Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 34

-1-

-2-

A Chhunga Thu Awmte


1. Editorial ......................................................................... 3
2. Sermon: Vawiinah hian in tan Chhandamtu a piang ta.. 4
3. Krismas thuchah: Krismas (2009) thuchah.................... 7
4. Kristian chhungkua: A la hmasa berin hun hman zel nise.. 9
5. Testimony Huang: Testimony ..................................... 12
6. Awmdan mawi............................................................. 13
7. Eirel.............................................................................. 14
8. Beautycare ................................................................... 16
9. Hriselna Huang: Hrisel nana thil tih theih awlsamte ... 17
10. Engvanginnge .............................................................. 19
11. Household Tips............................................................ 19
12. Missionary Huang: Ka tlinna Lalpa............................. 21
13. Report: 1. Chhawmdawlna In report tlangpui............. 23
2. Thenzawl Pastor Bial BKHP Repoty ......... 24
14. Kros nunna chu ............................................................ 25
15. Ringtu nun tih hram hram nun..................................... 27
16. Mizoram leh tawngtaina .............................................. 29
17. Nangni leh Keini………………………………………31
-3-
Editorial:
Thilpek hlu ber i tan a ni
Mi tam tak chuan Lal Isua Krista lo pian dawn khan ropui
takin lal inah piang turin an ngai a, Juda-te pawh khan chutianga
an beisei avang chuan Lal Isua kha an hai a. Heroda chanchin an
ziaknaah chuan Heroda khan lal in ropui tak nipui laia a chawlhna
tur ‘Herodium’ a sa a, a chhungte leh a thian thate nena an chawlh
hahdamna tur a ni a. Inbualna leh pools- tuivawt leh tuilum hman
theih, huan ropui takin a hual vel a ni a. He lal in ropui tak hi
indonaa hnehna an chan hriat reng nana a sak niin an sawi nain, mi
thenkhat erawh chuan Heroda mahni hmasial lutuk khan thil tum
dang a nei niin an ngai a. Heroda hian Zawlnei Mika hrilhlawkna
“Messia chu Bethlehemah a piang ang” tih a sawi lawk (Mika 5:2-
6) kha a lo hre tawh a, he a lal in sakah hian Israel lal hi lo piang
turin a duh a ni tiin an sawi a ni.
Kan Lal Isua pian tur Pa-in a lo ruahman dan hi lal in ropui
taka piang tur ni lovin ran chaw pekna thleng a ni a. IIKor 8-9 ah
chuan Lal Isua Krista khawngaihna chu hetiangin a sawi a, “Hausa
mah sela, nangmahni avangin a lo rethei ta a. A retheihna avang
chuan in lo hausak theihna turin,” tiin. Chhandamna a thlawna
min pek dan hi a va hlu em - thilpek zawng zawnga ropui ber, hlu
ber chu nang leh kei hian kan lak mai theih turin min pe a ni.
Lei leh van leh a chhunga thil awm zawng zawng siamtu
leh neitu, keini mihring suala tlu tawhte chhandamna turin a
thilsiama rawn chang a, a nunna hial kan tana petu hi i Lal leh
Chhandamtu atan i la thlang lo a nih chuan, kumin KRISMAS-ah
hian lo hnar lul tawh lovang che. Hmangaihtu i lo hai ve palh ang
e. Chhiartu zawng zawngte kum 2009 Krismas Lal Isua nena
hmang turin duhsakna ka hlan a che u.
- Zosangi
-
-4-
Sermon:
Vawiinah hian in tan...
Chhandamtu a piang ta.
- Pastor R.Lalbiakliana,
Shillong
Genesis 1:2-ah chuan “...lei hi a chhiaa a ruak ngawt a ni a,
tui thuk tak chung chu a thim mup a...” tih kan hmu a. Hebrai
mite chuan ‘Thim’ tih hian Pathian awm lohna hmun te,
thihna te, natna te, indona te, buaina te, manganna te leh
lungngaihna te a entir niin an ngai a, chutiang thimna chuan
khawvel pumpui hi a tuam niin an ngai thin. Thuthlungthar
hunah pawh Johana chuan “Eng chu thim zingah a lo eng
a...” (Jn. 1:5) tiin a sawi a. Bawhchhiatna avangin khawvel
chu thimnain a tuam tlat a, a chhunga cheng mihringte pawh
chu thimna (sual) chuan a tuam tlat bawk a.
Chutichuan, mihringte chu sual leh thim thuneihna
hnuaiah awmin sual chuan min bawih tlat a. Thihna, natna,
manganna leh lung-ngaihna tam tak tuarin nitin zantin kan
rum thin. Luka chuan mihringte dinhmun chu hetiangin a
tarlang a. Riangvai, saltang, mitdel, tihduhdah tuar ti tein (Lk
4:18). Chutiangin zawlnei Isaia paw’n a lo sawi tawh bawk.
(Is 61:1-4).
Tlem lai deuh khan Guwahati Sahuan-ah kan leng a,
ramsa chi hrang hrang kan en a, a hmuh-nawm hle. Chumi ni
a ka thil hmuh pakhat ka rilru leh ngaihtuahna rei tak cham
chu hei hi a ni. Thirlen a hung phui tlat chhungah hian Rul
lianpui pui mai an dah a, thingzarte an dah bakah puk ang
deuhte an siam bawk a. Chutah chuan Ar la puitling chiah lo
eng emaw zat an dah a, leia vaivutte chu thai veiin; hlauh
ngaihna pawh hre chuang lovin ngaihngam takin an awm ve
a. Chungte chu rulin a riltam veleh a ei mai turte an ni. An
dinhmun ka han ngaihtuah chuan an lainatawm reuh ngei
mai.
Chutiang deuh chuan keini mihringte dinhmun pawh hi a
ni awm e. Sual leh a thiltihtheihnain a duh duhin min khawih
-5-
mai a nih hi. Lal Isua Krista tel lohna khawvel, inchhung
leh mihring thinlung chu a hrehawm em em a ni. Chawlhna
leh thlamuanna zawngin kan tlan ruai a. Hausakna te, mipat
hmei-chhiatna te, ruihhlo te, thiamna te, nawmsakna te nei ila
hahdam dawnin kan ngaihtuah thin. Mahse mi tam takin
chung thilte chu an lo hmu tawh a, an tuihalna a reh chuang
lo. Kum tam vak lo kaltaah khan America rama khaw-pui
pakhata mi hausa sawm te hnenah zawhna pakhat, “I
hausakna hian hlimna leh thlamuanna a pe che em?” tih hi
an zawt theuh a, an chhanna chu a inang vek, “No” tiin.
Saltang mangang, lung-ngaite tan chhuahna dar vuain
Isua Krista chu a lo kal ta. Kan mamawh zawng zawng
chhanna ni turin Chhandamtu a lo piang ta. Hmana
Berampute hnenah chuan thu lawmawm tak a lo thleng ta,
“Hlau suh ulang, ngai rawh u, mitin ta tur chanchin tha
lawmawm em em ka rawn thlen che u a ni. Vawiinah hian in
tan Davida khuaah Chhandamtu a piang ta, Lal Krista chu”
tiin.
Aw le, he thu ropui tak hi tha i tiin i chhiar fo tawh mai
thei, Krismas lai phei chuan mi thusawi ngaithlain hlate
pawhin i sa ngeiin ka ring, a lawmawm e. Amah-erawhchu,
tihian ka han zawt teh ang che. He Chhandamtu, Isua Krista
chhandamna hi i chang tawh em? I lo la chang lo a nih chuan
vawiinah, tunah hian i chang thei reng a ni. Tunah khan
chatuana nunna chu i chang tawh a ni thei e, mahse, tunah
khan thimna kawng hrang hrangin i nun a la tuam thei tho
che. Isua Krista hi thlarau chhandam-tu chauh ni turin
Pathianin min pe lo, sual vanga hrehawm leh manganna
zawng zawng atang pawha min chhandam turin, he leiah
ngei, tunah mai hian kan chan theihna tura lo kal a ni.
Khawvela a awm laia a rawngbawlna leh a hna-thawh zawng
zawngte enin vawiina kan harsatnate la kiang turin a hman
theih (effective) reng a ni. Natna i nei em? I rawngbawlpui
leh thiante atangin harsatna i nei em? In nupa nun emaw fate
emaw nu leh pa atangin emaw unaute atang pawhin harsatna
-6-
i nei em? Sualna leh thil tha lo i nuna awm reng neiin
saltang angin hrehawmnain a tuam fo che em? Krismas bawr
vela sum leh pai indaih lohna phurrit i phur em? Engvang
pawhin phurrit tak phurin i nun chu hrehawmnain a tuam che
a ni thei e. Vawiinah, tunah tak hian i tan chhandamtu a
piang ta, Lal Krista chu. Pan la, a hnenah i phurrit nen tlu lut
rawh, a ni’n a lo chhandam ang che.
Kum 2006 tawp lamah khan zunkawng tha lo avangin
damdawi inah ka awm a, natna dang dangin min belh zel a,
ka dam lawk thei lova. Damdawi in atangin ka chhuak a, ka
lut leh thin a, a mangan thlak kher mai. Tuk khat chu in lam
atangin ka chhungte’n phone hmangin Bible min rawn chhiar
sak a, chu chu kan thupui hi a ni. “Vawiin-ah hian in tan
Davida khuaah Chhandamtu a piang ta, Lal Krista chu” tih
hi. Chu veleh, ka thinlungah chuan “Ka dam ta” tiin Pathian
hnenah lawmthu ka sawi a, ka damna ka puang ta zel a.
Nitina damdawi chi hrang hrang, zing lamah pakua, tlai
lamah pariat ka ei thin chu ka ei chhunzawm ta lo. (Damdawi
ei loh ka sawi mawina lam a ni lo e). Isua Krista hi ka thlarau
chhandamtu mai a ni lo, taksa leh rilru chhandamtu pawh a
ni.
Krismas vawi tam tak i lo hmangin i lo lawm tawh a ni
thei a, amaherawhchu, hlimhlawp mai atana Krismas hi
hmang liam leh mai lovin; Krismas (Krista Ruai) hi hmang
thei ila a va hlu dawn em! Chu Isua chu ka natna leh phurrit
zawng zawng lak ata min chhan-dam turin a lo kal e. I phurrit
zawng zawng lak atanga chhandam tur chein vawiin-ah,
tunah hian Isua Krista chu a lo kal e, lo lawmin i nunah lo
thleng ngei rawh se.
(Rev. R.Lalbiakliana hi ZPMBK Bialtu Pastor ni lai a
ni. -Ed.)
-7-

