ tm%mESifh v$rf;rdk;
axmifppfaxmufvSrf;a&;&JΠtvdkawmf&d opPm tEkdifusifhr+wkd@udk tm;ukefcrf;r# tpGrf;ukef ckcHcJh
azmuf[m trsdK;orD;tusOf;om;awG&JŒz,f-uOf &if; &J&ifh jrifhjrwfr+udk pdkufxlcJhonfh olr? tcspf
qef@usifwmudk cH&wJhtjyif udk,frpiftkd; ukd,f opPmudk rSJ@pGef;r&Sdatmif wyfruf xdef;odrf;cJhol?
usKH;&wJhtjzpfudkyJ qdkufa&mufvmawmh wmaygh tr+rJh trSwfrJh owdvpf&mu r,kZeudk tm±Hk
Asm? a&;wwfr,fq&kd if usaemf tckajymwmxuf pl;pdkufrdonfhtcdkuf rsdK;rif;aZmf.pdwfonf v+yf
ydkvS ydk_yD;a0qm ºuG&GaerSmyJ?” cwfoGm;onf? tqdyfoifhaeaomrdef;r trkef;
udkwifatmifOD;a& c%AsdK@? zkef;wvHk; 0if a'goESifh t,ltqu ol@udk jyefvnf &Suf&GHŒapcJh
vmaevdk@? aemufq,frdepfrSm zkef;xyfqufr,f avonf? xdkrma-umaom trkef;wkd@onf jzLI
[kqdkum udkòzd;xufu zkef;csvkdufonf? udkwif vSaom odumQ wd@k wiG f nHo h ufomG ;-uavonf?
atmifOD;u usaemfhtdrfzkef;udkyJ zkef;ac:ayawmh/
usaemfvJ tdrfjyef_yD[k ajymajymqdkqdk zkef;csvkduf at;jrES i f ; &nf
onf? 'D Z if b m 5/ 2008
171
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

u|efawmftdrfuxGufvmawmh rdk;wdrfwkdufwkd@u ndK@ndK@qdkif;qdkif;/ r_dif;r_dif;a0a0æ


wcgw&Hawmhvnf; aea&mifjcnfu vif;vufr_ wc%wm ay;aeapumrl rdk;umtusô
xyf0wfcJhonf? u|efawmhftawG;rSefaeojzifh òyH;vdkuf&ao;w,f? tdrf aemufzuf
vrf ; =um;rS w qif h qef p uf 0 if ; ud k jzwf a usmf a epOf Zl v d k i f r d k ; ayguf w d k @ u u|ef a wmh f
udk,fay:yufjzef;pòyae+yDav?
yHrk eS af jcvSr;f rsm;udk c%xm;&pfum v#ijf refEe_ ;f ajcvSr;f rsm;eJ@ tpm;xd;k vdu k &f w,f?
a&SŒwGif &efuek -f jynf um;vrf;r}uD;udk awG@ae&+yD? um;vrf;r}uD; ausmv f ukd yf gu rD;&xm;
vrf;? T um;/ &xm;vrf;ESpfck ausmf+yD;umrS puf±Hkudk a&mufvmawmhonf? puf±HkwHcg;u
awmhzGifhxm;ESifh+yD? Zlvdkifrdk;u rwdwfao;? puf±HktwGif; vSrf;0ifvdkufonfESifh tapmifh}uD;
OD;ausmfudk pawG@&w,f? u|efawmfuyif pwifIE_wfcGef;qufrdonf?
‘OD;bausmfa& æ r*FvmygcifAsm æ’
‘[kwfuJhr*FvmygbJ æ ukd,fhvla&’

172
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

OD;bausm. f jyefvnfEw _ cf eG ;f qufpum;/ tm;vHk;todyif? OD;ausmfu v$0dkif;cHkatmufrS


'Daemufawmh u|efawmfodcsifaom ta=umif; v$pmr_ef@rsm;udk a*:ESifh,ufxkwfaeonf?
rsm;udk qufvuf ar;jref;vdkuf&onf? ‘OD;ausmfa& æ u|efawmfwdk@ wkdif;jynf
‘'Dae@0ikd ;f q&mwd@k vmrSmvm; æ +yD;awmh vnf; tpOftvmawG aysmufae+yDAs æ bm
OD;ausmf&JŒ aemif}uD;a&m vmrSmvm;’ a=umif h v J q d k a wmh [d k w k e f ; u tmZmenf a e@
‘tudkuawmh vmrSmaocsmw,fAs æ ra&mufcif av;ig;&ufavmufxJu AdkvfcsKyf&JŒ
0dkif;q&mwkd@ tzGJ@awGawmh rajymwwfbl; æ rdef@cGef;awG æ tmZmenfae@ zGJ@EGJ@oD=uL;xm;wJh
rd;k odyrf sm;ae&ifawmh vmcsirf S vmr,fxifw,f’ a':arvSòrdif&JŒ tmZmenfoDcsif;oHawG æ bmrS
‘a=omf æ a=omf’ udkr=um;&awmh oxdawmif arharhawhawh jzpf
u|efawmf tay:0wfrdk;umudk c|wf awmhwm? awmfawmfvlrqefwJh zufqpfawG
vd k u f + yD ; wef ; rS m vS e f ; xm;vk d u f o nf ? +yD ; rS bJAsm æ twdwfordkif;a=umif;udk zsufqD;ypfbdk@
OD;ausmfxdkifae&mpm;yGJqDodk@ av#mufvmcJh+yD; }uHaewJh etz vl@AmvawGAsm ’
0ifxdkifvdkufonf? u|efawmhf pum;oHqHk;awmh OD;ausmf
‘uk,d v
hf yl pPn;f awG 'Dae@a&mufrmS vm;’ a*:udkypfcs+yD; u|efawmfxdkifaewJh pm;yJGwzufrSm
OD;ausmf&JŒtar;/ u|efawmfhtajzu wd vmxdkif+yD; ‘'DrSmukd,fhvl æ olwkd@u 'gwifb,f
wdyyrajymEdkif? urvJ A s aiG p uU L awG r S m awmif Ad k v f c sKyf y H k u d k
‘vm&ifawmh a&mufrSmayghAsm/ ra&muf azsmuf+yD; olwdk@&J@oauFwjzpfwJh jcaoFhawG
&ifawmh rvmvdk@bJayghAsm’ awmif tpm;xkd;vdkuf=uao;w,f r[kwfvm;?
‘'Dae@r;kd uawmh tawmfaumif;w,fAsm? +yD;awmhvJAsm æ u|efawmfwdk@ 0efxrf;awG vpm
cifAsm; a&aEG;tdk;av;wvHk;avmuf rwnfbl; wdk;w,fwdk;w,feJ@ wu,fawmh olwdk@wdk;wm
vm;? rdk;av;wpdrfhpdrfhrSm a&aEG;c&m;wvHk;eJ@ av ueJeJ tjyifrSm0,fpm;&wJh ukefaps;E_ef;u rsm;
uef=uwmayg’h u|eaf wmh&f ŒJ t}uHòyoH? OD;bausmf rsm;qdkawmh b,frSmavmufEdkifrSmvJAsm æ’
u 'Dvkdjyeftajz ‘w,f+yD;yg+yD q&m&,f tqif ‘[kwfw,f æ [kwfw,f OD;ausmfa&Œ æ
oifhygyJæ rdk;aumif;qdk eufjzef tmZmenfae@ cifAsm;wkd@ac:ae=ujzpfwJh wyfcsKyf}uD;&JŒ vpmu
avAsm’ awmh q,fodef;}uD;rsm;awmif qdkyga&mvm;As æ
‘[m [kwfyg&JŒ æ tmZmenfae@awmif cifAsm;wdk@om ESpfaomif;avmufeJ@ auseyfae=u
eD;uyfvmae+yDyJ æ 'ga=umifv h J a&$r;kd ypPKefu oGef &wm æ 'gayghAsm ppftm%m&Sifpepfqdkwm oleJ@
cs/ =o0g' ay;aewmudk;’ ol&JŒtodkif;t0dkif; vlwpkpmtwGufbJ uGuf
u|efawmfxkdifv#uf tawG;awGudk jzef@ uGufuav;=unfh+yD; jynfolawG/ atmufajc
usufaerdw,f? tmZmenfae@ æ tmZmenfae@ 0ef x rf ; awG / v,f o rm;/ tvk y f o rm;awG /
æ [kwfygw,f ArmjynfvGwfvyfa&;ESifh 'Drdk iwfcsiif wf/ jywfcsijf ywf? igt h m%mwnf+rJb@kd om
ua&pD a &;wd k u f y G J w G i f wrsKd ; om;vH k ; twG u f t"duqkdwJh tvGeftu|H twW0g'D ppf&mZ0wf
toufay;I vlxv k w
G v f yfru_ kd xlaxmufco hJ ?l aumifawGayghAsm’
ol@u|efb0rS vGwfajrmufapol? AdkvfcsKyfESifhwuG u|eaf wmf a&aEG;=urf;wcGuf xyfi@JS +yD;rSm
EdkifiHacgif;aqmif}uD;rsm; ajrc/ aºuGuscJh&onfrSm awmh OD;ausmf&J@rsufESmudk u|efawmf zwf=unfh
173
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

aerdw,f? vuf&u dS mvwGif olonf pufrv _ ,f wdk@ q&mac:aeaom OD;ausmf.tudk pufydkif&Sif


,mrS 0efxrf;wOD;? xGefpufarmif;wa,muf? onf anmifESpfyifnDvmcHwuf&aom ukd,fpm;
,cifacwfawGuvkd pufrv _ ,f,mrS xGepf ufrsm; vS,af wmf}uD; jzpfaeaoma}umifyh if? ‘OD;ausmf æ
odyftvkyf rvkyf=u&awmh? awmrSm ukd,fydkif cifAsm;u vuf&dS (etz) udk jypfwifa0zefaew,f?
xGefpufawG/ *Gefa'gifawG/ v,f,m(16)awG/ rausreyfawGjzpfaew,f? cifAsm;aemifawmf}uD;
aygrsm;ae+yDqakd wmh pufrv _ ,f,m&JŒ tcef;u¾ u|efawmfwdk@q&muawmh nDvmcHukd,fpm;vS,f
aysmufae+yDav? olwdk@b0onf pufuav; }uD; jzpfaeawmh cifAsm;wd@k nDtudck si;f oifjh rwfr_
armif;ae&rS 'DZ,fuav;bmav; t}uHtzef a&m &Sd&JŒvm;As æ’
a&mif;ae&rS atmufqu kd af iG&Edik af om Xmersm;bJ
r[kwfvm;?
tvkyrf vky&f awmh 0ifaiGraumif;? 0ifaiG
[dkwkef;u tmZmenfae@ ra&mufcif
enf;vmawmh rdef;ru r=unfjzLawmh? aemuf av;ig;&ufavmufxJu AdkvfcsKyf&JŒ
qHk;awmh vuf&SdtajctaewGif rdef;ru raygif;
awmhojzifh tudk@opfpufwGif napmifhvmvkyf
rde@f ceG ;f awG tmZmenfae@ zG@J E@JG o=D uL;
ae&jcif; jzpfw,fav? OD;ausmf&JŒrsufESmudk zwf xm;wJh a':arvSòrdif&JŒ tmZmenf
=unfh&if;eJ@ OD;ausmf&J@&ifxJu &oajrmuf pum;
awG xyf+yD;=um;csifvmwmeJ@ pum;tpudk eJeJ
oDcsif;oHawG bmrSudkr=um;&awmh
qGJxkwfvdkufrdw,f? oxdawmif arharhawhawh jzpfawmhwm
‘aeygOD; OD;ausmf&/ cifAsm;wdk@ tdrfaxmif
a&;uvJ wu,fyJ uGJoGm;=u+yDvm;? q&mu
a&m bmrS =um;0ifajz&Sif; ray;bl;vm; æ’ ‘cufvdkufwm ukd,fhvl&m? cifAsm;wdk@u
‘tudkuawmh =um;0ifajymay;ygw,f vluJcwfnHh=uwmudk; æ 'DvkdAs æ tukd@wGuf
Asm? 'gayrJh u|efawmhfrdef;rudk,fwdkifu u|efawmhf a&;u bmyJjzpfjzpf olw@kd e@J tqifajyae&if pD;yGm;
tay: txifao;wm/ apmfum;wm? 0ifaiG& a&; æ vlr_a&; æ EdkifiHa&;tm;vHk; (OK) rSm
atmifr&SmEdkifwJh a,musFm;/ wm0efrauswJh jyaer,f? [kwfonfjzpfap/ r[kwfonfjzpfap
a,musFm;qdk+yD; a,musFm;oduQmeJ@ a,musFm; bmyJjzpfjzpf vl&dSefwmayghAsm æ tckyJ=unfhav
rmeudk ±dkufcsKd;awmh u|efawmfudk,fwdkifu tdrf 'Dòrd@rSm yk*~vdu udk,fydkifopfpufawG trsm;}uD;yJ
axmifa&;ukd pdwfukefoGm;wmayg@Asm æ 'Djzpf&yf [kwf? 'gayrJh b,fpufawGrsm; vnfcGifh cGJcGifh &cJh
awG jyef+yD; aumufcsufqGJ=unfh&if vuf&Sdusifh =uvdk@vJ æ 'DpufwvHk;xJ vnfcGifhay;xm;wm
oH;k aewJh ppftm%m&Sipf epfa=umifq h w
kd m ay:vGif r[kwfvm; æ'gu vufiif;tjrwfxGufaewm
ygw,fAsm æ’ av æ’
OD;ausm. f cHpm;r_y&kH yd rf sm;onf ESv;kH om; ‘[kwfw,fAs æ 'gawmh u|efawmfvnf;
rSwqifh rsufESmqDodk@ ul;pufjyef@ESH@vm aecdkuf odygw,f? ykvdyfyJjzpfjzpf/ opfawmXmeu awm
rSmbJ u|efawmhfyg;pyfu pl;prf;csifvmonf? ar; acgi;f bJjzpfjzpf vrf;rSm opfwifwv hJ n
S ;f eJ@ awG@&if
jref;csifvmonf? tb,fa=umifh[lrl u|efawmf awmifrS q&m@ypPn;f / q&m@pufukd oGm;yd@k rmS qd&k if
174
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

tm;vH;k tdak uw,fav/ u|eaf wmhval wGuv kd nf; a,muf avuef a0zefa&;awG vkyfae=uw,f
'Dtwdkif;bJ rSmxm;&wm ’ aygh æ 0dik ;f q&mtzG@J awG rygb;l vm; armifausmf æ’
‘aemuf&Sdao;w,fAs æ tusKd;cHpm;cGifh ‘[kwfw,ftudk}uD;/ 'Davmufrkd;rsm;awmh
awGayghAsm/ olwdk@nDvmcHwufwdkif; pufr_(1)u tdrfxGufysif;ae=uw,feJ@ wlygw,f? cGJp&muvJ
xkwfvkyfwJh pm;oHk;ukef/ vloHk;ukef pufypPnf; odyrf &Sb d ;l av? 'Dq&m@ ypPn;f a&mufvm&ifawmh
awGudk twGif;aps;eJ@ óudufoavmuf 0,f&w,f cGJp&mrsm;rSmyg?’olwkd@nDaemifESpfyg; ajym=u
Asm æ aemuf+yD; pufrZ_ ek x f wk wf hJ um;awGawmif onfhpum; u|efawmfu tckrSyif 0ifa&muf
0,fcGifhay;r,fqdkawmh cHpm;cGifhawGu woD}uD; axmufcH ay;vdu k o f nf?
ayghAsm ’ ‘[k w f w ,f q &ma&Œ æ rae@uxJ u
wwfEdkifygayh udkoef;a&$eJ@ppftkyfpk tzGJ@ u|efawmf wGef;vSnf;awGv$wfxm;wm æ nu
awG&,f æ cifAsm;wd@k uawmh tm%momwnf+rJ apmapmxGu&f if 'Dreuf pufxu J kd apmapma&muf
r,fqdk&if æ aiGay;+yD; 0,fvm;0,f&JŒ? cHpm;cGifh r,fxif+yD; u|efawmfvmapmifhaewm reJawmif
awG wyHkwyifay;+yD; r[kwfr[wf vkyfZmwf}uD; =umoGm;+yD æ u|efawmhftxifawmh rdk;rsm;aevdk@
udk twif;ucdkif;vm;cdkif;&JŒ? ausmif;om;aw/G 'DaumifawG rdk;cdkaewmbJ jzpfr,fxifw,f æ’
jynfolawG/ &[ef;oHCmawG&JŒ ZD0defaygif;ajrmuf ‘at;As/ 'gvJjzpfEdkifw,f æ +yD;awmh
rsm;pGmudk paw;vm;paw;&J@? aemufqHk;wck cifAsm;vrf;a=umif;udpP wGef;vSnf;orm;awG
wnf; usefygawmhonf? olwkd@tkyfpk tm%m b,fvdk rSmv$wfvkdufovJ’
wnf+rJvkdygu ukd,fhtareJ@ udk,fhESrudk jyefvnf ‘'guawmh q&m&,f æ xHk;pHtwdkif;aygh
I rk'def;usifh&rnfqdk&ifawmif jiif;y,frJh yk*~dKvf æ q&m@ypPnf;vdk@ajym/ q&m@pufxJydk@rSmvdk@ ao
rsm; r[kwfa=umif; u|efawmfawG;aerdpOf vrf; aocsmcsm rSmvdkufygw,f? 'DudpP u|efawmfoHo
xJodk@0ifvmaom w±kwfjynfvkyf (Ken Bo) ,r&Sdbl;? 'DaumifawG rdk;cdkae&if; ,rumrSD0J+yD;
qkdifu,foHukd =um;vdkuf&onf? wa,mufeJ@wa,muf pum;rsm;rSmyJ u|efawmf
‘a[m qdkifu,foHawmh=um;+yD OD;ausmf ylaerdwmyg æ q&m@ tvHawmf atmufrSm
a& æ q&mvm+yDeJ@wlw,f æ 0dkif;q&mawG qdkawmh u|efawmfwdk@ vHkòcHygw,f q&m&,f æ’
tzGJ@vnf; rvm=uawmhbl;xifw,f? q&mvm ‘u|efawmfvnf;apmapmxJu xGufbdk@
&if a wmh nD v mcH t awG @ tóuH a v; bmav; jyifwmbJAs æ rdk;uodyfjyif;aeawmh tdrfrSm
ar;jref;=unfh&OD;r,fAsKd@ æ A[kokwayghAsm’ enf;enf;tcsdefòzef;&if; zkef; apmifhaewmygAsm’
‘ar;=unfah yawmh uk, d vhf al & æ ol@cpH m; ‘b,fuzkef;vJq&m bmudpPvJ’
csuv f J od&wmaygAh sm? 'Dae@awmh rk;d rsm;aewmeJ@ ‘u|efawmhfoli,fcsif;qDuyg æ u|ef
0dik ;f q&mawGvnf; rvmEdik af wmhb;l xifw,fAsm’ awmfwdk@ nDvmcHukd,fpm;vS,fawG um;0,fcGifh
u|eaf wmfw@kd EpS af ,muf ajymae=upOf rSm &r,fvdkvdk/ bmvdkvdk/ toHawG =um;ae&vdk@ pHk
yJ q&m@qikd u f ,f puf±x kH 0J ifvm+yD; a'guaf xmuf prf;cdkif;xm;wmyg ’
puf&yfvdkufygonf? u|efawmhfudkjrifawmh q&m u|eaf wmh&f ifxJ q&m@pum;rsm;u pwif
u òyH ; jy+yD ; u|ef a wmf w d k @ pm;yG J q D vmae+yD ; 0ifa&mufI vrf;&Si;f ae=uav+yD? tmomjyif;jyif;
‘rdk;at;at;rSm a&aEG;=urf;wtdk;eJ@ cifAsm;wkd@ESpf odcsi&f if;&Sad eaom u|eaf wmhpf w d rf sm;rSwqifh E_wf
175
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

crf;yg;od@k tm;csi;f cdik ;f apaom trde@f wck csrw


S I
f twnfòyay;vkduf±HkygbJ? oufawmifh oufom
vufrSwfxdk; xkwfjyefvdkufawmhonf? ygAsm? tpuxJu nDvmcH}uD;[m twk}uD;bJ
‘q&ma& æ 'Dae@awmh 0dkif;q&m t&Snf Asm tppfrSr[kwfwm? u|efawmfwdk@ udk,fpm;
}uD;wkd@ rvm=uawmhvJ q&m@nDvmcH&JΠtawG@ vS,fawGuawmh olwdk@ay;wJh tcGifhta&;awG
tóuHav;awGeJ@ nDvmcH aemufqHk; ed*Hk;ydkif;av; tm;vHk; ,l=uwmayghAsm’
odcsifw,fq&m&,f æ um;0,fcGif@ygrpfawGvJ ‘'gayghq&m&,f æ tcGifhta&;qdkwm
xkwfay;r,fqdkwmawmh u|efawmfvnf; }um;rd wcgbJ v mrS m av æ aemuf w }ud r f vmrS m
ygw,f’ r[kwfzl; æ 'DawmhvJ ay;wHk;rSr,l&if q&m
vlrdkufpm&if;0if jzpfoGm;rSmaygh? 'geJ@ q&mwdk@
nDvmcH aemufqHk;E_wfqufyGJav; usif;yyHk quf
olwdk@nDvmcHwufwdkif; pufr_(1)u &Sif;prf;ygOD;Asm ’
‘aemufqHk;E_wfqufyGJu jr&dyfndKa[mf
xkwv f yk wf hJ pm;oH;k uke/f vlo;kH ukef puf w,fu wm0ef,l+yD; csufòywfau|;arG;w,fAsm?
ypPnf;awGukd twGif;aps;eJ@ óudufo [if;qdkwmawmh rajymeJ@awmh a[hvla& æ o
abm&Sd atm&Sb d ?J w±kwpf m/ ukvm;pm/ jrefrmpm
avmuf 0,f&w,fAsm aemuf+yD; tm;vHk;ygbJ? óuduf&m[if;udk óudufoavmuf
pufrZ_ ek x
f wk w f hJ um;awGawmif 0,fciG hf pm;vdk@&w,fAs? tuef@towfrJhayghAsm? t&uf
trsKd;uvJ pHkvdk@ygbJAsm? bmajymaumif;rvJ
ay;r,fqakd wmh cHpm;cGiahf wGu woD}uD; ud, k af wGu ta&orm;r[kwaf wmh [if;aumif;
ayghAsm ’ rSefor#bJ vdkufwD;ypfwmayghAsm æ rl;wJhvlawG
uvJ taumif;pm;t&ufawGudk aomufvdk@
ruke&f if oGeyf pf=uw,fav æ u|eaf wmfawmh ES
‘at;Asæ wd w d u susod & atmif v d k @ ajrmvSoAsm? 'gayrJh olwdk@twGufuawmh olwkd@
u|efawmfholi,fcsif;udk pHkprf;+yD; ta=umif;jyefydk@ vdck siwf yhJ ef;wdik f vSr;f udik Ef ikd +f yq
D akd wmh b,favmuf
zke;f qufay;zd@k rae@uawmh ta=umif;=um; xm; ukeu f ek f *±krpdu k bf ;l av æ olw@dk vckd siw f m 'gb’J
rdw,f? 'Dae@rsm; zkef;jyefqufrvm;vdk@ apmifhae q&mu olodor#/ óuH&or#/ &Sif;jyae
wmyg? 'gayrJh tdrrf mS om;awmfarmifudk zke;f apmifh onf? u|efawmhfrSmom rSifwufrdvsufom;?
zdk@ wm0efay;cJh&w,f æ nDvmcHudpPawGuawmh u|efawmf=um;odxm;onfh tcsufwcsufudk
cifAsm;vJ odoifo h avmuf odaewmyJAsm? bmrS q&m@tm; ar;vdkufrdonf?
r[kwfygbl;/ olwkd@[molwdk@ óudwifqGJxm;+yD; ‘'geJ@q&m æ tJ'D zGJ@pnf;yHk tajccHOya'
om;yg? u|efawmfwdk@awGu oufouf olwdk@&JΠxJrSm u|efawmf =um;odxm;wJhtcsufwcsuf
toHk;cscHoufoufygAsm? vufn‡d;axmif/ acgif; ar;=unfhcsifw,f? tJ'gu (e0w) eJ@ (etz)
ndwfygbJ? bmrS wifjycGifh/ a0zefcGifh &Sd=uwmrS vufxufrSm vlxkukd&Sif;vif;okwfoif acsr_ef;
r[kwfbJ? acgif;pOfwckudk tpktzGJ@wcku wif& wdkufcdkufcJh&wJhudpPrSefor# rnfonfhw&m;±Hk;wGif
w,f? aemuftpkz@JG wcku jznfph u G w
f ,f? +y;D awmh rS w&m;qGJcGifhr&Sd EdkifiHawmftajctae t&yf&yf
176
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

