Yunit I

Obligasyon Ko sa Sakuyang Sadiri saka sa

Pamilya
1
Leksyon 1
Kaya Ko, Kaya Mabali Ako!
May kakayahan an lambang tawo. Bilang sarong
aking nag-aadal, dikit-dikit mong nanunudan saka
naaaraman an mga kakayahang ini. Importante na
mapauswag mo an saimong kakayahan. Aramon
kun pano mo ini gigibohon.
Gibohon 1

Hilingon na marhay an mga aking nakadrowing sa
lambang kahon.

Aramon !a
Gusto kong pangarogan an aki na ______________
_______________________________________________________
huli ta ______________________________________________.
Gibohon
Hilingon ta man ngunyan an mga aki sa ritrato.
Ipinapahiling ninda an saindang mga naiibang kakayahan.
"

Tawan nin atensyon an kahon na mayong nakadrowing
na aki kundi an tandang pahapot #!. "ara ini sa mga
kakayahan mo na dai mo nahiling sa kahon. "ag-adalan
mo an saimong sadiri. Isipon mo an saimong naiibang
kakayahan.
Isurat o idrowing ini sa saimong notebook. #agan nin
titulo na $Ini man an %akuyang &akaibang &akayahan'( o
kun anong titulo an gusto mo.
%imbagan an mga hapot segun sa mga kakayahang
isinurat o idrinowing mo.
). Arin sa mga isinurat mong kakayahan an pirmi
mong ginigibo*
+. Maogma ka daw pag naipapahiling mo an
kakayahan mong ini sa ibang tawo*
,. Ano an dapat mong gibohon pag medyo
ninerbiyos ka pa sa pagpapahiling kan saimong
kakayahan*
$
#
Ini Man an Sakuyang %aiibang Kakayahan!
Gibohon 1
$Ano an mga kayang-kaya kong gibohon dawa ako
solo*( Isurat an saimong simbag sa papel.
Mga kaya kong gibohon-
). _______________________________________________
+. ________________________________________________
,. ________________________________________________
Gibohon
Magplano kamo'
Aram na nindo an saindong mga kakayahan. &aya na
nindong magplano nin sarong pagpapahiling sa klase kan
saindong kakaibang kakayahan.
Mairibanan an gabos na matitibay magdrowing
para mag-isip saka maggibo nin mga likhang-sining
na pwedeng ipaskil sa lanob kan klasrum.
Mairibanan man an mga matitibay magkanta,
magbayle, magtula, saka mag-arte para magplano
man kan saindang palabas o presentasyon.
Mairibanan man sa sarong grupo kun dai nasambit
sa duwang enot na grupo an saindong kakayahan.
Mag-isip nin sarong gibohon na mapahiling kan naiibang
kakayahan para sa sarong palabas o presentasyon.
Gibohon "
&
Gibohon !a
An Alda' nin Presentasyon
Ipahiling an napagkasurunduan nindong palabas
o presentasyon saka simbagan an minasunod na
kahapotan.
). Ano an masasabi nindo sa mga idrinowing kan
saindong mga kaklase* Tawan nin kinakaipohan
na hararom na pag-adal.

+. Hilingon ta man an mga nagkanta, nagtula,
nagbayle, saka nag-arte. .aipahiling man daw
kan saindong mga kaklase an saindang kusog-boot*
"atunayan.
,. Ano man an ipinahiling kan ikatolong grupo*
"ag-adalan man an saindang pagpapahiling nin
tibay.
/. Tano daw ta igwa kamong kusog-boot na ipahiling
an saindong naiibang kakayahan*
(
"angaran __________________
Ako si____________________________________.
.asa _______________________________________________
grado!
kan_________________________________________________.
eskwelahan!
&aya kong
________________________________________

________________________________________

________________________________________
_______________________________________
_______________________________________
Ihihiras ko an sakuyang kakayahan kun may
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
______________________________________________.
"anuon an kard sa ibaba. Gibohon ini sa sarong malinig
na papel.
)
Isa*uso !a
ritrat
o
"ag-isipan mo an hapot na ini.
$"ano ko mapapauswag saka magagamit an
sakuyang sadiring kakayahan*(
+
!andaan !a
Gabos kita may kanya-kanyang kakayahan.
An iba sa mga ini iyo an tibay sa pagkanta,
pag-arte, pagbayle, pagtula, pagsurat,
pagdrowing, isport, saka iba pa.
%arong biyaya na gikan sa 0iyos an
kakayahan kan lambang tawo. Ini dapat tang
gamiton saka pauswagon nin huli ta nakakatao ini
satuya nin pagkakabisto. 0akul na bistadong tawo
an nagsikat huli sa saindang kakayahan. "ira sa
mga halimbawa kaini sinda #i1a Ma2u3a, sarong
bistadong parabayle, #eah %alonga bistadong
parakanta, 4ulian 5elipe, bistadong kompositor, si
Manny "a26uio bistadong boksingero, saka si
"residente 7ora1on A6uino, bistadong
demokratikong lider.
Importante na maaraman mo an saimong
mga kakayahan bilang sarong aki. Ini dapat na
pinapauswag saka padagos na pinapadanay para
magkaigwa ka nin tiwala sa sadiri. Importante na
ini gamiton ta bako sana para sa satuyang
sadiring interes kundi maging sa kapakanan man
kan ibang tawo.
"irmi mong tatandaan na dapat ipinapahiling
an ano man na kakayahan na igwa ka para ini mas
lalo pang mapauswag.
Isabuhay !a
Magsurat nin sarong halipot na talata manungod sa
bagay na ini.
______________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
__________________________________________________________.
A. #agan nin tsek ! an numero kan mga kakayahan na
kaya mo nang gibohon saka ekis 8! kun dai mo pa
ini kayang gibohon o dai mo pa ini nagigibo. Isurat an
saindong simbag sa papel.
1, Magkawat nin -hess
, Magbali sa patiribayan sa pagdrowing
", Magtula sa sarong programa
$, Magbali sa .eld demonstration
&, Magbali sa inter/ie'
(, Magbali sa paririkasan magdalagan
), Magkanta sa koro nin simbahan
+, Magbali sa paggibo nin poster
0, Magbayle nin solo sa programa
11, Makibali sa s2rabble -om*etition
11, Magdakop nin sira
0
Purbaran !a
1, Magkawat nin sipa
1", Magkawat nin tumbang preso
1$, Mag-esplikar sa paggibo nin myural
1&, Mag-arte sa sarong pan-entabladong
presentasyon
&un dai an saimong kakayahan sa mga nakasurat sa
itaas, isurat mo ini sa saimong notebook.
Inoomaw taka huli ta naipahiling mo an saimong
naiibang kakayahan. Giraray, isipon mo an mga naginibo
mo manungod sa mga naipahiling saka isinurat na
kakayahan. Iprayoridad an mga nagigibo mo nin solo.
"adagos mo ining pauswagon. "wede mo ining ihiras sa
kapwa na may tiwala sa sadiri.
.in huli ta natapos mo nin may tiwala sa sadiri an
leksyon na ini, pwede ka nang magpadagos sa masunod
na leksyon.

