UNIVERZITET U TUZLI

EKONOMSKI FAKULTET
Redovan studij
kolska 2!"#$ %odina
Se&ina'ski 'ad i( nastavno% )'ed&eta
*O+UZETNITVO
*'o,es 'e%ist'a,ije -i(nisa u skladu sa Zakono& o
)'iv'edni& d'u.tvi&a Fede'a,ija /i0
*'ed&enti nastavnik1 Kandidat1
+'$s,$ /a2'ija U&i2ani34 van'$)'o5 I62728"! Ma'inovi3 +ali-o'4vo9a
I6 27"! Ma.i3 Senka
I67#:2"! Ma.i3 Edna
I67#;<"! Me2anovi3 Se&i'
I67#27"! Me2anovi3 Mi'nes



Tu(la4 :$77$2! %odine
SA+R=A>
UVO+$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ 7
1 *RIVRE+NO +RUTVO6*O>AM4VRSTE I ULO?A U *RIVRE+NOM
RAZVO>U /I0$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ 2
7$7 *oja& )'iv'edno% d'u.tva$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ 2
7$2 *odjela@v'steA )'iv'edno% d'u.tva$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ 2
7$< Ulo%a )'iv'edno% d'u.tva u )'iv'edno& 'a(voju /i0$$$$$$$$$$$$$$$$$$ ;
2 RE?ISTRABI>A *OSLOVNI0 SU/>EKATA$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ :
2$7 *oja& i su-jekti 'e%ist'a,ije$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ :
2$2 *'ed&et4)ostu)ak i naCela 'e%ist'a,ije$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ $ :
2$< Re%ist'a,ije 5i'&i i d$o$o$ (a Fede'a,iju /i0$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ D
2$<$7 Re%ist'a,ija 5i'&i$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ D
2$<$2 Re%ist'a,ija d'u.tva $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ !
2$; *o'e9enje 'e%ist'a,ije )'edu(e3a u /i0 i u inost'anstvu$$$$$$$$$$$$$$$$ #
3 *RIM>ER RE?ISTRABI>E +RUTVA O?RANIEENE O+?OVORNOSTI U
TUZLANSKOM KANTONU$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ 7
<$7*'o,es 'e%ist'a,ije )'edu(e3a FOil Ene'%GH4o)is
)odu(etniCko% djelovanjaIIIIIIIIIIIIIII$$ $ 7
ZAKL>UEAK $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ 72
LITERATURA $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ 7;
Slika 7$NaCela na koji&a se (asnivaju u)isi )oslovni2 su-jekata u 'e%ista' suda$$$$8
Ta-ela -'$7$)oka(atelj naCina )'ovodjenaja 'e%ist'a,ije u /i0 I inost'anstvu$$$$$$ #
*RILOZI $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ 7:

*'ilo% 7$1 Rje.enje o u)isu su-jekta u)isa u sudski 'e%ista'IIII$$$$$$$$ 7:

UVO+
Se&ina'ski 'ad koji stoji )'ed va&a 'adili s&o u okvi'u o-ave(no% )'ed&eta
J*odu(etni.tvoF u( inst'uk,ije +'$ S,i$ /a2'ije U&i2ani3a4 do,$ i o-'a9uje )'o-le&
'e%ist'a,ije -i(nisa u skladu sa Zakono& o )'iv'edni& d'u.tvi&a Fede'a,ije /osne i
0e',e%ovine$
*ot'e-a (a o-'ado& ove &ate'ije )'oi(ila(i i( osnovne Cinjeni,e da je 'e%ist'a,ija o-ave(na
5o'&alnost )'iliko& (a)oCinjanja novo% -i(nisa4 ali i situa,ije u kakvoj se nala(i /osna i
0e'e%ovina4 .to 'e(ulti'a usloKnjavanje& )'o,esa 'e%ist'a,ije )'edu(e3a$
U &no%i& (e&lja&a svijeta 'e%ist'ovanje djelatnosti )'vi )ut4ili 5o'&ali(ovanje svo%
)olule%alno% -i(nisa )ute& 'e%ist'a,ije4 jednostavan i -'( )ostu)ak$ S d'u%e st'ane4 u
)ostko&unistiCki& (e&lja&a4 kakva je i /i04 taj )'o,es je tako sloKen da %a )onekad
na(ivaju i osnovno& -a'ije'o& )'i )ok'etanju -i(nisa$
U )'vo& )o%lavlju se&ina'sko% 'ada4 i(loKit 3e&o )oja&4 ulo%u i (naCaj )'iv'edni2
d'u.tava u )'iv'edi$ To je neo)2odno (-o% jednostavne Cinjeni,e da je (a)'avo )'iv'edno
