Bat Dang Thuc - Khoi Nguyen

MOÄT SOÁ KÓ THUAÄT
GIAÛI TOAÙN BAÁT ÑAÚNG THÖÙC

Taùc giaû: Nguyeãn Huyønh Khoâi Nguyeân

Nguyeãn Ñình Thi
Lôùp 10Toaùn 1 THPT chuyeân Löông Vaên Chaùnh.
Tuy hoøa,thaùng 2 naêm 2008

Baát ñaúng thöùc laø moät noäi dung raát hay vaø khoù .Caøng nghieân cöùu ta caøng thaáy söï ña
daïng,phong phuù cuûa noù.Chuùng toâi vieát baøi vieát nay nhaèm goùp moät phaàn nhoû cuûa mình
vaøo vieäc reøn luyeän kó naêng giaûi baát ñaúng thöùc.Vì ñaây laø baøi vieát ñaàu tieân,vaø chuùng toâi
ñang ôû trình ñoä lôùp 10 neân maëc duø ñaõ coù nhieàu coá gaéng nhöng khoâng theå traùnh khoûi sai
xoùt.Chuùng toâi raát mong nhaän ñöôïc söï goùp yù cuûa ñoäc giaû.
MOÄT SOÁ KÓ THUAÄT ÑEÅ CHÖÙNG MINH BAÁT ÑAÚNG THÖÙC
1.Kó thuaät taùch soá muõ

+Ñeå thuaän tieän cho vieäc chöùng minh,toâi xin ñeà caäp laïi tôùi baát ñaúng thöùc(bñt) Hon-ñe
Vôùi a,b,c,x,y,z laø nhöõng soá thöïc döông thì ta coù
(a 3
)( )( )
+ b3 + c3 x 3 + y3 + z3 m3 + n3 + p3 ≥ ( axm + byn + czp )
3
Baøi toaùn 1 Cho a, b, c > 0 .Chöùng minh

a2 b2 c2 a4 + b4 + c4
+ + ≥3 4
b c a 3
Lôøi giaûi:
Theo bñt Hon-ñe thì ta coù
2
 a2 b2 c2 
 + + (
 a b + b c + c a ≥ (a + b + c )
2 2 2 2 2 2 2 2 2 3
)
 b c a 
Ñaët x = a , y = b 2 , z = c 2
2
Ta caàn chöùng minh bñt

( x + y + z )3 x2 + y2 + z2
≥ 9
xy + yz + zx 3
< = > ( x + y + z )3 ≥ 3 3 ( xy + yz + zx ) x2 + y2 + z2
3
Ta coù (x + y + z) 3
= [( x + y + z ) ] 2 2
(∑ x )
2
= + 2 ∑ xy ≥ 3  ( ∑ x 2 )( ∑ xy ) 2 
2 3
= 3 3( xy + yz + zx ) x 2 + y2 + z 2
Vaäy baøi toaùn chöùng minh
3
Ñaây chæ laø kó thuaät nhoû,taùch muõ 3 thaønh 2. nhöng noù coù veû hieäu quaû vaø laøm cho lôøi
2
giaûi baøi toaùn goïn hôn .
Vaø ta tieáp tuïc vôùi kó thuaät naøy qua baøi toaùn sau
Baøi toaùn 2 Vôùi a,b,c>0 v& a2 + b 2 + c2 = 3 .Chöùng minh
a b c 9
+ + ≥
b c a a+b+c
Lôøi giaûi:
Baát ñaúng thöùc laø boâng hoa ñeïp nhaát trong vöôøn hoa toaùn hoïc 1
a b c a 2 b 2 c 2 ( a + b + c)2
Ta coù + + = + + ≥
b c a ab bc ca ab + bc + ca
Vaäy vieäc coøn laïi laø chöùng minh bñt sau
( a + b + c )2 9
≥
ab + bc + ca a + b + c
3
3
3
  2
Ta coù ( a + b + c ) 3 = [( a + b + c ) 2 ] 2 = ( ∑a 2
+ 2∑ ab) ≥  3 3 (∑ a2 )(∑ ab)2 
2
 
cyc cyc  cyc cyc 
= 9(ab + bc + ca)
⇒ (a + b + c)3 ≥ 9(ab + bc + ca) (ñpcm) (!)
Baøi toaùn 3 Vôùi a, b, c > 0 & a4 + b4 + c 4 = 3 .Chöùng minh
a2 b2 c2 a2 b2 c2 3
a) + + ≥ 3 b) + + ≥
b c a b+c c+a a+b 2
Lôøi giaûi:
a)Theo bñt Hon-ñe thì
a2 b2 c 2
( + + )2 ( ∑ a 2 b 2 ) ≥ ( ∑ a 2 )3
b c a cyc cyc
Vậy ta chỉ cần chứng minh

(a2 + b 2 + c 2 )3 ≥ 9(a 2 b 2 + b2 c 2 + c 2 a2 )
Neáu ñaët x = a2 , y = b2 , z = c 2 thì bñt caàn chöùng minh
⇔ ( x + y + z)3 ≥ 9( xy + yz + zx )
Tôùi ñaây,vieäc chöùng minh hoaøn toaøn töông töï nhö bñt (!)
b)Theo bñt Hon-ñe thì
a2 2
(∑ ) ( ∑ a 2 ( b + c )2 ) ≥ ( ∑ a 2 )3
cyc b + c cyc cyc
Vaäy caàn chöùng minh bñt sau

4 ( ∑ a 2 )3 ≥ 9 (∑ a 2 ( b + c )2 )
cyc cyc
 
<=> 4(∑ a2 )3 ≥ 9  2∑ a2 b2 + 2abc(a + b + c) 
cyc  cyc 
Maø a 2 b2 + b 2 c 2 + c 2 a2 ≥ abc( a + b + c )
Vaäy ta coøn chöùng minh bñt naøy
(
4(a 2 + b2 + c 2 )3 ≥ 9 4(a2 b 2 + b2 c 2 + c2 a2 ) )
Bñt naøy ñaõ ñöôïc chöùng minh trong caâu a
Qua 3 baøi,ta coù theå thaáy ñöôïc hieäu quaû cuûa kó thuaät nhoû naøy
Keát thuùc kó thuaät naøy,ta xeùt baøi toaùn sau
Baøi toaùn 4: (Nguyeãn Huyønh Khoâi Nguyeân)
a ab + bc + ca
Vôùi a, b, c > 0.a + b + c = 3 . Chöùng minh ∑ ≥
2 2 2
cyc a + 2 bc
3
3
Lôøi giaûi:
(a + b + c)3 ab + bc + ca
Theo bñt(!) thì (∑ a)3 ≥ 9(∑ ab) => ≥
cyc cyc 27 3
Vì vaäy,ta caàn chöùng minh bñt sau
a ( a + b + c )3
∑
cyc a + 2 bc
3
≥
27
ÔÛ bñt naøy,veá phaûi coù daïng muõ 3,vì theá ta nghó tôùi vieäc duøng bñt Hon-ñe.Nhöng muoán
duøng ñöôïc thì ta phaûi tìm caùch khöû caùc maãu ôû veá traùi.Vì theá,ta caàn chöùng minh bñt phuï
sau
9 = (∑ a 2 )2 ≥ ∑ a 3 + 2 ∑ ab
cyc cyc cyc
⇔ 9 − (∑ ab) ≥ (∑ a − 3abc ) + (∑ ab)(3 − ∑ ab) − (∑ ab − 3abc)

2 3
cyc cyc cyc cyc cyc
⇔ (3 − ∑ ab)(3 + ∑ ab) + (∑ ab − 3abc )

cyc cyc cyc
≥ (∑ a )(3 − ∑ ab ) + (∑ ab)(3 − ∑ ab )
cyc cyc cyc cyc
⇔ (3 − ∑ ab)(3 + ∑ ab − ∑ a − ∑ ab) + (∑ ab − 3abc) ≥ 0

cyc cyc cyc cyc cyc
Vì a + b + c = 3 ≥ 3 a b c ⇒ 1 ≥ abc
2 2 2 3 2 2 2
vaø deã daøng ta coù 3 − ab − bc − ca ≥ 0 & 3 − a − b − c ≥ 0

⇒ (3 − ∑ ab)(3 − ∑ a) + ∑ ab − 3abc ≥ 0 + 3 3 a 2 b2 c 2 .1 − 3abc
cyc cyc cyc
≥ 3abc − 3abc = 0
⇒ 9 ≥ a3 + b3 + c3 + 2ab + 2 bc + 2ca
Vaø ta aùp duïng bñt treân cho vieäc chöùng minh baøi toaùn
a a
Ta coù: 27(∑ 3 ) ≥ (1 + 1 + 1)(∑ a3 + 2∑ ab)(∑ 3 )
cyc a + 2 bc cyc cyc cyc a + 2 bc
≥ (a + b + c)3
a b c ( a + b + c )3
⇒ + + ≥
a3 + 2 bc b3 + 2ca c3 + 2ab 27
Vaäy baøi toaùn chöùng minh xong.
Vaø chuùng ta seõ keát thuùc kó thuaät ñaàu tieân qua baøi toaùn sau
Baøi toaùn 5: (Nguyeãn Huyønh Khoâi Nguyeân).
Cho a,b,c>0 vaø a2 + b2 + c 2 = 3 .Chöùng minh bñt
3a
∑
cyc
4
a 3
+ 2 bc
≥ 3 3( ab + bc + ca )2
Lôøi giaûi:
Hoaøn toaøn töông töï,theo bñt(!) thì
(a + b + c)3 ≥ 9(ab + bc + ca)
( a + b + c )6
⇔ ≥ 3( ab + bc + ca ) 2
27
( a + b + c )2 3
⇔ ≥ 3(ab + bc + ca)2
3
Vì vaäy,ta caàn chöùng minh bñt sau
3a ( a + b + c)2
∑
cyc
4
a3 + 2 bc
≥
3
Tôùi ñaây,ta coù 1 boå ñeà khaùc ñoù laø baøi cuûa Phaùp 2005
Vôùi a,b,c>0 vaø a2 + b2 + c 2 = 3 thì ta coù
ab bc ca
+ + ≥ 3 (1)
c a b
Chöùng minh boå ñeà naøy:
a 2 b2 b 2 c 2 c 2 a 2
Bñt(1) ⇔ 2 + 2 + 2 + 2(a + b + c) ≥ 9 = 3(a + b + c)
c a b
2 2 2 2 2 2
ab bc ca
⇔ 2 + 2 + 2 ≥ a+b+c
c a b
2 2 2 2
ab bc c 2 a 2 ab bc bc ca ca ab
Ta coù 2 + 2 + 2 ≥ . + . + . = a + b + c (ñpcm)
c a b c a a b b c
( )
⇒ 2 a 2 b 2 + b2 c 2 + c 2 a 2 ≥ 6 abc
Vaø ta trôû laïi vôùi baøi toaùn
3a ( a + b + c)2
Chuùng ta caàn chöùng minh bñt ∑cyc
4
a3 + 2 bc
≥
3
(a )
4 2
+ b2 + c2
4
3a   4  2
 3a2
Ta coù  ∑ 4 3  = ∑ 4 
 cyc a + 2bc   cyc a + 2abc  9
   
(a )
4
 3a 2  4
+ b 4 + c 4 + 6 abc
≥ ∑ 4 4 
 cyc a + 2 abc  9
 
(a ) . (a )
4 3
 3a2  4
+ 2 abc + b 4 + 2abc + c 4 + 2 abc 2
+ b2 + c2
= ∑ 4 4 
 cyc a + 2 abc  9 27
 
(a + b + c)
8
 3 a 2 .a 6 .( a 4 + 2 a b c )  8
≥ 
 ∑ 8
( a 4 + 2 a b c ) . 9 .2 7


=
34
(Theo bñt Cauchy-Schwarz suy
 
roäng cho 3 bieán vaø 8 daõy)
3a ( a + b + c )2
⇒∑ 4 ≥ (ñpcm)
cyc a 3 + 2 bc 3
2.Kó thuaät Coâ-si ñaûo
Chuùng ta seõ môû ñaàu kó thuaät naøy qua baøi toaùn sau
Baøi toaùn 1:Cho a,b,c laø ñoä daøi 3 caïnh cuûa 1 tam giaùc.Chöùng minh
a
∑ b+c−a ≥3
Lôøi giaûi:
b+c−a b+c−a b+c b+c−a a 2a
Ta coù +1 ≥ 2 ⇔ ≥2 ⇔ ≥
a a a a b+c−a b+c
b 2b c 2c
Hoaøn toaøn töông töï,ta coù caùc bñt sau: ≥ vaø ≥
a+c−b a+c a+b−c a+b
Coäng 3 bñt treân veá theo veá ta ñöôïc
a a
∑ b + c − a ≥ 2∑ b + c
a 3
Maët khaùc,theo bñt Nesbit thì ∑ ≥
b+c 2
a
⇒∑ ≥3
b+c−a
Vaäy baøi toaùn ñöôïc chöùng minh
Lôøi giaûi naøy vaän duïng bñt Cauchy moät caùch kheùo leùo ñoù laø ñem töøng phaân soá nghòch
ñaûo laïi roài duøng môùi duøng bñt.Vieäc laøm nhö vaäy ñaõ laøm cho lôøi giaûi baøi toaùn khaù goïn vaø
ñeïp.
Baøi toaùn 2: (Phaïm Kim Huøng) Cho a, b, c, d ≥ 0 .Chöùng minh

a , b ,c , d
a 4
∑
cyc b +c +d
2 2 2
≥
a+b+c+d
Lôøi giaûi:
Söû duïng bñt Cauchy-Schwarz ta ñöôïc
2
 a   a2 
∑ 2 2 2 
( a + b + c + d ) ≥
 ∑ b2 + c2 + d 2
 

 b +c +d   
a2
Vì theá,ta caàn chöùng minh ∑ b2 + c 2 + d 2
≥2
b2 + c2 + d 2
( + 1)2
b2 + c2 + d 2 a 2 a2 + b2 + c2 + d 2 2
maët khaùc .1 ≤ = ( )
a2 4 2a2
a2 2a2
⇒ ≥
b2 + c 2 + d 2 a 2 + b 2 + c 2 + d 2
chöùng minh töông töï thì ta coù
b2 2 b2
≥
c2 + d 2 + a2 a2 + b 2 + c 2 + d 2
c2 2c 2
≥
d 2 + a2 + b2 a 2 + b2 + c 2 + d 2
d2 2d 2
≥
a2 + b2 + c 2 a 2 + b 2 + c 2 + d 2
Coäng caùc bñt treân veá theo veá ta ñöôïc ñpcm
Ñaúng thöùc xaûy ra khi 2 bieán baèng 0 vaø 2 bieán coøn laïi baèng nhau
Baøi toaùn 3:(Vasile Girtoaje,MS,2006)

