Ứng Dụng Sóng Siêu Âm Trong Thực Phẩm

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 42

MC LC

NI DUNG ................................................................................................... 1
CHNG 1:TNG QUAN V SNG SIU M V THIT B ......... 1
I. KHI NIM SNG SIU M ........................................................... 1
II. TNG QUAN V THIT B SIU M ............................................ 4
1. My pht in (Electrical Generator) ............................................... 5
2. B chuyn i (Transducer) ............................................................. 6
3. B phn pht (Emitter) ..................................................................... 7
III. NGUYN L TC NG CA SNG SIU M ...................... 8
1. Hin tng xm thc kh .................................................................. 8
2. Hin tng vi xoy ........................................................................... 9
IV. CC HIU NG VT L V HA HC KHI CHIU SIU M
LN H CHT LNG ........................................................................... 10
1. Hin tng si bng ....................................................................... 10
2. Hin tng v bng ........................................................................ 10
3. Mt s yu t nh hng n kh nng hnh thnh v v bng: ... 10
CHNG 2: NG DNG PHNG PHP SIU M TRONG CH
BIN THC PHM ................................................................................. 12
I. NH HNG LN ENZYM THC PHM .................................. 12
1. Tc ng: ........................................................................................ 12
2. ng dng: ....................................................................................... 13
II. KHUY TRN, NG HA, NH HA ..................................... 14
1. Tc ng: ........................................................................................ 14
2. ng dng: ....................................................................................... 15
III. TC DNG PH BT: ................................................................ 15
1. Tc ng ......................................................................................... 15
2. ng dng: ....................................................................................... 16
IV. QU TRNH SY ......................................................................... 17
1. Tc ng ......................................................................................... 17
2. ng dng: ....................................................................................... 18
V. TRCH LY ......................................................................................... 19
1. Tc ng: ........................................................................................ 19
2. ng dng: ....................................................................................... 19
VI. KT TINH ...................................................................................... 20
1. Tc ng: ........................................................................................ 20
2. ng dng: ....................................................................................... 21
VII. LM SCH .................................................................................... 22
1. Tc ng: ........................................................................................ 22
2. ng dng: ....................................................................................... 23
VIII. NH HNG LN VI SINH VT TRONG THC PHM ...... 23
1. C ch v hot vi sinh vt ca siu m .......................................... 23
2. ng dng: ....................................................................................... 25
IX. M BO CHT LNG .......................................................... 28
1. Sn xut phomai v u ph ........................................................... 29
2. ung .......................................................................................... 29
3. Bnh m ........................................................................................... 30
4. S ng nht ca sn phm ............................................................ 31
X. R NG, LNH NG ............................................................... 32
XI. CT THC PHM ....................................................................... 33
XII. LC ................................................................................................ 36
1. Tc ng ......................................................................................... 36
2. ng dng ........................................................................................ 36
3. Yu t nh hng qu trnh lc siu m ......................................... 36
4. Mng lc Membrane ....................................................................... 37
TI LIU THAM KHO ........................................................................ 39



BNG PHN CNG






1

NI DUNG
CHNG 1:TNG QUAN V SNG SIU M V THIT B
I. KHI NIM SNG SIU M
Siu m bao gm mt lot cc sng m vi tn s cao, bt u ti 16 kHz, m
l gn gii hn trn ca ngng nghe c con ngi (Elmehdi et al., 2003;
Hecht, 1996). Khi cho mt ngun bc x m thanh vo mt mi trng gn
c khi lng (v d, khng kh, cht lng, hoc cht rn), m thanh lan truyn
dng sng hnh sin. Mi trng phn hi li s lan truyn ca cc sng ny v
cng c th duy tr chng bng cch dao ng n hi. Nhng s rung ng n
hi ca mi trng c hai dng : s ngng t. v s lm thong ( Hecht, 1996;
Knorr v.v...., 2004). Trong thi gian ngng t, nhng phn t ca mi trng b
nn (v d nh khong cch gia cc phn t tch t li), gy nn sc p v mt
ca mi trng tng ( Gallego- Jurez v.v...., 2003; Hecht,. 1996). Trong thi
gian c s lm thong, nhng phn t trong mi trng chuyn dch mt phn, v
th mt v p lc ca mi trng gim (American Heritage, 2002; Hecht,
1996)
McClements (1995) m t su sc trng thi ca sng siu m bng cch quan
st sng t hai gc nhn : thi gian v khong cch. Ti mt v tr c nh trong
mi trng, sng m c dng hnh sin theo thi gian. Nh c th hin Hnh
2.1, khong thi gian t mt bin nh cao n bin nh cao khc l
khong thi gian ca sng hnh sin . iu ny theo vt l c ngha l mi phn
t ti su no trong mi trng (dc theo ng cch u no ) phi ch
khong thi gian trc khi tri qua sng m khc bng vi mt sng m va
tri qua. Tn s f ca ng sin i din cho s ln hon tt mt dao ng trong
mt n v thi gian v l nghch o ca khong thi gian nh trong phng
trnh (2.1) (McClements, 1995):
f = 1/ (2.1)

Hnh 1 - Trng thi ca sng siu m (McClements, 1995)
Khong cch xem xt hiu ng ca sng m ti bt k thi im c nh no
trn cc phn t trong mi trng u su hn. Ti bt k thi im no, bin
ca sng m c nhn thy mnh m bi nhng phn t gn ngun sng m,
nhng nhng phn t su hn trong mi trng tri qua sng m th km mnh
m hn. S gim bin sng m thanh theo khong cch v s suy gim t mi
trng. ng biu din ca khong cch bin sng m tht s l mt ng
hnh sin theo hm s m gim dn, nh th hin trong Hnh 2.2. khong cch
gia nhng nh bin lin tip l bc sng ().Bc sng lin quan n tn
s xuyn qua vn tc nh sng c , theo phng trnh (2.2) (McClements, 1995):
= c/f (2.2)