Leksyon
Iniatang na Gibohon, Kusa Kong 2utobon
May mga gibohon na iniaatang sa kada miyembro
kan pamilya maging sa arog mong aki. &airiba digdi an
mga aksyon na dapat isagibo sa laog kan saimong
eskwelahan.
An pagkukusa sarong napakaimportanteng pag-
uugali na dapat mong maisagibo.
11
). Isipon an mga gibohon mo sa saindong harong.
+. Gigiyahan kamo sa pagbilog nin sarong Talahanayan
manungod sa mga gibohon na nakaatang sa saindo.
,. %a ipapaskil na talahanayan kan saimong paratukdo,
makua ka nin sarong korte sa kahon saka ini
idudukot sa kataid kan gibohon na nakaatang saimo
sa harong.
Mga Gibohon Mga Ilalaag na sha*e o
korte
.aghuhugas nin plato
.agpapakakan nin
ataman na hayop
.agpupunas nin mga
kasangkapan
.agsasaray nin
hinigdaan
.ag-aapon nin basura
.agsasaray nin gamit sa
tamang laagan
%imbagan an hapot-

Ano an gustong ipakahulugan kan Talahanayan*
11
Aramon !a
Gibohon 1
Basahon an tula.

&usa &ong Gigibohon
%a samuyang harong may mga obligasyon
.a dapat gampanan, miyembrong mabooton
Magian, magabat, kusa kong gigibohon
Tiwala saka tibay sakuyang papaurogon.
"aglinig nin harong, an natad kaibanan
"aghuhugas nin plato, pagpadangat sa ataman
"agpupunas nin alpog, pagsaray kan hinigdaan
&usang boot na gigibohon, pano nin
kaogmahan.
%imbagan an mga kahapotan-
). Ano an mensahe kan binasa mong tula*
+. Ano an namatian mo pagkatapos mong basahon an
tula*
,. Ano pa an mga gibohon na pwedeng itao saimo
pwera kan mga nasambitan sa tula*
/. "ano mo maipapahiling na tinatawan mo nin
importansya an mga gibohon na itinao saimo*
9. Ipaliwanag an saimong namamatian kun ginigibo
mo an mga gibohon na itinao saimo.
Gibohon
Gibohon na "anggrupo : "aggibo nin Poster
Ipapahiling ta ngunyan an satuyang mga gibohon sa
eskwelahan sa paagi kan paggibo nin *oster.
An minasunod an mga dapat sunudon sa paggibo-
1
Gibohon !a
). Maging marhay saka matuninong sa paggibo.
#ikayan an pagribok.
+. #ikayan an pagbaro-balyo sa ibang grupo.
,. #ikayan an pagsasayang nin gamit.
/. Imantenir an kalinigan kan gibo.
9. &un tapos na an gibohon, isaray an mga
gamit saka linigan an lugar na pinaggibohan.
Hilingon an mga *oster na nakapaskil.
). Ilista an mga obligasyon na mahihiling sa *oster.
+. Ano an sinasabi sa mga poster*
,. Ano an saimong namamatian mantang ginigibo
mo an mga iniatang na gibohon hali sa saimong
pamilya* %a saimong eskwelahan* Ipaliwanag.
/. 0apat daw na an arog nindong mga aki
magkaigwa nin obligasyon sa saindong sadiri*
sa istaran* sa eskwelahan* Magtao nin rason.
1"
An %amuyang mga Gibohon sa ;skwelahan
Mga kaipohan na kagamitan-
manila paper<2artolina gunting
pambura lumang magasin pangkolor
Mga "aagi-
1, "ag-ulayan an mga obligasyon na ipapahiling
sa *oster saka kun pano ini gigibohon.
, Maghanap nin ritrato sa lumang magasin na
nagpapahiling nin mga gibohon sa eskwelahan.
", "agdukot kan ginunting o idrinowing na ritrato.
$, "agpaskil kan natapos na *oster.
!andaan !a
An pagiging miyembro nin pamilya,
eskwelahan, simbahan, o ano man na organisasyon
bakong suba-suba nin huli ta ini nangangaipohan
nin responsibilidad saka paninimbagan.
Bilang sarong miyembro, may mga gibohon
na naiatang saimo na dapat mong utubon saka
tawan importansya. 0apat mong isapuso an mga
gibohon na itinao saimo arog kan paglilinig,
paghuhugas nin plato, pagbaribi nin tinanom,
pagsasamhod, saka iba pa. Gibohon mo ini nin
kusa na dai naghahalat nin karibay o kabayadan.
.agpapahiling nin dakulang tiwala sa saimong
kakayahan an mga naiatang na gibohon saimo
bilang miyembro nin pamilya, eskwelahan, o ano
man na organisasyon kaya dapat mo ining
ipag-urgulyo dawa kiisay man.
Maggibo nin sarong panuga o pangako manungod sa
mga gibohon na itinao saimo na nagpapahiling nin
tamang paggibo nin obligasyon.
1$
Isa*uso !a
An %akuyang "anuga
Ako, si ____________________________________
nangangako na _______________________________
_______________________________________________
__________________________________.
__________
"irma
Gibohon 1
Magpahiling nin dula-dulaan manungod sa hinahagad
sa kada grupo.
Grupo ):"agpapahiling nin pagtatao nin
importansya sa mga gibohon sa laog kan
harong- paglilinig, paghuhugas nin plato,
pagsasaray nin bado, pagsakdo, pagbakal
kan mga kinakaipohan sa pagluluto ni
.anay o Tatay o iba pa na marumdoman
nindo.
Grupo + : "agpapahiling nin pagtataong
importansya
sa mga gibohon sa eskwelahan- pagtsek
nin papel, paglilista nin maribok sa klase,
paglilinig sa klasrum, pagbura sa mga
nakasurat sa pisara, pagtitinda sa kantin
pag rises o iba pa na marumdoman
nindong gibohon.
"agkatapos kan presentasyon, simbagan an mga
hapot.
Ano an ipinapasabot kan kada dula-dulaan*
Arin na grupo an mas nagustuhan nindo* Tano*
1&
Isabuhay !a
Maggibo nin sarong tsart sa saimong notebook arog
kan nasa ibaba. Bayaan na an saimong mga kaklase na
nakakahiling kan saimong hiro-hiro an magsurat digdi.
"anuon an tsart para sa sarong semana saka ipasa sa
paratukdo.

