ABDULLA MEHMETI: SIMPOZIUMI SHKENCOR Q E KRIJOI PLATFORMN

KOMBTARE PR T ARDHMEN E SHQIPTARVE (I)

Tetov, 02. 09. 2014: Simpoziumi shkencor ,,Shqiptart e Maqedonis u mbajtur
n Shkup, m 20, 21 dhe 22 dhjetor 1991, dhe ka qen i pari i ktij lloji ndr
shqiptart e Maqedonis. Ky simpozium u organizua nga Bashksia Kulturore
Shqiptare n Maqedoni, e cila solli vendimin pr mbajtjen e tij, emroi Kshillin
organizues, me prfshirje t gjer nga subjektet politike dhe jopolitike t
shqiptarve n Maqedoni dhe przgjodhi subjektet n emr t t cilave do t
mbahej ky Simpozium, pr shkak se Ligji pr shoqatat e qytetarve, organizatat
shoqrore dhe partit politike n Republikn e Maqedonis e ndalonte do
veprimtari t subjekteve t paregjistruara sipas normave ligjore t asaj kohe.

Bashksis Kulturore Shqiptare deri n kohn kur u mbajt ky simpozium i ishte refuzuar
disa her krkesa pr regjistrim nga organet prkatse, por vendosmria pr
organizimin e ktij simpoziumi dhe vullneti i mir pr bashkpunim i subjekteve
shqiptare gjat asaj kohe nuk mungoi, sidomos pr realizimin e projekteve t ktilla me
rndsi t veant kombtare.





Pamja e librit me punimet e Simpoziumit shkencor ,,Shqiptart e Maqedonis, i
mbajtur n Shkup, m 20, 21 dhe 22 dhjetor 1991.

Vendimi pr mbajtjen e ktij Simpoziumi sht marr n mbledhjen e rregullt t
Kryesis s BKSH-s, e cila u mbajt m 30 qershor 1991, n Tetov. Mbledhjen e
udhhoqi Abdulla Mehmeti, ndrsa prve antarve t Kryesis n kt mbledhje
morn pjes edhe disa intelektual t tjer nga Tetova dhe publicisti Qani Mehmedi,
nga Prishtina, n cilsi t mysafirve (shih fig. 2. Procesverbali i ksaj mbledhje.
Shnimi im).

N kt mbledhje, pik e par e Rendit t dits ka qen organizimi i Simpoziumit
shkencor, me tem: ,,Shqiptart dhe maqedonasit, dje, sot dhe nesr, duke marr
parasysh se shqiptart e Maqedonis dhe n prgjithsi shqiptart n Kosov dhe viset
tjera shqiptare, n kohn e hapjes s proceseve t reja demokratike dhe me fillimin e
shthurjes s ish Jugosllavis, nuk ishin t prgatitur pr prballimin e sfidave t reja q i
imponoi koha, prandaj t gjitha veprimet e subjekteve politike dhe jopolitike duhej
patjetr t mbshteteshin n nj Platform t studiuar mir dhe t mbshtetur mbi baza
shkencore. Prandaj, n lidhje me kt shtje e cila ishte debatuar nj koh t gjat n
Kryesin e BKSH-s dhe m gjer, u vendos: 1. T organizohet Simpoziumi shkencor,
me tem: ,,Shqiptart dhe maqedonasit, dje, sot dhe nesr, 2. T mbahet nj takim me
prfaqsuesit e partive politike dhe subjekteve jopolitike t shqiptarve n Maqedoni,
me qllim t prfshirjes sa m t gjer n Kshillin organizues t ktij simpoziumi, si
dhe u propozua lista e antarve t mundshm pr Kshillin organizues, prfshir edhe
antar nga subjekte t tjera dhe intelektual e punonjs shkencor t dalluar. Po ashtu
u vendos edhe pr subjektet e mundshme t cilat do t jen barts formal t ktij
aktiviteti, duke e prjashtuar mundsin q subjektet politike t jen bartse t ktij
aktiviteti shkencor.

N konsultimet e mvonshme t Kryesis s BKSH-s dhe Kshillit organizues me
studiues eminent nga Shqipria dhe Kosova, dhe sidomos me insistimin e profesor
Masar Kodrs, tema e Simpoziumit u caktua prfundimisht t jet: ,,Shqiptart e
Maqedonis.