Hnh 2 - Biu th hin sng m dng hnh sin , khong cch i lp vi
bin sng m
Kt qu l , nhng sng siu m di chuyn xuyn qua mi trng vi tc
c th o c bi vic tc dng ln cc phn t (cc ht) ca mi trng.
Nhng sng to dao ng tun hon cho nhng phn t (ht) ca mi trng ti
nhng v tr cn bng . Ti mt thi im no , nhng phn t i ch qua li
cho nhau . S thay i ny gy ra s tng gim t trng / mt v p sut . Do
, ch c mt loi nng lng truyn vo mi trng t sng siu m l c hc ,
n c lin kt vi s dao ng ca cc phn t (ht) trong mi trng (Hecht,
1996).
Vi mong i t c nng lng truyn , nhng qu trnh x l s dng
sng siu m to s khc nhau vi nhng qu trnh x l c s dng sng in t
ph (electromagnetic EM) , nh cc sng t tia cc tm (UV) , nhng sng tn
s v tuyn (radio frequency RF), v vi sng (microwaves MV) ( Kardos v
Luche , 2001), cng tt nh xung in trng (pulsed electric fields PEF).
Sng in t ph (EM) v xung in trng (PEF) to ra nng lng in t ln
mi trng , n c hp thu bi cc phn t (ht) ca mi trng . V d nh
nh sng UV t mt tri c th truyn nng lng nguyn t (4Ev) ph hy
lin kt carbon-carbon . Cc sng in t ph (EM waves) tn ti khi nhng
thnh phn ca nguyn t thay th - c phn in tch dng v in tch m di
chuyn t do trong s chuyn ng khng nh hng . Gia cc phn t mang
in tch m v dng , l ra cc vng in t . Cc vng in t ny i vo mi
trng v tc ng su vo cc nguyn t , cc ion hoc cc phn t trong mi
trng . V d, vi sng xen vo cc phn t phn cc (c mt u dng v mt
u m ) trong mi trng bi vic lm cho chng quay quanh v sp xp thng
hng vi cc vng mang in lin kt vi vi sng . Trong cc l vi sng , cc
phn t nc trong thc phm hp thu nhiu bc x vi sng , v nhng chuyn
ng quay sau c chuyn thnh nng lng nhit (Hecht, 1996). Do ,
sng in t ph (EM) truyn nng lng in t vo mi trng , trong khi sng
m ch truyn nng lng c hc .
Cng rt quan trng ghi nh trong vic so snh cc sng siu m vi
nh sng l ch c sng m khng cha nhng phn t (ht) ca chnh n. Sng
m ch lm gin on s yn tnh ca mi trng to dao ng cc phn t
thuc mi trng . Khng nh m thanh , cc nh vt l hc dng nh lm sng
t mt iu b n cha c gii quyt , sng m lan truyn ng thi c hai
dng l dng tp trung nng lng ging phn t (ht) v nhng sng khng tp
trung . S khc bit ny tr nn hin nhin trong mt khong khng. Khi nhng
khong khng khng cha nhng phn t (ht) mi trng , nhng sng m
khng tp trung khng th truyn bi v chng khng th to s tp trung hay
phn tc cc phn t (ht) .
p lc tc dng ln tai ngi bi nhng m thanh ln l rt nh (<10Pa)
nhng p lc t sng siu m ln cc cht lng c th cao (vi MPa) h
tr vic khi u mt hin tng gi l xm thc kh qun tnh (inertial
cavitation), hin tng ny c th ph hy mi trng (Hecht, 1996; Povey v
Mason , 1998). S xm thc kh qun tnh do hot ng ca bong bng trong
cht lng v c to ra bi nhng sng siu m cng rt cao , chng c th
ph v mt phn nhng vi cu trc ca mi trng v sinh ra nhng gc t do .
Hin tng xm thc kh ch yu hng n vic ph hy cc t bo vi sinh vt
v to ra cc gc t do v cc m ha hc (sonochemicals) phn ng ha hc vi
mi trng lng (Chemat et al., 2004; Knorr et al., 2004). Nhng ng dng ca
sng siu m lin quan vi vic pht hin nhng t vt / thiu st, nh vic
m bo cht lng trong quy trnh ch bin thc phm , phi c thit k s
xm thc kh qun trnh khng th xy ra . Tuy nhin , nhng ng dng khc ca
sng siu m da vo s xm thc kh qun tnh c nh hng to ra nhng
thay i mong mun trong thc phm . Nhng thay i c to ra bi hin
tng xm thc kh bao gm vic v hot h vi sinh vt v trch ly du hoc cc
hp cht dinh dng thng qua vic n mn nhng cu trc t bo ca thc phm
(Knorr et al. , 2004; Riera Franco de Sarabia et al. , 2000). Do , hin tng
xm thc kh c trnh trong mt nhnh cng ngh ch bin thc phm c s
dng sng siu m v c nghin cu trong nhng lnh vc khc khi c ch
thch hp cho tt c cc hiu qu mong mun .
II. TNG QUAN V THIT B SIU M
Bt c ngnh cng nghip hoc ng dng no lin quan , nhng thnh
phn h thng c bn cn sinh ra v truyn sng siu m u ging nhau .
Thit b siu m gm c my pht in (electrical power generator) , b chuyn
i (transducer) v my pht (emitter) , n c nhim v pht sng siu m vo
mi trng (Povey v Mason , 1998). Ngoi tr ting hut t cht lng, chng
s dng nng lng c hc thun ty m khng c pht in sinh ra siu m
(Mason et al. , 1996) , v nhng h thng lm thong khng kh (airborne
systems), chng khng yu cu c my pht (Gallego Jurez et al., 2003; Povey
v Mason, 1998).
Hai loi h thng siu m c bo co thng c s dng trong cng ngh
thc phm , mt loi s dng thanh siu m (horn) nh mt my pht m thanh
v loi khc s dng b (bath) . Loi b c s dng mt cch truyn thng
trong cng ngh thc phm v d dng s dng (Povey v Mason, 1998). Trong
nghin cu gn y , h thng dng thanh siu m c trch dn thng xuyn
nh dng b (Aleixo et al. , 2004 ; Duckhouse et al., 2004; Mason et al. , 1996;
Neis v Blume , 2003; Patrick et al., 2004; Tian et al., 2004). H thng s dng
thanh siu m c s dng tt nh dng b trong nhiu ng dng , t qu trnh
ch bin thc phm dng siu m n vic ra cc b mt ca thit b ch bin
thc phm .
1. My pht in (Electrical Generator)
My pht in l mt ngun cung cp nng lng cho h thng siu m ,
n phi lm cho b chuyn i (transducer) hot ng (Povey v Mason , 1998).
Tm li , mt my pht in sinh ra dng in vi mt mc nng lng c xc
nh r . Hu ht nhng my pht nng lng c hiu chnh mt cch gin tip
qua vic ci t hiu in th (V) v ci t cng dng in (I). Hiu in
th biu th th nng c d tr trong cc electron (o bng volts); cng
dng in biu th bng in tch ca cc electron di chuyn qua mt n v din
tch trong mt n v thi gian (o bng amps); v nng lng c to ra t hai
gi tr trn c biu th trong phng trnh (2.3) (Hecht, 1996).
P = IV [W] , [volt . amps ] , [VA] (2.3)
Cc my pht in c thit k c bit cho siu m ch yu tp trung
trong vic v sinh cng nghip , v nhng ng dng x l , kt ni v nhng
ng dng kh trng, v c tc dng trong khong tn s thp hn (10-40 kHz).
Nhng tn s thp thng khng phi kim tra vic khng ph hy cu trc thc
phm , nhng siu m nng lng c nhiu ng dng tim nng trong qu trnh
ch bin thc phm s trnh by trong phn ny.
2. B chuyn i (Transducer)
Mi h thng siu m bao gm mt b chuyn i nh mt chi tit trung
tm, vai tr ca n l pht siu m thc t. B chuyn i chuyn in nng
(hay c nng, trong trng hp to ting hut cht lng) thnh nng lng m
thanh bng vic rung ng c hc ti nhng tn s siu m (Povey v Mason
1998). Lee et al. (2003) gii thch rng mt b chuyn i c nh km vi
mt my pht in s to ra s chuyn i , v d, 20 kHz c chuyn t in
nng ca my pht thnh nng lng siu m ca cng tn s bng vic rung
ng ti 20.000 chu k c hc trong mi giy .
Povey v Mason (1998) tng kt ba kiu b chuyn i chnh: dn ng
cht lng (liquiddriven), t gio (magnetostrictive), v p in (piezoelectric-
pzt). Nhng b chuyn i c iu khin bi cht lng da trn nng lng c
hc thun ty to ra siu m, nhng nhng b chuyn i t gio v nhng b
chuyn i p in chuyn i in nng v t tnh thnh c nng, nng lng
siu m. Trong khi vic to ting hut trong cht lng lm cho cc qu trnh trn
v ng ha din ra tt hn, ngy nay a s thit b siu m nng lng s dng
nhng b chuyn i p in hay t gio ( Knorr et al., 2004; Povey v Mason,
1998).

Hnh 3 - My pht t gio (Magnetostrictive transducer)
B chuyn i p in (pzt) l kiu chung nht v c s dng trong hu
ht nhng b x l v nhng b phn ng siu m v trch dn thng trong ti
liu tham kho ( Aleixo et al., 2004; Gallego- Jurez et al., 2003;. Povey v
Mason, 1998). B phn bin i p in cng c hiu qu nht, t c tt hn
95% hiu sut, v n c da trn mt vt liu ceramic trong sut p ng
nng lng in.