a=umif h o mv#if òyrl c H & aoma=umif h j zpf w ,f rJu'fjym; xkwaf y;olxo H mG ;&ef vufrw S x
f ;kd um
qdkwJhtcsuf ygw,fqdkwm [kwfvm;q&m ’ rJjym;xkwf&onf? 'DrSmwGifbJ uvdefuuspf
‘aocsmwmayghAsm? tJ'gu olwkd@vdkcsif vkyf&yfu ay:vmonf? rJu'fjym; xkwfay;olu
wJh yGdKifhav æ 'gukdvdkcsifvdk@ 'DavmufaiGawG ‘rJu'fjym;udk 'Dpm;yGJay:rSmbJ trSefjcpf
tukeftuscH? tcsdefawG tukefcH+yD; vkyfZmwf oGm;yg ’
}uD; ujyae&wmayghAsm? uJ a[hvla& rdk;vJ u|efawmf rJjym;vufxJrSmudkifxm;+yD;
pJoGm;+yD/ u|efawmftdrfjyeftHk;r,f? zkef;vm&if jyefajymvdkufonf? ‘[dkrSmvkyfxm;wJh qENðycef;
[dkaumifu tqifajyatmif ajymEdkifrSm r[kwf qdkwm rJay;qEN&SifawG&J@ ol@qENudk olazmfxkwf
bl;? cifAsm;vJjyefcsifjyefav? wu,fvdk@ ypPnf; cGifhay;xm;wJh tcef;r[kwfvm; æ usKyf tJ'DxJ
vSJawGa&mufvm&if armifausmfudk tac:v$wf a&mufrS usKyfqENukdazmfxkwfr,fAsm? rJu'fjym;
vdkufr,f ’ ay;&rJhwm0efu cifAsm;wm0ef? qENðy+yD; rJyHk;xJ
‘[kwfuJhq&m æ u|efawmfvnf; jyef a&mufatmifx&hJ rSmu u|eaf wmhwm0ef? (Duty
ygtHk;r,f ’ is Duty) ayghAsm æ [J æ[Jæ ’
u|ef a wmf vS r f ; xm;wJ h rd k ; umtusô 'gu 'Dvdkvkyf&r,fqdkwmudk odxm;wJh
jyef0wfvdkufw,f? OD;ausmfudk E_wfquf+yD; puf u|efawmfwOD;omv#if rdrdtcGifhta&;udk rdrd
0ef;xJu u|efawmf jyefxGufvmawmh u|efawmhf toH;k csciG hf &jcif;omjzpfw,f? bmrSrod&mS / pmay
ajcvSrf;rsm; tvGefaES;auG;aea=umif; odae rwwf / A[k o k w enf ; ol w k d @ ud k b,f a vmuf
onf? anmifEpS yf ifnv D mcH}uD;. twGi;f o±kyu f kd tEdkif,l+yD;+yDvJ? u|efawmfrodEdkifawmh? ighrSm
yDyjD yifjyif odvu kd &f onft h wGuf &ifrmS av;uef wm0ef&Sdw,f? 'Dvdk rodem;rvnfr_udk tcGifh
xdkif;r_dif; ndKnpfaeonf? ywf0ef;usif rkd;om; aumif;,l+yD; jynfolawGtay: rw&m;csKyfcs,f
wdrfvdyfwdk@ uif;ae+yDrdk@ aea&mifjcnfu vif; t"rRòyusifh=uwJh etz vufudkif'kwfawGudk
vufjzmusvsuf &SdaeqJ? pdwfcHpm;r_eJ@ jyify olwkd@vkdcsifwJh &mE_ef;jynfhr&&Sda&;? u|efawmf
o¾efonf ajzmifah jzmifq h ef@usiaf erSe;f u|eaf wmf vrf;xJtjrefjyefvmw,f? rJay;&efusefolawG
odonf? xufaumif;uif rdk;av0o tajctae udk tdrfay:ac:+yD; rJay;&rnfh enf;pepfrsm; t
onf vif;vuf=unfvifaeaomfvnf; u|ef ao;pdwfajymjy&onf? rJu'fjym;,l&ef/ qENòy
awmf.pdww f iG f cHpm;r_jzpfpOfonf xHx k ikd ;f r_id ;f a0 cef;xJ0if&ef/ txJwGif abmvfyifwacsmif;eJ@
tdòyd aeavonf? tdrb f ufo@kd OD;wnfjyefvmae pm;yGJi,fwvHk; csay;xm;onf? rJjym;ay:wGif/
aomfvnf; vGefcJhaom vtenf;i,fu jynfvHk; =uufajccwf trSwt f om;jcpf+yD;rS rJjym;udak cguf
u|wfqENcH,lyGJ rJay;&rnfh rJ±Hk (tru) uav; tjyifodk@jyefxGuf+yD; rJyHk;xJodk@ xJh&rSmjzpfa=umif;
qD pdwfua&mufoGm;jyefrdonf? u|efawmhfyg;pyfawG vSnf;ya'gif;vdkufatmif
tJ'Dae@u u|efawmfrJ±Hka&mufcsdefrSm awG@ol taygif;ukdajymjyrdonf? 'g[m igh&JŒ
eHeuf 8;00 em&D avmuf&Sdae+yD? wcsdK@vnf; rJ ordkif;ay;wm0efqdk+yD; u|efawmfysm,mcwf pdwf
ay;+yD;+yD? wcsdK@vnf; tdrfuyif rxGuf=uao;? v_yf&Sm;aeoavmuf æ
u|efawmfa&mufoGm;awmh rJ±HkrSL;u rJpm&if;pDeD nae 4;00 em&D avmufrSm rJ±HkydwfoGm;
,m eHygwf&Smay;onf? pDeD,meHygwfawG+yD;awmh a=umif;od&onf? tajzudk u|efawmfodcsifvS+yD?
177
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

b,f E S , f & mcd k i f E _ H ; eJ @ atmif j rif r atmif j rif ? vm;aygif;rsm;pGmaom ar;cGef;awGudk


u|efawmfh&ifbwf}uD; zm;zdkuJhodk@ ylvdkufydefvdkuf u|ef a wmf a jz&S i f ; &ef y if tif t m;r&S d ? ZeD ; u
ESifh ta&SŒav#muf taemufav#muf jzpfaecJh u|efawmhfrsufESmudk aumif;pGm zwfwwfae+yD?
aomfvnf; armifrif;}uD;om; rJ±rHk LS ;eJ@ tzG@J aumf t"rRrJay;yGJonf vkyfom;jynfol tzdESdyfcHrsm;
r&SiftzGJ@wkd@u òyH;òyH;&$if&$ifESifh usKyftdrfa&S@u tm; etzu vl@tcGifhta&;udk rk'def;usifh vdkuf
jzwfav#mufoGm;=uw,f? tdrfa&S@tdrfu Adkvf jcif;jzpfovdk a&;qGJcJhwJh anmifESpfyif nDvmcH
aºuGu b,feJ@vJq&mwdk@ rJ&Hkydwf+yDvm;? tajc twGi;f o±kyo f nfvnf; ‘tif’ }uD;ygvm;qdw k m
tae b,fvdk&SdvJAs[k ar;oH=um;vdkuf&w,f? ZeD;onfom odcJhygrl æ ?
rJ±HkrSL;eJ@tzGJ@ jyefajzvdkufyHku
‘tm;vHk;tdkaurSm pdkajyygw,fAsm æ
&mE_e;f jynfah tmifjrifygw,f æ uef@uu G rf rJ &Sb
d ?J
&SdcJh&ifvnf; u|efawmfwdk@rSm rJjym;tydkawG wyHk aoG ; opP m ({nf h o nf a wmf )
}uD;ygAsm æ [J æ [J ’ acwW- rJaqmuf
eHeuf 8;00 em&Davmuf rJ&rkH mS u|eaf wmf
ajymcJhonfhtwdkif; æ u|efawmf=um;Edkifatmif
ajymjcif ; jzpf a =umif ; od w ,f ? tJ ' D t csd e f u (28³ 8³ 08)
rif;odcF0wWKxJrS qm;ykvif;ESif;armifpwdkifeJ@
u|efawmfajymcJhwm olwkd@ aumif;aumif;od=u
ygw,f? nae 4;00 em&D avmufrSmawmh olwdk@
u acsy*dk;tjyif tEdkif*dk;yg xnfhoGif;oGm;cJhacs+yD?
vrf;xJrS vlawmfawmfrsm;rsm;udk rJxJhenf;awG
b,favmufydk@csapumrl rJqEN&Sif ta&twGuf
ESifh rJjym;uGufwdr[kwfbJ tydkrJjym;rsm;eJ@ upm;
oG m ;cJ h a om upm;uG u f (uvd e f u uspf ) ud k ‘[dkrSmvkyfxm;wJh qENðycef;qdkwm
u|eaf wmfov d u
kd &f awmh æ eHeufyikd ;f u tiftm; rJay;qEN&iS af wG&@J ol@qENukd olazmfxw k f
tjynfheJ@ v_yf&Sm;cJhr_tay: jyefvnfoHk;oyf
rdw,f igrrSm;bl; æ igrrSm;bl;? igrh mS tjypfr&Sb d ;l ? cGiahf y;xm;wJh tcef;r[kwv f m; usKyf
'gayrJh 'dkifunpfywfvdk@ igwkd@±_H;&wm? uvdef tJ'x D aJ &mufrS usKyfqENazmfxwk rf ,fAsm/
uuspfusvdk@igwdk@cH&wm æ 'gqdk æ vlowf
vdkifpifudk 'if;wdk@&oGm;=u+yDaygh æ rJu'fjym; ay;&rJhwm0efu cifAsm;
tawG;p tjywfrSmawmh tdrft0udk wm0ef/ qENðy+yD; rJy;kH xJ a&mufatmif
jyef a &muf a eonf E S i f h ZeD ; onf u qD ; óud + yD ;
ar;&S m ygw,f ? ‘tuk d aeraumif ; bl ; vm; æ xJ&h rSmu u|efawmhwm0ef/
pufxJrSm b,foleJ@ pum;rsm;cJhovJ? xrif; (Duty is Duty) ayghAsm
pm;awmhrvm; æ a&csdK;tHk;rSmvm; ’
178
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
af jrmufa&;
vwG
wk
trsK;d orD;b0

E+i
d ;f
rJh
arwWm
rapmjr
owif;rD'D,mawG wck+yD;wck ajymif;um ajy;p&mvJ ajrr&Sd/ ay;p&mvJ aiGr&Sdjzpf=u&vkd@
owif;awGukd em;axmifaerdw,f? Armjynf wkdif;wyg;ukd ajy;jyefawmhvJ rw&m;tEkdifusifh
ta=umif; 0rf;omp&m pdwfcsrf;omp&mqkdvkd@ vkyfcukdav#mhay;/ vlukdzrf;+yD; 'kuQa&mufaewJh
wcgrSr&SdchJygbl;? pdwfqif;&Jp&m/ 0rf;enf;ausuGJ ae&mukdyJ twif;jyefykd@/ rdef;uav;awGusawmh
p&mawGyJ xyfqifx h yfqifh wk;d vk@d om vmygawmh jynfhwefqmb0a&mufukef/ tdrfazmftjzpf vkyf
w,f? jyefawmhvJ tdrf&Sifu ta=umif;trsdK;rsdK;jy
wjynfvHk;rSm&SdaewJh vlrsKd;aygif;pHk jynfol ypPnf;ckd;w,fpojzifh æ pojzifh pGyfp+GJ yD; rw&m;
w&yfvHk;[m EkdifiHa&;/ pD;yGm;a&;/ ynma&;/ ±kdufESufn‡Of;qJ/ aemufqHk; rD;±_dŒ towfcH&wm
use;f rma&;/ vl@tcGit hf a&; qkid &f m qkid &f mawG[m txd =um;&awmh &ifurGJ wwf emusnf;cHpm;&/
csKd@whJ ysufpnf;aeum 'kuQyifv,fa0ae&w,f? a=uuGJ&ygw,f?
txl;ojzifh ykdqkd;wmu ukd,fhaoG;csif; atmf æ jynfolawG? jynfolawG&ŒJ b0[m
om;csi;f vlrsKd ;pka'oawGudk xk;d ppfqifwt hJ cg ppf =umavqkd;av? qif;&JwGif;eufavygvm;?
vufeufypPnf;awG &duQmawGutp vkdtyfr_ twdwfukd ar#mfrSef;vkdufawmh æ
tm;vHk;ukd o,fzkd@ twif;tm;"rR zrf;qD;+yD; twdwf&J@t&dyf[m r_ef0g;ae&mu w
“ay:wm” tjzpf ±Gmom;awGudk tEkid u f sihf ac:,l jznf;jznf;eJ@ =unfvifjywfom;vmw,f? [kdw
vkyftm;ay;ckdif;w,f? rEkdif0efukd xrf;ckdif; o,f csdef om,ma±$jynf xlaxmifcJhwJhumv/ vGwf
ckid ;f vk@d vrf;c&D;rSm roGm;Ekid f rvmEkid /f ro,fEidk w f hJ ajrmufa'o awmfvSefwhJ jynfolawGe@J jynfol@
tcg ±ku d Ef u
S n
f O‡ ;f qJ+y;D aemufq;kH ypfowfwmawG/ wyfrawmfom;awG[m ig;eJ@a&yrm aysmf±$ifpGm
±GmawGa&muf&if trsKd ;orD;rsm;tm; }uD;i,fra±G; vufwGJ+yD; ysKd;}uJ/ ysdK;E_wf/ aumufpkdufeJ@ vkyf
apmfum;usif;}uHwmawG/ jynfolw&yfvHk;[m aqmifchv J kd@ jrpdrf;a&mifv_dif;xaewJh pyg;cif;awG
179
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

[m ,drf;EG@J vSyvkd@ aeawmhw,f? twl cyfjyif;jyif;±kdufcwfvmwJh tat;'%fukd


aqmif;&moD aiGva&mif jzmqif;aewJh }u@H }u@H c&H if; awmfveS w f hJ ol&aJ umif;rsm;&JΠpdw"f mwf
nwnrSmaygh? us,fjyef@nDnmwJh wvif;jyif}uD; awGukd csD;usL;*k%fjyK/ twk,kavhvmp&mrsm;
&JŒtv,f/ a±$0ga&mif aumufv_difyHk}uD;awG&JŒ tjzpf awmfvSefwhJ jynf olrsm;eJ@ pum;vufqHk
teD; nDi,fnDri,f/ armifr,fawGe@J rdbrsm;yg uscJhzl;w,f?
rusef cspf=unf&if;ESD;pGm 0kdif;zGJ@pum;ajymcJh=u vGefchw J hJ ESpf (50) ausmaf vmufu ysO;f rem;
w,f? &ufpuf,kwfrmvSwhJ ya'o&mZf ajr&Sif c±kid f ygwu D eG zf &ifh usi;f y &m yGcJ if;}uD;qDo@dk jcLoH
pepfukd qef@usif wkduf ckduf&if; pnf;vHk;nDnGwf wnHnHeJ@ vSnf;,Of u av;awGpD;+yD;/ waysmf
vmwJh v,form;xk }uD;[m xGefwHk; wkdufyGJ ukd wyg; yG=J unfha&mufvm wmawGukd jyefvnf jrif
qifEGJwJhtcg t±G,f eJ@rr# wnf=unf&J0HhpGm a,mifaerdw,f? aemuf wae@ae@vnfcif; wvif;
wyfO;D u yg0ifwu dk cf u
dk f &if; usq;kH cJ&h &SmwJh tvH xJrSm pyg;avS@&if;/ pyg; ,yf&if;eJ@ nu=unfhchJwhJ
ukid v
f ,forl av; ‘ol&J arG ; rd c if ” (qk d r l [ ef
“arG
aumif; raqmif;wif’&JŒ obif) jyZmwfwu dk av;
ta=umif; æ ukd pm;jrKef@jyef&if;eJ@ qlnH
tzdESdyfcH jynfol aeawm@w,f?
w&yfvHk;b0vGwf tJ'D “arG arG;rdcif ”
ajrmufa&;/ 'Drkdua&pD qkdwhJ jyZmwfwkdav;[m
a&;/ +id r f ; csrf ; a&;wk d @ wem&DyJ tcsed =f umw,f?
twGuf wkdufyGJ0if&if; ol&@J xl;jcm;csufu Zmwf
usqH k ; cJ h & &S m wJ h ‘ awmf vrf ; tprS t qH k ; txd
vSefwJh trsdK;orD; ol&J aw;oDcsif;awGqkd+yD; [ef
aumif; rcifopf ’ &JŒ trlt&meJ@ aygif;pyfum
ta=umif; æ o±kyfazmfw,f? pum;
pwmawG ajymqk&d if; a±$0ga&mif aumufvid_ ;f vHk;0rajymbl;?
yHk}uD;tay:u “awmfvSefa&; vrf;c&D;uawmh 'DZmwfvrf;av;[m a&S;uacgryHkjyif
r+yD;qH;k ao;wJh 'Dtcsed f cgrmS av »» wk@d &aJ bmfawG wckudk rS;D +yD;vkyx f m;wmygy?J t"dym` ,fu 'Dvydk g?
rSef;ar#mfxm;wJh » atmifyef;ukdvJ » vSrf;um “[kdwkef;u ajrewforD; wyg;&Sdw,f? a&ewf
aeqJay » vGr;f &pfwhJ &Jabmftaygi;f av » opPm om;wyg;eJ@ arwWmr# aygif;zuf=u+yD;aemuf om;
"dÏmef +rJcidk =f uap » » ” qkw d hJ om,m +idrahf nmif; wyg;xGe;f um;cJw h ,f?‘tefw;D &mhpf ’vk@d ac:w,f?
wJh ukdomat;&J@ ykavGoHav;[m oif;ysH@}udKif 'Dom;awmf t±G,fa&mufvmwJhtcg b,fvkd
avSmufwJh aumufoif;&eH@ av;awGeJ@twl &efolrsKd;ukdrqkd ,SOf+ydKifwkduf&if (r,fawmfajr
axG;vHk;&pfywfvkd@ a&muf&Sdvmygawmhw,f? ewforD;&JΠtultnDe@J ) om;awmfu tEkdif&cJh
'Dtcku d f oif;ysŒH ysŒH &eH@av;rsm;ukd tm;yg; wmcsn;f yJ? 'Dta=umif;ukd aumif;aumif;odaewJh
w& ±SL±_duf&if; vGrf;armzG,faumif;vSwhJ ykavG &efolawmfwOD; ( [musLvD ) [m &eftaygif;ukd
oHav;ukd cHpm;aerdcu dk rf mS yJ ajrmufjyefavn‡i;f eJ@ atmifjrifr&_ vk@d 0ifºh um;aewJh om;awmfudk (rdcif
180
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

ajrewforD;eJ@ uif;uGmaewJh tcsdefukda±G;+yD;) ppf


wku d af wmhw,f? r±_rvSe@J ppf±;H_ cJ+h y;D om;awmf[m ajy;p&mvJ ajrr&S d/ ay;p&mvJ
&efol ( [musLvD ) u yifv,fjyifxJ ukdifayguf aiGr&S djzpf=u&vk d@ wk dif;wyg;uk d
csvkdufwmukd cHvkduf&w,fwhJ ? ”
'DOyrmukd,l+yD; &Jabmfwkdif;[m rdcif ajy;jyefawmhvJ rw&m;tEk difusif/h
ajr}uD;eJ@tvm;o¿mefww l hJ jynfovl xl }k uD;ukd vkyfcuk dav#mhay;/ vluk dzrf;+yD;
rypfy,f&bl;? ypfy,f&if ppf±_H;r,f? &efolukd
tEkid rf wku d Ef idk bf ;l vk@d ygwu
D ynmay;xm;wmyg? 'kuQa&mufaewJhae&muk dyJ twif;
'D acgryHkjyifukd jrefrmr_jyK+yD; “ arG;rdcif ” jyZmwf jyef y k d @ / rd ef ; uav;awG u sawmh
wkdav; ay:vmcJhwmyg? 'D jyZmwfukd vlxl}uD;u
od y f o abmusw,f ? Zmwf v rf ; &J @ tqH k ; rS m jynfw
h efqmb0 a&mufuek /f tdraf zmf
qkdxm;wJh oDcsif;tykd'fav;ukd olwkd@wawG &vm tjzpf vkyfjyefawmhvJ tdrf&Sifu
+yD; oH+ydKifqkdae=uw,f?
“ T toGif » igwkd@wGif » vlxkyJ arG;rdcif ta=umif;trsdK;rsdK;jy ypPn;f ck ;d w,f
» av;pm;cspf c if » ruif ; uG m atmif y if » pojzifh ------
vlxktusKd;ukd » o,fykd;Ekdif&if » b,fawmhrS
r±_;H Ekid f tqH;k wkid af tmifyif » igw@dk rcd if » xm0pOf
» vlxkyif »» ” wJh?
tDtcsdefrSm b}uD;ndK[m vufzuf&nf
=urf;ukd r_wfaomufvkduf/ wufnDvufnD pyg;
avS@ae=uwJh &JabmfawGe@J ±Gmom;awG (vlxak wG)
uk=d unfv h u dk ef @J yw
D ad wGjzma0aeygw,f? watmifh
avmuf=umawmh “ nuyG=J unfw h m arG;rdcifuk d
=unf&h if;eJ@ igph w d x f rJ mS wckay:vmwm&Sw d ,fuG ”
vkd@ tarjrukd vSrf;ajymvkdufawmh tarjru
“ bmrsm;vJ ukdnKd&ŒJ vkd@ jyefar;vkdufw,f?”
“ igpOf;pm;rdwmu 'DvkduG/ om;awmf[m r,f
awmfukdvJtm;ukd; ukd,fhukd,fwkdifuvJ }udK;yrf; “vlxk[m » orkdif;zefwD;olyg » vlxk[m
tm;xkwf&if ykdaumif;rSmyJ ” vkd@ ajymvkdufawmh » ol&Jaumif; » rSefaywm » » ” wJh? 'gwif
tarjruawmh +yHK;+yD;=unfhaeygw,f? 'DyHk&dyfukd bmutHk;rvJ? quf+yD; ay:vmwmuawmh æ
wajrŒajrŒ jyefvnfjrifa,mif aerdygw,f? “ jynfæol æ nD nm æ tm;pkumraoG
vGrf;armp&m twdwfu yHk&dyfawGukd æ wkduf=ur,fav æ atmifoajyyef;[m æ
jyefvnfjrifa,mifaerdckdufrSmyJ pm;yGaJ y:&Sd uuf jynfolawGom æ rkcsjref;&rSm æ ”
qufxJu atmifjrifcef‹jim;vSwJh awmfvSefwJh
aw;oDcsif;oH[m ay:vmygw,f? rapmjr
181
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

0
f wK̂&n
S f
u
tcef;q

,cifvrS tquf

182
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

'gh t jyif v m;? usKyf a wG @ wmawmh w,f? 'gu tjrnf;oabmavmuf &Sdygao;


tr_u d yf ;Hk E_u
d +f yD; ta[mif; tjrif;aumufwo hJ el @J / w,f ? bmæw±k w f j ynf o G m ; tvk y f v k y f & if ;
olawmif;pm;tzG@J awG/ bde;f pm;awG/ bde;f a&mif;wJh }uD ; yG m ;csrf ; omwJ h o l b,f a vmuf r sm;ovJ
olawGaygh? olawmif;pm;tzGJ@qkdwm tzGJ@vkduf [kwv f m;? usKyfvJ ar;=unfch yhJ gw,f? wa,muf
vm/ trsm;pku uav;awGaygh? uav;awGukd avmufawmifrS emrnfemreJ@ ajymEkid af vmufol
tawmif;ckid ;f / vl}uD;vifr,m;aiGawmif;ckid ;f olu r&Sdao;bl;? tdrfukd aiGjyefykd@ay;Ekdifolu wòr@vkH;
ykdufqHodrf;/ olwkd@vifr,m;u vrf;cGqkHuae 3 a,mufavmufy J &Sdw,f? trsm;tm;jzifh
uav;awGukd apmifh&if; vufzuf&nfaomuf aecif;tvkyv f yk vf udk =f u/ nus rl;+yD; aomuf=u
vkud f rke@f pm;vku d ef @J ? aiGawmif;vk@d yku d qf aH umif; &rf;=u? 'grSr[kwf um&mtkdauqkd=u/ bdvd
aumif;r&&if uav;awGudk rn‡mrwm ±ku d v f u dk f ,ufxkd;=u? 'grSr[kwf raumif;wJh rdef;rysuf
=u/ ESufvkduf=ueJ@? b,fuvm olwkd@om;orD; uav;awGe@J aysmyf g;=u? aiGr&bl;r[kw/f &w,f?
[kwv f rd rhf vJ? ck;d vmwJh uav;awGvm;/ bmvm; 'gayrJh tJovkd okH;ðzef;ypfwmeJ@ jyefp&maiG
awmh usKyfb,fodrvJ? jrifchJ&wm =um;cJh&wm awmif r&SdwhJ aumifawGcsnf;yJ?
ukdyJ ajymwm? usKyf&J@wlvm;? olvJ bmxl;rSmvJ? 'Dykwf
bdef;jzLorm;csif; wl&ifawmif Arm xJu 'Dy/J twlwle@J tElElyJ aerSmaygh? 'ge@J usKyf
bde;f jzLorm; tqifeh rd o hf wJ?h w±kwjf ynfbufrmS vJ olaeaumif;+yDqkdwm =um;wmeJ@ vSnfh jyefchJ
ArmjynfuvmwJh ukvm;awGvJ trsm;}uD;yJ? wmygy?J ol@aemuf qufvkdufae&if aiGu ukefOD;
olwkd@xJu wcsKd@u tqifhjrifhowJh? um;awG rSm? tjyefrSmawmh vG,f*s,fvrf;bufu vSnf
qdkifu,fawG a&$}uKd;awG/ rdef;rawGqkdvJ a&$awG hjyefchJwmav? 'ga=umifh 'DoabFm pD;jzpfwmaygh?
oD;aewmyJwJh? aewmxkdifwmvJ ArmawGvdk usKyfpD;vmwJh tacgufrSyJ oabFmu
pk w f p k w f jywf j ywf r [k w f y J oyf o yf & yf & yf / usyfvkdufwm vGefyga&mAsm? vlawGukd iydicsOf
om;om;em;em;wJh? vlwkdif;awmh r[kwfbl;? odyfovkd usyfnyf+yD; vkdufae=u&w,f? tay:
w±kwfjynf twGif;ykdif;txd oGm;vm+yD; bdef; qkH;xyf usKyfwuf=unfh+yD;+yD? rkd;uvJ &Gmaeawmh
a&mif ; Ek d i f w m ol w k d @ yJ w J h ? rd & if v J ES p f } uD ; eJ @ tay:xyfu trk;d tumr&Sed @J / rk;d vkw H hJ ae&mav;
ao'%fcH&&ifvJ olwkd@yJaygh? ArmawGuawmh uvJ rjzpfpavmuf?tJ'DrSmawmif vlawG jynfh
vrf;ab;rSm vljrifraumif;atmif/ odomatmif aewmyJ? tv,fxyfuawmh ae&maumif;aygh
v_y&f mS ;=u? bde;f jzLav; rjzpfpavmufa&mif;ay;/ Asm? ±kyfjrifoH=um;uvJ Zmwfvrf;acG xkd;jyae
xkd;ay;? Armbdef;pm;awGvJ bmrSrwefwmav; awmh tv,fxyfrSm vlawGykdrsm;wmaygh?
awG/ tvpfokwf=u/ ckd;=u? rdoGm;vkd@ ±kdufwm bk e f ; }uD ; wyg;uawmh ±k y f j rif o H = um;
ESufwm cH&&ifvJ 'DArmawGyJ? tJ'DbufrSmu ab;wnfw h nfrh mS ae&m,lxm;w,f? oluawmh
olckd;/ cg;ykdufE_dufqkd taotaus ±kdufypfwm? Zmwfvrf;=unfhvkd@ r&ygbl;? oleJ@u ab;wkduf
'Denf;eJ@ olrsm;wkdif;jynfrSm ukd,fhtrsKd;om; *k%f jzpfaewmukd;? toHawGawmh =um;ae&rSmaygh?
oduQmawG us+yD;&if; usaewmavAsm? 'umwa,muf ole@J pum;awG ajymae=uw,f?
awmfyg+yDAsm? 'Dta=umif;awG rajym w&m;pum;awG aerSmaygh? 0gwGif;}uD;rSm ta&;
csifygbl;? usKyfodwmuvJ enf;enf; &Sdygao; ay: udpP&Sdvkd@ xGufvm&wJh bkef;}uD;eJ@wlw,f?
183
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