Krismas Thuchah:
KRISMAS (2009) THUCHAH
- Rev. Dr. K.Lalrinthanga
Chhiartu zawng zawngte in vaiin Krismas chibai
ka buk a che u. Kumin Krismas chu Isua Krista khawvela a
lo kal chhan leh Pathian ni si mihringa a lo chan chhan hi i
lo ngaihtuah tlang teh ang.
Luka 19:10-ah chuan, “Boralte zawnga chhan-dam
turin Mihring Fapa hi a lo kal a ni reng a ni” tiin Lal
Isuan Zakaia chung thuah a lo kal chhan chiang takin a
tarlang a, Zakaia, mite’n ‘Misual’ tia an koh (chang 7b)
hleprukna (corruption) avanga inti hausa tawntaw, nun
khawhar ru tlat si, sum ngah hi mihring dam chhan a ni lo
tih a taka hretu, a hausak chhan an hriat avanga mite’n
ngaihsan a hneka an hmuhsit ruk tlat, Zakaia, mi
khawngaih thlak, lainattu leh thian tha pawh nei lo, a
sualna a boral chhandam hna thawhsak chu Lal Isua
Krista khawvel lo kal chhan a ni tlat mai. Kan chhungkua,
kan khaw-tlang leh ramah hian Zakaia ang maia
khawngaih thlak chhan-chhuah ngai an awm em?
Luka 5:32-ah “Mi fel takte lam tura lo kal ka ni lova,
misualte lama sintir tura lo kal ka ni zawk” tiin Lal Isuan a
lo kal chhan a sawi leh a. Pathian thu chuan “Tumah mi fel
tak reng an awm lo, pakhat mah an awm hauh lo” a ti
tawp mai a. Mi fel lo, fel nia inhre tlat te, misual, tha nia
inhre tlatte hian Lal Isua Krista an mamawhna an hre thei
ngai lo. Mi, an fel lohna sualnate hriattira Lal Isua Krista
khawngaihna leh ngaihdam-na chang tur a siam a, a lam an
lo hawi theihna tura an rawng bawl sak hi Isua Krista
khawvel a lo kal chhan a ni. Kohhrante hian he hna
pawimawh tak hi kan chhunzawm em?
-8-
I Johana 3:8c “Pathian fapa lo lan chhan ber chu
diabawla hnathawhte a tih boral theih nan a ni”. Mihring
thinlunga (keimah-ni-a) diabola hnathawh, dawt sawi chin
te, mi rel te, thikna te, itsikna te, hurna te, inngaihna te, zu
ruihna te, zu hmun hlimna te, duhamna te hi hneh a, tih
boral vek a nih theih nan Lal Isua khawvel-ah a lo kal a. I
nuna diabola hnathawh lo lang chhuak thin kha Lal Isua
thiltih theihnaa hnehin, tih boralin a awm tan tawh em?
Johana 10:10b-ah Lal Isuan a lo kal chhan a sawi leh a,
“Kei zawng nun an neih nan, tam taka an neih nan lo kal
ka ni” a ti a. Hei hi Thlarau lam nun hausa Lal Isua Krista
chauhin a pek theih nun tam tihna a ni. Krista zara nun tak
tak neitute chu he khawvel retheih, bawrhsawmna leh
thlemna tuifawnte pawhin a chimpil theih loh nun neitute
an ni. Tuifawn a san poh leh an kang sang mai thin. Itsik,
hmusit, elrelna leh en-dawngna karah pawh Krista avanga
nghet taka ding ngam te, dikna leh felna tan tlat ngam,
mahni hmasialna leh chapona te thlauhthlaa, mi hausa leh
thiltitheite chauh tih lawm tuma tlawn khu huam lova, mi
rethei leh chanhai zawkte chungah hmangaihna leh khaw-
ngaihna lantir te, Pathian malsawmna an dawn sum leh pai
in leh lo te, rawngbawl nana phal taka pe lettute hian nun
tam tak an neih chu a lo ni reng mai. Hetiang nun hi kan
neih thaih nan Lal Isua khawvel-ah a lo kal a ni.
A chunga Lal Isua Krista khawvel lo kal chhan kan han
tarlante hian eng chen nge i nunah awmzia a neih tawh le?
Kum engzat nge Krismas hi a nihna tak hre chiang lova i
lo hman liam tawh le? Isua Krista khawvel lo kal chhan hi
a taka i nunah a la thleng lo anih chuan kuminah hian, “Aw
Lalpa Isu lo kal rawh i tan hmun ka thinlungah a awm” i ti
thei dawn em?
A lo kal chhan tihlawh-tling tura Lal Isua Krista kan
tana a inpekna hi i ngaih-tuah chiang ang u. A van ropuina
zawng zawng hlip thlain, a lalthutthleng leh lallukhumte
-9-
rawn kalsanin, Lal ropui ber chu a thil-siamah lo changin
chhan-damna, chatuana nunna, a thlawnin min rawn pe a.
Tirhkoh Pawla’n “Kan Lalpa Isua Krista khaw-ngaihna
chu, a retheihna avanga in lo hausak theihna turin hausa
mah sela nangmahni avang ngeiin a lo retheih tak kha in
hre si a,” a tih ang khan. Hmun tlawm ber Bethlehem-ah
ran in chu belin khawvel chhandamtu chu a lo piang ta. He
kan tana a inpekna ropui tak avang hian nang leh kei hian
faka chawimawi lo thei kan ni dawn em ni? “A pianna
tlawm mahse ka chhandamtu a ni chawimawi nan hla i sa
ang” tih hi kan insawmna lo ni theuh rawh se. Amen.
(Krismas thuchah min ziah saktu hi BCM Hqrs. a
Ramchhung Director ni lai a ni a, Article tha tak min ziah
sak a, a chungah kan lawm hle. -Ed.)
……………………

