Pelikula

Gaya ng iba pang dayuhang uri ng sining, ang pelikula nang natanim sa Pilipinas ay may halong
impluwensya ng dayuhan ngunit nang maglaon ay nahaluan ng Pilipino at Asyanong impluwensya. Simula ng
paglaya sa mga Kastila, lumaki at lumawak ang mga manunuod ng pelikula sa Pilipinas, dahil na rin sa pagdami ng
mga artista at mga kwentong sumasalamin sa kultura, problema at mga pangarap ng Pilipino.
Noong 189 nagawa ang unang pagpapalabas ng pelikula sa bansa sa tulong ng dalawang negosyanteng
Swiss, gamit ang !umiere chronophonograph. "nasahan na ang gulat sa mga #spanyol nang nakita nila ang bagong
imbensyon. Ngunti dahil sa giyera, natigil ang pag$usbong ng teknolohiya sa bansa.
Nagsimula lamang na umunlad ang mga pelikula sa bansa noong 19%9 kung saan pinapalabas ito sa simula
ng mga bodabil o mga karnabal. Sa taong din iyon nagsimulang lumabas ang mga sinehan tulad ng Empire at
Anda. Ang mga direktor ng pelikula ay dumadayo na sa bansa upang kumuha at ipakita ang kani$kanilang mga
gawa, na marami ay mga dokumentaryo.
Ang mga unang silent film ay lumabas noong 191&, kung saan tinalakay ang buhay ng bayani, gaya ni 'ose
(i)al. Pagkatapos ng *orld *ar ", nagsimula nang gumawa ang mga Pilipino ng sarili nilang mga pelikula, tulad ng
Dalagang Bukid +1919,. -akikita sa mga ito ang hangarin ng mga Pilipino na hanapin ang kanilang lokasyon sa
mundo ng pulitika, kultura at lipunan sa mundo. Sina .i/ente 0alumpides at 'ose Nepumu/eno ang nakilala bilang
mga unang Pilipinong producer.
Noong 191%s naman lumabas ang mga talkies gaya ng Ang Aswang, Collegian Love at King-Kong. Ngunit
sa kawalan ng teknolohiya ay natatalo ng mga dayuhang pelikula ang mga pelikulang Pilipino. Napilitang magsara
ang mga original na studios at umusbong ang mga bago, tulad ng Sampaguita ictures, E!celsior at L"# dahil na
rin sa magandang balik ng puhunan para sa mga negosyante.
Sa paglusob ng mga 2apon, napilitang lumipat ang mga produksyong pangpelikula sa teatro dahil na rin sa
naubos na mga kagamitan sa pelikula. Sa panahon ng giyera, naisip ng mga mananakop na gamitin ang pelikula
bilang uri ng propaganda upang subuking ilayo ang mga Pilipino sa impluwensyang Amerikano, gaya na lamang ng
$he Dawn of %reedom na ginawa ng Eiga &eisuka. Ngunit dahil sa nanatili lamang sila saglit ay bumalik din sa
normal ang industriya, ano lamang na nabago ang pokus nito patungo sa mga kwentong realistiko. Sa bandang huli
ay nagsimulang malugi ang mga studios pagdating ng 193%s dahil sa pagkamatay ng mga unang produ/er at
pagbabago sa panlasa ng mga tao.
Simula nang nagsara ang mga 4ilm studios, napilitang gumawa ng sariling mga pelikula ang mga sikat na
artista at direktor, tulad nina 5ernando Poe 'r. at -anuel 6onde. Ang mga ibang artista naman ay napilitang
magretiro o lumipat sa radyo at telebisyon. -apapansin na ang mga pelikula simula sa puntong iyon ay ginawa
upang pagkakitaan, at madalas ang mga ito7y ginaya sa mga pelikulang Kanluranin ngunit tinipid sa mga kagamitan
at aspeto.
