Created by ABARA MAC 2008

Kamus Sastera/Gaya Bahasa

A
Aliterasi
= Pengulangan bunyi konsonan yang
sama dalam baris-baris puisi; dan
mungkin juga prosa. biasanya pada
awal perkataan yg berurutan.
cth; Bangkitlah bangkit,
Alusi
= Sejenis gaya bahasa perbandingan
yg merujuk peristiwa, tokoh @ karya
sastera terkenal. Perbandingan yg
dimaksudkan itu menggunakan
watak-watak yg tdpt dlm mitos,
legenda, ciptaan-ciptaan sastera @
dr sejarah.
Ambiguiti
= epelbagaian kemungkinan
ta!siran, iaitu lebih dari satu makna
@ ta!siran. "gn demikian ambiguiti
juga disebut ketaksaan. Puisi yg
ambiguous memang sukar diselami
maknanya secara tepat @ jelas.
Anafora
= Satu jenis gaya bahasa
pengulangan, iaitu pengulangan
kata#perkataan pada awal baris-
baris puisi.
Asonansi
= Pengulangan bunyi vokal yg sama
pada perkataan yang berurutan
dalam baris-baris puisi
Absurd
= Sesuatu yang tidak
menggambarkan realiti.
Abstrak
= $. %khtisar yang mengandungi
idea-idea penting atau inti bicara
yang dipadatkan daripada sebuah
karangan yang lebih panjang.
&. Sesuatu karya sastera yang sukar
di!ahami
Adaptasi
= 'erujuk kepada penyalinan
semula sesuatu karya untuk
disesuaikan dalam medium
berlainan sambil mengekalkan
peristiwa, perwatakan , sudut
pandangan dan mungkin juga gaya
bahasa.
Adegan
= Bahagian-bahagian kecil dalam
babak, iaitu bahagian-bahagian aksi
yang berurutan dalam satu latar
yang tidak berubah.
Aksi
= Perlakuan watak dalam karya-
karya seperti drama, no(el dan
cerpen.
Aliterasi
= Pengulangan bunyi konsonan yang
sama dalam baris-baris puisi; dan
mungkin juga dalam prosa. )selain
dari huru! (ocal*
Alusi
= Sejenis gaya bahasa perbandingan
yang merujuk peristiwa, tokoh atau
karya sastera yang terkenal.
Perbandingan yang dimaksudkan itu
menggunakan watak-watak yang
terdapat dalam mitos, lagenda,
ciptaan-ciptaan sastera lain atau
dari sejarah.
Amanat
1
Created by ABARA MAC 2008
) +ujuk mesej *
Analogi
= Perbandingan yang didasarkan
pada adanya ciri-ciri persamaan.
Biasanya analogi digunakan bagi
mengemukakan hujah-hujah sebagai
cara ber!ikir. Peribahasa ialah
contoh analogi.
Antagonis
= ,atak dalam cerita yang
menentang watak utama.
Anti Klimaks
= eadaan menurun, kesannya
daripada keadaan memuncak.
"alam cereka, antiklimaks
merupakan penurunan plot yang
menuju ke arah peleraian cerita.
Antologi
= -impunan karya yang dihasilkan
oleh lebih seorang pengarang yang
dibukukan. .Bacalah "alam
Bahasamu/ adalah contoh antologi.
Apresiasi
= Penghayatan karya sastera.
Audiens
= 0ntuk drama audiens ialah
penonton, manakala dalam bidang
karya sastera umum ialah pembaca
atau khalayak.
Autobiografi
= 1ulisan tentang riwayat hidup si
penulis sendiri.
B
Babak
= Bahagian yang besar dalam drama
atau lakonan. Bahagian ini dapat
dibahagikan kepada beberapa
adegan.
Bahasa Kiasan
= eterangan mengenai sesuatu hal
yang disampaikan secara
perbandingan agar lebih berkesan.
Bahasa Emotif
= Bahasa yang digunakan untuk
mengungkapkan emosi pengarang
atau untuk menimbulkan reaksi
emosional khalayak.
Bombastik
= Perkataan yang membawa makna
berlebih-lebihan apabila
dibandingkan dengan kenyataan.