d'u.tvo4 u -ilo ko& svo& o-liku4 osnovni su-jekt u)isa u sudski 'e%ista'$
+'u%o )o%lalje o-u2vata sa& )'o-le& 'e%ist'a,ije )'edu(e3a4 odnosno sve nje%ove
od'edni,e4 )oCev.i od )oj&a i su-jekata 'e%ist'a,ije4 )'eko )'ed&eta i )ostu)aka u)isa4
v'sta i naCela u)isa4 )a sve do sa&e )'o,edu'e 'e%ist'ovanja )'edu(e3a$
U t'e3e& dijelu o-'a9en je )'i&je' )'edu(e3a +$o$o JOil Ene'%GF i( S'e-'enika4 )'edu(e3a
(a t'%ovinu na5to& i na5tni& de'ivati&a i )'uKanje uslu%a i( to% do&ena$ O-'a9en je
)ostu)ak u)isa u sudski 'e%ista' k'o( )'ate3u doku&enta,iju i njen sad'Kaj$
Nada&o se da 3e ovaj se&ina'ki 'ad (adovoljiti oCekivanja svi2 Citala,a"ko'isnika4 je' je
)isan u sv'2u in5o'&isanja na.i2 kole%a4 studenata )'ve %odine ekono&sko% 5akulteta4 ali i
-ilo ko%a ko i&a na&je'u )ok'etanja -i(nisa ili jednostavno Kelju da se in5o'&i.e )o to&
)itanju$

7
7$ *RIVRE+NO +RUTVO6*O>AM4VRSTE I ULO?A U *RIVRE+NOM
RAZVO>U /I0
7$7$ *oja& )'iv'edno% d'u.tva
*'iv'edno d'u.tvo je )'avno li,e koje osnivaju osnivaCki& akto& )'avna i"ili 5i(iCka li,a
'adi o-avljanja delatnosti u ,ilju sti,anja do-iti$
*'iv'edno d'u.tvo4 do&a3e ili st'ano4 &oKe o-'a(ovati jedan ili vi.e o%'anaka$
%'anak je o'%ani(a,ioni deo )'iv'edno% d'u.tva koji ne&a svojstvo )'avno% li,a$ O%'anak
i&a &esto )oslovanja i (astu)nike4 a )oslove sa t'e3i& li,i&a o-avlja u i&e i (a 'aCun
)'iv'edno% d'u.tva$ $
7$2$ *odjela@v'steA )'iv'edno% d'u.tva
U Federaciji BiH se &o%u o'%ani(ovati 1aA )'iv'edna d'u.tva i
-A javna )'edu(e3a$
aA Privredna drutva1
6 +'u.tvo sa neo%'aniCeno& solida'no& od%ovo'no.3u @d$n$o$A
6 Ko&anditno d'u.vo @k$d$A
6 +ioniCko d'u.tvo @d$d$A
6 +'u.tvo sa o%'aniCeno& od%ovo'no.3u @d$o$o$A
-A Javno preduzee
Drutvo sa neogranienom solidarnom odgovornou (d.n.o.) 6 se osniva u%ovo'o& dvije
ili vi.e oso-a4 koje od%ova'aju (a o-ave(e )'edu(e3a ,jeloku)no& svojo& )'ivatno&
i&ovino&$ +'u.tvo s neo%'aniCeno& solida'no& od%ovo'no.3u osniva se u%ovo'o& o
osnivanju$ U%ovo' o osnivanju d'u.tva s neo%'aniCeno& solida'no& od%ovo'no.3u
o-ave(no sad'Ki i&e4 )'e(i&e i ad'esu )'e-ivali.ta ili 5i'&u i sjedi.te Clanova d'u.tva4
5i'&u4 sjedi.te i djelatnost d'u.tva i )'ava i o-ave(e Clanova$ U )odjeli do-iti4 sno.enju
'i(ika i )ok'ivanju %u-itaka4 osnivaCi uCestvuju solida'no i )'edu(e3e& u)'avljaju svi
Clanovi 'avno)'avno i od%ovo'no$
Komanditno drutvo (k.d.) 6 osnivaju naj&anje jedan ko&andito' @tajni ClanA i jedan
ko&)le&enta' @javni ClanA$ Osniva se u%ovo'o&$ Za o-ave(e d'u.tva od%ova'aju
ko&)le&enta'i ,jeloku)no& svojo& i&ovino&$ Ulo% ko&andito'a je iskljuCivo u nov,u4
dok ko&)le&enta'a &oKe -iti u nov,u4 stva'i&a i )'avi&a$ Osnovni ulo% )'i 'e%ist'a,iji je
: KM$ Ko&anditno d'u.tvo se &oKe o'%ani(ovati i na dioni,e @k$d$d$A$
2
Dioniko drutvo (d.d.) L se osniva i(davanje& dioni,a4 a vlasni,i dioni,a su dioniCa'i
@suvlasni,iA dioniCko% d'u.tva$ +ioniCko d'u.tvo se osniva u%ovo'o&4 a u)is i u)lata
dioni,a se v'.i kod i(a-'ane -anke$ Osnovati se &oKe si&ultano6 otku)o& e&itovani2
dioni,a i suk,esivno6'as)isivanje& javno% )o(iva (a ku)ovinu dioni,a$ Zakonski
&ini&alna %lavni,a je : K&4 i osnivaCki ka)ital se iska(uje u nov,u4 a stva'ni ulo(i
&o%u -iti u nov,u4 stva'i&a i )'avi&a$