Sumikat sa mga panahong ito ang mga pelikulang ginaya sa mga gangster mo8ies kung saan tinalakay ang
krimen sa mas madugo at mas realistikong paraan. Ang mga melodrama naman ay napuno ng mga kwento ng mga
pagtataksil ng mga asawa o kaya7y mga babaeng iniwan lang sa hangin. Ngunit mas makilala ang mga 'om'a
mo8ies na nagtatampok ng mga maiinit at malalaswang eksena sa gitna ng mga kwento sa magulong lipunan ng
dekada 73% hanggang 78%.
Ngunit nagsimula din namang umusbong ang mga bagong kwento, artista at direktor, tulad nila Nora Aunor,
.ilma Santos at 0olphy. Ang mga batang direktor tulad nina "shmael 9ernal, !ino 9ro/ka at -arilou 0ia)$Abaya
naman ay nagtampok ng mga pelikulang may halong drama, komedya, komentaryo realismo ng buhay Pilipino.
Kahit na ninais ng pamahalaan na lumawak ang kontrol nito sa sining sa pamamagitan ng mga buwis at censorship
ay nanatili ang makulay na pag$unlad at pagbabago ng mga pelikula ng panahong iyon.
Sa panahon ngayon ay marami ang nagsasabi na tuluyan nang namatay ang pelikulang Pilipino ngunit may
mga nagsasabing tahimik lang itong nagbabago. -araming mga 4ilm 4esti8als ang naitayo, tulad ng (etro (anila
%ilm %estival at Cinemala)a. Ang mga pelikulang indie ay unti$unting nagkakamit ng parangal sa loob at labas ng
bansa at tinatangkilik na ng mga Pilipino gaya ng pagtangkilik nila sa mga normal nang rom-com at pantas)a.
Nagsimula na rin ang pag$aaral at pagtuturo ng paggawa ng pelikula sa mga kolehiyo $ nauna ang :P nang
ipinakilala nito ang kanilang 9A 5ilm noong 1981.
Elemento ng Pelikula
Pag-arte +A/ting, $ ang sining ng pagsasabuhay ng isang karakter sa pelikula.
Cinematography $ ang paggamit ng kamera upang maisapelikula ang mga eksena sa isang produ/tion o
screenpla)
Direksyon +0ire/ting, $ ang kontrol ng istilo, laman at pangkahalatang porma ng pelikula.
Distribusyon +0istribution, $ ang pagpapakalat ng pelikula sa mga tanghalan
Editing $ ang pagpili at pagsasaayos ng mga kuha upang mabuo ang isang tuloy$tuloy na pelikula.
Effects $ ang pagpapaganda ng mga eksena ng pelikula gamit ang iba7t ibang uri ng teknolohiya.
Direksyong Pangmusika +-usi/al 0ire/tion, $ ang paggamit ng musika upang magbigay pokus sa isang
eksena o karakter at maipariting ang emosyon sa isang eksena.
Direksyong Pangproduksyon +Produ/tion 0esign, $ ang pagkunsepto, pagpaplano at paggawa ng lahat
ng gamit at lugar kung saan nagaganap ang mga eksena sa pelikula.
Scriptwriting $ proseso ng pagsulat ng dayalogo ng mga karakter at mga detalyeng kailangan sa bawat
eksena.
Sound Recording $ ang paggamit ng dayalogo, musika, naratibo, effects at iba pang elemento sa pelikula.
Uri ng Pelikula
Aksyon +A/tion, $ mga pelikulang nagapokus sa mga bakbakang pisikal; maaaring hango sa tunay na tao o
pangyayari, o kaya naman kathang$isip lamang.
Animasyon +Animation, $ pelikulang gumagamit ng mga larawan o pagguhit<drowing upang magmukhang
buhay ang mga bagay na walang buhay.
omba - mga pelikulang nagpapalabas ng mga huwad na katawan at gawaing sekswal.
Dokyu +0o/umentary, $ mga pelikulang naguulat sa mga balita, o mga bagay na may halaga sa
kasaysayan, pulitika o lipunan
Drama $ mga pelikulang nagpopokus sa mga personal na suliranin o tunggalian, nagtutulak ito sa
damdamin at ginawa upang paiyakin ang manunuod.