Kristian Chhungkua:
A LA HMASA BERIN HUN HMAN ZEL NISE
- PS Lalhmingthangi,
BCM Office, Serkawn
“Keiniho hi Krista rawngbawltuah leh
Pathian thuruk enkawltuah miin min
ngai rawh se,” (I Korinth 4:1)
Nu pakhat chuan lung-ngai aw tak mai leh rilru na awm
tak mai hian, “Keini chhung chu... chhungkaw tawngtai
pawh kan hmang thei ve lo ve, han rawt ve mah ila, a thenin
an peih lova, a then an hman lova, a thenin an ning a.
Chhungkaw kima chawhlui kil pawh kan nei thei meuh lo chu
a ni e,” tiin a thiannu hnenah chuan a sawi a. A thiannu
chuan nitina chhungkaw tawngtai neih a harsatzia thu leh tih
hramna tel lo chuan tih theih loh tluk hial a nihzia a sawi ve
a.
- 10 -
Mizoram chhung leh pawnah pawh nise, Mizo tawh
reng reng chu tumah hi Kristian ni lo sakhaw bia kan awm
lova. Kan vai mai hian Kristian kan ni vek mai. A tha e.
Amaherawhchu, Krist-ian Isua Krista ringtu leh zuitu kan
intih mek lai hian mite’n engtin nge min hmuh a, engtin nge
min ngaih tih hi ngaihtuah leh chhut tham tak niin ka hria.
Lunglei Weekly News Paper pakhat ‘Sunday Tribune’-ah
chuan Lungleia hnamdang (Vai), hun eng emaw chen lo awm
tawh te’n Mizote min hmuh dan an rawn ziak a. Eng angin
nge Mizo Kristiante min hmuh dan an zawhna vai hovin an
chhanna tlangpuiah chuan, Kristiante sakhaw dang aia kan
danglam bik loh thu leh chutiang a nih avanga Kristian
sakhaw biak kher a tul an tih loh thua an chhan thu an rawn
ziak a ni.
Kristian nun hi chhung-kuaah a intan loh chuan Kristian
chhungkua, Kris-tian ram din a harsa thin. Josua’n, “Kei leh
ka chhungte erawh hi zawngin LALPA rawng ania kan bawl
dawn ni,” (Josua 24:15) a ti a. Engtin nge chhungkuain Lalpa
rawng kan bawl theih ang? i ti a ni mai thei. Ni e,
chhungkuaa member awm zawng zawngte hi kan vaiin
Missionary-in emaw Koh-hranah fulltime-in thawh vek theih
a ni lova. Thenkhat chu kan thiamnain a phak lova, thenkhat
chu kan kumin a tlin hek lo. Engtin nge ni ta ang? Vawi khat
chu kan fanu naupang ber chuan kum nga mi a nih laiin
hetiang hian rawtna a siam a. “Tlai tin chhungkaw
inkhawm/tawng-tai kan neih dawn apiangin Bibla la hmsa
bertu apiang-in hun hman zel nise” tiin. Kei chuan ngaih-
tuah chiang mang lo hian tha ka tih thu ka lo hrilh ta mai a.
Chutia a tih tuk (naktuk) atang chuan, “Khai le, Bible kha...”
kan han ti chu kan fanu chuan Bible chu a lo inchhawp diam
tawh chauh ni lovin, chhiar tur lam chuan a lo keu fel diam
tawh mai a lo ni a. Chutiang chuan chawlhkar khat dawn lai
mai chu kan fanu chuan chhungkaw tawngtai hun chu a
hmang ta mai a, a u te leh midang tan hun chan a theih ta
mang lova, kan tidanglam leh a, tlai tinin kan inchhawk leh ta
- 11 -
zawk a. Chutianga kan tih chuan kan phak tawk ang
zelin kan chhungkua chuan rawng kan bawlah kan ngai a,
nuam kan tiin kan hlim viau thin a ni. Heti chung pawh hian
‘Kristian Chhung-kua’ intih ngam a har chang a tam tho mai.
“Khatia i tih khan maw khatianga i tawng, awm khan Isua a
lawm ang em?” intih chang kan ngah em em thin.
Aw le, Kristian kan ni a, sakhaw dang leh hnam dang
zingah pawh kan inti Kristian viau thin. Tumah hian Kris-tian
kan nihna hi kan zahpui ka la hre lova. Zurui pakhat chu
motor kawng sirah a let der mai a, vai mistiri pakhat hian a
nuihzat lai chu a thiante chuan na an lo tihsak deuh a niang,
“Hnek sawk ta che” an han ti zui a. Zurui chuan, “E khai,
Kristian kan nih hi” a ti e, an ti. Aw le, Mizote chu Kristian
kan ni theuh mai. Keimahni chhungkua theuh in en ta ila, kan
intih Kristian viau lai leh mite’n nu tha, pa tha, nula tlangval
tha emaw mimala Kristian tha tak hmuha min hmuh lai hian
Kristian chhungkua hmuhin min hmu ang em? Keini nu leh
pate hian tisa leh khawvel thilah chuan kan fate kan um phak
tawh lo hle a. Hetiang hian thlarau lam nunah pawh kan fate
hi kan um phak lo ve em? Nge, kan rualin emaw kan
hnungah emaw kaltirin kan hruai zawk? “An nu leh pa an
that nen, he mite unau hi chu...” min ti nge, “An fate an fel
tehlul nen an nu leh pate hi a lawm!” tiin miin min sawi
zawk?
Tirhkoh Paula sawi ang hian mite’n Pathian thuruk
enkawltu-ah leh a rawng-bawltu-ah miin min ngai em?
Mahni chuan Pathian rawng-bawl nasa ve hlea kan inhriat lai
hian mite’n kan rawng-bawlna hi an hmu ang em? “He mite
chhungkua hi chu...” fak lo zawnga mite’n min sawi lai hian
keimahni lamah chuan kan vaiin Kristian kan ni vek si. Isua
Krista leh a hnathawh ringa, Pathian thu awih tute, a hnung
zuitute chu Antiokei khuaah khan ‘Kristian’ tih an lo ni ta a
nih kha. Awle, nangni chhungkua kha enge in an ve? Isua
ringa, Pathian thu in awih avang ngeia Kristian chhungkua
nge in nih, in lo pian chhuahnain a ken avanga Pathian
- 12 -
thupek pawh awih lem lo chunga Kristian ni ve hrim
hrim zawk? I fa khan chhungkaw aiawha tawngtai emaw a
duh loh tlat chuan eng ang Kristian nun nei nge a nih ang?
Tawngtai pawh duh lo leh thei lo fapa/fanu nei chung khan
‘Kristian Chhungkua’ intih reng chu a ngamawm ang em le?
Hun hman chak avanga Bible la hmasa ber nih vang leh
Pathian thu awih avanga KRISTIAN kan lo nih theuh theihna
turin Lalpa’n mal sawm rawh se.
…………………

Testimony Huang:

Testimony
- T.Kapbuangi, Pukpui
“I awmdan tur chu Lalpa chungah nghat la, Amah chu ring la,
ama’n a ti vek ang” Sam 37:5
Tunlai mi tam takte ti ti pakhat chu Aizawla tawngtai dam
thei ropuizia hi a ni a. TV-ah te kan lo en ve a, kal ve ka chak fo
thin na a, mahni a han tum ngawt ngam chi ka ni si lova,
Pathian ka rawn a, “Kal ve hi rem i ti a nih chuan ka pasal bulah
chiang takin i phal leh phal loh hrilh ang che,” ka ti a.
Kan pa chu ka rawn ta a, a ni chuan rem a ti lem lova, “A
kal zawng zawng pawh an dam chuang lova, tuna i awm danah
khan lungawi mai rawh,” a ti a. Lungawi vak lo chuan khumah
tawngtai tumin ka bawk zal a, ka tawngtai hma chuan ka Bible
chang tarlan hi keimahah chuan a lo ri ta mawlh mawlh mai a.
“A ni tak a lawm maw le, ka dam emaw dam lo emaw ka taksa
hi Lalpa tan ka pe tawh a, tul a tih chuan hetah pawh a tidam
thei a lawm,” tiin lungawina thleng hian min pe a, lungawi takin
ka kal ta lo mai a ni. Lalpa hian keini aiin kan thatna tur hi a hre
chiang zawk, kan thatna tur lo chuan kan chungah engmah a
thlen tir dawn lo a ni. Tunlai chu Lalpa-ah hian ka lungawi em
em ringawt mai, Lalpa ta ka ni tawh a, hahdam tak leh lungawi
- 13 -
takin ka awm thei a ni. Ka natna hi tawngtaina min neih
tam tirtu a ni a, hetianga ka awm chung pawha lungawi-na nun
min petu Lalpa hi ropui ber rawh se.
Unau duh tak, ringtute hi kan va han vannei em! Hahdamna,
lungawina te hi pawisa-a lei tur nise keini angte chuan lei
ngaihna a awm lo, lei ngai lova a peka min han pe ringawt te hi
a va hlu em! Mite min hmuh danah te chuan keini ang mi ang lo
ni mah ila, a mi khawngaihna leh hma-ngaihna te hi kan
chungah a lan chhuahtir fo mai te hi a hlu ber a ni.
Lal Davida chuan, “Ka manganin LALPA chu ka ko
thin a, ka Pathian ka au thin. Ani chuan a Biakin atang chuan ka
aw a hria a, a hmaa ka au thawm chu a bengah a lut ta a,” tiin a
sawi a. Heng a thu nungte hi kan chhiar a, kan harsatnaah pawh
thlamuang takin kan awm phah fo thin. “Hetiang hian awm lo
ila chu ka Lalpa hi ka hnaih awm si lova,” ka ti a, lawmthu sawi
chang ka nei fo mai. Tun hma te chuan lawmthu sawi chu hnai
lo tak a ni, thih hi ka chak reng mai a, nun a hahthlak bik khawp
mai. Sawi dawn chuan sawi tur a tam mai, harsatna kan neih
pawhin LALPA hi i hnaih zel ang u.
………………..

