ZAVRNI RAD

Predmet: Osiguranje
Tema: Zdravstveno osiguranje
1
Beograd, 20!"
#adr$aj"""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""
"%VOD""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""2
" Predmet istra$ivanja""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""&
"2" 'i(j istra$ivanja"""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""&
"&" )etode istra$ivanja""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""&
"!" *i+ote,a istra$ivanja""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""!
"-" #tru.tura rada""""""""""""""""""""""" """""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""!
2" Pojam ,dravstvene ,a/tite i ,dravstvenog osiguranja"""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""-
2"" Ra,voj ,dravstvenog osiguranja"""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""0
2"2" Vrste ,dravstvenog osiguranja"""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""1
2"&" )ode(i #vets.e ,dravstvene organi,a2ije""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""1
2"&"" #istem so2ija(nog osiguranja 3Bismar2.ov sistem4""""""""""""""""""""""""""""""""""""""1
2"&"2" #istem na2iona(nog osiguranja 3Beveridge5ov sistem4""""""""""""""""""""""""""""""""6
2"&"&" #istem so2ija(isti7.og osiguranja 3#ema/.ov mode(4"""""""""""""""""""""""""""""""""0
2"&"!" Privatno ,dravstveno osiguranje8 tr$i7ni sistem"""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""
&" Vrste osiguranja u #r9iji""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""2
&"" O9ave,no ,dravstveno osiguranje""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""&
&"2" Do9rovo(jno ,dravstveno osiguranje"""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""":
&"& Dodatno ,dravstveno osiguranje"""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""1
&"!" #trate/.i +(an ,a re;ormu ,dravstvenog sistema""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""6
&"-" <inansiranje ,dravstvene ,a/tite""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""20
!" "Re,u(tati istra$ivanja"""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""2&
-" ZA=>?%@A=""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""&0
:" >ITARAT%RA""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""&
2
I UVOD
Zna7aj ,dravstvenog osiguranja +roi,i(a,i i, ,na7aja ,drav(ja ,a sva.og
+ojedin2a, +os(odav2a i dru/tva u 2e(ini" To je naj,na7ajni deo e.onomi.e
,dravstva

, a time i ,na7ajan deo u.u+ne e.onomije jedne ,em(je" )o$e 9iti deo
so2ija(nog osiguranja i(i vrsta osiguranja .ao +ose9ne de(atnosti" Njegov ,na7aj
se mo$e +osmatrati sa vi/e ra,(i7itiB as+e.ata:
#o2ija(ne +o(iti.e .ao deo so2ija(nog osiguranja
A.onoms.og, .ao e.onoms.a .ategorija
Osigurajnu .ao de(atnosti u o9(asti +ose9ne vrste3+rivatno ,dravstveno
osiguranje4
Am+irijs.a ,asnovanost +redmeta istra$ivanja ti7e se ;un.2ionisanja ,dravstveno
sistema, tj" naj,na7ajniB +ro2esa unutar njiB"
1.1. Predmet istraivanja
Predmet ana(i,e ovog rada su osnovne .ara.teristi.e i ,na7aj ,dravstvenog
osiguranja u #r9iji" ZaBva(jujuCi ana(i,i em+irijs.iB +odata.a, .ao i teorijs.im
+rou7avanjem ,dravstvenog sistema 2" ve.a, do(a,i do in;orma2ije .oje se mogu
+osmatrati u /irom .onte.stu so2ioe.onoms.iB ;inansijs.iB, .u(turniB i drugiB
dru/tveniB +ro9(ema u #r9iji"
Predmet istra$ivanja je ta.av da Ce teorijs.oj o+era2iona(i,a2iji us(editi radna
o+era2iona(i,a2ija, 7ime Ce ni, teorija 9iti .on.reti,ovan, a na taj na7in 9iti
+ostignuto i e+idemio(o/.o jedinstvo teorije i +ra.se"
1.2. Cilj istraivanja
'i(j istra$ivanja je dvoja. i on je i nau7ni i dru/tveni"
" Nau7ni 2i(j je nau7ni o+is sa e(ementima .(asi;i.a2ije sviB e(emenata
sistema ,dravstvenog osiguranja"
2" Dru/tveni 2i(j istra$ivanja 9i 9io da re,u(tat istra$ivanja +omognu
su9je.tima ,dravstvenog osiguranja u s+rovodjenju re;orme, re/avanjem
.on.retniB +ro9(ema u osiguravajuCim dru/tvima i .od osigurani.a"
1
olak Z. (2002) Ekonomika zdravstvene zatite-razvoj i otvoreni problemi
privredna iz!radnja vol "#$ br.1-2 str.%&.
'
1.3. Metode istraivanja
)etodom istra$ivanja 9iCe +rimenjene ne.e .va(itativne i .vantitativne
metode, odnosno osnovne, o+/tenau7ne i metode i teBni.e +ri.u+(janje +odata.a"
Od osnovniB metoda naj,astu+(jenije Ce 9iti ana(iti7.e 3ana(i,a, a+stra.2ija,
s+e2ija(i,a2ija, dedu.2ija4 i sinteti7.e metode3sinte,a, .on.reti,a2ija,
genera(i,a2ija i indu.2ija"4 O+/tenau7ne metode .oje Ce 9iti .ori/Cene su
Bi+oteti7.o5dedu.tivna, statisti7.a i .om+arativna metoda" Is+itivanje i ana(i,a
sadr$aja ra,(i7itiB do.umenata 9iCe osnovne metode i teBni.e +ri.u+(janja
+odata.a"
" Primarna ana(i,a5vr/ena je i, odgovarajuCe (iterature i na osnovu +odata.a
i do.umenata i, osiguravajuCiB dru/tava"
2" #e.undarna ana(i,a5%teme(jena je re,u(tatima i, +rimarne ana(i,e i
u+ot+unjuje ,na7aj istra$ivanja
1.4. Hipoteza istraivanja
Navedene Bi+ote,e tre9a da ;ormu(i/u sve +oten2ija(ne 2i(jeve i ,adat.e
ovog rada istovremeno u.a,ujuCi na njiBove meDuso9ne ve,e i .ara.ter da 9i se
,adovo(ji(i osnovni metodo(o/.i ,aBtevi5o9je.tivnost, +ou,danost, o+/tost i
sitemati7nost"
Eenera(na Bi+ote,a:
reiranje i rez!ltati re"orme zdravstveno# osi#!ranja s! srazmerno
propor$ionalni so$io%e&onoms&im' &!lt!rnim i dr!(tvenim pro)lemima
*r)ije.
Pose9na Bi+ote,a:
Teorets.a i em+irijs.a ana(i,a u.a,uju na +otre9e una+redjenja osiguranja
Zdrav(je je najva$niji resurs jedne dr$ave i daje una+reDenje ,dravstvenog
osiguranja teme(j da(jeg ra,voja.