Hnh 4 - My pht in p (Piezoelectric transducer)
Tm ca my pht in p l mt hoc hai a mng lm t vt liu
ceramic . Vt liu ceramic ny b nn gia hai khi kim loi (mt bng nhm ,
mt bng thp) . Khi in p c t vo ceramic , ceramic s gin ra , ph
thuc vo chiu phn cc , do nhng thay i trong cu trc li ca n . Chnh
s dch chuyn vt l ny lm cho sng m lan truyn vo bn trong dch c
x l .
3. B phn pht (Emitter)
Mc ch ca b phn pht l ta ra sng siu m t b chuyn i vo
trong mi trng. Nhng my pht cng c th hon thnh vai tr ca vic
khuych i nhng s rung ng siu m trong khi pht ra chng. Hai dng chnh
ca nhng b phn pht l b phn pht dng b v b phn pht dng thanh (v
d, nhng u d); nhng my pht dng thanh thng c nh km mt
sonotrode (Povey v Mason, 1998).
Nhng b phn pht dng b thng thng gm c mt b (tank) vi mt
hoc nhiu b chuyn i c gn lin. B cha mu cn x l v nhng b
chuyn i ta ra siu m trc tip vo trong mu (Povey v Mason, 1998).
Trong h thng dng thanh , mt thanh c gn vi b chuyn i n b
khuych i tn hiu v truyn vo cho mu . u ca thanh , thng c gn
ring bit c bit nh l mt sonotrode, pht ra sng siu m vo trong mu .
Hnh dng ca thanh to nn ln ca s khuch i . Do , cng pht ra
siu m c th c iu khin bng cch la chn nhng thanh c hnh dng
khc nhau . S khc bit chnh trong thit b c s dng trong phng th
nghim so vi thit b cng nghip trn th trng l loi b phn pht. Nhng b
phn pht mnh hu nh khng b gim dn cht lng sau nhiu gi s dng
c yu cu trong sn xut thc phm
III. NGUYN L TC NG CA SNG SIU M
1. Hin tng xm thc kh
Khi sng siu m c truyn vo mi trng cht lng, cc chu trnh ko
v nn lin tip c to thnh. Trong iu kin bnh thng, cc phn t cht
lng rt gn nhau nh lin kt ha hc. Khi c sng siu m, trong chu trnh
nn cc phn t gn nhau hn v trong chu trnh ko chng b tch ra xa. p
lc m trong chu trnh ko mnh thng cc lc lin kt gia cc phn t v
to thnh nhng bt kh nh. Bt kh tr thnh ht nhn ca hin tng xm thc
kh, bao gm bt kh n nh v bt kh tm thi
Bt kh n nh l ngun gc ca nhng bong bng kh nh, kch thc
ca chng dao ng nh trong cc chu trnh ko v nn. Sau hng ngn chu trnh,
chng tng thm v kch thc. Trong sut qu trn dao ng, bt kh n nh c
th chuyn thnh bt kh tm thi. Sng siu m lm rung ng nhng bt kh
ny, to nn hin tng sc sngv hnh thnh dng nhit bn trong cht lng.
Bt kh n nh c th li ko nhng bt kh khc vo trong trng sng, kt
hp li vi nhau v to thnh dng nhit nh
Cc bt kh tm thi c kch c thay i rt nhanh chng, ch qua vi chu
trnh chng b v ra. Trong sut chu trnh ko/nn, bt kh ko gin v kt hp li
cho n khi t c cn bng hi nc bn trong v bn ngoi bt kh. Din
tch b mt bt kh trong chu trnh ko ln hn trong chu trnh nn, v vy s
khuych tn kh trong chu trnh ko ln hn v kch c bt kh cng tng ln
trong mi chu trnh. Cc bt kh ln dn n mt kch c nht nh m ti
nng lng ca sng siu m khng duy tr pha kh khin cc bt kh n
tung d di. Khi cc phn t va chm vi nhau mnh lit to nn hin tng
sc sng trong lng cht lng, kt qu l hnh thnh nhng im c nhit v
p sut rt cao (5000
o
C v 5x104kPa) vi vn tc rt nhanh 106
o
C/s
Hin tng xm thc kh m u cho rt nhiu phn ng do c s hnh
thnh cc ion t do trong dung dch; thc y cc phn ng ha hc nh c s
trn ln cc cht phn ng vi nhau; tng cng phn ng polymer ho v
depolymer ha bng cch phn tn tm thi cc phn t hay b gy hon ton cc
lin kt ha hc trong chui polymer; tng hiu sut ng ho; h tr trch ly cc
cht tan nh enzyme tt bo ng vt, thc vt, nm men hay vi khun; tch
virus ra khi t bo b nhim; loi b cc phn t nhy cm bao gm c vi sinh
vt

Hnh 5 - Qu trnh hnh thnh, pht trin v v ca bt kh
2. Hin tng vi xoy
Sng siu m cng cao truyn vo trong lng cht lng s gy nn s
kch thch mnh lit. Ti b mt tip xc gia 2 pha lng/rn hay kh/rn, sng
siu m gy nn s hn lon cc do to thnh nhng vi xoy. Hin tng ny
lm gim ranh gii gia cc pha, tng cng s truyn khi i lu v thc y
xy ra s khuych tn mt vi trng hp m khuy trn thng thng khng
t c
IV. CC HIU NG VT L V HA HC KHI CHIU SIU M
LN H CHT LNG
1. Hin tng si bng
Sng siu m c to ra bng cc dao ng c hc tn s cao hn
15kHz. Khi truyn trong mi trng lng, cc phn t trong trng siu m tri
qua cc chu trnh nn (compression) v dui (rarefaction) v nhng dao ng ny
s lan truyn cho cc phn t k cn. Khi nng lng ln, ti chu trnh dui,
tng tc gia cc phn t s vt qu lc hp dn ni ti v cc l hng nh
trong lng cht lng c hnh thnh. Hin tng trn cn c gi l hin
tng si bng. Nhng bng si ny s ln dn ln bi qu trnh khuch tn mt
lng nh cc cu t kh (hoc hi) t pha lng trong sut pha dn n v khng
c hp th hon ton tr li trong qu trnh nn.
2. Hin tng v bng
Khi chng t n mt th tch m chng khng cn c th hp thu c
nng lng, chng v ra mt cch t ngt v nhanh chng. Trong sut qu trnh
v, nhit v p sut s tng ln rt cao (khong 4000K v 1000atm). Th tch
cht lng b gia nhit l rt nh v nhit nhanh chng b tiu tan, mc d nhit
ti vng ny th rt cao trong vi s. Mt khc, nhit v p sut cao to ra khi
nbong bng s dn ti s to thnh cc gc t do nh l H
+
v OH
-

3. Mt s yu t nh hng n kh nng hnh thnh v v bng:
Tn s: S hnh thnh cc l hng hay bng kh c th b gii hn tn s
cao hn 2,5 MHz. Kch thc bong bng kh thu c tn s thp hn 2,5
MHz l ti a v do nhng bong bng kh ny s to ra nng lng ln khi v
Bin ca sng siu m: Siu m vi bin cao hn s hnh thnh hin
tng si bong bng vi cng mnh hn. Bong bng c hnh thnh nhanh
hn nhit cao hn do tng p sut hi v gim sc cng. Tuy nhin sc cng
hi cao hn s lm yu i cng n bong bng. nht ca cht lng cng
nh hng n hin tng si bong bng
nht ca mi trng: Trong mi trng c nht cao, s lan truyn
ca cc phn t trong trng siu m bcn tr v do lm gim mc si
bong bng. Trong trng hp ny, siu m c tn s thp hn v nng lng cao
hn c kh nng xuyn thu vo thc phm tt hn l siu m c tn s cao hn