Najjednostavniji i najCes3i o-lik )'iv'edno% d'u.tva (a )odu(etnike )oCetnike je d'u.tvo sa
o%'aniCeno& od%ovo'no.3u4)a ,e se u nastavku ovo teksta o nje&u i %ovo'iti$
Drutvo ograniene odgovornosti (d.o.o.) 6 osniva vi.e )'avni2 ili 5i(iCki2 li,a 'adi
o-avljanja d'u.tvene delatnosti$ Ka)ital d'u.tva Cine ulo(i li,a i nji2ova od%ovo'nost i 'i(ik
je u s'a(&e'i sa ulo%o&$ Ulo(i se &o%u sastojati od nov,a4 stva'i i &ate'ijalni2 )'ava$
Elanovi d'u.tva snose 'i(ik (a )oslovanje d'u.tva sa&o do visine svo% ulo%a$ *ostoji donja
%'ani,a visine novCano% ka)itala d'u.tva kao i naj&anji novCani udeo svako% Clana d'u.tva$
Ula%aCi &o%u slo-odno 'as)ola%ati svoji& ulo(i&a$ /'oj Clanova d'u.tva je o%'aniCen$
Svaki Clan &oKe i&ati sa&o jedan ulo% i uCestvuje u do-iti u visini ulo%a$ Udeli ne &o%u
-iti i('aKeni u o-liku ak,ija$ Ras)odela do-iti (avisi od sku).tine d'u.tva4 'as)odeljuje se u
s'a(&e'i sa ulo(i&a4 &o'a se i(dvojiti :M (a (ajedniCke 'e(e've i i(dvojiti (a )ok'ivanje
eventualno% %u-itka$ Ostatak je ne'as)o'edjena do-it koja se &oKe 'as)o'editi$

<

7$<$ Ulo%a *'edu(e3a u )'iv'edno& 'a(voju /i0
Ulo%a )'edu(e3a u )'iv'edno& 'a(voju /osne i 0e',e%ovine o%leda se u (ajedniCko&
djelovanju &ali2 i veliki2 )'edu(e3a u )od'uCju te2noli.ki2 )'&jena4 otva'anju novi2
'adni2 &jesta4 o-o%a3enju )onude na do&a3e& t'Ki.tu i td$
JEinjeni,a da /osna i 0e',e%ovina )'i)ada %'u)i t'an(i,ijski2 (e&alja navodi na )o&isao
da se ovi do)'inosi &ali2 )'edu(e3a )'eko navedni2 5akto'a koji dete'&ini.u stanje
)'iv'ede u /osni i 0e',e%ovini jednako kao i u d'u%o& t'an(i,ijski& (e&lja&a4 ali
istov'e&eno )ostoji veliki -'oj 5akto'a s)e,i5iCni2 (a /osnu i 0e',e%ovinuF $
7
Ra(&at'aju3i s)e,i5iCnost ti2 5akto'a4 Re.ad /e%ti3
2
i2 %'u)i.e u t'i %'u)e nji2ovo%
inte'ak,iono% djelovanja1
7$ veliki %u-i,i #2$6#:$ %odine u &ate'ijalno&4 5inan,ijsko&4 de&ok'atsko& i
so,ijalno& ka)italu su vi.est'uko ve3i od 'a(vojne )o&o3i koja -i -ila dovoljna (a
sta'tnu )o(i,iju t'an(i,ije u t'Ki.nu ekono&iju$
2$ )olitiCki i ekono&ski &ento'i /i0 uveliko o&alovaKavaju i (ane&a'uju do&ete
sa&ou)'avne ekono&ije u t'Ki.noj o'jenta,iji)'iv'ede u )'ed'atnoj /i0 u s&islu
i(jednaCavanja sa&ou)'avne ekono&ije s kon,e)to& di'ektivno6)lanske )'iv'ede
sovjetsko% ti)a$
<$ )'o,esi )a,i5ika,ije 'e%iona >u%oistoCe Ev'o)e su nedov'.eni4 a t'Ki.ni )'osto'i
5eudali(i'ani4 .tous)o'ava ekono&sku i svaku d'u%u sa'adnju i )'o,ese t'an(i,ije u
'e%ionu$

*o'ed navedeni2 s)e,i5iCni2 5akto'a (a )ot'e-e te&ati(i'anja ulo%e &ali2 )'edu(e3a
)'iv'edno& 'a(voju /i04 &o'a&o ista3i nedostatak validne statistiCke eviden,ije o
'elevantni& )oda,i& ao )'edu(e3i&a4 .to se )'venstveno odnosi na nji2ov -'oj4 naCin i
us)je2 u )oslovanju i td$
Me9uti&4 u)'kos to&e4 i(v'.ena su &no%a teo'ijska )'ouCavanja na osnovu koji2 se &oKe
i(nijeti )'o,jena da do)'inos koji daju &ala )'edu(e3a )'iv'edno& 'a(voju /osne i
0e',e%ovine dosta (aostaje u odnosu na d'u%e (e&lje t'an(i,ije4 a )o%otovu u odnosu na
'a(vijene (e&lje$
I)ak4 koo'dina,ija &ali2 i veliki2 )'edu(e3a )os)je.uje taj uti,aj i on se )ove3ava (a
od'e9eni ste)en4 .to na k'aju i)ak nije dovoljno i )ostoji tenden,ija 'asta uti,aja u skladu sa
'a(voje& )'edu(e3a$
7
