Apstrakt

Prema urbanistikom planu grad Sarajevo nastvlja tendenciju razvoja grada po

longitudinali, zajedno sa gradskim opinama, te vangradskim opinama koje izlaze iz
tog linijskog sistema i kreu se prema granicama Kantona.
Pored glavne gradske jezgre, predviene planom, zbog ve spomenute linijske
strukture, u gradu je predvieno stvaranje novih arinih taaka, koje imaju za cilj da
graanima obezbijede sve funkcije dostupne do tada samo gradskoj jezgri, radi
olakavanja komunikacije u podsistemima i radi smanjenja veza koje se uspostavljaju
prema gradskom jezrgu.
U planu su obraeni svi podaci potrebni za planiranje jednog grada:
saobraajna infrastruktura, granice sistema i podsistema, mjesne zajednice, optine,
vangradske granice, centri za obrazovanje, centri za uslune djelatnosti i slino.
Ova studija predstavlja analizu planom postignutih rezultata, tj. projektom se zeli
prikazati rezultat razvoja urbanistickog plana, odnosno da li su i svi uslovi zadani
urbanistikim planom ispunjeni.
Vremenom je dolazilo do potekoa prilikom realizacije plana, pod tim se ubrajaju
kako ratna deavanja i posljedice, tako i ekonomska kriza svjetskih razmjera,
urbanizacija, globalizacija, i openito problemi svakodnevnice 21. stoljea...
Nakon svega toga, pitanje je koliine odstupanja do koje je dolo, na koji se nain
odstupalo, te da li je to ugrozilo ili poboljalo sliku grada.
U predstavljenom radu se analizira i veza izmeu mjesnih zajednica u jednom
podsistemu, i da li je planirani centar u jednom podsistemu ispunio uslove koji su
mu planom nametnuti, tj. da li prua sve mogunosti potrebne lokalnim zajednicama u
podsistemu.
Zatim, zadatak je i analizirati vezu izmeu podsistema, odnosno veze izmeu zadanog
podsistema i mjesnih zajednica u okolini, a rezultat toga ce biti prikaz atraktivnost
pojedinih zajednica i podsistema. Rezultati e pokazati i zajednice koje su najmanje
atraktivne, ili neke koje su neiskoritene, openito one koje imaju najloije uslove za
jednu pristojnu i lijepu svakodnevnicu.

Kljune rijei: atraktivnost. kultura, snabdijevanje, usluga, ugostiteljstvo, sport i
rekreacija, urbanistiki plan, mjesna zajednica, jezgro, grad, razvoj, sistem, podsistem

Uvod
Predmet istraivanja u okviru predmeta Prostorno planiranje, je razvoj mree i sistema
centara na odreenoj lokaciji. Lokacijom su obuhvaene mjesne zajednice u optini
Centar: Sedrenik i Medrese.
Potrebno je analizirati kretanja i veze kao i iskoritenost odreenog centra i odnos i
povezanost meu centrima. Cilj je prikazati mjesnu zajednicu u smislu njene
iskoristivosti i nivo atraktivnosti koji nudi.
Da li postoji odreena atraktivnost u datom centru i kakva je njena veza sa okolnim
centrima? Na koji nain i koliko je odreeni centar iskoriten i atraktivan? Sve su to
pitanja koja e biti odgovorena statistikim i drugim analizama u cilju prikazivanja
ostvarenja urbanistikog plana 1986.-2015.godine.
Kroz razgovor sa stanovnicima odreene mjesne zajednice, posmatranjem I
istraivanjem mjesta I kroz analizu urbanistikih karata e se ustanoviti svi odgovori I
ciljevi ovog istraivanja. U finalnoj fazi e se u razmatranje i proraun uzeti i mjesne
zajednice koje uspostavljaju vezu sa mjesnim zajednicama Sedrenik i Medrese.