Vôùi a,b,c laø caùc soá khoâng aâm.Chöùng minh
a(b + c) b( c + a ) c( a + b )
+ + ≥2
a + bc
2
b + ca
2
c 2 + ab
Lôøi giaûi:
a2 + bc a2 + bc a2 + bc + ab + ac a 2 + bc
Ta coù: +1 ≥ 2 ⇔ ≥2
a( b + c ) a( b + c ) a( b + c ) a( b + c )
a( b + c ) 2 a( b + c )
⇔ ≥
a + bc (a + b)(a + c)
2
Chöùng minh töông töï,ta coù caùc bñt

b(c + a) 2 b(c + a)
≥
b + ca (b + c)(b + a)
2
c( a + b ) 2 c( a + b )
≥
c + ab (c + a)(c + b)
2

a( b + c ) 2 a( b + c )
∑ a2 + bc ≥ ∑ (a + b)(a + c)
Ta coù:
2 a(b + c) 2 ∑ a( b + c ) 2
∑ (a + b)(a + c) (a + b)(b + c)(c + a)
=
2(a + b)(b + c)(c + a) + 6 abc 6abc

= =2+ ≥2
(a + b)(b + c)(c + a) (a + b)(b + c)(c + a)
Ñaúng thöùc khi 1 bieán baèng 0 vaø 2 bieán coøn laïi baèng nhau.
Baøi toaùn 4:(Nguyeãn Ñình Thi)
Vôùi a,b,c laø ñoä daøi 3 caïnh cuûa moät tam giaùc.Chöùng minh
a(b + c) 3
∑ 3
a + ( b + c)
2 2
>
2
Lôøi giaûi:
a 2 + ( b + c )2 a 2 + ( b + c )2
Ta coù + 1 + 1 ≥ 33
a( b + c ) a( b + c )
a 2 + ( b + c ) 2 + 2 a( b + c ) a 2 + ( b + c)2
⇔ ≥ 33
a( b + c ) a( b + c )
a( b + c ) 3a(b + c )
⇔ 3 ≥
a + ( b + c)
2 2
( a + b + c )2
Hoaøn toaøn töông töï,ta coù caùc bñt sau:
b( c + a ) 3b(c + a) c( a + b ) 3c(a + b)
3 ≥ vaø 3 2 ≥
b + (c + a)
2 2
(a + b + c) 2
c + ( a + b) 2
( a + b + c )2
Coäng 3 bñt treân veá theo veá
a( b + c ) 6(ab + bc + ca)
⇒∑3 2 ≥
a + ( b + c) 2
( a + b + c)2
6(ab + bc + ca) 3 4(ab + bc + ca) 3
Maø = . > ( Do a,b,c laø 3 ñoä daøi 3 caïnh cuûa 1 tam giaùc)
( a + b + c )2 2 ( a + b + c )2 2
Ta seõ tieáp tuïc vôùi kó thuaät khaù thuù vò qua baøi toaùn sau
Vôùi a, b, c > 0 & a 2 + b 2 + c 2 = 3 . Chöùng minh
a2 + 2 b2 + 2 c2 + 2 ( a + b + c )2
4 + 4 + 4 ≥
a3 + 2 bc b3 + 2ca c3 + 2 ab 3
a3 + 2 bc a3 + 2 bc
Ta coù +1+1+1 ≥ 4 4
a2 + 2 a2 + 2
a3 + 2 bc + 3a2 + 6 a3 + 2 bc
⇔ ≥ 4 4
a2 + 2 a2 + 2
a2 + 2 4( a 2 + 2)
⇔ 4 ≥
a 3 + 2 bc a 3 + 2 bc + 3 a 2 + 6
Chöùng minh töông töï ta coù caùc bñt sau
b2 + 2 4( a 2 + 2)
4 ≥
b 3 + 2 ca a 3 + 2 bc + 3 a 2 + 6
c2 + 2 4( c 2 + 2)
4 ≥
c 3 + 2 ab c 3 + 2 ab + 3 c 2 + 6
Coäng caùc bñt treân veá theo veá ta ñöôïc
a2 + 2 4(a2 + 2)
∑ 4
a3 + 2bc
≥ ∑ a3 + 2bc + 3a2 + 6
Tôùi ñaây,ta duøng bñt Cauchy-Schwarz,tieáp ñoù duøng bñt Mincopski
vaø moät boå ñeà phuï 9 ≥ (a3 + b3 + c3 + 2ab + 2bc + 2ca)
Ta coù
(∑ )
2
4( a + 2)
2 4 a2 + 2
∑a ≥
cyc
3
+ 2 bc + 3a 2 + 6 ∑a
cyc
3
+ 2 ∑ ab + 18 + 3∑ a 2
cyc cyc
2
   
 ( ∑ a ) + (3 2 ) 4  ( ∑ a )2 + 2( ∑ a ) 2  ( ∑ a )2
2 2

≥4  ≥  cyc  = cyc
cyc cyc
9 + 18 + 9 36 3
⇒ baøi toaùn ñöôïc chöùng minh

coù leõ kó thuaät naøy coù hieäu löïc khoâng keùm vaø ta tieáp tuïc vôùi
Với a,b,c>0.chứng minh
3
 7( b + c ) 
∑ 4
 8 a + 3( b + c )  ≥ 3
 
Lôøi giaûi:
Cuõng gioáng nhö baøi treân,ta ñem töøng phaân soá nghòc ñaûo laïi roài duøng bñt Cauchy
Ta coù
8a + 3(b + c) 8a + 3(b + c) 3
3. +1 ≥ 44 ( )
7(b + c) 7(b + c)
3
24 a + 9(b + c) + 7(b + c)  8a + 3(b + c) 
⇔ ≥ 44  
7(b + c)  7(b + c) 
7( b + c ) 3 28( b + c )
⇔4( ) ≥
8a + 3(b + c ) 24 a + 16( b + c )
Hoaøn toaøn töông töï,ta coù caùc bñt
3
 7(c + a)  28(c + a)
4
 8b + 3(c + a)  ≥ 24b + 16(c + a)
 
3
 7( a + b)  28(a + b)
4
 8c + 3(a + b)  ≥ 24c + 16( a + b)
 
3
 7(b + c)  28(b + c)
∑ 4  8a + 3(b + c)  ≥ ∑ 24a + 16(b + c)
Khoâng maát tính toång quaùt,giaû söû a ≥ b ≥ c thì

28(a + b) ≥ 28(c + a) ≥ 28(b + c)
1 1 1
vaø ≥ ≥
24c + 16(a + b) 24 b + 16(c + a) 24 a + 16(b + c)
Theo baát ñaúng thöùc chebusep thì
28(b + c) 1  1 
∑
cyc 24 a + 16( b + c )
≥ .(54(a + b + c))  ∑ 
3  cyc 24a + 16(b + c) 
1  9 
≥ .54( a + b + c).  =3
3  54( a + b + c ) 
⇒ Baøi toaùn ñöôïc chöùng minh
Ñeå nhìn nhaän kó hôn veà kó thuaät nhoû naøy,ta tieáp tuïc vôùi baøi toaùn sau
Vôùi a,b,c laø ñoä daøi 3 caïnh cuûa 1 tam giaùc.Chöùng minh
k
 a  3
∑   ≥ k Với k = 0,8
cyc  a + 8 bc 
2 3
Lôøi giaûi: (Nguyeãn Ñình Thi)

Theo bñt Cauchy 10 soá thì ta coù:
8
a 2 + 8 bc  a 2 + 8 bc 
8. + 1 + 1 ≥ 1010  
3a  3a 
 
8
8 a 2 + 8 bc + 6 a  a 2 + 8 bc 
⇔ ≥ 1010  
3a  3a 
 
0,8
 a  3a.10 15a
⇔  ≥ =
 a + 8bc  8 a 2 + 8bc + 6 a 4 a 2 + 8bc + 3a
2
0,8
 a  15a
⇒  ≥
 a + 8bc  4 a2 + 8bc + 3a
2
Chöùng minh töông töï thì ta coù caùc bñt sau:

0 ,8
 b  15 b
  ≥
 b 2 + 8 ca  4 b + 8 ca + 3 b
2
0 ,8
 c  1 5c
  ≥
 c 2 + 8ab  4 c 2 + 8 ab + 3 c
k
 a  1 5a
∑   ≥ ∑
 a 2 + 8 bc  4 a + 8b c + 3a
2
15a 2
=∑
4 a2 (a 2 + 8bc) + 3a 2
( a + b + c )2
≥ 15
4∑ a ( a 3 + 8 abc ) + 3( a 2 + b 2 + c 2 )
( a + b + c )2
≥ 15
4 ( a + b + c )( a 3 + b 3 + c 3 + 24 abc ) + 3( a 2 + b 2 + c 2 )
vaäy ta caàn chöùng minh
( a + b + c )2
15 ≥3
4 (a + b + c)(a3 + b3 + c3 + 24 abc) + 3(a 2 + b2 + c 2 )
( a + b + c )2 1
⇔ ≥
4 (a + b + c)(a3 + b3 + c 3 + 24 abc) + 3(a 2 + b2 + c 2 ) 5
⇔ 2(a 2 + b2 + c 2 ) + 10(ab + bc + ca) ≥ 4 (a + b + c)(a3 + b3 + c3 + 24abc)

⇔ (a + b + c )2 + 3(ab + bc + ca) ≥ 2 (a + b + c)(a3 + b3 + c3 + 24abc)
ðặt
2x = a − b + c
2y = a + b − c
2z = b − c + a
⇒ x > 0, y > 0, z > 0 ( do a,b,c laø ñoä daøi 3 caïnh cuûa tam giaùc)à
⇒ a = x + y, b = y + z, c = z + x
Ta coù caùc ñaúng thöùc phuï sau:
1) (a + b + c)2 = 4( x + y + z )2 = 4 p2 (Với p = x + y + z )
2) ab + bc + ca = ( x + y + z )2 + ( xy + yz + zx ) = p2 + q (Vôùi q = ab + bc + ca )
3) abc = ( x + y)( y + z )( z + x ) = ( x + y + z )( xy + yz + zx ) − xyz = pq − r ( Vôùi r = xyz )
a3 + b3 + c3 + 24abc = (a + b + c)3 − 3(a + b)(b + c)(c + a) + 24abc
= 8 p 3 − 3(a + b + c )(a b + b c + ca ) + 2 7 a b c
= 8 p3 − 3.2 p( p2 + q) + 27( pq − r ) = 2 p3 + 21pq − 27r
Vì theá,bñt caàn chöùng minh ñöôïc vieát laïi nhö sau:
(a + b + c)2 + 3(ab + bc + ca) ≥ 2 (a + b + c)(a3 + b3 + c3 + 24 abc)
⇔ (4 p2 + 3( p 2 + q)) ≥ 2 2 p(2 p3 + 21 pq − 27r )
⇔ (7 p2 + 3q)2 ≥ 4.2 p(2 p3 + 21 pq − 27r )
⇔ 49 p 4 + 9q 2 + 42 p2 q ≥ 16 p 4 + 168 p 2 q − 216 pr
⇔ 33 p 4 + 9q 2 + 216r ≥ 126 p2 q (1)(Caàn chöùng minh)
Maët khaùc,theo bñt Schur baäc 1 thì ta coù:
x3 +y3 +z3 +3xyz ≥x2y+xy2 +y2z+yz2 +z2x+xz2
⇒ ( x + y + z )3 + 9 xyz ≥ 4( x + y + z )( xy + yz + zx )
⇔ p3 + 9r ≥ 4 pq
⇔ 31,5 p 4 + 283,5 pr ≥ 126 p2 q (2)
Töø (1) vaø (2) ta caàn chöùng minh
1,5 p 4 + 9q 2 ≥ 67,5 pr
Maët khaùc ta laïi coù
1,5 p 4 ≥ 1,5.(3q )2 = 13,5q 2
vì thế cần chứng minh
13,5q2 + 9q2 ≥ 67,5 pr (3)
⇔ q 2 ≥ 3 pr ⇔ ( xy + yz + zx )2 ≥ 3 xyz( x + y + z ) ( Luoân ñuùng theo bñt Cauchy)
Coäng bñt (2) vaø (3) veá theo veá ta ñöôïc ñpcm
Vaäy baøi toaùn chöùng minh xong
3.Kó thuaät Cauchy troïng soá