I(vo'1U&i2ani, /a2'ija1 EVOLUBI>A I OSI?URAN>E RIZIKA U MALIM *RE+UZEBIMA4 dokto'ska
dise'ta,ija4 Ekono&ski 5akultet Unive'(iteta u Tu(li4 2<$%$
2
/e%ti, Resad1 +a li je &o%u,a o-nova i 'a(voj /i0 na )odu(etnistvu &ali2 i s'ednji2 )'edu(e,a4 tekst
o-javljen u ,aso)isu *o%ledi4 /osnja,ka (ajedni,a kultu'e N*'e)o'odN Tu(la4 tu(la4 224 st' :#$
;
2$ RE?ISTRABI>A *OSLOVNI0 SU/>EKATA
2$7$ *oja& i su-jekti 'e%ist'a,ije
Re%ist'a,ija je doku&entovan o)is (akono& od'e9eni2 Cinjeni,a i )'avni2 stanja )oslovni2
su-jekata u sudski ili d'u%i 'e%ista'$ Individualni t'%ov,i u)isuju se u 'e%ista' sa&ostalni2
)'iv'ednika koji se vode u o).tina&a$ NadleKna &inista'stva vode 'e%ist'e u koje se
u)isuju ud'uKenja %'a9ana 4 2u&anita'ne i d'u.tvene o'%ani(a,ije4 (aduK-ine i 5onda,ije4
kao i ne)'o5itne o'%ani(a,ije$
*oda,i u)isani u javni 'e%ista' su javni i svako i2 &oKe )o%ledati4 )'e)isivati i (a2tijevati
da &u se i(da ovje'en i(vod i( sudsko% 'e%ist'a$ U)is u sudski 'e%ista' i&a )'avno dejstvo
)'e&a t'e3i& li,i&a od dana u)isa$
Su-jekti u)isa u sudski 'e%ista' su1
7$ svi ti)ovi )'iv'edni2 d'u.tava @dd 4 doo$ 4 kd$ 4 kdd 4 dno AO
2$ javna )'edu(e3a @ko&)anijeA
<$ svi o-li,i statusno% )ove(ivanja
;$ institu,ionaali(ovani o-li,i ka)itala @-anke4 d'u%e 5inansijske institu,ije4
osi%u'avaju3a d'u.tva4 'eosi%u'avaju3a d'u.tva4 d'u.tva (a u)'avljanje 5ondovi&a i
investi,ioni 5ondoviA
:$ institu,ije t'Ki.ta ka)itala @-e'(a4 'e%ista' v'ijednosni2 )a)i'aA
8$ (ad'u%e i (ad'uKne o'%ani(a,ije$
2$2$ *'ed&et4)ostu)ak i naCela 'e%ist'a,ije
U 'e%ista' suda u)isuju se )'avna stanja @situa,ijeA statusno )'avno% ka'akte'a u koja do9e
)oslovni su-jekt toko& nje%ovo% )ostojanja od osniivanja do )'estanka$
U)isuju se ova )'avna stanja1
6osnivanje4
6 )'o&jena statusno% o-lika @t'ans5o'&a,ijeA4
6 statusne )'o&jene @soajanje4 )'i)ajanje4 )odjelaA4
6 otvaa'anje steCajno% )ostu)ka4
6 otvaa'anje likvida,iono% )ostu)ka i
6 )'estanaak @-'isanjeA$
:
U sudski 'e%ista' u)isuju se )oda,i koji su (naCajni (a odvijanje )'avno% )'o&eta4 a to su1
7$ 5i'&a i sjedi.te su-jekta u)isa4 te na(iv i sjedi.te nje%ovi2 dijelovaO
2$ na(iv i sjedi.te osnivaCaO
<$ djelatnost odnosno )oslovi (a dijeloveO
;$ )oslovi s)oljnot'%ovinsko% )'o&etaO
:$ uku)an i(nos osnovne %lavni,e i )ojedinaCni ulo(i osnivaCa @ClanoovaAO
8$ ovla.tenja u )'o&ete i od%ovo'nost (a so)stvene o-ave(e4 kao i od%ovo'nost (a d'u%e
su-jekte4 ako su )'eu(eteO
D$ i&ena li,a ovla.teni2 (a (astu)anje i %'ani,e nji2ovi2 ovla.tenjaO
!$ i&ena li,a (a (astu)anje u )oslov&a s)oljnot'%ovinsko% )'o&eta i %'ani,e nji2ovi2
ovla.tenjaO
#$ 5i'&a i sjedi.te statusni2 odnosno u%ovo'ni2 o-lika )ove(ivanjaO
7$ -'oj i datu& akta o osnivanju4 )ove(ivanju ili )'eo'%ani(ovanjuO
77$ d'u%e Cinjenii,e od'e9ene s)e,ijaalni& )'o)isi&aO
Slika 7$NaCela na koji&a se (asnivaju u)isi )oslovni2 su-jekata u 'e%ista' suda i&a vi.e4 a
to su1
8
2$<$ *ostu)ak 'e%ist'a,ije 5i'&i i d$o$o$ (a Fede'a,iju /i0

2$<$7 Re%ist'a,ija 5i'&i
Kao i ostala d'u.tva4'e%ist'a,ija d'u.tva sa o%'aniCeno& &o%u3nosti 4nje%ove o)3e
od'edni,e4 kao i &no%e d'u%e od'ed-e ve(ane (a d$o$o4 de5inisano je Zakono& o
)'iv'edni& d'u.tvi&a F/i0$
Re%ist'ovanje 5i'&i je (akonska o-ave(a na&etnuta od st'ane d'Kave svako& vlasniku -ilo