Procesverbali i mbledhjes s Kryesis s Bashksis Kulturore Shqiptare, e
mbajtur m 30 qershor 1991, n Tetov.

N ballin t Programit t Simpoziumit shkencor ,,Shqiptart e Maqedonis, jan
shnuar emrat e subjekteve, si organizues formal, Shoqata e Arsimtarve t Gjuhs
dhe t Letrsis Shqipe, me seli n Tetov dhe Biblioteks ,,Isa Beu e Medreses n
Kondov t Shkupit, ndrsa n mes sht vendosur emblema e athershme dhe
akronimi i Bashksis Kulturore Shqiptare, BKSH.





Emblema e Bashksis Kulturore Shqiptare, e cila ka qen simboli i ksaj
organizate gjat kohs kur u mbajt Simpoziumi shkencor ,,Shqiptart e
Maqedonis.





Ftesa pr pjesmarrsit e Simpoziumit, e nnshkruar nga kryetari i Kshillit
organizues, Prof. Dr. Masar Kodra.

Lista e pjesmarrsve me kumtesa n Simpoziumin shkencor ,,Shqiptart e
Maqedonis, 20-22 dhjetor 1991, Shkup:

M 20 dhjetor 1991:
1. Dr. Ali Vishko,
2. Prof. Ibrahim Hoxha,
3. Dr. Shukri Rahimi,
4. Dr. Remzi Nesimi,
5. Dr. Kristaq Prifti,
6. Dr. Ramiz Abdyli,
7. Dr. Spiro Shkurti,
8. Mr. Latif Berisha,
9. Dr. Jani Thomaj,
10. Mr. Sami Ibrahimi,
11. Dr. Petrika Thngjilli,
12. Dr. Drita Halimi-Statovci,
13. Kand. shken. Ferid Duka,
14. Dr. Agim Vinca,
15. Dr. Reshat Nexhipi,
16. Dr. Tefik Basha,
17. Dr. Fehmi Rexhepi,
18. Mr. Nexhat Abazi,
19. Halim Muka, bashkpuntor i vjetr shkencor,
20. Hamdi Islami,
21. Dr. Rahmi Tuda,
22. Ibrahim Krosi,
23. Abedin Krosi,
24. Kand. shkenc. Zamir Shtylla,
25. Dr. Haki Kosumi,
26. Kand. shkenc. Lefter Nosi,
27. Vehbi Bexheti.


M 21 dhjetor 1991:

28. Dr. Muzafer Krkuti,
29. Dr. Mahmud Hysa,
30. Dr. Asllan Selmani,
31. Dr. Fadil Sulejmani,
32. Dr. Xhelko Maksuti,
33. Mr. Nexhat Abazi,
34. Dr. Hysni Myziri,
35. Mr. Ismail Ahmedi,
36. Mr. Halim Purellku,
37. Kand. shkenc. Fatmira Rama,
38. Dr. Engjll Sedaj,
39. Mr. Ukshin Hoti,
40. Dr. Yzber Hoti,
41. Mr. Sefedin Haruni,
42. Mr. Vehbi Xhemaili,
43. Dr. Gazmend Shpuza,
44. Dr. Gjyltekin Shehu,
45. Dr. Feti Mediu,
46. Dr. Shefqet Pllana,
47. Mr. Tahir Zajazi,
48. Dr. Muhamet Pirraku,
49. Kand. shkenc. Ana Lalaj,
50. Teuta Arifi,
51. Behixhudin Shehapi,
52. Blerim Reka,
53. Mr. Iljaz Rexha,
54. Milaim Fejzi,
55. Mr. Shaban Prevalla,
56. Samet Hyseini.