Leksyon "
1(
Purbaran !a
Ka*ot Ko3 Kusog kan Sakuyang 4oot
$%a sarong aking arog mo, kusog nin boot an dapat
dara mo'(
Bilang aki, ano an mga pagmati saka palatandaan an
makakapagpahiling nin saimong kusog- boot*
"ag-adalan an mga gibohon sa leksyon na ini para
maaraman saka magamit an kusog kan saimong boot.
Gibohon 1
"ag-adalan mo an minasunod na ritrato. Magpili nin
saro na pwede mong pangarugan. Ano daw an pwedeng
mamatian kan sarong aking arog mo kun ini ginigibo mo
sa atubangan kan dakul na tawo*


1)
Aramon !a
A
4
5 6
Isurat sa meta-ard an saimong simbag.
"agkatapos, ipaskil ini sa kataid kan pinadakulang ritrato
na idinukot sa lanob kan saindong paratukdo. Ihanda an
sadiri para maipaliwanag kun tano ta ini an saimong
simbag.
Gibohon 1
"ag-adalan nin marhay saka simbagan an minasunod
na sitwasyon gamit an mga pananda. Gibohon ini sa
saindong papel.
P- "irming ginigibo
M- Minsan lang ginigibo
4- Bihirang gibohon
6- 0ai ginigibo
). Inaako ko an sakuyang kadaogan nin nakangirit.
+. .agbabali ako sa mga programa saka patiribayan.
,. .ag-iiwas ako sa pakikiiwal.
1+
Gibohon !a
/. Mahinahon ako sa pakikipag-ulay sa nakakulogan ko
nin boot.
9. Masabi ako nin totoo dawa ako maanggotan.
=. .aghahagad ako nin patawad sa mga naginibo kong
kasalan.
>. "inupugolan ko an sakuyang sadiri na magsunod sa
maraot na tentasyon kan iba.
?. Inaako ko nin magian sa boot an mga tuyaw kan
sakuyang mga kaamigo<kaamiga.
@. Inaako ko kun naaanggotan ako kan mga
nakakahalangkaw o mas may edad sakuya.
)A. Masigasig ako sa sakuyang mga ginigibo para
mapauswag an sakuyang kakayahan.
Markahan mo an saimong sadiri. Gamiton an katumbas
na marka saka pagsararuon an mga ini.
"-9B M-,B B-)B 0-A
Itao sa paratukdo an saimong papel para matawan
ini nin kahulugan.
An gibohon na ini sarong paagi sana para
madiskubre mo an kakusugan kan saimong boot. "wede
ka nang magpadagos sa masunod na gibohon.
Gibohon
"ang-grupong Gibohon
Magpili nin lider saka tagasurat sa saindong grupo.

%arong sitwasyon sa eskwelahan an nangyayari
manungod sa pag-ulay-ulay ninda Tom saka 4uan
manungod sa saindang kaklaseng si Allan.
"ag-adalan an ribayan ninda nin tataramon.
10
%imbagan an minasunod na hapot manungod sa
komik-istrip na saimong binasa.
).Ano an pinag-uulayan ninda Tom saka 4uan*
+.Tano ta pinag-uulayan ninda si Allan*
,.Tama daw an ginibo sainda ni Allan* Tano*
/.Ano kaya an namamatian ninda Tom saka 4uan
sa sitwasyon*
9.%iisay sainda an may mas makusog na boot* Tano*
=.&un kamo an nasa kamugtakan ninda Tom saka 4uan,
ano an saindong gigibohon* Tano*
>. Masasabi mo daw na an pagpupugol kan
namamatian tanda nin makusog na boot*
1
Isa*uso !a

!ibay
nin
4oot
Ano an mga nanudan mo sa komik-istrip? %airisay sa
mga aki an may makusog na boot*
Gibohon 1
"ag-urulayan an mga simbag kan grupo. Isipon nindo
an mga pagmating pwedeng ikonekta sa pagiging
makusog an boot. Magdrowing nin bilog saka isurat digdi
an saindong simbag. Gibohon ini sa saindong notebook.
Magpili nin lider na mareport sa klase.
Gibohon

.gunyan, solo ka nang maggibo nin sarong gra*hi-
organi7er. Gibohon na giya an sitwasyon sa ibaba.
%itwasyon-
Magkakaigwa nin patiribayan sa pagtula.
.apili ka na magrepresentar kan saindong
eskwelahan. Ano-ano an mga aksyon na pwede
mong gibohon para maipahiling mo na makusog
an saimong boot*
Isurat an mga simbag sa gra*hi- organi7er.
Gibohon ini sa saindong notebook.
1
Mga Pagmati na %ag*a*ahiling kan Kusog nin
4oot
"wede mo man dagdagan an mga kahon.
!andaan !a
May mga tanda na nagpapahiling kan kusog nin boot.
"ira sa mga ini an pagkakaigwa nin tiwala sa sadiri na
maipahiling an kakayahan, pag-iisip bago maggibo nin
aksyon, pagkakaigwa nin kontrol sa kapwa, saka iba pa.
Bilang sarong estudyante, mas makakarahay kun
tatawan mo nin atensyon an mga bagay na matao saimo
nin kusog nin boot tanganing magibo an sarong
importanteng aksyon. %arong klase nin pagpapahalaga an
kusog-boot na dapat isabuhay kan lambang tawo.
An sarong pagpapahiling kaini an pagiging positibo
sa gabos na bagay na magigibo mo. Magigibo mo
andipisil na bagay kun iisipon mong kaya mo. "wede man
maghagad nin tabang sa iba kun kinakaipohan.
%a saimong paghuna, makusog daw an saimong
boot*
Basahon an sitwasyon saka isurat an simbag sa
papel na simbagan.

Isabuhay !a
&amugtakan<%itwasyon- .aigo ni Cio an masitera
kaya ini napasa. Hinalat niya an
saindang paratukdo saka niya sinabi
an nangyari.
). Ano kaya an saiyang mga namatian bago saka
pagkatapos niyang sabihon sa saiyang paratukdo an
tunay na pangyayari*
+. "ano niya nagibo saka naipahiling an kusog kan
saiyang boot*
%imbagan an hapot.
Anong mga pagmati an ipinapahiling kan sarong aki
na makusog an boot* Isurat sa laog kan lobo an saindong
simbag. Gibohon ini sa sa papel na simbagan.
"
Purbaran !a
.in huli ta matibay mong naginibo an leksyon na ini,
purbaran mo nang aramon an masunod na leksyon.
Leksyon $
Pusog Ako 8 Kaya Kong Maggibo!
Maipapahiling sa manlain-lain na pagkakataon an
kakusogan nin boot kan sarong aking arog mo. Alagad
pano mo man inaako an tuyaw kan ibang tawo sa sala
mong gibo* Makulog daw an boot mo huli kan mga tuyaw
o itatama mo an mga ini*
Gibohon 1
Basahon an mga pangungusap. Isipon kun arin sa
minasunod an nangangaipo nin kusog nin boot. Isurat sa
papel an saimong simbag.
). "ig-aangat ka nin iwal kan saimong kaklase.
+. Mapabakuna ka laban sa sarong epidemya o
helang.
,. Masighid ka nin natad.
$
Aramon !a
/. Masimbag ka sa masakit na hapot kan saimong
paratukdo.
9. Maataman ka nin tinanom.
=. %asawayon mo an mga salang gibo kan iba.
>. Makawat ka sa luwas nin harong dawa nag-uuran.
?. Maturog ka nin solo pagbanggi dawa dai ka nin
kataid.
@. Makikipag-ulay ka sa prinsipal manungod sa sarong
patiribayan sa luwas nin eskwelahan.