Ana(i,e ;inansijs.iB i,ve/taja i do+rinosi re;ormi ,dravstvenog sistema"
1.+. *tr!&t!ra rada
Zdravstveno osiguranje u ovom radu o9ja/njeno je .ro, s(edeCa +og(av(ja:
Rad se sastoji i, & +og(av(ja, sa dodat.om uvodniB i ,a.(ju7niB ra,matranja,
(iteraturom, inde.som s(i.a i ta9e(a" % uvodnom de(u se ra,matraju metodo(o/.i
+ostu+2i rada, u, de;inisanje +ojma ,dravstvenog osiguranja, osnovna o9e(e$ja,
vrste osiguranja .ao i +rednost, s(i7nosti i ra,(i.e meDu njima" #(edeCe +og(av(je
na s(i7an na7in +ri.a,uje ,dravstveno osiguranje sa +ose9nim osvrtom na
,dravstveno osiguranje u #r9iji" % treCem de(u rada isti7u se re,u(tati istra$ivanja
(
.oji Ce +omoCi su9je.tima ,dravstvenog osiguranja u s+rovodjenju re;orme,
re/avanjem .on.retniB +ro9(ema u osiguravajuCim dru/tvima i .od osigurani.a
imajuCi u vidu ,na7aj oviB vrsta osiguranja u 2e(ini .ao i a.tue(nu ;inansijs.u
situa2iju u ,em(ji" % +os(ednjem +og(av(ju i,u7avani su trendovi u ,dravstvenom
osiguranju na tr$i/tu #r9ije, +rav2i i +ers+e.tive 9uduCeg rasta i ra,voja"
Za.(ju7na ra,matranja .oja sumiraju +retBodna +og(av(ja i .ori/Cena (iteratura
i,(o$ena su na .raju ovog rada "

2" Pojam ,dravstvene ,a/tite i ,dravstvenog osiguranja
Zdrav(je je, +rema de;ini2iji F*O, G stanje +ot+unog ;i,i7.og, +siBi7.og i
so2ija(nog 9(agostanja, a ne samo odsustvo 9o(esti i(i s(a9ostiH" Zdrav(je
+ojedin2a i dru/tva u 2e(osti +roi,(a,i i, intera.2ije 9io(o/.e osnove, s+o(ja/njiB
7ini(a2a o.o(ine 3so2io5e.onoms.iB +ri(i.a, us(ova $ivota, +o(iti7.og i .u(turnog
o.ru$enja4 i sva.a.o deo ,dravstvene ,a/tite"
?edan od najva$nijiB im+u(sa dru/tva, na njegov e.onoms.i .ao i o+/ti
dru/tveni ra,voj je ,drav(je stanovni/tva" Za+ravo, ,drav(je se mora +osmatrati
osim so2ija(nog i .ao e.onoms.i +oten2ija( ,em(je" Potre9ada se ,drav(je sag(eda
sa e.onoms.og as+e.ta .ao i u smis(u odr$ivog e.onoms.og ra,voja je sve
+risutnija unovonasta(im us(ovima u,na+redova(e e.onoms.e .ri,e" Zna7ajna je
istina da Ce samo ,dravo dru/tvo 3 u smis(u ,draviB stanovni.a4 ,dravo raditi i
do+rinositi, du$e $iveti i +oveCati +rodu.tivnost a i uti2ati na smanjenje tro/.ova
(e7enja" #r$ ;un.2ionisanja jednog dru/tvenog sistema je njegov ,dravstveni
sistem .oji (o/im ;un.2ionisanjem mo$e trajno naru/iti 2e(o.u+an dru/tveni
sistem na 7ijem sta(nom una+reDenju je neo+Bodno .ontinuirano raditi"
@ove.u su od uve. +reti(e o+asnosti .oje su ugro$ava(e njegov $ivot,
,drav(je i imovinu"" Z9og toga je do/(o do +ojave ve(i.og 9roja osiguravajuCiB
.om+anija .oje se utr.uju da svojim .(ijentima +ru$e /to +ovo(jnije us(ove u
+og(edu osiguranja +ostojeCiB ri,i.a, a(i i a.o se u.a$e +otre9a ,a tim osiguraju i
nove ri,i.e .oji su .ara.teristi7ni ,a odreDeno vreme i dru/tvo u .ome se na(a,e"
)eDutim, i +ored ve(i.og 9roja ra,(i7itiB ri,i.a ,a .ojima +ostoji o9je.tivna
+otre9a da se (i2a od njiB osiguraju, i da(je (juds.i $ivot ostaje +redmet osiguranja
.oji je od ne+ro2enjive vrednosti i ,a .ojim Ce uve. +ostojati +otre9a ,a
osiguranjem"
I u+ravo vodeCi se tom 7injeni2om, ovaj rad Ce nam +omoCi da sa,namo ne/to
vi/e o ,dravstvenom osiguranju, .ao jednom od naj,astu+(jenijiB vidova
osiguranja u svetu" Postoje ra,(i7iti na7ini organi,ovanja ,dravstvene ,a/tite i
,dravstvenog osiguranja" Pojam ,dravstvene ,a/tite , u smis(u Za.ona o
,dravstvenoj ,a/titi #r9ije, o9uBvata organi,ovanu i sveo9uBvatnu de(atnost
dru/tva u 2i(ju o7uvanja ,drav(ja graDana" Pored ,dravstveniB us(uga, ovaj +ojam
u.(ju7uje i +odru7je u+rav(janja i ;inansiranja u svim segmentima dru/tva .oji su
,na7ajni ,a so2ija(nu sigurnost i ,a/titu stanovni/tva" Zdravstveno osiguranje
+redstav(ja +ose9ni o9(i. so2ija(nog osiguranja , .ojom se osigurani2ima i
7(anovima njiBoviB +orodi2a o9e,9eDuje +ravo na ,dravstvenu ,a/titu , .ao i
)
osta(a +rava i, o9(asti ,dravstvenog osiguranja .ao n+r " na.nada ,arade ,a vreme
+rivremene s+re7enosti ,a rad , na.nada tro/.ova +revo,a u ve,i sa .ori/Cenjem
,dravstvene ,a/tite" #va.a dr$ava ima o9ave,u da vodi ra7una i 9rine o
,dravstvenom stanju svog stanovni/tva" Dr$ava je du$na da o9e,9edi ,dravstvenu
,a/titu svojiB graDana na /to vi/em nivou, a +rema e.onoms.im moguCnostima
3na2iona(nom doBot.u4" Ovo +odra,umeva i 2i(j da se /to veCi +ro2enat
stanovni/tva o9uBvati +ravom na .ori/Cenje osnovne ,dravstvene ,a/tite 9e,
do+(ate"
Osnovni 2i(jevi savremenog sistema ,dravstvene ,a/tite su 3t9(" "4:
%niver,a(nost 5 o9e,9editi +ristu+ +ravima i, ,dravstvenog osiguranja svim stanovni2ima
A.onomi7nost 5 o7uvanje tro/.ova ,dravstvene ,a/tite na odreDenom nivou"
Pravi7nost 5 (judima .oji imaju jedna.e ,dravstvene +otre9e mora 9iti osiguran jedna.