M 22 dhjetor 1991:

57. Prof. Dhimitr Dishnica,
58. Dr. Masar Kodra,
59. Mr. Ramadan Sinani,
60. Dr. Qemal Murati,
61. Dr. Fadil Sulejmani,
62. Dr. Avzi Mustafa,
63. Kand. shken. Marenglen Verli,
64. Dr. Ali Vishko,
65. Dr. Xhelal Gjeovi,
66. Dr. Liman Rushiti,
67. Kand. shken. Lumnie Berati,
68. Dr. Rexhep Doi,
69. Dr. Bahri Beci,
70. Dr. Nuhi Vinca,
71. Mr. Hamit Xhaferi,
72. Ejup Mahmuti,
73. Dr. Veli Veliu,
74. Dr. Paskal Milo,
75. Mr. Mehmet Halimi,
76. Edibe Osmani,
77. Mr. Mersel Bilalli,
78. Mr. Ejup Gashi,
79. Gazmend Kadriu

(disa autor, si Dr. Ali Vishko dhe Dr. Fadil Sulejmani kan paraqitur nga dy kumtesa.
Shnimi im).


N kt simpozium u ftuan t marrin pjes:
- Akademia e Shkencave e Shqipris,
- Universiteti i Tirans,
- Instituti i Historis,
- Instituti i Gjuhs dhe i Letrsis,
- Instituti i Studimeve Pedagogjike,
- Arkivi i Shtetit,
- Biblioteka Kombtare,
- Muzeu Kombtar,
- Radiotelevizioni Shqiptar dhe institucione t tjera nga Republika e Shqipris;
- Akademia e Shkencave dhe Arteve e Kosovs,
- Universiteti i Prishtins,
- Instituti Albanologjik i Prishtins,
- Instituti i Historis i Kosovs,
- institucione t tjera, punonjs shkencor, studiues dhe veprimtar t shquar nga e
gjitha hapsira shqiptare.



Prve pjesmarrjes me kumtesa shkencore, n punimet e Simpoziumit kan marr
pjes edhe shum studiues t tjer nga Shqipria, Kosova, Maqedonia, Rumania,
Bullgaria, Mali i Zi, Lugina e Preshevs, dhe diaspora, t cilt kan marr pjes aktive
n diskutime dhe debate t cilat jan zhvilluar gjat tri ditve sa kan zgjatuar punimet e
ktij simpoziumi, n t cilat sht biseduar gjersisht pr shtjet aktuale politike,
kulturore dhe shkencore dhe pr veprimet e mtejshme n nivel kombtar.

Ndr pjesmarrsit, kan qen t pranishm, lider t partive politike, drejtues
institucionesh, ministra, deputet, intelektual dhe punonjs shkencor, si Krist
Frashri, Adriatik Kallulli, etj.

Punimet e ktij Simpoziumi i kan ndjekur me dhjetra gazetar nga vendi dhe nga
jasht, ndrsa ekipi i Radiotelevizionit Shqiptar (RTSH), i udhhequr at koh nga
drejtori i tij, Sknder Bupapaj, e ka br incizimin tonik dhe xhirimin komplet t
punimeve t ktij Simpoziumi.





Ballina e Programit t Simpoziumit ,,Shqiptart e Maqedonis, Shkup, 20, 21 dhe
22 dhjetor 1991.

KSHILLI ORGANIZUES I SIMPOZIUMIT:

- Dr. Masar Kodra (kryetar i Kshillit, BKSH),
- Dr. Fadil Sulejmani (BKSH),
- Dr. Remzi Nesimi (gjuhtar),
- Dr. Ali Vishko (BKSH),
- Mr. Nexhat Abazi (pedagog),
- Mr. Ramadan Sinani (BKSH),
- Dr. Asllan Selmani (gjeograf),
- Dr. Xheladin Murati (PPD),
- Teuta Arifi (gjuhtare),
- Gjylimsere Kasapi (Forumi i Gruas Shqiptare, PPD),
- Mr. Vehbi Xhemaili (historian),
- Dr. Rahmi Tuda (BKSH),
- Xhemil Daci (PDP),
- Qerim Arifi (veteran i arsimit),
- Hasie Ramadani (PDP),
- Beqir Bajrami (PDP),
- Vehbi Bexheti (SHAGJLSH),
- Bahri Aliu (Medreseja ,,Isa Beu),
- Nexhmedin Abdiu (SHAGJLSH),
- Osman Sulejmani dhe
-Vehbi Kadriu (SHAGJLSH).





Programi i Simpoziumit shkencor ,,Shqiptart e Maqedonis, me emrat e
pjesmarrsve dhe titujt e kumtesave.