E!perimental - mga pelikulang nagnanais na lagpasan ang mga limitasyon ng pelikula o magpakita ng mga
bagay o situwasyong hindi madalas ipinapakita o ginagaw sa pelikula.
Pantasya +5antasy, $ nagdadala sa manunuod sa isang mundong gawa ng imahinasyon, tulad ng mundo
ng mga prinsipe<prinsesa, kwentong bayan o mga istoryang hango sa mga natutuklasan ng siyensya.
"istorikal +2istori/al, $ mga pelikulang base sa mga tunay na kaganapan sa kasaysayan
#atatakutan +2orror, $ nagnanais na takutin o sindakin ang manunuod gamit ang mga multo, bangkay o
mga kakaibang nilalang
#omedi +6omedy, $ mga nagpapatawang pelikula kung saan ang mga karakter ay inilalagay sa mga hindi
maisip na situwasyon
$usical - mga komedyang may temang pangromansa; puno ito ng musika at kantahan
Period - pelikula kung saan ang mga karakter ay isinalalarawan ang kanilang mga karanasan sa paglipas
ng panahon. Nagtatampok din ito ng halos tunay na pagsasalarawan ng kasaysayan.
$ga #ilalang $anunulat % Direktor at Producer ng Pelikula
!ino 9ro/ka
-arilou 0ia)$Abaya
'oy/e 9ernal
(i/ky !ee
"shmael 9ernal
Kidlat =ahimik
'oey (eyes
&alambuhay ni 'ino rocka
Si 6atalino >rti) 9ro/ka, na mas kilala bilang si 'ino rocka, ay isa sa mga kilalang direktor sa Pilipinas.
Siya ay pinarangalan at kinilala, maging sa ibang bansa.
"pinanganak siya sa Sorsogon noong Abril ?, 1919. Nang mamatay ang kanyang ama na si (egino 9ro/ka,
lumipat sila sa tirahan ng kanyang ina sa Nue8a #/i@a. 9ata pa lamang siya ay nagsimula na siyang mahilig sa
sining. Nakapagtapos siya ng kurso sa anitikang *ngles sa :nibersidad ng Pilipinas habang naging aktibo siya sa
pag$arte sa Pangkat 0ramatiko ng :P.
Ang pinakaunang pelikula na ginawa niya ay ang *antedA Per4e/t -other na inilaban sa -anila 5ilm
5esti8al. Sa mga sumunod na dalawang taon, si 9ro/ka ay naging direktor ng iba pang pelikula. Ang -aynilaA Sa
mga Kuko ng !iwanag naman noong 19? ay nabasangang isa sa mga pinakamagandang pelikula ng bansa.
Noong 19??, siya ay inanyayahan na ipalabas ang kanyang pelikulang "nsiang sa 6annes 5ilm 5esti8al. Nasundan
ito ng 'aguar +198%,, 9ona +1981, at 9ayan KoA Kapit sa Patalim +198B,.
Si !ino 9ro/ka ay naging aktibo din sa teatro nang sumali siya sa Philippine #du/ational =heater
Asso/iation +P#=A, kung saan siya nagsulat ng mga dula, at sa telebisyon para sa mga palabas tulad ng -aalala
-o Kaya.
Nakatanggap siya ng ilang mga parangal sa loob at labas ng bansa, tulad ng 6atholi/ -ass -edia Awards,
Gawad :rian, 5A-AS, P-P6 Star Awards, (amon -agsaysay Award at Gawad 66P.
Siya ay pumanaw dahil sa isang aksidente sa Cue)on 6ity noong -ayo &1, 1991.
1. MGA SANGKAP NG PELIKULA Vangie Dimla Algabre Pebrero 18, 2009
2. NILALAMAN / KWENTO
1. Makatotohanang paglalarawan ng tao mula sa pananaw ng kalagayan ng tao mula sa pananaw ng
Pilipino
2. Tumatalakay sa karanasang Pilipino na makahulugan sa higit na nakararaming manonood
3. Ano ang pangunahing kaisipan o mensahe ng pelikula? Sa paanong paraan naging makubuluhan ang
nilalaman ng pelikula?