.va(itet ,dravstveniB us(uga"
Ta9e(a "
#istem ,dravstvene ,a/tite o9uBvata osnovne e(emente ,dravstvene ,a/tite i njiBovu
meDuso9nu ureDenost" )eDu navedene e(emente s+adaju:
=orisni2i ,dravstvene ,a/tite, .oji u tom sistemu nastu+aju dire.tno, ta.o /to
sami +(aCaju ,dravstvene us(uge i +roi,vode i(i indire.tno .ao osigurani2i
organi,a2ija o9ave,nog i(i do9rovo(jnog ,dravstvenog osiguranja"
Do9ra ,dravstvene ,a/tite .oja 7ine us(uge i +roi,vodi .ojima +ojedin2i
mogu ,adovo(jiti svoje +otre9e u u +og(edu ,dravstvene ,a/tite
Organi,a2ije ,dravstvene ,a/tite .oje +ru$aju us(uge i +roi,vode
Dr$ava, .oja u sistemu ,dravstvene ,a/tite uo9(i7ava dru/tveni interes i
ostvaruje ga u o.viru tog sistema 9i(o da to 7ini ne+osredno uti7uCi na
u+rav(janje u organi,a2ijama ,dravstvene ,a/tite i(i organi,a2ijama
o9ave,nog ,dravstvenog osiguranja, 9i(o da odgovarajuCim +ostu+2ima
regu(i/e a.tivnosti i u7in.e ,dravstveniB organi,a2ija
=ada de;ini/emo +odru7je ,dravstvenog osiguranja, onda +o teoriji osiguranja mora
+odru7je ,dravstva is+unjavati odreDene us(ove osiguravanja, i to:
+ostojanje +oten2ija(nog ri,i.a
+ostojanje Istran.eI odnosno osigurani.a .oji je s+reman da se +red ri,i.om
osigura
+ostojanje onog .oji je s+reman da taj ri,i. +reu,me na se9e, .oji je s+reman
da se od tog ri,i.a osigura
Podru7je u$eg ,dravstvenog osiguranja is+unjava sve navedene us(ove" Da.(e, +red
rea(nim ri,i.om o9o(jevanja i +ovreDivanja +a2ijenti se od tog ri,i.a osiguravaju,
%
+(aCajuCi odreDenu 2enu 5 +remiju, a <ond i(i Zavod ,a ,dravstveno osiguranje
+reu,ima taj ri,i. na se9e, .ao i ri,i. od de(a so2ija(niB +os(edi2a 9o(esti i +ovreda i
u s(u7aju od/tetnog ,aBteva osigurani.u nado.naDuje /tetu "
<inansiranje na osnovu treCe stran.e, odnosno ;onda ,a osiguranje, +ostoji u svim
sistemima ,dravstvene ,a/tite, +a i u mode(ima +rivatnog i(i (i7nog 8 dodatnog
osiguranja" Tr$i/ni mode( u .ojem +otro/a7 3+a2ijent4 ,a u7injene us(uge
,dravstveniB radni.a +(aCa 2e(o.u+ni i,nos, nije +o$e(jan i ret.o se +ojav(juje .ao
o9(i. ;inansiranja ,dravstveniB us(uga" Ra,(og +osrednog +(aCanja ,dravstveniB
tro/.ova, odnosno osiguranja, (e$i u 7injeni2i /to ni.o ne ,na .ada Ce i da (i Ce se i od
7ega ra,9o(eti i .a.ve Ce e.onoms.e +os(edi2e to imati +o njega ,a/tite i druga
+rava "
2"" Ra,voj ,dravstvenog osiguranja
% drugoj +o(ovini devetnaestog ve.a radni7.i +o.ret ,a so2ija(na +rava
dovodi do +ojave +rviB ,ameta. ,dravstvenog osiguranja" % to do9a su us(ovi
rada i $ivota 9i(i te/.i, a 9o(esti i +ovrede 7esti" Radni2i i njiBove +orodi2e su ,a
vreme (e7enja 9i(i materija(no ugro$eni, jer nisu do9ija(i nadni2e u vreme
odsutvovanja s +os(a, a ima(i su +oveCane rasBode u.o(i.o su .oristi(i us(uge
(e.ara i(i .u+ova(i (e.ove" % traganju ,a re/enjem, .a.o 9i ugro$eni +ojedin2i
mog(i da +re$ive, +ojavi(a se je naj+re individua(na /tednja u javnim /tednim
9(agajnama" )eDutim, ovaj sistem se ,9og mnogiB nedostat.a nije odr$ao"
=asnije su +o ,a.onu +os(odav2i +osta(i odgovorni ,a i,dr$avanje radni.a u
vreme njegove nes+oso9nosti ,a +osao us(ed 9o(esti i(i +ovrede" Tu svoju
odgovornost ,a ne.e od ri,i.a +os(odav2i su osigura(i u osiguravajuCim
dru/tvima" Ova.vo de(imi7no osiguranje ta.oDe nije 9i(o e;i.asno i u tra$enju
noviB re/enja Nema7.a 11&" godine donosi ,a.on o ,dravstvenom osiguranju
radni.a u s(u7aju 9o(esti .oji +redstav(ja ,a7eta. ,dravstvenog osiguranja u ;ormi
.oja je +risutna danas"
OdmaB +o ,avr/et.u Drugog svets.og rata, 2e(o.u+no stanovni/tvo dr$ava
u .ojima se ;ormirao so2ija(isti7.i sistem 9i(o je o9uBvaCeno +ravom na
9es+(atnu ,dravstvenu ,a/titu +o mode(u o9ave,nog ,dravstvenog osiguranja"
Ang(es.a je 6!1" godine uve(a sistem .oji je o9uBvatio 2e(o.u+no stanovni/tvo,
a +odra,umeva +ravo na 9es+(atnu ,dravstvenu ,a/titu INa2iona(na ,dravstvena
s(u$9aI" Po njemu, 2e(o.u+no stanovni/tvo Ang(es.e .oristi 9es+(atno odreDeni
9roj datiB +rava u o.viru sistema ,dravstvene ,a/tite ,em(je" =asnije su sve
,em(je ,a+adne Avro+e +oste+eno uvodi(e sistem ,dravstvene ,a/tite" Danas je u
Ang(es.oj i Ita(iji 2e(o.u+no stanovni/tvo o9uBvaCeno 9es+(atnom ,dravstvenom
,a/titom, tj" sistemom INa2iona(ne ,dravstvene s(u$9eI" Ovo se ;inansira +utem
u9iranja +ore,a" O9uBvaCenost stanovni/tva 9es+(atnom ,dravstvenom ,a/titom
i,nosi u <ran2us.oj 6-J, Nema7.oj 1-J, vaj2ars.oj 61J, Be(giji 6-J, Er7.oj
6-J i +aniji 6-J" % ovim ,em(jama ;inansiranje 9es+(atne ,dravstvene ,a/tite
*
vr/i se .ro, sistem o9ave,nog 3i(i .om9ina2ijom o9ave,nog i do9rovo(jnog4
,dravstvenog osiguranja, .oje +(aCaju +ojedin2i i +os(odav2i" O9ave,no
,dravstveno osiguranje se ,asniva na +rin2i+u u,ajamnosti i so(idarnosti" %+ravo
ovaj vid 9rige o 9o(esnom stanovni/tvu i,ra, je ste+ena demo.rats.e ra,vijenosti
dru/tva i e.onoms.e moCi dr+ave.
2"2" Vrste ,dravstvenog osiguranja
=(asi;i.a2ije
% svetu +ostoje ra,(i7iti o9(i2i organi,ovanja ,dravstvenog osiguranja"
Ra,(i.e medju njima su u .riterijumu o9ave,nosti 3o9ave,no i do9rovo(jno4,
u.(ju7enosti u ,dravstveni sistem, na7inu ;inansiranja, na7inu organi,ovanja i
u+rav(janja ras+o(o$ivim resursima" #Bodno tome +ostoje mnogo9rojne
.(asi;i.a2ije
)ode(i #vets.e ,dravstvene organi,a2ije
2
#vets.a ,dravstvena organi,a2ija isti7e +ode(u, +rema na7inu ;inansiranja,
u+rav(janja, od(u7ivanja o +ravima i o9ave,ama, u.(ju7enosti stanovni/tva u
,a/titu, so(idarnosti i +(aniranju +odru7ja osiguranja, na s(edeCe mode(e
,dravstvenog osiguranja:
Bi,mar.ov
Beverid$ov
#ema/.ov 3so2ija(isti7.i4
Tr$i/ni 3+redu,etni7.i4 mode(
2"&"" #istem so2ija(nog osiguranja 3Bismar2.ov sistem4
To je najstariji sistem ,dravstvenog osiguranja .oji je nastao sa
us+ostav(janjem +rvog ,a.onodavstva sa +odru7ja ,dravstva i ,dravstvenog
osiguranja u Nema7.oj 11&" godine, .ada je v(adao Otto von Bismar2.