CHNG 2: NG DNG PHNG PHP SIU M
TRONG CH BIN THC PHM
I. NH HNG LN ENZYM THC PHM
Tc ng ca sng siu m n enzyme: sng siu m khng ch c kh
nng lm tng hot tnh enzyme, v hot enzyme m trong mt s trng hp
hot tnh enzyme khng h b thay i
1. Tc ng:
a) Tng hot tnh enzyme
nng lng tng i thp, khi m cc tc ng vt l t ra u th hn
cc tc ng ho hc th sng siu m c tc dng lm tng hot tnh ca
enzyme. Nh qu trnh si bng m tc chuyn ng ca cc phn t nhanh
hn dn n tng kh nng tip xc ca c cht n trung tm hot ng ca
enzyme lm tng hot tnh ca enzyme:
i vi ch phm enzyme, sng siu m lm tng hot tnh ca
nhm enzyme hydrolase do lm tng s o trn t :
Hnh thnh phc cht hot ng enzyme-c cht
Cc cht khuych tn tt hn
Gim s kt t enzyme.
i vi enzyme thu phn dng th, sng siu m c tc dng,
ph v t bo, gip enzyme thot ra ngoi t bo, tip xc vi c cht d dng
hn v do hiu sut thu phn s cao hn.Thc y qu trnh trao i cht,
sinh tng hp nhiu enzyme hn
Tu vo bn cht ca enzyme m sng siu m s tng hot tnh ca
chng nng cao hay thp; s thay i cc thng s ti u nh nhit , pH
b) V hot
Di tc ng ca sng siu m, enzym b bt hot do s bin tnh ca
protein l ch yu bng cch to cc gc t do t cc phn t nc (ha hc)
hoc lc ct do s hnh thnh v sp ca cc bt bng (vt l)
Ha hc: nng lng cao, sng siu m v hot enzyme ch yu
thng qua tc ng ho hc. Cc gc t do to thnh t s phn ly nc: H
2
O
OH
-
+ H
+
tng tc vi enzym, chuyn enzym thnh gc t do mi v do
lm thay i cu trc ca enzyme. S thay i din ra ngay ti trung tm hot
ng v mt s im nm ngoi trung tm hot ng lm v hot enzyme
Vt l: Cc vi tia cht lng c to thnh t s v bt i xng
ca bt kh, lc ko trong lng cht lng v nhng vi xoy to thnh lm xo trn
mi trng xung quanh enzym, ph v tnh nguyn vn trong cu trc protein.
Gradient p sut cao lm cho phn t protein b v ra thnh tng mnh v
gradient nhit ln c th b gy cc lin kt hydro trong phn t protein, gy
tng tc k nc v bin tnh nhit
V hot enzym bng sng siu m ph thuc vo thi gian truyn sng,
pH mi trng, tn s v cng sng, b phn truyn sng, hm lng kh tan
trong mi trng. Vic sng siu m kt hp vi x l nhit nhit ln
gy v hot enzym lm s v hot hiu qu hn
Sng siu m l tc nhn gy v hot enzyme khng thun nghch. Sau
mt thi gian bo qun, nhng enzyme c x l khng ti hot tr li.
c) Khng tc ng n hot tnh enzyme
Chun b ch phm enzyme: Kh nng gy kt t enzyme trn nhng bong
bng kh khin sng siu m o trn lm tng tnh ng nht trong ch bin
thc phm m khng lm mt i hot tnh ca enzyme c li
2. ng dng:
Vi ch phm -amylase
Tng hot tnh enzyme: sng siu m mt 0.35 W/ml lm tng
hot tnh enzyme nng c cht thp
Gy v hot enzyme: sng siu m tn s khng i 30 kHz v
nng lng cc i 50 W gy v hot enzyme do to thnh nhng gc OH
--
tn
cng vo cc n v tyrosine trong phn t protein(ngha l chng khng h tn
cng vo trung tm hot ng ca enzyme) ;
Khng gy nh hng n hot tnh enzyme: Sng siu m cng
150 W/cm
2
truyn trong 3 pht 20
o
C li khng gy nh hng g n hot
tnh enzyme do cc gc t do c to thnh tng tc vi cc n v cysteine
nm ngoi trung tm hot ng ca -amylase v do ch lm -amylase kt
ht li vi nhau
Rau qu, nc p rau qu, sa:
Pectinmethylesterase: Pectinmethylesterase ( PME ), mt loi
enzyme trong thc vt gy s thy phn pectin gim s n nh b mt v gim
nht do chui pectin suy thoi .
Polyphenoloxidase l mt enzyme c cha ng gy ra mu nu
trong tri cy ti v sn phm rau qu nh cc loi nc p
Peroxidase: peroxidase (POD) gy mi kh chu h hng v mu
nu sc t. pH =7 200C cho thy cc enzym peroxidase c th b c ch 90 %
khi chiu siu m trong 3 gi.
S gim hot tnh ca enzyme peroxidase do tc ng ca siu m
c gii thch bi s phn tch nhm heme (prosthetic) ca enzyme bi nng
lng bc x siu m ny. cc bt kh nh s pht trin v b v mnh lit. chng
l nguyn nhn gy ra nhng bin i xu lm to thnh mt s mi khng mong
mun v lm rau tri ho nu
Cc enzyme pectin methylesterase t nhng enzyme c trong cam
v c th gy c cho cc sn phm nc p trong qu trnh ch bin v bo qun
Trong sn xut yogurt, phng php siu m gip ln men gim
40% thi gian sn xut
II. KHUY TRN, NG HA, NH HA
Phng php s dng sng siu m cng cao l mt phng php c
hiu qu trong vic khuy trn cc phn t nh, tng kh nng truyn khi
1. Tc ng:
Khi tc dng sng siu m vo cht lng, s to ra l trng xut hin khi
p sut ca sng t n mt gi tr xc nh ti thiu no , gi tr ny c gi
l ngng to l trng. Trong h thng du/nc, qu trnh nh ha xy ra khi
t n ngng ny
Sng siu m s dng trong khong tn s: 18-30 KHz. Di tc dng ca
sng siu m, cc ht phn tn s b tc ng nn v ko xen k nhau lin tc.
Ngoi ra hin tng xm thc kh cng xut hin:
Giai on ko, cc bt hi tr nn cng phng. Giai on nn: th
tch bt hi b gim ti thiu v chng s b v i
S xm thc kh cng gp phn lm gim kch thc ht phn tn
Kch thc ht sau qu trnh ng ha khong: 1-2 micromet
2. ng dng:
Sng siu m c th cung cp mt nng lng cho vic hnh thnh
b mt mi, v th n c th lm cho qu trnh nh ha xy ra ngay c khi khng
dng cht nh ha
Nu bong bng b v ra gn lp bin ca hai cht lng khng tan ln th
sng va chm c to ra c th cung cp s o trn cc lp rt hiu qu
Vi s h tr ca sng siu m, kch thc ht nh tng s nh hn rt
nhiu so vi ht t c bi qu trnh khuy trn c hc cng iu kin
H nh tng to thnh bng phng php s dng sng siu m n nh
hn v qu trnh ny cng cn t hoc khng cn cht hot ng b mt. Do
c p dng trong ch bin mt s thc phm nh:
Khuy trn, ng ha trong nc tri cy, nc st c chua, v
mayonnaise vi th tch c th ln n12.000 lt/gi
ng nht sa: Sa b ti ti sng siu m 20 kHz gim ng k
kch thc git cht bo ln n 81,5%ca git cht bo nh hn 1 m t
c, cc ht cht bo phn b ng u hn so vi phng php ng ha
thng thng
III. TC DNG PH BT:
1. Tc ng
Khi s dng phng php siu m cht lng, cc sng m truyn t b
mt vo mi trng lng dn n lun phin p sut cao (qu trnh nn) v p
sut thp (qu trnh gin) theo chu k. Trong chu k p sut thp, sng siu m
c th to ra bong bng chn khng nh hoc khong trng trong cht lng. S
lng ln cc bong bng nh to ra mt tng din tch b mt bong bng ln.
Cc bong bng c phn phi tt trong cht lng. Kh ha tan di c vo cc
bong bng chn khng (p sut thp) thng qua din tch b mt ln v tng kch
thc ca cc bong bng
Cc sng m h tr s va chm v s hp nht ca cc bong bng lin k
dn n s tng trng mnh ca cc bong bng. Sng m cng s gip lm rung
bong bng ra khi b mt v s p bong bng nh di b mt cht lng xuyn
qua b mt v gii phng cht kh ra
C ch ph bt ca sng siu m lin quan n:
Chn khng c to nn trn b mt bt bi p sut m thanh cao
Va chm ca cc dao ng p sut trn b mt bt
S cng hng ca cc bong bng bt to nn s ma st lm nhp
cc bng bt vi nhau
Qu trnh to l hng bi sng siu m
S tn nh hay s phun t b mt mng cht lng
2. ng dng:
Trong mt s trng hp, s to bt c xem l qu trnh khng mong
mun trong ch bin thc phm nh bt sinh ra trong qu trnh ln men c th
lm gim nng sut bn kn men, gy tp nhim, gy tr ngi cho cc qu trnh
sau, s dng trong nc tri cy, nc st hoc ru vang, gim tng trng
vi khun v tng thi hn s dng

Hnh 6 - Thit b siu m ph bt trong sn xut
IV. QU TRNH SY
1. Tc ng
Qu trnh sy kt hp sng siu m c th tin hnh nhit thp hn
nhng phng php thng thng lm gim kh nng gy oxi ha v h hng
nguyn liu bi cc phn ng ha hc nhit cao
Khi dng sng siu m c cng cao tc ng n vt liu cn sy, n
di chuyn xuyn sut mi trng rn to ra mt lot cc qu trnh nn v dn
nhanh v lin tc. Nhng lc ny cao hn sc cng b mt vn duy tr m bn
trong cc mao qun ca vt liu, c th gip hi m di chuyn d dng. Sng siu
m to ra cc l hng thun li cho vic di chuyn m mnh m. Tng tc
truyn nhit gia cht rn c gia nhit b mt v cht lng

Hnh 7 - So snh gia phng php sy siu m vi phng php sy bng
hi nng (Comparison between contact Ultrasonic and hot-air drying)

2. ng dng: Sy cc loi rau, c, qu v nhiu thc phm khc vi
mc ch s dng, bo qun, tng hng v
Mt s loi rau (nm, gi, sp l) khi sy siu m c c tnh hydrat ha
li tt hn
Chui sy siu m trc khi sy bng khng kh lm thi gian sy gim
n 11%, khng nh hng nhiu n cc m ca chui

Hnh 8 - Thit b siu m sy c rt
V. TRCH LY
1. Tc ng:
To ra p lc ln gip thm thu dung mi tt hn v tc ng n t bo vt liu
Tng kh nng truyn khi ti b mt phn cch
Ph v thnh t bo trn b mt v bn trong ca vt liu, gip thot cht tan
c d dng
2. ng dng: Sn phm tinh khit hn nhng thng ch p dng
quy m nh rt ngn thi gian trch ly, nng sut trch ly cao, dch chit
Tr sau khi c ct nh khong 1- 1,5 mm c cho vo b ngm
vi nc trong thi gian 20-40 pht. Sau tin hnh x l trong b sng siu
m (40W v 500 kHz) khong 15 pht. Tin hnh trch ly tr bng nc nhit
30
o
C. Lp li qu trnh trch cho n khi nc tr hu nh khng thay i v
mu sc. Thi gian trch ly l 60 pht, tng ng vi khong 3-4 ln trch
C ph khng cafein: Trch ly cafein ra khi c ph c thc hin
trc khi thc hin qu trnh rang v nghin nhm hn ch s tht thot v hng
cng nh mt s hp cht khc, t thay i v trng thi ngoi quan, s thay i
v hng, v ng c chiu hng tt v to sn phm c ph khng hay t c
cafein (p ng xu hng tiu dng: cho ngi b d ng vi cafein hay khng
th s dng c ph vi hm lng cafein cao c, t nh hng n sc khe
nh tng huyt p, tng nhp tim, gim c mt phn v ng)
Trch ly enzyme renin sn xut phomai
Bng: Mt s nghin cu chit xut cc cht c hot tnh sinh hc h tr bng
phng php siu m (Kamaljit Vilkhu v cng s, 2008)
Mc tiu
trch ly
Sn phm Dung mi Phng
php
iu kin
thc hin
Lng gia
tng hiu
sut thu
hi, %
Beta-
carotene
C rt Nc