Bahasa Kiasan
= eterangan mengenai sesuatu hal
yg disampaikan secara perbandingan
agar lebih berkesan. Bhs ini timbul
apabila !ikiran menghubungkaitkan
sesuatu dengan yg lain, iaitu mgkn
krn keadaan berhubung dgn
pengalaman yg umum, bersamaan @
bertentangan dgn sesuatu hal.
Sesuatu objek @ konsep
dibandingkan dengan yg lain, sama
ada suasana @ pun manusia.
cth; Bila mendapat bunga yg baru
Bunga yg lama tdk berguna
2dat dunia memang begitu.
Bahasa Denotatif
= Bhs yg mempunyai makna yg tepat
@ khusus spt dlm kamus. 3adi, bhs
2
Created by ABARA MAC 2008
sedemikian hanya memberikan
makna yg tersurat, iaitu apa yg
ditulis @ disebut maka itulah
maknanya. Bhs sajak selalunya tidak
denotati!.
Bahasa Konotatif
= Bhs yg mempunyai hub makna yg
lebih luas drpd makna khusus. Bhs
yg membawa makna tambahan, bkn
hanya makna tersurat. Bhs konotati!
mempunyai makna yg tersirat 4
menimbulkan kesan emosi. Sajak
selalunya m5gunakan bhs konotati!.
Bait/Rangkap
= 3umlah baris yg membentuk
kesatuan idea dan emosi. Satu bait
pantun adlh sebuah kesatuan yg
padu 4 lengkap dr segi bunyi, emosi
4 idea. Satu bait tdk terikat kpd
bunyi, ttp tetap ditentukan o5
kesatuan idea 4 emosi. Bait juga
disebut rangkap atau stan6a.
Penggunaan bait @ rangkap itulah
satu drpd ciri jelas membe6akan
puisi dengan prosa.
Balada
= Puisi yg m5berikan penekanan kpd
pernyataan perasaan. terutama
perasaan sedih 4 biasanya
berhubung degn peristiwa yg
dialami o5 penyair. Biasanya balada
adlh cerita yg diolah @ disusun dlm
btk puisi shgga perasaan yg dialami
o5 penyair dpt dirasai 4
digambarkan o5 pembaca. "gn ini
akan timbul perasaan simpati ketika
membacanya.
Bentuk
= Biasanya yg dimaksudkan dgn
bentuk dlm puisi ialah binaan
luaran, iaitu binaan yg boleh dilihat
@ dikenal dengan jelas 4 mudah.
Binaan tersebut ialah jumlah baris
dalam bait @ rangkap, jumlah
perkataan 4 sukukata dlm baris dan
susunan bunyi dihujung baris-
barisnya )rima*. 3ika binaan itu
mempunyai keseimbangan, maka
puisi itu m5gunakan bentuk terikat;
sekiranya tiada keseimbangan
dinamakan bentuk bebas. Selain itu,
sehubungan dgn bentuk ada pula
nama tertentu, iaitu distikhon,
kuatren, terzina, quintain, sextet &
oktaf. 7ama-nama ini ditentukan o5
jumlah baris yg tetap dlm setiap
bait @ rangkap.
C
8ereka
= 8erita rekaan atau !iksyen. 8ereka
boleh ujud dalam bentuk tulisan
seperti cerpen atau no(el.
8erita Berbingkai
= 8erita dalam cerita. 8erita yang
disisipkan dalam cerita yang lain.
8erita Binatang
= 8erita yang menggunakan
binatang sebagai wataknya. ,atak
tersebut digambarkan berkebolehan
seperti manusia. 8ontohnya boleh
berkata-kata.
8erita -antu
= 8erita yang berkaitan makhluk
halus. 8ontohnya cerita pontianak.
Siri bercakap dengan 3in oleh 1amar
3alis adalah contoh cerita hantu.
8erita 3enaka
3
Created by ABARA MAC 2008
= 8erita yang menampilkan watak
utamanya yang malas, bodoh tetapi
sedikit cerdik. 8erita ini bertujuan
untuk menyindir masyarakat selain
untuk berhibur.
8erita Panji
= 8erita yang berasal dari jawa.