(VIJON

ABDULLA MEHMETI: SIMPOZIUMI SHKENCOR Q E KRIJOI PLATFORMN
KOMBTARE PR T ARDHMEN E SHQIPTARVE (II)



Tetov, 02. 09. 2014: N vazhdim, pr rndsin e ktij Simpoziumi, peripecit
rreth botimit t librit me t njjtin titull, me punimet e ktij Simpoziumi dhe shtje
t tjera lidhur me kt shtje, kemi shkputur disa pjes nga shkrimi i autorit
Agron Vojnika, me titull: ,,Prdhosja Akademike dhe Enciklopedia Shqiptare,
gazeta ,,Fakti, Shkup, e dats 10.09.2009, ku prfshihen edhe deklaratat e
kryetarit t Bashksis Islame n RM, Sulejman ef. Rexhepi, i cili ka qen kryetar i
Kshillit botues t librit ,,Shqiptart e Maqedonis dhe deklarata e kryetarit t
Shoqats s Historianve Shqiptar n Maqedoni, Prof. Dr. Nebi Dervishi.

Agron Vojnika:

SHQIPTART E KAN VRTETUAR AUTOKTONIN E TYRE

,,M kujtohet se n vitin 1994, nga nj grup intelektualsh shqiptar (emra t njohur) u
botua nj libr ballinn me ngjyr t kuqe: Shqiptart e Maqedonis dhe asokohe ishte
shum aktual. Fillimisht n vitin 1991 u mbajt nj simpozium katrditor, i cili theu akullin
dhe nxori nga gjumi historiant shqiptar, e m pas n vitin 1994, t gjitha veprat
shkencore u prmblodhn dhe u botuan n nj vepr t vetme. Si libri i par q fliste
pr autoktonin e shqiptarve n Maqedoni, i botuar n gjuhn shqipe dhe angleze,
nxiti shum reagime t errta t nntoks shtetrore t Maqedonis s asaj kohe.
Pushteti i athershm bri mos q ai libr asnjher t mos e shoh dritn. Por fal
vullnetit t palkundur t atyre patriotve dhe intelektualve shqiptar, ai libr u botua
pr t dshmuar sot kundr gnjeshtrave t akademikve sllav t Maqedonis.





Objekti ku u mbajt Simpoziumi shkencor "Shqiptart e Maqedonis", (Shkup, m
20, 21 dhe 22 dhjetor 1991)


Ky libr u botua nga Meshihati (sot Rijaseti) i Bashksis Islame n RM, dhe si
pjestar t redaksis nuk mund t mos i prmendim emrat e njohur si: Prof. Dr. Masar
Kodra, Prof. Dr. Kristaq Prifti, Dr. Jani Thomaj, Dr. Muzafer Krkuti, Prof. Dr. Remzi
Nesimi, Dr. Ali Vishko, Bahri Aliu dhe Mr. Ramadan Sinani. Ndrsa, Kshilli botues i
ksaj vepre madhshtore udhhiqej nga Sulejman efendi Rexhepi si Kryetar dhe
antarve, Prof. Dr. Masar Kodra, Prof. Dr. Remzi Nesimi, Dr. Ali Vishko, Dr. Xheladin
Murati, Bahri Aliu, Prof. Dr. Fadil Sulejmani, Mr. Vehbi Xhemaili, Vehbi Bexheti, Qerim
Arifi, Gjylimsere Kasapi dhe Xhemil Daci.

T gjitha referatet e botuara n at libr jan studime t mirfillta e t argumentuara n
mnyr shkencore dhe pretendojn t japin nj histori t plot opinionit t gjer
shoqror dhe shkencor, n lidhje shtjet e jets shpirtrore e t kulturs materiale t
popullit shqiptar t Maqedonis, q nga kohrat e lashta e deri n ditt tona. Nj theks i
veant u vihet gjetjeve arkeologjike dhe t dhnave historike si dhe gjuhs dhe
kulturs s lasht ilire dhe arbrore n trevat e Ohrit, n Pelagonin e lasht, n zonn
e Shkupit e vise t tjera q prbjn nj dshmi t palkundshme t autoktonis s
popullit shqiptar t Maqedonis s sotme, si pasardhse e ilirve dhe t lidhjeve t saj
me kulturn ilire t viseve perndimore bregdetare e me popujt e tjer fqinj.