&[ef;rdb wa,mufa,mufrsm; tonf;toef awG aowWmawGcs+yD; ukd,fykdiftdrfusaewmyJ?


jzpfvkd@vm; rodbl;? 'kwd,xyfrSm oabFmay: oyfoyf,yf,yf jyifqif+yD; ae&m,lxm;vkduf
cif;zkd@ zsmawGcif;xkdifoluxkdif? ol@vlwef;pm; wmrsm; æ æ æ æ æ æ?
tvkduf/ wcsKd@uvJ tcif;awG aumif;aumif; · · · · ·
rGefrGefeJ@/ wcsKd@uvJ xrif;csKdifh}uD;i,feJ@? wcsKd@
uvJ yvyfpwpfpawG cif;xkdifvkd@? aysmif;zl;ðywf “a[h æ rif; cifarmifwifh r[kwv f m;?
wkd@/ iSufaysmoD;wkd@yJ pm;ae=uwm? [aumif}uD; rifhukd rawG@&wm =umygayghvm;
xrif;u 0,fpm;&if waxmif axmifh uGm? ausmif;uwnf;u uGo J mG ;vku
fd =f uwm? rif;
ig;&m? oabFmcxufawmif aps;}uD;ao;w,f? rEWav;rSm um;yGJpm;vkyfaewm =um;ygw,f?
usKyfawG@&wmawmh xrif;xkyaf wGuvJ t&ifu igvm; tck r EW a v;uk d tvk y f a jymif ; rvk d @ ?
vkd zufe@J xkyfxm;wJh xrif;xkyfawG r[kwfawmh 'ga=umifh aowWmawGutp ighypPnf;awG o,f
bl;AsKd@? toifhvkyfxm;wJh wcgokH; xrif;Al; vmcJhwm rif;jrifwht J wkdif;yJ? odyf r[kwfvSao;
tjzLav;awGeJ@? ygbl;uGm? ckrS 'kpcef;rSL;yJ
w±k w f v k y f w l a wG a[haumif tusôcsdwrf mS igh,el D jzpfao;wmqkdawmh?
awmif ay;vku d w f ,f? igah e&m us,w f ,fav?
vG,fawmh vG,fwm azmif ; csd
w x
f m;wm rif ; rawG ‹bl ; rif ; ae&m r&S d & if igem;
ayghAsm? 'gayrJh 'gawG vm;? ighbmvJqw dk m rif; aocsm vmcJ h y gvm;? atmf æ
u zufavmuf usef; 'kw, d xyfrmS vm;? rif;u
rma&;eJ@ rukdufnDbl; -unfO h ;D vk‹d ajymvku d &f w,f? rif; ±kyf&SifawG bmawG 0go
vk@d vlwa,muf ajym rjrifvm;? igh&mxl; wHqy d f awGygwJh emygawmh tv,fxyf
aeoH=um;vkduf rSmqkad wmh w,fvaD A;&Si;f
&w,f? usKyf a wmh &J,e l aD zmif;ukd igtaotcsm csdwf =unfhvkd@ &wmaygh? ae&m
tv,f x yf r S m zif xm; wm? us,w f ,fqw dk mu ypPn;f
xk d i f p &m wae&m rsm;awmh ukd,fhbmom
awmh &yg&J @ ? bmrS 'D v k d y J jyif q if a e&m,l
cif;p&m rygwmeJ@ ykqkd;av;wxnf cif;xkdif vku d &f wmyJ? uk, d yf idk u
f m;r&Sad o;awmh oabFmeJ@
xm;vkdufw,f? vku d cf &hJ wm? oabFmay:rSm 'Davmufawmh tcGihf
atmuf x yf v m;? atmuf x yf u yk d ta&;,l&rSmayg?h b,fov l majym&Jom; rSwv f @dk ?
awmifq;dk ao;? ukeaf wGuvJ rsm;? oabFmapmifh b,folvmajym&JwmrSwfvkd@ qkdayr,fh
&JawG&J@ tcef;uvJ&Sd? vufzuf&nfqkdifvJ &Sd/ vmajymwJah umifu &Sad o;w,f? uk, d u
f &Jt&m
tdrfomawGvJ &Sdawmh ykd+yD; ae&musyfovkd jzpf &Sq d adk wmh oabFmapmifh &Jtcef;em;rSmyJ ae&m,l
aew,f? oabFmapmifh &JawG&ŒJ tcef;em;rSmvJ xm;vkdufw,f? ukd,fhtcsif;csif; uyfaeawmh
rdef;rawG trsm;pkqkdawmh usKyf0ifxkdifvkd@ roifh aumif;w,f r[kwfvm;? 'gawmif rtlrvnf
awmfbl;av? tJ'Dtcef;tjyifem;rSmvJ &Jt&m&Sd aumifu ygao;w,f? &Jom;±kd;±kd; wa,mufyg
wa,mufu ae&mtus,f}uD;,l? olykdif ypPnf; uGm;? ighem;vm+yD; cifAsm;u 'Dae&mrSm bmvkd@
184
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

'gavmuftus,f}uD;æ? 'ge@J igu ol@pum; qkH; ±kyfuav; oem;urm;eJ@? t0wftpm;awGu


atmif rapmifhvkdufygbl;? a[haumif? tusôcsdwf pkwfjywfaewmyJ? olwkd@eJ@twl t0wftpm;
rSm igh,leDazmif;csdwfxm;wm rif;rawG@bl;vm;? cwfvwfvwfeJ@ tzkd;}uD;wa,mufvJ uyfyg
ighbmvJqkdwm rif;aocsm=unfhOD;vkd@ ajymvkduf vmw,f?
&w,f? rif;rjrifvm;? igh &mxl;wHqdyfawGygwJh igvJ rsufpd±_yfwmeJ@ rif;wkd@ wjcm;
&J,leDazmif;ukd igtaotcsm csdwfxm;wm? &J ae&m oGm;&Smygvm;vkd@ tomt,m ajym=unfh
t&m&Syd u J mG ? 'Dt&nfawGjrifv@dk ig aoaocsmcsm vkdufw,f? wjcm;ae&m &SmwmyJ? b,frSmrS
jyifqifxm;wm? a[m[kdu ighaowWmukd =unfh ae&mr&Sdkvkd@ qkd+yD; 'Daumifu cHajymaew,f?
vkdufOD;? wifhvGif-'kpcef;rSL;/ csrf;jrompnf/ ±kyfuvJ tod^m%fr&SdwJh vlrkduf±kyfrsKd;? igvJ
rEWav; æ vkd@ pmvkH;eDeJ@ tuste a&;xm;wm? a':yGvm+yD; a[haumif/ vlvkdajymaewm/ rif;
rif;odwJh twkdif;yJ? igu ausmif;rSmuwnf;u vlpum; em;rvnfb;l vm;qk+d yD; cyfxefxefav;
pepfwus oyfoyf&yf&yf aewwfwJhaumif? a[mufypfvkduf&w,f? 'gawmif 'Daumifu
'D&oJ m;vJ usaemfrodvkd@ygq&m/ t&yfom;rSwf ayuyfuyfvkyfaewkef;? olwkd@e@J twl wG&J yfaewJh
vkd@ bm&,f-nm&,f awmif;yef/ tav;jyK+yD; vl}uD;u “vmyg ighwl&,f æ 'kd@ aemufwacguf
cyfukyfukyf jyefxGufoGm;av&J@? ae&m xyf & S m =unf h a o;wmaygh v k d @ qG J a c:rS
'DaumifawGu oabFmapmifh&Jqkd+yD; 'Daumif ygoGm;w,f?
oabFmay:rSm Akv d vf yk af eus aumifawGavuGm? &Jt&m&Sdayr,fh odyfawmh rpm;omyg
ynm&nf odyrf jrif/h todpw d "f mwf tqift
h wef; bl;uGm? &oifhoavmufawmh &wmaygh? 'gayrJh
r&Sdawmh olwkd@tcef; oGm;=unfhygvm;? ae=u ighrdef;ru avmb}uD;w,fuG? olu csufcsif;
xkdif=uwm ypPvuQwfy?J &Jcef;qkd+yD; rdef;uav; ol a X;jzpf c sif w m? wk d u f e J @ um;eJ @ csuf c sif ;
awG w±ke;f ±ke;f eJ@? olw@dk tcGithf m%mxJrmS olw@kd aecsifwm? ukd,fu ppfwyfu AkdvfrSL;vJr[kwf/
,pfr;l om,maewmqkad wmh igvJ bmrS0ifrajym 'k-&Jpcef;rSL;yJ &Sdao;wm? 'gavmufawmh b,f
ygbl;? &Jcsif;wlayr,fh 'gu olwkd@e,fy,f r[kwf vG,fvdrfhOD;rvJ? igh rdef;rvm;? olu vkdufrvm
vm;? rdef;uav;awGe@J w±kef;±kef;qkdawmh r[kwf ao;bl;avuGm? ig tom;usw,fqkdrS olvkduf
w,kwf Zmwfvrf;awGvJ ay:rSm taotcsmayg?h vmrSmaygh? rifh&J@ um;yGJpm;tvkyf b,fheJ@ae
igu vl±_yf±_yf npfwD;npfywfqkd&if ovJ? rif;wkd@u pD;yGm;a&;orm;qkdawmh wuGuf
raewwfbl;? 'ga=umifh oabFmay:rSm ukd,fht r[kwf/ wuGuf [efusrSmyguGm? rEWav;rSm qkd
wGuf oD;jcm;ae&mav; ukd,fhbmom zefwD;,l awmh rif;eJ@ige@J u jyefawG@=uOD;rSmyJ? tultnD
xm;&wm? 'DtxJ ckeu t&yfom;vifr,m; vkd&if vmcJh? rifhqkd&ifawmh igu wwfEkdifor#
wpkHwGJ 'Dem;vmuyfae=uao;w,f? vGwf&if tultnD ay;&rSmaygh?
0ifxkdif=urvkd@av? òr@ay:uvm;/ awmbuf rif;wkd@igwkd@ ausmif;wkef;u 0kdif;}uKduf
uvm; rodbl;? atmufwef;pm; awGyguGm? cJ h = uwJ h oif ; oif ; &D a v? rme}uD ; oavmuf
=uufjcif;eJ@/ =uufokH;av;aumifu ygvkdufao;? pmawmfwJh aumifrav;? aemufykdif;ol aq;
xrif;awmif;eJ@/ xrif;tkd;awGuvJ ayvkd@ rJvkd@? ausmif; wufoGm;w,f? bm æ q&m0efr}uD;
*sykd;vkdvkd bmvkdvkd taumifyg? rdef;ruawmh jzpf+yD; [efusaew,fv@dk rif;xifaeovm;? olu
185
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

q&m0efr jzpfae&ufe@J 'DcsKyf&@J òr@e,ftD;pDxrJ Sm ig em;rvnfb;l ? ig em;vnfwmu igu vcpm;/


ygw,fav? [kdwESpfu axmufvSrf;a&;awGeJ@ 0efxrf;? zrf;qkdzrf;/ =urf;qkd=urf;yJ?
twl ol@ukd oGm;zrf;awmh igvyJ gw,f? rsufESm vuf z uf & nf a omuf v m;? at; æ
awmh ylwmaygh? 'gayrJh ukd,fhtvkyf0wW&m; qkd vufzuf&nfaomuf qkd&ifawmh vkdufcJhr,f?
awmh bmwwfEkdifrSmvJ? olu ighukdvJ jrifa&m/ rif;aewJh tv,fxyfawmh ig rvkdufbl;? tJ'DrSm
&GHovkdvkd trlt&mjy+yD; ighbuf wcsufav; ppfom;wtky&f w dS ,f? 'DaumifawGawmh ig rawG@
awmif vSnrhf =unfah wmhb;l ? rsuEf mS xm; cyfwif; csifbl;? olwkd@uvJ OD;aESmuf&SdwJh aumifawG
wif;eJ@/ ol jyifqifp&mawG jyifqif+yD; cyfwnf r[kwfbl;? 'kd@ukd qkd;w,fvkd@ rif;ajym&if tJ'D
wnfyJ tzrf;cH+yD; vkdufvmcJhw,f? awmfawmf aumifawGu 'k@d xuf ykq d adk o;w,f? 'DaumifawG
acgif;rmwJh aumifrav;? t&ifuawmh q&m0ef eJ@awmh ig bmjy\emrS rwuf&Jbl;? =unfh
r}uD;aygh? tckawmh axmifxJu trsKd;orD; a&Smifae&w,f? vmæ 'kd@bmom vufzuf&nf
axmifom;? rk@d r@dk jrifah tmif ±kud wf hJ ‘wef;pD;cifped ’f aomuf+yD; a&S;a[mif;aESmif;jzpfawG ajymwmyJ
±ky&f iS uf m;xJuvkd olvJ wef;pD; oif;oif;&Dawmh aumif;ygw,fuGm?”
jzpfcsifjzpfrSmayghuGm? · · · · ·
ol@csn;f r[kwbf ;l ? ig zrf;cJw
h hJ txJrmS
'k d @ ausmif ; om;b0wk e f ; u pmav;ayav; usaemfu ausmif;q&mwa,mufyg?
a&;wwfwhJ wifukd? 'DaumifuvJ 'DcsKyf? aemuf tv,fwef;jyq&m? rEWav;uygyJ? b,frSm
[efwif0if;? olu ausmif;om;tzGJ@eJ@ qufae rEWav;rSm tvkyf&EkdifygvdrfhrvJ? rEWav;rSm
vkd@? aemuf 'kd@u tukd}uD;vkd cifaewJh ukdbodef; tkd;ruGm tdrfruGm/ tvkyf&csifolawGu 'ke@J a';/
}uD;av? olu ±kd;u±kd;eJ@? ol@usawmh oHCmawG wcsKd@u rEWav;om;r[kwfonfhwkdif rEWav;vkd
oydwfarSmufwkef;u 'DudpPrSm olygw,f+yD; pGJ òr@}uD;rSm tajccs aexkdifcsifolawGuvnf; &Sd
csuf&Sdvkd@ zrf;&wm? [kwfr[kwfawmh tao ao;? tm;vk;H u uk, d xhf uf tuyft,yfaumif;/
tcsm ig b,fodyghrvJuGm? oufqkdif&mawGu aiGa=u; wwfEkdif=uolawGrkd@ olwkd@u 'kwd,
odvkd@aerSmaygh? iguawmh ighwm0eft& vkduf òr@awmf}uD;rSm tvkyf&=uonf? ukd,fu 'kwd,
oGm;&wm? òr@awmfom; Zmwdjzpfonfhwkdif/ aemuf+yD; ±kd;±kd;
'kd@òr@u oli,fcsif;a[mif; awGuawmh om;om; rEWav;okd@ ajymif;a&$@av#mufxm;
ighawG@&if tukefvkH; a&Smifukef=uw,f? ighukdrsm; onfhwkdif ajymif;a&$@cGifhusrvm? onfawmh
vufr&GH@ vlowform;}uD;usvkd@? igwkd@ wkdif;jynf av#mufv$mpuULtukefcH/ rsufESmatmufuscH+yD;
wm0ef xrf;aqmifae&wm olwkd@ em;rvnf=u xyfav#mufraeawmh? ukd,fus&m awmòr@av;
bl;avuGm? olwkd@u bmvkd@qlyl aomif;usef;=u rSmyJ at;at;aq;aq; vkyfvmwm ckawmh
ovJ? bmvkd@ qENjy oydwfarSmuf=uovJ? tom;vJ usae+yD ? onf a wmòr@uav;rS m
tpkd;&ukd qef@usifw,fqkdwm acG;av;ckefvkd@ aysmvf J aysmwf wfae+yD? uk, d &f yfu,
dk &fh mG ESihf rjcm;
zkHrx? c±kckef&if tkdifysuf±kHom &Sdawmhraygh? 'gu jzpfae+yD? rEWav; jyefajymif;&rSmyif pdwfylaerd
ig'h \e? b,fvæ dk jynfo'l u
k aQ &mufaewmawG/ ao;onf? 'DrSmu om;r,m;vnf; &ae+yDukd;?
wkid ;f jynfqif;&JaewmawG [kwv f m;? 'gawGawmh 'gayrJh uk,
d Zf mwd rEWav;ukd cspo f nf?
186
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

ausmif;&uf&Snfydwfwkdif; rEWav;okd@ jyefjzpf [efyefawGu t&yfom;awGESifh rwlonfhtjyif


atmif jyefonf? wcgwav om;r,m;yg yg olwkd@ukd,fay:rSm ppfokH;ypPnf;awGu wckr[kwf
onf? wcgwavusawmh uk, d w f a,mufwnf;? wck &S d a e=uonf ? Oyrm-ppf O D ; xk y f v k d r sKd ; ?
jyefwkdif;vnf; p&dwftukeftus enf; wcsKd@u t&yf0wf 0wfxm;w,fqkdayr,fh ppfwH
atmif oabFmESifhom jyefonf? oabFmu qdyfygonfh tusôukd yckH;ay:rSm wifxm;wm
&uf=umvkd@ pm;p&dwf wufwmrSefayr,fh tdrfu &Sdonf? wa,mufwavuawmh ppftusôukdyJ
pm;p&m xrif;[if; tjynft h pkH pDpOf+yD;rS oabFm 0wfxm;=uonf?
ESifh vkdufonf? qkdvkdwmu usaemfhrSm oabFmpD; usaemfu ppfom;awGta=umif; jrifzl;
tawG@t}uKH rsm;+yD; awG@zl;xm;awmh ol
om;? oabFmc&D;ESifh wkd@ukdyJ *±kxm; =unfh
txm us+yD;om;?
wjcm;ol x uf ol w k @
d u acgif; wvk ;
H aerdonf? tuJcwf
' g a w m i f r S omaeonfh *k u d frsKd;/ [efyefrsKd;? olu aerd o nf ? oabF m
oabFmpD;&wm wcg
wcg pdwfysufonf?
a&$aiGawG 0wfxm;onfw h k id f t&yfom;xJu ay:rS m bkef;}uD;wyg;
yg ygvmawmh ppfwyf
oabF m ysuf + yD ; c&D ; a&$0wfxm;onfh rde;f rrsm;uk ad wG@v#if ol@ ESifh &[ef; oHCmrsm;
=uef @ =umaeonf h
tcgrsK;d rSmayg?h 'gx h uf
rsufESmxm;u wrsKd;? ol@xufyk d+yD; .ta&;tcif 2007/ pufwifbm
;ukd jyef+yD;
ykd+yD; pdwfroufrom a&$rsm;wJt h wGuf rp>&pdwf yGm;ae wmvm;? awG;rdjyefawmh pdwf
jzpf&wmuawmh rcsrf;om jzpfoGm;rd
oabF m ay:rS m ppf
'grS r [k w /
f olw k @
d u vG
v
J k @
d b,f o a
l wG rS a&$ onf? usaemfhrsufESm
om;awGw0uf r0wf o if h [ k xif a eonf r sm;vm; rajym tuJ c wf r d o l r sm; &S d
avmuf y gvm+yD ; ol aev#if rsufESmwcsuf
wk d @ ES i f h a&maES m pD ; &
wwf ? ysuf o G m ;onf u k d y if
onfhtcgrsKd;? jrif&vdrhf rnf? usaemfh
'Dwacguf jynfpkd;rkd; oabFm ay:rSmawmh nD 0 rf ; uG J a wmf o l u &ef u k e f p moif w k d u f r S m
ppfom;awG odyfrrsm;? ppfAkdvf wa,muf ESifh a&mufae+yD; ta&;tcif;umvwGif tzrf;cHvu dk f
wyfom; ukd;a,mufavmufom ygvmonf? &onf[k =um;&onf? aemuf+yD; usaemfu i,f
wyfpdyfwpdyf jzpf[efwlonf? ppfAkdvfu touf i,f uwnf;u bke;f }uD;ausmif;rSm OD;yOPi;f awGEiS hf
odyrf }uD;ao;? ole@J twl ol@red ;f rvJ ygvmonf? taygif;toif;jzpf+yD; bkef;}uD;ausmif;rSm aysmf
olw@dk vifr,m;ESpaf ,mufu aowWm}uD;i,fawG wwfolæ? usaemfrdbawGuvnf; &[ef;oHCm
taqmif ta,mifawGESifh pepfwus cif;usif; rsm;ukd =unfnKduidk ;f ±_id ;f +yD; w&m;"rRrmS arG@avsmf
ae&m,l xm;onf? usefwyfom;awGuawmh wwfolrsm; æ?
jzpfovkd ae&m,lxm;onf? tm;vkH;yif t&yf usaemfhukdu qENpGJ jzpfaeovm; ajym
0wfrsm; 0wfxm;=uonf? 'gayrJh olwkd@ ppfom; rjywwf? ppfAkdvfrajymeJ@? ppfom;rdef;rawmif
awGrSef; tm;vkH;u odae=uonfy?J odqkd olwkd@ odyf=unfhr&csif? =unfhav? 'Drdef;ru touf
187
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

cyf i ,f i ,f / ±k y f & nf u rqk d ; / uk d , f v k H ; uk d , f vJ ol@a,musFm;ukd c|jJ yvkduf/ EG@J jyvkduf? oabFm


aygufu cyfawmifhawmifh? 'ghayrJh olu wjcm;ol wpD;vkH;rSm olwkd@yJ ygvmwmusaewmyJ? b,f
xuf olwkd@u acgif;wvkH;omaeonfh *kdufrsKd;/ ol@rS *±krpkduf?
[efyefrsKd;? olu a&$aiGawG 0wfxm;onfhwkdif wyfom;awGu rl;rl;ESifh zJupm;=u
t&yfom;xJu a&$0wfxm;onfh rdef;rrsm;ukd onf? olwkd@tcsif;csif; upm;=uwmyg? b,fol
awG@v#if ol@rsufESmxm;u wrsKd;? ol@xufykd+yD; u olwkd@e@J 0ifupm;&J=urvJ? rl;rl;ESifh upm;=u
a&$rsm;wJhtwGuf rp>&pdwf yGm;aewmvm;? 'grS awmh upm;&if; upm;&if;tjiif;tckHESifh qlnH
r[kwf/ olwkd@uvGv J kd@ b,folawGrS a&$r0wfoifh vm=uonf? b,folrS olwkd@ukd 0ifrwm;&J?
[k xifaeonfrsm;vm; rajymwwf? oef;a&$ ntxd olwkd@ qlqlnHnH qufupm;
orD; r*FvmaqmifrSm pdefawGESifh wukd,fvkH; oD; onf? &Jom;wa,muf tv,fxyfukdwuf+yD;
aeonfukdyJ tm;usaewmvm;?ol@tem*wft vm=unfhonf? olwkd@ zJupm;aeonfvJ awG@
wGuf pdet f yd rf ufawG rufaeovm; rajymwwf? a&m/ wjcm;t&yfom;awGukd ppfaq;ar;jref;wm
rdef;rwa,muf ukefypPnf;awG rEkdif rvkyfyJ jyefqif;ajy;onf? nykdif;rSm vufrSwfppf
reif;ESifh tv,fxyfukd wufvmawmh ppfAkdvf 2 a,muf u tv,f x yf wuf v monf ?
vkyfolu rsuf&dyfjyvkdufonfESifh wyfom;awGu vufrSwfawG ppfzkd@? ppfAkdvfa&m/ ppfAkdvf.rdef;ryg
csufcsif; 0kdif;o,fay;vkduf=uonf? 'gav;awmh apmifwxnfwnf; 2 a,muf+cKHum tdyfae
rqkd;bl;aygh-[k usaemf wcsufawG;vkduf+yD;rS =u+yD? vufrSwfppf wa,mufu“ 'DrSm-'DrSm
ukd,fhtjrifukd jyefajymif;ypfvkdufonf? onf vufrSwfav; wqdwf”[k ajymum&Sdao;/ ol@
aumifawG [efvkyfwmaerSmyg? b,fwkef;u tazmfu ol@vufudk twif;aqmifq h +JG yD; ac:oGm;
'DaumifawG jynfol@tusKd; xrf;zl;vkd@v?J jynfol onf? “rif; 'gavmufnHh&ovm;/ tuif;vJ
awG o mru &[ef ; awmf a wG y g owf a ewJ h ryg;bl;? olwkd@u æ”[k wcsufajymvkdufrS [kdvl
ppfwyf r[kwfvm;? acgif ; yk 0 if o G m ;+yD ; usef w J h t&yf o m;awG u k d
olwkd@xrif;pm;=uawmh wyfom;awG vufrSwf qufppfaeonf?
yg tm;vkH;0kdif;pm;=uonf? [if;xrif;0,fzkd@ enf ; enf ; nOf @ euf v mcsd e f t xd ppf
ppfAkdvf. rdef;ru aiGxkyfay;onf? trSefu om;awG. zJ0kdif;u qlnHaewkef;? usefc&D;onf
wyfom;awG xrif;pm;wmtwGuf ppfAv dk u f om awG tdyfukef=u+yD? ±kyfjrifoH=um;u Zmwfvrf;jy
aiGxw k af y;&ayvdrrhf nf? olw@dk rmS bmta=umif; wmvnf; ydwfvkdufwm =um+yD? olwkd@zJ0kdif;u
&SdrSef;rod? aiGacs;ay;&wmvm; rajymwwf? b,fol@rS *±krpkdufyJ qlnHaomif;usef;wkef;?
naepmxrif;0kdif;qkdawmh ykvif;jym;av;awG zJ±;H_ olawGu ppfAv dk af v;. rde;f rukd “rwif=unf
olwkd@ qGJxkwfvm=uonf? ppfAkdvfu xrif; æ rwif=unf”[k oGm;E_d;+yD; aiG,l=uonf?
odyfrpm;? t&ufaomufvkduf/ [if;ukd jrnf; acs;wmvm;/ ay;wmvm;rod ? awmf = um
vkdufESifh? [if;xyf0,fwkdif; ppfAkdvf. rdef;ru aiG wa,muf v m aiG a wmif ; vk d u f / awmf = um
xkwfxkwf ay;ae&onf? aomufpm;+yD;awmh aemufwa,mufvm aiGawmif;vkdufe@J ?
ppfAkdvfu pD;u&ufav;aomufvkduf? rdef;rukd oef;acgif,H eD;vmcsdefrSm zJ0kdif;u
wGwfwD;wGwfwm ajymvkduf? ppfAkdvf. rdef;ru x&efjzpfonf? ppfom;tcsif;csif; &efjzpf+yD;
188
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