'engisahkan percintaan antara
anak-anak raja 3awa yang bergelar
panji. 9atar tempatnya berkisar di
empat buah negeri iaitu :agelang,
Singasari, uripan dan "aha.
8erita +akyat
= 8erita yang dituturkan secara lisan
yang terkenal dalam kalangan
masyarakat meliputi dogeng, mitos,
lagenda, jenaka dan sebagainya.
0mpamanya kisah 'ahsuri.
8erpen
= 8erita pendek dalam bentuk prosa
yang relati!nya pendek ) kurang dari
$;,;;; patah perkataan *. "icipta
tujuannya untuk menghasilkan satu
kesan utama. 'emberikan tumpuan
pada seorang watak dalam satu
situasi dan satu masa. Pada setiap
cerpen akan terdapat kon!lik akibat
dari pertembungan yang dramatik.
8erpenis
= Penulis cerpen.
8itra
= :ambaran atau imej seseorang
atau masyarakat.
D
Diksi
= Pemilihan serta penyusunan
perkataan dlm puisi. Pemilihan @
penyusunan itu mengutamakan
ketepatan, tekanan 4
keistimewaan. %ni termasuklah si!at-
si!at perkataannya seperti
denotati!, konotati!, bhs kiasan,
perkataan-perkataan yg m5gunakan
imbuhan 4 sebagainya.
Distikhon
= Sejenis bentuk puisi. 3enis puisi
ini didasarkan pd jumlah baris dlm
bait @ rangkapnya, iaitu semua bait
terdiri drpd & baris. Bait-bait
Gurindam Baris Dua Belas adlh
distikhon.
Deklamasi
= Pengucapan puisi di hadapan
khalayak ramai dengan penuh
penghayatan dalam olahan gaya,
lagu dan suara tersendiri.
"eklamator
= <rang
mengucapkan#menyampaikan puisi
Dialog
= Percakapan antara dua watak
dalam karya sastera.
Didaktik
= 'engajar, mendidik, menasihat.
Drama
= arya yang ditulis untuk
dilakonkan. arya drama dipenuhi
dialog serta diiringi arahan-arahan
tentang aksi watak-wataknya.
Dramatik
= 'enimbulkan kesan pada jiwa
seperti sedih, suka, marah dan
sebagainya.
Dramatis
4
Created by ABARA MAC 2008
= $.Penulis drama; &. Pelakon
drama.
Drama Absurd
= "rama yang tidak mengikut aturan
kon(ensional seperti dalam plot,
perwatakan, latar dan temanya.
E
Elegi
= 7ama corak puisi, iaitu puisi yg
bercorak nyanyian @ ratapan sedih.
%sinya ttg kenangan thdp peristiwa
kematian.
Enambement
= Sejenis teknik dlm penulisan puisi.
1eknik ini ialah pematahan baris-
baris dan disambung pd baris-baris
berikutnya. Biasanya ada tanda
noktah ditengah baris. Sajak otaku
o5 =aihasra m5gunakan teknik ini.
Epigram
= 7ama corak puisi, iaitu puisi yg
berupa nasihat @ pengajaran
mengenai pelbagai persoalan
kehidupan manusia. Biasanya corak
puisi seperti ini m5punyai bhs yg
ringkas 4 padat.
Epifora
= Satu gaya bhs pengulangan, iaitu
pengulangan perkataan pada akhir
baris-baris puisi.
Eksposisi
= Bahagian pengenalan pada awal
cerita) awal plot*. 9a6imnya
mengandung keterangan tentang
watak atau latar cerita tersebut.
Ekspresi
= 0ngkapan perasaan pengarang
secara subjekti! yang tercerna
melalui karya-karyanya.
Elipsi
= :aya bahasa yang menghilangkan
sebahagian kalimat. Bahagian yang
hilang itu bertujuan untuk
penegasan.
Episod
= Peristiwa dalam sebuah cereka
sebagai aksi yang bersambungan.
Estetika
= 7ilai keindahan dalam sesebuah
karya sastera.