)A. Makikikawat ka sa saimong mga kaedad.
Gibohon 1
Basahon an diyalogo.
Tamang Tuyaw, .agpapabago
Dras na nin rises kaya pinaluwas na kan saindang
paratukdo an mga aki sa seksyon Cosas. .akapila na an
gabos pwera ki 4ames saka Cobert. .ag-eenotan sinda
paluwas.
4ames- 0ali na Cobert' Maeenotan na kita kan
iba na magpila sa kantin'
Cobert- %ige, sabay kita' Baka kita maubusan.
&
Gibohon !a
%aka sinda nag-enotan padalagan sa
kantin.!
Cobert- Ano an babakalon mo*
4ames- "ansit saka sago an gusto ko. Ika*
Cobert- 4anana -ue saka 9ui-e.
0ai ninda narisa si Gng. Gon1ales kaya nabunggo ninda
ini. Tulos sindang pinugolan ni Gng. Gon1ales!
Gng. Gon1ales- Mga aki, pundo muna kamo. 0ai nindo
nabasa an pagirumdom na nakapaskil sa
lanob*
Bawal magdalagan sa mga pasilyo kan
eskwelahan.
Baka kamo mapahalnas saka
maaksidente. 0apat nindo ining sunodon
nganing maiwasan an aksidente saka
makakulog nin ibang tawo.

4ames at
Cobert-
%upogon na
marhay!
%ori po, MaEam. .agdadali-dali po kaya
kami. 0ai na po talaga kami mautro.
"uon kaidto, pirmi nang nagpipila an duwa pag
maluwas nin klasrum kaiba an saindang mga kaklase.
%inusunod na ninda an gabos na regulasyon sa saindang
eskwelahan.
%imbagan an mga hapot.
). %iisay an nagtuyaw sa salang gawi ninda Cobert
saka 4ames*
+. Anong mga katangian an ipinahiling kan duwang
aki na mapatunay kan kakusugan kan saindang
boot lalo na kan kinaulay sinda kan saindang
paratukdo*
(
,. "atunayan na naging epektibo an pagtuyaw na
sinabi sa duwang aki kan saindang paratukdo.
/. Tano ta importante an pagtatama sa mga sala
mong ugali saka gawi*
9. &un ika an saro sa mga eskwela, ano an
mamamatian mo kun itinatama ka kan saimong
paratukdo* Ipaliwanag.
Gibohon
Magbilog nin grupo na may =-? miyembro. Magpili
kamo nin lider. "ag-adalan saka pag-urulayan an
sitwasyon.
)
May proyekto an mga aki manungod sa paggibo nin
a--essory arog kan kulintas o purselas. Gagamiton sa
proyekto an mga bagay o gamit na mahihiling sa saindang
mga banwaan arog kan kabibe saka mga pisog nin prutas
o gulay. .akasubaybay sainda si Gng. Magbuhat. .agtatao
siya nin mga suhestyon. %inunod kan mga aki an sinabi
kan saindang paratukdo.
0awa dipisil gibohon, dai nagkulog an saindang boot
huli ta aram nindang ini an tama. Aram man kan mga aki
na ini para sa mas ikakagayon kan saindang proyekto.
0awa naghali na an paratukdo, padagos nindang sinunod
an saiyang tugon. .atapos ninda an proyekto kaya
nakakua sinda nin halangkaw na marka.
%imbagan an minasunod na hapot.
). Anong proyekto an ipinapagibo ni Gng. Magbuhat*
+. Tano ta tinatawan importansya kan mga kaakian an
mga tuyaw saka suhestyon kan saindang paratukdo*
,. %a saimong opinyon, nagpapahiling daw nin
kapusogan<kusog nin boot an pagsunod sa mga
tuyaw saka suhestyon kan mga mas may edad saimo
arog kan paratukdo* Ipaliwanag.
Basahon an sitwasyon. Magkaigwa nin hararom na
paghurop-hurop manungod digdi saka pag-urulayan an
dapat gibohon.
+
Isa*uso !a
.abayaan nindang nakawarak an mga kawatan.
.agdalan naman si Ana nin pasali sa telebisyon. .ag-abot
an kuya ni Ana saka pinagsabihan siya. Ipinaliwanag kaini
an saiyang dapat gibohon kun tapos na an saindang
pagkarawat.
%imbagan an minasunod na kahapotan-
0
%itwasyon-
.ag-arabotan an mga kaklase ni Ana sa
saindang harong. Iniluwas niya an kahon nin mga
kawatan saka nagkarawat sinda. "agkatapos
magkarawat, nagpuruli na an saiyang mga kaklase.
). Tano ta pinagsabihan kan matua niyang tugang si
Ana*
+. Tama daw na pabayaan ni Ana saka mga kakawat
niya na nakawarak an mga kawatan* Tano*
,. Ano an dapat na ginibo ni Ana bago nagdalan nin
telebisyon*
"1
!andaan !a
.apupurbaran an kakusogan nin satuyang boot sa
paagi nin-
Fpag-ako sa tuyaw kan ibang tawo saka
pagtatama sa mga salang gibo o gawi bilang tawo
Fpagtatama sa mga salang naginibo saka paggibo
kan mga pagbabago hali sa mga suhestyon para
lalo ining mapagayon saka mapakarhay.
%aro ini sa mga kasabihan kan mga gurang- $An
pinakamagayon na kwarto sa kinaban iyo an kwarto
nin pagbabago saka pag-uswag(. An kakusogan nin
boot maipapahiling kan sarong tawo sa paagi nin pag-
ako nin mga tuyaw saka pag-omaw. An tawong tataong
mag-ako nin pag-omaw dapat tatao man mag-ako nin
tuyaw para makua an tunay na pagbabago.
&aya mo daw akuon an tuyaw kan ibang tawo sa
mga salang hiro, gibo o gawi na saimong ipinapahiling*
Maghanap ka nin kapadis saka pag-ulayan an minasunod
na sitwasyon.
"wede man na idrowing an saimong gigibohon kun
pano mo aakuon an manlain-lain na tuyaw. Gibohon ini sa
saimong notebook.
). "inagsabihan ka kan saimong kaamigo<kaamiga huli ta
pirmi mong kinukua an saiyang lapis na dai
nagpapaaram.
+. %inabihan ka kan saimong paratukdo na pirmi kang
magbasa pagkatapos kan klase.
,. "inagsabihan ka kan saimong ate na dapat kang
magpahiling nin paggalang mantang nakikipag-ulay sa
mga gurang.
/. &inaulay ka kan saimong paratukdo saka sinabihan na
dapat pirmi kang magkarigos bago maglaog sa
eskwelahan.
9. "inagsasabihan ka kan saimong .anay huli ta pirmi
mong sinasayang an tubig na sinasakdo kan saimong
&uya.
"1
Isabuhay !a
Purbaran !a
%imbagan sa saindong papel. #agan nin tsek !
an hanay kan saimong simbag.
Ginigibo mo daw an
mga ini* "irmi Bihira 0ai
). Inaako nin udok sa
boot an tuyaw nin
ibang tawo
manungod sa mga
natapos na gibohon.
+. Inaako nin udok sa
boot an tuyaw sa
saimong naging
gawi.
,. .agkakaigwa nin
pagbabago sa gibo
saka gawi nin huli sa
tuyaw.
/. Binabago an sarong
gibo kun
pigsasabihan na dai
nakakasunod sa
pamantayan.
9. .agmamawot na
mas mapamarhay an
anuman na gibo o
gawi.
Matibay mong naginibo an katatapos pa sanang
leksyon. Hilingon mo naman an sunod na leksyon para
"
lalo mo pang mapakusog an saimong kaaraman saka
pagpapahalaga.

