1

A n t i b i o t i c i A n t i b i o t i c i
Antibiotici Antibiotici su lijekovi koje koristimo za lijeenje
bolesti uzrokovanih bakterijama.
otkrie prvog antibiotika - 1928. godine - Alexandar
Fleming otkrio da plijesan Penicillium notatum lui antibiotik penicilin
antibiotik - kemoterapeutik
svojstvo selektivne toksinosti
racionalna upotreba antibiotika zbog stvaranja
otpornih sojeva (rezistencije), toksinog djelovanja na
neke organe (jetra, slezena, bubrezi, kotana sr) i
poremeaja fizioloke flore domaina
naziv - generiki i komercijalni
Primjena antibiotika
Alexandar Alexandar Fleming (1881. Fleming (1881.- -1955.) 1955.) - - 1928. 1928.
otkie otkie penicilina penicilina Penicillium notatum
2
1.Sprijeavanje sinteze stanine stjenke (beta
laktami)
2.Ometanje funkcije citoplazmatske membrane
(polimiksini)
3.Sprijeavanje sinteze proteina (tetraciklini,
aminoglikozidi, makrolidi)
4. Sprijeavanje sinteze nukleinskih kiselina
direktno - kinoloni i indirektno metabolikim
antagonizmom slinost lijeka s nekom tvari
neophodnom za ivot bakterije (sulfonamidi)
Mehanizmi Mehanizmi djelovanja djelovanja antibiotika antibiotika: :
Mehanizmi Mehanizmi djelovanja djelovanja
antibiotika antibiotika
SKUPINE ANTIBIOTIKA SKUPINE ANTIBIOTIKA
Beta laktami
Aminoglikozidi
Tetraciklini
Kloramfenikol
Makrolidi
Linkozamini
Kinoloni
Sulfonamidi
Glikopeptidi
Polipeptidi
Imidazoli
Tuberkulostatici
sulfonamidi, trimetoprim, kinoloni,
rifampicin, metronidazol,
nitrofurantoin
Sinteza nukleinskih kiselina
aminoglikozidi, tetraciklini,
kloramfenikol, makrolidi,
linkozamidi, streptogramini,
oksazolidinoni, fucidinska
kis.,mupirocin
Sinteza proteina
polimiksin Citoplazmatska opna
betalaktami
glikopeptidi, bacitracin
Sinteza staninog zida
Skupina antibiotika Mjesto djelovanja
Beta Beta laktamski laktamski antibiotici antibiotici
Djeluju baktericidno, tako da ometaju sintezu
stanine stjenke tj. peptidoglikana bakterije.
Penicilini
Cefalosporini
Monobaktami
Karbapenemi
Prirodni se primjenjuju samo parenteralno jer ih razgrauje solna kiselina u elucu.
- benzilpenicilin ili Penicilin G
- benzilpenicilin + depo pripravci prokain ili benzatin = Plivacillin i Extenciline
INDIKACIJE: G+ i G- koki, G+ bacili, spirohete, anaerobi
- benzilfenoksimetilpenicilin ili Ospen, Silapen per os
Polusintetski je npr. amoksicilin ili Amoxil per os (indikacijsko podruje
se iri i na neke G- bacile)
- amoksicilin + klavulanska kiselina = Klavocin otporan na beta laktamaze
Nepoeljne popratne pojave (nuspojave) u terapiji penicilinom su alergijske
reakcije svrbe, osip, poviena temperatura i anafilaktiki ok koji zavrava
smrtno.
Penicilini Penicilini
3
Spektar djelovanja penicilina
Bakterije koje lue beta
laktamaze
Klavocin, Tazocin Ampicilin+sulbaktam
Amoksicilin+klavul.kis.
Piperacilin+tazobaktam
Enterobakterije,pseudo
monas
Pipril Ureidopenicilini:
azlocilin,mezlocilin,
piperacilin
Streptokoki, najserije,
anaerobi, enterokoki,
hemofilus,
salmonele,igele
Amoxil Aminopenicilini
Ampicilin, amoksicilin
stafilokoki Orbenin, Penicilinaza
rezist.penicilini:oksacili
n, kloksacilin,
flukoksacilin, meticilin
Streptokoki, najserije,
anaerobi, spirohete
Penicilin G i V
Bakterije Antibiotik-tvor. Antibiotik-gen.
-slini penicilinima.
1. cefaleksin - Ceporex dobro djeluje na gram + bakterije
2. cefuroksim - Ketocef dobro djeluju na gram bakterije (profilaksa u
kirurgiji)
3. ceftazidim - Mirocef , cefoperazon Cefobid, ceftibuten - Cedax - dobro
djeluju na gram - bakterije i otporni su na beta laktamaze, dobro djeluje na
Pseudomonas;
cefotaksim - Makrocef, ceftriakson Lendacin, Rocephin dobro djeluju na
enterobakterije i S.pneumoniae.
4. cefepim Maxipime dobro djeluju na enterobakterije i Pseudomonas
CEFAMICINI
1. cefoksitin kao druga generacija + anaerobi
Cefalosporini Cefalosporini
Monobaktami Monobaktami - - aztreonam ili Azactam (im.
i iv.)
Karbapenemi Karbapenemi - imipenem ili Tienam,
meropenem ili Meronem
uvaju se za teke infekcije otporne na druge antibiotike.
djeluju baktericidno inhibirajui sintezu bjelanevina.