4. DULANG PAMPELIKULA / SCREENPLAY
1. Makabuluhang nilalaman o
2. karanasang sinusuri
3. Binabalangkas sa paraang orihinal
4. ang nasabing nilalaman o karana-san, ayon sa pangangailangan ng midyum ng pelikula
5. Malinaw at makatotohanan ba ang mga pangyayari / diyalogo sa pelikula ?
6. PAGGANAP
1. Matagumpay na nagawa ng artista na ma-paniwala ang mga manonood sa tauhang kanyang
inilalarawan
2. Malinaw ang mga motibong nagpapakilos sa mga tauhan
7.
1. Makatotohahan ba ang pagganap ng mga artista sa kani-kanilang papel?
8. Disenyong Pamproduksyon
1. Naisakatuparan sa malikhaing paraan ang
2. Pook
3. Tagpuan
4. Makeup
5. Kasuotan
6. Kagamitan
7. na nagpapalitaw ng panahon, kapaligiran at katauhang hinihingi ng realidad ng dulang pampelikula
9.
1. Sa paanong paraan naging angkop o di-angkop ang mga tagpuan, kulay at kasuotan sa pelikula?
10. SINEMATOGRAPIYA
1. Matagumpay nitong naisalarawan ang nilalaman sa pamamagitan ng:
2. Pag-iilaw
3. Komposisyon
4. Galaw
5. at ibang kaugnay na teknik ng kamera
11.
1. Anu-ano ang uri ng shots na ginamit sa pelikula? Paano nakatulong ang mga ito sa pagpapalutang
ng mga tagpo sa pelikula ?
12. EDITING
1. Malikhain nitong pinakikitid o pinapalawak ang:
2. Oras
3. Kalawakan
4. Galaw
13.
1. Kapani-paniwala ba ang mga daloy ng pangyayari sa pelikula?
14. TUNOG
1. Naisalin nang buhay na buhay
2. ang diyalogo at musika
3. epektibong tunog at katahimikan
4. Naisaayos ang lahat na ito sa malik-haing paraan
15.
1. Nakadagdag ba sa kabuuan ng pelikula ang mga tunog?
16. MUSIKA
1. Pinalilitaw ang kahulugan ng tagpo o damdamin
2. Pinatitingkad ang atmospera at damdamin
3. Inaayunan ang ritmo at daloy ng pelikula
4. Orihinal na musika
17.
1. Angkop ba ang paglalapat ng musika, lalo na sa mga piling tagpo sa pelikula?
18. DIREKSYON
1. Matagumpay ang direktor sa pagbibigay buhay sa dulang pampelikula
2. Nagawa niyang ipabatid ang kanyang pagkaunawa sa materyal sa pamamagitan ng malikhaing
pagsasanib ng ibat ibang elemento ng pelikula
19.
1. Paano napagsanib ng direktor ang lahat ng sangkap
2. ng pelikula?
Sinusulat ang mga dulang pampelikula at pangtelebisyon na may layuning magsalarawan ng mga sinematikong
katangian ng mga dula na binubuo naman ng mga odyo$biswal na mga element. Alalahanin na ang pelikula at
telebisyon ay mga midyum ng imaheng gumagalaw at di statik na mga salita sa pahina o potograpiya. Para ang
dula ay magiging sinematiko, alamin ang mga sangkap na bumubuo sa isang sinematikong pagsasadula. -aaaring
makatulong ang mga sangkap na ito sa iyong pagsulat ng dula.
1. KWENTO AT TAUHAN: ang sangkap na DliteraryE ng dula na nagbibigay ng kwento sa pamamagitan ng mga
tauhan at ang kanilang mga aksyon. Ang Ds/riptwriterE ay ang may akda ng iskrip.