Ñeå tieän cho vieäc chöùng minh,ta vieát bñt hon-ñe döôùi daïng khaùc laø
a+b+c m
a m + b m + c m ≥ 3( )
3
Với ( m > 1) (!!)
Baøi toaùn 1:
Vôùi a,b,c>0.Chöùng minh
3
 7( b + c )  4
∑  8 a + 3( b + c ) 
a ,b ,c
≥3
Lôøi giaûi:
Ta coù 1 veá nhö sau (7(b + c))k (8a +3(b +c))q ≤ ? ( Vôùi k,q laø caùc soá nguyeân döông)
Vieäc cuûa chuùng ta laø phaûi tìm k , q ñeå sau khi duøng bñt Cauchy cho (k + q) soá thì veá
phaûi cuûa mình coù daïng [ m ( a + b + c )]k + q
Vieäc tìm k,q khoâng khoù khaên gì,ta chæ vieäc ñi tìm 1 caëp nghieäm nguyeân döông cuûa
phöông trình
7 k + 3q = 8q => 7 k = 5q ÔÛ ñaây,chuùng ta laáy tröôøng hôïp nhoû nhaát cuûa k,q: k = 5, q = 7
Vì theá ta coù
 35( b + c) + 7 ( 8a + 3( b + c) ) 
12 12
 56( a + b + c) 
( 7(b + c) ) ( 8a + 3(b + c) )
5 7
≤  = 
 12   12 
( 7( b + c ) )
5
1
⇔ ≥
(8 a + 3( b + c ) )
7 12
 14( a + b + c ) 
 
 3 
7 12
 7( b + c )   21( b + c ) 
⇔  ≥ 
 8a + 3( b + c )   14( a + b + c ) 
7.3 12.3
 7( b + c )  28  21( b + c )  28
⇔  ≥  14( a + b + c ) 
 8 a + 3( b + c )   
3 9
 7( b + c )  4  21( b + c )  7
⇔  ≥  14( a + b + c ) 
 8 a + 3( b + c )   
Chöùng minh töông töï ta coù caùc bñt :
3 9
 7( c + a )  4  21( c + a )  7
 8 b + 3( c + a )  ≥  14( a + b + c ) 
   
3 9
 7( a + b )  4  21( a + b )  7
 8 c + 3( a + b )  ≥  14( a + b + c ) 
   
Coäng 3 bñt treân veá theo veá ta ñöôïc:
3 9
 7( b + c )  4  21( b + c )  7
∑  8a + 3( b + c )  ∑  14( a + b + c )  (!!!)
≥
Ta caàn chöùng minh VP(!!!) ≥ 3

Nhöng theo bñt (!!),neáu ta cho
2 1( b + c ) 2 1(c + a )
a = &b =
14 (a + b + c) 14(a + b + c)
2 1( a + b )
c = &ø m =
9
> 1
14(a + b + c ) 7
thì ta ñöôïc
9
 21( b + c )  7
 ∑ 14 ( a + b + c ) 
9
 42(a + b + c)  7
V P (!!!) ≥ 3 .   = 3.   =3
 3   42(a + b + c) 
 
 
⇒ ñpcm
Vaø chaéc chaén chuùng ta seõ thaáy ñöôïc hieäu quaû cuûa kó thuaät naøy qua baøi toaùn sau
Baøi toaùn 2 (Nguyeãn Huyønh Khoâi Nguyeân)
Vôùi a,b,c laø ñoä daøi 3 caïnh cuûa 1 tam giaùc. Chöùng minh
a b c 3
( )k + ( )k + ( )k ≥ k Vôùi k = 0,9
a2 + 8bc b2 + 8ca c2 + 8ab 3
Ñoái vôùi baøi naøy,khi nhìn vaøo coù leõ chuùng ta seõ nhôù tôùi 1 bñt töông töï ñöôïc ñaêng treân
baùo THTT ñoù laø
Cho a,b,c laø ñoä daøi 3 caïnh tam cuûa 1 tam giaùc.Chöùng minh bñt
a b c 3
+ + ≥ (*)
a + 3 bc
2
b + 3 ca
2
c + 3 ab
2 2
thaät thuù vò laø ta xem baøi naøy nhö 1 boå ñeà ñeå chöùng minh baøi toaùn
Lôøi giaûi:
Vieäc tìm k,q hoaøn toaøn töông töï nhö baøi treân
Ta coù
32 32
 45a 2 + 27( a 2 + 8 bc )   72( a 2 + 3 bc ) 
(9 a ) ( a + 8 bc ) ≤ 
2 5 2 27
 = 
 32   32 
1 (9 a 2 )5
⇔ ≥
( a 2 + 8 b c )27  9(a 2 + 3bc ) 
32
 
 4 
54 64
 3a   2a 
⇔   ≥ 
 a 2 + 8bc   a 2 + 3bc 
54 64
 3a  60  2a  60
⇔   ≥  
 a2 + 8bc   a 2 + 3bc 
16
0 ,9
 3a   2a  15
⇔   ≥  
 a2 + 8bc   a2 + 3bc 
Chöùng minh töông töï thì ta coù caùc bñt sau
16
0 ,9
 3b   2b  15
  ≥  
 b 2
+ 8ca   b 2
+ 3ca 
16
0 ,9
 3c   2c  15
  ≥  
 c + 8ab   c + 3ab 
2 2
Coäng 3 bñt treân veá theo veá ta ñöôïc:

16
0 ,9
 3a   2a  15
∑   ≥ ∑  
cyc  a2 + 8bc  cyc  a 2 + 3bc 
Tôùi ñaây ta aùp duïng baát ñaúng thöùc (!!) vaø boå ñeà (*) ta ñöôïc
16
  2a  15
 
16
 ∑  16
a 2 + 3bc    2 .3  1 5
≥ 3.  
15
2a
∑ ≥ 3. 
cy c
    
cyc  a 2 + 3bc  
3

 3 .2 
 
 
⇒ ñpcm
4.Kó thuaät nhaân löôïng trung gian

Chuùng ta seõ baét ñaàu vôùi kó thuaät naøy qua baøi choïn ñoäi tuyeån Trung Quoác
Baøi toaùn 1: Vôùi x , y, z > 0 vaø x+y+z=1. Chöùng minh
xy yz zx 2
+ + ≤
xy + yz yz + zx zx + xy 2
Ta coù
xy x2y x+y 2x2 y
= = .
xy + yz x+z 2 ( x + z )( x + y )
yz y+ z 2 y2z
= .
yz + zx 2 ( y + z )( y + x )
Bieán ñoåi theá naøy vì ñeå sau khi duøng bñt Cauchy-Schwarz thì nhöõng löông Cauchy-
x+y y+z z+x
Shwarz thì nhöõng löôïng , , coäng nhaäp laøi seõ trieät tieâu.
2 2 2
Ta coù lôøi giaûi baøi toaùn:
2
 xy yz 
zx
 + + 
 xy + yz yz + zx zx + xy 
2
 x+y 2x2 y y+z 2 y2 z z+y 2z2 x 
= . + . + . 
 2 ( x + z )( x + y ) 2 ( y + z )( y + x ) 2 ( z + x )( z + y ) 
 
 x + y y + z z + x  2x2 y 2 y2 z 2z2 x 
≤ + +   + + 
 2 2 2   ( x + z )( x + y ) ( y + z )( y + x ) ( z + x )( z + y ) 
2x2 y 2 y2 z 2z2 x
= + +
( x + z )( x + y) ( y + z )( y + x ) ( z + x )( z + y)
Ta caàn chöùng minh bñt sau:
2x2 y 2 y2 z 2 z2 x 1
+ + ≤
( x + z )( x + y) ( y + z )( y + x ) ( z + x )( z + y) 2
⇔ 4(∑ x 2 y 2 + xyz( x + y + z )) ≤ ( x + y + z )(∑ x 2 y + ∑ xy 2 + 2 xyz )
cyc cyc cyc
⇔ ∑ x y + ∑ xy ≥ 2∑ x y (Deã daøng chöùng minh nhôø bñt Cauchy)

3 3 2 2
cyc cyc cyc
Vaø ta nhìn nhaän kó hôn veà kó thuaät naøy qua baøi toaùn sau
Baøi toaùn 2:( Olimpic Trung Quoác)
Cho a , b , c > 0 .Chöùng minh
a b c 3
+ ≤ (1)
a +b
2 2
b +c
2 2
c +a
2 2
2
Lôøi giaûi:
a2 b2 c2 3
(1) ⇔ + + ≤
a +b
2 2
b +c
2 2
c +a
2 2
2
Ñaët x = a , y = b , z = c .Bñt caàn chöùng minh
2 2 2
x y z 3
⇔ + + ≤
x+y y+z z+x 2
ÔÛ baøi naøy khoâng cho ñieàu kieän gì theâm ngoaøi caùc bieán ñeàu döông neân ta phaûi tìm
löôïng trung gian thích hôïp
2 2
 x y z   x+z 2x( x + y + z) 
 + +  =  ∑ . 
 x+y y+z z + x   cyc 2( x + y + z) ( x + y)(x + z) 
2( x + y + z )(∑ x ( y + z ))
≤ 1. cyc
( x + y)( y + z )( z + x )
Vì theá,caàn chöùng minh bñt
4( x + y + z )(2∑ xy) ≤ 9( x + y)( y + z)( z + x )
⇔ ∑ 8 x 2 y + ∑ 8 xy 2 + 24 xyz ≤∑ 9 x 2 y + ∑ 9 xy 2 + 18 xyz
cyc cyc cyc cyc
⇔ ∑ x y + ∑ xy ≥ 6 xyz (Ñuùng theo bñt Cauchy 6 soá)

2 2
cyc cyc
Vaäy baøi toaùn chöùng minh xong
Baøi toaùn 3(Mathlinks): Cho a,b,c>0.Chöùng minh

a a+b+c
∑ ≤
ab + bc + ca
cyc a2 + 2bc
Lôøi giaûi:
Ta coù
2 2
 a   a.a   a 
∑  = ∑  ≤ 1.  ∑ 2 
 cyc (a + b + c)(a2 + 2bc)   cyc (a + b + c)(a + 2 bc) 
2
 cyc a + 2 bc 
   
Vì theá ,caàn chöùn minh bñt
a+b+c a b c
≥ 2 + 2 + 2
ab + bc + ca a + 2 bc c + 2ca c + 2ab
 a a 
⇔  ∑ cyc − 2 ≥0
 ab + bc + ca a + 2 bc 
Khoâng maát tính toång quaùt,giaû söû a ≥ b ≥ c

Caàn chöùng minh
a(a − b)(a − c) b(b − c)(b − a) c(c − a)(c − b)
+ ≥ 0 do ≥0
(ab + bc + ca)(a + 2bc) (ab + bc + ca)(b + 2ca)
2 2
(ab + bc + ca)(c 2 + 2 ab)
(a − b)2 (2ca2 + 2cb2 + 3abc − 2c 2 a − 2c 2 b)

⇔ ≥ 0 (Ñuùng)
(a2 + 2 bc)(b2 + 2ca)
Vaø ta seõ thaáy ñöôïc hieäu quaû cuûa kó thuaät naøy qua baøi toaùn sau
Baøi toaùn 4(Voõ Quoác Baù Caån) Cho a,b,c>0.Chöùng minh
1  1 1 1 
∑ ≤ 2 +
a+b b+c c+a
+ 
cyc a + bc
2
Lôøi giaûi:(Voõ Quoác Baù Caån)

Söû duïng bñt Cauchy-Schwarz ta ñöôïc:
2 2
 1    ( a + b )( a + c ) 1 
∑  ≤ ∑ 

.  
 cyc a 2 + bc   cyc  a + bc
2
( a + b )( a + c )  
 ( a + b )( a + c )   1 
≤  ∑ cyc   ∑
 a + bc
2
 cyc
( a + b )( a + c ) 
2( a + b + c )  a( b + c ) 
= ∑ 2 + 3
( a + b )( b + c )( c + a )  cyc a + bc 
Vì theá caàn chöùng minh
 a( b + c )  
2
2( a + b + c ) 1 
∑ 2 + 3  ≤  ∑ cyc
( a + b )( b + c )(c + a )  cyc a + bc   a + b 
  ∑ ( a + b )( a + c ) 
2
2( a + b + c )  a( b + c )
⇔ ∑ 2 + 3  ≤  
( a + b )( b + c )(c + a )  cyc a + bc   ( a + b )( b + c )(c + a ) 
(∑ a + 3∑ ab )
2
2
a( b + c )
⇔ −∑ −3≥ 0
( a + b )( b + c )( c + a )( a + b + c ) cyc a 2 + bc
(∑ a + 3∑ ab )
2
2
 a( b + c ) 
⇔ ∑ 1 − 2 + −6 ≥ 0
cyc  a + bc  ( a + b )( b + c )(c + a )( a + b + c )
( a − b )( a − c )  ( a 2 − b 2 )( a 2 − c 2 ) 
⇔ ∑
cyc a + bc
2
+ ∑  ≥0
cyc  ( a + b )( b + c )( c + a )( a + b + c ) 
 ( a − b )( a − c )  1 1 
⇔ ∑
cyc  a + bc
2
. 2 +  ≥ 0
 a + bc ( b + c )( a + b + c )  
Khoâng maát tính toång quaùt,gia söû a ≥ b ≥ c
a
⇒ a − c ≥ ( b − c) ≥ 0
b
 (a − b)(a − c)  1 1 
Ñeå chöùng minh ∑  . 2 +  ≥ 0
cyc  a + bc
2
 a + bc (b + c)(a + b + c)  
Hay ( a − b)( b − c )   1 1   1 1 
a 2 +  − b  b 2 + ca + ( c + a )( a + b + c )   ≥ 0
b   a + bc ( b + c )( a + b + c )   
c( a − b )2 ( a + b)(b − c )(a 2 + b 2 − ab + ac + bc )
= ≥ 0 (Ñuùng)
b( a 2 + bc)(b 2 + ca )(a + c )(b + c)(a + b + c )
Baát ñaúng thöùc ñöôïc chöùng minh
Baøi toaùn5(Jack Garfunkel)