Leksyon &
:a'ak, Pagmati saka Kaisi*an3
Pangatamanan
Importante an marhay na salud kan lambang saro
satuya. Mangyayari ini kun magigibo an mga tamang
hiro saka gawi para mapadanay an marhay na salud saka
ligtas na hawak sa ano man na kamatian.
May kasabihan kita na $&ayamanan an Marhay na
%alud(. Tubod ka man digdi* .agigirumdoman mo pa daw
an iba-ibang paagi na ginibo mo para mapadanay an
saimong marhay na salud*
&antahon an ginibong kanta sa tono nin $ %itsiritsit
Alibangbang(. "agkatapos, basahon ini nin pa- rap.
Mga aking arog ko
An salud ingatan nindo
Kaligtasan kan isip ko
Tamang gawi an alay ko.
""
Aramon !a
Masustansiyang pagkakan
Ehersisyo dai mo lingawan
An tawo kun mapasensya
Marhay na buhay, makukua
%imbagan an mga hapot sa saindong notebook.
). Manungod sa ano an kanta*
+. Anong mga tamang hiro saka gawi an nasambitan
sa kanta manungod sa pangangataman nin salud
saka kaligtasan kan hawak sa ano man na
kamatian*
,. Ipaliwanag kun tano an pagiging mapagpasensya
saka pagkamahinahon saro man na paagi nin
pagpadanay nin marhay na salud*
/. Igwa ka man nin mga gawi na dai nasambitan sa
kanta<rap* "ag-ulayan an mga ini sa klase.
Gibohon 1
Magbilog nin 9 grupo sa klase. Magpili nin lider na
maarte bilang sarong sikat na $host(. Halimbawa si Mike
;nri6ue1 saka &aren 0aGila o iba pa!. Maturukaw sa
enotan an mga natadang miyembro kan grupo saka sinda
iinterbyuhon kan napili nindang $host( manungod sa mga
gawi ninda sa pag-ataman kan saindang salud saka
kaligtasan kan hawak sa ano man na kamatian.
"agkatapos kan pag-urulay, mareport an kada $host(
manungod sa napag-urulayan.
"$
Gibohon !a
Ako, si ____________ nangangakong
_____________________________________
_____________________________________
_________________________________.


___________
Ako, si ____________ nangangakong
_____________________________________
_____________________________________
_________________________________.


___________
Maggibo ka nin sarong pangako sa laog kan sarong
dakulang puso manungod sa pangangataman kan
saimong salud saka kaligtasan.
"agkatapos mo ining gibohon, makiribay ka sa
saimong mga kaklase saka papirmahon mo sinda sa laog
kan puso tanda nin pagiging testigo ninda sa pangako na
saimong isinurat.