Awmdan Mawi
1. Biak ina kan inkhawmin kan thuamhnawte chu a tha emaw tha lo
emaw pawh ni sela, a fai tur a ni a. Kan neih tawk angte fel fai
taka kan enkawl hian Pathian kan zahna lantirna a ni a. Khawvela
miliante kan biak dawn pawhin thawmhnaw fai, kan neih that
angte kan inbel thin a ni a, lei leh van Lalber hmaah kan inlan a ni
tih i hria ang u.
2. Inkhawm laia chhuah hi thil mawi lo tak a ni a, chhuah loh hram
tum a tha khawp mai. Inkhawm kal dawn leh chhuah vah dawnin
in lamah zun ram thiar lawk thin a tha.
3. Kan tawngkam hmante hi fimkhur a tha hle. Mi zingah emaw
thiante zingah emaw pawh nise, zun chhuak te, daikal/ek chhuak
tih sawi te hi a mawi lova, chu ai chuan, “Bathroom-ah ka va kal
teh ang” emaw tih mai a mawi zawk.
4. Thian kawmna leh mahni inchhungahte “Ka lawm e” tih te,
“Khawngaih takin” tihte leh tawngkam mawi hman chin hi a
- 14 -
pawimawh hle. Upa te’n, “Tawngkam thain sial a man” an
ti a, hnam fing apiangte hi an hawihhawm niin a lang.
Chhungkuaah pawh tawngkam vin hmang lovin tawngkam mawi
leh zaidam taka inbiak chinte hian chhungkaw nun a tinuam thin.
5. Inhrilhruk chin hi awmdan mawi lo tak a ni. Awm
khawmnaah emaw, chhungkaw zingah emaw pawh nise, midang hriat
ve hlau ni awm taka inhrilhruk sur sur hi bula lo awm ve tan khan
ngaih a ti tha lo thei a. Chuvangin, chhungkuaah leh thenrual zingah
pawh nise inhrilhruk chin loh a tha.
……………………

Eirel:
1. Arsa siam dan (Chicken Mayonnaise)
(Tun tum chu Krismas laia arsa special deuha siam duh
tan kan han ziak a ni)
Mamawhte:
1. Ar pum khat
2. Zikhlum gm 200 (pava khat tling lo)
3. Carrot gm 150
4. Mayonnaise no 4 vel.
A siamdan:
1. Ar pum chhum la, a hmin hnuah a ti tha lai (a vun tel
lovin) sin te tein pawt sawm rawh.
2. Zikhlum sin te te-a chansawm leh carrot sin te te-a chan
nawi nen tha takin chawhpawlh la, chu mi hnuah
Mayonnaise nen ngun takin chawhpawlh ang che.
3. I chhawpna tur thlengah dah la, mawi takin chei ang che.
4. A chei nan letuce, tomato, carrot, fanghma, beetroot,
radish leh celery te a mawi duh hle.
5. Chi danga siam dan: Arsa chhum hi a ruh nen a joint-ah
thetin, Mayonnaise nen pawlh a, salad hnah leh zikhlum
leh carrot a sirah chei nan hman tur a ni.
- 15 -
MAYONNAISE SIAMDAN:
Mamawhte:
(1) Salad oil thirfian 10
(2) Artui pum khat
(3) Vinegar thirfian khat
(4) Chini, chi, mustard powder fiante chanve theuh
(5) Pepper fiante ¼
A siamdan: A vai hian chawhpawlh a, Mixie liquidiser-
ah minute khat her ang che. Mixie nei lo tan- Artui, chi,
chini, mustard powder leh pepper te ngun taka chawh
hmasak a, chutah salad oil leh vinegar chu a inchhawka
zawi zawia leih chhawka chawh zel tur a ni. Hun a duh
rei deuh na a, a tha ve tho a ni.

2. Krismas Cake
Mamawhte:
(1) Maida kg chanve
(2) Butter kg chanve
(3) Chini kg chanve
(4) Artui paruk
(5) Mixed spice fiante khat
(6) Nimbu kawr ¼
(7) Canded peel, Currant, Sultanas, Cashewnut, Kismis
gram 250 theuh.
A siamdan:
1. Maida, spice leh nimbu kawrte chawhpawlh la.
2. Butter leh chini chawhpawlhin nuai rawh.
3. Artui tlem tlemin (ngun taka i chawhpawlh hnuah)
Maida nen telh chhawk ang che.
4. Nut kan ziah ho zawng zawng khi telh la, nuai pawlh
rawh.
5. Cake, tin mawmah dah la, a lai chhung pawng lovin
kutin hai rual ang che.
- 16 -
o
6. Oven lum saah 300 F-ah ur tur a ni. Darkar
khat ur a ngai. A hmin leh hmin loh chu hmawlhtein a
laiah chhun la, i hmawlh chu a la hul loh chuan a la hmin
lo tihna a ni mai.
………………

Beauticare
1. Hmai phih dan: Hmai phih reng rengin uluk taka phih
tur a ni a, phuai deuha duh dan dana nuai mai lovin awmze
nei taka nuai tur a ni; chuti lo chuan hmai a chuarin a zur
hma bik. Hmai phih nana tui lum hma hian hmai a zur hma
a, tui vawt thianghlim hman a tha. Hmai phih dawnin tui
chuan hmai chu a theha theh huh phawt tur a ni, hei hian
blood circulation a siam tha. Hmai phihna face wash emaw
sahbawn emawin biang dinglam chu chho zawngin bek
lamah nuai liam phawt a, biang veilam pawh a chho zawng
thova bekah nuai chhoh tur a ni.
Hmai hi a hmelhem hma a, chuvangin kut tina hiah loh
tur a ni. Chal, a lai tak atanga hnar kawn chhuk, khabe
thleng hi ‘T’ zone an ti a, hmai mawm duhna lai a ni a,
tihfai uluk ngai lai a ni. Hmai phih zawhah a tawpa tuia
tleuh nan chauh chhuk zawnga phih tur a ni. Hmai phih
zawha towel a hru tawk tawk lovin deh hul tur a ni.
2. Complexion thatna: (1) Hunbi dik taka ei leh in
leh ei leh in tha inbuk tawk balanced diet. (2) Zanah mut
that. (3) Ni khatah tuisik no 10-12 vel in ziah a tha, hei hi
hriselna atan pawh a tha. Zing thawh ve leh tui no khat tal
in thin hian kawchhunga bawlhhlawh awm kha zunah a
tichhuak a, vun a tifai a, zun a tifim bawk. (4) Bawnghnute
in tam a tha. (5) Ni sa-ah awm tam lohva, ni eng dawn tam
tur a ni a, boruak thianghlim dawn tam a tha bawk. (6)
- 17 -
Exercise nitin darkar chanve vel tal lak a tha a, ke a
kal a tha hle. (7) Thil hnang leh thlum lutuk leh thil mawm
lutuk te ei tam loh a tha.

Hriselna Huang:
Hrisel nana thil tih theih
awlsamte
(Simple tips for maintaining
health)
Mihring taksa ruangam hi Pathian siam a nih avang hian a
khawl hi a ropui danglam bik em em mai a. Motor khawlte hi
zawng mihringte siam chawp a nih avangin a chhiat palh
pawhin siam that a har lo fo a ni. Heng mihring siam chawp
khawlte pawh hi enkawl fimkhur chuan a tlo bik em em a ni.
Kan taksa khawl chu, chutiang taka siamtu’n min siam a nih
avangin, a khawl hi a delicate viau laiin, tlo leh daih rei tur
taka siam a ni. Taksa khawl hi vawi khat din a nih tawh
chuan chhum lo chat lova thawk reng tura tih nun a ni a, a
thawk rim ta em em mai a ni. Ran leh mihring khawl siam
chawp ang mai ni lovin, mihring khawl chu amah vek in
enkawl chho thei tura ruahman a ni. Mahni theuhin, mahni
taksa khawl vawn hriselnaah mawh kan phur a ni tih i hre
reng ang u. A inenkawl dan tha awm mawlte i han ngaihtuah
tlang ang u.
Thawkna tha neih reng hi hriselna neih that nan a
pawimawh a ni. Taksa bung hrang hrang, a bikin thluakin
Oxygen a dawn that nan, thisenin a phur chho va, chuap
atangin a lo dawng thin a ni. Chuap na nei ho chuan thawk
harsatna leh oxygen tlakchhamna an nei thin a ni. Ka chhung
atangin chuap thlengin a hrisel tlang chuan thawk thatna a
awm a, chu chuan Oxygen supply a siam ta thin a ni. Hemi
veng him tur chuan kamchhung tih fai that a, hrawk thip awm
loh nan tuilum chi-al a kam thuah fo tur a ni. Tin, chuap
- 18 -
exercise neih that tur a ni. Zing thawh hma a, boruak
zang takah thawk lak vak vak a, vawi 10-20 nitin tih a tha.
hei hian chuap fan theihna a siam tha reng a ni. Chuap na
Pneumonia leh TB vei tawh tan chuan tih uar zual tur a ni.
Lehkhazial zuk hian chuap leh thawkna dawt a ti bal duh em
em a ni. Meizial zuk loh hi a tha ber a ni.
Lung (Heart) hi thisen sem kual tu tur a nih avangin
chawl miah lova hna thawk reng tu a ni a. Chuvangin,
chhawr hah lutuk fo hi a tha lo a ni. Infiammi tan pawh
darkar khat aia tam hah taka a inkhelhpui reng chuan,
lungphu a rang lutuk thei a, harsatna lian a thlen thin. Ritphur
chunga chho kan kal pawhin a khat tawkin hah chawlh a,
lungphu, marphu rang/chak lutuk kan hahchawlh tir tur a i.
Tin, thau (fat) ei nasat hian thauin lung a tuam a, a fan thatna
a titlem a, lung chak lohna a siam thei.
Chaw eina kawng hi, supply dawnna a nih avangin a dam
that a tul reng a. Chawdawt leh pumpui hi a thawk rim em
em mai a. Kuhva leh hmawmsawm kan ei nasat lutuk hi
chuan kan chhawr hah nasa lehzual a. Pumpui nate hi a tam
em em a ni. A hah lutuk loh nan chhawr rim loh deuh a tha a.
Sarep fip lutuk leh thil sak leh thak ei nasat hian pumpui a tih
hah leh zual thin a ni. Pumpui ruaka rei lutuk dah hi a tha lo
fo a ni. Tin, chawpai tawih that nan Vitamin leh Enzyme tel
chi ang hi ei tel ve fo a tha. Ek that theih nan thlai hnah hring
leh tui tam tawk ei leh in fo tur a ni. Ei leh in thianghlim a
tul.
Zun kawng lam hi a that reng a tul a. Taksa in thil tha lo
tawhte a paih chhuahna a ni a, engtik lai pawh hian taksa
atana tha tawh lo paih chhuah tur a awm reng a ni. Chumi
paih chhuahna tur a that tawk loh chuan harsatna a thlen fo
thin a ni. Tui tam tawk in hian taksaa thil tha lo awmte a
chhuahpui thin a, zun kawng a tithianghlim thei a ni.
Hriatna thazam leh tihrawlte an that reng nan chuan
physical exercise neih that hi a tul a ni. TV-ah te kan hmuh
ang exercise te hi a tha em em a. Yoga an tih angte hi tangkai
- 19 -
tak a ni. Heng ang kher a kan ti thei lo a nih pawhin
exercise lak dan awlsam apiang hi tih fo tur a ni.
(Source: Hriselna Magazine)
………..