&
"
PretBodno do9rovo(jno, osiguranje ovim ,a.onom +ostaje o9ave,no, /to
+ro+isima o9e,9eDuje dr$ava"E(avni i,vor sredstava ,a ,dravstvenu ,a/titu u toj
2
,itat- .odeli /vetske zdravstvene or!aniza0ije
1ttp-22333.vps.ns.a0.rs2/42201125.*.pd6
'
7to 6on 4izmark (7tto von 4ismar0k) bio je pr8ski i nema9ki dr+avnik
kan0elar i ministar spoljni1 poslova dominantna :!8ra koja je oblikovala
politik8 ne samo 8 ;ema9koj ve< i 8 9itavoj Evropi 8 dr8!oj polovini "=" veka.
=zvor 3ikipedia.or!
5
gru+i dr$ava +redstav(jaju sredstva so2ija(nog osiguranja" Osiguranje od ri,i.a
+(aCaju svi .oji imaju 9i(o .a.av do+rinos" Do+rinosi su sra,merni visini
+rimanja, tj" odreDeni su u o9(i.u +ro2enta od ,arada" Teme(ji se na +rin2i+ima
ne+ro;itnosti i so(idarnosti meDu svim osiguranim (i2ima"
<inansiranje u tim sistemima u.(ju7uje odreDivanje sto+e do+rinosa .oje +(aCaju
+os(odav2i, +(aCanje do+rinosa od strane radni.a .ao i trans;er i, drugiB .asa i(i
;ondova 3n+r" Pen,ioni ;ond i(i ;ond ,a ne,a+os(ene4"Pos(odav2i i u+os(eni
+(aCaju do+rinose +o +ravi(u u jedna.om i,nosu" Do+rinosi se s(ivaju u
9o(esni7.e .ase i(i osiguravajuCa dru/tva, .oja su od dr$ave s.oro +ot+uno
ne,avisne" To ,na7i da same odreDuju sto+e do+rinosa ,a ,dravstveno osiguranje,
o+rede(juju +rava osiguraniB oso9a u odnosu na ,dravstvene us(uge i nov7ana
+rimanja i stu+aju u odnose ugovaranja sa 9o(ni2ama, udru$enjima
(e.ara,stomato(oga i ;arma2euta"
Naj7e/Ci na7in +(aCanja i,voDa7a us(uga je do o9ima +os(a .oji je odreDen u
ugovoru i,meDu i,voDa7a i nosio2a osiguranja" Ta.vim na7inom u+rav(janja
o9e,9eDena je njiBova ne,avisnost od dr$ave i dr$avnog 9ud$eta" )eDutim,
ne,avisnost ne ,na7i i ne,ainteresovanost dr$ave ,a sistem ,dravstvenog
osiguranja" Prava i, o9(asti ,dravstvenog osiguranja su osigurana s.oro svim
stanovni2ima dr$ave" % na7e(u je 7(anstvo u tom sistemu o9ave,no ,a sve
stanovni.e dr$ave, ia.o u +ra.si nijedna dr$ava ne o9e,9eDuje univer,a(ni +ristu+
,dravstvenim us(ugama 2e(o.u+nom stanovni/tvu" O9av(janje ,dravstvene
de(atnosti u o.viru o9ave,nog ,dravstvenog osiguranja je ne+ro;itno" Privatna
osiguranja i (i7na sredstva u 2e(om sistemu ne +redstav(jaju ,na7ajan udeo, a(i su
do,vo(jena i moguCa ,a +ojedin2e 7iji +riBodi +re(a,e odreDeni nivo" Bismar2.5ov
mode( ;inansiranja ,dravstva imaju #(ovenija, Austrija, Be(gija, <ran2us.a,
Nema7.a"
Nedostaci Bizmarkovog modela: te/.a .ontro(a u(o$eniB nov7aniB sredstava i
,aBtevna administra2ija
2"&"2" #istem na2iona(nog osiguranja 3Beveridge5ov sistem4
je na,van +o Fi((iam *enrK Beveridge5u
!
, .oji je 6!2" Eodine
+redstavio o9iman i,ve/taj o so2ija(noj +o(iti2i Britans.om +ar(amentu" I,ve/taj
je sadr$avao .on.retne +red(oge o sveo9uBvatnom ,dravstvenom osiguranju, .oji
su .asnije +osta(i teme(j Britans.og ,dravstvenog sistema na.on II #vets.og rata"
Za Beverid$ov mode( je ,na7ajno da o9uBvata 2e(o.u+nu +o+u(a2iju, da se
ug(avnom ;inansira i, dr$avnog 9ud$eta i da je i,nos do+rinosa ;inansiranju
,dravstvene ,a/tite uni;orman" Prema ovom mode(u ,dravstvene ,a/tite,
2e(o.u+no stanovni/tvo .oristi 9es+(atno odreDeni 9roj +rava u o.viru
,dravstvene ,a/tite ,em(je" To +ra.ti7no ,na7i da dostu+nost ,dravstveniB us(uga
i njiBovo ;inansijs.o +o.riCe o9e,9eDuje dr$ava, da dr$ava o9e,9eDuje
(
Fi((iam *enrK Beveridge 3- )ar2B 106 8 : )ar2B 6:&4 9io je eng(es.i e2onomist I
dru/tveni re;ormator" Po,nat je +o i,ve/taju .oji je +os(u$io i .ao osnova ,a ra,voj mode(a t,v"
dr$ave 9(agostanja drugiB dr$ava, +ose9no 9iv/iB 9ritans.iB .o(onija" #istem je ostao na sna,i do
.raja 6105iB godina 20" ve.a .ada su +o(iti7.e +romene dove(e do ero,ije +odr/.e dr$avi
9(agostanja i sistemu 9es+(atniB javniB us(uga" I,vor Jan Steyaert 02-2010 History of social work
20 str.