Cho a, b, c ≥ 0 .Chöùng minh
a b c 5 a+b+c
+ + ≤
a+b b+c c+a 4
Lôøi giaûi:
Vieäc ñaàu tieàn cuûa chuùng ta laø döï ñoaùn daáu baèng
ÔÛ baøi naøy,may maén laø ñaúng thöùc xaûy ra taïi a:b:c=3:1:0
Vì theá,caàn phaûi choïn löôïng trung gian thích hôïp
2 2
 a   a 
∑  =  ∑ a(ma + nb + kc). 
 cyc a + b   cyc (a + b)(ma + nb + kc) 
 
(
≤ m(a2 + b 2 + c 2 ) + (n + k )(ab + bc + ca)  ∑ ) a

 cyc (a + b)(ma + nb + kc) 
Vaø ta phaûi tìm m,n,k thích hôïp ñeå ñaúng thöùc xaûy ra.
Muïc ñích cuûa ta sau khi duøng bñt Cauchy-Schwarz
thì ( m(a2 + b2 + c2 ) + (n + k)(ab + bc + ca)) trieät tieâu hay goïn laïi. ÔÛ ñaây ta trieät tieâu ko
ñöôïc neân ñöa veà daïng bình phöông 1 toång,vì theá,phöông trình ñaàu tieân cuûa m,n,k laø
n + k = 2m
Do ñaúng thöùc xaûy ra khi a:b:c=3:1:0
Ta muoán tìm ñaúng thöùc lieân quan tôùi m,n,k thì ta chæ vieäc thay a=3,b=1,c=0 vaøo
  25
( )
m ( a + b + c )2  ∑
a
 = (a + b + c)
 cyc ( a + b)( ma + nb + kc)  16
 3 1  25
⇔ (3 + 1)m  + =
 3m + n m + 3k  16
 3 1  25
⇔ 4m  + =
 4(3m + n) m + 3k  16
3(n + k ) 4(n + k ) 25
⇔ + =
3(n + k ) + 2 n n + 7 k 16
Tôùi ñaây,keát hôïp vôùi n+k=2m,ta döï ñoaùn ñöôïc 1 boä soá m,n,k laø m=5,n=1,k=9
Vì theá,ta coù lôøi giaûi
2 2
 a   a 
∑  =  ∑ a(5a + b + 9c). 
 cyc a + b   cyc (a + b)(5a + b + 9c) 
 a 
= 5(a + b + c)2  ∑ cyc
 (a + b)(5a + b + 9c) 
Ta caàn chöùng minh bñt sau
 a  5
(a + b + c)  ∑ cyc ≤
 (a + b)(5a + b + 9c)  16
Sau khi chuyeån veá,quy ñoàng ta ñöôïc
5  a 
− ( a + b + c )  ∑ cyc
16  ( a + b )(5 a + b + 9 c ) 
∑ ab(a + b)(a + 9b)(a − 3b) 2
= cyc
16(a + b)(b + c )(c + a)(5a + b + 9c )(5b + c + 9a)(5c + a + 9b )
835∑ a3 bc 2 + 232∑ a 4 bc + 1230a2 b 2 c 2

+ cyc cyc
≥0
16(a + b)( b + c)(c + a)(5a + b + 9c)(5b + c + 9a)(5c + a + 9b)
Bñt treân luoân ñuùng
Baøi toaùn ñöôïc chöùng minh
Ta seõ keát thuùc kó thuaät naøy qua baøi toaùn sau

Baøi toaùn 6(Phan Thaønh Nam)
3
Cho a, b, c ≥ 0 & a + b + c = 1 .Vôùi k=1- Chöùng minh
2
a + k(b − c)2 + b + k(c − a)2 + c + k(a − b)2 ≤ 3
Lời giải:
1
Baøi naøy,ñaúng thöùc xaûy ra taïi 2 ñieåm a = b = c = ,a=1,b=c=0 vaø hoaùn vò
3
Vì theá,ta coù lôøi giaûi
2
 2 
2
 a + k ( b − c )2 
∑ a + k ( b − c )  ∑≤  a + x . 

 cyc   cyc a + x 
 a + k ( b − c )2   a ( b − c )2 
≤ (a + b + c + 3x )  ∑  = (1 + 3 x ) ∑ + k ∑ 
 cyc a+x   cyc a + x cyc a+x 
Ñaúng thöùc xaû ra khi a=b=c thì khoâng noùi tôùi vì bñt luoân ñuùng vôùi moïi x>0 neân khoâng
xaùc ñònh ñöôïc x.Ta seõ tìm x trong tröôøng hôïp a=1,b=c=0,khi ñoù
 a ( b − c )2 
(1 + 3 x )  ∑ + k∑ =3
 cyc a + x cyc a + x 
 1 2 − 3  1 1 
⇔ (1 + 3 x )  +  x + x   = 3
1+ x 2  

 1 (2 − 3) 
⇔ (1 + 3 x )  +  = 3
1+ x x
 
( )
⇔ (1 + 3 x ) x + (1 + x )(2 − 3) = 3x (1 + x )
⇔ 3 x 2 (2 − 3) + x (6 − 4 3) + (2 − 3) = 0
1
⇒x=
3
Vì vaäy,ta coù lôøi giaûi
Söû duïng bñt Cauchy-Schwarz ta ñöôïc
2
 

2
 
2  1 a + k ( b − c )2
∑ a + k ( b − c )  =  ∑ a + . 
 cyc   cyc 3 a+
1 
 
 3 
 
 a 2− 3 (b − c) 
2
= ( 3 + 1)  ∑
 2  ∑
+ 
 cyc a + 1   cyc
a+
1 
 
 3 3 
Vì vậy,ta cần chứng minh BðT sau
 
   2 
( )
3 +1  ∑
a
+

2− 3
 cyc a + 1  2  cyc a + 1 
 ∑
(b − c)
 ≤ 3 (2)
 
 3 3
1 q2
Ñaët q=ab+bc+ca => q ≤ , r = abc =>0 ≤ r ≤
3 3
( )
(2) ⇔ 9 2 + 3 r − q 6 q + 3 ≤ 0 ( )
Ta coù:
( ) ( ) (
9 2 + 3 r − q 6q + 3 ≤ 9 2 + 3 q2 − q 6q + 3 ) ( )
= q(3q − 1) 3 ≤ 0
MOÄT SOÁ VAÁN ÑEÀ NHOÛ VEÀ BAÁT ÑAÚNG THÖÙC CHEYBUSEP
Bài toán 1(Old and New Inequalities)
Cho x + y + z = 1 và 0 ≤ x, y, z ≤ 1 . CMR:
1 1 1 27
+ + ≤
1+ x 1+ y 1+ z
2 2 2
10
Lời giải:Không mất tính tổng quát giả sử: x ≥ y ≥ z

BDT tương ñương:
 9 1   3x + 1   3x − 1 
∑  10 − 1 + x 2  ≥ 0 ⇔ ∑  1 + x 2   10  ≥ 0
Nhìn vào BDT bên trên, các bạn cũng có thể thấy ngay dạng quen thuộc của
chebysev.
Bây giờ chúng ta sẽ thực hiện bước sắp xếp thứ tự các biến:
3x + 1 3y + 1 3z + 1
Ta có: 3x − 1 ≥ 3y − 1 ≥ 3z − 1 và: C1 = , C2 = , C3 =
1+ x 2
1+ y 2
1 + z2
Thật vậy:
3 x + 1 3y + 1 (3 x + 1)(1 + y ) − ( 3 y + 1) 1 + x
− =
2 2
( )
1 + x 2 1 + y2 (
1 + x 2 1 + y2 )( )
( x − y)(3 − 3 xy − x − y) ( x − y)(2 x + 2 y + 3z − 3 xy)
= =
( )(
1 + x 2 1 + y2 ) (
1 + x 2 1 + y2 )( )
Mà x − y ≥ 0 (cách sắp thứ tự ban ñầu) và:
2 x + 2 y + 3z > x + x + y ≥ 3 3 x 2 y ≥ 3 xy (do x,y ≤ 1 )
3x + 1 3 y + 1
Vậy: ≥
1 + x 2 1 + y2
Tương tự:
3x + 1 3y + 1 3z + 1
C1 = ≥ C2 = ≥ C3 =
1+ x 2
1+ y 2
1 + z2
ðến ñây thì ta có thể sử dụng BDT chebysev:
1
C1 x + C2 y + C3 z ≥ ( x + y + z )( C1 + C2 + C3 )
3
Vậy ta có ñiều phải chứng minh.
Bài toán 2:(Tatami)
Cho x1 , x2 , x3 ,....., xn . là các số thực không âm, max ( xi + x j ) ≤ n-1 và
∑ x + ∑(x )
1
∑ n +1− x
2
i j ≤ 2 n . CMR: ≤1
i
Lời giải:
Phân tích bài toán về dạng chebysev:
1 1   1 
∑  n − n + 1 − x  ≥ 0 ⇔ ∑ (1 − xi )( xi + 2 )  ( x + 2 )( n + 1 − x )  ≥ 0
 i   i i 
Sắp thứ tự các biến:

x1 ≥ x2 ≥ x3 ≥ ..... ≥ xn
Áp dụng BDT chebysev, ta có:
(
VT ≥ 2n − ∑ xi − ∑ ( x j )  ∑
2 
)
 i
1 
 ( x + 2 )( n + 1 − x ) 
i 
≥0
1
(Do ñiều kiện và ∑ ≥0)
( xi + 2 )( n + 1 − xi )
Ta có DPCM.
Bài toán 3: (posted by manilo-mathlinks.ro)
Cho a, b, c > 0 . CMR:

a 2 + 2 bc
∑ b2 + c 2 ≥ 3
Lời giải:
BDT về dạng chebysev:
a+b−c b+c−a c+a−b
( a + c − b )  2 2  + ( b + c − a )  2 2  + ( c + b − a )  2 2  ≥ 0
 b +c   c +a   a +b 
Sắp thứ tự các biến: giả sử: a ≥ b ≥ c
Áp dụng BDT chebysev, có ngay ñiều phải chứng minh!
Ngoài các cách phân tích và áp dụng trực tiếp BDT chebyshev như trên, lắm lúc,
ta phải biến ñổi ñể các lượng C1 , C2 , C3 hoặc x,y,z phù hợp hơn. Việc ñó ñược thực
hiện bằng cách nhân và chia một lượng phù hợp. Sau ñây là 1 số ví dụ
Bài toán 4 (Phạm Kim Hùng):
1 1 1 3
Cho a + b + c = 3 . CMR: + + ≤
9 − ab 9 − bc 9 − ca 8
Lời giải : (Phạm Kim Hùng)
1 − ab
BðT về dạng Chebyshev: ∑ ≥0
9 − ab
ðặt x = bc, y = ca, z = ab
BðT tương ñương: ∑

(1 − x )( 6 + x ) ≥ 0
( 6 + x )( 9 − x )
Sắp thứ tự các biến: Gỉa sử: x ≥ y ≥ z ta có:
(1 − x )( 6 + x ) ≤ (1 − y )( 6 + y ) ≤ (1 − z )( 6 + z )
1 1 1
và ≥ ≥
( 9 − x )( 6 + x ) ( 9 − y )( 6 + y ) ( 9 − z )( 6 + z )
Theo BðT Chebyshev, ta có:
 
VT ≥ ( ∑ (1 − x )(6 + x ) )  ∑
1

 (9 − x )(6 + x ) 
Ta cần chứng minh ∑ (1 − x )(6 + x ) ≥ 0 ⇔ 18 ≥ 5( x + y + z) + x 2
+ y2 + z2
⇔ 18 ≥ 5(ab + bc + ca) + (ab)2 + (cb)2 + (ac)2
⇔ 18 + 6 abc ≥ 5(ab + bc + ca) + (ab)2 + (cb)2 + (ac)2 (*)
Từ bất ñẳng thức (a + b − c)(a − b + c )(−a + b + c ) ≤ abc và ñiều kiện a + b + c = 3
=> (3 − 2 a)(3 − 2 b)(3 − 2c) ≤ abc
⇔ 9 + 3abc ≥ 4(ab + bc + ca)
⇔ 18 + 6 abc ≥ 8(ab + bc + ca) (**)
Thay vào (**) vào (*) ta cần chứng minh ab + bc + ca ≤ 3 (luôn ñúng)
Bài toán 5: Cho a, b, c > 0
CMR:
a 3(a + b + c)
∑ a2 + bc ≤ 2(ab + bc + ca)
BDT tương ñương với
 a(ab + bc + ca)  a+b+c

⇔ ∑ − a ≤
 a + bc
2
 2
 a 2 ( b + c − a)  a + b + c
⇔ ∑ ≤
 a + bc 
2
2
Hay
 2 a2 
⇔ ∑ 2 − 1 (b + c − a) ≤ 0
 a + bc 
 bc − a2 
⇔ ∑ 2 (b + c − a) ≥ 0
 a + bc 
Hay
 (
bc − a 2 ) 
∑  a2 + bc ( b + c )  [(b + c − a)(b + c)] ≥ 0