G
Gaya Bahasa
= 8ara m5gunakan @ menyuarakan
perasaan 4 pemikiran melalui bhs
yg khas utk memperlihatkan
keperibadian penulis. 0tk meninjau
gaya bhs puisi, perlulah ditinjau
pengunaan diksi, perbandingan,
pengulangan, imej & lambang yg
menimbulkan kesan pengucapan
puitis. Selain itu, ditinjau juga cara
penyusunan ayat.
!
!iperbola
= :aya bhs puisi yg pemilihan
perkataannya membawakan
pernyataan berlebih-lebihan.
5
Created by ABARA MAC 2008
Penggunaan gaya ini selalunya dgn
tujuan utk menekankan sesuatu
pandangan, perasaan 4 pemikiran.
cth; kita titis airmata darah
kita hembus na!as panas api
!ybrid
= Pemilihan serta penyusunan
perkataan, iaitu & perkataan yg
digabungkan menjadi sepatah kata.
Pengunaannya dpt menambahkan
kekayaan bhs 4 menimbulkan kesan
kepadatan pengucapan.
!umor
= 3enaka atau sesuatu yang
menggelikan hati.
"
"maginasi
= "aya bayang yg menimbulkan
perasaan 4 pemikiran yg luas serta
lebih jauh jangkauannya drpd yg di
alam kenyataan. "aya bayang ini
penting utk mencipta puisi.
"maan/"mean
= :ambaran yg terhasil drp
p5gunaan perkataan, ungkapan @
ayat.
"me
= Perkataan @ ungkapan yg
menimbulkan gambaran 4 m5beri
kesan tertentu kpd perasaan,
imaginasi 4 pemikiran.
"nversi
= Satu gaya bhs, iaitu cara terbalik
@ songsang. ata-kata yg sering
didahulukan telah dikemudiankan.
Pembalikan katanya sehinnga
terjadi penyimpangan dari
tatabahasa.
cth; nyaman hidup > hidup nyaman
"rama
= 2lunan yg timbul dari pengulangan
panjang pendek bunyi, keras lembut
tekanan 4 tinggi rendah nada dlm
puisi. %rama terdapat di dlm puisi 4
juga prosa.
"roni
= ata-kata yg b5maksud lain dr
maksud sebenarnya, yg dikenali juga
dgn bahasa terbalik . Satu jenis
gaya bhs, iaitu pggunaan bhs yg
mbawakan makna bertentangan dgn
kenyataan @ ketaksesuaian di
antara harapan dgn kenyataan.
cth; zaman sekarang zaman rakyat
#
#eda
= Pembahagian dlm baris sajak utk
tujuan hentian sementara ketika
membacanya. -entian tersebut
begitu jelas dpt dirasakan dlm
pantun 4 syair yg jumlah perkataan
tiap-tiap barisnya sama byk @
seimbang, iaitu terdiri drpd ?
perkataan. "alam pantun, selalunya
jeda berada ditengah-tengah baris.
K
Klise
6
Created by ABARA MAC 2008
= ata-kata @ ungkapan yg sudah
biasa @ sudah lama digunakan dlm
puisi. 3ika diulang lg p5gunaannya
dikatakan bhs tersebut adlh klise 4
kesannya tdk bertenaga lg.
Kuantren
3enis puisi yg setiap rangkapnya
mengandungi ? baris. Pantun ? kerat
adlh puisi kuatren.
Ketegangan
= 9ihat suspense.
Klimaks
= Bahagian plot di mana kon!lik
terakhir dicapai.
Konflik
= Pertentangan antara watak, watak
dengan alam atau watak dengan
dirinya sendiri)kon!lik dalaman*
Konotasi
= Sesuatu yang dimaksudkan juga
oleh sesuatu perkataan atau
ungkapan selain daripada makna
tepat atau biasa.
Kostum
= Pakaian atau persalinan untuk
sesuatu persembahan seni yang
dipentaskan seperti drama atau
teater.
Krisis
= eadaan yang tidak stabil atau
tidak tenteram. eadaan yang
la6imnya mendatangkan kesan
buruk.
Kronologi
= 3enis plot. Susunan peristiwa-
peristiwa yang mengikut masa.
$
$ambang
= Perkataan yg m5bawa maksud lain
drpd yg tersurat. 8th perkataan
.tidur/ dlm sajak 2ngan-2ngan dgn
:urindam m5bawa maksud
leka#lalai.