&
,dravstvene .a+a2itete 39o(ni2e, (e.are4, ;inansira njiBov rad i u+rav(ja
2e(o.u+nim ,dravstvenim sistemom" Dr$ava o9e,9eDuje ;inansijs.o +o.riCe
+omoCu +ore,a i u+rav(ja nov7anim sredstvima +re.o )inistarstva ,drav(ja"
Beverid$ov mode( je ,astu+(jen u Ang(es.oj, Irs.oj, s.andinavs.im ,em(jama
3Norve/.a, veds.a, Dans.a, <ins.a4, Ita(iji, +aniji, Portuga(u, Er7.oj,=anadi,
Austra(iji i Novom Ze(andu" Nedosta2i ovog mode(a su +oveCani ri,i. od
nedovo(jnog u(aganja nov7aniB sredstava u +ojedine as+e.te ,dravstvenog
sistema i Lta.mi7enjeG ,dravstva ,a ista nov7ana sredstva i, 9ud$eta u odnosu na
druge dru/tvene segmente, +o+ut o9ra,ovanja i s+orta
Nedostatak Beveridovog modela je +oveCani ri,i. od nedovo(jnog u(aganja
nov7aniB sredstava u +ojedine as+e.te ,dravstvenog sistema 3nivoi i(i +rogrami4"
2"&"&" #istem so2ija(isti7.og osiguranja 3#ema/.ov mode(4
Nastao je u #ovjets.om #ave,u i ,em(jama isto7ne i srednje Avro+e u
vreme so2ija(isti7.og dru/tvenog ureDenja, .ao odgovor na Beveridge5ov mode(
na2iona(ne ,dravstvene s(u$9e" Ra,(i.a meDu njima je samo ideo(o/.a" #ema/.ov
mode( +roi,i(a,i i, istog na7ina ra,mi/(janja da je dr$ava odgovorna ,a
,dravstvenu ,a/titu svojiB dr$av(jana" #ema/.o je naime trdio, da je so2ia(isti7.a
,ajedni2a +re.o svojiB dr$avniB institu2ija 3v(ada, +ar(ament, ,dravstvene
ustanove4 du$na da svom stanovni/tvu o9e,9edi sva +rava u ve,i sa ,drav(jem
9es+(atno i na najvi/em nivou"
Za taj sistem je .ara.teristi7no da se ,dravstvene us(uge ;inansiraju i, 9ud$eta
.oji se +uni i, +ore,a" Dru/tveni sistem u ovim ,em(jama je +o7ivao je na
dr$avnoj5dru/tvenoj svojini" %(ogu dru/tvene svojine su +rene(i i na +odru7je
,dravstvenog osiguranja, a (i7nu svojinu i +rivatno osiguranje, /tavi/e, ,a9rani(i"
Privatna (e.ars.a +ra.sa, naravno, nije moguCa" Zdravstvena in;rastru.tura je u
javnom v(asni/tvu, a sve ,dravstvene us(uge su 9i(e javno dostu+ne" Odgovornost
,a +(aniranje ras+oreDivanje ;inansijs.iB sredstava i u+rav(janje investi2ijama je
snosi(a dr$avna administra2ija, .oja je 9i(a organi,ovana +o nivoima: dr$avnom,
regiona(nm i (o.a(nom" %govaranja i,meDu interesno organi,ovaniB gru+a nema,
jer visinu sredstava ,a ;inansiranje i,voDa7a odreDuje v(ada" O+isani mode( su
ima(e sve 9iv/e so2ija(isti7.e dr$ave Avro+e" Ovaj mode( osiguranja je imao
odreDene +rednosti, odnosno do9re strane, .ao /to su: viso.a dostu+nost
,dravstvenim us(ugama, do9ra stru.turiranost ,dravstveniB us(uga 8 tj" do9ra
geogra;s.a +o.rivenost stanovni/tva, do9ro i,voDenje javniB +rograma ,dravst5
vene ,a/tite .ao /to su va.2ina2ije, sistemats.i +reg(edi, eradi.a2ije +ojediniB
9o(esti i s("
Na drugoj strani se sistem suo7avao sa veCim 9rojem nedostata.a .ao, na +rimer:
ne+ri(agoDenost ,dravstvene s(u$9e i ,dravstveniB us(uga +otre9ama 9o(esni.a,
re(ativna +ot2enjenost i nedovo(jno ;inansiranje ,dravstveniB radni.a i us(uga +o
meDunarodnim standardima 5 ,9og 7ega je 9io ograni7en +ristu+ modernoj
teBno(ogiji, nag(a/ena u(oga 9o(ni7.og ,9rinjavanja i (e.ara s+e2ija(ista umesto
van9o(ni7.iB us(uga i +rimarne ,dravstvene ,a/tite, nedovo(jan o9im
,dravstveniB us(uga, ve(i.i 9roj (e.ara na 9roj stanovni.a, +rivi(egije i 9o(ja
dostu+nost ,dravstveniB us(uga I+ose9nim5,na7ajnimI gru+ama osigurani.a
10
3ug(avnom (judima i, v(asti4, +ojava sive e.onomije i dr"To su 9i(i ra,(o,i ,9og
.ojiB su dr$ave #rednje i Isto7ne Avro+e .ao i dr$ave ne.ada/njeg ###R5a +re/(e
na druga7iji sistem osiguranja i i,ra$eniju u(ogu tr$i/ta "
2"&"!" Privatno ,dravstveno osiguranje8 tr$i7ni sistem
> sistemima privatno! :nansiranja privatno zdravstveno
osi!8ranje potisk8je so0ijaln8 solidarnost. > takvom sistem8 zbo!
premija osi!8ranja koje s8 podre?ene rizik8 moraj8 bolesni pla<ati
vie od zdravi1 9ime se kri prin0ip solidarnosti. @roz pro0es poznat
kao ne!ativna selek0ija premije za osi!8ranike rast8 sa porastom
rizika tako da se zdravi prakti9no isklj898j8 iz osi!8ranja. 7vakav
tip privatno! :nansiranja zdravstva je tipi9an za /AB. $elike
kompanije pla<aj8 zaposlenima osnovno zdravstveno osi!8ranje i
ve<ina Amerikana0a dobija zdravstveno osi!8ranje od svo!
poslodav0a. Ali ne svi i sve vie zaposleni1 iz svo! d+epa pokriva
zdravstvene trokove. 7sim to!a () miliona (oko 20C)
Amerikana0a je bez ikakvo! zdravstveno! osi!8ranja. Zvani9ni
poda0i pokaz8j8 da s8 trokovi zdravstveno! osi!8ranja 8 /AB
200(. !odine dosti!li 1&00 milijardi dolara to predstavlja 1% odsto
ameri9ko! br8to na0ionalno! proizvoda. /jedinjene Br+ave troe
vie nov0a po osobi na zdravstveno osi!8ranje ne!o bilo koja dr8!a
zemlja na svet8 oko )'00 dolara !odinje. Dore?enja radi
vaj0arska troi ')00 dolara po osobi !odinje Eapan oko 2000 dok
F8rska troi sve!a ((% dolara. 7snovni razlo! za visok8 0en8
ameri9ko! zdravstveno! osi!8ranja je taj to s8 medi0inske 8sl8!e
materjal te1nolo!ija i lekovi mno!o sk8plji ne!o 8 dr8!im
ind8strijalizovanim zemljama. 7sim to!a lekari s8 primorani da
primenj8j8 ve<i broj preventivni1 pro0ed8ra kako bi se zatitili od
mo!8<i1 t8+bi za po!reno le9enje koje s8 mno!o 9e<e 8
/jedinjenim Br+avama ne!o 8 dr8!im zemljama. 7si!8ranje koje
lekari pla<aj8 da bi se zatitili od mo!8<i1 kazni za po!reno
le9enje sve je sk8plje i to za8zvrat pove<ava 0en8 zdravstveni1
8sl8!a. Dremije za osi!8ranje od po!reno! le9enja s8 iz8zetno
visoke i 9ine petin8 8k8pni1 pri1oda lekara. >potreba sk8pi1 novi1
te1nolo!ija za bolj8 i br+8 dija!noz8 i le9enje bolesti tako?e
pove<avaj8 0en8 zdravstveno! osi!8ranja. /jedinjene Br+ave imaj8
i sisteme besplatne zdravstvene zatite zvane .ediker (.edi0are) i
.edikejd (.edi0aid). Fim pro!ramima se omo!8<8je osnovna
zdravstvena zatita najsiromanijima i korisni0ima dr+avne nov9ane
pomo<i (invalidi zap8tena de0a i dr.). Doto s8 pro!rami izazivali
visoke trokove dr+avi oni s8 naknadno re6ormisani tako da s8
s8+ena prava po ovim pro!ramima to je dovelo do smanjenja
plata zdravstevnom osoblj8 i broja zdravstveni1 radnika koji s8 8 te
pro!rame bili 8klj89eni. Za vreme ,lintonove administra0ije
delimi9no je proiren pro!ram .edi0are tako da s8 stariji stanovni0i
dobili pomo< pri k8povini lekova na re0ept (Goldstein 1&&&). Eo iz
to! perioda pris8tna je polemika koja je imala za 0ilj da zdravstevna
zatita postane dost8pna svim dr+avljanima. Hazmatrano je i
8vo?enje zdravstveno! osi!8ranja sli9no! evropskom ali mo<ni
11
zdravstveni lobiji i s8mnji9avost Amerikana0a prema so0ijalizovanoj
medi0ini verovatno <e znatno ote+ati radikalni preokret 8 sistem8.