koje v'ste -i(nisa$
Analo%no to&e )'o)isane su 5o'&e i )'o,edu'e 'e%ist'ovanja 5i'&i i( 'a(ni2 djelatnosti4 te
o-'as,i i d'u%i doku&enti na -a(i koji2 se o-avlja )'o,es 'e%ist'ovanja$
Institu,ije 'e%ist'ovanja su sud i o).tina4 ali )'o,edu'a&a su ukljuCene i &no%e d'u%e
sluK-e4 kao .to su1 o).tinski o'%ani4 )o'eska u)'ava4 -anka4 statistiCki (avod4 ,enta' (a
so,ijalni 'ad4 )oli,ijski o'%ani4 advokati i td$
Z-o% to%a je )'o,es 'e%ist'ovanja v'lo ko&)likovan$
*'edu(e3a kao )'iv'edna d'u.tva i (ad'u%e 'e%ist'uju se u sudu i o).tini4a u o).tini se
'e%ist'uju1 (anatske 'adnje4 ku3na 'adinost4 )oljo)'iv'edna djelatnost i do)unska djelatnost$
O-'as,i i d'u%i doku&enti )ot'e-ni (a 'e%ist'a,iju su1
6doka( o d'Kavljanstvu4
6)otv'da o )oslovnoj s)oso-nosti4
6doka( o st'uCnoj s)'e&i4
6)otv'da o ne)ostojanju (a-'ane (a o-avljanje djelatnosti4
6doka( o (d'avstvenoj s)oso-nosti4
6u)ot'e-na do(vola (a )oslovni )'osto'4
6 )otv'da o )la3eno& )o'e(u i jo. neke$
D
2$<$2$ Re%ist'a,ija d'u.tva
+a -i osnivaCi 'e%ist'ovali d'u.tvo4 &o'aju se o-aviti o(-iljne )'i)'e&e$
Neo)2odno je o-aviti sljede3e 'adnje1
6 )'ijava saCinjena na )'o)isano& o-'as,u @5o'&ula'u sa eviden,ijski& listovi&aA
6 osnivaCki akt @odluka ili u%ovo' o osnivanjuA
6 statut d'u.tva
6 doka( o i(v'.enoj )'o,jeni v'ijednosti ulo%a u stva'i&a ili )'avi&a @sudski vje.tak
ili ovla.tenaa 'evi(o'ska ku3aA$ To se odnosi na ulo%e )'eko 2$ KM (a +OO4
odnosno 7$ KM4 odnosno :$ KM4
6 )otv'da o )oloKeno& de)o(itu
6 s)isak Clanova nad(o'no% od-o'a sa liCni& )oda,i&a (a svako% Clana ako se
5o'&i'a +$+$
6 i&e i )'e(i&e di'ekto'a4 s i(javo& da )'i2vata tu duKnost4 ko)ijo& di)lo&e i liCne
ka'te
6 ovje'en )ot)is li,a ovla.teno% (a (astu)anje
6 i(java osnivaCa ovje'ena na sudu4 koja sad'Ki Cinjeni,e1 da li je taj osnivaC ve3
osnivaC4 suosnivaC d'u%o% d'u.tva u Fede'a,iji /i04 ili da i&a udjela ili dioni,e u
d'u%o& d'u.tvu
6 ako jeste osnivaC4 suosnivaC ili i&a udjela ili dioni,e u d'u%o& d'u.tvu4 )'e(enti'a
sudu1
6 doka( @uvje'enjeA -anke da to d'u.tvo ne&a nei(&i'eni2 o-ave(a i
6 uvje'enje )o'eske u)'ave da je d'u.tvo i(&i'ilo )o'eke o-ave(e
6 i(java osnivaCa na sudu da ne&a o-ave(e )'e&a -anka&a
6 uvje'enje o ne)ostojanju)o'eske o-ave(e$
*oda,i o d'u.tvu u)isuju se u sudski 'e%ista' koji vodi sud od'e9en (akono& (a
'e%ist'ovanje d'u.tvaa$ U)is u sudski 'e%ista' v'.i se dano& )odno.enja svi2 u'edni2 )a)i'a
i )ot)uni2 'e%ista'ski2 is)'ava$
Sudski 'e%ista' sad'Ki sljede3e )odatke1
6 5i'&a i djelatnost
6 o-lik d'u.tva
6 djelatnost
6 )od'uKni,e @)oslovne jedini,e koje ne&aju svojstvo )'avno% li,aA
6 i&e4 )'e(i&e4 ad'esa4 5unk,ija i o-i& ovla.tenja (a (astu)anje 5i'&e
6 5i'&a4 sjedi.te4 djelatnost i li,a ovla.tena (a (astu)anje
6 )od'uKni,e ili d'u%e djelatnosti d'u.tva s ovla.tenji&a u )'avno& )'o&etu$
U sudski 'e%ista' u)isuju se o-ave(no i )oda,i o vlasni.tvu nad osnovni& ka)italo&4
ulo(i&a4 dioni,a&a4 udjeli&a i klasa4 -'oj i no&inalna v'ijednost d'u.tva$
U sudski 'e%ista' se u sluCaju )ot'e-e4 o-ave(no u)isuje )'o,edu'a )ok'etanja )ostu)ka
likvida,ije i s'eCaja d'u.tva4 i&e i )'e(i&e i ad'esa likvidno% ili steCajno% u)'avnika i
datu& o-ustavljanja ili oknCanja )otu)ka$
!