Engvangin nge?
Engvangin nge ‘Mizo Damdawi’ hi a tangkai? Eng atan te
nge an hman thin?
= Mizo damdawi hi chi hrang hrang a awm a, chung zinga
thenkhatte chu an hmanna nen lo sawi ila.
TANGSEH:
1. Chakai hel chhut sawm, tangseh bawl durha hnawihin a
dam thuai mai a ni.
2. Saisiak hnah chhum tuia bualin, densawm tui pawh a tha.
3. Tuilum chi-al a inbualtir tur.
4. Tling hnah chhum tuia inbualtir tur.
THI NGAH LUTUK TIHTLEMNA:
1. Zawngtah kung pil leh a rah ei a, a rah leh a pil densawm tui
chu puma hnawih bawkin a tha.
THI PUT REH THEI LO:
1. Savawm mit tlem ei tir a, ei tam luat chuan thi put a zual leh
thung a, chinna a ni bawk si.
2. Sarzuk zung pil chhum tui in tir.
3. Ralsamkuai zung pil chhum tui in tir.
4. Badam hel ei teuh mai tur.
TAI BAWL / TAI CHAT (PIPE)
1. Sekhupthur ei tir.
2. Tuilum chi-al a, tai chu sil tur.
3. Sanghal (Nghalchang) paw rimchhe tak sa eitir tur.
TUR EI:
1. Tur engemaw lo ei palh chuan vaimim char emaw, a no
(hring) emaw kang lova densawma ei teuh mai tur a ni.
2. Thangnangpui (Thangnang suak) ei a, a turin mi a tihnat
chuan, belpuithu te, dangpuithu te, tuia hmeh sawmin ei
deuh teuh mai sela a tha.
- 20 -
3. Mahni ek ei hman chuan an dam ngei ngei.
THILVILH:
1. Chingal tlem in mai tur.
THISUK:
1. Mei zuktir emaw, meikhu ur tir emaw a tha.

Household Tips
1. Aluminium foil hi chhungtin tan a tangkai em em a.
Rei tak dahin a chhe chuang lova, chawhmeh chhumna
atan leh dahthat tur tuamna atan te a tha a. Chawhmeh
hem hmin dawnin bel phah atan a tha hle bawk.
2. Fridge tihfai nan hian tuiluma soda bicaeb fiante khat
telh a hruk a tha.
3. Fridge-a kurtai i dah dawnin lehkha emaw hnahin
emaw tuam la, dah rawh. Kurtai nem pawh a lo rei
hnuah a ro leh thei, polythene a dah erawh chuan a nem
tual tual thin. Bur phui lutukah emaw polythene bag-ah
emaw kurtai dahin a rei hnuah a nem tulh tulh a,
chuvangin Fridge-a dah kher loh pawhin lehkha emaw
hnah emaw a fun a tha.
4. Chawhmeh engpawh chhum dawn la, i chhumna tur tui
chu chhuang so hmasa la, i chhum tur chu tuiso-ah
chuan thlak ang che. Hetianga tih hian chakna a ti tam
a, a tui zawk bawk.
5. Krismas Cake i ur dawn chuan i cake chawh kha a
zatve emaw la hrang la, coffee fiante khat telhin chawk
la, a urna tur belah a pangngai i dah hran leh coffee
telhna hi a inchhawkin chhung lut la, tichuan a lo tial
eng a, a uk khan a pawlh mawi bakah a ti tui ve a ni.
- 21 -
6. Cake i neih tam deuh a, a ro mai i hlauh chuan bur
phui takah dah la, chutah chuan apple zai phel dah tel
ang che. Apple hian a vawng hnawng thei a ni.
7. In zawhte thutthleng cushion-ah leh puanthuahah a
mut thin chuan a hnuaiah kawpur (camphoe) ball 2 emaw
3 emaw dah la, a mu duh tawh lo mai ang.

Missionary Huang:

KA TLINNA LALPA
- T.Lalbiakmuani (Senteii)
Evangelist Teacher, Tuichawng
“Ani chu Pathian hnen ata kan tan finnaah siam a ni, felnaah
te, thianghlimnaah te, tlannaah te nen.” I Korinth 1:30
He thu ziak chhiartu zawng zawngte kan tlin loh leh fel lohna
haidera khawngaih rawngbawla min thlangtu Pathian hmingin
chibai ka buk a che u. Nang pawh Lalpa hnung zuia a rawng i
bawlna kawngah hian tling lo inti-a induhkhawp loh chang, zam
chang i ngah ve ang ti raw?
Kei pawh hi ka kal thui telh telh a, nitin hian ka Lalpa tana ka
thathnem loh zia, ka tlin loh zia, ka lo qualified loh zia hi ka hmu
chhuak chiang telh telh a ni. Missionary-a ka chhuah ve hma nunte
chu ka sawi tam hman lo ang a. Pathian hnenah hun puma a
rawngbawl turin ka inhlan a, “Lalpa, thlarau bote i hnena hruai
turin i lawm tlak i pawm tlak rawngbawltu tha ni turin min siam
rawh,” tiin ka tawngtai thin a. Lalpa’n ramthim veinain ka
thinlungah min tur ut ut a, Mission Field-a kal chhuah chaknain ka
khat a, rawngbawl dan tur vision/dream tam tak ka nei a, ka phur
em em a, keimah pawh ka fit-in tha dawn hlein ka inhria a.
Mahse, ka tum ang leh rin ang a lo ni hauh lo. Thlarau
Thianghlim thuamna, Thlarau Thianghlim tanpuina, Pathian
khawngaih thiltih theihna tel lo chuan ‘Engmah lo’ ka nihzia ka
hmu chhuak chiang hle. Tisa leh thlarauvah tling lo leh fel lo
intihna, mahni insitna leh induh khawp loh lutuk avanga ka tah
chang a tam ta hle. Keimaha Pathian ram nena inlaichinna nei lo
thil tam tak awmte hian min tibuai em em thin a ni. Tih theih ka
- 22 -
neih loh em avang leh ka tlin loh em avangin, “Lalpa,
nangmah lo chu....” ka ti vawng vawng thin a ni. Amah ring lo thei
lo leh amaha innghat lo thei loin min siam thin a ni.
Ka Lalpa hian mi chapo, mi luhlul, mi thinchhia, mi
hmanhmawh, thinlung bawlh-hlawh ka nih zia hi a hre chiang a,
amah ka hnaih theih nan chak lovin min siam thin a, thinlung taka
amah ka hriat chian theihna turin tah tlawk tlawkna ruamah te min
dah a, amah chauh lo chu tisa leh thlarauah chuan dang reng reng
ka neih lohna turin ka thuthmun rem tlang sang zawng zawng min
pheh chim sak a, tlawm lo thei lovin min siam a, a remruat
ngaichanga ka kal thiam theihna turin mahni rilrua awm ang te
pawh ti hlei thei lovin hrisel lohna te min pe a, ka mihring theihna
hi chu a phetthla hmiah hmiah mai a ni. Thiltih theihna nena nung
taka Chanchin Tha hril tur hian keimahah chakna leh theihna, ei tur
reng reng a awm loh zia hi ka hre chiang telh telh a ni. Heng
zawng zawngah hia Lalpa’n a rinawmzia min hmuhtir leh thin.
Krista Isua chauh hi ka tlinna, ka felna, ka finna, ka thianghlimna a
ni. Amah chauh lo hi chu innghahna, chhuan tur, beisei ka nei lo.
BKHP member-te pawh hmeichhe chak lo, mawl te te kan ni.
Tling lo intihna leh insitna hmangte pawh hian setana’n min beiin
min tizam thei a ni. Krista chauh hi chhuang ila, zam lovin
beidawng lovin i kal zel ang u. Kan tlinna chu Lalpa-ah, a
khawngaihnaah a ni. Thil awm lote nen lam pawha thlanga hmang
thintu chuan amah hi kan duh phawt chuan min hmang zel ang.
Ka ngaihsan em em te, Krista zara ka nute ho- Nu Singi, Nu
Hmingteii, Nu Chhungteii, Nu Parteii leh midangte pawh hi han en
ila, fing bik, hausa bik, fel bik, chak bik, thil tithei bik, hmeltha
bik, tling bik an ni chuang lo. An tlinna chu Lalpa a ni, a
khawngaihnaah a ni.
Thiamna, finna, hausakna, chhungkaw dinhmun hmel leh
pianphung, nunphung te leh khawvel tehna atanga teh tur ni ta sela,
keini unau hi chu Pathian rawngbawl tur hian kan tling dawn lo
chiang tiraw, Maruat? (Maruati of Pana, Assam Bengal). Lalpa
chauh hi kan tlinna awmchhun a ni. A khawngaih rawngbawl hna
kan thawh ve a phal avang hian Lalpa chu fakin awm rawh se.
Pathianin a fa ni turin min kova, min thlang a, min chhandam a
ni mai lova, a khawngaih rawngbawl hna atan min thlang ve a, a
chhan ber pawh koh awm leh thlan awm zingah ka tel vang emaw,
thiltih that ka neih vang emaw a ni lova, la titha tur, atana la
- 23 -
tangkai hle tur ka nih vang emaw, eng dang vang emaw mah
a ni lo, Pathian chuan a ‘Khawngaihna’ avang ngawtin min thlang
a ni.
Ka tlinna Lalpa, ka lawm e, harsa fo mahse min hruai la,
ka kal zel ang.
………………………..