xkd;}udwfrvkdjzpfum qGJ=u/ xdef;=uESifh? wcsKd@ ol@trlt&mu aqmifhºum;ºum;? ppfom;jzpf


c&D;onfawGyif vef@Ekd;vm=uonf? ppfAkdvf. onfhtjyif wyfom;±kd;±kd; r[kwfonfhtwGuf
rde;f ru t&ifE;dk onf? ol@a,musmf ;ukd E_;d vku d +f yD; ykd+yD; rmewuf armufrmae[efwlonf?
tusKd;ta=umif;ajymrS ppfAkdvfu zJ0kdif;&Sd&m wc%t=um usaemfhteD; aemuf+yD;
oGm;um tm;vkH;ukd qJqkd}udrf;armif;/ aemuf+yD; xk d p pf o m;teD ; rS trsKd ; orD ; wa,muf jzwf
zJ0kdif;ukd todrf;ckdif;vkdufrS udpPjywfoGm;onf? av#mufvmonf? awmfawmfu h dk om;om;em;em;
uk,
d ef @J bmrSrqkid b
f J usaemf oufjyif; acsmacsmvSvS trsKd;orD;wa,mufyg? t0wf
wcsuf csvdkufrdonf? 'gavmufe@J qkd awmfao; tpm;uvnf ; wu,f h u k d om;om;em;em;
wmaygh? usaemfvJ pdwfat;vufat; tdyfrnf awmuf a wmuf a jymif a jymif ? txl ; ojzif h
}uHonf? tdyI f raysm?f awmifpOf;pm;/ ajrmufpOf; xk d t rsKd ; orD ; u uk d , f v k H ; uk d , f a yguf tvG e f
pm;ESifh wcgu usaemfvdkufygcJhzl;onfh oabFm xGm;usKid ;f ±krH u tquftayguu f sonf? tvGef
c&D;pOfta=umif; pdwfu a&mufoGm;onf? awmifw h if;onf? onftrsK;d orD;aemufrS vlwpk
xkdpOfu oabFmay:rSm t&yfom; vkdufygvmaomfvnf; xkdppfom;u jrif[efrwl/
wcsKd@ nuwnf;u ae&m,lxm;+yD;om;? 'gayrJh *±kpkduf[efrwl? yxr xkdppfom;u avwcsuf
ppfom;rsm; 'DoabFmESihf vku d rf nfqo dk nfh owif; c|efvkdufonf? aemuf+yd; “rif;uav;u w,f
vnf;&a&m/ reufykdif; b,ft&yfom;c&D;onf acsmygvm;/ w,fawmifhygvm;”[k ajymonf?
awGukdrS vufrSwfay;rjzwfawmh? tapm}uD; onfah emuf rzG,rf &m cyf=urf;=urf; pum;wcGe;f
uwnf;u vufrSwfjzwfxm;olawGukdyif ay; ajymvkdufonf?
rvkdufygbl; vkyfaeI renf;awmif;yefajymqkdrS zsef;ceJ yg;±kdufoH wcsuf =um;vkduf&
vkud cf iG &hf onf? atmfæppfom;awGuawmh tcGihf onf? teD;tem;u vltm;vk;H =um;&onftxd
xl;cHolawGukd;? usaemfu tapm}uD;uwnf;u toHus,fonf? trsKd;ord;u ±kdufonfr[kwf
vufrSwfjzwf+yD;om;qkdawmh 'DoabFmESifhyif yg? ol@aemufu oyfoyf&yf&yf om;om;em;em;
vkduf&onf? ppfom;awG w±kef;±kef;ESifhqkdawmh? 0wfxm;onfh vlwa,mufu ±kdufvkdufjcif;yg?
odwfpdwfrcsrf;om? pdwfav;aeonf? oabFm xkdppfom; rsufESmeD&JoGm;+yD; jyefvnfwkH@jyefzkd@
wpD;vk;H ppfom;awGu w0ufausmaf vmuf ygae vk y f r nf j yKpOf yg;±k d u f v k d u f a om ol u
onf? wcsKd@wavavmufyJ ppf0wfpkHESifh? trsm; “a[haumif æ rif;owdqGv J kdufprf;”
pku t&yf0wfESifhyg? wyfcsif;rwlonfh wyfom; usaemfhteD;u ppfom;rSm bmrS rwkH@
awGvJ a&mygvmykH&onf? ppf0wf 0wfxm;onfh jyef0Hawmh±kHr#ru csufcsif;owdqGJvkduf&onf?
wyfom;awGxrJ Smyif wHqdyfu rwl? “rif;wyf&if; b,favmufvJæbmtqifhvJ?
usaemf wG u f x m;onf h t wk d i f ; ygyJ ? ukd,fykdifeHygwf b,favmufvJ” yg;±kdufolu
jy\emu usaemf h t em;rS m yif pwuf a wmh tqifhqifh ar;jref;pkHprf;aeonf? yg;±kdufcH&olrSm
onf? wyf=uyfvm; bmvm;rod? t&yfom; usaemfxifxm;ovkdyif wyf=uyftqifhavmuf
t0wf aumif ; aumif ; rG e f r G e f 0wf x m;ol om &Sdygonf? aemufqkH; yg;±kdufolu “'gæ
wa,mufu t&yfom;awG txl;ojzifh rdef;rysKd igEh rS uGæ rif;wk@d Avdk u
f dk igq
h aD c:vmcJph rf; æ rif;yg
av;awGukd vkduf=unfh&if; [efa&;jyaeonf? jyefvu dk vf mcJ”h [k trde@f csvu dk of nf? t&yfom;
189
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

awGu 0kdif;=unfhae=uojzifh olwkd@tcsif;csif; uGrf;,m a&mif;olaumifrav;u rdef;uav;vkd


=um;rSm jy\em qufajz&Sif;rnfhykH aygufonf? 0wfxm;I ol@nDrjzpfolu a,mufsm;av;vkd
usaemf v J 'D v k d u d p P r sKd ; quf r =unf h v k d o jzif h 0wfxm;onf? a,mufsm;&Smav;vm; rodyg?
xkdtem;rS cGmvmcJhonf? pdwfxrJ Sm tawG;prsm; olvJ a,mufsm;&Smav; jzpf[efwlonfhwkdif
æ wu,fvkd@ yg;±kdufcH&olu wyf=uyfr[kwfbJ ol@trenf;wl tawmfuav; vSonf? *sif;
ppfAkdvfjzpfaev#ifaumæ 'Djy\em b,fvkd abmif;bD0wfxm;+yD; tusôtuGufuav;ESifh
jzpfrnfv?J tu,fI yg;±kdufvkdufolu usaemf jzLjzLacsmacsmav;? Zmwfvkdufrif;orD;uav;
xif x m;ovk d Ak d v f t qif h x uf }uD ; aomol usaeygonf? trjzpfolu ol@nDrukd uGrf;,m
r[k w f v #if a umæ æ ol w k d @ jy\ema=umif h r,map&yg? ol@ukd,fwkdif uGrf;,m,m+yD; nDr
usaemfhrSm [kdawG; 'DawG;ESifh tacsmufwkduf pdwf jzpfolu rkef@yJom;a&rsm;ukd ula&mif;vkduf/
qif;&Jae&ygonf? uGrf;&Gufuav; n‡yfay;vkduf vkyfay;aeygonf?
xkdpOfu olwkd@wGif armif
usaemf p D ; vmcJ h a om wa,muf v J &S d
oabFmwGif vufzuf zsef ; ceJ yg;±k d u f o H w csuf onf? xkdarmif
&nfqidk /f xrif;qkid rf sm; =um;vk duf&onf? teD;tem;u vltm;vkH; uav;u cyf
ygovkd tay:xyfwGif awmifhawmifhESifh
uG r f ; ,mqk d i f w qk d i f =um;&onftxd toH us,fonf? trsKd;ord;u a,musFm; +yDo
ygvmygonf ? uG r f ; ±k u d of nfr[kwyf g? ol@aemufu oyfoyf&yf&yf olyg? olwkd@armif
,mqkid af b;wGif ae&m u ab;u&yf
enf;enf; acsmifojzifh om;om;em;em; 0wf xm;onf h vl
w a,muf u =unf h a evk d u f ?
usaemf xkdtem; 0if ±k u d vf ku
d jf cif;yg? xk pd pfom; rsufEmS eD&oJ mG ;+yD; awmf=um [kdem;
xk d i f v k d u f y gonf ? 'D e m; c%xG u f
usaemfh t&if a&muf jyef v nf wk @
H jyefz k @
d vky frnf jyKpOf yg;±k u
d f oG m ;vk d u f / jyef
aeESifholrsm;rSmvnf; vk u d af om olu vmvdkufESifh?
awmol awmif o m; olwkd@u
rsm; jzpfojzifh usaemhf rEWav;u jzpfykH&
ukd ±kd;om;pGm ae&mwae&m =unf=unfjzLjzL onf ? nD t r 2 a,muf o}uF e f w G i f ; rS m
ay;ygonf? olwkd@rSm opftiSm; ckwf&aom oabFmESihf aps;a&mif;rvku d b f J rEWav;o}uFerf mS
opfckwftvkyform; wl0&D; 2 a,mufjzpf+yD; &yf u G u f r¾myf x J b,f v k d a&upm;rnf /
wljzpfwlrSm apmif}uD;+cKHum iSufzsm;wufae b,ft0wf tpm;0wfrnf? o}uFeftutzG@J xJ
&Smygonf? 0if u zk d @ tuwk d u f o nf h t xJ tcsd e f r &vk d @
usaemfvJ pdwf0ifpm;p&m wjcm; bmr# rygEkdifonfh ta=umif;awG ajymae=uonf?
r&Sdojzifh uGrf;,mqkdifokd@ vma&muf0,f=ucsrf; uGrf;,mvmpm;onfhtxJ t&yfom;
=uonfukd tjyif;ajy =unfhaerdonf? uGrf;,m awGomru ppfom;awGvnf; ygonf? t&yf
onf nD t rrS m tawmf u av; vS y gonf ? om; vli,fawGuvJ uGrf;,monfnDtrukd
190
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

yk d ; ovk d yef ; ovk d &d o J h o J h pum;/ tajymif ajymjyae=uavonf? ckeu uGrf;,m vmpm;
tavSmifpum;awG ajym=uonf? ppfom;vli,f =uaom ppfom;vli,fav;awGESifh ol@trukd
awGuawmh ykd±kdif;onf/ ykd=urf;onf? vlysKdtysKd aemufajymifonfhudpPta=umif;jyKI &efjzpf
obm0rSm ppfom;p±kdufawGyg aygif;vkdufawmh =uwmjzpfrnfqkdonfukd aA'ifrar;bJ usaemf
yGu
J em;axmif raumif;vSyg? xkt d cku
d f uGr;f ,m odaeygonf?
qkdifem;okd@ ol@armif jyefuyfvmonf? ppfom; tcsd e f t awmf } uD ; =umrS nD r jzpf o l
vli,fawGu *±krpkduf/ qufvuf pae=uonf? aqmif h a qmif h a tmif h a tmif h trl t &mrsKd ; jzif h
ol@armifu *sKd=unfh =unfhonf? ppfom;awGu jyefvmonf? “[Jhæ b,fvkdwhv J ?J ighukd jrefjref
cyfrmrm jyef=unfhonf? usaemfu &efjzpf=u ajymprf;? igrh mS pdwyf v
l u
dk &f wm aoawmhr,f”[k
rnf xif v k d u f o nf ? ok d @ &mwG i f bmr#rjzpf / trjzpfolu nDrjzpfol a&mufrqkduf qD;ar;
ppfom;awG uGrf;,m&ojzifh jyefoGm;=uonf? onf? “nnf;uvJ =umvkdufwm”
onfudpP usaemfarhavsmhoGm;onf? “=umrSmayghæoabFmay: ygvmwJh
tJ'Daemuf em&D0ufavmuft=um uGrf;,m ppfom;awGu wyfwwyfxJurS r[kwfwm?
qkdifokd@ vlwa,muf tajy;tv$m;a&mufvm+yD; b,fwyfuvJ/ wyf&if;b,favmufvJ? olwkd@
“a[hæcifarvGifeJ@ cifar=uifwkd@/ nDwkd@armif Akdvfu b,folv?J ol@ukd b,frSm oGm;awG@&rvJ
ppfom;awGeJ@ &efjzpfvkd@/ txkd;t}udwfcH&wm t=um}uD; pkHprf;ae&wm? oGm;awG@+yD; usrarmif
uGv J kd@ +yJvkd@/ 'gwifruao;bl;? tck ol@ukd }uKd;eJ@ yg? usrwkd@ukd [kdajym'Dajym ajymwmukd rcHEkdifvkd@
wkwf+yD; zrf;xm;=uw,f? nnf;wkd@ tJ'g vkduf jy\emjzpfwm/ ajz&Sif;ay;ygvkd@ajymawmh Akdvf
=uOD;? olwkd@ ppfAkdvfukd oGm;ajym” [k arm}uD; jzpfolu usrukd aumif;aumif;rGefrGef jyefajym
yef;}uD;ajymonf? nDtr ESpfa,muf rsufESm ygw,f? cifAsm;wkd@armif bmrS rjzpfap&ygbl;?
av;awG i,foGm;=u+yD; vkyfvufptvkyfav; c% ppfaq;pkHprf;+yD; ajz&Sif;ay;ygr,fwJh? 'geJ@
awG ta,mifa,mif trSm;rSm; jzpfukefonf? jyefvmcJh&w,f”
“tr eifaecJhæigvkdufoGm;+yD; ppfAkdvfe@J “[Jh-cifAsm;wkd@armif bmrS rjzpfap&
oGm;awG@r,f” nDrjzpfol a,musfm;&Smav;u bl;omqkdw,f 'kd@armifu uG+J yJaewJhtjyif }uKd;yg
cyfou G of u
G f ol@bmom qk;H jzwfcsucf s+yD; ol@bm twkwfcHxm;&wm r[kwfvm;”
om pdwfjrefvufjref xGufoGm;onf? trjzpfol “igvJ 'gukd ajymcJhygw,f? &efjzpfwm
rSm qkdifukd ypfxm;cJhvkd@r&ojzifh usefaecJhaomf qkdawmh 'g rwwfEkdifbl;wJh? quf+yD;awmh bmrS
vnf; pdwfajzmifh[efrwl? rsufESmav; n‡Kd;us rjzpfap&ygbl;wJh? }uKd;wkwfxm;wmawmh tck
aeonf? “ppfom;awG 'gavmuf trsm;}uD; ajzvkdufyg+yD? &mZ0wfr_rS r[kwf/ ukd,fu bmrS
ygvmcJu h wnf;u jy\emawG wufO;D awmhrmS yJ tjypfvkyfwmrS r[kwfwm? ppfom;qkd+yD; 'Dvkd
vkd@ usrxifaewm? ckawmh ukd,fhrSm jy\emeJ@ vkyfvkd@ b,f&rvJ”
wnfhwnfhwkd;awmhwmyJ”[k uGrf;,m0,fol “nnf;uom 'Dvkd vkyfvkd@ bm&rvJ
awGudk pdwo f ufom&m &vk&d jim; ajymjyaeonf? ajymaewm? vufawG@rSm ukd,fhbufu cHvkduf
uGrf;,mpm;olawGuvJ [kd=unfh'D=unfh tuJ &+yD;+yD? ppfom;eJ@ t&yfom;qkd ukd,fu cH&wJh
cwf&if; ppfom;awGqkd;ykH wkd;wkd; }udwf}udwf bufucsnf;yJ?” trjzpfolu wzspfawmuf
191
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

awmuf qufajymaeygonf? ar;aeonfh ar;cGef;ukd ppfAkdvfav;u ol@bmom


c%t=um oyf o yf & yf & yf 0wf x m; ajz&Sif;jyygonf? “'gu 'Dvkdygæppfwyfe@J yÃdyuQ
aom ±kyf&nfwifhwifhw,fw,f &Sdaom vlw jzpfatmif wrifvkyfwm/ jy\em&Smwm [kwf
a,muf uGr;f ,mqkid o f @dk a&mufvmygonf? uGr;f r[kwf usaemfodvkdygw,fæ'gu usaemfwkd@
,mvm0,fwmr[kwfyg?“usaemfu Akdvfjrifha0 bufu pkHprf;&r,fh 0wW&m;&Sdvkd@yg”
yg”[k ol @ uk d , f o l pwif rd w f q uf ygonf ? “trav;-Akdvf}uD;&,fæusaemfwkd@
nDrvkyfwJholuvnf; “ig ajymjywJh ppfAkdvfu armifu 17 ESpfyJ &Sdygao;w,f? ausmif;om; jzpf
oly”J [k trukd rdwfqufay; jyefyg onf? ±kHru t&ufrajymeJ@/ aq;vdyfawmif raomuf
“Akdvf}uD;&,fæusaemfharmifu wwfao;ygbl;? bm&mZ0wfr_rS r&Sdovkd EkdifiH
toufi,fygao;w,f? ol@trukd pvkd@ aemuf a&;qkw d m bmt"dym` ,freS ;f awmif odwm r[kwf
vkd@ rcHcsifjzpf+yD; &efjzpf=uwmygwJh? usaemfwkd@ ygbl;? oabFmqvif}uD;u usaemfwkd@e@J aqGrsKd;
oabFmrSmvkduf+yD; aps;a&mif;cJhwm =umyg+yD? eD;pyfawmfv@kd usrwk@d 'DoabFmay:rSm aps;a&mif;
ar;=unfhyg? bmjy\emrS r&SdchyJ gbl;? rdef;uav; zkd@ olu t}uHay;vkd@ usaemfwkd@ aps;a&mif;ae=u
awGayr,fh ±kd;±kd;om;om; wnfwnf=unf=unf wmyg? ck w ywf a wmh ol c G i f h , l x m;ygw,f ?
aewm tm;vkH;todyg? usaemfharmifu q,f aemuf+yD; usaemfwkd@ trsKd;awGuvJ ppfwyfxJ
wef;ausmif;om;yg? ausmif;ydwf&uf trawGeJ@ uygæ wyf&if;( )u Akdvf}uD;cspfxGef;[m
tazmf vkdufvmwmyg?” usaemfwkd@ OD;av;t&if;ygæ”
“Ak d v f } uD ; wk d @ u jynf o l @ wyf r awmf ppfAkdvfu acgif;w+idrfh+idrfh em;axmif
r[kwfvm;? jynfolwa,muf bmtjypfrS r&SdbJ aeygonf? tysKdav;awGa&S@ olvJ *kdufxkwf
'Dvv dk yk wf m rawmfygb;l ? Akv d }f uD;ukad wmh usaemf [ef v k y f a ewm ygonf [ k usaemf x if o nf ?
,kH=unfygw,f? usaemhfarmifukd tjrefqkH; v$wf rde;f uav;awGu t=um}uD; ol@armifupd P ajz&Si;f
ay;yg”nDrjzpfolu Zkd;Zkd;ZGufZGuf 0ifajymonf? ay;zkd@ awmif;yefae=uonfukd t&omcH em;
usaemfu om"ka&;onfh “wyfxu J jrwfukdukd” axmifae+yD;rS ol jyefoGm;onf?
rS rjrwfE, G . f p±ku
d u f dk jyefowd&vku d rf d ao;onf? aemuf rdepf 20 avmuf t=umrSm
“ppfAkdvfvkyfoluvnf; wcsuf +yKH; ol@armif jyefa&mufvmonf? rsufESmrSm tnKd
onf ? bmt"d y ` m ,f E S i f h +yKH ; rS e f ; awmh r od ? trnf;awGESifh? enf;enf;yg;yg; ayguf+yJwmvJ
“[kwfuJhæ usaemf ajz&Sif;ay;rSmygæ usaemf &Sdonf? trjzpfol qkH;jzwfcsuf cswmu odwfr
wcsuf ar;csifvkd@vmwmyg? cifAsm;wkd@armif[m qk d ; vS ? ol @ armif oabF m ay: quf & S d a ev#if
Ek d i f i H a &;eJ @ uif ; &S i f ; -ruif ; &S i f ; ? &mZ0wf r _ jy\emu odwfpdwfrcs&? ol@armifukd aiGwcsKd@
uif;&Sif;-ruif;&Sif; usaemf 'Dwcsuf odcsif ay;+yD; oabFmu qdyfurf;wck uyfonfESifh
ygw,f” [k ar;vmonf? ol@armifukd qif;ckdif;+yD; ukef;vrf;u jyefaponf?
“bk&m;a&”[k usaemfu =um;uae oabF m ay:u jy\emrS m xk d r #om
bk&m;wvkdufrdonf? vli,fbm0 trjzpfol ruyg? rsm;r=umrD oabFmay:rSm rSwfykHwifawG
twGuf &efjzpf=uwm EkdifiHa&;udpPeJ@ bmqkdif vkdfufppf=u/ ar;=u jref;=uESifh ±kwf±kwfoJoJ
vk@d v-J [k tH=h ojcif; jzpfro d nf? usaemf pdwx f u
J jzpfaeygonf? rSwfykHwif ppfonfrSm &Jom;rsm;
192
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

omru ppfom;rsm;vJ ygaeonf? tzsuform; onf jynfolawG tvGefpdwfqif;&J=u&ygonf?


awG ygryg ppfaq;wm qkdy?J jynfolawGpD;onfh oabFmay: b,fae&mu bmjy\em xay:rvJ
oabFmay:rSm ppfqifa&;vkyo f vkd vmvkyaf e=u [k pdwfwxifhxifh apmifhae&ygonf? usaemfvJ
ojzifh c&D;onfrsm;rSm pdwfuoduatmifh jzpf=u txl; pdwfqif;&Jygonf? jynfoltusKd; xrf;&Guf
&onf? aeygonfqkdonfh wyfrawmfom;rsm;. ajymjy
'gwifru olwkd@ppfom;csif; rwlonfh v#if ,kEH idk zf ,
G f r&Sad vmufatmif Akv
d u
f s&rf;um;
wyfzGJ@rS wyfom;awG &efjzpfojzifh xkd;=u}udwf r_ukd vufawG@ jrifawG@&I jzpfygonf?
=u? ±kef;&if;qefcwf jzpfum t&yfom;c&D;onf oabFmay:u ckefqif;ajy;vkd@vnf;
awG a=umufvef@w=um; ajy;=uv$m;=u? oabFm r&? xGufajy;&atmifvnf; ajy;p&m ajrr&Sd?
wckvkH; ±kwf±kwfoo J J jzpfukefonf? onfhaemuf ArmwjynfvkH;rSmukdu ppfwyfu }ud;pkd;rif;rl
ppfwyfu ppfc&mwkwfum onfjy\emukd ukdif xm;onf r[kwfygvm;?
wG,fajz&Sif;,l&onf? t&yfom; ESpfa,mufukd · · · · ·
xk;d }uwd ±f u
dk Ef u
S o
f nfh udpw P ckvnf; ay:cJyh gonf?
nOf@eufykdif;wGif ppfom;awG xrif; “ppfAk v d v
f yk of ul vnf; wcsuf+yKH;
oG m ;0,f & m xrif ; qk d i f u a&mif ; ray;ojzif h
yef;uefawG ±kdufc/JG [kduefonfausmuf cyf=urf; onf? bmt"dym` ,fEiS hf +yKH;rSe;f awmh
=urf; yGw J yGJ jzpfymG ;jyefonf? oufqidk &f mu oGm; rod?“[kwu f hJ usaemf ajz&Si;f ay;
=unf h o nf ? xrif ; qk d i f u 'D t csd e f r S m ol w k d @
xrif;qkdif odrf;yg+yD? bmxrif;[if; vufusefrS rSmyg/ usaemf wcsuf ar;csifvk @d
r&Sdyg[k tusLd;ta=umif; &Sif;jyonf? txuf vmwmyg? cifAsm;wk @d armif[m
t&m&Sd ajz&Si;f ay;yku H oif;oif;uav; ar$;onf
[k qkd&rnf? xrif;[if;r&Sdv#if xrif;qkdifu Ek id fiaH &;eJ@ uif;&Sif;-ruif;&Sif;?
&&m[if;ESifh xrif;jyefcsufapwJh? aumif;avpG? &mZ0wfr_ uif;&Si;f -ruif;&Si;f
ajz&Sif;ay;ykH awmfavpG? wjcm;jy\em tao;
av;rsm; oabFmay: [kdae&m 'Dae&m jzpfyGm;cJhyg usaemf 'Dwcsuf odcsif ygw,f”
ao;onf? t&yfom; rdef;uav;rsm; &Sdaom [k ar;vmonf?
ae&mwGif jy\emav;awG ykjd zpfygonf? oabFm
u &Jom;wcsKd@ESifhvnf; uawmufuq jzpfyg
onf? rEkdifrSef;odI &JbufrS tav#mhay;vkduf
ojzifo h m jy\em }uD;xGm;rvmjcif; jzpfygonf? aznG e f @ aqG ( jrawmif )
oabF m ay:u 'D t jzpf t ysuf r sm;uk d 9-10-2008
a0omvDjynf bDv;l 0ifovk[ d ak wmh ckid ;f E_id ;f r&yg?
bDvl;o&JawGygaom avSay:okd@ c&D;onfawG a&S@v quf&ef
vkdufygrdjcif;[kawmh teD;pyfqkH; Oyrmay;csifyg
onf? bDvl;pm;rcH&ayar,fh oabFmay:yg c&D;
193
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
;0wˆ K
+cm
Ek d i f i H & yf

ckŒd vif
&JŒ
c&pfprwf

za&mif;wkid f
(tk d u f , mvef 0 wÎ K wk d )
bmomjyefol - pdefxGef;
ck@d vif[m ausmif;uae tdru f dk jznf;jznf;uav; vrf;av#mufjyefvmw,f? tkduf,mvef
wHig&mG uav; w&Gm&JΠywf0ef;usi&f dS awmifurlpmuav;awGudk jzwfav#mufomG ;rdwhJ tcsed rf mS awmh
ol@ajcvSrf;awG av;wG@J oGm;+yDaygh? ckd@vif&ŒJ rsufpdxrJ Smawmh 'Dae@n[m c&pfprwft}udKneJ@ rwl
ygvm;? ESif;rusao;vkd@ c&pfprwft}udKneJ@ rwlwmvnf; jzpfcsif jzpfrSmygavvkd@ awG;rd&JŒ?
'gayrJh ckd@vif odygw,f? 'Dae@n[m c&pfprwft}udKneJ@rwlwhJ aemufxyf ta=umif;&if;
wcsufvnf; &Sdaeao;w,fav? ol@pdwfxJrSmawmh wkd;wkd;wdwfwdwfav;awmifrS rajym&JwJh
ta=umif;&if;wckyJaygh?
ol[m [kd awmifcsdKifh0Srf;xJu cJykyfa&mifxaewJh yifv,fjyif}uD;ukd vSrf;=unfhvkdufw,f?
jrLawG ydef;ydwfatmif ydwfqkd@aewJh yifv,fjyifay:rSm oabFmqkdvdk@ t&dyfta,mifawmifrS rawG@&
ygbl;? ol@taz tvkyfvkyfaewJh &GufoabmF[m &ufowWwywfrwkdifrD jyefa&mufoifhygvsufeJ@
ckawmh 7 &ufawmif ausmfoGm;cJh+yDy?J
“taz ‘&SJŒwvef’u|ef;pku jyefvm&if rif;zkd@ okd;ausmif;acG;waumif ,lvmzkd@ pDpOfxm;
w,f? c&pfprwfyGrJ wkdifrD wywftvkdrSm rif; tJ'DacG;ukd &aph&r,fuGm”vkd@ tazu olwkd@
194
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