May bistado ka man nin grupo na pirming
nagtatabang sa mga may helang* %a saimong paghuna,
tano daw ta ginigibo ninda ini*
"&
Isa*uso !a
Isabuhay !a
Magsurat ka sa tawo o grupong ini nin
%urat- "asalamat manungod sa saindang ginigibong
pagtabang.
Isurat mo sa laog kan kada
lobo an naadalan mong
mga gawi sa pangangataman
kan saimong salud saka kaligtasan.
Gibohon mo ini sa sarong
malinig na papel.
Inoomaw taka' "wede ka
"(
!andaan !a
%egun sa 6e*artamento nin Salud, sarong
makatotohanan na kaisipan na dapat tubudan an
kasabihan na ; &ayamanan an Marhay na %alud(.
Madaling makagibo nin dakul saka matitibay na
bagay an sarong aking marhay an salud. &ahanga-
hanga an paagi nin saiyang pag-iisip. Masasabi man
na marhay an salud kan aki kun naipapahiling niya
nin tama an saiyang boot o emosyon.
Magigin ligtas sa ano man na kamatian an
satuyang hawak kun nagigibo ta an mga tamang
hiro-hiro, gibo o ugali arog kan pagiging malinig kan
hawak, tamang oras nin pagturog, tamang
pag-eehersisyo saka pagkakaigwa nin positibong
pagkabisto sa sadiri, pagiging maogma, lalo na an
pagkakan nin tamang kakanon sa tamang oras.
Purbaran !a
nang magpadagos sa masunod
na leksyon.
Aralin (
Mag<iribanan8 Mantineron an Kaligtasan!
.anudan mo sa nakaaging leksyon an mga tamang
hiro saka gawi ngani na mapangatamanan an salud saka
kaligtasan kan lawas sa anuman na helang. %iisay an
mga gusto mong hirasan saka agdahon na maging
katabang sa pagkakaigwa nin marhay na salud saka
marhay na lawas*
Gibohon 1
&antahon an liriko sa ibaba sa tono nin $Hawak-
&amay.(
Magkasararo,
"ara sa marhay na salud
%aka ;olrayt( na kaligtasan,
Magkasararo,
madya na, tabang na
%a pagmamawot
%imbagan sa papel.
).Ano an pagkasabot mo sa kanta*
+.%iisay an mga tawo na gusto mong agdahon
ngani na magkaigwa nin marhay na salud saka
ligtas na lawas*
")
Aramon !a
Gibohon
Hilingon mo an ritrato. Isipon mo na ika an nasa
tahaw kaini. Isurat mo sa ibaba kan ritrato an pangaran
kan mga tawo na gusto mong makaiba ngani na
magkaigwa nin marhay na salud saka ligtas na hawak.
%imbagan an mga hapot. Isurat an simbag sa
saimong papel.
). %iisay an mga tawong gusto mong makaibanan
ngani na magkaigwa nin marhay na salud*
+. Tano ta inaagda mo sinda* Ano an saimong mga
rason*
,. "ano mo ginigibo an pag-agda sainda* Ilista an
mga paaging naisip mo.
"+
&opyahon an tseklist. Itao ini saka pasimbagan
sa mga napili mong agdahon ngani na maaraman mo kun
nuarin ninda ini ginigibo. #agan ninda nin tsek ! an
saindang simbag.
Mga Gibohon "irmi Bihira 0ai
). .agkakakan nin
tamang kakanon sa
tamang oras
+. .akikibali sa mga
kawat
,. .akikibali sa mga
bayle
/. .agkakakan nin mga
gulay saka prutas
9. .ag-iinom nin dai
kukulangon sa walong
basong tubig kada
aldaw
=. .aglilikay sa paglakaw
saka pagbalyo sa
tinampo
>. Isinasaray an mga
kagamitang pwedeng
makadisgrasya
?. .akikisumaro sa mga
amigong may marhay
na gibo saka gawi
@. #ikayan an
pagpamatanga
)A. .angangadyi bilang
pasasalamat sa mga
biyayang nakukua
"0
Gibohon !a
Gibohon an minasunod-
). Ilista mo an mga simbag sa tseklist.
+. Ano an gigibohon mo sa mga simbag na bihira
saka dai* Isurat an mga suwestyon sa saimong
notebook.
,. "ag-ulayan an mga suwestyon. "apirmahon sinda
sa notebook bilang patunay kan saindang pag-
uyon.
/. Magkaigwa nin pagbareta manungod sa
napagkauyonan na suwestyon. Gibohon ini sa
atubangan kan klase.
May ideya ka daw kun ano an networking*
Madya' Magnetworking kita'
1. Magbilog nin limang grupo. Gikan sa mga simbag na
bihira saka dai, gumibo nin sarong programa sa
paagi nin networking.
. "umili nin lider sa grupo. &aulayon an mga
miyembro ngani na makaagda pa nin ibang
miyembro hanggang sa maaraman kan mga tawo an
pangangataman sa salud saka kaligtasan laban sa
mga kahelangan.
Halimbawa- Dplan Halong Basong Tubig &ada
Aldaw!
!. "ag-urulayan nindo kun nuarin kamo mahirilingan
ngani na maipahiling an listahan kan mga tawong
saindong naagda saka kun ano an paaging ginibo
nindo ngani na makaagda pa nin iba.
$1
Isa*uso !a
!andaan !a
An kaaraman sa mga tamang gibo sa
pagkakaigwa nin marhay na salud saka an
kaligtasan sa mga helang dapat na ihiras sa iba.

%aro sa mga magiginibo kan mga aking arog
mo, iyo an pagbali sa mga programang
pambarangay. "wede mong maging advocacy an
pagmantiner kan kalinigan sa kapalibotan ngani na
ligtas an mga tawo sa mga helang na dara kan mga
hayop, maati na tubig saka duros. "wede na
magkasararo kamong magkakabarkada sa paglinig
kan kanal sa aldaw na dai kamo nin eskwela .
An simpleng gibong ini makakatabang ngani
na maging malinig saka ligtas sa mga kahelangan
an saindong komunidad.
Minamawot kan &agawaran ng ;dukasyon
saka Kaga'aran ng Kalusugan na an lambang
eskwela maging kaparte sa pagpapasabot kan mga
kaaraman manungod sa kalinigan saka salud.
%a Brigada ;skwela na ginigibo kada taon,
mahihiling na an duwang ahensyang ini
$1
%uwestyon-
%a pag-urulay, pwede kamong mag-
imbitar nin mga resource speakers na
mataram manungod sa importansya kan
saindong napagkauruyonan.
nagtatabangan ngani na maging malinig saka
magayon an lambang klasrum sa eskwelahan para
sa marikas saka epektibong pagkanuod kan mga
eskwela.
Magpaskil nin sarong manila *a*er sa lanob kan
eskwelahan na may islogan na $&ampanya I %alud saka
&aligtasan, Madya I Bali .a' &un gusto nindong mag-iba,
isurat an pangaran saka magpirma.(
Mapirma saka malaag nin halipot na pahayag,
pangungusap o pangako an gabos na masuporta sa
kampanya. Aapudon mo sindang mga tagapagtaguyod nin
pagmawot sa marhay na salud saka kaligtasan.
%a tabang kan saindong prinsipal, mga paratukdo
saka mga eskwela sa saindong eskwelahan,
magkakaigwa kamo nin sarong pag-urulay-ulay
manungod sa gigibohon na proyekto para sa salud saka
kaligtasan sa saindong eskwelahan o komunidad.
Mag-isip o magtukoy nin mga tawong an ad/o-a-y
manungod sa kaligtasan saka salud kan hawak.
$
Isabuhay !a
Purbaran !a
%iisay siya? Isurat an pangaran sa =rame. "wede mo
man ipaskil an ritrato niya sa
=rame kun igwa ka. #agan nin
sarong halipot na paliwanag kun
pano mo siya naging inspirasyon.
Ihiras ini sa saimong klase.
&ahanga-hanga an saimong ginibo' Inoomaw taka
huli sa natapos mong leksyon. .gunyan , pwede ka nang
magpadagos sa masunod na leksyon.
Leksyon )
Gana Ako! Sa Isi*, Sa !ataramon, Sa Gibo
&umusta na an salud mo, kaamigo< kaamiga ko*
Aram ko, okey na okey ka' %a mga naadalan mo
manungod sa marhay na salud, diskubrehon mo an mga
magagayon na bunga kan pagkakaigwa saka
pagpapadagos kan mga maray-rahay na gawi pasiring sa
pangangataman kan saimong sadiring salud.
May pipilion na A-) 5hild sa eskwelahan. Hilingon
na marhay saka pag-adalan an ritrato kan duwang aki.
$"
Aramon !a
A 4
A
%imbagan an mga hapot. Isurat ini sa saindong
notebook.
). &un ika an hurado,siisay an pipilion mo na magbali
sa patiribayan*
+. Tano ta siya an pinili mo*
,. &un ika an mapipiling kandidato sa A-) 5hild, ano
an mamamatian mo* Tano*
/. Ilista an magagayon na resulta kan pirming
pangangataman sa sadiring salud saka kaligtasan.
Gibohon 1
Isagibo an mga gibohon na itinao sa saimong grupo.
$$
Gibohon !a
). &un ika may hustong gawi sa pangangataman kan
saindong salud saka kaligtasan. Ipahiling ini sa paagi
nin-
FFF>ingle para sa enot na grupo
FFF?a* para sa Ikaduwang grupo
FFFPantomime para sa Ikatolong grupo
FFFKomiks<istri* para sa Ikaapat na grupo
+. "agkatapos kan presentasyon, magtao kamo nin mga
reaksyon sa mga nahiling.
Gibohon
;@ord Sear-hA
Hanapon an mga tataramon na nagpapahiling nin
marhay na resulta kan pagkakaigwa nin marhay na salud.
Isurat an simbag sa saindong notebook.
L M A K 2 S O G M
I 5 6 B G L I S A
S M A L I K S I O
! L L I G ! A S G
O S 4 O L A M L M
O M L M A : K G A
%imbagan an minasunod na hapot-
). Anong mga tataramon an nabilog mo*
+. Mahihiling mo daw sa sadiri mo an mga
tataramon na nabilog mo*
,. Magtao nin mga kayang gibohon kan aking may
marhay na salud.
$&
.agplano nin Bun ?un an saindong eskwelahan.
Inimbitaran an gabos na magbali sa nasambitan na
aktibidad. "ano mo ipapahiling an pakikisumaro sa
aktibidad na ini*
Maglista nin ) : 9 na paagi sa saindong notebook.
!andaan !a
Makakamarhay sa satuyang hawak an padagos
na pangangataman sa sadiring salud saka kaligtasan.
Makakamarhay man ini sa satuyang aspektong
pansaboot o emosyon.
%aro nin aktibidad para sa pangangataman nin
salud iyo an pagkakaigwa nin Bun ?un. 0akul na sa
nasyon an naggigibo kaini- "okal na #obyerno, sa
$aranggay, sa "okal na %anggunian, sa %angguniang
&angkabataan saka iba pa. An pagbali sa mga arog
kaining aktibidad nagpapahiling nin pakikisumaro, urog
na an pagtao nin atensyon sa pagmantenir kan
sadiring salud saka marhay na hawak.
!ime Out! Magbilog nin apat na grupo sa klase saka
mag-isip nin sarong -ommer-ial o patalastas na may
relasyon sa salud. Ipahiling ini sa klase. "agkatapos kan
kada presentasyon, pag-urulayan an mga naadalan.
$(
Isa*uso !a
Isabuhay !a
Itaram kun ini nagustuhan o dai saka ipaliwanag an mga
rason.
Bish 4o'l Game
Magkua ka nin sarong sira sa bowl. Basahon mo an
nakasurat digdi. %imbagan saka ipaliwanag kun tano ta
an nakasurat na tataramon nakakatabang sa salud kan
sarong tawo.