KUSH U MUNDUA TA PENGONTE LIBRIN ,,SHQIPTART E MAQEDONIS

Kryetari i kshillit botues t librit Shqiptart e Maqedonis, Sulejman Rexhepi q n
at koh ishte Kryetar i Bashksis Fetare Islame, i cili edhe aktualisht sht n postin
e njjt, kujton ato dit t mbushura plot me ankth.

Reis ul Ulema Sulejman efendi Rexhepi:

Kujtoj ato dit kur po bnim prgatitjet q kjo vepr t dal n drit. Ai ishte libri i par i
ktij lloji q dshmonte pr autoktonin e shqiptarve t Maqedonis dhe tr punimet
ishin t natyrs shkencore. Por nga ana e Qeveris s Maqedonis t asaj kohe, me t
ciln udhhiqte Kryeministri Nikolla Klusev, u b mos q me do kusht t pengohet
dhe ndalohet botimi i ksaj vepre. Sapo Qeveria e Ekspertve, q ishte kryekput
Qeveri politike, mori vesh pr kt libr, i aktivizoi t gjitha instancat shtetrore, q ta
bllokojn botimin e ktij libri. Ky libr kishte pr qllim q ti bashkngjitet Enciklopedis
Islame n Institutin e Enciklopedis Islame n Stamboll, por pr shkak se kreu i atij
instituti u keqinformua dhe u gnjye se gjoja, ky libr qenka kryekput anti periudhs
Osmane, teksti i tij u kthye n vendlindje. Madje kujtoj nj medium i gjuhs shqipe, i cili
ishte servil i qeveris, pat dal me nj titull spektakular: Mbeti shara n gozhd.

Por, fal vullnetit ton t pathyeshm dhe rezistencs pa kompromis, me peripeci
marramendse, kjo vepr u botua n vendin ton dhe sot shrben si nj argument ndaj
t gjitha t pavrtetave t thna dhe atyre q do t thuhen n t ardhmen.





Kryetari i kshillit botues t librit Shqiptart e Maqedonis, Sulejman Rexhepi
q n at koh ishte Kryetar i Bashksis Fetare Islame.


Qeveria e athershme pr ta shpreh mllefin e madh pas botimit t veprs, nxitn disa
individ - instrumente t tyre, t pakicave fetare n Maqedoni, kryesisht turq dhe
boshnjak dhe t cilt punonin n gazetat e gjuhs turke ,,Birlik dhe ,,Zaman, q t
m akuzojn pr gjoja racizm dhe nacionalizm, si dhe akuza absurde t tipit: ,,Me
paret e vitrave sht botuar libri shqip. Kjo nuk ishte e vrtet, pasi miku im, Sherifi nga
Reica e Vogl e Tetovs dhe disa t tjer e financuan trsisht botimin e ktij libri. Kur
kto akuza nuk dhan efekt, ather u tentua q ta destabilizojn trsisht Bashksin
Fetare Islame. Por edhe ather dshtuan. Duke mos pasur rrugdalje tjetr, m ftuan
n bised informative, kujton Sulejman Rexhepi.

AKADEMIKU BLLAZHE RISTOVSKI N ROLIN E POLICIT

Ishte pikrisht Bllazhe Ristovski i cili m mori n pyetje, thot Sulejman Rexhepi duke
shtuar m tej: Ai n atkoh mbante postin e Zv/kryeministrit t Qeveris dhe kryetar i
Komisionit pr shtje fetare. Me t kisha nj dialog shum t ashpr, sepse pikrisht
ishte prekur nga pjesa ku e kemi shkruar se jemi popull autokton n Maqedoni. Sapo
hyra n zyr m pyeti me fjalt:

- far nnkuptoni ju me fjaln Autokton?

Ndrsa un iu prgjigja se ju jeni vet akademik dhe dukeni njeri i shkolluar, prandaj
kt pyetje do ta marr si provokim, e nuk do tu prgjigjem, sepse ju e dini mir kt
prgjigje. Ai me nj ton tepr nervoz, mu drejtua me pyetjen:

- krkoni ju shqiptart n Maqedoni?

I thash se shqiptart parimisht krkojn status t barabart si popull me popullin
maqedonas. Ndrsa Bllazhe mjaft i skuqur n fytyr mu prgjigj me fjalt: ,,A bn tu
bsh selam shqiptarve se ata jan pakic dhe duhet t pajtohen me at status,
prndryshe nuk kan vend ktu dhe duhet ti bjn are vetes.