 ( ) 
Áp dụng BDT chebyshev, ta có DPCM
Hai ví dụ trên thật ñặc sắc. Nếu biết áp dụng ñúng lúc thì kĩ thuật này sẽ hỗ trợ rất
nhiều cho chúng ta.
Mặc dù có trong tay các công cụ phân tích mạnh mẽ như vậy, ta vẫn dễ dàng nhận
ra rằng với các bai toán hoán vị thì chỉ ñơn thuần áp dụng các dạng phân tích sẽ
chẳng thể làm ñược gì. Bởi lẽ vấn ñề mấu chốt trong việc áp dụng BDT chebyshev
là sắp thứ tự các ñại lượng. Nếu như sắp ñược thứ tự các ñại lượng rồi mà chúng
lại ko có dạng C1 x + C2 y + C3 z thì sao? ðể khỏa lấp chỗ trống ñó, chúng ta củng thử
xem một ý tưởng ñơn giản sau:
I.Các tiêu chuẩn bổ sung của BDT chebysev:
Ta sẽ xét tất cả các mối quan hệ của các bộ hoán vị, cùng với DK của chúng, giúp
cho việc sử dụng dễ dàng hơn. Xét các bộ hoán vị sau:
C1 x + C2 y + C3 z (1)
C1 x + C2 y + C3 z ( 2 )
C1 x + C2 y + C3 z ( 3)
C1 x + C2 y + C3 z ( 4 )
C1 x + C2 y + C3 z ( 5)
C1 x + C2 y + C3 z ( 6 )
( x + y + z )(a + b + c)
Và so sánh chúng với: S =
3
Lẽ dĩ nhiên là ta không thể so sánh trực tiếp các bộ hoán vị ở trên với S mà phải
thông qua một số ñiều kiện. Nhưng thật thú vị vì các ñiều kiện ấy không hề làm
cản trở ta trong việc chứng minh, nếu có chỉ là một chút phức tạp hóa trong cách
trình bày bài toán. ðể minh chứng cho ñiều ñó, tôi sẽ trình bày ngay các ñiều kiện
ñó ra ñây:
Cho 2 dãy tăng:

C1 ≥ C2 ≥ C3
và x ≥ y ≥ z , ta có ñược:
1/ C1 x + C2 y + C3 z ≥ S∀a,b,c,x,y,z
2/ C1 x + C2 y + C3 z ≥ S ⇔ [Cx 1++zC≥32≥y2 C2
3/ C1 x + C2 y + C3 z ≥ S ⇔ [22 Cy≥2 ≥x C+1z+ C3
4/ C1 x + C2 y + C3 z ≤ S ⇔ [22 Cy≥2 ≥x C+1z+C3
5/ C1 x + C2 y + C3 z ≤ S ⇔ [C2 1y+≥Cx 3+≥z2 C2
6/ C1 x + C2 y + C3 z ≤ S∀C1 , C2 , C3 , x, y, z
Nhìn qua ñiều kiện cho phép các bổ ñề 2,3,4,5hoạt ñộng, ta thấy ngay rằng chỉ
cần một trong 2ñiều kiện ñúng là bài toán ñược thỏa mãn.
Vậy ta ñã xử lí xong một vấn ñề khá quan trọng trong các ñiểm yếu của BDT
chebyshev: Với mọi bài toán sau khi ñã phân tích và sắp thứ tự các biểu thức:
C1,C2,C3 và x , y, z thì ta hoàn toàn có thể áp dụng cheby ñể xử lí (với lưu ý là có
nhiều hơn một cách phân tích về dạng chuẩn tắc)
Vấn ñề cuối cùng của BDT chebyshev: sắp thứ tự các biến. ðây là một vấn ñề khó
và hóc búa nhất khi muốn áp dụng BDT cheby. Mình xin nêu ra một số kĩ thuật
nữa, trong tầm hạn chế ñể giải quyết vấn ñề này.
1/ Kĩ thuật chia trường hợp giao miền:
Ý tưởng của kĩ thuật này có thể phát biểu ñơn giản như sau: Nhiều khi ta chia bài
toán thành hai hoặc nhiều trường hợp nhỏ ñể xử lí, những trường hợp ñó không
nhất thiết phải nằm trên hai miền khác nhau của bài toán mà có thể trùng lên nhau,
nhưng phải ñảm bảo là hội của hai trường hợp ñó bao quát hết toàn bộ bài toán.
Ví dụ: Thay vì chia bài toán thành hai trường hợp là: a+c≥2bvà 2b≥a+cthì ta có thể
chia thành ac ≥ b2 và 2b ≥ a +c . Cách chia như trên vẫn ñúng bởi hợp của hai
trường hợp là toàn bộ tập xác ñịnh của a,b,c(tức với mọi a,b,c) nhưng nó còn cung
cấp cho ta thêm dữ kiện bởi ñiều kiện ac ≥ b2 mạnh hơn ñiều kiện a + c ≥ 2b
Trước khi ñến với các ví dụ của PP, ta hãy xem xét một làm mạnh của BDT
chebyshev và suy ngẫm về nó nào:
BDT chebyshev làm mạnh:
Cho hai dãy:
a+b a+b+c x+y x+y+z
a≥ ≥ và x ≥ ≥ thì: 3(ax + by + cz ) ≥ (a + b + c )( x + y + z )
2 3 2 3
Chứng minh: Tương tự BDT chebyshev cổ ñiển.
(Với bài toán tổng quát ñã ñược giải quyết bằng tổng Abel,xin phép không nêu ra
ở ñây)
Sau ñây là các ví dụ kinh ñiển cho PP này:
Bài toán 6: (Old and New Inequalities)
Cho a, b, c > 0 . CMR:

a c+a
∑ b ≥ ∑  c + b 
Lời giải:
Phân tích về dạng chebysev:
c
∑ ( a − b) c + b ≥ 0
Sắp thứ tự các biến:
Xét 2TH:
Th1: a > b > c . Trong trường hợp này ta xét 2 trường hợp con:
1. ac ≥ b 2 hay a+c ≥ 2b
Ta có
a c b
x = a − b ≥ y = b − c ≥ z = c − a và C1 = ≥ C2 = ≥ C3 =
a+c c+b b+a
BðT có dạng:
C1 x + C2 y + C3 z ≥ 0
Áp dụng tiêu chuẩn 3/ của phần một, ta có:
( x + y + z)
C1 x + C2 y + C3 z ≥ ( C1 + C2 + C3 ) = 0(11 )
3
v ới: 2 y ≥ x + z ⇔ 2 ( b − c ) ≥ c − b (ñ úng)
V ậy (11 ) ñ úng.
2.a+c ≤ 2b hay ac ≤ b 2
Ta có
a b c
x = b − c ≥ y = a − b ≥ z = c − a và C1 = ≥ C2 = ≥ C3 =
a+c b+a c+b
BðT có dạng:
C1 x + C2 y + C3 z ≥ 0
Áp dụng tiêu chuẩn 2/ở phần một, ta có:
( x + y + z)
C1 x + C2 y + C3 z ≥ ( C1 + C2 + C3 ) = 0(12 )
3
với: .( ñúng)
Vậy (12 ) ñúng.
Th2: . b ≥ a ≥ c
Xét các trường hợp con như trên, ta cũng dễ dàng có DPCM.
Bài toán 7: (Bùi Việt Anh-www.diendantoanhoc.net)

Với a,b,c>0 và 2b ≥ a + c .Chứng minh
a+b b+c c+a  a 2 + b2 + c 2 
+ + ≥ 6 
c a b  ab + bc + ca 
Lời giải:
Bất ñẳng thức về dạng chebysev:
 c(a + b) − 2 ab   a(b + c) − 2 bc   b(c + a) − 2ca 
( a − b )2   + ( b − c )2   + (c − a ) 2   ≥ 0 (1)
 ab   bc   ca 
Sắp thứ tự các biến: giả sử: a ≥ b ≥ c
x = ( a − c )2 , y = ( b − c )2 , z = ( a − b )2
Dễ có:
a(b + c) − 2 bc b(c + a) − 2ca c(a + b) − 2ab
C1 = , C2 = , C3 =
bc ca ab
Vậy BðT cần chứng minh có dạng:
C1 y + C2 x + C3 z ≥ 0 (2)
Ta sẽ chứng minh BðT sau:
C1 y + C2 x + C3 z ≥ ( x + y + z )(C1 + C2 + C3 ) (3)
Theo tiêu chuẩn 3 phần một, ta có BðT trên ñúng khi và chỉ khi: 2y ≥ x + z
2 ( b(a + c ) − 2 ac ) a(b + c) − 2 bc c(a + b) − 2ab

⇔ − − ≥0
ac bc ab
⇔
( 2b − a − c )( ab + bc + ca ) ≥ 0
abc
BðT trên ñúng theo ñk ñề bài.
Vậy (3) ñúng.
Ta tiếp tục chứng minh rằng:
( x + y + z )(C1 + C2 + C3 ) ≥ 0
Thật vậy: x + y + z ≥ 0 (do x,y,z ≥ 0 )và
C1 + C2 + C3 =
∑ a b + ∑ ab
2 2
− 6 abc
≥ 0 (Theo BðT AM-GM)
abc
Từ trên ta có ñpcm
Sau ñây là một số bài tập ñể nhìn nhận kĩ hơn kỉ thuật này
Bài tập1: (Phạm Kim Hùng)
Cho a,b,c >0. CMR:
a4 b4 c4 a+b+c
+ + ≥
a +b b +c c +a
3 3 3 3 3 3
2
Bài tập 2: (Phạm Kim Hùng)

Với a,b,c>0.chứng minh
a3 b3 c3 a+b+c
+ + ≥
2a + b 2b + c
2 2 2 2
2c + a
2 2
3
Bài tập 3 (Mathlinks)

Cho a,b,c>0 và abc=1. Chứng minh
9a 2 + 4 + 9b2 + 4 + 9c 2 + 4 ≤ 13 ( a + b + c )
Bài tập 4
1 1 1 1
Cho a,b,c,d>0 và a + b + c + d = + + + .Chứng minh
a b c d
a2 + 3 + b2 + 3 + c 2 + 3 + d 2 + 3 ≤ 2(a + b + c + d )
BAÁT ÑAÚNG THÖÙC KHOÂNG THUAÀN NHAÁT
Vôùi caùc baát ñaúng thöùc khoâng thuaàn nhaát coù ñieàu kieän caùc bieán thì coù theå chuyeån veà
daïng thuaàn nhaát ñeå chöùng minh.Trong baøi vieát nhoû naøy,ta chæ xeùt ôû caùc baát ñaúng thöùc
khoâng thuaàn nhaát vaø cuõng khoâng coù ñieàu kieän
Baøi toaùn 1
Cho a,b,c>0.chöùng minh
a2 + b 2 + c 2 + 2 abc + 1 ≥ 2(ab + bc + ca)
Lôøi giaûi:
Nhaân 2 veá BÑT vôùi a+b+c ta coù BÑT laø
∑ a3 + (a + b + c)(2abc + 1) ≥ 6abc + ∑ a2 b + ∑ ab2
cyc cyc cyc
Nhöng ta laïi coù BÑT Schur baäc 1 sau khi khai trieån laø
∑ a3 + 3abc ≥ ∑ a2 b + ∑ ab2
cyc cyc cyc
Vaø (a + b + c)(2 abc + 1) ≥ 3 3 a 2 b 2 c 2 .3 3 abc = 9abc

Coäng 2 BÑT treân veá theo veá ta coù ñpcm
Baøi toaùn 2(Nguyeãn Ñình Thi)
Ñaây laø 1 keát quaû maïnh hôn cuûa baøi APMO 2004
Cho a,b,c>0.Chöùng minh
(a2 + 2)(b2 + 2)(c 2 + 2) ≥ 3(a + b + c)2 + (abc − 1)2 (*)
Lôøi giaûi: Sau khi khai trieån,ruùt gon ,BÑT(*)
∑ a2 + 2∑ a2 b2 + 2abc + 7 ≥ 6(ab + bc + ca)
cyc cyc
Theo baøi toaùn 1 ta coù

a2 + b 2 + c 2 + 2 abc + 1 ≥ 2(ab + bc + ca)
Maët khaùc
2 a2 b2 + 2 + 2c 2 b2 + 2 + 2 a2 c 2 + 2 ≥ 4(ab + bc + ca)
Coäng 2 BÑT treân veá theo veá ta coù ñpcm
Baøi toaùn 3
Cho a,b,c>0.Chöùng minh
1 1 1 9
a) + + ≥
a b c 2 + abc
1 1 1 9
b) + + ≥
ab bc ca 1 + 2 abc
Lôøi giaûi:
1 1 1 3
a) Ta coù + + ≥ 3
a b c abc
9 9 9 3
maø = ≤ 3 =3
2 + abc 1 + 1 + abc 3 abc abc
Ñpcm
b) hoaøn toaøn töông töï
Baøi toaùn 4 ( Traàn Nam Duõng)

2(∑ a 2 ) + abc + 8 ≥ 5(a + b + c)
cyc
Lời giải:
Baát ñaúng thöùc caàn chöùng minh
⇔ 12∑ a2 + 6 abc + 48 ≥ 30(a + b + c )
cyc
Ta coù 5.6(a + b + c) ≤ 5((a + b + c)2 + 9)