&GufoabFm}uD;rxGufrD eHeufrSm atmf}uD;[pf awmif;wvHk;ukd jrnf;&J@ausmrSm csnfaESmifvkduf


us,f rSwfrSwf&& ajymcJhw,f? w,f? +yD;awmh jrnf;ukdq+JG yD; olawmifay: wuf
'gayrJh tck c&pfprwf t}udKnawmif oGm;w,f? “tckawmh &GufoabFmawG qdyfurf;
a&mufae+yD? ok;d ausmif;acG;rajymeJ@ ol@tazom uyfzkd@ a&a=umif;jyay;aewJh rD;a&mif vHk;0ukd r&Sd
tEW&m,fuif;uif;/ vHkvHk+cHK+cHK jyefa&mufvmzkd@ awmhb;l ”? ol[m ajym&if;eJ@ rD;jywku d u
f dk apmif;iJh
ukdyJ ar#mfvifhae&w,f? ol[m awmifxdyfay:u =unfv h udk w f ,f? “ig za&mif;wkid f rxGe;f csiyf gb;l ”?
rm;rm;rwfrwf}uD;&Sad ewJh rD;jywku d uf dk ar#m=f unfh jrnf;[m ol@pum;ukd em;vnfav[ef acgif;&rf;
rdvkdufw,f? vGefchw J hJ &ufowWwywfavmufu vkduf+yD; a=uuGJ0rf;enf;pGm atmfvkdufygw,f?
t}uD;tus,f jyif;xefvSwJh ajrmufavwcsD rD;jywkud uf dk pl;pku
d =f unf&h if;u ck@d vif[m
ar$@chv
J kd@ rD;jywkdufu v#yfppf0g,m}udK;awG jywf ±kwfw&uf wck owdxm;vkdufrdw,f?
awmufukefw,f? &ufowWwywfvHk;vHk; qdyf cdk@vif[m awmifxdyfokd@ uref;uwrf;
urf;ok@d 0ifvmr,fh oabFmawGtwGuf a&a=umif;jy ajy;wufoGm;awmhw,f? rD;jywkdufa&S@ a&muf
rD;r&Sdawmhovkd jzpfoGm;cJh&w,f? wmeJ@ ol[m wHcg;ukd ‘w'ke;f 'ke;f ’ xkygawmhw,f?
cdk@vif[m tcef;av;&J@ wHcg;ukd rdrd rD;jywku d t f apmifh ‘rpPwm wmhazh’[m rD;jywku d f
bmom wGef;zGifhvkdufw,f? tar[m rD;zkdxrJ Sm xJu ajy;xGufvm+yD; wHcg;ukd tom[=unfh
wawmufawmuf oGm;vm v_yf&Sm;aew,f? vkdufw,f? “a[haumifav; c&pfprwft}udKn
“ckd@vifa& tarwkd@ rD;ar$;zkd@ ausmufrD;aoG; qkw d m at;at;aq;aq;/ +idr+f idro f ufoufav;/
ta=utrGawG r&Sdawmhjyefbl;? rD;zkd rD;+idrf;awmh r*Fvm,l&wmrsdK;uG? ighjzifh vef@zswfoGm;wmyJ?
r,f? wkd@ c&pfprwf za&mif;wkdif xGef;oifh+yD”vkd@ rif;bmudpPrsm; &Sdvkd@vJ”vkd@ ar;vkdufygw,f?
tar[m rD;zkdxJuae tdrfa&S@cef;xGufvm+yD; “rpPwm wmhazh [kdwkef;u rD;jywkdufukd
ajymaew,f? rD;vif;atmif cifAsm; b,fvkd xGef;n‡dcJhwmvJ?
“tar u|eaf wmf za&mif;wkid f rxGe;f csib f ;l ” cifAsm; rD;jywku d uf dk rD;vif;atmif xGe;f Ekid af o;w,f
vkd@ ckd@vifu ajzvkdufw,f? r[kwfvm;”vkd@ ol[m a[m[Jqkduf tarmqkd@
“tar odygw,f om;&,f? tarvnf; aewJh=um;uyJ ajymae&Smw,f?
rxGe;f csiyf gb;l ? 'gayrJh tkud ,f mvefrmS c&pfprwf “[- v#yfppfrD;}udK;awG jywfawmuf
t}udKnqkd&if vlwkdif; za&mif;wkdifwwkdifpDawmh uke+f yDuG aumifav;&? 'DteD;tem;rSmvnf; 'Dvdk
xGef;=u&wmyJ? tdrfrSm 0rf;enf;a=uuGpJ &m udpP v#yfppfrD;}udK;rsdK;u 0,fvkd@&wmr[kwfzl;uG”?
awG b,fvkdyJ }uHKawG@&ifqkdifae&ygap/ 'Dza&mif; “u|efawmfajymr,f? v#yfppfrD;r&Sdcifu
wkdifukdawmh rjzpfrae xGef;=u&wmyJ? vm æ cifAsm; b,fvkdvkyf+yD; rD;jywkdufukd rD;vif;atmif
vm æ 'DrmS za&mif;wkid f 2 wkid &f w dS ,f? tareJ@om; xGef;xm;cJhwkH;”?
wa,muf wwkid pf aD ygu h ,
G ?f +yD;awmh igo h m;vnf; “=o æ 'gvm;? qDrD;cGuf}uD;ukd oHk;+yD;
rD;aoG;ta=utrGawG oGm;wl;vku d Of ;D ? jyefvm&if ajrwkdufvkd%facgif;xJ xnfhxm;vkdufwmayghuG?
xrif;pm;&atmifaemf”vkd@ taru jyef&Sif;jy tckigrSm qDr&Sdbl;avuGm? qD 3-4 uGyfavmuf
aeygw,f? &Sdr,fqkd&ifawmh jzpfEkdifwmaygh? ig oabmayguf
cdk@vif[m tcef;tjyif xGufvm+yD; vkdufyg+yDuGm? rif;u rif;tazukd owd& aewm
195
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

uk;d ? ol[m aysmufaewJh &Guo f abFmay:rSm &Sad e


rSmyguGm æ ”vkd@ ckd@vifukd ai;pkduf=unfh&if; cyf
wkd;wkd;ajym&Smw,f?
“a&eHqD&Sd&if rD;xGef;vkd@ jzpfrvm;”?
“jzpfr,fxifygw,fuGm? igb,fwkef;
urSawmh prf;r=unfhzl;ao;bl;? 'gayrJh tck
&GmxJrmS b,fo@l trd rf mS rsm; a&eHqD wuGyaf vmuf
&SdEdkifrSmrkdvkd@v?J tm;vHk;[m r0,fEkdif=uawmhbJ
rD;aoG;r_ef@ukd wl;Ekdifvkd@om rD;ar$;Ekdifae=uwm
yJav”vkd@ rpPwm wmhazhu pdwfraumif;jcif;
}uD;pGmeJ@ ukd,fhbmomajymaerdw,f?
rpPwm wmhazh pum;ukd qH;k atmifawmif
rapmifhawmhbJ ckd@vif[m jrnf;ukdq+JG yD; ajy;qif;
oGm;awmhw,f?
ol[m rdrd tdrfcef;av;okd@ jyefajy;oGm; c&pfprwf t}udKnrsdK;rSm tku d , f m
+yD; rD;zkcd ef;xJrS a&yH;k 4 yH;k ukd cyfouG of uG u
f av;
,lvkdufwh+J yD; tjyifokd@ ajy;xGufoGm;awmhw,f?
vef j ynf o m;awG [ m tdrfxJrSm
ol@taru avSum;xpfay: vkdufwufoGm;+yD; za&mif;wkid w f wkid pf D xGe;f n‡x
d m;_yD;
“ck@d vif rif;b,fomG ;rvk@d w;kH ? rD;aoG;r_e@f b,frmS vJ”
vkd@ ar;aeayr,fh ckd@vif[m a&ykH;awGukd jrnf;
tdrw f cH g;aygufem;ukd uyfvmwJh b,f
ausmay:rSm wkyfaESmif+yD; xGufoGm;awmhw,f? vkv d pl rd ;f olprd ;f ukyd jJ zpfjzpf }udKqkd
c&pfprwf t}udKnrsdK;rSm tkduf,mvef
jynfom;awG[m tdrfxrJ Sm za&mif;wkdifwwkdifpD
vuf c H w wf y gw,f ? tJ ' D v l u
xGef;n‡dxm;+yD; tdrfwHcg;aygufem;ukd uyfvmwJh awmif;qdo k r#ukv d nf; twwfEidk f
b,fvkdvlpdrf; olpdrf;ukdyJjzpfjzpf }udKqkdvufcH
wwfygw,f? tJ'Dvlu awmif;qdkor#ukdvnf;
qH;k jznfph rG ;f ay;wJo h abm &Sw d wf
twwfEidk q f ;kH jznfph rG ;f ay;wJo
h abm &Sw d wfw,f w,f qdw k mæ
qdkwm ckd@vif odygw,f? tck n arSmifaeyg+yD?
ol[m azsmhawmhawmh taEG;"mwf&SdwhJ za&mif;
wkdif rD;a&mifukd awmifapmif;atmufrSm&SdaewJh “cifAsm; qDr;D cGux f u
J a&eHqcD u
G wf 0ufavmuf
tdrfwkdif;rSm jrifawG@Ekdifyg+yD? udk u|efawmffh ay;Ekdifrvm;”vdk@ ar;ygawmhw,f?
ol[m &Gmxdyfu yxrqHk;tdrfa&SŒukd t wem&Davmuf }umoGm;+yD;wJhaemuf
a&muf jrnf;ukq d +JG y;D w&pyf ajy;oGm;ygawmhw,f? a&yHk; 2 yHk;tjynfh a&eHqDawG &vkdufw,f?
jywif;aygufu za&mif;wkdifrD; ,drf;EGJ@ cdk@vif[m rD;jywkdufa&SŒukdoGm;+yD; wHcg;
v_yf&Sm;aewJh tdrfwkdif;okd@ tESH@oGm;a&muf+yD; acguv f u
dk w f ,f? rpPwmwmhazh xGuv f mygw,f?
196
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

ol@udk a&eHqaD wG a&yH;k 2 yH;k tjynf@e@J awG@vu dk &f qDyHk;awG æ æ ukdyJ jrifrufaerdawmhw,f? tJ'D
awmh rsufvHk;jyL;oGm;w,f? “rxifrSwfbJ 'Dvkd vkd tdyrf ufawGrufaewke;f ±kww f &uf qlql nHnH
tHch s;D zG,&f mawGvnf; &Sw d wfyguvm;” vk@d ajym atmfus,fatmfus,f toHwoHukd =um;vkduf&
&if; 'DqDavmufqkd&if n0ufavmufawmh xGef; ovkd jzpfoGm;w,f? “&GufoabFm qdyfurf;uyf
vkd@&+yDa[h? at; - igajrwkdufvkd%facgif;xJ 'D vm+yD? &GufoabFm qdyfurf;uyfvm+yD”qkdwJh
rD;cGuf}uD; oGm;xm; vkdufOD;r,f”? vlw&mavmuf&J@toH[m ol@em;xJukd yJhwif
“u|efawmf a&eHqD xyfoGm;&Smvkduf xyfaeovkdyJ? “rD;jywkdufukd rpPwm wmhazhu
OD;r,f”vkd@ajym&if; awmifatmufukd ajy;qif; rD;xGef;xm; ay;vkd@omaygh? rkef;wkdif;us+yD;aemuf
oGm;w,f? wywfvHk;vHk; olwkd@[m ydef;ydwfatmif arSmifae
&GmeD;em;csi;f awGqo D mG ; pkaqmif;vku d v f @dk wJh jrLawGxJrSm [dk[kd'D'D arsmygae&wm? qdyf
2 em&D=um+yD;wJah emuf a&eHqD 2 yH;k xyf&vmjyef urf;&JΠOD;wnfcsufukd enf;enf;rS r&Sif;bl;?
ygw,f? ol@jrnf;ukdqGJ+yD; jyefwufvmcJh&mu wu,fawmh olwkd@[m yifv,fqdyfurf;eJ@ 10
awmifcg;yef; w0ufavmufa&mufawmh rD;jy rkid af wmifa0;wm r[kwb f ;l vd@k ajymqkad e=uw,f”?
wkdufu tvif;a&mifwef;}uD; ±kwfw&uf vif; ck@d vif rsuv f ;kH zGi=hf unfv h u
dk af wmh rd;k vif;
vmygw,f? tJ'D {&mr tvif;wef;}uD;[m aeyg+yD? arar[m wHcg;ab;rSm&yfvkd@? vlawGu
awmifcsKd if0h rS ;f ukd ausmx
f uG of mG ;+yD; yde;f ydwaf ewJh tjyifu ajy;vm=u+yD; ol@ukd ajymjyae=uw,f?
jrLawG u k d xk d ; azmuf u m rnf ; arS m if a ewJ h ckd@vif[m tdyf&mu xvkdufw,f? tuôsukd 0wf
yifv,f qDukd jzmusaeawmhw,f? rpPwm +yD; wHcg;qDajy;um yifv,fbufukd vSrf;ar#mf
wmhazh[m qDrD;cGufukd xGef;n‡dvkduf+yDukd;? =unfhvkdufw,f? wu,fyJ &GufoabFm wpif;
cdk@vif tdrfjyefa&mufawmh odyfnOhfeuf [m qdyfurf;yifv,fauG@xu J kd qkdufuyfvm ae
ae+yD? tar[m rD;zkad b;u ckeaf y:uae xvmyg w,f? ndK@ndK@r_dif;r_dif; yifv,fjyif}uD;ay:rSm rnf;
w,f? “ck@d vif rif; b,fomG ;aewmvJ? rif; wu,fh arSmifaewJh &Gu}f uKd ;awG csw d q f x JG m;wJh tjzL a&mif
ukdyJ tarhukd pdwf'kuQa&mufatmif vkyfwJh oabFm&Guf[m +idrfoufaewmukd txif; om;
uav;yJ? rif; npm xrif;vnf; rpm;&ao;bl;? awG@ae&w,f?
rif;&JŒ za&mif;wkdifvnf; rxGef;&ao;bl;”wJh? cd k @ vif [ m td y f c ef ; xJ u xG u f v m+yD ;
“u|ef a wmf za&mif ; wk d i f xG e f ; +yD ; +yD yifv,fqyd u f rf;ok@d w[kex f ;dk ajy;oGm;awmhw,f?
arar? za&mif;wkdif}uD; wwkdifav? 'gwu,fhukd ol[m yifv,fav&J@ pGwfpkdxkdif;r_dif;r_ukd xdawG@
v#dK@0Sufcsufygy?J u|efawmf tck arharhukd rajym cHpm;vkdufrdw,f? a=omf æ c&pfprwf t}udKn
Ekdifao;bl;? 'gayrJh tJ'g[m wu,fhukd {&mr wu,fhukd a&mufvmayghukd;? aysmf&$ifcsrf;ajrŒr_
za&mif;wkdif}uD; wwkdify”J [m aumif;uifbHkrS ol@ESvHk;om;xJokd@ usa&muf
tJ'Daemuf ckd@vif[m npmpm;+yD;oGm; vmcJhav+yD? ?
wmeJ@ tdyf&may:rSm tdyfaysmfoGm;awmhw,f?
ol wu,fhukd yifyef;oGm;yg+yD? tdyfruf tk d u f , mvef p ma&;q&m
urBmxJukdvnf; a&mufoGm;cJhyg+yD? wnvHk; ‘ygygvm-vmzl w &D ’
tdyrf ufxrJ mS za&mif;wkid af wG/ wHigavSawG/ a&eH bmomjyef - pdefxGef;
197
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

f ;jcif ; xJ u
oe mG (1)
ord k i f ; jzwf
kH
fyk yv
± onfrSm yifv,fjym
onfrSm aiGv$moJaomif
onfrSm ausmufaqmifr[l&m
onfrSm qyfoGm;awm Adpyfawm
&Snfarsm aomifurf;
tkef;wef;,Sufrkd; u|ef;ukdukd;?

onfuAsmukd ukdukd;u|ef;rSm ola&;cJhonf? onfuAsmukd a&;pOftcgu ola&;zGJ@cJhaom


onfukdukd;u|ef;ay:rSmyif ol@taejzifh ol&Jaumif; tmZmenftjzpf xm0& vJavsmif;tdyfpuf
oGm;&vdrfhrnf[k ol}uKdwifodjrifvdrfhrnf r[kwfyg? rnfokd@jzpfap olonf olcspfaomwkdif;jynfESifh
olcspfaom jynfolrsm;twGuf rGefjrwfvSaom ol@toufukd pGef@v$wf ylaZmfay;cJh+yD?

wdwfqdwf+idrfouf
ajrwuGufukd
toufay;I 0,f&onf?

ol. emrnfausmf 3 a=umif;


uAsmwyk'fyg? ukdukd;u|ef;rSm 53 &uf
=um tpmiwf c H w k d u f y G J t wG i f ; ol @
toufukd ay;vSLoGm;a=umif; jynfr&Sd
u|efawmfwkd@&aJ bmfawG =um;od&aom
tcg ol . TuAsmuk d txuf r S m
azmfjy+yD; 0rf;enf;a=uuGJjcif; jzpf&yg
a=umif; tpk;d & owif;pmrsm;jzpf=uaom
[Hom0wDowif;pmESifh a=u;rkH owif;
pmrsm;wGif ema&; a=umfjimtjzpf

198
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

u|eaf wmfwkd@ &Jabmfwpku xnfhoGif; azmfjycJhzl;ygonf? ukdukd;u|ef; tpmiwfcH wkdufyGt J a=umif;


od&o dS rl sm;ESihf &Jabmfav;armif. awmfveS pf w d "f mwf uko d &d o
dS rl sm;uawmh Tema&;a=umfjimav;ukd
zwf&_&onfhtcg jynfol@ ol&aJ umif;wOD;ukd OD;nGwf*k%fjyKvkdufjcif;jzpfa=umif; od&Sdem;vnf =uay
vdrfhrnf?
ArmuAsm pmayavmuwGif zwfol@&ifwGif pGJvrf;+idwG,f cHpm;±_dufrufaom 3 a=umif;
uAsmyk ' f a & tawmf e nf ; vd r f h r nf xif y gonf ? “ol c k d ; zrf ; yg/ vrf ; =um;rS m vm;/ yef u m
atmufwGif xkdifae .”qk .” daom armifav;rGef. emrnfausmf 3 a=umif;uAsm/ “aq;vdyfvnf;wkd/
aevnf;ndK+yD/ ighukd jyefykd@=uygav” =uygav”qkdaom OD;wifrkd;. emrnfausmf “{nfhonf}uD;” uAsm/
“vma&mufolem;/ ysHxGufoGm;aomf/ ukdif;zsm;odrfhodrfh cg&pfonf” qkdaom armifaygufpnf
. “{nfhonf” uAsmæ ponfh uAsmrsm;enf;wl ukdav;armif.uAsmonfvnf; u|efawmfwkd@&ifxJ
pGrJ ufwG,f+idchJ&aom uAsmwyk'f jzpfyg onf? onfuAsmukd ol rnfonfhtcsdefu a&;zG@J chJonfrodyg?
u|efawmftrSwfrvGb J l;qkdv#if onfuAsmonf txufArm jynfpma&;q&mtoif;rS xkwfa0aom
“tnmajr acwfuAsm” pmtkyfwGif azmfjycJhzl;aomuAsm jzpfvdrfhrnfxifonf? onfuAsmukd
wjcm;zwf±_olrsm; rnfokd@cHpm;em;vnf=urnfukd u|efawmf rcef@rSef;wwfyg? u|efawmfhtaejzifhrl
“wdwfqdwf +idrfouf ajrwuGuf”ukd “ocsõKif;ajr”qkdonfxuf ykdrkdus,fjyef@aom t"dy`m,fjzifh
cHpm;em;vnfaeonf? txl;ojzifh ol&Jaumif; tmZmenfwOD;tjzpf olusqkH;oGm;+yD;onfh
aemufykdif;wGif jzpfonf? wpjyifrS wdwfqdwf+idrfoufaom ajrwuGufukd toufaoqkH;cgrS &&Sd
ouJhokd@ tem*wf vGwfvyf+yD; om,mcsrf;ajrŒaom jynfolrsm;. b0tqifhae&mukd ol&aJ umif;
tmZmenf tajrmuftjrm;ESifh jynfolvlxk. aoG;/ ac|;/ ESvkH;om;rsm;jzifh ay;qyf0,f,l&onfy?J
ukdukd;u|ef;rSm usqkH;oGm;cJhaom ol&aJ umif;tmZmenf 8 OD;twGuf usef&pfaom &Jabmf
rsm;u &Spfajr‡mifhykH tmZmenfausmufwkdifukd pkdufxlxm;cJh=uonf? tmZmenfausmufwkdif.
atmufajcckH ay:0,f ol&Jaumif; tmZmenfrsm;ukd ukd,fpm;jyKaom tmZmenfrsm;. trSwfw&
pum;ukd xGif;xk a&;om;xm;&m ukdav;armiftwGuf trSwfw& pmom;rSm ol@uAsmwyk'frS
aumufEkwfxm;aom
&ef o l @ ES v k H ; td r f t wG i f ; pk d u f o G i f ; xm;wJ h "m;ajr‡ m if e D æ
[lI jzpfavonf? u|eaf wmfw@dk &aJ bmfrsm; ajratmufvyk if ef; vkyu f idk af ecJph Ofu ol&J aumif;
tmZmenfwkd@ukd *k%fjyKaomtm;jzifh ol. txufyg aumufEkwfcsufuav;ukd,lum “"m;ajr‡mif
eD”[laom uAsmpmtkyfuav;wtkyfukd pkaygif;a&;om;um xkwfa0zl;cJh=uygonf?
ol&Jaumif;tmZmenfwkd@. ±kyfcE<mu ukdukd;u|ef;rS zkdcaemufqkdif tkef;okH;yift=um;rSm
vJavsmif; usef&pfcJhaomfvnf; ol&Jaumif;wkd@.0dnmOfurl ArmjynfwGif;u usaemfwkd@ESifh tpOf
eD;uyfpmG &Sad e=uayvdrrhf nf? tmZmenfw@dk . ol&aJ umif;pdw"f mwfudk rsK;d qufopf awmfveS v f il ,fw@dk
u qufvuf qkyfukdifcsDwuf=uvdrfhrnf? tmZmenfwkd@. jynfol@tusKd;twGuf pGef@v$wfay;qyf
aom pHerlemjy vky&f yfrsm;onf aemifawmfveS af &;rsm;twGi;f vrf;jy rD;±SL;wefaqmiftjzpf 0if;vuf
awmufyaevdrfhrnf? ArmjynfawmfvSefa&;orkdif;wGif ol&aJ umif;wkd@. wkdufyG0J ifpdwf"mwf xm0pOf
O'gef;wGif aernfjzpfouJhokd@ olwkd@. ESvkH;om;ESifhpdwf"mwfukdvnf; jynfolrsm;u xm0& OD;nGwf
199
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

*k%fjyKae=urnf jzpfygonf?
onfokd@yif u|efawmf ,kH=unfonf?