Mrea i sistem centara Sarajeva (urbanistiki plan)

- sistem centara mrea centara u jednom sistemu, meusobno povezanih i dostupnih
jedni drugima, sa formiranjem jednog jezgra ili vie njih, radi lake dostupnosti i
manjih distanci do odreenih funkcija.

- gradsko jezgro centralna taka grada koja okuplja sve funkcije na jednom mjestu,
zbog ega upravo to mjesto predstavlja zonu najveeg broja stanovnitva kako stalnog
tako i povremenog. Gradsko jezgro moe biti centralna taka jednog grada, ali I
kantona I drave. Gradsko jezgro je u ovom projektu MZ Trg Osloboenja/Ferhadija.

- sekundarni centri centralna taka za odreen broj mjesnih zajednica, koji ispunjava
veinu funkcija potrebnih za opstanak jednog podsistema. U ovom
projektu je upravo o takvom centru rije kada su u pitanju MZ Dolac i Malta.

- lokalni centri mjesne zajednice koje ne moraju ispunjavati sve uslove za
svakodnevni ivot te funckioniu u koordinaciji sa okolnim zajednicama.



Metodologija
Tokom istraivanja koriteno je vie metoda, koje su zajedno davale jasan pristup
zadatku. Istraivanje je zapoeto anketiranjem lokalnih stanovnika kao I sam razgovor
Iskupljanje osnovnih podataka o lokalnim zajednicama. Ispitivanje je bilo vezano za
slijedee kriterije: snabdijevanje, kultura, usluge, sport I rekreacija te ugostiteljstvo.
Slijedea faza bila je prikazati odgovore ankete kroz zadanu emu na urbanistikim
kartama, to nam je dalo direktian odgovor o korelaciji mjesnih zajednica u
podsistemu. Date informacije prikazane na jednoj karti dale su informacije o
atraktivnosti odreenog mjesta, kao I vezama koje se javljaju ka i van jedne mjesne
zajednice. Prikazana je I koordinacija sa mjesnim zajednicama van analiziranog
podsistema.

Mjerenje
Metodom mjerenja prikupljenih podataka, statistiki je prikazana valorizacija stanja
podsistema, odnosno mjesnih zajednica u podsistemu. Tani prorauni ispunjeni su
kroz tabelarni prikaz veza u podsistemu I okolini, te kroz indeks atraktivnosti, prag
atraktivnosti, rang atraktivnosti. Statistiki podaci prikazani su kroz karte prema
kriterijima te integralno.




Zakljuak

Detaljnom analizom i obradom urbanistikih karata ustanovljena je valorizacija
planirane i aktuelne mree centara. Obraena povrina MZ Malta i MZ Dolac u
okviru opine Novo Sarajevo, pokazali su se kao opine ije stanovnitvo iako
preteno zadovoljni sadrajima koje se nude u njihovoj okolini i dalje gravitiraju u
neke druge mjesne zajednice, gdje se posebno isticu mjesne zajednice kao Trg
Oslobodjena, Bascarsija, Otoka, ali i sama Malta, koja je dominantnija od MZ Dolac.
Ovo se deava prvenstveno iz razloga to odreeni sportski i kulturni sadraji
nedostaju u ovom dijelu grada, te iz tog razloga stanovnistvo trazi te usluge u drugim
zajednicama. Kad je rijec o snadbijevanju i uslugama , moze se reci da MZ Malta
dominira u odnosu na Dolac.
Dolac je naime mjesna zajednica, koja ne obiluje objektima za snabdijevanje, usluge,
ugostiteljstvo, kao ni za sport ili kulturu. Pa se stanovnistvo uglavnom oslanja na
susjednu zajednicu Maltu i ostale.

Istraivanjem na podruju ovih mjesnih zajednica, dati su odgovori vezani za razvoj
mree koji jeplaniran urbanistikim planom od 1986.-2015.godine. Generalno, razvoj
ne ide u pravcu u kojem bi trebao, te se znatno osjeti nedostatak ekonomskih
preduslova za dalji razvoj predgraa.