Ethyl-
acetate
Phng th
nghim,
24kHz, 20-
75 Ws/ml

Xung
quanh
15-25

8-20
Polyphenols B nho Nc Phng th
nghim,
24kHz, 20-
75 Ws/ml
Xung
quanh
11-35
Polyphenols Tr en Nc Phng th
nghim,
24kHz, 8-
10 Ws/ml
90
o
C 6-18
Polyphenols To Nc Phng th
nghim,
40kHz, 20-
75 Ws/ml
80
o
C 6
Gingerols Gng CO
2
siu
ti hn
Phng th
nghim,
20kHz
160 bar 30

VI. KT TINH
1. Tc ng:
Tc dng quan trng nht ca siu m trn hnh thnh tinh th l s kch
thch to mm, ch yu da vo hin tng xm thc . Trong qu trnh si bt
bng, n c th ph v cc tinh th v ht nhn thnh tinh th nh to mm tinh
th:


Qu trnh kt tinh c th c kim sot bng bin v tn s ca tn
hiu siu m v thi gian tip xc, do cho php kch thc tinh th cng nh
khi no kt tinh xy ra
Kt cu ca sn phm thc phm s b nh hng bi kch thc ca tinh
th ng khng tan phn tn trong vt liu.
nh hng ca phng php siu m n kt tinh ca dung dch ng:
Dung dch
Lng tan ra 10 ml Nhit tinh th rn xut hin (
o
C)
ca nc 50
o
C (g) iu kin i chng
Phng php
sng siu m
D-xylose 25 36 46
D-sucrose 18 <40 47
D-lactose 5.5 41 43
D-maltose 13
khng to tinh th
20
40
D-cellubiose 2
khng to tinh th
20
42

2. ng dng:
Polymer v nh hnh Chiu sng siu m gy v bt
bng (5000
o
C, 1000 atm)
Polymer bn tinh th
(Amorphous polymer) (Ultrasound iradiation causes (Semicrystalline polymer)
cavitation bubbles)
Mt ong l mt dung dch ng c xu hng kt tinh. y l mt qu
trnh khng mong mun cn phi trnh c trong bc tng th ca qu trnh
sn xut mt ong lng. Phng php siu m gip ha tan cc tinh th
monohydrat D- glucose, loi b cc tinh th xut hin trong mt ong, lm chm
qu trnh kt tinh nhng khng nh hng tiu cc n g c tc dng ng k
trn cc thng s cht lng ca mt ong nh m, dn in hoc pH,
cm quan: mu, hng v ca mt ong, gip gi mt ong trng thi lng lu
hn
Kt tinh ca cht bo c s quan tm ng k trong sn xut chocolate,
b, kem... V d: Phng php siu m 20 kHz v 100 -300 W trn tripalmitoyl
glycerol v b ca cao c nghin cu cho thy n c hiu qu kim sot
kt tinh a hnh ca cht bo v thi gian cm ng c rt ngn
VII. LM SCH
1. Tc ng:
Lm sch cc vt liu cng rn
Kh nng lm sch c cc vt liu cng rn ca phng php siu m
ch yu l do nhng tc ng n mn lin quan n s to bt

Hnh 9 - Thit b bn ra siu m
2. ng dng:
Lm sch dng c, b mt my mc thit b ch bin kh lm sch bng
phng php thng thng. Siu m (40kHz) c th c s dng loi b
mng sinh hc (biofilm), i khi l nguyn nhn gy tch t bi bn trong thit b
thc phm
Siu m kt hp cc cht dit khun lm sch b mt trng t tri p
Trong cng nghip sa, s tch t bn trong cc ng thanh trng, tit trng
l nguyn nhn gy nhim bn, vi sinh vt c th bm vo thnh ng.
VIII. NH HNG LN VI SINH VT TRONG THC PHM
1. C ch v hot vi sinh vt ca siu m
C ch tc ng ca siu m c nhiu nghin cu nhng hin nay vic
a cc gi thuyt v cc kt qu nghin cu cn nhiu vn cha r rng.
Nhng nguyn nhn chnh ca vic tiu dit vi sinh vt l s ph v mng t bo,
cu trc t bo (c xc nhn bi thc t rng mt s vi khun ca cc loi c
bit c kh nng chng xm thc kh hn nhng loi khc trong cc iu kin x
l tng t) bng hin tng xm thc, s bin thin v p sut ca bt kh lm
bin dng mng t bo, co gin mng t bo, rch mng. Tuy nhin phng php
siu m ch lm gim lng vi sinh vt, khng tiu dit hon ton vi sinh vt c
trong thc phm. Do n khng c xem l phng php bo qun thc phm
tt, phng php ny ch c dng h tr cho qu trnh ch bin thc phm.
Nhng t bo c hnh ovan th d b tc ng hn t bo hnh cu. Vi
khun gram(+) c kh nng chu ng tt hn vi khun gram (-). Vi khun hiu
kh bn hn vi khun ym kh v cc bo t th bn vng hn vi sinh vt sng.
Nhiu tc gi cng nhn hin tng xm thc c tc dng n hiu ng
gy cht vi sinh vt.
S ph hy :Siu m gy ra dao ng mnh ln cht lng trong thc phm,
to bt kh. Khi sng m tc ng mnh hn vo lng cht lng, kch thc
cc bt kh tng ln. Bt kh lc ny chu tc ng ca p sut thy tnh, khi
p sut tng, bt b nn p v v sinh ra mt lc c hc tc ng vi sinh vt,
lm rch thnh t bo v vi sinh vt cht.
Lm nng :Khi cc bt kh b n, nhit sinh ra trong lng xung quanh cc l
hng. Th tch ca lng c gia nhit l rt nh v rt nhanh Nhit ca
vng ny c th tng ln rt cao, ln n 5000
0
C, trong vi microgiay. S
tn ti nhit ny c th gii thch t l gy cht dng m ca siu m ging
dng nhit. Nhng a s cc tc gi ni rng nhit sinh ra t siu m khng
gp phn vo hiu ng gy cht t bo v thi gian lm cht 90% vi sinh vt
ca phng php siu m l rt ln.
Sinh ra gc t do :Khi nhit cao t ngt v p sut nn p cc bt kh
tng cng to ra s phn chia hi nc thnh cc gc t do OH v nguyn
t H, cc gc ny cng c tc ng lm v hot t bo ging nh hin tng
to ra cc gc t do peroxid.
Nng lng siu m thng ph thuc vo nhiu yu t :loi vi sinh vt,
enzyme c x l, bin v tn s ca cc tn hiu siu m, thi gian cht
thp phn, th tch thc phm v kiu thc phm. Sc mnh siu m khng c
tc ng nhiu n vic tiu dit vi sinh vt hoc lm bt hot cc enzym tr khi
chng c cng cao (v d, tn s trn 18kHz). Mt s ti liu bo co v hot
vi sinh vt vi tn s thp nh 14kHz, mc d tn s ph bin nht l 20 v
24kHz. Tuy nhin, n c chng minh rng siu m vi tn s thng
khng gim s lng vi sinh vt V th siu m thng c kt hp vi
cc k thut khc nh p sut (manosonication), nhit (thermosonication), hoc
c hai p sut v nhit(manothermosonication) tng thm hiu qu tiu dit vi
sinh vt v v hot cc enzyme.
Mt s nghin cu bng knh hin vi sau khi x l bng siu m- nhit
cho php mt s trong nhng hiu ng cp trc quan st. Vic s dng
hin vi in t qut (SEM-Scanning Electron Microscopy) c hin th cho
L.Innocua sau 30 pht x l 24 kHz, 400W, 120m v 63oC trong sa. Trc
tin, s t on ca thnh t bo c th c quan st thy trong cc t bo b
ph hy. y, t bo cht thot ra ngoi t bo, gy ra ci cht ca vi sinh vt.
Mt c tnh thng thng c quan st trong mt t l cao cc t bo ny l s
hnh thnh ca cc l nh trn lp ngoi ca vi khun. Cc l hng ny, trong
mt s trng hp xut hin l l hng ln, c to ra trong t bo v p lc cao
trong mi trng v s bng n mnh lit ca cc bong bng. Mt s t bo x
l bng siu m- nhit c phn tn thnh nhiu phn nh hn, trng ging nh
cc t bo nh ct thnh cc hnh dng khng t nhin. Cc thnh t bo khng
c xc nh bi mt hoc nhiu bn do s ph v sut trong qu trnh siu m.
Ngoi ra, cc thnh t bo c th l yu hn do x l nhit, lm cho cc t bo
nhy cm hn vi s hnh thnh ca l.