(2)

ol.b0vrf;a=umif;/ ol.wkdufyGJpdwf"mwf/ ol.awmfvSefa&;rSwfwrf;ESifh ol.±kyfykHv$mukd


u|efawmfhtaejzifh a&;zG@J jyKpkEkdifpGrf;r&Sdovkd ol. ol&aJ umif; yef;yk±kyfykHukdvnf; u|efawmfhtaejzifh
±kyv
f ;Hk ºuvmatmif xkqpfyaHk zmfEidk pf rG ;f r&Syd g? ta=umif;rlum; olonf u|eaf wmf. acwf+yKdif &Jabmf
&Jbufr[kwfbJ u|efawmfwkd@a&S@rSaeI awmfvSefa&;vrf;ukd jywfjywfom;om; av#mufvSrf;jy+yD;
pHerlemrsm; ay;tyfomG ;ol/ av;pm;=unfnKd&aom aemifawmf &Jabmf}uD;wOD;tjzpfom qufqcH &hJ I
jzpfygonf? okd@&mwGif olonf u|efawmhftay:wGif xm0pOfv$rf;rkd;I u|efawmfhb0 tajymif;tvGJ
twGuf =oZm}uD;rm;pGm (taereD;bJESifh) yJhxdef;ay;cJholjzpfI ol@ta=umif;a&;zG@J vkdaom cHpm;r_rsm;
u|efawmfhrSm &Sdaeygonf?
aemifawmf &Jabmf}uD;qko d nft
h wkid ;f wu,fvnf; olonf u|eaf wmfo h il ,fcsi;f (,ck rEWav;
rSm pma&;q&mjzpfaeol) . tukd jzpfygonf?
xkdtcsdef ukdav;armifonf uAsmq&mwOD; jzpfaeyg+yD? rSwfrdpGv J rf;aeonfrSm ±_r0r*~Zif;
wGif tzGifh uAsmtjzpf a&SŒqkH;rSygvmaom ol.“wefckd;o#if”qkdaom uAsmyif jzpfygonf? onf
tcsdefu pmay0goemyg+yD; pma&;oifaep u|efawmfhtwGuf olonf tm;usav;pm;rqkH; jzpf&aom
wòrŒwnf;ae uAsmq&mwOD;tjzpf u|efawmfhtay: v$rf;rkd;cJhygonf? xkdtcsdefu ±_r0r*~Zif;wGif
tzGiu hf Asmtjzpf azmfjycJEh idk zf @dk qo
dk nfrmS wifr;dk / =unfatmif/ armifprG ;f &nfw@dk yif t+rJwrf; ae&m&ae
onfr[kwfyg? xkdtcsdefu olonf rEWav;wuUokdvfwGif wufa&mufaeum wifrkd;/ =unfatmif/
armifpGrf;&nf/ armifomEkd;wkd@ESifh acwf+yKdifa&;azmfa&;zuf jzpfaeygonf? onfa&;azmfa&;zufrsm;
t=um;wGifvnf; olonf uAsmukd oJ}uD;rJ}uD; a&;tm;aumif;aumif;ESifh uAsmxkwfvkyfr_aumif;
oljzpfa=umif; aemufykdif;rS =um;odvm&ygonf? u|efawmfurl ±_r0r*~Zif;wGif ol@uAsmrsm;ukd apmifh
zwf&ol? r*~Zif;wGif rykd@aom (ykd@v#if xnfh&Jrnfr[kwfaom) wcsKd@uAsm av;rsm;ukd u|efawmfh
oli,fcsif;u u|efawmfhxH wdwfwdwf,lvm+yD; ay;zwfv#if u|efawmfrSm 0rf;omrdonfESifhtwl
tm;uspw d rf sm; wzGm;zGm;ay:aygucf yhJ gonf? olu uAsma&;tm;aumif;aomfvnf; wcsK@d ol@uAsmrsm;
rSm tpk;d &cGijhf yKcsujf zifh xkwaf 0aom r*~Zif;rsm;wGif razmfjyEkid o f nfh uAsmrsm; jzpfaeygonf? ok@d aomf
r*~Zif;rsm;wGif ol@uAsm tygusJaomfvnf; ygvmv#if ta=umif;t&mt& av;euf+yD; tEkynmjzifh
rGrf;xkHxm;aom uAsmrsm;jzpfa=umif; u|efawmf cHpm;rdygonf? oli,fcsif;tdrfoGm;v#if ol@ukd rod
rom ck;d =unf+h yD; tuJcwf&ygonf? olEiS hf pum;rajym&yg? olu pum;enf;+yD; cyfwnfwnf aewwf
ygonf?
u|efawmf rSwfrdaeygao;onf?
u|efawmfholi,fcsif;ESifh olwkd@tdrfvkduftoGm; tdrf0if;xJu tkef;yifi,fav;atmufrSm
yufvufukvm;xkdifwvkH;ESifh pmzwfaeaom ol@ukd yxrqkH;t}udrf pwifjrifzl;cJhygonf? olu pwpf
200
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

aumfvmESifh &SyftusôtjzLukd 0wfxm;onf? u|efawmfod&Sdoavmuf olonf t+rJvkdvkd &Syftusô


tjzLom 0wfqifonfu rsm;ygonf? &Syt f ust ô jzLa&mifEiS hf vkud zf ufpmG ol@tom;ta&u nKdarSmif
pdrf;jraeygonf? okd@aomf ol@rsufvkH;u pl;&Szdwfvufaeygonf? olu u|efawmfwkd@ukd wcsufr#
vSrf;=unfhvkduf+yD; ol@pmol jyefzwfaeygonf?
tdrfx0J ifoGm;onfhtcg u|efawmfhukd zrf;pm;vkdufonfu rSefbD±kdwvkH;wGif xnfhxm;aom
pmtkyrf sm;yif jzpfygonf? t*Fvyd pf mtky/f Armpmtkyaf wG tawmfrsm;rsm;&Syd gonf? rmhupf f vDeifw@dk .
usrf;pmtkyfawG tawmfrsm;rsm;vnf; &Sdaeygonf? “tukd@pmtkyfawG”[k ajym+yD; oli,fcsif;u
rwk@d rxd&o J vkd u|eaf wmfth m;vnf; bD±v dk yS I
f rjy&Jyg? u|eaf wmfuvnf; rSeb f ±D tdk jyifraS eI pmtkyf
trnfpm&if;rsm;ukdom =unfh+yD; tmomajz&ygonf?
tcsdefumvukdum; twdtus rrSwfrdawmhyg? olwkd@tdrfoGm;pOf u|efawmfhpdwfukd qGaJ qmif
zrf;pm;aom tjcm;t&mwckvnf; &SdcJhzl;ygonf? oli,fcsif;u u|efawmfhtm; vufwkd@I pmtkyf
bD±kdtay:wGif rSefabmifoGif;I csdwfqGJxm;aom "mwfykHwykHukd ar;aighjyvkdufonf? emrnfausmf
armf. ykHwlyef;csDum;yg? armfu 0wf±kH&Snftusô pdrf;jymjymukd 0wfqifxm;+yD; vnfyif;w0kdufwGif
tusaô umfvmu axmifaeygonf? ol.csKid ;f =um;wGiv f m;/ vufwiG v f m; rod/ xD;uav;wvufyg+yD;
vrf;uav;twkdif; av#mufvSrf;aeonf? onfyef;csDum;u w±kwfjynf awmfvSefa&;orkdif;wGif
orkid ;f 0if yef;csu
D m;yg? vsLa&Smufcst
D m; tvkyo f rm;vlwef;pm;ukd a&S;OD;pnf;±k;H cJo h [ l k tr$e;f wifaom
*kd%f;tkyfpktm; wkH@jyef&eftwGuf onfyef;csDum;ukd xkwfazmfwifjyvkdufjcif; jzpfonf[k rSwfom;rdchJ
onf? yef;csu D m;onf armfu tvkyo f rm;xktwGi;f pnf;±k;H &ef tef,iG o f wˆKwGi;f tvkyo f rm;rsm;xH
av#mufvSrf;aeonfhykHukd a&;qGx J m;jcif; jzpfavonf? xkdtcsdefu w±kwfjynfuGefjrLepfygwDwGif;&Sd
wkdufyGu J kd a&mifjyef[yf azmfjyxm;aom yef;csDum;yif jzpfygonf? okd@&mwGif Tyef;csDum;yHk ay:xGuf
vmonfrSm(u|efawmfhpdwfxif) ,Ofaus;r_ awmfvSefa&;rwkdifrD olwkd@ygwDwGif; yÉdyuQrsm; pwif
jyif;xefvmptcsdef[k xifygonf? xkdpOfu u|efawmfrSm EkdifiHa&;ukd odyfem;rvnfao;yg? wjcm;
{nfhcef;aqmifawGvkd tvSty "mwfykH/ yef;csDum;/ jyuQ'defrsKd;awG csdwfqGx J m;jcif;r&SdbJ armfpDwkef;.
Tyef;csDum;av;ukdom csdwfqGx J m;aom onfae&m onfpmtkyfpifu u|efawmfhtm; zrf;pm;vkduf
onfukdom owdjyKrdygonf? 'ghxufykd+yD; u|efawmfhpdwfukd qGaJ qmifEkdifonfu uAsmq&mqkdaom
ukdav;armifyif jzpfygonf?
rEWav;wuUokdvfrS uAsmq&m a&;azmfwpkwkd@onf onfhaemufykdif;wGif ukd,fhuavmif
emrnfESifh uAsmvkH;csif;pmtkyfuav;awG wtkyfpD a&SŒpOfaemufquf xkwfcJh=uygonf? wifrkd;u
“zefr;D tdr”f / armifprG ;f &nfu “teDEiS hf tjym”/ =unfatmifu “vrif;w&m” ponfjzifæ h ? xku
d mv
w0kdufqDu ukdav;armifonfvnf; uAsmpmtkyfwtkyf xkwfa0zkd@ }uKd;yrf;cJhygonf? rEWav;u
OD;cifarmif&D. oajyykHESyfwkdufwGif pufwif±kdufESdyf+yD; csKyfzkd@yv J kdygawmhonf? xkdtcsdefusrS oajyykHESdyf
wkud f rD;avmif&m rD;xJwiG f pmtkyaf wGtm;vk;H ygomG ;+yD; ukad v;armif. uAsmpmtkyo f nf uHraumif;
ta=umif;rvSpGm pmzwfol jynfolvlxkvufxJ ra&mufbJ qkH;±_H;oGm;cJh&ygonf? ol@uAsmpmtkyf
trnfuav;ESihf ol@uAsmawGta=umif;uawmh eD;pyf&m uAsmq&mrsm; t0ef;t0kid ;f rSm tcGi}hf uKHwidk ;f
jyefajym&p+rJyg? ukdav;armif. uAsmpmtkyf trnfu “aEGOD;acsmif;ESifh yef;avmif;avS” wJh?
201
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

ol. rxGufjzpfaom Tpmtkyfuav;. wefzkd;ukd u|efawmf ,ae@wkdif woaeqJ jzpfouJhokd@


“aEGOD;acsmif;ESifh yef;avmif;avS”pmtkyf. qkH;±_H;r_ukd u|efawmf ESajrmaeqJyg?
ok@d aomf TuAsmpmtkyu f av;onf vk;H 0qk;H ±_;H oGm;cJo
h nfr[kw[
f k qk&d ygrnf? Tpmtkyyf g
uAsmrsm;ukd u|efawmfwkd@&aJ bmfrsm;=um; qufvufxdawG@cGifh &Sdae&ygao;onf?

(3)

1962 ckESpfwGif u|efawmf wuUokdvf0ifwef; pmar;yGJ atmifchyJ gonf?


pmar;yGaJ tmifchJaomfvnf; tdrf. pD;yGm;a&;tajctaea=umifh u|efawmf wuUokdvf quf
rwufjzpfao;bJ pmtkyfawGzwfvkduf/ pmawGuAsmawGa&;vkdufom vkyfaecJhygonf? i,fi,fwkef;
uwnf;u uav;*sme,frmS pmpDpmuk;H +yKdiyf aJG wG qk&xm;/ q,fwef;ausmif;om;b0rSmvnf; +rKd@u
pmqkdawmfae@ pmay+yKdifyGaJ wGrSm uAsm yxrqk&xm;ojzifh uAsmawGa&;zkd@tjyif uAsm+yKdifyGaJ wGrSm
0ifEz$J kd@ u|efawmf pdwftm;xufoefr_
&SdcJhygonf?
xkdpOfu ppftpkd;&wufvm rdrdwGif rSefuefpGm odjrifcGJjcrf;Edkif
cgpyg? u|eaf wmf q,fwef;ausmif;om;
b0rSm &SdaepOf 7 &uf Zlvkdifae@Y onf h tod r &S d a o;v#if trS m ;
u|efawmfwkd@+rKd@ u|efawmfwkd@ tpkd;& w&m;wckonfvnf; ukd,fhtwGuf
txufwef;ausmif;rS ppftpkd;&tm;
qef @ usif u ef @ uG u f qEN j ycJ h = u&m trS e f j zpf a ewwf y gonf ? twk
u|efawmfvnf; yg0ifqENjycJhygonf? ukdvnf; tppfxifaewwfygonf?
okd@&mwGif u|efawmf. EkdifiHa&; tod
rSmrl jrifhrm;jcif; r&Sdao;yg? ppftpkd;& trSefukdjrifvmrS rdrd trSm;rsm;
ukd jywfjywfom;om; qef@usif&rnfh twGuf jyefvnf &Su&f ‹HG aom pdwf
&efoltjzpf ESvkH;om;rSm ckdifckdifrmrm
pkdufxlxm;Ekdifjcif; r&Sdao;yg? rsm; aygufzGm;vm&onfh tjzpf
xk d a =umif h y if ppf t pk d ; & tysufrsm; &Sdwwfygonf?
owif;pm rsm;rSwqifh zdwfac:aom
“vk y f t m;wef z k d ; / cspf j rwf E k d ; ”
acgif;pOfjzifh wjynfvkH;rS 0ifa&muf
,SOf+yKdif&ef uAsmpmrlrsm;zdwfac:&m tcsdeftm;vyfaeaom u|efawmfvnf; uAsmwyk'fay;ykd@+yD;
yg0if,OS +f yKdicf yhJ gonf? uAsmqkrsm;ukd vkyof m;owif;pmrS a=unmaomtcg u|eaf wmfu
h Asm yxrqk
&&SdcJhygonf? ukd,fhukd,fukd atmifjrif r_&onf[k txifa&mufcJhygonf? owif;pmxJwGifygojzifh
u|efawmfwkd@+rKd@u od&Sd=uojzifh t0ef; t0kdif;wckwGif txif}uD;av;pm;jcif; cH&ygonf? rdrdwGif
rSefuefpGm odjrifcGJjcrf;Edkifonfh todr&Sdao;v#if trSm;w&m;wckonfvnf; ukd,fhtwGuf trSef
202
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

jzpfaewwfygonf? twkukdvnf; tppfxifaewwfygonf? trSefukdjrifvmrS rdrdtrSm;rsm;twGuf


jyefvnf &Suf&GH@aompdwfrsm; aygufzGm;vm&onfh tjzpftysufrsm; &Sdwwfygonf? ,ckudpPwGifvnf;
u|efawmfhESvkH;om;rSm t&Sufw&m;ESifh cyfjrufjrufuav; cHpm;&vkduf&ygonf? u|efawmfh
oli,fcsif;tdrf u|efawmftvnfoGm;onfhtcg ukdav;armif&SdpOfESifh}uKHv#if ukdav;armifonf
u|efawmfhtm; t&ifutwkdif; pum;rajym±kHru rESpfoufaomt=unfhESifh =unfhvmaoma=umifh
jzpfygonf? t&ifu pum;om [[rajymwm/ rsuEf mS u =unf=unfvifvif&adS e+rJ? ,ckrl u|eaf wmfh
jrifv#if r=unfvifovkd olwkd@tdrfu pmtkyfawGukd u|efawmfukdifv#if r}uKdufaom trlt&mrsKd;
&Sdaeygonf? bma=umifhygvdrfh?
u|efawmfh oli,fcsif;ukd tjyifrSmawG@rS tusKd;ta=umif; ar;=unfh&ygonf? olu“rif;
“vkyftm; wefzkd;”uAsm qk&wm olodw,f? tJ'ga=umifh olu rif;ukdr}uKdufwmyJ?”
“qk&wmeJ@ bmqkdifvkd@v”J u|efawmf wu,frodojzifh ±kd;±kd;om;om; ar;rdygonf?
“[æ ppftpk;d &u ausmif;om;awGukd owfwt hJ pk;d &/ jynfoal wGudk zdEydS w
f thJ pk;d &/ ppftm%m
&Siftpkd;&yJ/ olwkd@u olwkd@t}uKduf “vkyftm;wefzkd;/ cspfjrwfEkd;”qkd+yD; uAsma&;ckdif;wmyJ? tvkyf
orm;eJ@ tvkyform;&JŒvkyftm;ukd olwkd@cspfjrwfEkdf;zkd@ajymwm ta,mifaqmify?J tJ'gukd vkyftm;
wefzkd; cspfjrwfEkdf;qkd+yD; a&;vkdufawmh 'g[m tpkd;&t}uKduf vkdufa&;wmyJ? uAsmq&m[m tzdESdyfcH
jynfoal wGbufu&yfrS jynfo@l uAsmq&m jzpfw,f? tpk;d &t}uKduaf &;&if/ tpk;d &bufuae&if &efo@l
uAsmq&myJvkd@ tukduajymw,f?”
Tpum;a=umifh u|efawmf wEkH@EkH@ wajrŒajrŒ cHpm;vkduf&ygonf? ukdav;armifomruyg?
EkdifiHa&;tod&Sdaom u|efawmhf oli,fcsif;rsm;uvnf; a0zefaxmufjy=uygonf? u|efawmf csufcsif;
oabmayguo f nf r[kwyf g? owif;pmawG/ pmtkyaf wGtjyif Ekid if aH &;pmtkyu f av;rsm; tenf;tyg;
pwifzwf±_vmrdojzifh tcsdef=umvmaomtcg u|efawmf oabmaygufvmygonf? u|efawmf
aoaocsmcsm pOf;pm; ok;H oyfrad omtcg &Suv f mygonf? Ekid if aH &;oabmxm; t&omruyg? uAsm
t&nftaoG;t&yif &Sufp&mjzpfrSef; u|efawmfodvmygonf? u|efawmfhuAsmu “vkyftm;wefzkd;/
cspfjrwfEkdf;I/ jynfusKd;wGufwm/ xrf;&Gufyg&ef/ vm=uukefaom vkyfom;wkd@”[k tpcsD+yD; puf±kHokd@0if
vkyftm;jy=u&ef v_H@aqmfxm;ygonf? wu,fhukd ppftpkd;& t}uKdufrsKd; jzpfygonf? 'kwd,qk&aom
“rmvmat;”u &GmwHwmav;ukd &GmtusKd;twGuf pkaygif;vkyftm;jzifh jyKjyif=u&ef av;csKd;vm;
a'G;csK;d vm;rod/ tcsK;d uav;jzifh a&;xm;onfurS ppftpk;d &t}uKduf wku d ±f u
dk rf a&;bJ vSvyS y jzpfae
ygao;onf? ausmif;ok;H pmtkyx f w
J iG f xnfo
h iG ;f jcif;cH&aom ol@uAsmurS u|eaf wmhx f uf t&nftcsi;f
&Sdao;onf? EkdifiHa&; pmtkyfrsm;/ EkdifiHa&; aqmif;yg;rsm; qufvufavhvmjzpfaomtcg u|efawmf
ykd+yD; &Sufvmrdygonf?
onf@aemufykdif; ukdav;armifESifh u|efawmf odyfrqkHpnf;rdawmhyg?
wESpfem;+yD; aemufwESpfY u|efawmf rauG;aumvdyfokd@ wufa&mufchJygonf? ukdav;armif
onfvnf; 1963 ckESpfwGif ppftpkd;&. tusOf;axmifwGif; usa&mufoGm;cJhavonf?

203
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

(4)

ukdav;armifESifh u|efawmfwkd@ aemufwacguf jyefvnf qkHawG@csdefwGifrl ola&m u|efawmf


a&m t&iftajctaeuESihf rwlawmh+yD? olu tusO;f axmifrv S w G vf m+yD;aemuf tcsed w f ck em;aeum
aemufyidk ;f rS rEWav;wuUov dk w
f iG f jyefvnfwufa&mufum Ekid if aH &;t& ykrd &dk ifuh suv
f mol? u|eaf wmf
u EkdifiHa&;pmtkyfrsm;tygt0if pmtkyfrsKd;pkH qufvufavhvmjzpfum t&ifuxufpmv#if EkdifiHa&;
todtjrif wpkHw&m wkd;wufpjyKvmol?
u|efawmfonf toif;tyif; zGJ@pnf;cGifhr&Sdaom ppftpkd;&acwfY rauG;aumvdyfab;u
xef;awmxJrSm v#Kd@0SufzG@J pnf;cJhaom toif;tzG@J wckwGif yg0ifwm0ef,l+yD; xkdtoif;. axmufyH@
r_jzifh “tnmvrf;u a&csrf;pif”qkdaom pkaygif; uAsmpmtkyfuav;wtkyf xkwfjzpfcJhygonf?
onfuAsmpmtkyfuav; u|efawmfholi,fcsif;tm; ay;cJh&m olrSwqifh ol@tukd ukdav;armifvufxJ
a&mufoGm;cJhygonf? xkduAsm;pmtkyfuav;xJwGif u|efawmf. e,fcsJŒqef@usifa&; uAsmwyk'fp
ESpfyk'fpvnf; yg&SdcJhygonf?
“tukdu rif;ukd awG@r,fwhJ? rif;[m “vkyftm;wefzkd; cspfjrwfEkd;”uAsma&;wm azmufjyef
w,f? tnmvrf;u a&csrf;pifrSm e,fcsŒJ qef@usifa&;uAsma&;wm wpkHw&m wkd;wufw,f? vlwef;
pm;t& atmufajcqif;&Jom; vlwef;pm; jzpfw,fwhJ” oli,fcsif;u onfokd@ ajymvmygonf?
olvnf; ausmif;ydwcf sed /f u|eaf wmfvnf; ausmif;ydwcf sed f tcsed w
f csed Yf olw@dk trd w
f iG f awG@jzpf
cJh=uygonf? oli,fcsif;u a&Smifay;+yD; ESpfa,mufwnf; pum;ajym&ygonf? {nfhcef;pm;yGJ [kdbuf
xdyfrSm oluxkdif+yD; onfbufxdyfrSm u|efawmfu xkdif&ygonf? q&mESifhausmif;om; awG@qkH&onfh
ykHpHrsKd;vkd jzpfaeygonf? awG@onfqkdaomfvnf; pum;rsm;rsm; ajym&onfr[kwfyg? u|efawmfwkd@
pum;0kdif;rSm tvGef wdus&Sif;vif;vSygonf?
“rif; armfpDwkef;a&;wJh ,iftef;rdef@cGef; zwfzl;ovm;” olu ar;onf?
“rzwfzl;ygbl;” u|efawmfu ajzonf?
“zwfcsifovm;”
“zwfcsifygw,f”
olu pmtkyfbD±kdxrJ S “,iftef;rdef@cGef;” t*Fvdyfbmomjzifh pmtkyfwtkyf u|efawmhftm;
ay;vmygonf? (,iftef;rdef@cGef;oufouf t*Fvdyfbmoma&m/ Armbmomjyefpmtkyfyg &SdchyJ gonf)
“rif; t*Fvdyfvkd pmtkyfawG zwfaew,f r[kwfvm;”
“zwfawmh zwfygw,f? tukefvkH;awmh em;rvnfao;ygbl;”
“'Dvkdqkd&if Armpmtkyfyg ,loGm;/ r&Sif;vif;wJhae&mawGrSm wkdufzwf”
olu pmtkyfbD±kdxJrS ,iftef;rdef@cGef; Armbmomjyefpmtkyfukd xyf&Smay;jyefonf?
“aemuf+yD; 'Dpmtkyfukd zwf+yD;wJhtcgrSm rifhtjrifukd ige@J aqG;aEG;”
onfavmufyJ pum;ajym&+yD; pmtkyfESpftkyfukd u|efawmf,lum jyefchJ&onf?
u|efawmf ,iftef;rdef@cGef;pmtkyfukd ArmbmomjyefukdyJ t"duxm; zwfchJygonf? u|efawmf
. pmay t,ltqvrf;a=umif;ukd ajymif;vJoGm;aponfrSm ,iftef;rdef@cGef;pmtkyf jzpfygonf?
204
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