2$;$ *o'e9enje 'e%ist'a,ije )'edu(e3a u /i0 i u inost'anstvu
Ta-ela -'$7$ je )oka(atelj na koji na,in se )'o,es 'e%ist'a,ije )'ovodi u /i0 nas)'a& d'u%i2
(e&alja svijeta$
7
drava Pravna
fonria
Zahtjevi
rije
registra!ije
"egistar
ofi!e
Zahtjevi
nakon
registr.
#rijeme$
sedmi!e
%in.
&redstva
'(")
*rokovi
registra!ij
e
+ 2 , - . / 0
1ustralija Proriet , + +$. + 2 222$-22
3ran!uska 1rtisan / + - +$0 2 ++22$2022
4jemaka 5K* + + 2 + dan 2 +2$2.
6talija 1rtigiana 0 + - -$+/ 2 ++.2
7aan 8omrner$
8ant
2 + . +$, 2 ,.2$022
9olandija '! n orno n
s :avk
+ + . ,$0 2 2
;anija '6 2 + . +$- 2 2
;vedska 'nskild
firma
2 + 2 2$- 2 <2
(K &ole trader 2 + , 2 2 ,22
(&1 &ole
rorieter
2 2$/ 2$. +$2 2 222$=22
>i9 d.o.o?d.d. +, / 0 0$+2 +222$
2.22
222$/22
*oja.njenja1
7$ )'avna 5o'&a u(eta kao d$d$ ili d$o$o$
2$ -'oj )'o,edu'a koje t'e-a o-aviti )'ije 'e%ist'a,ije
<$ -'oj kan,ela'ija u koji&a se o-avClja dio )osla
;$ -'oj doku&enata koji se )'i-avljaju nakon 'e%ist'a,ije
:$ -'oj sed&i,a )ot'e-ni2 da se 'e%ist'a,ioni )'o,es o-avi
8$ &ini&alna s'edstva @o-ave(ni de)o(it )lus t'o.kovi advokata i sliCnoA
D$ t'o.kovi 'e%ist'a,ije @o-'as,i4 takse4 advokat4 savjetnikA
PPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPP
7
Ta-ela -'$7 I(vo'1 /a2'ija U&i2ani,1 OSNOVE *O+UZETNISTVA I$4 Tu(la4 2<$4%od4 727 st'$
#
<$ *RIM>ER RE?ISTRABI>E +RUTVA O?RANIEENE
O+?OVORNOSTI U TUZLANSKOM KANTONU
<$7$*'o,es 'e%ist'a,ije )'edu(e3a FOil Ene'%GH
*'o,es 'e%ist'a,ije )'edu(e3a o-jasnit 3e&o na )'i&je'u JOil Ene'%GF4 d'u.tva sa
o%'aniCeno& od%ovo'no.3u (a t'%ovinu i uslu%e$
*'edu(e3e je 'e%ist'ovano 77$D$2:$ %od$u Kantonalno& sudu u Tu(li$
*o is)unjenju )ot'e-ni2 uslova4 a (ati& i o-'a(a,a4 sa&i& Cino& 'e%ist'ovanja i(daje se
R>EEN>E o u)isu su-jekta u sudski 'e%ista'$
Taj doku&ent se sastoji i( vi.e dijelova$
U )'vo& dijelu su na(naCeni1
sud u koje& je )'edu(e3e 'e%ist'ovano
na(iv i sjedi.te su-jekta u)isa
i&e i )'e(i&e oso-e koja (astu)a )'edu(e3e
)'ed&et u)isa
osnovni )oda,i o su-jektu u)isa
+'u%i dio4 odnosno RE?ISTARSKI LIST sastoji se i( seda& o-'a(a,a u koji&a je
de5inisano sljedeCe1
)oda,i o 5i'&i4 odnosno na(ivu4 sjedi.tu i o-liku su-jekta u)isa
)oda,i o vlasni.tvu su-jekta u)isa
)oda,i o osnovno&6 te&eljno& ka)italu4 ulo(i&a4 dioni,a&a i udjeli&a
)oda,i o djelatnosti4 odnosno )oslovi&a su-jekta u)isa u (e&lji
)oda,i o vanjskot'%ovinsko& )oslovanju su-jekta u)isa
)oda,i o oso-i6li,u ovla.teno&6ovla.3eno& (a (astu)anje su-jekta u)isa u )'avno&
)'o&etu u (e&lji
)oda,i o oso-a&a6li,i&a ovla.teni&6ovla.3eni& (a (astu)anje su-jekta u)isa u
vanjskot'%ovinsko& )oslovanju$
Sljede3i doku&ent je O/AV>ETEN>E O RAZVRSTAVAN>U *RAVNO? LIBA *REMA
+>ELTNOSTI i odnosi se na onu djelatnost s liste djelatnosti na koje je )'edu(e3e
'e%ist'ovano koja je )'i&a'na$
7
U )'aksi je )'isutan sluCaj da )'edu(e3e4 osi& osnovne djelatnosti4 o-avlja jo. ni(