Po mir, i thash un ather, un nuk jam ai q mund tu bj selam sepse nuk kam
mandat pr kt pun, por pasi q ti krkon prej meje nj gj t till, ather un kam
m tepr t drejt t krkoj prej teje si nnkryetar i Qeveris, a bn ti tu bsh selam
maqedonasve se shqiptart statusin e pakics m tutje nuk e durojn dhe nse nuk
realizohet prcaktimi dhe krkesat e popullit shqiptar pr barazi me maqedonasit,
ather shqiptart do t krkojn opsion tjetr, e ai sht lvizja pr rikthim t
Shqipris Etnike dhe n moment kur t realizohet projekti i Shqipris Etnike, ather
sht mir ta paramendoni statusin tuaj ku mbeteni. Por un kam bindje se ather ju
prfundimisht do t prfundoni n tendencat e historis tuaj. Por pr at nuk do t jen
fajtor shqiptart por ju, sepse ju me qndrimet tuaja politike diskriminuese do ta
detyroni popullin shqiptar t kapet pr nj projekti t till. Pas ktyre fjalve e lshova
tavolinn dhe nisa t dal. Ather ai u ua dhe mu afrua, m tha se ka nj lutje pr
mua. ,,Ju lus q me shtje politike, ju personalisht nuk sht mir t merreni dhe mund
ti shihni thjesht vetm punt fetare.

Un iu prgjigja se: jam shum i vetdijshm se ka duhet t punoj dhe veproj dhe pr
ka kam prgjegjsi, por ju m detyruat q lirisht mund t them se, prej sot n mnyr
ekskluzive do t merrem me politik. Dola nga zyra dhe prej ather me at nuk kam
pasur asnj kontakt, thot Sulejman Rexhepi.


SIMPOZIUMI Q NGRITI N KMB KOMBIN

Nga ana tjetr edhe Prof. Dr. Nebi Dervishi, Kryetar i Shoqats s Historianve
Shqiptar n Maqedoni dhe ligjrues n Universitetin Shtetror t Tetovs, pr librin
,,Shqiptart e Maqedonis vlerson se sht libri i par voluminoz i ktij lloji, si dhe
manual jo vetm pr historiant por edhe pr linguistt, pasi q ky libr ndrthur n vete
tema t ndryshme t cilat e vrtetojn autoktonin e shqiptarve t Maqedonis.

Prof. Dr. Nebi Dervishi:

Un kisha fatin t jem pjesmarrs n at simpozium q u mbajt katr dit me radh si
mysafir i ftuar personalisht nga profesori im i respektuar Dr. Masar Kodra dhe dua t
theksoj se t gjitha punimet q u lexuan n kt simpozium, ishin t bazuara dhe
argumentuara n mnyre studimore dhe shkencore, t cilat hedhin drit mbi aspektet
m t rndsishme t historis politike, etnike e kulturore t popullsis shqiptare n
trevat e tyre amtare. M pas kto punime u prmblodhn dhe n redaktimin e Prof. Dr.
Kristaq Priftit dhe Prof. Dr. Masar Kodrs dhe t tjerve, u prmblodhn dhe u botuan
n nj vepr t vetme voluminoze, e cila jo vetm ather, por edhe sot na shrben si
nj manual i vrtet historik dhe linguistik, thot z. Dervishi, i cili m tej shton: sht i
patjetrsueshm roli i Reis ul Ulemas s athershm Sulejman efendi Rexhepit, i cili jo
vetm q hapi zemrn dhe ambientet e Medreses ,,Isa Beu, pr katr dit rresht, por
pa prkrahjen e tij si financiare ashtu edhe morale, kjo vepr asnjher nuk do ta shihte
dritn e bardh. Prof. Dr. Nebi Dervishi gjithashtu kujton edhe peripecit npr t cilat
kaloi botimi i ksaj vepre.