.e?8tim sve sk8plja zdravstvena zatita za ameri9k8 privred8
vlad8 i porodi0e verovatno <e 89initi neke promene neminovnim.
&" Vrste osiguranja u #r9iji
% #r9iji se sistem ,dravstvenog osiguranja 9a,ira na o9ave,nom ,dravstvenom
osiguranju, .ao i u svim evro+s.im dr$avama, a naro7ito dr$avama .oje su ima(e
so2ija(isti7.o dru/tveno ureDenje" #ve do 200-" godine, .ada je donet novi Za.on
o ,dravstvenom osiguranju, +ostoja(o je samo o9ave,no so2ija(no ,dravstveno
osiguranje" % +os(ednjoj de2eniji +ro/(og ve.a sveo9uBvatna .ri,a u dru/tvu, +a i
.ri,a u ,dravstvu, dove(a je do +ojave +rivatne (e.ars.e +ra.se" A.onoms.a .ri,a,
nedostata. i,vora ;inansiranja ,dravstvene ,a/tite i +rivatna +ra.sa dove(i su do
+otre9e ,a uvoDenjem +rivatnog ,dravstvenog osiguranja, .oje se +ojavi(o na
tr$i/tu osiguranja #r9ije .rajem 200&" i +o7et.om 200!" godine, odnosno, +re
njegovog +ot+unog ,a.ons.og regu(isanja" Re;orms.i Za.on o ,dravstvenom
osiguranju i, 200-" godine ta.oDe regu(i/e o9ave,no ,dravstveno osiguranje, a(i
do,vo(java moguCnost uvoDenja do9rovo(jnog ,dravstvenog osiguranja, .oje je
+ose9no regu(isano %red9om o do9rovo(jnom ,dravstvenom osiguranju i, 2001"
godine"
%red9a deta(jno regu(i/e uvoDenje, vrste, us(ove, na7in i +ostu+a. organi,ovanja i
s+rovoDenja do9rovo(jnog ,dravstvenog osiguranja" % #r9iji je moguCe
organi,ovati s(edeCe vrste do9rovo(jnog ,dravstvenog osiguranja: +ara(e(no,
dodatno i +rivatno" )ogu ga s+rovoditi dru/tva ,a osiguranje i RZZO 3samo
+ara(e(no i dodatno4"Para(e(no ,dravstveno osiguranje +o.riva tro/.ove
,dravstvene ,a/tite .oji nastaju .ada osigurani. ostvaruje ,dravstvenu ,a/titu
.oja je o9uBvaCena o9ave,nim ,dravstvenim osiguranjem na na7in i +o +ostu+.u
.oji je dru.7iji od na7ina i +ostu+.a ostvarivanja +rava i, o9ave,nog
,dravstvenog osiguranja, .oji je +ro+isan ,a.onom .ojim se ureDuje ,dravstveno
osiguranje i +ro+isima donetim ,a s+rovoDenje tog ,a.ona"Dodatno ,dravstveno
osiguranje +o.riva tro/.ove ,dravstveniB us(uga, (e.ova, medi2ins.o5teBni7.iB
+omaga(a, odnosno nov7aniB na.nada .oje nisu o9uBvaCene +ravima i,
o9ave,nog ,dravstvenog osiguranja, odnosno osiguranje na veCi sadr$aj, o9im i
standard +rava, .ao i i,nos nov7aniB na.nada o9uBvaCeniB o9ave,nim
,dravstvenim osiguranjem" Privatno ,dravstveno osiguranje je osiguranje (i2a
.oja nisu o9uBvaCena o9ave,nim ,dravstvenim osiguranjem i(i .oja se nisu
u.(ju7i(a u o9ave,no ,dravstveno osiguranje,,a +o.rivanje tro/.ova ,a vrstu,
sadr$aj, o9im i standard +rava .oja se ugovaraju sa davao2em osiguranja"
I+a., do9rovo(jno ,dravstveno osiguranje u #r9iji je na samom +o7et.u svog
ra,voja" %7e/Ce +remije do9rovo(jnog ,dravstvenog osiguranja u u.u+noj +remiji
12
u #r9iji u 200 godini je ,1J:" Zajedno sa do9rovo(jnim ,dravstvenim
osiguranjem ,a vreme +uta i 9orav.a u inostranstvu u 2006" godini u7e/Ce je 9i(o
&,16J, a 9e, njega ,0!J" Do9rovo(jno ,dravstveno osiguranje ,a vreme +uta i
9orav.a u inostranstvu je 9i(o veoma ,astu+(jeno, jer je 9i(o neo+Bodan us(ov ,a
do9ijanje vi,e" >judi su ste.(i navi.u da se osiguraju ,a vreme +utovanja,
meDutim, u 200" godini ,9og +rimene %red9e o do9rovo(jnom ,dravstvenom
osiguranju, do/(o je do re.(asi;i.a2ije do9rovo(jnog ,dravstvenog osiguranja ,a
vreme +uta i 9orav.a u inostranstvu u vrstu osiguranja +omoCi na +utu, /to je
dove(o do smanjenja u7e/Ca +remije do9rovo(jnog ,dravstvenog osiguranja u
u.u+noj +remiji" %red9a je +ostavi(a us(ove ,a organi,ovanje i ra,voj
do9rovo(jnog ,dravstvenog osiguranja u #r9iji, .ao do+uns.og o9(i.a
o9ave,nom, so2ija(nom ,dravstvenom osiguranju, +o ug(edu na dr$ave A%" Ono
tre9a da o9e,9edi 9o(je us(ove ,a +a2ijente i dodatni i,vor ;inansiranja
,dravstvene ,a/tite, odnosno da smanji i(i +ot+uno u.ine dire.tno +(aCanje ,a
i,vr/ene ,dravstvene us(uge" % +rviB ne.o(i.o godina ra,voja, ne tre9a o7e.ivati
s+e.ta.u(arne re,u(tate ,9og nere/eniB +ro9(ema u ,dravstvenom se.toru, .ao /to
je: regu(isanje rada (e.ara, re/avanje +itanja +rivatne +ra.se i ve7ernjiB 9o(ni2a u
dr$avnom se.toru, +ores.og tretmana +remije osiguranja, navi.a stanovni/tva i
njegoviB e.onoms.iB moguCnosti, .ao i vremena +otre9nog dru/tvima ,a
osiguranje ,a ra,voj noviB +roi,voda"
% odnosu na nivo ,dravstvene ,a/tite i vrstu us(uga .oja se nudi osigurani.u