&. DIREKSYON: dito nagsisimula ang mga sangkap sinematiko ng dula kung saan ang direktor ang syang may$
akda ng mabubuong pelikula. Sa kumpas nya at ideya mabibigyan ng anyo ang isang kwento bilang isang
pelikulang mapapanood.
1. DISENYO: ang lahat na biswal na sangkap ng mapapanood kasama na ang set, kostyum, make$up, props, at
pati na ang D8isual e44e/ts.E.
B. SINEMATOGRAPIYA: ang paggamit ng kamera at lahat na makukuha ng kanyang paningin na
magsasalarawan ng kwento.
. EDITING: ang pagtagni$tagni ng mga imahe para makabuo ng kwento.
3. TUNOG: ang mga naririnig na mga elementong pandinig kasama na ang dayalogo, natural na tunog, o Dsound
e44e/ts.E
?. MUSIKA: ang paggamit ng angkop na musika para magbigay damdamin sa eksena at buong pelikula.
8. ACTING o PERFORMANCE: ang pagganap ng mga tauhan sa kwento.
Ang walong elementong ito ay syang nagbibigay ng sinematikong katangian sa dulang pampelikula o
pangtelebisyon. Sila ang magbibigay pagkakaiba sa ordinaryong mga dula na hindi nagsasama ng mga elementong
ito sa kanilang panulat. Ang pelikula ta telebisyon, bilang mga midyum ng imaheng gumagalaw, ay dapa na
magbigay pansin at maglakip ng mga elementong ito para sa ikakabuti ng dula.
Kung naisulat na ang dula o iskrip, bilang panghuling gawain, tanungin sa sarili ang mga katanungang ito para
mairebyu ang naisulat at maiwasto pa o mapaganda pa ang naisulatA
-ga Katanungan para sa #pektibong Kwento
1. Tungkol kanino ang kwento? Sino ang protagonista, o ang mahalagang tauhan?
2. Ano ang ninanais na kamtan (want) nya?
3. Ano ang mga alaki! sa kanyang pagtamo ng kanyang ninanais?
". Ano ang ginagawa nya para makuha ang ninanais nya kahit pa may alaki!?
#. Sino ang nagiigay alaki! sa ating tauhan, o ang antagonist?
$. %aano mo naisasangkot ang !am!amin ng manonoo!?
&. Ano ang ago'nakakagulat'pagkaia tungkol sa kwento?
(. Ano ang umiigay ng satispaksyon (!i naman !apat palaging masaya) tungkol sa resolusyong
ng !ula?
). Ano ang tema ng pelikula?
1*. Ang pangunahing tauhan a ay nagkaroon ng isang maram!aming paglakay na umantig sa
ating !am!amin?
> maaari ring gamitin itong mga katanungan bilang batayan sa pagsulat ng kwento. -aaaring bago pa man
magsulat ng dula, ay pag$isipan ang mga katanungan upang makabuo ng kwento at ng mga tauhan.
Sa huli, mahalaga ang pag$alam na ang dulang binubuo ay maaaring makapag$ambag sa kaalaman +knowledge,,
kahulugan +meaning, at kahalagahan +8alues, ng mga manonood. 9ilang mga kasapi ng isang komunidad na ang
layunin ay ang makapagturo, isipin nating mga guro na an gating mga dula ay makapagbibigay ng kaalaman
tungkol sa ating mga sarili, kapaligiran, lipunan at ng mundo. Ang kaalamang ito ay nanggagaling mula sa mga
kahulugan +DmeaningE, o sa mga mensaheng ating ini$Een/odeE sa ating kwento or sa alinmang elementong
sinematiko ng dula. -aliban pa sa kaalaman, ang dula ay isang tagapagdala din ng mga kahalagahan +D8aluesE, na
syang bumubuo sa ating katauhan. Ang kaalamang walang pagpapahalaga ay saying dahil sa ito ay maaaring di
makakatutulong sa isang matiwasay na pamumuhay.
Ang dula ay isang salamin sa ating pamumuhay at ang dulang pampelikula at pangtelebisyon ay may
ginagampanang parte sa ating pagharap sa atign pang$araw$araw na pamumuhay.