Report:
1. CHHAWMDAWLNA IN REPORT TLANGPUI
1. Enkawl lai neih dan: Mipa- 27, Hmeichhia- 9, Total- 36
2. Thawktu dinhmun: Mipa- 7, Hmeichhia- 8, Total- 15
3. Hma thar thenkhatte:
** PHE (Sewerage & Sanitation Wing) te’n ‘Community
Toilet Complex’ siamna tur Rs. 160,000/- min pek hmangin,
Biakin bulah inthiarna hmun changtlung leh tha tak siam
mek a ni a.
** Carpentry training-na tur pawh kan peihfel thawkhat
tawh a. Kumthar lamah tan hman tura beisei a ni.
** Naupang zual te, an lehkha zir khaihlak lova an chhuah
huna zirna an chhunzawm leh theih nan, an zirlai hmabak
theuhte zirtir a tulin hriat a ni a. Bul kan han tan ve tawp a.
Nl Maengi, Counsellor-in a zirtir thin a. Thutthleng leh
dawhkan mumal pawh kan la nei chiah lova. Zirlaibu SSA
Lunglei-in an neih ang ang min pe a. Tunah hian naupang 5
(kum 13-15 inkar), Cl - I-VII zirlai an awm mek.
4. Tawngtaina atan pawimawhte:
** Tunlaiin ruihhlo a hluar leh tawh em em a, lo ti thin sim
tawha ngaih ti thar leh an tam bakah, la ti ngai lo ti thar an
tam hle bawk a. CDI pawh kan khat deuh reng a, ruihhlo lo
hluar leh ta hi kan tuar chho leh tan mek a, mi tinte kan
theihna zawn leh tangkaina zawn theuhah tan kan lak a tul
tak zet a ni.
** Krismas boruak a lo thleng leh ta a, enkawl laite-ah
pawn lam hipna a nasa hle dawn a, tawngtaipui kan
mamawh hle mai. Tin, ruihhlo bawiha lo tang thin, damna
kawng zawh mekte pawh, heng hunah hian an tan
- 24 -
thlemna/fiahna tam tak an tawk leh dawn a, nghet taka
an din theih nan i tawngtai sak thin ang u.
** Thawktute, tisa leh thlaraua chakna thar kan neih zel
theih nan tawngtaipui kan mamawh reng a ni.
** Krismas leh Kumthar lo thleng tur atan thawktute leh
enkawl laite pawh rilru a inbuatsaih chho ve mek a. He
hunpui chhung hian he lai hmun khawhar taka awmte hi
tawngtainain min han hre reng dawn nia.

BKHP member zawng zawng & Kohhran ho zawng zawngte,


CDI thawktu & enkawl laite’n Krismas & Kumthar chibai kan
buk a che u.
…………..

2. THENZAWL PASTOR BIAL BKHP INKHAWMPUI


ROREL VAWI 13-NA REPORT
- H.Lalthanmawii, Secretary
Thenzawl Pastor Bial BKHP
A hmun : Govt. Middle School, Ramlaitui
A hun : 2nd October, 2009
Rorel Palai zat : 37
Thurel tlangpuite:
1. Bialin Missionary chawm chhunzawm nise, thla tin Rs.
1,500/- in chawm nise.
2. Missionary-te pualin Loisi chanchinbu 15 lak nise.
3. Pastor Quarter-ah Water Filter, Rizai leh a case leh Purdah
lei nise, Rs. 3,000/- hemi leina atan hian dah a ni.
4. Kum 2012 MBKHP Inkhawmpui kalna turin Rs. 5,000/-
target siam a ni.
5. Missionary-te puala tawngtai neih nise.
6. Bible ralchhan Exodus bu atanga neih rel a ni.
7. Aizawla BCM ram leina tanpui nan Rs. 3,000/- target siam
a ni.
8. Phar pualin Unit tin vawi khat Fehchhuah nise.
9. BCO pualin Unit tinte vawi khat Fehchhuah rel a ni.
10. Kum 2009-2010 Budget Rs. 35,500/- a ni.
- 25 -
11. Kum 2009-2011 atana Bial hruaitu thlan tharte-
President - Lalnuntluangi, BBC
Vice President - Laithangpuii, Thenzawl
Secretary - R.Laldikthangi, BBC
Asst. Secretary - RL Zosangpuii, Ramlaitui
Treasurer - C.Lalthlamuani, BBC
Fin. Secretary - C.Lalthansangi, Sekhum
Sr. Adviser - Upa V.Thasiama, Thenzawl
……………………..

Kros Nunna Chu


- Thangpuii,
Electric BKHP Member
Revival Team Member
“Mi zawng zawng thih aiin mi pakhat a thi a, chuvangin mi
zawng zawng chu an thi a ni. Tin, a nungte chu an mahni tan
an nun tawh lohva, an thih aia thia tho leh atan an nun tawh
zawkna turin a ni, mi zawng zawng thih aiin a thih ni” (II
Kor 5:14-15). “Krista hnenah khenbehin ka awm ta,
nimahsela ka nung a ni. Keimah erawh chu ka ni tawh lo,
Krista chu keimahah a nung zawk a ni. Tin, tunah tisa a ka
nung hi rinnaa nung ka ni.” (Gal 2:20).
Kros thuchah nunna chu engtia kal zel tur nge tih heng
Bible thuin min zirtir atang hian i lo chhut teh ang.
Chhandamna thu hi mi tam takte’n kan duhin kan tuipui hle
a, mahse kan nunna a kal zui zel dan turah erawh chuan mi
tam berte’n harsatna kan nei thin. Kan Pathian thuin in hrilh
angin Krista kan aiawha a thihnaah chuan keini aiawh saka te
pawh kan thi tel ve nghal vek tih min zirtir a. Kan nihna
hmasa kha a thihnain a titawp a, chu thihnaah chuan ama
nunnain kan lo nung ta a. Piantharna min kawhhmuh dan
pawh a ni reng a. Kan lo pianthar hian Krista chu kan nunna
a lo nih tak avangin thil engkim chu a thar a lo ni zo ta vek
mai tih pawh min hrilh tel nghal a ni, mahse chutah chuan a
tawp mai lova tin, a nungte chu anmahni tan an nun tawh
- 26 -
lohva an thih aia thia tho leh atan chuan an nun tawh
zawkna turin a ni mi zawng zawng thih aiin a thih ni, tih min
hrilh hian kan nunna chu Pathian ta a nihzia leh Pathian tan a
nihzia chu a tilang chiang nghal a ni.
Kros thutak inpuan chhuahnain Pathian lam chauhva kan
nunna min hrilh hian Krista kan zuina tur kawngah
mamawhna a nei nghal a ni. Kros thiltihtheihna chuan mahni
tana kan nun thinna lakah hian min tihrang a, mi dangte tan
chauhva nunna chu min kawhhmuh nghal a, chu chu Krista
nun zia a nih tlat vang a ni. Hemi Kros nunna hre chiang lova
Pathian tana a hrana nun leh thiltih tumtute chuan theih tawp
han chhuah thin mah sela, mahni (self) kha a nun chhung
chuan an rawng-bawlna leh thiltih pawh an mahni lamah an
hui leh vek thin, mahni lam nung chunga rawngbawltute hian
ti mai maiin an ti bik lova, tih tak zet leh a urhsun thei ang
berin rawngbawlna pawh an nei a, an rawng-bawlna pawh
Pa-thianin mal a sawm lovang tih hlauvin mittui tam tak tla
chungin an tawngtai thin, an inpekna leh an theih tawp
chhuahna pawh a zahawm hle. Mahse, hetianga an nun lai
ngei pawh hian an nunna thuhrukah chuan lungngaih rukna
an nei tlat thin. Hetiang mite an han chet tak taknaah chuan
Krista aiin an mahni lam a langsar ziah thin, an
rawngbawlnain an beisei anga hnuhma a neih loh phei chuan
thinurna leh midangte mawhchhiatnaah an tlak duh hle a ni. I
nun chet chhuah dan chu nangma lam thahnem ngaihna nge
ni a, Krista nunna nangmaha awm chuan Pathian duh zawng
lamah che thei lovin a siam che?
Kros nunna danin min kaihhruainaah erawh hi chuan
midang chu sawi loh mahni pawh inhre chang lova midangte
tana nunna hlanna chu Krista nunzia keimahnia Thlarau
Thianghlim zirtir dan chu a ni. Mite’n lo duh lovin lo haw
mah sela, chung mite chuan Krista an lo hriat theihna turin
Pathian hnenah chuan a nunna leihbuain a tawngtai thin.
Amah nghaktu apiangte hnenah chuan amaha Krista nunna
awm chu leih-buakin a awm thin.
- 27 -
“Aw, a mi thianghlimte u, Lalpa chu tih rawh u,
Amah tihtute tan chuan tlak-chhamna reng reng a awm si lo,
Sakeibaknei vanglaite chu an tlachhamin an ril a tam thin a,
Lalpa zawngtute erawh chuan thil tha reng reng an tlachham
lovang.” Sam 34:9-10. He thu puangtu Pathian chu vawiin
thlengin a la nung reng a, a la pangngai reng a, a thutiam
pawh a la sut chuang lo.
Chhiartu zawng zawngte tan Lalpa’n malsawm rawh
se.
…………..