Najbolje djeluju na gram bakterije, na anaerobe ne
djeluju uope.
- Streptomicin antituberkulotik
-gentamicin ili Garamycin
-amikacin, netilmicin (Netromycin), tobramicin (Nebcin,
Tobrex)
- nuspojave su ototoksinost i nefrotoksinost
- primjena im.
- vano inaktivacija aminoglikozida in vitro u kontaktu
s polusintetskim penicilinom
Aminoglikozidi Aminoglikozidi
antibiotik irokog spektra
djeluju bakteriostatski ometajui sintezu bjelanevina na
G+ i G- bakterije, aerobe, fakultativne anaerobe,
anaerobe, striktno intracelularne bakterije i bakterije bez
staninog zida.
Ne smiju se davati djeci i trudnicama jer se nakupljaju u
zubima pa oni potamne.
Predstavnik je doksiciklin ili Hiramicin ili Vibramycin.
Tetraciklini Tetraciklini
Antibiotik irokog spektra, ali zbog toksinog djelovanja na
kotanu sr indikacije su mu suene na terapiju
meningitisa i trbunog tifusa.
Lokalni pripravak mast za oi.
Kloramfenikol Kloramfenikol
4
Djeluju bakteriostatski ometajui sintezu bjelanevina.
Dobro djeluju na intracelularno smjetene
mikroorganizme iz rodova Chlamydia i Mycoplasma.
Predstavnici skupine su eritromicin (Eritromicin),
klaritromicin (Fromilid), roksitromicin (Rulid) i
azitromicin (Sumamed).
Lijekovi su prvog izbora kod preosjetljivosti na penicilin.
Primjenjuju se per os.
Makrolidi Makrolidi
Linkozami Linkozamid di i
Slini makrolidima, ali djeluju i na gram anaerobne
bakterije.
Predstavnik je linkomicin (Lincocin) i klindamicin
(Klimicin).
Dobro prodiru u kost, pa su lijekovi izbora za
osteomijelitis.
Primjena per os i parenteralno.
Streptogramini Streptogramini
Srodni makrolidima i linkozamidima
Djelotvorni prema gram + bakterijama, aerobnim i
anaerobnim
Predstavnik: kvinupristin-dalfopristin
Oksazolidinoni Oksazolidinoni
Bakteriostatsko djelovanje prema g+ kokima i
tapiima (Corynebacterium, Bacillus)
Inhibira poetak sinteze proteina
Predstavnik: linezolid dobro djeluje na VRE, MRSA
i PRP.
Fucidinska Fucidinska kiselina kiselina najizraenije
djelovanje na stafilokoke
Mupirocin Mupirocin lokalna upotreba kod
stafilokoknih infekcija koe i
dekolonizacije nosne sluznice u
kliconoa MRSA.
Kinoloni Kinoloni
Djeluju baktericidno inhibirajui sintezu
nukleinskih kiselina. Ranije se primjenjuju kao
kemoterapeutici (kinin).
nalidiksina kiselina i pipemidinska kiselina
fluorirani kinoloni norfloksacin (Nolicin),
ciprofloksacin (Cenin), pefloksacin (Abaktal),
ofloksacin (Tarivid)
INDIKACIJE:
-urinarne infekcije
-bakterijski enterokolitis
-trbuni tifus i kronino izluivanje
salmonela
-infekcije Pseudomonasom
5
Sulfonamidi Sulfonamidi
Kemoterapeutici koji djeluju bakteriostatski
metabolikim antagonizmom.
PABA Folna kiselina purini RNK i DNK
sulfonamidi
Obino se kombiniraju s trimetoprimom i tada se
postie baktericidan uinak = kotrimoksazol Sinersul
ili Sulotrim
Indikacije:
-akutne mokrane infekcije
-prostatitis
-neke parazitarne bolesti
GLIKOPEPTIDI GLIKOPEPTIDI - baktericidni antibiotici ija se
primjena uva za teke infekcije, spektar: g+ bakterije
vankomicin i teikoplanin
POLIPEPTIDI POLIPEPTIDI - se zbog toksinosti primjenjuju
lokalno (bacitracin)
POLIMIKSINI POLIMIKSINI citoplazmatsku membranu
otapaju poput deterenta. Djeluju samo na g-
bakterije. Nefrotoksini su. Koriste se lokalno
(POLIMIKSIN B), ev. za intestinalnu dekontaminaciju
jer se uzeti peroralno ne resorbiraju i kod infekcija
Pseudomonasom rezistentnim na sve druge
antibiotike (POLIMIKSIN E KOLISTIN)
IMIDAZOLI IMIDAZOLI antibakterijski (na
anaerobe), antiparazitarno
(antiprotozoino)
metronidazol (Medazol, Flagyl)
Tuberkulostatici Tuberkulostatici
su lijekovi koji djeluju na uzronika tuberkuloze.
Predstavnici su rifampicin, izonijazid, pirazinamid,
etambutol i streptomicin.
Terapija je uvijek kombinirana jer se u monoterapiji
brzo razvija rezistencija.
A n t i b i o g r a m A n t i b i o g r a m
Disk-difuzijska metoda
6
Metode
disk - difuzijska
dilucijska ili E - test
REZULTAT
S = osjetljiv (sensitive)
I = umjereno osjetljiv (intermediate)
R = otporan (resistant)
precizna koncentracija antibiotika