djelatnosti )ove(ani2 sa osnovno& djlatnos.3u$ Z-o% to%a se u sudski 'e%ista' u)isuju sve
djelatnosti koji&a se )'edu(e3e s&ije -aviti$ Taj s)isak je najCe.3e dosta du%4je' se
)'edu(e3a ne Kele o%'aniCavati u )o%ledu )oslova koje s&iju o-avljati$ Me9uti&4 i)ak je
o-ave(no od'editi )'i&a'nu djelatnost )'edu(e3a4 je' su sve ostale sa&o )o&o3ne
djelatnosti$
*'edu(e3e se (ati& 'e%ist'uje u *o'e(noj u)'avi Fede'a,ije /i0 i do-iva UV>EREN>E O
*OREZNO> RE?ISTRABI>I i identi5ika,ioni -'oj$
U U)'avi (a indi'ektno o)o'e(ivanje i(daje se UV>EREN>E o 'e%ist'a,iji u >edinstveni
'e%ista' o-ve(nika indi'ektni2 )o'e(a4%dje )'edu(e3e do-iva identi5ika,ioni ili *+V -'oj$
U Odlu,i o i&enovanju u)'ave d'u.tva4 de5ini.u se svi Clanovi u)'ave to% )'edu(e3a$ N)'$
I&e i )'e(i&e di'ekto'a4 koji se i&enuje na od'e9eni &andatni )e'iod i koji je ovla.ten da
(astu)a d'u.tvo u svi& )oslovi&a unut'a.nje% i vanjsko6t'%ovinsko% )'o&eta6-e(
o%'aniCenja ovla.tenja u (astu)anju4 u okvi'u 'e%ist'ovani2 djelatnosti i u skladu sa
Odluko& o osnivanju d'u.tva i (akono&$
+i'ekto' i ostali Clanovi u)'ave tako9e' )ot)isuju i IZ>AVU o )'i2vatanju duKnosti
di'ekto'a @u)'aveA d'u.tva$
V'lo vaKan doku&ent je i R>EEN>E koji& se utv'9uje is)unjenje &ini&alno6te2niCke
o)'e&ljenosti )oslovno% )'osto'a4a koji i(daje O)3inska sluK-a (a -udKet4 )odu(etni.tvo i
nad(o'$
*'edu(e3e je o-ave(no i otvo'iti t'ansak,ijski 'aCun u nekoj od )oslovni2 -anaka4 %dje se
de)onuju )ot)isi Clanova u)'ave ovla.teni2 (a u)'avljanje s'edstvi&a )'edu(e3a$
77
ZAKL>UEAK
+vadeset i )'vi vijek je do-a (nanja4 nauka teKi ka usav'.avanju svoji2 otk'i3a4kao i
otk'ivanju neCe%a novo%$Inova,ije su )ostale dio svakodnevni,e jedno% us)je.no% i na
t'Ki.tu )'o5ita-ilno% )odu(etnika4)a i )'edu(e3a$ To se o-iCno odnosi na )ok'etanje novi2
-i(nisa4koji nije ni&alo la%an u dana.nji& uslovi&a$
*'o,esu 'e%ist'a,ije -i(nisa )'et2odi &no%o )'i)'e&ni2 'adnji i to je )osljednja 5a(a u
osnivanju -i(nisa4 nakon koje (a)oCinje 'ad i 'a(voj -i(nisa$
+a -i se k'enulo u vlastiti -i(nis )ot'e-no je 'a(&isliti o svoji& )'edis)o(i,ija&a i
s)oso-nosti&a$
To )od'a(u&ijeva sve va.e ka'akte'istike koje &o%u i3i na 'uku -udu3e& )oslu4ili u
)'otivno& na nje%ovu .tetu$ Z-o% to%a je jako -itno na)'ijed i2 )'o,ijeniti$
+o3i 3ete do o,jene svoji2 liCni2 s)oso-nosti4 5inansijski2 &o%u3nosti4 &o%u3nosti
)las&ana na t'Ki.te4 &o%u3i& )a'tne'ski& odnosi&a i td$
Nakon to%a slijedi i('ada -i(nis )lana4na osnovu koje% &oKete (at'aKiti k'edit od -anke i
koji va& sluKi kao osnov (a 'ad )'edu(e3a$
Kada se sve to )'ivede k'aju4 dola(ite do )'o-le&a 'e%ist'a,ije )'edu(e3a$ KaKe&o
)'o-le&a (-o% to%a .to je to v'lo (a2tjevan i sloKen )osao i (a2tijeva &aksi&alni
an%a'K&an$
+a -i osnovali 5i'&u4 )oten,ijalni vlasni,i &o'aju i(v'.iti o)seKne )'i)'e&e ko'iste3i
)'avno% eks)e'ta i d'u%e st'uCnjake$