$atar
= Persekitaran dalam karya iaitu
meliputi tempat, masa dan
masyarakat sekitarnya.
$agenda
= 8erita lama yang watak-wataknya
terdiri daripada tokoh-tokoh yang
pernah wujud. 8ontohnya -ang 1uah
9agenda masyarakat 'elayu.
%
%ese
= Perkara penting yg berupa nasihat
@ pesanan yg ingin disampaikan o5
penyajak melalui karyanya.
'esejnya juga disebut perutusan 4
amanat. Perkara penting tersebut
biasanya berhubung dgn moral,
pendidikan, pengajaran 4
seumpamanya.
%etafora
= Sejenis gaya bahasa kiasan @
perbandingan. :aya yg
m5hubungkan sesuatu objek dgn
objek yg lain @ dgn sesuatu konsep.
Si!at gaya bhs ini ringkas, padat 4
tersusun rapi. "alam meta!ora ada
perkataan yg bersi!at konkrit, iaitu
nyata 4 m5jadi objek utk di!ikirkan,
7
Created by ABARA MAC 2008
manakala perkataan yg berhubung
dgnnya bersi!at abstrak, iaitu tdk
nyata utk dijadikan perbandingan.
%itos
= 8erita lama yang mengandungi
peristiwa dongeng dan tak dapat
diterima akal biasa.
%onolog
= Pernyataan perasaan 4 pemikiran
secara bersendirian
%onolog Dalaman
= Pernyataan perasaan 4 pemikiran
secara bersendirian di dlm hati
)bercakap di dldm hati*.
%onolog $uaran
= Pernyataan perasaan 4 pemikiran
secara bersendirian secara
menuturkannya berseorangan 4
hanya didengari o5 diri penutur
sendiri.
&
&ada
= 1inggi rendah tekanan suara. "lm
puisi, nada digunakan apbl
membicarakan sikap penyair thdp yg
dijadikan tumpuan perhatiannya.
7ada berhubungan dgn perasaan
penyair ketika ia menulis sajak
tertentu. <leh itu nada timbul drpd
moti(asi dlm diri penyair. 2ntara
jenis nada dlm sajak ialah nada
melankolik, nada patriotik, nada
protes, nada romantik 4 nada sinis.
&ada %elankolik
= 7ada yg menggambarkan susasana
hati yg murung, mendayu-dayu @
berhiba-hiba. 7ada begini sesuai utk
puisi yg mengemukakan persoalan
penderitaan 4 kehampaan.
&ada 'atriotik
= 7ada yg m5gambarkan suasana
hati yg bersemangat. 1ekanan suara
biasanya lebih tinggi, pantas @
cepat. 7ada ini sesuai utk
mengemukakan persoalan
perjuangan dan cita-cita yg tinggal
serta penuh keberanian. Pemilihan
kata-katanya lebih lantang, tegas,
nekad @ penuh keberanian.
&ada 'rotes
= 7ada yg m5gambarkan suasana
hati yg penuh pemberontakan @
penentangan. 1ekanan suara lebih
tinggi dan pantas. 7ada seperti ini
sesuai pula utk mengemukakan
persoalan ketidakadilan 4
kekejaman yg menimbulkan
kemarahan serta kebencian.
&ada Romantik
7ada yg m5gambarkan suasana hati
yg tenang 4 damai. 1ekanan suara
agak tinggi 4 diselangi o5 tekana
suara yg rendah 4 perlahan. 7ada
ini sesuai utk mengemukakan
persoalan yg berhubung dgn
peristiwa indah 4 m5gembirakan,
iaitu ttg kasih syg, harapan 4
impian bahagia. Pemilihan kata-kata
membawakan kesan kelembutan
serta kemerduan.
&ada Sinis
= 7ada yg m5gambarkan hati yg
kurang senang. 1ekanan suara agak
8
Created by ABARA MAC 2008
rendah 4 perlahan. 7ada ini sesuai
utk mengemukakan persoalan yg tdk
disukai @ tdk dipersetujui.