2. ng dng:
Siu m kt hp vi cc phng php bo qun khc trong vic c ch hot
ng, tiu dit vi sinh vt.
ng dng kt hp ca siu m vi nhit v / hoc p lc c ngh cho
cc vi sinh vt sau : Bacillus subtilis, Bacillus coagulans, Bacillus cereus,
Bacillus sterothermophilus, Saccharomyces cerevisiae, v Aeromonas
hydrophila,
Siu m kt hp nhit
Guerrero et al.(2001) bo co khng c thay i v nhy cm ca
Saccharomyces cerevisiae khi siu m v nhit c p dng trong mi
trng canh vi gi tr pH khc nhau. Nhng trong mi trng canh Sabouraud
broth, pH 5.6, vic b sung chitosan lm tng s v hot nm men di tc
dng ca phng php siu m kt hp vi nhit . Cc bo co v vic s
dng siu m v nhit cho thy lm th no kt hp mt s cc yu t nh hng
n cc vi sinh vt khc nhau theo nhng cch khc nhau. V d, Knorr et al.
(2004) bo co rng s v hot Bacillus stearothermophilus v E.coli K12 DH5a
c ci thin vi vic s dng hi nc trc tip a vo qu trnh x l
bng siu m, dn n gim nhit v thi gian qu trnh. Phng php ny l
phng php nhit c h tr siu m (UST- Ultrasound- assisted thermal). Tuy
nhin, mt loi vi sinh vt khc, Lactobacillus acidophilus, n nh hn vi qu
trnh kt hp UST. Theo nghin cu ca Guerrero et al. (2001) vi S.cerevisiae
cho kt qu tt: cho thy mt hiu qu ng b gia nhit v siu m trong v
hot nm men. Hn na, khi nhit thng xuyn duy tr cc gi tr di gi tr
gy tiu dit, s gia tng cng ca sng siu m l gi tr quan trng nht
trong v hot cc vi sinh vt
Siu m kt hp p sut
Trong k thut siu m, mt lnh vc mi gi l mano- sonication hin
ang c th nghim, trong vic s dng p lc trung bnh v cao, kt hp
vi siu m lm gim mt cch hiu qu mc ban u ca s lng vi sinh
vt. Mt s cc vi sinh vt c nghin cu nhiu nht trong k thut khng s
dng nhit c gi l vi sinh vt gy bnh ni bt, chng hn nh E. coli,
Salmonella v Listeria monocytogene, v tm nh hng quan trng ca chng
trong vi sinh thc phm v tc ng ln s an ton ca thc phm. Cc bo co
cho thy nhng ci tin trong v hot E.coli qua vic kt hp phng php siu
m v p sut cao, cng tt nh vic s dng kt hp nhit, m thanh , p sut,
t c s gim hot tnh enzime ca mt s vi sinh vt gy bnh a nhit V
vy, v d, s dng p sut trong qu trnh x l bng siu m lm tng t l
ngng hot ng ca vi sinh vt trong mt lot cc vi sinh vt, ngay c nhit
di nhit si ca mi trng. Hnh 6.2 cho thy hiu qu ca qu trnh ny
nhit thp khi p lc thay i 0-400 kPa. Tt c cc qu trnh ny c
nghin cu v c m t trong chiu su ca mt s nh nghin cu (Ordonez
et al 1984;.. Raso
v cng s nm
1998;. Manas v
cng s nm 2000;
Manas v Pagan
2005).