Do ñoù caàn chöùng minh
12(a2 + b 2 + c 2 ) + 6 abc + 48 ≥ 5(a2 + b 2 + c 2 ) + 10(ab + bc + ca) + 45
<=> 7(a 2 + b2 + c 2 ) + 6abc + 3 ≥ 10(ab + bc + ca)
Söû duïng baøi 1 cho ta
3(a2 + b 2 + c 2 ) + 6 abc + 3 ≥ 6(ab + bc + ca)
Vaø 4(a 2 + b2 + c 2 ) ≥ 4(ab + bc + ca)
Coäng caùc baát ñaúng thöùc treân veá theo veá ta coù ñpcm
Baøi toaùn 5 (Leâ Trung Kieân).
a3 + b3 + c3 + 4(a + b + c) + 9abc ≥ 8(ab + bc + ca)
Lôøi giaûi:
Tröôùc tieân ta chöùng minh BÑt sau
4(ab + bc + ca)2
a3 + b3 + c 3 + 9abc ≥
a+b+c
<=> ∑ a + abc(a + b + c) + ∑ a3b + ∑ ab3 ≥ 4∑ a 2 b2 (**)
4
cyc cyc cyc cyc
Töø BÑT Schur baäc 2 ta coù:

∑ a 4 + abc(a + b + c) ≥ ∑ a3b + ∑ ab3
cyc cyc cyc
⇒ VT (**) ≥ ∑ a + abc(a + b + c ) + ∑ a3 b + ∑ ab3 ≥ 4∑ a2 b2

4
cyc cyc cyc cyc
 
≥ 2  ∑ a 3 b + ∑ b3 a  ≥ 4 ∑ a 2 b 2
 cyc cyc  cyc
Vaäy (**) ñuùng

Do ñoù
4(ab + bc + ca)2
ù a3 + b3 + c3 + 9abc + 4(a + b + c) ≥ 4(a + b + c) ≥ 8(ab + bc + ca)
a+b+c
Baøi toaùn 6.Cho a,b,c>0.Chöùng minh
a9 2
∑
cyc bc
+ ≥ ∑ a5 + 2
abc cyc
Lôøi giaûi:
 a9 
Ta coù ∑  + abc  ≥ 2 ∑ a 5
cyc  bc  cyc
a9
⇒ ∑ ≥ 2∑ a5 − 3abc ≥ ∑ a5 + 3 3 a5 b5c 5 − 3abc
cyc bc cyc cyc
Do ñoù,ta chæ caàn chöùng minh

2
3 3 a 5 b 5 c 5 − 3abc + ≥ 2 (1)
abc
Ñaët t = 3 abc > 0 .
2 (t − 1)2 (3t 6 + 6t 5 + 6t 4 + 6t 3 + 6t 2 + 4t + 2)
⇒ (1) ⇔ 3t − 3t + 3 ≥ 2 ⇔
5 3
≥0
t t3
Ñieàu naøy luoân ñuùng neân pheùp chöùng minh hoaøn taát
Baøi toaùn7: (Nguyeãn Ñình Thi)Cho a,b,c>0.Chöùng minh

20∑ a 3 + 6 ∑ a 2 + 3 ≥ 9 3 9( ∑ a 2 b 2 )2
cyc cyc cyc
Lôøi giaûi: Ta luoân coù BÑT

2∑ a2 b 2
20 2 1 2 abc
∑ a3 + ∑ a 2 + ≥ cyc
+
27 cyc 9 cyc 9 ∑a
cyc
9
2 ∑ a + 2 abc + 1
2
( a + b + c )2
Vaø
cyc
≥
9 9
Coäng 2 BÑT treân veá theo veá ta ñöôïc
2∑ a 2 b 2
(∑ a )
2
2
20 2 1 ( a + b + c )2 b2
∑ a3 + ∑ a 2 + ≥ cyc
+ ≥ 3
27 cyc 9 cyc 9 ∑a
cyc
9 3
Baøi toaùn 8 (Nguyeãn Ñình Thi)

Cho a,b,c>0.CHöùng minh
3
(a2 +1)(b2 +1)(c2 +1) + a2b2c2 + abc + 21 ≥ 2(ab +1)(bc +1)(ca +1)
2
Vieäc chöùng minh baøi naøy khoâng quaù khoù,khai trieån hai veá vaø
Söû duïngBdt phuï a2 + b 2 + c 2 + 2 abc + 1 ≥ 2(ab + bc + ca)
Baøi toaùn 9 (Nguyeãn Ñình Thi)Vôùi A,B,C laø 3 goùc cuûa 1 tam giaùc.Chöùng minh
A 8 A 2B
∑ cos 2 ≥
cyc 27
(∑ cos2
cyc 2
cos )
2
Lôøi giaûi:
Ta coù 1 bdt phuï ñeå giaûi baøi naøy ñoù laø
A 9
∑ cos
cyc
2
≤ (*)
2 4
A
∑ cos A + 3 9 3
Do ∑ cos
cyc 2
= 2 cyc
2
≤
4
maø ∑ cos A ≤ 2
cyc
neân (*) luoân ñuùng
Trôû laïi vôùi baøi toaùn,BDT<=>

2
A 4 A  4 2 A

∑cyc
co s +
2
∑
27 cyc
co s
2
4
≥  ∑ co s
27  cyc 2 

A
cos6
1 A 1 A 4 A 2 = 3 cos2 A
Ta coù cos + cos + cos4 ≥ 3
3
2 2 2 2 3 3 2 27 2
Thieát laäp caùc bdt töông töï vaø coäng caùc bdt ñoù veá theo veá ta ñöôïc
2
A 4 A  A 4  2 A
∑
cyc
cos + ∑
2 27 cyc
cos4 ≥ ∑ 3cos2  ≥
2 cyc 
 ∑cos 
2  3 3  cyc 2
ñpcm
(Marian Tetiva)Cho a,b,c>0.chöùng minh

a2 + b 2 + c 2 + 2 abc + 3 ≥ (1 + a)(1 + b)(1 + c)
<=> a2 + b 2 + c 2 + abc + 2 ≥ a + b + c + ab + bc + ca
( )
<=> 2 a2 + b 2 + c 2 + 2 abc + 4 ≥ 2 ( a + b + c + ab + bc + ca )
Tôùi ñaây,ta söû duïng caùc bdt sau:
a2 + b 2 + c 2 + 2 abc + 1 ≥ 2(ab + bc + ca)
a2 + 1 ≥ 2 a, b 2 + 1 ≥ 2b, c 2 + 1 ≥ 2c
Coäng caùc bñt treân veá theo veá ta coù dpcm
Baøi toaùn 10 Cho a,b,c>0.chöùng minh
1
(ab + bc + ca)(1 + ) ≥ 12 a + b + c
abc
Lôøi giaûi:
1 2
Ta coù ab + bc + ca ≥ 3abc(a + b + c) vaø 1 + ≥
abc abc
nhaân 2 bdt treân veá theo veá

dpcm
Baøi toaùn 11:Cho a,b,c>0.chöùng minh
( )
2
 1 1
(a+b) +  a + b + +  ≥ 8 1 + 2 (*)
2
 a b
Lôøi giaûi:
Ta coù
 2 1 
2
2  1 
2
 1 1 ≥ 4ab2+ + 2 2 
(a+b) +  a + b + +  = (a + b) 1+ 1+  
2
 a b   ab    ab a b 
 2 ab 

= 4  2 ab +

1
ab

+ 2 ≥ 42
  ab
+ 2 = 8 1+ 2
 ( )
 
dpcm
Baøi toaùn 12 Nguyeãn Ñình Thi.Cho a,b,c>0.Chöùng minh

2(a4 + b4 + c4 ) ab + ac + bc
+ 3 3 3 ≥ 2 (*)
a (b + c) + b (c + a) + c (a + b) a + b + c
2 2 2
Lôøi giaûi:
2(a 4 + b 4 + c 4 )(ab + bc + ca)
Ta coù VT ≥ 2
(a3 + b3 + c3 )(a 2 (b + c) + b 2 (c + a) + c 2 (a + b))
Vaäy caàn chöùng minh
⇔ 2(∑ a 4 )(∑ ab) ≥ (∑ a3 )(∑ a 2 b + ∑ a 2 c)
Khai trieån vaø ruùt goïn ta ñöôïc
∑ a5b + ∑ a5c + 2abc(∑ a3 ) ≥ ∑ a 4 b2 + ∑ a4 c2 + ∑ a3b2c + ∑ a3bc (**)
Vieäc chöùng minh bdt naøy khoâng khoù.ta coù
a5 b + a5b + a 5b + ab5 ≥ 4a 4 b 2
ab 5 + ab5 + ab 5 + a5 b ≥ 4a 2 b 4
a 4 bc + a 4 bc + ab 4 c ≥ 3a3 b2 c
ab 4 c + ab 4 c + a 4 bc ≥ 3a2 b3c
Tôùi ñaây,chuùng ta thieát laäp caùc bdt töông töï va coäng veá theo veá caùc bdt ñoù thì ta coù
ñöôïc ñpcm
Baøi toaùn 13(Yugoslavia 1987)Cho a,b>0.Chöùng minh
1 1
(a + b) + (a + b) ≥ a b + b a
2
2 4
Lôøi giaûi:
1 1 1
VT ≥ 2ab + ( a + b ) = ab + a + ab + b ≥ a b + b a
4 4 4
Baøi toaùn 14:Cho a, b ∈ R . a ≠ −b .Chöùng minh
2
 1 + ab 
a +b +
2 2
 ≥2
 a+b 
Lôøi giaûi:
1 + ab
Ñaët c= − ⇒ ab + bc + ca = −1
a+b
Vaäy caàn chöùng minh
a2 + b2 + c 2 ≥ 2 ⇔ a2 + b 2 + c 2 + 2(ab + bc + ca) ≥ 0
⇔ (a + b + c)2 ≥ 0 (ñuùng) => dpcm
BAÁT ÑAÚNG THÖÙC SCHUR VAØ DAÏNG KHAÙC
Ta coù bñt schur

at (a − b)(a − c) + b t (b − c)(b − a) + c t (c − a)(c − b) ≥ 0 t ∈ R
Vaø bñt môû roäng cuûa noù (BÑT Vonicur-Schur) :
xat (a − b)(a − c) + yb t (b − c)(b − a) + zc t (c − a)(c − b) ≥ 0
Vôùi 2 boä soá ñôn ñieäu ( x, y, z ) & (a, b, c) , t ∈ R
Chuyeån BDT Schur trong ñaïi soá sang hình hoïc ta ñöôïc(BDT Schur trong tam giaùc)
x(b+c-a)t (a − b)(a − c) + y(c + a − b)t (b − c)(b − a) + z(a + b − c)t (c − a)(c − b) ≥ 0
Lôøi giaûi:
Do a,b,c laø 3 caïnh tam giaùc.ñaët
a= m+n
b = n+ p
c = p+m
BDT caàn chöùng minh < =>
xnt (m − n)(m − p) + ym t (n − m)( p − m) + zp t ( p − m )( p − n) ≥ 0
BDT naøy luoân ñuùng theo BDT Vonicur-Schur
Ta xeùt theâm bdt Schur daïng khaùc:
a k (a − b)(a − 2 b) + b k (b − c)(b − 2c) + c k (c − a)(c − 2 a) ≥ 0
k ∈ [ −2,2 ] k ∈ Z
Lôøi giaûi:
Tröôøng hôïp k= -2
(a − b)(a − 2 b) (b − c)(b − 2c) (c − a)(c − 2 a)
BDT <=> + + ≥0
a2 b2 c2
 b 2 a2 c 2  b c a
<=> 2  2 + 2 + 2  + 3 ≥ 3  + + 
a c b  a b c
b c a
Ñaët x = , y = , z = => xyz = 1
a b c
BDT caàn chöùng minh
<=> 2( x 2 + y 2 + z 2 ) + 3 ≥ 3( x + y + z )
Ta coù
4
x 2 + x 2 + 1 ≥ 3x 3
Thieát laäp caùc bdt töông töï vaø coäng veá theo veá ta ñöôïc
4 4 4
=> 2(x 2 + y 2 + z 2 ) + 3 ≥ 3( x 3 + y 3 + z 3 )
Ta coù
4 4 4 1 1 1
3( x + y + z ) ≥ ( x + y + z)( x + y + z ) ≥ 3( x + y + z ) ( doxyz=1)
3 3 3 3 3 3
dpcm
Tröôøng hôïp k= -1
ak (a − b)(a − 2b) + bk (b − c)(b − 2c) + ck (c − a)(c − 2a) ≥ 0
 b2 a2 c2 
<=> a + b + c + 2  + +  ≥ 3( a + b + c )
 a c b 
 b2 a2 c2 
<=>  + +  ≥ a + b + c ( luoân ñuùng)
 a c b 
dpcm
Tröôøng hôïp k=0
<=> a2 + b2 + c2 ≥ ab + bc + ca (luoân ñuùng)
<=> a3 + b3 + c3 + 2(a2b + b2c + c2a) ≥ 3(ab2 + bc2 + ca2 )
<=> (a − c)2 (4a − c) + (b − a)2 (4b − a) + (c − b)2 (4c − b) ≥ 0
Trong tröôøng hôïp naøy thì ñaây laø baøi toaùn maïnh neân vieäc chöùng minh phaûi söû duïng coâng
cuï khaù cao laø SOS
Ñaët S= ( a − c ) 2 (4 a − c ) + ( b − a ) 2 (4 b − a ) + ( c − b ) 2 (4 c − b )
=> S a = 4 c − b , S b = 4 a − c , S c = 4 b − a
Neáu a ≥ b ≥ c => S b ≥ 0, S a + S b ≥ 0, S c + S b ≥ 0
= > S ≥ 0 (dpcm)
Neáu c ≥ b ≥ a = > S a + S c + 4 S b ≥ 0
Khi
| a − b |≥ | c − b |< = > b − a ≥ c − b < = > 2 b ≥ a + c
= > S b + S c ≥ 0, S c + 2 S b ≥ 0
=> S ≥ 0
Khi
c − b |≥ | a − b |< = > c − b ≥ b − a < = > a + c ≥ 2 b
= > S a + S b ≥ 0, S a + 2 S b ≥ 0
=> S ≥ 0
<=> ( a 2 + b 2 + c 2 )2 ≥ 3( a 3 b + b 3c + c 3 a)
<=>(a2 −2ab+bc−c2 +ac)2 +(b2 −2cb+ac−a2 +ab)2 +(c2 −2ac+ba−b2 +bc)2 ≥0
(luoân ñuùng)
Trôû laïi vôùi tröôøng hôïp k=1. Neáu chuyeån sang daïng hình hoïc thì ta ñöôïc
3(x2y + y2z +z2x) ≥3xyz +2(xy2 + yz2 +zx2) ((**))
Ta chuyeån ñöôïc laø vì x,y,z laø 3 caïnh tam giaùc neân ta ñaët
x +z − y x + y −z y+z−x
x = a + b, y = b + c, z = c + a => a = ,b = ,c =
2 2 2
Thay vaøo bdt ñaàu thi ta ñöôïc ((**))
Sau ñaây laø 1 soá baøi toaùn aùp duïng
Baøi toaùn 1:Cho x,y,z laø 3 caïnh tam giaùc.Chöùng minh