Pemilihan kata-katanya agak
lembut, bersahaja @ sederhana,
tetapi penuh sindiran yg halus 4
begitu tajam kesannya.
&ama 'ena
= 7ama lain yang digunakan oleh
pengarang. 0sman 2wang
menggunakan nama 1ongkat
,arrant, Setiabudi, 2tma 3iwa,
'anis, 2dijaya dan 2di 1iaramah.
&ovel
= arya @iksyen yang agak panjang.
(
(de
= 7ama corak puisi, iaitu puisi yg
berupa sanjungan, pujian @
pemujaan, terutama ttg tokoh-
tokoh @ ttg objek-objek tertentu yg
disukai, dihormati 4 dikagumi
(ktaf
= 7ama bentuk puisi, iaitu bait @
rangkap-rangkap puisi yg semuanya
terdiri drpd A baris.
'
'antun
= Sejenis puisi tradisional 'elayu
yang mempunyai bentuk dan ciri
yang tetap. Baris pantun
mempunyai pembayang dan
maksud. Pantun ada dua, empat,
enam, lapan, sepuluh dan dua belas
baris serangkap ) bilangan baris
genap*.Pantun yang baik mempunyai
empat hingga lima patah perkataan
sebaris. +ima pantun berselang-seli
kecuali pantun dua kerat.
'aradoks
= Sejenis gaya bhs yg hampir sama
dgn ironi. :aya bahasa yg
memperlihatkan pertentangan isi
dgn kenyataan, sebenarnya betul.
"lm puisi, p5gunaan paradoks dpt
m5kuat5n kesan kegelisahan @
kekakcauan jiwa 4 menarik
perhatian pembaca utk
memahaminya sbg bkn dlm maksud
yg tersurat. :aya demikian dpt juga
menimbulkan kelainan serta
kesegaran pengucapan.
'embayang
= Bhgn awal sebuah pantun.
Pembayang ini disebut juga
sampiran. Bagi pantun ? kerat @ ?
baris serangkap, baris pertama 4
baris keduanya itu menjadi
pembayang. edua-dua baris
tersebut tdk mementingkan maksud
tetapi mempunyai ciri keindahan
gambaran suasana alam.
'engulangan
= "lm puisi tdpt p5ulangan p5taan,
ungkapan, baris 4 juga rangkap.
1ujuan penggunaan p5ulangan dlm
puisi selain utk menguatkan maksud
tertentu adlh juga utk menimbulkan
suasana pengucapan yg mu6ikal,
berirama 4 indah.
'emerian ) deskriptif *
= Satu teknik penceritaan dalam
sesebuah karya prosa seperti no(el
dan cerpen dengan cara pengarang
9
Created by ABARA MAC 2008
menerangkan secara langsung
sesuatu perkara seperti tentang
watak atau latar cerita.
'emikiran
= Sesuatu idea yang ingin
disampaikan oleh pengarang dalam
karyanya. %stilah ini merujuk dalam
kajian drama.
'engulangan
= "alam puisi terdapat pengulangan
perkataan, ungkapan, baris dan
rangkap. Pengulangan bertujuan
untuk menguatkan maksud dan juga
menimbulkan keindahan.
'ersonifikasi
= Pemberian si!at manusia kpd
objek @ konsep tertentu.
Personi!ikasi adlh sejenis gaya bhs.
8th; dunia telah u6ur
'rismatis
= Puisi yg mengandungi makna @
pengertian & lapis.'akna pd lapis
pertama jelas, ttp pd lapis ke&nya
lebih luas 4 mendalam. 'akna lapis
ke& diperolehi setelah dita!sirkan
dgn teliti.
'ersoalan
= %dea sampingan yang cuba
disampaikan oleh pengarang dalam
sesebuah karya. Persoalan
menyokong tema untuk
melengkapkan cerita.
'er+atakan
= 8ara pengarang melukiskan atau
menggambarkan watak-watak dalam
karya.
'lot
= 3alinan cerita
'rolog
= ata-kata atau bahagian
pendahuluan kepada drama#
sandiwara.
'rosa
= arya sastera yang ditulis dalam
bentuk ayat atau wacana lengkap.
8ontohnya no(el dan cerpen.
