Sinaunang Kasaysayan ng Tsina

Homo Erectus natuklasan sa hilagang China na malapit sa Beijing noong 1921. Tinatawag itong
Peking man na sinabing nabuhay mula 4! hanggang "! taon na ang nakalilipas.
#yon sa mga t$a%isyon! noong &2'9( BC)! ang China ay pinamumunuan ni Emperador Huang Ti
bilang yellow emperor.
Dalawang Panahon ng Neolitikong Pamumuhay
YANGSHA *+ BC) at 1" BC),
o -agtatanim ang pangunahing gawain
o .akaayos ng pabilog ang mga bahay
.atatakpan ng luwa% ang pa%e$ at may bubungang kogon
o .akagawa ng tapayan *ja$, sa pugon */i$epla&e,
o -aghahabi ng tela
o 0ga kagamitang gawa sa buto1bato *kutsilyo! palakol! bingwit atbp.,
!"NGSHAN *2" BC) hanggang 2 BC),
o -a$eho sa 2angshao ang mga bahay
o 0as malaki at mas pe$manenteng pamayanan
o -agkaimbento ng -otte$3s 4heel
.akagagawa ng tapayang itim na may hawakan! paa! bibig
#ga Dinastiya
Hsia $%%&'()*++,
o -inamumunuan ni 2u
o Tinatawag %ing 5ia! isang maalamat na %inastiya
o 4alang tala na naiwan
o .agawang kont$olin ang pag6apaw ng tubig sa 7uang 7e 8i9e$
o .agpatayo ng i$igasyon pa$a sa sakahan
Shang $)*++())%%,
o -inamumunuan ni Tang
:nang histo$ikal na %inastiya
-a.ihasnang Shang *1( BC),
#ng Kabihasnang Shang ay nagmula sa lambak6ilog ng Huang Ho. Tinagu$ian ang 7uang 7o na
;2ellow 8i9e$< %ahil nag%a%ala ito ng loess *%ilaw na lupa, at sa ma%ilaw na kulay ng tubig nito.
o Sa pagitan ng 7ulyo at =ktub$e %uma$ating at ulan! at ito ang nagpapataba ng lupa sa
7uang 7o kaya3t nagiging angkop ito sa malawakang pagtatanim. .gunit minsan
nagiging mapanganib ang sob$ang pagbaha! kaya %ito natuto ang mga magsasaka ng
teknolohiya ng pagtatanim at pagkont$ol sa baha.
Sistemang Pampulitika
o #n6yang -inakasikat sa pitong lungso% ng Shang
o 0aayos na paglalatag ng kabahayan at ist$uktu$a
o #ng mga pinuno ay mga pa$ing6ha$i na namumuno sa mga hukbong gumagamit ng mga
san%atang b$onse at sasakyang &ha$iot666sasakyang hinihila ng kabayo.
Sistemang Panrelihiyon
o -aniniwala> maaa$ing makausap ang mga ?iyos! kaya may tungkuling pang$elihiyon
maging ang mga ha$i.
o Shang ?i ?iyos na lumikha at ha$i ng langit
-inapa%aan ng 7a$i ang kanyang %asal kay Shang ?i sa pamamagitan ng mga
namatay na ninuno.
=$a&le Bones gamit sa pakikipag6usap sa ninuno
#ng bato ng hayop at pagong! kung saan nakasulat ang tanong ng 7a$i! ay
inilalagay sa init ng apoy hanggang magkalamat. #ng lamat na ito ay
ipinaliliwanag ng ha$i na maaa$ing magsasabi ng hinaha$ap.
Sistemang Panlipunan
Aristokrasya #a.a.ang "ri
0ga Taong Kabilang -amilya ng 7a$i at iba pang mga
0aha$lika
0ga mangangalakal! a$tisano!
magsasaka at alipin
Ti$ahan -alasyo sa ibabaw ng mataas na
platapo$ma! gitna ng lungso%
Bahagyang nakabaon sa lupa!
bubungang pawi%
@ibingan 0a$angya! may pabaon ng
kagamitan at alipin
4alang paghahan%a
Kagamitan Aawa sa b$onse ang iba3t ibang
sisi%lan! san%ata at baluti.
Kagamitang gawa sa bato
Sistema ng Pagsulat
o Ka$akte$ sumisibulo sa bagay! i%eya o tunog na maaaa$ing isulat na patayo
o Callig$aphy sining na pagsulat! naiangat mula sa mga ka$akte$B sinasabing tagapag6isa
sa mga Tsino666sa kabila ng iba3t ibang wika! iisa pa $in ang sistema ng pagsulat
o 0ataas na antas ng paggawa ng sisi%lang b$onse *tanso at lata,
-aggawa ng pigu$in! $itual u$n! at malalaking kal%e$ong panse$emonya na puno
ng maliliit at pinong %isenyo
Cha$iot at baluti ng sun%alo
/hou o 0hou $))%%(%'+,
o -inamumunuan ni 4u 4ang
o -anahon ng mga pilosopo at pyu%alismo
Con/u&ious *""164(9 BC),
@ao TCu *"(649 BC),
0en&ius *+(262D9 BC),
o -inakamahabang pamamahala *9 taon,
o Sistemang pyu%alismo
Binibigyan ng ka$apatan ang miyemb$o ng pamilya ng empe$a%o$ at kanyang mga
tauhan na linagin ang isang lupain at mamahala sa mga nanini$ahan %oon. Kapalit
nito ay katapatan at paglilingko% sa empe$a%o$.
o Kalsa%a! Kanal! -e$ang Ba$ya
o 0an%ate o/ 7ea9en
-aniniwala na ang pamahalaang empe$a%o$ ay nagmula at sinang6ayunan ng
kanilang mga ?iyos. 0ananatili ang pagsang6ayon kung patuloy na magiging
mabuti ang pamumuno ng empe$a%o$ at uunahin nito ang kapakanan ng
nasasakupan.
/hin o 1in $%'+(%&%,
o -inamumunuan ni Chao 7siang 4ang
o ;Chin< China
o Timog China at hilagang Eietnam
o )mpe$a%o$ Shih 7uang Ti
.agtagumapay na mapag6isa ang China at nagtatag ng unang impe$yo sa bansa
Tunay na pangalan ay Cheng
;Shih 7uang Ti< ;:nang )mpe$a%o$<
Tagapayo> @i Ssu
7in%i sang6ayon kay Con/u&ius
Fpinasunog ang mga aklat ni Con/u&ius at may 4' na iskola$ ng
Con/u&ian Classi&s na ipinalibing ng buhay
-agpapatayo ng A$eat 4all o/ China
-$oteksyon laban sa noma%ikong tao mula sa 7ilangang China. :maabot
ito sa habang 4! km.
-inakamahabang ist$uktu$a sa %aig%ig at nag6iisang gawa ng tao na
makikita sa kalawakan.
.aniniwala na mapananatili ang kapangya$ihan sa susuno% na buhay
.agtalaga ng (! alipin upang gawin ang libingan na natuklasan
lamang noong 19(4 sa 5ian
.agpagawa ng li/e6siCe na estatwang sun%alo na tinawag na ;te$$a &otta<
o -agkamatay ni Shih 7uang Ti *21 BC),
Bumagsak ang impe$yo nang masakop ito ni @iu Bang na nagtatag ng %inastiyang
7an.