ra,(i.ujemo s(edeCe ti+ove osiguranja"
O9ave,no ,dravstveno osiguranje na .oje o9ave,uje dr$ava svojim
+ro+isima"
Do9rovo(jno ,dravstveno osiguranje +o.riva ra,(i.u do +une vrednosti ,a
us(uge .oje su i,nad +a.eta us(uga o9ave,nog ,dravstvenog osiguranja"
To ,na7i da je ,a s.(a+anje do+uns.og osiguranja +otre9no +rvo da dr$ava
de;ini/e nivo o9ave,nog 8 osnovnog osiguranja" %s(uge i, o9(asti
do+uns.og osiguranja su deo +o$e(jnog nivoa ,dravstvene ,a/tite u s.(adu
sa +re+oru.ama #vets.e ,dravstvene organi,a2ije, a(i iB i, ra,(oga
ra2iona(nosti o9ave,no osiguranje ne o9uBvata"
Dodatno ,dravstveno osiguranje je do9rovo(jno osiguranje .oje
o9e,9eDuje osigurani.u +o.riCe vanstandardniB +rava i us(uga .oje
+reva,i(a,e +rava i, i, o9ave,nog i do+uns.og osiguranja"
&"" O9ave,no ,dravstveno osiguranje
O9ave,no ,dravstveno osiguranje je ,dravstveno osiguranje .ojim se
,a+os(enima i drugim graDanima o9uBvaCenim o9ave,nim ,dravstvenim
osiguranjem o9e,9eDuje +ravo na ,dravstvenu ,a/titu i +ravo nov7ane
na.ande ,a s(u7ajeve utvrDene ovim ,a.onom"
1'
O9ave,no ,dravstveno osiguranje organi,uje se na na7e(u so(idarnosti I
u,ajamnosti a(i I na mnogim drugim na7e(ima +redviDenim ,a.onom" A
to.om s+rovodjenja o9ave,nog ,dravstvenog osiguranja +rimanjuju se
na7e(a ,dravstvene ,a/tite i ostvaruju se +rava +a2ijenata utvrDena
,a.onom .ojim se uredjuje ,dravstvena ,a/tita" O9ave,no ,dravstveno
osiguranje se i s+rovodi u re+u9(i7.om ,avodu ,a ,dravstveno
osiguranje i u organi ,a2ionim jedini2ama ,avoda" Zavod i davao2i
,dravstveniB us(uga, naj 7e/ Ce na godi nu dana, i t i m ugovor om s e
ut vr Duj u i na7i n +( aCanj a ,dr avs t veni B us(uga" P(aCanje mo$e da
9ude +o jednom o+rede(jenom (i2u tj" .a+ita2ija, +(aCanje +o s ( u7aj u
t j " +o e+i ,odi 9o( es t i , +( aCanj e +o 2enama +oj edni a 7ni B
,dr avs t veni B us ( uga, ot.u+nom +(anu rada davao2a ,dravstveniB us(uga
itd"
O9ave,no ,dravstveno osiguranje o9uBvata: osiguranje ,a s(u7aj 9o(esti i +ovrede
van rada i osiguranje ,a s(u7aj +ovrede na radu i(i +ro;esiona(ne 9o(esti" Osnovna
+rava i, ,dravstvenog osiguranja su: +ravo na ,dravstvenu ,a/tituM +ravo na
na.nadu ,arade ,a vreme +rivremene s+re7enosti ,a rad osigurani.a i +ravo na
na.nadu tro/.ova +revo,a u ve,i sa .ori/Cenjem ,dravstvene ,a/tite" Dr$av(jani,
odnosno osigurani2i ,ema(ja sa .ojima +ostoji ,a.(ju7en meDunarodni ugovor o
so2ija(nom osiguranju +rava i, o9ave,nog ,dravstvenog osiguranja ostvaruju u
s.(adu sa ,a.onom, u.o(i.o meDunarodnim ugovorom o so2ija(nom osiguranju
nije dru.7ije utvrDeno" Radi ostvarivanja +rava osigurani2i moraju is+uniti us(ov
+retBodnog osiguranja, odnosno moraju, u svojstvu osigurani.a, navr/iti sta$
osiguranja u trajanju od najmanje tri mese2a ne+re.idno i(i /est mese2i sa
+re.idima u +os(ednjiB 1 mese2i +re +o7et.a .ori/Cenja +rava i, o9ave,nog
,dravstvenog osiguranja" % +retBodno osiguranje ra7una se vreme od dana .ada
je osigurani. ste.ao svojstvo osigurani.a i ,a .oje je u+(aCen do+rinos" I,u,etno,
osigurani. ostvaruje +rava i, o9ave,nog ,dravstvenog osiguranja i u s(u7aju a.o
nisu is+unjeni us(ovi u +og(edu +retBodnog osiguranja, i to:
4 u s(u7aju +ovrede na radu i(i +ro;esiona(ne 9o(esti
24 u s(u7aju Bitne medi2ins.e +omoCi i ostvarivanja +ri+adajuCiB nov7aniB
na.nada
&4 ,a ostvarivanje +rava na na.nadu ,arade u visini minima(ne ,arade utvrDene u
s.(adu sa +ro+isima o radu ,a mese2 ,a .oji se na.nada ,arade is+(aCuje
@(anovi +orodi2e osigurani.a ostvaruju +rava i, o9ave,nog ,dravstvenog
osiguranja +od us(ovom da osigurani., +re.o .oga ostvaruju ta +rava, is+unjava
us(ove u +og(edu +retBodnog osiguranja"
% #r9iji je, ,a.(ju7no sa &"2"20&"godine , 9i(o o9ave,no ,dravstveno
osigurano :"621":&! graDana /to mo$ete videti u ta9e(i gde je +ri.a,an u.u+an
9roj osigurani.a +o ;i(ija(ama
Filijala Broj osiguranika po filijalama
Subotica
177.085
1(
Zrenjanin
176.810
@ikinda
18.5!1
Dan0evo
276.11
/ombor
181.282
;ovi /ad
587.""
/remska .itrovi0a
288.!"5
/aba0
282."17
$aljevo
155.517
/mederevo
186.11!
Do+areva0
162.2"!
@ra!8jeva0
278.!10
Ea!odina
1!!.57
pine
117.78
Zaje9ar
!6.!1!
>zi0e
277.1
Ia9ak
201.2!"
@raljevo
158.052
@r8seva0
217.0!5
;i
6.26
Drok8lje
8."2"
Dirot
8".5"!
#eskova0
200.517
$ranje
1!7.6!
Dristina
"2.85!
@osovska .itrovi0a
"5.611
1)
Gnjilane
2."!"