'rop
= Peralatan yang digunakan untuk
menggantikan benda yang
sebenarnya dalam drama, !ilem dan
sebagainya.
'rotagonis
= ,atak utama yang membawa nilai
baik dalam karya.
'uisi
= Seni susunan kata-kata dalam
bentuk rangkap yang dicipta oleh
indi(idu. 8iri penting puisi ialah
keindahan gaya bahasa, untuk
hiburan , dan pengajaran.
,
,uintain
= Bentuk puisi yg setiap rangkapnya
terdiri drpd B baris serangkap.
R
Rima
= Pengulangan bunyi yg sama, yg
tdpt dlm baris puisi @ pd akhir baris
puisi yg berhampiran. Biasanya,
susunan rima tersebut ditandakan
dgn susunan huru! misalnya abab,
aaaa dll.
10
Created by ABARA MAC 2008
+epetisi
= ata-kata atau peristiwa yang
sama diulang-ulang dalam sesebuah
karya atau kumpulan karya.
perulangan dalam baris puisi dibuat
sama ada secara (ertikal atau
hori6ontal.
+angkap
= Beberapa baris yang merupakan
suatu kesatuan dalam puisi.
+ealisme
= Satu aliran kesusasteraan yang
bermula pada abad ke-$C,
khususnya dalam bentuk cereka.
2liran ini mengemukakan isi dan
persoalan yang memang terdapat
dalam kehidupan masyarakat.
+ealisme 'agis
= Percampuran antara realiti harian
dengan imaginasi luar biasa yang
diperoleh daripada budaya
setempat. 8th 7o(el Putera :unung
1ahan > mengandungi unsur-unsur
realisme magis.
+ealisme Sosialis
= 2liran kesusasteraan ini memihak
kepada sosialisme. arya-karya
penulis yang menganut aliran ini
sentiasa memberi kemenangan
kepada golongan yang tertindas.
S
Saak
= Puisi 'elayu moden
Saak Bebas
= Sajak yg tdk terikat dgn pola,
struktur 4 persoalan yg t5tentu,
juga tdk terikat dgn pola matra 4
panjang pendek baris @ rangkap.
Satira
= 7ama corak puisi, iaitu puisi yg
berupa kecaman, cemuhan @
sindiran ttp disampaikan secara
halus dan amat tajam pula
kesannya.
Septet
= 7ama bentuk puisi, iaitu bait @
rangkap-rangkap puisi yg semuanya
terdiri drpd D baris.
Stan-a
= +angkap-rangkap dalam puisi.
Se.tet
= 7ama bentuk puisi, iaitu bait @
rangkap-rangkap puisi yg semunya
terdiri drpd E baris.
Simile
= Bhs perbandingan sesuatu dgn
sesuatu yg lain, iaitu
membandingkan sesuatu benda,
keadaan @ suasana dgn jelas. %ni
kerana perbandingan itu m5gunakan
kata-kata yg tertentu, iaitu seperti
bagai, bak, laksana, umpama, ibarat
dll.
Soneta
= 7ama bentuk puisi. edudukan
binaanya spt berikutF
jumlah baris ialah $? baris; t5diri
drpd ? rangkap dgn susunan baris-
barisnya ?, ?, G, G, baris serangkap.
Susunan rimanya pula abba, abba,
aab, aab. Bentuk ini berasal dr
bentuk puisi %tali.
Seloka
11
Created by ABARA MAC 2008
= Sejenis puisi 'elayu lama yang
bentuknya bebas. Seloka lebih
ringkas isinya, mengandungi nasihat
dalam bentuk sindiran dan untuk
hiburan. 8ontohnya
seloka Pak aduk.
Septet
= 7ama bentuk puisi yang rangkap-
rangkap puisi semuanya terdiri
daripada tujuh baris.
Se.tet
= 7ama bentuk puisi yang semua
rangkapnya terdiri daripada enam
baris.
Simile
= Bahasa perbandingan yang
membandingkan sesuatu benda,
keadaan atau suasana dengan jelas.
Perbandingan itu menggunakan
kata-kata tertentu seperti bagai,
umpama, laksana, bak, seperti,
ibarat.
Simbol/$ambang
= Perkataan yang membawa maksud
lain daripada yang tersurat.