Me vet faktin se ky ishte simpoziumi i par pas ardhjen s sistemit pluralist n vendin
ton, disa qarqe shprehn frikn e tyre dhe reaguan menjher pr t vn
strkmbzat e tyre. Vet fakti se n kt vepr u trajtuan argumente nga sferat e
arkeologjis, antropologjis, gjuhs, etnologjis dhe trashgimis kulturore t
shqiptarve, nga periudha t ndryshme kohore, duke u nisur nga lashtsia e deri m
sot, ishte nj penges pr ata q prpiqeshin ti paraqitnin shqiptart ndryshe, apo si
ardhacak. Vet fakti q fliste se kishat dhe manastiret e ndrtuara n kohrat e
mesjets n Maqedonin Perndimore jan edhe shqiptare, sepse para se t islami t
vinte n Ballkan, ne shqiptart kemi qen t krishter, bri q n at koh t vihen n
lvizje shum qarqe pr ta penguar kt gj. Madje n libr jan trajtuar edhe
argumente t cilat flasin qart se para se Islami t vinte n Ballkan, shqiptart rritet e
tyre fetare i kan kryer pikrisht npr ato kisha e manastire. Dikujt nuk i plqen kjo gj
dhe prpiqet ti fsheh kto t vrteta. Rasti m i fundit sht edhe djegia e Manastirit
Mbigur, n t cilin nuk u dogj material me vler prej pes milion euro, por u dogj
material vlera e t cilit nuk mund t prcaktohet me para. Shum libra q kan vrtetuar
historin e popullit t rajonit t Dibrs, kan shkuar n pakthim me at zjarr, shpreh
shqetsimin e tij profesor Dervishi.

PRFUNDIM

Q n hapat e par t themelimit t saj, m 19 gusht 1990, Bashksia Kulturore
Shqiptare u ndesh me pengesa t shumta nga pushteti i asaj kohe. Me mos regjistrimin
e ksaj organizate, organet e pushtetit dhe disa struktura t caktuara intelektualsh dhe
prfaqsuesish t partive politike shqiptare u munduan q ta pengojn do aktivitet i cili
ua ,,rrezikonte pozitat e tyre n pushtetin e asaj kohe. Megjithat, drejtuesit e ksaj
organizate t vetdijshm pr prcaktimet programore, gjetn me do kusht rrug dhe
mundsi q veprimtaria e saj t mos ndalet, edhe prkundr faktit se procedura pr
regjistrimin e ksaj organizate, n organet administrative dhe gjyqsore t Maqedonis,
ish RSFJ-s dhe organizmave ndrkombtare, vazhdoi deri n prill t vitit 1993, me
regjistrimin e ksaj organizate si subjekt legal n Republikn e Maqedonis.

Kto rrethana ndikuan q edhe prkundr faktit se Bashksia Kulturore Shqiptare ngriti
iniciativn, e organizoi dhe i koordinoi t gjitha aktivitetet pr mbajtjen e Simpoziumit
shkencor ,,Shqiptart e Maqedonis, ana formale e mbajtjes s ktij manifestimi
shkencor u realizua prmes dy subjekteve t tjera t regjistruara, Shoqats s
Arsimtarve t Gjuhs dhe t Letrsis Shqipe me seli n Tetov dhe t Biblioteks s
Medreses ,,Isa Beu n Shkup, ndrsa barra pr prgatitjen e materialeve t
Simpoziumit dhe botimi i librit me punimet e ktij Simpoziumi i takoi Kshillit botues dhe
Meshihatit t Bashksis Islame n Maqedoni. Megjithse, si pohon edhe vet
drejtuesi i saj, Sulejman efendi Rexhepi, mjetet financiare pr botimin e ktij libri jan
siguruar nga qytetar shqiptar, kryesisht nga Tetova dhe Shkupi.

Me kt rast u shprehi mirnjohje t veant, sidomos Shoqats s Arsimtarve t
Gjuhs dhe t Letrsis Shqipe, me seli n Tetov, t udhhequr at koh nga profesor
Vehbi Bexheti, drejtuesve t Medreses ,,Isa Beu n Kondov t Shkupit, Bashksis
Islame n Maqedoni, nn drejtimin e Reis ul Ulema Sulejman efendi Rexhepi, i cili u
kujdes pr botimin e punimeve t ktij Simpoziumi dhe sidomos antart e Kshillit
organizues t cilt me muaj t tr punuan me prkushtim pr organizimin e
Simpoziumit ,,Shqiptart e Maqedonis dhe prgatitjen e materialeve t tij pr botim.

(FUND)