Hnh 10 - Hnh 6.2 D-gi tr ca cc vi khun khc nhau c x l bng siu m
(20 kHz, 117 mm bin ) 40C khi p lc thay i 0-400 kPa.
Siu m kt hp nhit v p sut
Nhng kt qu ca mano-thermo-sonication (siu m, nhit, p sut) p
dng trn bo t B.subtilis cho thy, khi p sut tng ln, kt hp vi nhit v
siu m, kh nng v hot c nng cao. Tuy nhin, khi qu 500kPa, p lc
khng cn l mt yu t quan trng bi v kh nng v hot khng tng ln,
khng c tc dng hn na trong vic v hot bo t c quan st di cc iu
kin th nghim (70
o
C, 117m v 20kHz)
Siu m kt hp nhit, p sut v pH
Raso v Barbosa- Casnovas (2003) bo co rng vic s dng siu m, p
sut v nhit cng vi hot ca nc thp l mt s kt hp tt cho vic gim
s lng vi sinh vt trong thc phm. . Tuy nhin vic s dng siu m vi hot
ca nc cao cng cho kt qu tng t v hot nc cao c ngha l s
hin din ca nc t do trong mi trng cao, lm tng s to thnh cc gc t
do v s phn hy ca cc phn t nc c to ra bi cc sng m thanh, tng
tnh gy cht ca cc vi sinh vt .
Tuy nhin nh hng ca pH c v l t quan trng hn khi kt hp vi
siu m, v ch c mt vi bo co tp trung vo hiu qu ca n. Jimenez-
Fernandez et al. (2001) nghin cu tc ng ca pH trong Aspergillus flavus
trong sut qu trnh x l bng siu m kt hp vi nhit, ty thuc vo cc iu
kin khc ca mi trng nh aw, nh hng do pH c tm thy l c lin
quan ch trong mt s trng hp. Khi a
w
khng i v pH c gim, cc gi
tr D thp hn, nhng khi pH khng i, gi tr D thp hn t c vi gi tr
aw cao nht (0,99).
Bo qun mt, mt cam hoc lp ph trn b mt, v d nh cho kem, nc
tri cy v nc st, cc sn phm tht, sa.
V d : ng dng ca siu m dng trong nc p tri cy v nc st
ko di thi gian bo qun. Hin nay, bo qun bng cch s dng nhit cao
trong khong thi gian ngn (thanh trng) vn l phng php x l ph bin
nht cho vi khun nhm ko di thi gian s dng . V tip xc vi nhit cao,
phng php nhit ny thng bt li cho nhiu sn phm thc phm. Di xc
tc ca phn ng nhit, cc cht mi c to ra, s thay i cc phn t cng
nh s bin dng ca cu trc thc vt v ng vt do lm gim cht lng
ca chng. V vy, x l nhit c th gy ra nhng thay i khng mong mun
v gi tr cm quan, tc l cu trc, hng v, mu sc, mi, v cht dinh dng,
tc l vitamin v protein. Siu m l phng php phi nhit x l thay th hiu
qu.
Nhit sinh ra do s to bt v to ra cc gc t do c th gy bt hot cc
enzym bi siu m (El'piner 1964). mc thp, siu m ch lm thay i cu
trc v kh nng trao i cht ca t bo m khng ph hy ca chng. Hot
ng ca peroxidase, c tm thy trong hu ht tri cy ti, tri cy cha luc
(unblanched) v rau qu. c bit peroxidase c th kt hp vi siu m tng
hng v ng thi gim ng k sc t mu nu ca tri cy.
Tr hon s thi ra tri cy v duy tr cht lng qu.
V d, siu m c s dng ti nhng tn s khc nhau (ti a 59kHz)
v nhit 20
o
C x l du ty ngm trong nc. S thi ra c tr hon
v s lng vi sinh vt gim. cng ca qu v tng cht rn ha tan, chua
v hm lng vitamin C cng c gi li sau khi ch bin.
IX. M BO CHT LNG
Siu m th hin hu ch trong vic kim sot cht lng ca sn phm
thc phm. Trong siu m cng thp c s dng nh gi cht
lng ca cc qu b,xoi v da hu theo chn bng cch nh gi cc thng
s siu m nh vn tc v gim m lin quan n cc c tnh vt l ca mi
trng. Cht lng ca tht b, tht g, c tuyt, tht ln, sa, ru vang, cc
dung dch ng v cc loi du c thm nh cc thng s siu m, bng
cch p dng l thuyt v trng thi sng nh th no (v d, vn tc v gim
m) lin quan n cc thnh phn vt l ca mi trng. Kt cu ca sn phm
nh phomai, rau c nu chn v chn ca tri cy, tt c c xc nh bng
vic s dng sng siu m.
1. Sn xut phomai v u ph
Sn xut phomai bao gm cc cng on khc nhau nh ng t, tch
huyt tng, p mui v chn. Siu m cng thp c s dng
theo di cc giai on khc nhau ca qu trnh. V d, trong vic nh gi cc vt
nt bn trong do qu trnh ln men khng tt v trong vic xc nh thi gian
ng t ti u. Ngoi ra, cc thnh phn v cu trc ca hng trm loi phomai
trn th gii c th c nh gi bng cch k thut khng gy ph hy ny
ci thin trong ng gi v lu tr .Cng vi vic gim st cc phomai khi chng
c sn xut, siu m c trc tip tham gia vo vic to ra loi mm bng
cch thc y s ng t ca protein v du.
Siu m tn s cao cng c s dng nh gi cht lng ca u
ph trong sut qu trnh sn xut. u ph l mt dng gel da trn nc vi
thnh phn ch yu ca protein u nnh; cht lng ca n ph thuc rt nhiu
vo cu trc cui cng ca sn phm. Siu m c th c s ng gim st
s pht trin ca cu trc u ph trong qu trnh ng t. S truyn sng siu
m qua cu trc ca gel ca u ph c cung cp thng tin v ton b qu
trnh, nh trong trng hp lm phomai, lin quan n vic dng cc thng s
kh bin ca siu m hot ha enzime trong sa trong sut qu trnh ng t.
2. ung
Mt s ung chng hn nh sa, nc p tri cy v ru to khng
ln men s t c cc tiu chun thanh trng nh s dng siu m cng
cao; nhng siu m cng thp cng c th hu ch cho mc ch nh gi
cht lng. Siu m c s dng bi kh (loi b oxy) trong nc p cam,
chng minh rng hm lng vitamin A cui trong sn phm cao hn trong sut
thi gian lu tr nc tri cy c siu m so vi nc tri cy theo
phng php x l nhit thng thng. Trong mt nghin cu khc, hm lng
limonin, nhng cht mu nu v mu sc c nh gi trong nc cam sau khi
x l bng siu m (500kHz; 240W; nhit thp, 5 v 14
o
C), tm kim nhng
thay i th yu ca nhng c tnh ny trong sn phm. Siu m c s
dng thnh cng x l nc qu du ty v ru to cho kt qu tt. Nhng
enzime nh pectin methylesterase v polyphenol oxidase b v hot song song
vi tiu dit vi khun gy bnh. Nhng bin i rt nh trong acid ascorbic v
anthocyanins cng c pht hin vi vic p dng siu m vo u qu trnh
nu. Vic ci thin hiu sut ny khng ch xy ra vi bia m cn tt trong sn
xut phomai, vi s gia tng sn lng sau khi sa thanh trng cng vi siu m
nng lng, th hin li ch kinh t cho cc ngnh cng nghip sa v bia. Ngoi
ra, siu m c th ci thin mt s c im cc sn phm nh mu sc, cu trc
v thi gian bo qun, cng nh duy tr tt mt s gi tr dinh dng ging nh
c tm thy trong cc sn phm ti. Mt v d l qu trnh oxy ha s dng
rng ri trong ngnh cng nghip ung c cn. Qu trnh c s h tr ca
siu m v n tng cng qu trnh oxy ha trong cc sn phm ln men dn to
hng v c trng v lm chn sm. Siu m l 1MHz lm thay i cn bng
ru ester to ra s lm chn r rng trong sn phm. N c s dng cho
cc loi ru vang, ru whisky v ru c cn.
3. Bnh m
Cht lng bnh m lun lun l mt ch v mt yu t m cc nh
khoa hc thc phm ang c gng i mi v ci thin. Hin nay nhng s la
chn khc nhau nh bnh m ng lnh v sy thng hoa c sn trn th trng,
cu trc ca sn phm cui cng l mt thng s quan trng. K thut truyn
thng nh gi cu trc thng lm h hng mu. Siu m cung cp cc li
th l mt k thut khng ph hng mu nhng vn bit c cu to ca bnh
m thng qua cc thng s m thanh. Nghin cu v cu trc vt l ca thc
phm th kh khn v tnh khng ng nht ca thc phm (bnh m) nhng sng
m thanh c th cung cp thng tin v cu trc ca rut bnh m. Cc t bo cha
kh xc nh tnh ng nht v cu trc ca rut bnh m v thng qua mt s
thng s siu m, cu trc vt l c th c nh gi. Vn tc v gim m
ca sng siu m (ti 54kHz) c s dng m t cc yu t cht lng
nht nh ca bnh m. V d, gy ra mt thay i nh trong cu trc ca rut
bnh m sy thng hoa do s thay i tnh dy c (100-300 kg/m
3
) c nh
gi, cho thy kch thc v hnh dng ca cc t bo cha kh trong bnh m rt
nhy cm vi cc php o siu m, trong khi bin tnh hiu tng tuyn tnh
vi dy c. K thut khng gy ph hy mu ny l mt cng c rt hu ch
trong ngnh cng nghip cc sn phm ng cc trn th gii, cho php cc nh
sn xut hiu c cu trc ca sn phm cui m khng cn iu chnh.
4. S ng nht ca sn phm
Mt lnh vc trong m bo cht lng thc phm l cp n vic pht
hin cc vt th l trong sn phm cui cng. Trong mt n lc m bo s an
ton ca thc phm, tt c cc ngnh cng nghip thc phm phi pht hin t m
i vi kim loi, thy tinh, xng v cc vt liu khc m c th c kh nng
xm nhp vo thc phm trong dy chuyn ch bin. Knorr et al. (2004) cho thy
cc vt th l nh thy tinh, nhng mnh nha v vt liu c th c pht hin
trong sa chua, nc p tri cy v nc st c chua bng cc tn hiu siu m
trong mt phn tch thi gian- tn s. Cc vt th ct t nguyn liu nh , thy
tinh, g, nha, xng v nhng mt cu bng thp c pht hin trong
phomai v mt bng siu m m khng ph hy mu ,phng php c nhy
cao thch hp s dng trong mt sn phm ng nht vi su thm d 20-
75mm. Nn xung siu m (UPC- Ultrasonic Pulse Compression) c s dng
pht hin cc bin i trong st ca mt s cht lng, mc cht lng trong
chai dng polymer cha thc ung v cc vt th l trong cc thng cha. y c
th nhng thay i trong cc thuc tnh m thanh ca mi trng, ch yu l s
truyn vn tc v tr khng m hc, c th lin quan n nhng thay i trong
thnh phn ca sn phm thc phm. Siu m lin kt vi khng kh l mt k
thut mi c s dng c lng mc nc trong mt chai nc ung
polymer. Cc t l khi lng cc thnh phn trong thc phm nh syrup nc
qu v ung c cn cng c th c xc nh bng sng siu m v o lng
hm lng ca cht bo bn bo ha cng c th nghim thnh cng vi
siu m. Mc dy c ca mt s loi thc phm bao gm c phomai
Cheddar, tht hp v nc st vit qut, c o bng k thut siu m xc
nh tc m thanh trong sn phm , phng php ny cho kt qu tng t .
Mt ng dng trc tip ca loi siu m ny l trong sut qu trnh ln men,
trong nng ng thay i cho ph hp vi vic to ethanol nm men
hot ng. Nng ethanol v ng c th c c tnh da trn vn tc sng
m i qua mi trng. y quan trng l phi nhn xt cc c tnh ca sng
siu m, chng hn nh tn s v cng , hoc cc thng s m thanh lin
quan n mi trng - nh vn tc, tr khng m thanh hoc mt - phi c
la chn thm nh mt cch cn thn xc nh cc tnh cht c th ca cc
loi thc phm m cc nh nghin cu ang tm kim. Siu m cng ang c
th nghim v kim sot cht lng vi sinh vt: mt s nghin cu thc hin trn
sa ng chai v trng cho thy s to dng m thanh gy ra bi siu m trong
cht lng b nh hng bi cc hot tnh vi sinh vt, do , nhng vi khun lm
thay i cc thng s ha l c th c pht hin thng qua vic s dng sng
siu m.
X. R NG, LNH NG
Siu m nng lng cao c s dng h tr lm r ng tht b, tht
ln vi tn s v cng khong 500kHz v 0.5 W/cm
2
. Vi bc x siu m ,
cc vn thng gp trong r ng bng vi sng- lm nng b mt- c gim
thiu, trong mu c r ng n su 7.6cm trong khong 2.5h.
Siu m nng lng, vi tn s trong khong 20-100kHz, chng t hu
ch trong vic hnh thnh cc tinh th nc trong lnh ng ca nc, v kch
thc tinh th nc ny c ci thin nn gim thit hi v t bo. C ch
tham gia l xm thc kh, trong cc bong bng c to ra ng vai tr nh
mm cho s pht trin tinh th . Siu m l mt phng php rt hu dng
trong vic kim sot cc qu trnh kt tinh v n lm tng t l to mm v tc
tng trng tinh th, do to ra cc v tr to mm mi. Tc lnh ng ca
khoai ty c h tr bi siu m th rt nhanh, vi cng sut l 15.85 W v thi
gian x l l 2 pht. Trong mt s qu trnh kt tinh, nh trong giai on u ca
lnh ng, siu m ng vai tr rt quan trng bi v n c th thc y qu
trnh. Do kch thc ca cc tinh th nh hn so vi trong lnh ng thng
thng, ng dng cho mt s sn phm nh du ty, kt qu thc t ny gim
thit hi quan trng cho vi cu trc ca sn phm. Mt s nghin cu s dng
siu m c thc hin trn kem que , s bm dnh tt, phn kem tr nn
cng hn so vi sn phm thng thng. Siu m c s dng gim st
qu trnh lm lnh gelatin, tht g, c hi, tht b v yogurt bng cch o thi gian
tip xc ca xung siu m vi b mt lm lnh. Trong cc sn phm ng u, s
chuyn ng ca lp m bng c o bng thi gian ca mt xung siu m.
XI. CT THC PHM
Ct bng siu m c th phn bit vi ct thng thng do c tnh
chuyn ng c bit ca cng c ct, nh s chuyn ng thng thng ca
thit b c chng chp bi rung ng siu m. Ni chung, h thng ct bng
siu m bao gm mt chui cc yu t to ra v truyn rung ng siu m cho
khu vc tch bit (hnh 5.1). My pht hin cung cp mt hiu in th xoay
chiu vi tn s sng siu m mong mun, thng l trong khong 20-50kHz.
Dao ng in ny c chuyn thnh chuyn ng c xoay chiu vi tn s
tng ng thng qua b chuyn i in p. Mt b phn ghp ni chuyn cc
rung ng c hc nh sng m thanh mang cht rn n u sonotrode, sau khi
khuch i hoc suy gim bin . Cc sonotrode hot ng nh mt b cng
hng c hc, m rung ng ch yu theo chiu dc ca trc rung. Cc
sonotrode thm ch c th hot ng nh mt b ghp ni cho mt li dao ct
c lp. m bo n nh nng sut vn hnh my, ton b h thng dao ng
c iu chnh tn s hot ng lin tc.
Dao ct
Ty thuc vo vic lp ca cng c ct vo sonotrode v nh hng ca
cnh ct so vi trc rung ng, c ba cu hnh chnh c th c phn bit:
Trc rung chnh v trc chuyn ng ca cc cng c ct l ging nhau,
nhng trc rung chnh phi vung gc vi cnh ct .V d, ct kiu my xn
s to ra ng sut v sc cng trn nguyn liu do s chuyn ng ca
nguyn liu th cung cp cho my c tng cng hoc gim mnh bi
mt ng sut theo chu k bng mt tn s cao (20-50kHz) v mt bin
thp. ng sut v sc cng c s dng trong khu vc ring - ni cnh
c tip xc vi mi vt nt trong sn phm.
Mt hng dao ng vung gc vi c hai trc chuyn ng v trc cnh h
tr tch sn phm khi nhng khong cch m rng do mt hng rung ng
vung gc vi khong cch ca chnh n. S m rng ny gy ra bi nhng
ng sut rt cao ti mi vt nt trong vng ring bit, do tng s truyn
vt ct. Ngoi ra, nhng c ch lin quan cng nh lc ma st hai bn
sn cng c b nh hng ng k.
Khi hng dao ng vung gc vi trc di chuyn, nhng song song vi
thnh phn biu kin thng thng c chng chp bi s chuyn ng rt
nh ca tip tuyn , gy ra chuyn ng ca hai chiu.


