2(x2 y + y2z + z2 x + xy2 + yz2 + zx2 ) ≥ x3 + y3 + z3 +9xyz
Lôøi giaûi: Laâu nay ta vaãn thöôøng chöùng minh baøi toaùn naøy baèng coâng cuï vecto,nhöng neáu
nhìn nhaän kó hôn ta seõ thaáy ñaây laø bdt Schur trong tam giaùc (khi t=1)
Töø khai trieån bdt ñuùng : ∑ [( y + z - x ) ( x - y ) ( x - z ) ] ≥
cyc
0
ta coù ñöôïc ñieàu phaûi chöùng minh

Baøi toaùn 2 cho a,b,c laø 3 caïnh tam giaùc.chöùng minh:
a b c a b c
3 + +  ≥ 2  + +  + 3
b c a c a b
Lôøi giaûi:
Quy ñoàng vaø ruùt goïn bdt treân ta ñöôïc
( ) ( )
bdt <=> 3 a2c + b2a + c2b ≥ 2 a2b + b2c + c2a + 3abc
bdt naøy ñaõ ñöôïc chöùng minh ôû treân
Baøi toaùn 3 (Nguyeãn Ñình Thi)cho a,b,c döông ,chöùng minh:
a b c 1
+ + ≥
(b + c) + 5c (a + c) + 5a (b + a) + 5b a + b + c
2 2 2 2 2 2
Lôøi giaûi:
a b c
Ta coù + +
(b + c) + 5c (a + c) + 5a (b + a)2 + 5b2
2 2 2 2
a2 (a + b + c)2
=∑ ≥
cyc a(b + c) + 5ac 6(a2b + b2c + c2a) + a2c + b2a + c2b + 6abc
2 2
Caàn chöùng minh

(a + b + c )3 ≥ 6 (a 2 b + b 2c + c 2 a ) + a 2c + b 2 a + c 2 b + 6 a b c
(
<=> a 3 + b 3 + c 3 + 2( a 2 c + b 2 a + c 2 b ) ≥ 3 a 2 b + b 2 c + c 2 a )
Ñaây chính laø baát ñaúng thöùc ((**))
Baøi toaùn 4 Cho a , b , c ≥ 0 .chöùng minh:
a 4
∑b
cyc
2
+c 2
≥
a+b+c
Lôøi giaûi:
a a2 ( a + b + c )2 4
Ta coù ∑ = ∑ ≥ ≥
cyc b + c2
2
cyc ab 2 +a c 2 ∑ a c + ∑ ac a + b + c
cyc
2
cyc
2
<=> a + b + c + 6 abc ≥
3 3 3
∑a cyc
2
c + ∑ ac
cyc
2
Ta ñaõ coù
a 3 + b 3 + c 3 + 3a b c ≥ ∑a
cyc
2
c+ ∑ ac
cyc
2
vaø 3abc ≥ 0
coäng 2 bdt treân veá theo veá ta coù dpcm
Baøi toaùn 5(ROMANIA2005)choa,b,c döôngsao cho (a+b)(b+c)(c+a) =1.
3
chöùng minh: a b + b c + c a ≤
4
lôøi giaûi:
ñaët: x = a + b , y = b + c , z = c + a
x+z−y x+y−z y+z−x
=> xyz = 1, a = ,b = ,c =
2 2 2
Bdt caàn chöùng minh
⇔ x 2 + y2 + z2 + 3 ≥ 2( xy + yz + zx )
⇔ x 2 + y2 + z2 + 2 xyz + 1 ≥ 2( xy + yz + zx ) (ñaõ ñöôïc chöng minh)
Baøi toaùn 6(THTT)choa,b,c laø 3 caïnh tam giaùc .chöùng minh:
a b c 3
+ + ≥
a 2 + 3 bc b 2 + 3 ac c 2 + 3 ab 2
Lôøi giaûi:
Ta coù
a b c a2
+ + =∑
a2 + 3bc b2 + 3ac c2 + 3ab c y c a(a 3 + 3abc)
(a + b + c )2
≥
( a + b + c )( a 3 + b 3 + c 3 + 9 a bc )
Vaäy ta caàn chöùng minh

4 ( a + b + c ) ≥ 9(a3 + b3 + c3 + 9abc)
3
Khai trieån vaø thu gon

⇔ 12(∑ a2 b + ∑ ab2 ) ≥ 5(a3 + b3 + c3 ) + 57abc
cyc cyc
Töø bdt Schur trong tam giaùc ta coù

2( x 2 y + y 2 z + z 2 x + xy 2 + yz 2 + zx 2 ) ≥ x 3 + y 3 + z 3 +9xyz
=> 12( x 2 y + y2 z + z2 x + xy2 + yz 2 + zx 2 ) ≥ 6( x 3 + y3 + z3 )+54xyz
Vì theá,vaän duïng bdt naøy theo a,b,c
12(a2 b + b2 c + c 2 a + ab 2 + bc2 + ca2 ) ≥ 6(a3 + b3 + c3 )+54abc
Vaø bdt a3 + b3 + c 3 ≥ 3abc
Coäng 2 baát ñaúng thöùc treân veá theo veá ta coù ñpcm
vaän duïng bdt 2( x 2 y + y 2 z + z 2 x + xy 2 + yz 2 + zx 2 ) ≥ x 3 + y 3 + z 3 +9xyz
chuùng ta coù theå giaûi quyeát baøi toaùn sau:
+(Nguyeãn Ñinh Thi)cho a,b,c laø 3 caïnh tam giaùc .

a 3abc 5
chöùng minh: ∑a
cyc
2
+ ≥
+ 3bc (∑ a + 9abc)(a + b + c) 2(a + b + c)
3
cyc
Baøi toaùn 7 Cho A,B,C laø 3 goùc tam giaùc.chöng minh:

6 c o t A c o t B c o t C + ∑ (c o t 3 A ) ≥ ∑ c o t A
cyc cyc
Lôøi giaûi:
Söû duïng bdt schur baäc 1 cho ta
  
∑( cot A) + 6cot Acot B cot C ≥  ∑cot A.  ∑cot Acot B 
3
cyc  cyc   cyc 

Vaø keát hôïp vôùi ñaúng thöùc ∑
cyc
cot A cot B = 1
Ta coù dpcm
Baøi toaùn 8: (Nguyeãn Ñình Thi)Cho a,b,c laø 3 caïnh tam giaùc .Chöùng minh:
bc ca ab 3
+ + ≤
( a + b )( b + c ) ( b + c )( a + c ) ( a + c )( a + b ) 4
Lôøi giaûi:
Quy ñoàng bdt treân ta ñöôïc
( )
Bdt ⇔ 3 a2 b + b2 c + c 2 a ≥ ab2 + bc2 + ca 2 + 6abc
Ta ñaõ coù bdt:
( ) (
3 a2 b + b 2 c + c 2 a ≥ 2 ab 2 + bc 2 + ca 2 + 3abc )
Vaø : ab 2 + bc 2 + ca 2 ≥ 3abc
Coäng 2 bdt treân veá theo veá ta co dpcm
Baøi toaùn 9: (Nguyeãn Ñinh Thi)cho a,b,c laø caïnh tam giaùc
Chöùng minh:
a3 b3 c3 a2 + b2 + c2
+ + ≥
3a2 + 4bc + 5c2 3b2 + 4ac + 5a2 3c2 + 4ab + 5b2 4(a + b + c)
Lôøi giaûi:
Ta coù
( )
2
a3 a4 a2 + b2 + c2
∑
cyc 3 a 2 + 4 bc + 5 c 2
= ∑ cyc
≥
3 a 3 + 4 abc + 5 ac 2 3 ∑ a 3 + 12 abc + 5 ∑ ac 2
cyc cyc
Vaäy caàn chöùng minh:
(a )
2
2
+ b2 + c2 a2 + b2 + c2
≥
3∑ a3 +12 abc + 5∑ ac 2 4( a + b + c)
cyc cyc
<=> ∑ a + 4∑ a c ≥ ∑ ac 2 + 12 abc
3 2
cyc cyc cyc
Ta ñaõ coù bdt:

3∑ a 2 c ≥ 2 ∑ ac 2 + 3abc
cyc cyc
Vaø: 2(∑ a c + ∑ ac 2 ) ≥ ∑ a3 + 9abc

2
cyc cyc cyc
Vaø: 2 ∑ a ≥ ∑ a c + ∑ ac
3 2 2
cyc cyc cyc
Coäng caùc bdt treân veá theo veá ta coù dpcm
Söû duïng bdt schur trong tam giaùc ta coù theå giaûi quyeát baøi toaùn naøy sau khi ñaõ ñaïi soá
hoùa
r 1 1 1 1
+Chöùng minh: + ( h a + h b + h c )( + + )≥5
R 2 ha hb hc
Vaø ñaây cuõng laø 1 bdt töông töï
+Cho a,b,c laø 3 caïnh tam giaùc .chöùng minh:
(a+ b)(b+c)(c +a) +(a+ b−c)(b+c −a)(c + a−b) ≥ 9abc
Baøi toaùn10: Cho a,b,c döông sao cho abc=1
Chöùng minh:
a −1 b −1 c −1
a) + + ≥0
b c a
a−b b −1 c −1
b) + + ≥0
b+c c+a a+b
Lôøi giaûi:
a)quy ñoàng bdt ta döôïc
bdt ⇔ a 2 b + cb 2 + ac 2 ≥ ab + bc + ca
ta coù a 2 b + ba 2 + cb 2 ≥ 3 3 a 4 b 4 c = 3 ab
thieát laäp caùc bdt töông töï coäng veá theo veá ta coù dpcm
b) bdt <=> ∑ a3 + ∑ a 2 b + ∑ ab2 + 3abc ≥ ∑ a 2 + 3(ab + bc + ca)
cyc cyc cyc cyc
theo bdt schur baäc 1 ta coù

1
∑
cyc
a3 + 3abc ≥ (a + b + c)(a2 + b 2 + c 2 + ab + bc + ca)
3
≥ ∑
cyc
a 2
+ (ab + bc + ca )
3
vaø ∑ a 2 b +
cyc
∑cyc
b2a ≥ 2 ∑ (a b )
cyc
2
1
2
≥ ( ab + bc + ca ) 2 ( ab + bc + ca ) ≥ 2( ab + bc + ca )
3
Coäng veá theo veá 2 bdt treân ta coù dpcm
Baøi toaùn 11:Vôùi I ,O,H laàn löôït laø taâm ñöôøng troøn noäi tieáp,ngoaïi tieáp,tröïc taâm cuûa 1
2
tam giaùc.Chöùng minh I H
2
+ 2O I 2
≥ O H 2
3
Lôøi giaûi:
Ta coù caùc ñaúng thöùc :
a 3 + b 3 + c 3 + abc
IH 2 = 4 R 2 −
a+b+c
abc
OI 2 = R 2 −
a+b+c
OH = 9 R − ( a 2 + b 2 + c 2 )
2 2
Theá caùc ñaúng thöùc vaøo bdt caàn chöng minh thi ta ñöôïc bdt schur trong tam giaùc baäc 1
Vaø döôùi ñaây laø 1 caùch vieát khaùc cuûa bdt schur baäc 1
a a + bc
∑ b + c ≥ ∑ (a + b)(a + c) (vôùi a,b,c döông)
Baøi toaùn 12: (Nguyeãn Ñình Thi)cho a,b,c laø 3 caïnh tam giaùc vaø abc=1
(a2 + b2 )
Chöùng minh: (∑ a 2 )2 + ∑ a ≤ 2∑
c
Lôøi giaûi:
Söû duïng bdt schur môû roäng trong tam giaùc ta coù:
( b + c − a )( a − b )( a − c )
∑ bc
≥ 0( abc = 1) (tröôøng hôïp t=1)
Khai trieån vaø ruùt goïn bdt naøy ta coù ñpcm
ÖÔÙC LÖÔÏNG QUA TAM THÖÙC BAÄC 2,3,4