Tvrf;a=umif;ukd pwifn$efjyay;olrSm ukdav;armif jzpfygonf? onfawmhrSom jynfol@buf


&yfaom pma&;q&m/ uAsmq&mjzpfzkd@/ zdESdyftkyfpkd;aom jynfol@&efol tpkd;&ukd qef@usifwkdufckduf
oGm;zkd@ u|efawmf yxrqkH;t}udrf av;eufjynfhpkHpGm od&Sdvmjcif; jzpfygonf? TonfrSm u|efawmfh
pmayt,ltqtjrif tvSnt hf ajymif;w&yf jzpfouJo h @dk Ekid if aH &;todtjrif tvSnt hf ajymif; w&yf
vnf; jzpfygonf? xkdr#omruao;yg? u|efawmhfb0twGufvnf; awmfvSefa&;orm;tjzpf
wav#mufvkH; &yfwnfoGm;aprnfh tvSnfhtajymif;w&yfjzpfa=umif; xkdpOfu u|efawmf rawG;rdchJ
ao;yg?
xkdpmtkyfukd u|efawmfjyefay;onfhtcgwGifvnf; ukdav;armifESifh u|efawmf ,iftef;rdef@cGef;
pmtkyfta=umif; ajym=uykHrSm wu,fhukd vkd/ wkd/ &Sif; jzpfchJygonf?
“'Dpmtkyfukd b,fvkd jrifovJ”
“tawmf av;eufygw,f? trSefw&m;vkd@vnf; xifygw,f”
“rif; vufcH&ŒJ vm;”
“vufcHygw,f”
“vufrcHEkdifwJhtcsufawG rygbl;vm;”
“rygbl;”
onfokd@ESifh pmtkyfta=umif; aqG;aEG;r_ +yD;qkH;oGm;onf?
“tJovkdqkd tJ'Dtwkdif; &yfwnfEkdifatmif }uKd;pm;/ pmtkyfawG rsm;rsm;avhvm/ ighnDqDrSm
zwfp&mpmtkyfawG igay;xm;r,f? rif; ol@qDu ,lzwf”
onfokd@ESifh u|efawmfwkd@pum;0kdif; +yD;oGm;&jyefygonf?
xkdpOfurl ol@vkyf&yfESifh ol@oabmxm;ukd u|efawmf aumif;aumif; em;rvnfcJhyg? ,ck
tcsed rf mS rS olu ol@nu D adk &m/ u|eaf wmfuh adk &m awmfveS af &;vrf;a=umif;ay:ok@d pnf;±k;H wify@dk cjhJ cif;jzpf
a=umif; em;vnf oabmayguv f m&ygonf? u|eaf wmft h m; awmfveS af &;vrf;a=umif;ay: a&mufvm
atmif yxrqkH; qGJwifolrSm oljzpfonf? olu t&rf;uma&m pnf;±kH;onfr[kwfyg? qk&uAsm
a&;pOfu u|efawmhfukd ol qef@usifonf? okd@aomf b0t& u|efawmf. vlwef;pm;ESifh u|efawmf.
vlra_ &; tajctaeukd ol@nrD w S qifh olavhvm+yD; cGjJ crf;pdwjf zmonf? u|eaf wmf. pdwaf e oabmxm;/
pmayavhvmr_tm;ukd pl;prf;onf? u|efawmf. pmayb0 tajymif;tvJESifh b0tajymif;tvJwkd@ukd
qufvuf apmif=h unfah e+y;D oifah wmfonft h csed af &mufrS u|eaf wmfEiS hf pwif pum;ajymvmjcif; jzpfygonf?
awmfvSefa&;orm; wa,muf. b0vrf;a=umif;ay:okd@ u|efawmfa&muf&Sdvmjcif;wGif
u|eaf wmft h m; ±ku
d cf wfcahJ om tjcm;ta=umif;tcsuw f csuf tvsO;f oifI h ajymvkyd gao;onf? olw@dk
tdrfrS OuUXarmf. a&;om;csuf trsm;tjym;ukd u|efawmf iSm;,l zwf±_&ygonf? ‚txJwGif
armfpDwkef; =o0g' pmtkyfeDuav;vnf; yg&Sdygonf? vlawG ao=u&mrSm aojcif;trsKd;rsKd; &Sdw,f?
wcsKd@u jynfol@ tusKd;aqmif&if; ao=uw,f? wcsKd@u jynfoltusKd; qef@usif&if; ao=uw,f?
jynfoltusKd;twGuf ao&wm rGefjrwfwhaJ ojcif;yJ? xkdufawmif xufav;wJh aojcif;rsKd; jzpfw,f?
azmufjyefwhJ tvkyfvkyf&if; aowJholawGuawmh iSufarG;xufawmif ayghao;w,fæ [k qkdvkdaom
(twdtus ukd;um;csufr[kwfyg) =o0g'tay: u|efawmfwkd@&Jabmfrsm; tav;teuf awG;awm
205
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

pOf;pm;cJh=uygonf? (aumufEkwfcsuf =o0g'


pum;xuf usr;f &if;wckv;Hk ukd bufaygi;f pkH qufpyf
oabmaygufr_u ykdrkdrSefuefonf[k ,cktcsdef
vl@b0a&mufvm+yD;v#if wae@rmS
wGif em;vnfvmaomfvnf; aumufEkwfcsuf vlwk id ;f ao&onfcsnf;yif? ao&
pum;uvnf; ol@xda&mufr_ESifhol tusKd;ouf
a&mufEkdifonf[k ,kH=unfqJyg?) vl@b0a&muf
onf c sif ; twl w l u|ef a wmf w k d @
vm+yD;v#if wae@rSm vlwkdif; ao&onfcsnf;yif? ayghorG ;f aom aojcif;rsKd;jzifh rao
ao&onfcsi;f twlwl u|eaf wmfw@dk aygo h rG ;f aom
aojcif;rsKd;jzifh raocsifyg? t"dy`m,f&Sdaom
csifyg? t"dym` ,f&Sad om/ av;eufaom
av;eufaom aojcif;rsKd;jzifh aocsifygonf? aojcif;rsKd;jzifh aocsifygonf?
wkdif;jynftwGuf/ ukd,fhtrsKd;om;twGuf/ vl@
avmu}uD;twGuf t"dy`m,f&Sdaom/ tusKd;jyK
wk dif;jynftwGuf/ uk d,fhtrsKd;om;
aom vkyfief;rsm;vkyf&if; aocsifygonf? okd@qkd twG uf / vl @ avmu}uD ; twG uf
v#if u|efawmfwkd@EkdifiH/ u|efawmfwkd@ a&muf&Sd
aeaom acwftaetxm;t& av;eufaom
t"dy`m,f&Sdaom/ tusKd;jyKaom
aejcif;ESifh av;eufaomaojcif; jyKzkd@qkdonfrSm vkyif ef;rsm;vky&f if; aocsifygonf?
awmfveS af &;orm;tjzpf &yfwnfz@dk yif jzpfa=umif;
u|efawmfwkd@ awG@&Sdvm&ygonf? ,ae@tcsdef
txdvnf; wkdif;jynftwGuf jynfoltwGuf
wu,fwrf; tvkyftau|;jyKrnfqkdv#if awmf
vSefa&;vrf;onf tpGef@pm; tpGef@v$wf&qkH;ESifh
trGefjrwfqkH;aomvrf; jzpfaeqJ[k xifygonf?
rnfonfhvrf;a=umif;jzifh awmfvSefrvJ? ukd,fh
awmfvSefa&;&nfrSef;csuf a&mufa&;twGuf 'grS
r[kwf wkdif;jynfukd u,fwifa&;twGuf trSef
uefq;Hk vrf;[m bmvJ? u|eaf wmfw@dk rmS a&G;cs,f
ykdifcGifh &Sdygonf? vrf;wav#muf yef;awG a0ae
onf? wcsK@d u jzLjzL/ wcsK@d u 0g0g/ wcsK@d u jymjym/
u|efawmfuawmh ESif;qDeDukd a&G;cs,fchyJ gonf?
u|eaf wmfw@dk wawG olcspaf om ygwu D ydk J
cspcf =hJ u+y;D olav#mufcw hJ hJ awmfveS af &;vrf;a=umif;
twkdif; rqkwfrepf av#mufvSrf;aeqJukdawmh
ukdav;armif odroGm;yg? olodv#if a&muf&m
t&yfrS 0rf;om auseyfaevdrfhrnf xifygonf?

206
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

(5)

ukad v;armif.nDxrH S u|eaf wmf avhvmzwf±c_ &hJ onfrsm;wGif Ekid if aH &;pmtkyf pmwrf; rsm;om
ru ukdav;armif. EkdifiHa&; rSwfpkpmtkyfrsm;ESifh uAsmrsm;vnf; yg0ifygonf?
rSwfrSwf&& tjzpfqkH;rSm tdef*,f. “'l;&if;okd@acsycsuf”tay: ukdav;armif. avhvma&;
rSwpf yk if jzpfygonf? olw@dk trd o f mG ;onft h cg 'l;&if;ok@d acsycsuf t*Fvyd bf mompmtkyt f m; a&S@rmS csI
yufvufuv k m;xkid af y:rS ukad v;armif pma&;aeonfudk u|eaf wmf jrifz;l cJyh gonf? aemiftcsed u f sawmh
ukdav;armif. vufa&;ESifh ol@avhvma&; rSwfpkpmtkyfukd u|efawmfzwf&ygonf? ol bmomjyef
xm;wmr[kwfyg? tdef*,f. oabmw&m;ukd tajccHvkduf/ ol@pOf;pm;okH;oyfcsufrsm;ukd rSwfpk
a&;vkdufESifh jyKpka&;om;xm;jcif; jzpfygonf? vufa&; ao;ao;vSvSav;awGESifh? (ol@ vufa&;u
vnf; tawmfvSy xl;jcm;ojzifh u|efawmfhvufa&;ukd ol@vufa&;ESifhwlatmif usifhchyJ gao;onf?
teD;pyfqkH;vnf; wlygonf?)xkdtcsdeftcgu u|efawmfha&csdeft& ol@rSwfpkpmtkyfukd jynfhjynfhpkHpkH
em;rvnfcyhJ g? ok@d aomf Tusr;f ukd zwf±+_ yD; ol@tawG;tjrifEiS ahf ygi;f um ok;H oyfa&;om;jcif;jyKEkid af om
ol@avhvmtm;ukd u|eaf wmf tvGet f m;uscyhJ gonf? tcktcsed f jyefpOf;pm;rdawmh rmhupf 0f g'ukd onfo@dk
tywfwukwf}uKd;pm;r_rsKd;jzifh ol@,kH=unfcsufukd ykdrkdckdifrmatmif ol wnfaqmuf cJhwmyguvm;
[laomtcsufukd qkyfukdifrdygonf?
“wHwkdif;ausmuf±kd;/ r_efokd;okd;ESifh
aESmifpkd;csKyfavSmif/ tusOf;axmif?”
ol tusOf;uscHchJ&pOfu ol@axmifwGif; tawG@t}uKHESifh cHpm;csufrsm;ukd uAsmawG a&;zG@J chJ
ygonf? ol@uAsmwyk'f. tzGifhpma=umif;ukd txufygpmom;rsm;jzifh ola&;om;cJhonfukd u|efawmf
,cktcsed w f idk af tmif rSwrf ad eygao;onf? tusO;f axmifwiG ;f rS }uHcidk pf +GJ rJaom ol@,=Hk unfcsu/f &efo@l
tay: jywfom;aom pdwf"mwf/ axmifwGif;rSm olawG@vmcJh&aom b0wltusOf;om;rsm;xJrS
&ifeifph &m b0av;rsm;/ axmifwiG ;f a&muf wkid ;f &if;om;vli,fav;wOD;ESihf OD;av;t&G,w f a,muf.
b0ta=umif;/ axmifwiG ;f rSaeI ol@cspo f t
l ay: ol@cpH m;csurf sm; ponfjzifh ol uAsma&; zG@J cahJ =umif;
jyefvnf pOf;pm;rdygonf? ol &Srf;jynfokd@ acwWc% oGm;tvkyfvkyfpOfu }uKHawG@cJh&aom tjzpf
tysufukd rlwnfI wkdif;&if;om; uav;i,fwOD;ta=umif; ola&;zGJ@cJhaom uAsmwyk'fukdvnf;
u|efawmf tawmfav; cHpm;ESpfouf cJhzl;ygonf?
ol. rxkwfa0jzpfaom “aEGOD;acsmif;ESifh yef;avmif;avS” uAsmpmtkyfxJrSm uAsm
pmrlrsm; ol@vuf0,f usef&pfaeojzifh u|efawmfwkd@ zwfcJh&ygonf? &Srf;jynfe,frS jrpfzsm;cHum
aEGOD;ayguf pD;qif;vmaom prf;acsmif;uav;ESifh avmif;avSuav;rsm;vkd pD;arsmaeaom yef;awG
ta=umif; vSvyS y &uf,, S o f zD @JG aom ol@uAsm&Sn. f tESpo f m&rSm tzdEydS cf H vlrsK;d aygi;f pkH jynfowl @dk
.b0ESifh vlrsKd;aygif;pkH jynfolwkd@ vufwGJwkdufyGJ0ifa&;ukd wifpm;csufrsm;jzifh oG,f0kduf zGJ@EGJ@aom
uAsm[k u|efawmfcHpm;rdygonf? xkdr#ru rEWav;wuUokdvfu a&eDajrmif;ta=umif;ukdvnf; ol
vSvyS y zG@J qcdk yhJ gao;onf? olu a&eDajrmif;teD;u tdrjf zLawmf[k trnfay;xm;aom aq;jzLokwf
0g;uyfwJ tdrfcef;wcef;rSmaeum ausmif;om;wkdufyGJ/ jynfol@wkdufyGJrsm;twGuf EkdifiHa&;vkyfief;
207
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

vkyfaqmifcho J l r[kwfygvm;? “tnmajracwf uAsm”pmtkyfxJrSmvm; rodyg? jynfwGif;ppftwGif;


a=u;pm;ppfom;tjzpf ygoGm;ol om;jyeftvmukd rD;tdrfukdifpGJ+yD; apmifh}uKdaeaom rdciftkdwOD;
ta=umif; ol uAsmwyk'fa&;cJhygonf?
om;vmvrf;ukd
apmifhvifh}uKdqkd rdciftkdtm;
“rSeftdrfrD;om
+i‡drf;vkdufyg”
[k uAsmq&mu wkdufwGef;xm;ygonf? om;jzpfol a=u;pm;ppfom; jyefrvmEkdifawmh-[k qkdvkdjcif;
jzpfygonf? jynfwGif;ppfukd rkef;aomtrkef;/ rdciftkdukd u±k%moufr_/ azmufjyefaom ppfwyfrS
a=u;pm; ppfom;b0. tem*wfra&&mr_ ponfwkd@ukd cHpm;+yD; uAsmq&mu a&;zGJ@cJhjcif; jzpfonf?
xku d Asm aemufq;Hk pma=umif;av;tm; u|eaf wmfpvJG rf;+y;D qifyh mG ;cHpm;csurf sm;jzifh “om;vmr,fv
h rf;”
uAsm&Snfukd ta&S@ajrmufppfa'o yefqef;wGif u|efawmfa&;cJhygonf? xkduAsmukd Ekdif0if;aqGu
“rD;ZmrSeftdrf jr‡ifhxm;w,f”trnfjzifh toHv$ifhjyZmwftjzpf zefwD;um jynfol@toHrS toHv$ifh
cJhzl;avonf?
onfokd@ u|efawmfhtay: EkdifiHa&;=oZma&m/ uAsm=oZmyg v$rf;rkd;cJhaom ukdav;armiftm;
ausmif;ydwf&ufuav;rsm;rSmrS acwWawG@xd&aom u|efawmhftwGuf onfhaemufykdif;rSm xyfrHawG@
&Sd&ef tcGifhromawmha=umif; odvkduf&ygonf? ta=umif;rlum; rEWav;wuUokdvfwGif ausmif;jyef
wuf&if;rS EkdifiHa&;vkyfief;/ ajratmufv#Kd@0Sufvkyfief;rsm; qufvufvkyfukdif&if; 1966 ckESpfwGif
ukdav;armif aemufw}udrf tzrf;cHoGm;&aoma=umifh jzpfygonf? &Jabmfzkd;oHacsmif;wkd@ESifh wokwf
wnf; tzrf;cHvkduf&um rEWav;axmif/ ppfaxmif ponfjzifh axmifawGajymif;&if; aemufqkH;
ukdukd;u|ef;okd@ a&mufoGm;onf[k =um;odvkduf&ygonf?

(6)

u|efawmf tvkyftukdif &&Sdonfhtcsdef a&mufonfhwkdifatmif ukdav;armifukd t+rJvkdvkd


owd&aerdygonf? owd& vGrf;qGwfp&m ta=umif;wckuvnf; &Sdaeygonf? u|efawmfwkd@+rKd@rS
um;pD;oGm;v#if em&D0ufausmaf usmf wem&Dc&D;uGma0;aom EGm;xk;d }uD;+rKd@ tpk;d &txufwef;ausmif;Y
u|efawmf tv,fwef;jyq&mtjzpf tvkyf0ifcJh&onf? u|efawmfwkd@+rKd@rS wuUokdvfausmif;qif;p
trsKd;orD; 2 OD; 3 OD;wkd@vnf; tv,fwef;jy ausmif;q&mrrsm;tjzpf tvkyfvkyf=u&onf?
ausmif;q&mtjzpfum; u|efawmf wOD;wnf;? u|efawmfwkd@wawG reufwkdif; jrif;+cHrS um;pD;/
EGm;xkd;}uD; txufwef;ausmif;rSm ausmif;wuf/ naeusv#if um;pD;/ jrif;+cHjyef? ausmif;ydwf
&ufrSv$v J #if ae@pOf onftwkdif; v_yf&Sm;=u&onf? ausmif;qif;csdef EGm;xkd;}uD;+rKd@ um;vrf;ab;&Sd
pmtkyfqkdifav;wqkdifrSaeI u|efawmfwkd@wawG rEWav;rS jyefvmonfh jrif;+cHum;ukd apmifh&avh
&Sdonf?
208
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

xkdokd@ apmifhae&onfhtcsdefwkdif; wcsdefu ukdav;armif. cspfoljzpfcJhzl;ol trsKd;orD;


(emrnfausmf uAsmq&m}uD;wOD;. c,frawmfol jzpfygonf?) ukd ae@wkdif; awG@&onf? oluvnf;
±kH;w±kH;wGif tvkyfvkyfaeoljzpfojzifh olESifh ol@cifyGef;wkd@ tvkyfujyefvmwkdif; onfqkdifav;em;rS
t+rJ jzwfjyef&onf? wcgw&H pmtkyfqkdifav;twGif; 0ifvm+yD; pmtkyfrsm; =unfh±_wwfonf? tcsdef
umv=umvmawmh u|efawmfESifhtwl ygvmonfh q&mruav;rsm;ESifhyg rsufESmwef;rd+yD; E_wfquf
pum; qkdwwfonf? u|efawmfuawmh olESifh ol@cifyGef;onfwkd@ukd pdwf0ifwpm; avhvmrdwwf
aomfvnf; pum;awmhrqkdrd? ol@ukdjrifwkdif; ukdav;armifukd owd&aerd+yD; pdwfraumif;ovkd jzpfae
wwfvkd@yg? ukdav;armif. wcsdefu cspfolukd u|efawmf tuJcwf avhvmaerdwwfonf? om;orD;
rsm; &+yD;aemuf cE<mukd,fzGH@+zKd;+yD; 0aeaomfvnf; rsufESmum; EkysKdacsmarmaeqJ?
wcsed u
f rEWav;wuUov dk w f iG f emrnfausmf cspo f pl w
Hk jJG zpfco
hJ nfh ukad v;armifEiS hf ol@cspo
f l
wkd@. arwWma&;onf a=uuGzJ G,f tqkH;owfcho J nf[k qkd&ayrnf? EkdifiHa&;orm;vnf;jzpf uAsm
q&mvnf;jzpfol trsKd;om;u aEGOD;acsmif;u yef;avmif;avStjzpf ol@b0c&D;wav#muf ol@
,k=H unfcsuaf w;ukd ol oDaºu;&if; aemufq;Hk Y uku d ;dk u|e;f Y tmZmenftjzpf toufay;oGm;onf?
olcspo f l trsK;d orD;um; ‘rsuEf mS aiGv/ &$iyf y’ESihf ol@cspo f o l pf ol@cifyeG ;f onfEiS t hf wl ol@b0c&D;ukd
ol qufvuf av#mufvSrf;aeqJ? ukdav;armif.cspfolukd =unfhae jrifae&onfhtcg u|efawmfonf
vnf; u|efawmhfab;rS u|efawmfhcspfol q&mrav;rsufESmudk jyefvnf=unfh±_&if; pOf;pm;aerdygonf?
u|eaf wmfw@dk b0c&D;ESihf u|eaf wmfw@dk &@J tcspaf &;uaum/ b,fvdk jzpfvmrnfv?J (u|eaf wmfonfvnf;
Tausmif;q&mrav;ESifh tdrfaxmifus+yD; om;ESpfOD;&+yD;umrS ,kH=unfcsuftwGuf cGcJ GmcJh&ygonf?)
xkdpOfuawmh ukd,fhb0a&SŒc&D;ukd rjrifEkdifchaJ o;yg?
wcsdefu rEWav;wuUokdvf. a&eDajrmif;abmif vrf;uav;twkdif; olwkd@cspfolESpfOD; twl
vufwGJ vrf;av#mufzl;cJhayvdrfhrnf? wOD;ESifhwOD; arwWm&nf &$ef;pkdaeaom rsuf0ef;rsm;ESifh
=unf=unfEl;El; tjyeftvSef=unfh&if; cspfpum;av;rsm;ukd yef;ukH;av;rsm;ozG,f ukH;oDcJh=u
ayvdrfhrnf? txl;ojzifh uAsmq&mu ol@cspfol. tvSbGJ@ESifh ol. arwWmzGJ@ukd nrsm;pGmwGif
uAsmtyk'frsm;pGm oDzGJ@cJhayvdrfhrnf?
ok@d &mwGif u|eaf wmf zwfz;l cJah om ol. uAsmwyk'u f awmh ol.axmifwiG ;f b0 vomaom
nwnY vrif;ukdarmh=unfh&if; cspfol@ukd wrf;wcJhrdzl;aom uAsmwyk'fom jzpfavonf? ol
axmifusaecsed rf mS yif ol@cspo f ul ol@udk vmawG@onf? olw@dk b0c&D;ESihf olw@dk tcspcf &D;twGuf olw@dk
taustvnf aqG;aEG;=uonf[k aemufykdif;wGif u|efawmfwkd@ jyefvnf=um;od&onf? uAsmq&m
onf EkdifiHa&;,kH=unfcsuf jyif;xefp+JG rJol jzpfonf? ol@wkdif;jynfESifh ol@jynfolukd twkdif;xuftvGef
cspfjrwfEkd;wwfol jzpfaeonf? xkdtcg uAsmq&mu ol@tcspfukd pGef@v$wf+yD; ,kH=unfcsufc&D;ukdom
pGpJ G+J rJ+rJ r,kdifrvJ qufav#mufrnf[k tajzay;cJhavonf? ‘a&GokH;&Hjc,f/ =um&dyfv,frSm/ &,fum
armum/ rsufESmaiGv/ &$ifyyESifh cifr 0rf;ajrmufygavawmh’[lI olu cspfoltm; vGwfvyfcGifh
ay;cJha=umif;vnf; u|efawmfwkd@ =um;od&onf?
ckawmh xkdtcsdefawG vGefcJh+yD? ukdav;armifonf vSyacsmarmaom ol@cspfolukd vGefpGm
jrwfEkd;cspf=uif cJhayvdrfhrnf? okd@&mwGif ukdav;armifonf jynfol@b0 vGwfajrmufa&;twGuf cspfol
209
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

ukd pGef@chJ&onf? rdb nDtpfukd armifESr aqGrsKd;om;csif;rsm;ukd pGef@v$wfchJ&onf? ausmif;ynma&;ukd


pGef@v$wfchJ&onf? oljrwfEkd;aom uAsmq&mb0ukd pGef@v$wfchJ&onf? ukdukd;u|ef; 53 &uf=um tpm
iwfcH wkdufyt JG wGif;Yrlum; rGefjrwfaom ol@b0ESifh ol@toufukdyif tem*wf ArmjynfopftwGuf
pGef@v$wfylaZmf vkdufay+yD? atmifyG&J awmhrnfh tcsdefrwkdifrD 2 em&D 3 em&D tvkdrSm usqkH;cJh&ojzifh
‘atmifyGv J ufwurf;rSm zl;opftem*wf*wfa&mifjcnfOD;ukd ar#mfrSef;&if; &$ifjrL;auseyfpGm &efol.
aemufqkH;usnfzl;ukd &ifqkdif+yD; toufay;vSLoGm;aom ol&Jaumif;tmZmenf’ tjzpf ur`nf;
rSwfwrf;wif&rnf xifonf?
u|efawmfwkd@ ajratmufvkyfief; vkyfaecJhpOfu ukdukd;u|ef; tmZmenfrsm;twGuf &nfpl;
owfrSwfcJhaom “jynfol@ol&Jaumif; tmZmenfrsm;ae@” usa&mufwkdif; ukdav;armiftygt0if
tmZmenfrsm;twGuf txdrf;trSwf tcrf;tem;av;rsm; v#Kd@0SufpGm vkyfcJh=uygonf? xkdtcg
u|efawmfwkd@vuf0,f &Sdaeonfh ukdav;armif.“aEGOD;acsmif;ESifh yef;avmif;avS”uAsmpmtkyfxJrS
uAsmrsm;ukdvnf; tmZmenfukd *k%fjyKaomtm;jzifh &GwfqkdcJh=uygonf? (&efolu tpkvkduf
t+yKHvu dk f vlzrf;yG}J uD;vkyzf @dk tcsuaf y; O=ooHqv
JG u
dk o
f nfu
h mvwGif xku
d Asmpmtkyt
f m; u|eaf wmf
wkd@ ESajrmwopGmESifh zsufqD;wm vkyfch&J ygonf?)

Ekid if aH &;orm;vnf;jzpf uAsmq&mvnf;jzpfol trsK;d om;u


aEGO;D acsmif;u yef;avmif;avStjzpf olUb0c&D;wavQmuf olU ,HMkunf
csuaf w;ukd oloaD >u; u;&if; aemufq;Hk uku
u;&if d ;dk uRe;f tmZmenftjzpf
toufay;oGm;onf? olUcspo f l trsK;d orD;um;
wcsdefrSmawmh aEGOD;acsmif;rS yef;avmif;avS uAsmpmtkyfuav;ukd jyefvnfwl;azmf ayG@ykduf
EkdifvdrfhOD;rnf[k ,kH=unfaeqJyg? u|efawmf ,cka&;zGJ@cJhonfrsm;rSm ol&Jaumif;. jrifhjrwfonfh
ESvkH;om;ESifh E_dif;pmv#if tifrwefao;i,fonfh tao;tr$m; ta=umif;t&mav;rsm;yg? okd@&mwGif
ol&Jaumif; tmZmenfrsm;ukd owd&*k%fjyK&mwGif tao;tzGJ[lonf r&Sdyg? tmZmenfrsm;.
tao;tzGJ ta=umif;t&mav;yJjzpfjzpf rdbnDtukdarmifESr emrnfrsm;utp owdw& rSwfwrf;
jyKpkxm;=uyg? 'gonfyif ol@ukd *k%fjyKjcif;wGif tusKH;0ifaeygvdrfhrnf[k *sL;vd,ufzl;cspfuvnf;
n$efjy xm;cJhonf?
ukdav;armifukd wrf;wonfhtcg r[l&mausmufaqmif[laom edrdwfykHukd u|efawmfh&ifxJ
pGaJ erdygonf? ol@tom;ta&mifudk wifpm;jcif;r[kwyf g? ol. ausmufaqmifausmufom;vkd jywfom;
xufjrufaom ,kH=unfcsufukd wifpm;xm;jcif; jzpfygonf? ukdav;armifukd &nfn$ef;aom “r[l&m
ausmufaqmif”[laom u|efawmf.uAsmukd rkd;a0r*~Zif;u xnfhoGif;&ef a&G;cs,f+yD;rS &nfol@
pmaypdppfa&;tzG@J u xkduAsmukdrxnfhzkd@ jzwfawmufypfchJzl;ygonf? okd@&mwGif udpPr&Sdyg? OD;0if;az
(armifpGrf;&nf) uvnf; ukdav;armifukd r[l&mausmufaqmifESifhwifpm;um ol&Jaumif;ukd
*k%fjyKcJhygonf?
210
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

&eH‹
(ol i ,f c sif ; av;armif o k d @ ) armif p G r f ; &nf

· v_dif;vkH;ykwfvnf;
rv_yfreJ@
rjrKyfcJh?