Ringtu nun tih hram hram nun


- VL Pekkima Nu
Sazaikawn
“Thih thlengin rinawmin lo awm rawh, tichuan Nunna
Lallukhum ka pe ang che” (Thupuan 2:10).
“Ngai teh, ka lo kal thuai dawn e, mi tin an thiltih ang
zela pek turin ka lawman ka hnenah a awm” (Thupuan
22:12)
Aw le, BKHP te’na chanchinbu kan neih LOISI hi ka lo
chhiar ve thin a, mite’n Pathian pawlna an chan (Testimony)
han chhiar te hi a hlawkthlak ka ti em em a ni. A enkawltu
leh he chanchinbu hi Pathianin malsawm zel rawh se.
Hun rei tawh tak atang khan ka rilruah thil tam tak a
awm a, han ziah ve hi ka chak viau thin a, amaherawhchu
mahni insitna a lian duh hle mai a, ziak lovin ka awm leh thin
a. Mahse, ka rilruah a awm reng avangin ka han ziak ve ta a
ni a, mi pakhat talin hlawkna kan hmuh ngei theih nan
Pathianin mal min sawm rawh se tih hi ka tawngtaina a ni.
He khawvel thil hrang hrangah pawh (a bikin infiam
mite) lawmman chang tur chuan theih tawpin thih thain an
tang thin a. Tin, zirlaite pawhin thahnem ngai taka an zirlai
an zir loh chuan hlawhtlinna an hmu thei lo a ni. An tih hram
hram erawh chuan hlawhtlinna an hmu a, an mahni pawh an
- 28 -
hlimin an lawm em em thin a ni. Chutiang bawkin keini
ring-tute pawh hi Lalpa rawng kan bawlnaah hian tih hram
hram a ngai a ni. Programme a nih avanga kan kal ngai pat
pata kan kal ringawt chuan hlawk-na pawh kan hmu thei
lova, midang tan pawh malsawm-na a thleng thei lo a ni.
Amaherawhchu, Pathian pawlna tak tak nei chunga kan tih
chuan mite paw’n hlawkna an hmu thin a ni.
Pathian pawlna chang tur chuan engnge kan tih tur le?
Mihring tak pawha kan tih hram hram (tawngtai, inkhawm, a
hming faka zai) chuan Thlarau Thianghlim pawlna kan chang
thin a ni. Kan nun a lo chauva, a lo rova, Thlarau Thianghlim
pawlna tak tak chakna pawh nei lova, zawi taka kan awm
ngawt mai chuan Pathian Thlarau Thianghlim hian min pawl
thei lo a ni. Kan nun a chau, a ro a ni tih kan hriat chuan
thinlung takin Thlarau Thianghlim pawlna chan tumin amah i
pawl ang u. Pathian Thlarau Thianghlim-in min pawl chuan a
nuam kan tiin kan nun chhungril zawng zawng a hlim thin a,
mite pawhin keimahni atang-in hlawkna an hmu thin.
Kan kal ngai renga kan kal chuan rinawm taka awmte
tana lawmman a buatsaih Nunna Lallukhum hi kan khum ve
lovang tih a hlauh-awm a ni. Mi tin kan thiltih/inpek ang
zelin lawmman kan hmu dawn si a.
Thinlung taka Lalpa pawl thinte hnenah a inpuang
chhuak thin a ni. Kan Pathian hi engtik lai pawha biak pawh
theih a ni a, tunlai Cell phone anga Network nei ve lo a ni lo,
a be tute apiang tan biak pawh theih reng a ni tih i hre reng
ang u.
‘Lalpa’n kan za atan mal min sawm sak theuh rawh se’.
BKHP member-te Lalpa tan i inpe thar zel ang u.