Vôùi 1 soá baøi toaùn bdt, ta khoâng theå söû duïng cac bdt cô baûn ñeå chöùng minh maø ñoâi khi
phaûi öôùc löôïng qua tam thöùc baäc 2,3,4 roài duøng ñieàu kieän ñeå xeùt tính ñuùng sai caûu
bdt.Sau ñaây laø 1 soá ví duï
Baøi toaùn 1 (Ireland 2001).Cho x,y>0.x+y=2.Chöùng minh x y ( x + y ) ≤ 2
2 2 2 2
Lôøi giaûi:
Ta coù
4 = ( x + y)2 = x 2 + y 2 + 2 xy
⇒ x 2
+ y 2
= 4 − 2 xy
⇒ x 2 2
y (x 2
+ y 2
) ≤ 2
⇔ x y (4 − 2 xy) ≤ 2
2 2
⇔ (1 , 6 1 8 − x y ) (1 − x y ) ( x y + 0 , 6 1 8 ) ≥ 0
( x + y )2
doxy ≤ = 1 ⇒ dpcm
4
1
Baøi toaùn 2 Cho a, b ∈ R sao cho a + b = 1 .Chöùng minh a b ( a 2
+ b2) ≤
8
Lôøi giaûi:
Ta coù
1 = ( a + b ) 2 => a 2 + b 2 = 1 − 2 ab
=> ab ( a 2 + b 2 ) = ab (1 − 2 ab )
1 1
Caàn chöùng minh a b (1 − 2 a b ) ≤ < = > ( a b − ) 2 ≥ 0 ( ñuùng)
8 4
Baøi toaùn 3Cho a, b, c ∈ R .Chöùng minh a + b + c ≥ 2(ab + ac)
2 2 2
Lôøi giaûi:
B D T < = > a 2 − 2 a ( b + c ) + b 2 + c 2 ≥ 0 (*)
Xem (*) laø tam thöùc baäc 2 theo a.
Deã daøng ta coù ∆ ≤ 0 = > d p cm
Baøi toaùn 4: (Mathlink).Cho a,b>0. a9 +b9 = 2 .Chöùng minh: a3 + b3 ≥ 2ab(*)

Lôøi giaûi:
Ñaët a 3 + b 3 = x , ab = y
=> 2 = (a3 + b3 )3 − 3a3b3 (a3 + b3 ) = x3 − 3xy3
x3 − 2
=> y 3 =
3x
BDT (*) <=> x 3 ≥ 8 y 3
 8( x 3 − 2) 
<=> x 3 ≥  
 3x 
<=> ( x − 2)2 (3 x 2 + 4 x + 4) ≥ 0
BAÁT ÑAÚNG THÖÙC VÔÙI DAÁU GIAÙ TRÒ TUYEÄT ÑOÁI

Thöôøng thì khi giaûi caùc baøi toaùn bdt coù trò tuyeät ñoái,ta thöôøng laäp thöù töï cho caùc bieán roài
phaù trò tuyeät ñoái ñeå chöùng minh.Chuùng ta cuøng xeùt qua 1 soá baøi toaùn sau.
Baøi toaùn 1 Cho a,b>0.Chöùng minh
a+ b 1
≤ a b + | a − b | (*)
2 2
Lôøi giaûi: Khoâng maát tính toång quaùt,giaû söû a ≥ b
a + b a − b
b d t(* ) ⇔ ≤ ab +
2 2
⇔ b ≤ ab (a ≥ b )
dpcm
Baøi toaùn 2 Cho a,b,c ≥ 0 .Chöùng minh

a+b+c 3 | a−b| + | b−c | + |c −a|
≤ abc +
3 3
Lôøi giaûi:
Khoâng maát tính toång quaùt,giaû söû
a ≥ b ≥ c
bdt ⇔ ( a + b + c ) ≤ 3 3 abc + 2( a − c )
⇔ b + 3c ≤ a + 3 3 abc ( a ≥ b ≥ c )
dpcm
vaø ñaây laø 2 baøi töông töï
a+b 2 −1 a2 + b 2
1) + a−b ≤ (vôùi a,b>0)
2 2 2
3 −1
2) 3(a + b + c) ≤ a + b + c + (| a − b | + | b − c | + | c − a |)
2
Baøi toaùn 3 Cho a,b,c>0.chöùng minh
9 | a − b || b − c || c − a |
2 ( a + b + c )3 ≥ 6 a b c + (1)
2
Lôøi giaûi:
9 | a − b || b − c || c − a |
bdt (1) ⇔ (a + b + c)((a − b)2 + (b − c)2 + (c − a)2 ) ≥ (*)
2
Ta coù
| a − b |≤ a + b,| b −c |≤ b + c,| c − a |≤ c + a
⇒| a − b | + | b −c | + | c − a |≤ 2(a + b + c)
| a − b | + | b −c | + | c − a |
⇒VT(*) ≥ ((a − b)2 +(b −c)2 +(c − a)2 ) ≥ VP(1)
2
Vaø ta coù theå söû duïng keát quaû ñaõ ñöôïc chöùng minh ôû treân
a3 + b3 + c3 + 2(a2 b + b2 c + c 2 a) ≥ 3(ab2 + bc 2 + ca2 ) ñeå chöùng minh baøi toaùn maïnh
hôn
+ Vôùi a,b,c>0.chöùng minh
 a3 + b3 + c3 
  ≥ a b c + ( a − b )( b − c )(c − a )
 3 
Baøi toaùn 4 Nguyeãn Ñình Thi. Cho a,b,c laø 3 caïnh tam giaùc.Chöùng minh
{ }
min a2 b + ac2 + b2 c, ab2 + a2 c + bc2 ≥ 3abc + 2 (a − b)(b − c)(c − a) (*)
Lôøi giaûi:
{
2 2 2 2 2 2 2 2
}
Giaû söû : min a b + ac + b c, ab + a c + bc = ab + a c + bc
2
=> a 2 b + a c 2 + b 2 c ≥ a b 2 + a 2 c + b c 2
⇒ (a − b )(b − c )(a − c ) ≥ 0
(*) ⇔ 3( a 2 b + ac 2 + b 2 c ) ≥ 3 abc + 2( ab 2 + a 2 c + bc 2 )
Bñt naøy ñaõ ñöôïc chöùng minh ôû baøi ((**)) ôû phaàn bñt schur daïng khaùc
Baøi toaùn 5 Cho a,b,c ñoâi 1 khaùc nhau.Chöùng minh
a b c
+ + ≥ 2 (*)
b−c c−a a−b
Lôøi giaûi:
a b c
Ñaët = x, = y, = z
b−c c−a a−b
⇒ xy + yz + zx = −1 ⇒ x 2 + y 2 + z 2 ≥ −2( xy + yz + zx ) = 2
(*) <= > | x | + | y | + | z |≥ 2
⇔ x 2 + y2 + z2 + 2(| xy | + | yz | + | zx |) ≥ 4
Ta coù x + y + z + 2(| xy | + | yz | + | zx |) ≥ x + y + z + 2 | xy + yz + zx |≥ 4
2 2 2 2 2 2
dpcm
Baøi toaùn 6 Cho a,b,c ñoâi moät khaùc nhau.Chöùng minh

a+b b+c c+a
+ + ≥ 2 (*)
a−b b−c c−a
Lôøi giaûi:
a+b b+c c+a
Ñaët x = ,y = ,z = => xy+yz +zx =−1 ⇒ x 2 + y 2 + z 2 ≥ 2
a−b b−c c−a
Bdt ⇔| x | + | y | + | z | ≥ 2
⇔ x 2 + y2 + z2 + 2(| xy | + | yz | + | zx |) ≥ 4
Ta coù
x 2 + y 2 + z 2 + 2(| xy | + | yz | + | zx |) ≥ x 2 + y 2 + z 2 + 2 | xy + yz + zx |≥ 4
= > dpcm
Baøi toaùn 7:Cho a,b,c laø 3 caïnh tam giaùc.Chöùng minh
a b c b c a
 b + c + a  −  a + b + c  < 1 (*)
   
Lôøi giaûi:
b c(c − b ) + a c(a − c ) + a b(b − a )
Bdt(*) < = > < 1
abc
do a , b , c : ∆
a−b b−c c−a
=> < 1, < 1, <1
c a b
a − b b − c c − a
=> < 1
c a b
Ta laïi coù ( a − b ) ( b − c ) ( c − a ) = b c ( c − b ) + a c ( a − c ) + a b ( b − a )
=> ñpcm
Baøi toaùn 8 Cho a,b,c döông vaø ñoâi moät khaùc nhau.Chöùng minh
a + b b + c c + a
+ + > 1 (*)
a − b b − c c − a
Lôøi giaûi:
a + b b + c c + a
Ñaët x = ,y = ,z =
a − b b − c c − a
=> x > 1, y > 1, z > 1, xy + yz + zx = −1
2 2 2
Bdt(*) x + y + z > 1
Ta coù (x + y + z)2 = x2 + y2 + z2 + 2(xy + yz + zx) > 3− 2 =1
ñpcm
Baøi toaùn 9:(Mongolia 1991)Cho a, b, c ∈ R vaø a2 + b 2 + c 2 = 2 .Chöùng minh

a3 + b3 + c 3 − abc ≤ 2 2
Lôøi giaûi:
Ñöa bñt veà daïng ñoàng baäc ta chöùng minh
( ) ≤ (a )
2 3
⇔ a3 + b3 + c3 − abc 2
+ b2 + c2
Khai trieån vaø ruùt goïn ta ñöôïc:
( )
∑ a2 b2 (a − b)2 + ∑ c 4 (a + b)2 + ∑ c 4 a2 + c 4 b2 + 5a2 b2 c2 ≥ 0 (Ñuùng)
Ñaúng thöùc khi 2 bieán baèng 0vaø 1 bieán coøn laïi baèng 2

Bat Dang Thuc - Khoi Nguyen

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Bat Dang Thuc - Khoi Nguyen

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bat Dang Thuc - Khoi Nguyen

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

MOÄT SOÁ KÓ THUAÄT

GIAÛI TOAÙN BAÁT ÑAÚNG THÖÙC

Taùc giaû: Nguyeãn Huyønh Khoâi Nguyeân

Tuy hoøa,thaùng 2 naêm 2008

MOÄT SOÁ KÓ THUAÄT ÑEÅ CHÖÙNG MINH BAÁT ÑAÚNG THÖÙC

1.Kó thuaät taùch soá muõ

Baøi toaùn 1 Cho a, b, c > 0 .Chöùng minh

Ta caàn chöùng minh bñt

Vậy ta chỉ cần chứng minh

Vaäy caàn chöùng minh bñt sau

⇔ 9 − (∑ ab) ≥ (∑ a − 3abc ) + (∑ ab)(3 − ∑ ab) − (∑ ab − 3abc)

cyc cyc cyc cyc cyc

⇔ (3 − ∑ ab)(3 + ∑ ab) + (∑ ab − 3abc )

⇔ (3 − ∑ ab)(3 + ∑ ab − ∑ a − ∑ ab) + (∑ ab − 3abc) ≥ 0

vaø deã daøng ta coù 3 − ab − bc − ca ≥ 0 & 3 − a − b − c ≥ 0

Baøi toaùn 2: (Phaïm Kim Huøng) Cho a, b, c, d ≥ 0 .Chöùng minh

Baøi toaùn 3:(Vasile Girtoaje,MS,2006)

Chöùng minh töông töï,ta coù caùc bñt

Coäng 3 bñt treân veá theo veá ta ñöôïc

2(a + b)(b + c)(c + a) + 6 abc 6abc

⇒ baøi toaùn ñöôïc chöùng minh

Khoâng maát tính toång quaùt,giaû söû a ≥ b ≥ c thì

Lôøi giaûi: (Nguyeãn Ñình Thi)

Chöùng minh töông töï thì ta coù caùc bñt sau:

⇔ 2(a 2 + b2 + c 2 ) + 10(ab + bc + ca) ≥ 4 (a + b + c)(a3 + b3 + c3 + 24abc)

3.Kó thuaät Cauchy troïng soá

Ta caàn chöùng minh VP(!!!) ≥ 3

Coäng 3 bñt treân veá theo veá ta ñöôïc:

4.Kó thuaät nhaân löôïng trung gian

⇔ ∑ x y + ∑ xy ≥ 2∑ x y (Deã daøng chöùng minh nhôø bñt Cauchy)

cyc cyc cyc

Vaäy baøi toaùn ñöôïc chöùng minh

⇔ ∑ x y + ∑ xy ≥ 6 xyz (Ñuùng theo bñt Cauchy 6 soá)

Vaäy baøi toaùn chöùng minh xong

Baøi toaùn 3(Mathlinks): Cho a,b,c>0.Chöùng minh

Khoâng maát tính toång quaùt,giaû söû a ≥ b ≥ c

(a − b)2 (2ca2 + 2cb2 + 3abc − 2c 2 a − 2c 2 b)

Lôøi giaûi:(Voõ Quoác Baù Caån)

Baøi toaùn5(Jack Garfunkel)

16(a + b)(b + c )(c + a)(5a + b + 9c )(5b + c + 9a)(5c + a + 9b )

835∑ a3 bc 2 + 232∑ a 4 bc + 1230a2 b 2 c 2

Ta seõ keát thuùc kó thuaät naøy qua baøi toaùn sau

Lời giải:Không mất tính tổng quát giả sử: x ≥ y ≥ z

Bài toán 2:(Tatami)

Cho x1 , x2 , x3 ,....., xn . là các số thực không âm, max ( xi + x j ) ≤ n-1 và

Sắp thứ tự các biến:

Cho a, b, c > 0 . CMR:

BðT tương ñương: ∑

 a(ab + bc + ca)  a+b+c

I.Các tiêu chuẩn bổ sung của BDT chebysev:

Cho 2 dãy tăng:

Sau ñây là các ví dụ kinh ñiển cho PP này:

Bài toán 6: (Old and New Inequalities)

Cho a, b, c > 0 . CMR:

Bài toán 7: (Bùi Việt Anh-www.diendantoanhoc.net)

2 ( b(a + c ) − 2 ac ) a(b + c) − 2 bc c(a + b) − 2ab

Bài tập 2: (Phạm Kim Hùng)

Bài tập 3 (Mathlinks)