· avjyif;wkdufvnf;
rikdufrwkef
r+zKHchJ?

· aev#Hxkd;vnf;
rn‡Kd;rwdrf;
r,drf;cJh?

· r[l&ma&mif/ ,if;ausmufaqmifxuf
aoG;wpufrS/ xkd;xGufyGifh+yD
ESif;qDeDonf/ "Gef@&Snfoif;ysHŒ
v_difvwWH@? ?

rkd;a0r*~Zif;(1972)
(31/ Zlvkdif 1972)

211
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

u|efawmf.pmukd ukdav;armifESifhtwl ausmif;om;v_yf&Sm;r_rsm;wGif cGyfa'gif;pmapmif


twlxkwfa0cJhaom uAsmq&mr rpdrf;yif. vGrf;qGwfzG,f uAsmav;wyk'feJ@ tqkH;owfyg&ap?
vGrf;zG,f&oukd ay;pGrf;Ekdifw,fvkd@ cHpm;rdvkd@yg?

vGr;f oly
‹ ef;acG

rpd r f ; yif
tnmvrf;
wrmwef;rSm
vrf;twl av#muf=uOD;r,f?

tnm&dyf
wrm&dyfrSm
twdwqf ;dk aumif;
ta=umif;aygif;pkH ajymjzpfOD;r,f?

tnmajr/ tnmaveJ@
wkdufyGJawGta=umif;
ol aumif;aumif; ajymvdrfhr,f?

uG,f æ
tem*wfrSm
rif;&,f æ ig&,f æ &Jabmfrsm;&,f
qkHudk qkH&OD;r,f apmifhaeqJ?

jzKef;ceJ
wkdufyGJrSm
rif;usqkH;oGm;wm ajymifajrmufw,f?

OD;rnGwf 'l;raxmuf
aemufqkH;aoG;puf/ xufjrufeDarmif;
vrf;a=umif;awmfvSefa&;
aoG;eJ@&if;cJhwJhrif;?

212
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

tnmvrf;/ wrmwef;rSm
vrf;twlav#muf=ur,fhjynfolawG?
tnm&dyf/ wrm&dyfrSm
twdwqf ;dk aumif;
ta=umif;aygif;pkH ajymae=uvdrfhr,f?

tnmajr/ wrmajrrSm
rsuf&nfwa0a0eJ@
wkdufyGJawGta=umif;
atmifyaJG wGta=umif;
ol&aJ umif;orkdif;
vlwkdif;ESvkH;om;rSm
cGeftm;topf jzpfaevdrfhr,f?

&Jabmf&,f æ
tnmvrf;
wrmwef;rSm
vGrf;ol@yef;acG a0aew,f? ?

(rkd;a0r*~Zif;- 1972)

tem*wfae@opfwae@rSm aEGOD;acsmif;twGif; +idrfhajimif;pGm pD;arsmaeaom yef;avmif;avS


uav;rsm;. csKjd raom uAsm*DwzG@J E@JG &Gwq
f o
dk rH sm; jyefvnf=um;&vdrOhf ;D rnf[k ar#mv
f if,
h =Hk unfxm;
vsufyg?

armif v S 0 if ; (jrif ; +cH )


(2- 1- 2009)

213
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

ukdzkef;jrifhodef; (taxGaxGwm0efcH)
q&maemif0if;csKd &JΠtdyrf ufxu
J 0awmifwef;udk opPm 17 rSmzwf+yD;
pdwfxJrSm xdckdufcHpm;rdw,f? &efoleJ@ typftcwf &yfpJa&;vkyfxm;wJh
0trsdK;om;awG[m olwdk@ toufay; wkdufckdufcJh&wJh &efoludk b,fvkdrsm;
vufqGJE_wfquf=urvJ? tmZmenf 0wyfom;awG&JΠusef&pfol rdom;pkawG
uaum b,fvkdcHpm;=urvJ?

rukuDr (taxGaxGwm0efc)H
vlxkrSm ESpfrsdK; &Sdygw,f? wkd;wufonfhvlxk/ wufºuGonfhvlxkESifh
omrefvlxk[lI? xdkomrefvlxk. tiftm; (rukefcrf;Edkifaom tiftm;)
rsm;udk t&,lEkdif&eftwGuf wkd;wufaom vlxkawGu vrf;jy ac:aqmif
&ygrnf?

ukdoufEkdifxGef;
Armjynf r S m yËd y uQ } uD ; rm;vG e f ; wJ h vl w ef ; pm; ES p f & yf y J & S d w ,f ?
jc,fvS,ftEkdifusifhol zdESdyfol vlwef;pm;eJ@/ tzdESdyfcH vlwef;pm; 2&yf?
ppftkyfpktzGJ@0if r[kwfwJhvlrsdK;aygif;pHk trsdK;om; jynfolvlxkawG[m
tzdESdyfcH vlwef;pm;yJ? zufqpfppftkyfpktzGJ@0if ArmvlrsdK;eJ@ tzdESdyfcH
ArmvlrsdK;udk rcGJjcm;yJ ArmrSefor# rkef;wD;aevkd@uawmh 'Drkdua&pDqdkwm
a0;ygao;w,f?

rcifrsKd;rsKd; (EdkifiHwumjzef@csDa&; wm0efcH)

vuf & S d r sd K ;quf a wG / vl x k a wG [ m vuf & S d p pf t m%m&S i f p epf u d k


rzsuo
f rd ;f Ekid cf b
hJ ;l qk&d if b,fvedk nf;eJ@rS orkid ;f &J@wm0ef ausyeG rf mS r[kwb
f ;l ?

rwifEG,f0if; (b¾ma&; wm0efcH)


ppftm%m&Sifpepf zsufodrf;a&;twGuf vlxktoD;oD;rSm vHk;0
wm0ef & S d w ,f ? 'D p epf a =umif h vl x k w k d i f ; rS m &&S d & rJ h v l @ tcG i f h t a&;eJ @
vGwfvyfcGifhawG qHk;±H_;aevkd@ygyJ?
214
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
rpE´maomif; (EdkifiHwumjzef@csDa&; wm0efcH)
wdkif;jynfvGwfajrmufrS vlxktoD;oD;/ vlrsdK;pktoD;oD; vGwfajrmuf
rSmjzpfw,f? ppftm%m&Sifpepf zsufodrf;+yD;rSom Armtygt0if vlrsdK;
toD;oD;[m udk,fykdifjyXmef;cGifh 'Drkdua&pDudk &&SdrSmjzpfw,fvkd@ opPmu
cH,lxm;ygw,f?

ukdausmfausmfOD;
opPmtiftm;pkeJ@ opPmr*~Zif;[m ppftm%m&Sifpepf zsufodrf;a&;
twGuf v_yf&Sm;ae=uwJhtwGuf yGJ=unfhyd&dowf vkyfraeawmhyJ udk,fwkdif
ukd,fus yg0ifvmcJhjcif;jzpfygw,f?
ukod efUxGe;f
ppf t k y f p k u 'D r k d u a&pD a wmif ; qd k w J h vl x k u k d o wf w ,f ? 88
umvawGrSmaygh? a[m awG@qHkaqG;aEG;=uygqdkwJh vlxkeJ@&[ef;udk 2007 rSm
acsr_ e f ; owf j zwf j yef w ,f ? 'D o rk d i f ; u vl x k t oD ; oD ; vuf e uf e J @
ckcH&awmhr,fqkdwm jyvdkufwmyJ?
rvJhvJh0if;udk
owf j zwf a csr_ e f ; r_ / zd E S d y f t Ed k i f u sif h r _ a tmuf r S m usa&muf a ewJ h
vlx[ k m &efou l kd b,fvedk nf;eJ@jzpfjzpf ckcu H muG,w f m/ wke@f jyefwu
dk cf u
dk w
f m
rSefor# rSefw,f? r#ww,f? w&m;w,f?

ukad evif;atmif
opPmawmfveS af &; pmayr*~Zif;rSm a&;ae=uwJh pma&;q&m}uD;awGukd
±kdaoav;pm;rdw,f? q&mwkd@&J@ awmfvSefa&;pmay zGH@òzd;zl;yGifhwJhtwGuf opPm
tiftm;pk[m awmfvSefa&;rSm yg0if&usdK;eyfw,f?

rZifa0NzdK;

jynfwGif;rSm opPmawmfvSefa&; r*~Zif; xkwfa0cGifh&&if b,favmuf


aumif;rvJaemf? xkwfa0cGifh&wJhae@/ vGwfvyfa&;ae@yJ?

ukdaevif;xdkuf
ork d i f ; uay;vk d u f w J h oabmw&m;uawmh vuf e uf u d k i f
awmfvSefa&;eJ@ vlxkwkdufyGJ jzpfw,f? 'ga=umifh vlxkwkdufyGJawGeJ@twl
vufeufudkif awmfvSefa&;[m aygif;pyf yg0ifvmzdk@ vdkudk vdkae+yD? 215
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
rjynfhjynfh[def;
Armjynf v l r sd K ;pk vuf e uf u d k i f tif t m;pk a wG & J @ acgif ; aqmif
tawmfrsm;rsm;[m &efol zufqpfppftkyfpk&J@ óuH;oGif;wmukd cHcJh=u&w,f?
olwdk@awG[m vlxkukdeif;+yD; awmfvSefa&; tjrwfxkwfolawGyJ?

ukdtkef;ausmfNzdK;
ppf t m%m&S i f p epf zsuf o d r f ; a&;twG u f v_ y f & S m ;±k e f ; uef a ewJ h
tiftm;awGxJrSm jynfwGif;u tzdESdyfcHvlxk}uD;[m t"du tusqHk;ygyJ?
vlxkuom tc&m? opPmtiftm;pk[m vlxkxJuvlxkawGyg?

ukdoef;ausmfaX; (wGJbufowif;ESihf jyef=um;a&; wm0efcH)


opPmr*~Zif;[m awmfveS af &; tawGtóuHrsm;eJ@ oabmw&m;awGukd
rsd K ;quf o pf a wG x H vuf q if h u rf ; aew,f v k d @ oabmayguf r d w ,f ?
igwdk@vli,fawG avhvmrSwfom;&vdrfhr,f?

ukdarmifarmifwif
awmf v S e f a &;w&yf [ m rsd K ;quf w ck x J e J @ r+yD ; bl ; / rsd K ;quf a wG
wck+yD;wck vufqifhurf; awmfvSefygrS vGwfvyfa&; &&Sdw,fqkdwm
opPmudkzwf&if; odvmw,f?

ukx
d eG ;f xGe;f OD;
ppf t m%m&S i f q d k o nf h ppf & mZ0wf a umif r sm;onf vl x k x H
b,faomtcgrSmrS tm%mv$Jajymif;ay;±dk; r&Sdyg? aoG;pGef;cJhwJhorkdif;&J@
aumufcsuftwkdif; opPmuvJ azmfxkwfaeygw,f? wkduf,lrS&rSm jzpfw,f?

rrd;k ESi;f xGe;f


&efoel @J &efo@l bufawmfom;rsm;u opPmtiftm;pke@J opPmr*~Zif;udk
wdu
k cf udk wf ,f? awmfveS af &;udk &efou
l a=umufw,f/ pd;k ±G@H w,f r[kwv
f m;?
opPmtiftm;pku òzHrSmr[kwfbl;?

ukdatmifausmfcdkif
oef;a±$ppftkyf[m t=urf;wrf;qkH;eJ@ t&ufpufqHk;yJ? vlxkukd
&efoltjzpf oabmxm;acsr_ef;&mrSm ppftkyfpkacgif;aqmif ae0if;awmif
216 vkdufrrSDbl;? 'ga=umifh 88ta&;awmfyHk/ 2007 ta&;awmfyHkawGxuf
vlxkwkdufyGJawGudk 2q 3qru zefwD;wnfaqmuf &vdrfhr,f?
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
rod F*D0if;
'Drkdua&pD vHk;0uif;rJhoGm;&if/ pum;awmif =u,f=u,fajymcGifh
r&awmhbl;qkd&if/ vlxkawGtwGuf udk,fhuH=urRm udk,fzefwD;&bkd@twGuf
a&G;p&menf;vrf; wckyJ usefygawmhw,f? 'Dvrf;uawmh awmfvSefa&;
jzpfygw,f?

rauoD0if;
ppftkyfpk acgif;aqmifawG[m olwkd@&J@zufqpf0g'eJ@ ppftm%m&Sif
pepftwGuf/ olwdk@ukd,fusdK;twGuf ppfzGJ@pnf;yHkudk a&;qGJ/ tm%mudk
qufvufqkyfukdifa&;udk vkyfae=uw,f? usaemfwkd@ 'Drkdua&pD acgif;aqmif
awGuaum ppftm%m&Sipf epf zsuo f rd ;f ypfa&;twGuf b,fvrdk sm; taumif
txnfazmf OD;aqmif=urSmygvdrfh?
rOr®mausmf (wGJbufowif;ESihf jyef=um;a&; wm0efcH)
2007 a±$0ga&mifawmfvSefa&;rSm &Srf;jynfe,f/ u,m;jynfe,f/
u&ifjynfe,fawGu wkdif;&if;om; tzdESdyfcHvlkxkawG[m b,fvkda=umifh/
bma=umifh +idrcf suo
f m; aumif;ae=uovJqw kd m pOf;pm;p&myJ? vufeufuikd f
vlrsdK;pkwyfawGuvJ +idrfaew,f? +idrf;wyfawG[m udk,feJ@rqdkifovkd
a=umckdif;ae=uw,f?
ukdpdkif;atmifaZxuf
vlrsdK;toD;oD;[m udk,fvlrsdK;vGwfajrmufzdk@/ udk,fykdif jyXmef;cGifh
&zdk@twGuf woD;wjcm; vkyfaevdk@uawmh yef;wkdif[m a0;aevdrfhr,f?
&efoluvJ wzGJ@jcif;/ vlrsdK;wrsdK;jcif; tJ'Dvkdvkyfaevdk@uawmh odyfóudufrSmyJ?
olwkd@ tm%m+rJa&;twGuf vrf;cif;ay;aewmeJ@ twlwlyJ?

rat;pd;k pd;k xGe;f


ppftm%m&Sif pepfqkdwm 'Drkdua&pD[m a&eJ@rD;jzpfw,f? tJ'DvdkyJ
ArmjynfrSm&SdwJh vlrsdK;}uD;0g'/ vlrsdK;a&;0g' wHcGefxlxm;+yD; vlrsdK;a&;
rkef;wD;a&; vkyfae=u&if ppftm%m&Sif pepfatmufu vGwfajrmufrSm
r[kwfbl;?

armifOumausmf u
&Srf;/ csif;/ ucsif/ u,m;/ rGef/ ytkd@/ yavmif/ &ckdifpwJh vlrsdK;toD;oD;
rvG w f a jrmuf o r# umvywf v H k ; / Armvl r sd K ;vJ rvG w f a jrmuf E k d i f b l ; ?
'ga=umifhvlrsdK;aygif;pHk/ vlrsdK;toD;oD; vGwfajrmufzkd@tm;vHk; ±Hk;uefv_yf&Sm;rS
&&S d r S m jzpf w ,f ? ud k , f h j ynf e ,f / ud k , f h v l r sd K ; tºuG i f ; rJ h v G w f v yf a &;
(uk d , f h u H = urR m ud k , f z ef w D ; a&;) twG u f wzG J @ jcif ; vk y f a evd k @ uawmh
ar#mfvifhraeeJ@/ bmrS&rSm r[kwfbl;? 217
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
rÍÆLaomif;
opP m tif t m;pk x J r S m vl r sd K ;toD ; oD ; yg0if w ,f ? tm;vH k ; &J @
&nf r S e f ; csuf u awmh ppf t m%m&S i f p epf zsuf o d r f ; a&;/ wd k i f ; jynf
vGwfajrmufa&;jzpfw,f?

rEG,ef 0D if;xdef
ppftm%m&Sifpepf zsufodrf;a&;eJ@ wkdif;jynf vGwfajrmufa&;twGuf
rv_yf&Sm;r&kef;uefyJ rdrdvlrsdK;pk vGwfajrmufa&;/ 'Drkdua&pD&&Sda&;twGuf
vk y f a evk d @ uawmh vH k ; yg;yg;±H k y J &S d v d r f h r ,f ? ausmuf c J u d k a&!‡ p f o vk d
jzpfvdrfhr,f? jynfwGif;ppf ESpf(60)udk jyef=unfhayawmh? oHk;oyfayawmh?

ukdrdk;ausmfwdk;
opPmtiftm;pk[m jynfyrSm yg0ifv_yf&Sm;aeovkd/ jynfwGif;uvlxk
xJrSm vlxkeJ@twl yg0if+yD; a&eJ@ig;vkdwom;xJ v_yf&Sm;±kef;uefae=uygw,f?
vlxk vGwfajrmufzkd@qkd&ifawmh vlxkxJrSm&Sdae/ v_yf&Sm;ae&ygvdrfhr,f?

udkpdkif;avmifrdef;ouf (wGJbufowif;ESihf jyef=um;a&; wm0efcH)

opPmtiftm;pkeJ@ opPmr*~Zif;[m ppftm%m&Sifpepf zsufodrf;a&;/


vGwfvyfa&;twGuf pGJpGJ+rJ+rJ qkyfukdifxm;ygw,f?

xGef;O/d;(ac:)0if;cdkifxGef; (owif;ESifh jyef=um;a&;wm0efcH)


1948 rS 2009 txd jynfwGif;ppf ESpf(60)udk oifcef;pm r,l
EkdifcJh=ubl;? bmoifcef;pmvJ? wyfaygif;pk rzGJ@EkdifcJhwJh oifcef;pm? wzGJ@jcif;/
vlrsdK;wrsdK;jcif; vGwfajrmufa&;vkyfvkd@ vGwfvyfa&;eJ@ 'Drkdua&pDr&&SdcJh=uwJh
oifcef;pm?

rjrydkydk (EkdifiHwumjzef@csDa&;wm0efcH)
wa,mufuajymw,f? ppftkyfpk pdwfemusnf;oGm;atmif uAsm/
aqmif;yg;awGeJ@ ra&;=uygeJ@wJh? aemufwa,mufuawmh ppftkyfpkudk
raumif;ajym/ raumif;a&;wmudk vufrcHbl;wJh? 'DvlawGudk avhvm
=unfhawmh &efol@udk,fpm;vS,f? vlxk&JŒ&efolawG jzpfaew,f?
218
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f
uk0d if;jrifOh D;
opPmawmfvSefa&; r*~Zif;rSm a&;om;ae=uonfh pma&;q&m/ uAsm
q&m/ a0zefa&;q&mrsm;onf usaemf- usrwkd@. tbkd;tbGm;/ OD;}uD;
a': }uD ; rsm; jzpf = uonf ? awmf v S e f a &;pmay tarG a y;aecJ h w J h t wG u f
±dkaoav;jrwfpGm OD;!$wf uefawmhvdkufygonf?

ukdrsKd;OD;
trsdK;orD;b0 vGwfajrmufa&;pmayu¾ESifh 0wˆKu¾wkd@wGif
tpOfwpku
d f a&;om;ay;aecJo
h nfh pma&;q&mr tarr=unfav; (&JabmfaiG)
tm; OD;!Gwfuefawmhygonf?

ukdrdk;ausmfpGm

opP m . nD ! G w f a &;rl r S m ppf t m%m&S i f p epf zsuf o d r f ; a&;/


vGwfvyfa&;twGuf wl&maygif;vkyf=urnf? rwlv#if cGJvkyf=uygrnf?

ukx
d eG ;f Nird ;f
&efol.rdwfaqGonf &efoljzpfonf? &efol@p±kduf/ &efol@tawG;
tac:/ &efol@vkyf&yftwkdif; vkyfudkif awG;ac: usifh}uHaeolrsm;rSmvnf;/
azmufjyefonfh &efolESifh wwef;pm;xJyJ jzpfw,f? vlxkudk qef@usifojzifh
vlxkjzpfonfh opPmtiftm;pkuvJ tzdESdyfcHvlxk}uD;eJ@ twl qef@usefw,f?

udkwifxGef;
vlxkudkowfwJh/ omoemudkzsufwJh/ &[ef;oHCmudkowfwJh/ vlxk
tm;vHk;ukd tEkdifusifhacsr_ef;aewJh ppftkyfpkudk rwkdufckdufyJ tcsif;csif;
wkdufaewm[m t"dy`g,fwckck &Sdaeygvdrfhr,f? owdxm;&vdrfhr,f? tzdESdyfcH
vlxkbuf&yf+yD; ajz&Sif;&vdrfhr,f?

OD;pdk;csdef (wm0efcHt,f'Dwm)
vlwef;pm;w&yfu tjcm;aom vlwef;pm;w&yftm; aoG;pkwf
jc,fvS,faom/ zdESdyftEkdifusifhaom vl@tzGJ@tpnf;wckwGif vGwfvyfa&;
wkdufyGJ. t"duusaom tpdwftydkif;rSm wnfqJzdESdyfa&;ESihf aoG;pkwf
jc,fvS,fa&; yHko¾efrsm;ukd wGef;vSefòzdcsa&; wdkufyGJyifjzpfayonf? 219
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

awmfvSefa&;pmayr*~Zif;
trSwf (20) azazmf0g&D2009

pnf;±Hk;a&; wm0efcHrsm;

(1) ud k o uf E d k i f x G e f ; ES i f h aemf o G J a zgh (26) rrd k ; ES i f ; xG e f ;


(2) armif w if x G e f ; (27) armif o ef @ xG e f ; ES i f h vJ h v J h 0 if ; uk d
(3) ud k x G e f ; +id r f ; (28) uk d & J & if h a tmif
(4) rpEN m aomif ; (29) uk d a Zmf ò zd ; vG i f
(5) rat;pd k ; pd k ; xG e f ; ES i f h u d k r sKd ; rif ; aomif ; (30) uk d b d k b d k E S i h f rcif 0 if ; &D (tar&d u ef )
(6) armif O uU m ausmf (31) ukdjrwfopf ((Finland)
(7) ud k x G e f ; xG e f ; OD ;
(8) ud k a omf Z if E k d i f (pif u myl )
(9) armif a usmf a usmf O D ;
(10) ud k a tmif a tmif r d k ;
(11) rEG , f e D 0 if ; xd e f
(12) ud k a tmif a usmf c k d i f
(13) ud k a evif ; xk d u f
(14) rjynf h j ynf h [ d e f ;
(15) rauoD 0 if ;
(16) ud k o d e f ; ES i f h rpd k ; rd k ; (tar&d u ef )
(17) pd k i f ; atmif a Zxuf
(18) ud k a evif ; atmif ES i f h rZif a 0òzd ;
(19) ud k r k d ; ausmf p G m
(20) rrO… L aomif ; ES i h f uk d r d k ; ausmf w d k ;
(21) ud k t k e f ; ausmf ò zd ;
(22) ro*ô 0 if ;
(23) ud k a usmf p d k ; 0if ;
(24) ud k a rmif a rmif w if
(25) r&D & D r m

220
(20) tk y f a jrmuf txl ; xk w f

awmfvSefa&;pmayr*~Zif;
trSwf (20) azazmf0g&D/2009

EdkifiHwum jzef hcsda&;wm0efcHrsm; opP m awmf v S e f a &;pmaywk d u f r S


xk w f a 0+yD ; pmtk y f r sm ;
rcifrsKd;rsKd;
rjrydyk kd (1) *gr%d. “,rrif; O,smOfokd@
rpENmaomif; tv,fa&mufjcif;”
MINATO KU (2) yef;ig;yGifh tvuFm (uAsmpmtkyf)
HAMAMATSU CHO 1-5-14 (3) ndKxuf (vrf;opfOD;) .
KOPO NAKANO DAI(2) “rcspfrESpfoufolwkd@. rD;awmif”
NO, 302 ;TOKYO JAPAN
Phone; 080-315-592-15
(4) 0if;wifhxGef;. “ 6 wkdufrSm
avmufukdufwm cHzl;ovm;ESifh
U Soe Chain tjcm; 0wÎKwkdrsm;”
soeapril93@gmail.com (5) armifpGrf;&nf.
4636; S.Lasayette, St; “bmvJ[Jh armifpGrf;&nf”
Fort Wayne; IN - 46806 (aqmif;yg;aygif;csKyf)
U.S.A (6) armifpkd;csdef.
Phone; 260-745-7458
“orkdif;jzwfoef;jcif;xJu
xdkif; = jrefrme,fpyf jzef‹csda&; ±kyfyHkv$m”
(±kyfyHkv$maygif;csKyf)
Thitsar
Phone; 089-641-1187
yifv,fukd ysHoef;apcsifonf?
ysH o ef ; aeaomyif v ,f u k d usaemf
qufvufxkwfa0rnfh jrifawG@ ae&onf?
xk d y if v ,f o nf r[mwH w k d i f ; ay:wG i f
pmtkyfrsm;
vrf;av#mufaeonf?
(1) armif p k d ; csd e f . 0wÎ K wk d a ygif ; csKyf “r[mwH w k d i f ; ay:
(2) armif v S 0 if ; (jrif ; +cH ) vrf ; av#muf j cif ; ”
“+rd K @awmf c ef ; rxuf u +id r f ; csrf ; ol & J @ bmomjyef u Asmw&m
awmf v S e f a &;tvH a wmf ”
r=umrD xGufrnf

221

You might also like