XII. LC
1. Tc ng
Lm sch vch lc v trnh bm cu cn.
Sng m siu c tc dng lm tch t cc ht nh v tip theo l to ra s
rung gi mt phn ht dng huyn ph, v th n lm trong dung dch sau
lc. Qu trnh ny c ng dng lc cc sn phm sau khi p nh nc p tri
cy, ung nh lm trong bia.
2. ng dng
Lc rn-lng l mt qu trnh ph bin nhiu ngnh cng nghip ngy
nay. Lc c th c p dng hoc lm r mt cht lng t cht rn hoc loi
b cc cht rn t cht lng. Bn cnh vic tng ng k t l dng chy cht
lng thng qua b lc, ng dng ca siu m cng gip cc b lc sch v ngn
nga nhim (Fairbanks nm 1973;Semmelink 1973). Lc siu m c p
dng cho mt s lnh vc ca ngnh cng nghip thc phm v nc gii kht.
Khi p dng cho cc cht chit xut tri cy v ung, k thut ny c s
dng tng nc p tri cy chit xut t b (Mason v cc cng s. 1996).
ng dng tim nng khc bao gm ng, bia, ru, v cc loi du n
(Brennan, Grandison, v Lewis 2006). V vy, v d, nc c to ra bng cch
chit xut t c ci ng c x l bng vi v lc to ra nc p sch
phc v cho giai on tip theo . Bia c lm sch bng cch lc loi b b
men v trub. Ngoi ra, ru vang v cc loi du n c c lc cc giai
on khc nhau ca sn xut.
3. Yu t nh hng qu trnh lc siu m
Trong mt nh gi m rng , Kyllnen, Pirkonen, v Nystrom (2005)
nghin cu mt s thng s nh hng n hiu qu ca lc siu m nh tn s,
cng nng lng, tnh cht thc phm, vn tc dng chy, v nhit . Nhn
chung, hiu qu ca qu trnh lc cao hn khi tn s siu m c cng thp
hn v cng sut cao. Tuy nhin, siu m rt km hiu qu cho huyn ph c
nng cao nh bn. Theo ngha ny, mt trong nhng yu cu hin ti trong
nhiu ng dng cng nghip l vic x l huyn ph nng cao ca cc ht
mn. K thut lc thng thng l khng tha ng v nhim thng xy ra,
dn n t l lc chm. H thng siu m th nghim l s m t trong hnh
6.5.









Hnh 6.5 S ca
h thng lc h tr siu m
4. Mng lc Membrane
Membrane l mt loi vt liu bn thm cho php s i qua ca mt s
phn t trong khi gi li nhng phn t cn li. Membrane c th phn loi cc
thnh phn da trn kch thc, nng hoc kh nng tch in. Mng c s
dng rng ri trn cng ngh thc phm v cc ngnh cng ngh sinh hc cho c
hai mc ch l phn tch v c c. Nhng ng dng c th bao gm :
Vi lc (MF) sa tng nng caseins.
Vi lc (MF) cc sn phm sa ln men gi li vi khun v bo t.
Siu lc (UF) whey t sa v sa tch kem c c cht kh trc khi
sy phun.
Mng phn ng sinh hc cho nui cy t bo v ln men enzime.
Tng hng v v mu sc.
Nhng phng php membrane i lc tch protein.
Thm thu ngc sn xut nc tinh khit cho cc qu trnh sinh hc
v cho s to hi nc
ng ha.
Phn loi cc loi bia v nc tri cy.
Mng lc membrane thng c cung cp nh nhng ng hoc a
phng. Ngc li, mng cao phn t c th c cung cp trong mt nh dng
xon c hoc dng si rng. Trong mi trng hp, cht lng chy tip tuyn vi
b mt mng ( Hnh 5.5).




TI LIU THAM KHO
http://www.hielscher.com/food_01.htm
http://hal.archives-ouvertes.fr/docs/00/89/57/33/PDF/hal-00895733.pdf
http://www.doko.vn/luan-van/tong-quan-tai-lieu-ve-ung-dung-ky-thuat-sieu-am-
trong-cong-nghe-thuc-pham-277402
http://www.ultrasonics.org/Proceedings_2007_UIA/Gallego_2007_UIA.pdf
http://www.vscht.cz/ktk/www_324/studium/konzervace/pdf/ultrazvuk.pdf
Applications and opportunities for ultrasound assisted extraction in the food
industry Kamaljit Vilkhua, Raymond Mawsona, Lloyd Simonsa, Darren
Batesb
Novel Food Processing : Effects on Rheological and Functional Properties- Jasim
Ahmed, Hosahalli S. Ramaswamy, Stefan Kasapis, Joyce I. Boye
http://digital.csic.es/bitstream/10261/7957/1/ult05004.pdf
http://arrow.dit.ie/cgi/viewcontent.cgi?article=1129&context=schfsehart

You might also like