MBKHP ROREL VAWI 60-NA


A HMUN : BCM RAHSIVENG BIAK IN, LUNGLEI
A HUN: NI 28 JANUARY 2010 (Thu) 9:30AM
- 29 -
Mizoram Leh Tawngtaina
- PL Lianmawia,
Chawngte.
Khawvela ram zau ropui leh hausa USA (America) chu ram
dangte aia danglamna a nei a, chu chu kum tin ni khat ram pum
huapa Tawngtaina ni National Day of Prayer an neih thin hi a
ni. Sawrkar dangte tan el phak rual loh khawpa ram ropui a
nihna chhan pawh tawngtaina ngai pawimawh hnam leh ram leh
an ram rorelnaa an dan pui pawh Bible kuah reng chunga
ruahmanna siam sawrkar an nih avang leh Missionary tir
chhuak tam an nih tlat avangin manganna leh harsatna an tawh
pawha van Pathian hnena tanpuina an dil thin avangin vawiin ni
thlengin chung lam atanga chhanna hmutute an ni zel a ni.
Hriat theih chinah ram pum huapa tawngtaina an neih
hmasakna ber chu 1755-ah Pathian hruainaa sawrkar tha Pathian
tih mi an neih theih nan an dil a. 1860-1861 March 3, 1963 leh
an President Abraham Lincoln-a chuan chaw nghei tawngtai
rualna Dan a signed nghe nghe a ni. Heta tang hian mihringin
hmuhsitna leh inenhnuaia sal chhuahna a lo awm tawh nghe
nghe a ni.
Kan Mizoramah ngei pawh hian sal kan tih hi awm lo
mahse mihring hi hnuai-chhiahna te, inen sanna leh
intihduhdahna te, hnam leh hnam inthliar hranna te thinlungah
setana’n kan rilru-ah a lo tuh nghet em em tawh a. Hei tak hi a
bo theih nan chung thil tha lo Lalpa huat zawngte chu a bo theih
nan kan Kohhran pawl hrang hrangte leh kan sawrkar rorel
pawlte hian tawngtaina ni bik bithliah sela, tih takzeta
inngaitlawmin dil ila chu kan ram hi chhiatna lakah Lalpa’n a
humhim ngei ka beisei tlat a, Davida khawpui chu kan luah ve
ngei thei dawn a, dam lo kha a lo dam ang a, he khawvel chhe
mekah hian Lalpa lawm tlak a nih ngei a beiseiawm a ni. Song
of the week-ah pawh tihdama kan awm leh dan tur hlain
puanchhuah a ni nghe nghe a sin. Dam lo lai a tam lutuk ta. Kan
lungmuanna te hi han ngaihtuah chet chet mah teh u, sum leh
pai, in leh lo, ei leh barah muanna kan lo nei a lo ni a, thlarau
lam ngaih-tuahna reng reng kan nei lo fo thin. Lalpa lo kal a
- 30 -
hnai ta, khawvel thil thlengah a hriat a lawm. I inpeih em?
Lalpa rorelna ni a hnai ta. Mahni duh ang anga nung kan tam ta
lutuk e. Khawvel thil maia hun kan hman ral hi rorelnaa thiam
loh min chantirtu tur a lo ni palh hlauh ang tih i hria ang u.
Heti hian ka ngaihtuah fo thin- Khum tha tak, nalh tak, man
tam takah mu ila, muhil thei lo leh hrisel lovin awm si ila a
nuam dawn lova, muthilh theihna leh hriselna chu tu min pek
nge ni? I ngaihtuah teh ang u. Min siamtu chuan a duh duhin
min sawisa thei a, nun kan thiam lohva kan fimkhur loh vaih
chuan kan ram hi a chhe dawn, mihring a chhunga chengte hian
hremna kan tawk dawn a ni. Kan ram pawh a dam hlei lawng e.
Chuvangin, kawng chu dap a ngai a ni; tih mai mai chu a duh
lo. Pawl hrang hrang, inkaihhruaina dan hrang hrang ram te
takteah a tam ta. Tute ber hian nge Lalram chu luah ang le?
Zawhna pawi-mawh tak a ni.
Tih tak taka Lalpa hi kan auh chuan dam lo chu a dam ngei
ang. Tunah hian kan vannei a sin, mi ram te’n chhiatna an tawh
laiin chhiatna lutuk kan ramah a la thleng lo, mahni inchhung-
khur theuh te en ila Lalpa rawn chungin a dik lo laite siamtha
ila, mahni ngaihdan maia kal lovin Pathian thu anga nung zelin
kan hun hi hmang ila; tichuan tihdamin, damsa diamin LALPA
chu kan tawk ang. Tih mai mai dan anga khawsa lovin LALPA
dan angin nung ila kan ram hi a dam dawn a ni. In leh lo tha leh
ropui lirthei chi tinrengte hi he leia mi mai a ni a, chungah te
chuan kan rilru nghet lutuk lo ila kan thlarau chawlhna tur
mawlh kha i ngaihtuah tawh zawk ila, kan dam dawn a lo ni.
Hun hi a danglam ta tih kan hre theuh mai, kumin ruah
tui tlak dan te hi Favang ruah a tam em em mai a. Tin, lo neitute
buh leh balte pawh sain a ei ral sak nasa hle mai. Heng buh
eitute hi khawi atanga lo lang nge an nih tih tein min ngaihtuah
tir thin. Kan nun a dik loh avanga phuba lakna em ni ang? Sum
leh pai ringawt leh khawvel thil ringawt kan ngaihtuah avanga
chhiatna kawng kan zawhna atangin i kir thuai thuai teh ang u.
Nichina ka sawi tak ang khan kan Kohhrante leh kan sawrkarte
pawh hian tawngtaina hi a ni bik ruat sela kan ram sawrkar lu
berin a hming ziak hnan sela, Kohhran hrang hrangah leh NGO-
ah te thehdarh sela, chhiatna lakah tawngtaia kan dil chuan
- 31 -
humhimin kan awm ngei ka ring tlat a ni. Rinnain thil a tih
theih ziate chu Bible-ah kan hmu a lawm. Sipai za hotuin “Thu
chauh sawi la ka bawih a dam ang” a ti. Elija’n ruah sur tura a
dila, ruah a rawn surte pawh Bible ami tho a ni. Orissa-a phuba
a lak dan te, Sai rualin Kristian in a hriat dan te, Hindu in a hriat
riau bik dan te. Pathian hi kan duh duhin kan biain a rawng kan
bawl a, ama duh angin kan awm bawk si lo. A! mihring tak
pawhin han ngaihtuah ila, thil tha chu a ni lo a lawm. Kohhran
sum tichingpen tute kan lo awm leh nghal. Heng laiah te pawh
kan awm. A! kei a chang chuan Kohhran an tih hi a ho te riauin
ka hre thin. Chhungril lam kha leh hle si a, pawn lam tha vur a
ni tlat. Dam duh si dam thei si lo; dan ang tleng tleng a tam ta
lutuk; dam thei lo nun a hluar ta lutuk a, ngaihtuah chet chet
chuan kan dam chuang hlei lawng e, te a tih theih a ni. Mahse
dam kan duh si chuan inngaitlawma tawngtaiin AMAH kan
zawn chuan kan dam mai dawn a. Lal Isua he leia a khawsak lai
pawh khan tih tak taka amah pantute chiahin damna thlarau
pian-tharna an chang a sin! Lalpa’n malsawmin keini lang ila,
AMAH tlatlum se.
…………
NANGNI LEH KEINI
1. MBKHP Rorel: January 28, 2010 hian MBKHP rorel vawi 60-na
chu Rahsiveng Baptist Kohhran Biak Inah neih a ni dawn a. Unit
aiawh 1 leh Bial aiawh 2 rorel palai lo kal turin kan inhriattir a.
Rorel hun hi zing dar 9:30am-ah tan tur a ni ang.
2. Hengahte hian MBKHP hruaitute an zinchhuah: Loisi pual
campaign Tlabung Pastor Bial-ah 29-30/Oct/09 khan neih a ni a,
nilenga hun hman a ni. Member an kal tha hle. Pi B.Singpari
Organiser, MBKHP leh Pi H.Lalkimi te an kal.
Phuaibuang Pastor Bial BKHP Seminar programme-in
Chiahpui-ah Upa C.Remmawii President, MBKHP leh Pi
Lalmalsawmi Sailo an kal a. NE Tlangnuam & Khawlian-ah Pi
K.Zopari leh Pi K.Liankimi te an kal a. Phuaibuang-ah Rbt Nl
K.Zapari leh Pi Lianhmingthangi-te MBKHP atangin an kal.
3. ADI nu-ho lo kal: Arunachal ‘E’ Field atangin Adi nuho mi 12
leh BCM Missionary Pu Pachhunga-te MBKHP kalphung zir
turin ni 19-22/Sept/2009 khan an lo kal a. Rahsiveng Kohhrante’n
- 32 -
zo takin an lo thleng a. Venglai Unit, Bazar Unit, venghlun
Unit, Zohnuai Unit, Rahsiveng Unit leh MBKHP te’n chaw an
eipui theuh va. Thilpek an hlan theuh bawk. Tin, Rahsiveng
Kohhran-ah inkhawmpuina neih a ni a, Rs. 10,000/- an hlan
bawk. An haw lam Aizawl City BKHP Co-ordination Committee
te’n an lo buaipui a. Adi nuho lo buaipuitu zawng zawngte
chungah MBKHP chuan lawmthu a sawi a. An beisei angin
MBKHP kalphung ni 2 chhung zirpui an ni.
4. MBKHP-te DIMAPUR-AH: Dec. 11-13/2009 hian India Baptist
Women’s Union Golden Jubilee lawmna Dimapur (Nagaland)-ah
neih a ni dawn a. MBKHP atangin Dr. Chawngthanpari, Asst.
Secretary MBKHP chu Resource Person pakhat a ni dawn a, Pi
F.Zanguri Vice President leh Pi B.Singpari Organiser MBKHP
te’n Bible chhiarna hun an hmang ang. Sunday tlai hruaitu tharte
hlanna programe-ah MBKHP zaipawl te’n hla sak tur a ni a. Hei
bakah hian Cheraw kan hmuhnawm tak entir turin an inbuatsaih
nasa tawh hle. Heta kal turte chu:-
Shillong: Nl S.Thanchhungi, Pi Lalpari Mithran.
Tlabung Bial: Dr. Lalhlimpuii Khiangte, Pi Lalhluni Sailo, Pi
Engmawii.
Aizawl: Pi Chawngthankimi Chawngthu, Pi Rohmingliani, Pi
Siampuii Sailo. Pi S.Lalthanpari, Pi Hmangaihkimi.
Zotlang Bial: Pi C.Lalthangpuii, Pi B.Singpari, Pi
B.Lalrammawii, Dr. Chawngthanpari, Pi Hrangthangpuii, Pi
Thansangi, Pi H.Thanthuami, Pi Z.Dengthuami.
Bazar Bial: Pi LH Sangziki, Pi Vanlalsiami, Pi Lalluahpuii, Pi
Saitluang Sailo, Pi Suitei, Pi Chuaubuangi, Pi V.Biaklawmi, Pi
F.Chalmawii, Pi Nunthari.
Rahsiveng Bial: Pi F.Zanguri, Pi Lalchungnungi, Pi
Lalchhandami Renthlei, Pi VL Dampuii, Pi B.Suihnemthangi, Pi
LP Lalthantluangi, Pi Hmingthanzuali, Pi R.Lalrotluangi, Pi
Zokhumi Ralte, Pi Ngurbiakveli Ralte, Pi PC Zoremi, Pi
Lalzarmawii, Rothiangi Ralte.
Chanmari Bial: Upa C.Remmawii, Pi Hrangthanmawii,
Lalhriatzuali, Pi C.Lalthanpari.
Electric Bial: Pi Saprengpuii, Pi Roduhawmi, Pi Lawmsangpuii
Ralte, Pi Ngurthantluangi.
Lunglawn Bial: Pi F.Lalrochami, Pi Vanlalsangi Fanai, Pi
Lalhmingthangi Tlau, Pi Laldinliani, Pi Lalnuntluangi Ralte, Pi
PC Vanlalruati.
Zobawk Bial: Pi H.Vannguri, Pi V.Lalthanzuali.
- 33 -
Lawngtlai: Nl K.Zapari, Pi MC Darkungi, Pi
Lalnghakliani, Pi J.Zodingliani, Pi A.Lalthanzami, Pi
Lalmalsawmi.

5. LOISI chanchinbu man thar: 2010 January thla atangin Loisi


chanchinbu man hi bu 1 Rs. 5/-, kum khat atan Rs. 60/- a ni tawh
dawn. A tona chhante-
i) A kawm hi tun aia tha zawka siam tum a ni.
ii) RNI kan neih loh avangin copy khat thawn nan 25p kan hman
thin kha tunah hian copy khat thawn nan Rs. 4/- a ngaih vangin.
iii) 2009 kum laklawhah a man tihsan thut a rem lova, a man
pangngaiin a kal chho reng a..
Mimalin kum khata kan lakna (Rs. 45) aiin a thawn chhuahna leh
Press a chhutna man a to zawk. Chuvangin mimal, Unit, Bial
BKHP zawng zawng te’n kum thar atang chuan copy khat Rs. 5/-
zelin kum khat atan Rs. 60/- a ni tawh dawn a ni tih lo hria ila.
Missionary laksaktute, Rescue Home, Hospital, Jail, Mizoram
House leh mimal laksaktu zawng zawngte pawhin hei hi kan lo
hre dawn nia.
** Loisi Chanchinbu Missionary tana laksak duhte tan laksak
theih a ni e.
………………..

You might also like