Matibay mong nagibo an leksyon na ini. .gunyan,
pwede ka nang magpadagos sa masunod na leksyon.
Leksyon +
Sararong Pamilya, Istaran %a Maogma
Magayonon na marhay an istaran na maogma lalo
na kun nagkakasararo an kada miyembro kan pamilya.
$)
Purbaran !a
Aramon !a
Basahon mo an tula.
0agos "o &amo
Madya na, dagos po kamo
%a samuyang istaran
0awa simple sana man
Ini pakarhay man'
%i .anay, si Tatay
%aindang mga sugo
%amuyang inuutob
.in may po saka opo
%i Manay , si Manoy
Ako, saka si bunso
.agpaparadangatan
.in udok sa puso.
%imbagan an mga hapot.
Manungod sain an tula*
Maglista nin mga piri-pirming pinapagirumdom kan
saindong mga magurang.
%inusunod mo daw an mga sugo saka pagirumdom
kan saimong mga magurang* Tano*
Anong mga bagay an nagpapahiling nin pagkamoot
saka pagkakasurundo sa saindong pamilya*
Ano an saimong namamatian kun an saimong
pamilya nagkakasurundo saka nagkakaminuruotan*
Gibohon 1
$+
Gibohon !a
Isurat mo sa meta-ard an sarong regulasyon sa
saindong istaran na saimong sinusunod. Idukot ini sa
paskilan.
Tano ta ini an napili mong dapat sunudon sa gabos
na mga regulasyon na igwa sa saindong istaran*
Gibohon
Magbilog nin grupo saka magpili nin lider. %a
pangingenot kan saindong lider, tiripunon an mga naka-
*ost sa meta-ards segun sa nakasurat . "ag-urulayan
kun pano saka tano ta kaipohan ining sunudon.
Ire*ort ini sa klase.
&oloran nin berde an arro' kun aroaldaw mong ginigibo
an nakasurat, yello' kun bihira saka *ula kun dai.
Gibohon ini sa papel na simbagan.
$0
0A"AT %J.J0D.- TA.0AA.
Isa*uso !a
Mga Pagirumdom sa Sakuya
.agpapadagpadag ako pag sinusugo
.agsasabi ako nin totoo
.agigibo ko an dapat kong gibohon sa
harong
.agbabakal ako kun kinakaipohan lang
Malinig ako sa sakuyang hawak
%imbagan an minasunod na hapot.
). Tano ta importante an pagsunod sa mga
regulasyon*
+. Magiging maogma daw an istaran kun an kada
miyembro kan pamilya sararo sa pagsunod sa mga
bagay na ipinapasunod sa laog kan harong*
Ipaliwanag an saimong simbag.
&1
!andaan !a
An pamilya an pinakasadit na yunit kan
sosyudad. Ini an nagpapaogma sa komunidad lalo
na kun an kada miyembro kaini nag-uutob kan
mga gibohon na itinatao saiya.
0apat satuyang sunudon an mga regulasyon
na ipinapautob sa istaran pasiring sa mas maogma
saka tultol na iribanan.
An mga regulasyon na ini ipinapautob para
sunudon kan kada miyembro kan pamilya pasiring
sa mas marhay saka maogmang pagbuhay.
Bilang estudyante saka miyembro nin pamilya,
mas marhay na an mga ginigibo mo makakaogma
sa saimong mga magurang. Masirbi ining
inspirasyon para mas mapagayon ninda an puturo
kan saindang mga aki arog mo. .in huli kaini,
importanteng sinusunod mo an mga regulasyon
saka mga pagirumdom sa laog kan harong lalo na
sa disiplina saka pag-adal.
Mag-isip nin sarong pangyayari sa saimong buhay na
nagpapahiling kan dai mo pagsunod sa pagirumdom kan
saimong mga magurang. Ano an epektong naidara kaini
&1
Isabuhay !a
saimo* Ano an nanudan mong adal* Gibohon ini sa
saimong notebook.
"angyayari-
Cesulta-
.anudan na adal- ________________________________________
Hilingon an nakadrowing na kahoy. Isipon mo na ini
an saimong pamilya. An saimong mga magurang o siisay
man na kaibanan sa buhay an mga darakulang ugat.
Anong mga pagirumdom an pinapasunod saimo kan
saimong mga magurang ngani na maging marhay na
bunga* Isurat an mga bagay na isinusugo kan mga
magurang mo sa hawak kan kahoy saka isurat an
pangaran mo sa bunga.
&
Purbaran !a

Pamilyang %agkakasararo
%a ipinahiling mong tibay sa leksyon na ini, inoomaw
taka' "wede ka nang magpadagos sa masunod na
leksyon. "adanayon mo an pagsunod sa mga gibohon.