Oni se &o'aju o)'edijeliti (a ti) ili o-lik )'edu(e3a$ To &oKe -iti 'adnja d'u.tva vlasnika
jedno% li,a4 d'u.tvo sa o%'aniCeno& od%ovo'no.3u4 i d'u%e &anje Ceste 5o'&e$
*'i to&e &o'aju na analitiCan naCin )'o,ijeniti kakve )'ednosti i nedosta,i oda-'ano% ti)a
)'edu(e3a &o%u -iti$ Koji 3e o'%ani(a,ioni o-lik oda-'ati4 &oKe da (avisi i od )o'eski2 i
d'u%i2 o-ave(a$
*'iliko& o-'ade ove te&e4 do.li s&o do (akljuCka da se )'o,es 'e%ist'a,ije )'edu(e3a u
/osni i 0e',e%ovini o-avlja dosta duKe i sloKenije ne%o u d'u%i& (e&lja&a4 .to je
)'edstavljeno u ta-eli -'oj 7$
I( to%a )'i(ila(i i vaKnost )o(a-avljanja ovo& &nate'ijo&4 u)'avo u ,ilju in5'&isanja4 je' je
v'lo la2ko na)'aviti %'e.ku ili -a' i(%u-iti dosta v'e&ena4koje je v'lo d'a%o,jeno$
72
*'o,es 'e%ist'a,ije je ljudi&a Cesto neu%odna i 5'ust'i'aju3a 5o'&alnost i dola(e u isku.enje
da uo)3e ne 'e%ist'uju -i(nis4 ne%o da djeluju i(van okvi'a (akona$ NaKalost4 u /osni i
0e',e%ovini se to Cesto de.ava4 ali )ot'e-no je (nati da u to& sluCaju na va.e )oslovne
aktivnosti ne )la3ate )o'e(4 te Cinite k'iviCno djelo )o'eske utaje$
Ne)o.tovanje ovo% (akona na)la3uje se visko& (akonsko& ka(no&Q
Tako9e' je v'lo vaKno )onoviti da se )'iliko& u)isa u sudski 'e%ista' navode svi )oda,i
ve(ani (a )'edu(e3e4 vlasnika )'edu(e3a4 u)'avni od-o' )'edu(e3a4 )oslovanje u okvi'u
taCno de5inisane djelatnosti4 naCin )oslovanja4 )a sve do )'o,edu'a )ok'etanja )ostu)ka
likvida,ije i steCaja d'u.tva4 ako je to )ot'e-no$
I na k'aju4 svi&a va&a4 koji 'a(&i.ljate o )ok'etanju vlastito% -i(nisa4 ili ste to ve3 odluCili4
Keli&o svu s'e3u u )oslovanju i nada&o se da 3e va& )oda,i i(neseni u na.e&
se&ina'sko& 'adu -iti od )o&o3i4 je' na& je to i -io )'venstven ,ilj$
7<
LITERATURA
Knji%a
7$U&i2ani,4 /$4 'volu!ija i osiguranje ri:ika u mlaim redu:eima4 doktorska diserta!ija4
Ekono&ski 5akultet Unive'(iteta u Tu(li4 2<$%$
2.Dedi, M., Umihani, B., Osnove menadmenta i poduzetnitva,
Ekonomski institut Tuzla, 2004.
7$U&i2ani,4 /$4 )snove odu:etnistva 6$4Tu(la4 2<$
Elanak
7$/e%ti,4 R$4 Da li je mogu!a o@nova i ra:voj >i9 na odu:etnistvu malih i srednjih
redu:e!a4 tekst o-javljen u ,aso)isu *o%ledi4 /osnja,ka (ajedni,a kultu'e N*'e)o'odN
Tu(la4 Tu(la4 22$
Tekstovi i doku&enti o-javljeni na Inte'netu
7$*'iv'edno )'ave6osnovne od'edni,e
2tt)1""s2$Riki)edia$o'%"Riki"*'iv'ednoP)'avo
2$A%en,ija (a 'e%ionalni 'a(voj
RRR$'eda2$-a
<$Fede'alno &inista'stvo 'a(voja4)odu(etni.tva i o-'ta
RRR$5&')o$%ov$-a
;$ )oslovni 5o'u& )'avo6)'o)isi6)o'e(i6)'avila6)'i&je'i
2tt)1""RRR$)oslovni5o'u&$2'"in5o"doo$as)
:$k'atak vodiC o )odu(etni.tvu i naCinu 'e%ist'a,ije )oslovni2 su-jekata
2tt)1""RRR$5&')o$%ov$-a"Use'Files"File"*RESSP)odu(etnistvo$)d5
8$)'i&je'i i('ade se&ina'ski2 'adova 4u)ute i ko'isna u)utstva
2tt)1""RRR$s,'i-d$,o&"do,":7#7<;"SEMINARSKI6RA+6/AZE6u)utstva

7;