Sinopsis
= +ingkasan cerita.
Subplot
= Plot kecil dalam karya sastera.
Sudut pandangan
= edudukan pengarang dalam
cerita, sama ada terlibat secara
langsung atau tidak langsung dalam
menyampaikan ceritanya. 3enis
sudut pandangan ada dua iaitu
sudut pandangan orang pertama
) pengarang terlibat secara langsung
dalam cerita dengan mengganti
dirinya sebagai Haku5* dan sudut
pandangan orang ketiga )pengarang
berada di luar cerita*
Suspens/ketegangan
= Satu teknik penceritaan iaitu
keadaan tertanya-tanya.
Syair
= Sejenis puisi 'elayu klasik yang
setiap rangkapnya empat baris, rima
akhirnya sama )aaaa *dan
merupakan sebuah cerita.
/
/ema
= 'ersoalan pokok 0 persoalan
utama yg dikemukakan dlm
sesebuah puisi. 1ema juga boleh
diertikan sbg idea pusat @ idea
dasar. 7amun begitu dlm puisi,
persoalan @ idea tersebut agak
sukar ditentukan. %ni krn bhs yg
m5jadi alat meyampainya lebih
bersi!at menggambarkan 4 bkn
menceritakan. <leh itu penguasaan
bhs amat penting utk memahami
persoalan pokok yg dikemukakan.
/er-ina
= 7ama bentuk puisi, iaitu bait @
rangkap-rangkap puisi yg semuanya
terdiri drpd G baris.
/eater
= 1eater sering disebut dengan
makna yang sama dengan drama,
namun istilah teater lebih
ditujukan kepada persembahan.
/eknik
12
Created by ABARA MAC 2008
= 'erujuk kepada cara isi sesebuah
karya disampaikan. 8ontohnya
teknik plot seperti imbas kembali,
imbas muka, deskripti!, monolog,
suspens, dialog dan
kejutan)surprise*
1
1isual
= Bermaksud pembentukan benda-
benda dlm sesebuah sajak.
Selalunya sajak jenis ini tidak
dimulakan dgn ayat-ayatnya pd awal
baris seperti seprti kebanyakan
sajak. adang-kadang, terbentuk
suatu objek apabila disambung
susunan bentuk ayatnya.
1okal
= -uru!-huru! a, e, i, o, u.
Pengulangan bunyi (okal disebut
asonansi.
2
2atak
= Pengambil bahagian @ pemain
peranan @ pelaku di dalam
sesebuah karya. ,atak biasanya
manusia dan boleh juga binatang
yang diberikan si!at-si!at manusia.
2atak dinamis
,atak yang mengalami perubahan
mengikut perkembangan cerita.
2atak bundar
= ,atak yang hampir menepati sikap
sebenar manusia yang ada si!at
baik dan buruk.
2atak hitam
= ,atak yang memiliki si!at negati!,
keji dan jahat dalam sesebuah
cerita.
2atak pipih
= ,atak yang hanya mempunyai
satu dimensi si!at.
2atak putih
= ,atak yang memiliki si!at positi!
dan baik sepanjang masa.
2atak sampingan
= ,atak pembantu yang membantu
watak utama dalam perkembangan
sesebuah cerita.
2atak statik
= ,atak yang tidak berkembang
mengikut arus cerita.
2atak utama
= ,atak yang memainkan peranan
penting dalam sesebuah cerita dari
awal hingga akhir.
2it
= 0nsur lucu yang berasaskan
kepintaran dan kepekaan
pemerhatian. 0nsur wit bertujuan
untuk menyindir dan
mempersendakan seseorang.
3
3uegma
Pengucapan yg sepatah kata kerja
berdiri utk & @ lebih objek, ttp
sebenarnya betul utk $ objek
sahaja.
13
Created by ABARA MAC 2008
"isusun taip olehF
2bdullah 2.+a6ak
etua Panitia esusasteraan 'elayu,
S' uala Penyu,
Peti Surat &C,
ACD?D uala Penyu,
Sabah.
&& 'ac &;;A )disemak ;? <kt &;$$*
kawasakierE!&;$;@hotmail.com
14