Leksyon 0
&"
Mga pagirumdom
kan sakuyang mga
magurang o siisay
man na kaibanan sa
pamilya. Hal. Mag-
adal nin leksyon
bago magdalan nin
TK
An sakuyang
ina<ama o
siisay man na
kaiba sa
pamilya
Ako bilang
bunga
;mi
ly
Ako, An Puon!
Ako an Puon' Ano an boot sabihon kan mga
tataramon na ini* Bilang sarong aki sa ikatolong grado,
ano an mga bagay na kaya mong pangenotan o gibohon
pasiring sa katoninungan, pagkasararo, tultol, saka
maogmang pag-iribanan bilang miyembro kan saimong
pamilya * &un kaya mo ini, Ikurahaw mo. . .Ako an "uon'
Ano an mga obligasyon na ginigibo mo sa aro-aldaw
sa harong nindo na nakakatabang sa saimong pamilya*
Isurat mo ini sa mga bilog saka ipaaram sa saimong mga
kaklase. Gibohon ini sa saimong notebook.
An %akuyang &alendaryo nin Gibohon

&$
Aramon !a
%imbagan an mga hapot. Isurat an simbag sa
saimong notebook.
). Ano an pwede mong utobon na gibohon* Ilista ini.
___________________________________________________
+. Honesto mo daw na ginigibo an saimong mga
obligasyon* "atunayan.
______________________________________________
,. "atunayan kun gurano kaimportante an naitatao
mong tibay sa saimong pamilya.
______________________________________________
/. Tano ta may mga pagkakataon na dai mo nagigibo
an saimong mga obligasyon*
_______________________________________________
9. Makakatabang daw an pagpaplano nin mga
gibohon* Tano*
_______________________________________________
Gibohon 1
An pagpagirumdom bulong sa aking malingawon.
Mapapatunayan ini sa mga panggrupong gibohon.
Magbilog nin apat na grupo sa klase.
"agtarabangan na bilogon an -lo-k time organi7er kan
saindong takdang oras para sa mga dapat saka kayang
&&
Gibohon !a
gibohon. Gibohon ini sa saindong papel saka ihiras sa
klase.
%a kada oras na itinalaan, ano an mga
napagkauruyonan nindong gibohon*
_______________________________________________________
Gibohon
&(
)
+
9
/
,
=
>
)
+
)
)
?
@
)A
&opyahon sa notebook an dakulang $Tandang
"ahapot( na may katampad na mga hapot. %imbagan mo
ini nin honesto. "atunayan an saimong simbag.
?
&)
Isa*uso !a
Maasahan daw
ako sa gabos na
oras*
"atunay-
Ako daw
nagbabakal nin
mga kaipohan
lang*
"atunay-
Ipinapasa ko
daw sa iba an
mga isinusugo
sakuya*
"atunay-
.agtutubod
daw ako sa
mga sugo nin
magaya-gaya
an lalawgon*
"atunay-
0ai daw ako nag-sasayang nin mga
gamit, tubig saka kuryente*
__________________
"atunay-
Magsurat nin Pi-k 2* Line na hali sa saimong puso.
Ini dapat nagtataong kaogmahan sa sadiri mo
manungod sa mga naitatabang mo sa saimong pamilya
saka eskwelahan sa laog kan +/ oras. Makipagribayan ka
nin simbag sa saimong kaklase.
Halimbawa-

%amhod ka *

Tano*
Huli ta sinasamhod mo an kapungawan sa
isip kan .anay mo pag tinatabangan mo siya sa
mga gibohon sa harong.
!andaan !a
Tunay na mahihiling an sarong maogmang pamilya
sa paagi nin pakarhay saka marhay na pag-iiribanan.
Maoogma an mga magurang na may mga aking arog
mo kun nagsusunod ka sa saindang mga isinusugo
saka regulasyon. Halimbawa an minasunod-
- Magtagama nin hustong oras para sa pag-
adal saka paggibo nin mga takda
- Maging magalang sa gabos na oras saka
pagkakataon
- Magtabang sa mga gibohon sa harong
sa mga aldaw na daing eskwela -
Mag-ekonomiya sa paggamit nin tubig,
kuryente saka iba pang bagay
&un may pagtinubod-tubudan sa istaran,
mahihiling mo an tunay na pagkaminuruotan. An
pagsunod nin udok sa boot sa mga ipinapautob na
&+
mga obligasyon saka gibohon maresulta sa
katoninongan, marhay nin pag-iiribanan kan sarong
pamilya.
"irmi mong mawoton na maging maogma an
saimong mga magurang. %ugo kan 0iyos sa mga aki
na padabaon ninda an saindang mga magurang .
.aoogma an 0iyos sa mga aki na nagpapadaba sa
saindang mga magurang.
Maggibo ka nin panuga o pangako na patula, pa-rap o
pakanta. Ipahiling o basahon mo ini sa atubangan kan
saimong mga kaklase.

Halimbawa-
). Hagadon an tabang kan saimong mga magurang
saka pasimbagan sainda an kopya kan $An %akuyang
Aki( na isinurat mo sa saimong notebook.
&0
Isabuhay !a
An %akuyang "anuga
&un ako susuguon
0ai magduwa-duwa
"irmi sanang alisto
#alo kun inaapod
Tulos ako masunod.
An %akuyang Aki'
"ano ginigibo kan saindong aki an mga
obligasyon niya sa saindong harong*
An aki ko na si
___________________________ ginigibo nin
marhay saka udok sa boot an saiyang mga
obligasyon arog kan ____________
CCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCC
CCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCC
CCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCC

"irma-______________________
&opyahon sa saimong notebook. #agan nin tsek an
saimong tinutubudan.
Mga gibohon Totoo 0ai totoo
). 0ai ako nagpapadag-padag
pag sinusugo kan
sakuyang mga magurang.
+. .agdudulag ako sa paglinig
kan samuyang klasrum kun
urolian na.
,. .aghuhugas ako nin
kinakanan sa samuyang
harong.
/. Ginigibo ko tulos an
(1
Purbaran !a
sakuyang mga takda bago
maglaog sa eskwelahan.
Matibay ka' .atapos mo nin tama an mga gibohon.
"wede ka nang magpadagos sa masunod na leksyon.
(1