4el!rade
1.60".5!5
;ovi Dazar
12.128
6.928.634
Po osnovu ,a+os(enosti osigurano je 2"121"20 (i2a , /to 7ini !0 J od u.u+nog
9roja o9ave,no osiguraniB (i2a , a od tog 9roja nosio2a osiguranja ima ":!0"622
"10"206 do. je (i2a .oja su osigurana +re.o njiB " Na drugom mestu +o 9roju
osigurani.a u odnosu na osnov osiguranja su +en,ioneri , .ojiB je "620"-1! ,
odnosno 21 J , a na treCem (i2a 7ije se osiguranje ;inansira i, 9ud,eta #r9ije
"&-1"202" tj 20J
&"2" Do9rovo(jno ,dravstveno osiguranje
Do9rovo(jno ,dravstveno osiguranje je ono ,dravstveno osiguranje .oje
do9rovo(jno ugovara i +(aCa +ojedina2 , i(i +os(odava2 ,a njegov ra7un " Ovo
osiguranje nude javne i +rivatne organi,a2ije ,a osiguranje .oje mogu 9iti
.omer2ija(ne 3a.2ionars.a dru/tva 4 i(i ne+ro;itne 3 dru/tva ,a u,ajamno
osiguranje 4 " Do9rovo(jno ,dravstveno osiguranje 3 DZO 4 u #r9iji , o9av(ja se
sBodno Za.onu o ,dravstvenom osiguranju , Za.onu o osiguranju i %red9i o
do9rovo(jnom ,dravstvenom osiguranju"
Do9rovo(jno ,dravstveno osiguranje .oristi te. dva odsto graDana #r9ije, a
+o(ovina od toga je u stvari +utno osiguranje" % isto vreme o.o &0 odsto tro/.ova
,a ,dravstvenu ,a/titu graDani +(aCaju +rivatnim (e.arima i, svog d$e+a" %+ravo
tu se na(a,i +rostor ,a osiguravajuCa dru/tva da +ro/ire +osao, da o9e,9ede
je;tiniju us(ugu +a2ijentima, a(i i vi/e +os(a +rivatnoj +ra.si" I+a., najveCu
smetnju +redstav(ja tretiranje +remija ,a do9rovo(jno ,dravstveno osiguranje .ao
de(a ,arade, /to ,na7i da se o+ore,uje" % isto vreme, +ojedine medi2ins.e, a(i i
9an.ars.e ustanove nude graDanima +roi,vode vr(o s(i7ne ,dravstvenom
osiguranju ia.o ne is+unjavaju o/tre us(ove ,a 9av(jenje tim +os(om, +a ta.o
+redstav(jaju ne(oja(nu .on.uren2iju osiguranjima"
1%
Do9rovo(jno ,dravstveno osiguranje mogu organi,ovati i s+rovoditi Re+u9(i7.i
,avod i osigurava7i" Ta.oDe, mogu DZO organi,ovati i s+rovoditi i investi2ioni
;ondovi ,a do9rovo(jno ,dravstveno osiguranje" V(ada je na +red(og ministra
,drav(ja 2001" godine done(a %red9u o do9rovo(jnom ,dravstvenom osiguranju
.oja +ro+isuje vrste DZO, us(ove, na7in i +ostu+a. organi,ovanja i s+rovoDenja"
Ova vrsta osiguranja se ugovara .ao dugoro7no osiguranje, na +eriod .oji ne
mo$e 9iti .raCi od 2 mese2i od dana +o7et.a osiguranja, a Do9rovo(jno
,dravstveno osiguranje ,a vreme 9orav.a osigurani.a u inostranstvu mo,e trajati
i .raCe" Dava(a2 osiguranja, +rema +ro+isima, ne mo$e organi,ovati i s+rovoditi
do9rovo(jno ,dravstveno osiguranje ,a identi7nu vrstu, sadr$aj, o9im, standard,
na7in i +ostu+a. ostvarivanja +rava .oji su o9uBvaCeni o9ave,nim ,dravstvenim
osiguranjem" Ta.oDe, do9rovo(jno ,dravstveno osiguranje se ne mo$e s+rovoditi
,a +reventivne +rograme va.2ina2ija, imuno+ro;i(a.se i Bemo+ro;i(a.se .oji su
o9ave,ni +rema re+u9(i7.om +rogramu imuni,a2ija stanovni/tva +rotiv ,ara,niB
9o(esti"
Osim )inistarstva ,drav(ja ,a do9rovo(jno ,dravstveno osiguranje
nad(e$na je i Narodna 9an.a #r9ije" NB# i,daje do,vo(u dru/tvu ,a osiguranje
.ome je )inistarstvo ,drav(ja +retBodno da(o +o,itivno mi/(jenje o is+unjenosti
us(ova ,a organi,ovanje i s+rovoDenje odreDene vrste do9rovo(jnog ,dravstvenog
osiguranja" Prema ,a.ons.im +ro+isima, dava(a2 osiguranja du$an je da +red(og
noviB +ravi(a o do9rovo(jnom ,dravstvenom osiguranju dostavi )inistarstvu
,drav(ja na mi/(jenje" Osigurava7 je ta.oDe o9ave,an da ,a.(ju7i ugovor o
do9rovo(jnom ,dravstvenom osiguranju sa svim (i2ima +od us(ovima +ro+isanim
ovom ured9om, 9e, o9,ira na ri,i. .ojem je osigurani. i,(o$en, odnosno 9e,
o9,ira na godine $ivota, +o( i ,dravstveno stanje osigurani.a"
Dava(a2 osiguranja ne sme da ras.ine ugovor o do9rovo(jnom
,dravstvenom osiguranju +re iste.a ro.a na .oji je ugovor ,a.(ju7en, osim u
s(u7aju ne+(aCanja +remije" Osigurava7 mo$e da ras.ine ugovor +re vremena i
a.o osigurani.u u to.u trajanja ugovora +restane status o9ave,no osiguranog (i2a
i to va$i ,a dodatno i +ara(e(no osiguranje"Za.on garantuje i da Ce svim
osigurani2ima 9iti o9e,9eDen isti o9im, sadr$aj i standard ,a ostvarivanje +rava i
o9ave,a u o.viru +ojedina7niB vrsta do9rovo(jnog ,dravstvenog osiguranja" #
druge strane, dava(a2 osiguranja du$an je da ,a.(ju7i ugovor sa ,dravstvenom
ustanovom, +rivatnom +ra.som" Ovo ne va$i u.o(i.o je sa osigurani.om
ugovorio da Ce na njegov ra7un u+(aCivati tro/.ove i(i da Ce mu is+(aCivati
utvrDenu nov7anu na.nadu" Postoje tri vrste do9rovo(jnog ,dravstvenog
osiguranja" Prvo je +ara(e(no i to je osiguranje .ojim se +o.rivaju tro/.ovi
,dravstvene ,a/tite .oji nastaju .ada osigurani. ostvaruje ,dravstvenu ,a/titu
.oja je o9uBvaCena o9ave,nim ,dravstvenim osiguranjem, a(i na druga7iji na7in
nego .od o9ave,nog ,dravstvenog osiguranja" Druga vrsta je dodatno osiguranje
.ojim se +o.rivaju tro/.ovi ,dravstveniB us(uga, (e.ova, medi2ins.o teBni7.iB
+omaga(a i im+(antata, .ao i nov7aniB na.nada .oje nisu o9uBvaCene o9ave,nim
osiguranjem" Na .raju, tu je i +rivatno osiguranje .ojim se osiguravaju (i2a .oja
nisu o9uBvaCena o9ave,nim ,dravstvenim osiguranjem" Re+u9(i7.i ,avod ,a
,dravstveno osiguranje ima ograni7enje i mo$e da se 9avi samo +ara(e(nim i
dodatnim osiguranjem, do. osta(a osiguravajuCa dru/tva mogu da rade sve vrste
do9rovo(jnog ,dravstvenog osiguranja"
1*
% +ra.si se do9rovo(jno ,dravstveno osiguranje .oristi ,a s(u7aj te$iB 9o(esti i
Birur/.iB interven2ija i dnevne na.nade ,a 9orava. u 9o(ni2i i to u 00 odsto
s(u7ajeva" % najveCem 9roju +ose9niB us(ova s+rovodi se dodatno i(i .om9ina2ija
dodatnog i +ara(e(nog do9rovo(jnog osiguranja"
'i(j ra,voja DZO u #r9iji ne 9i smeo da 9ude smanjenje ude(a o9ave,nog
osiguranja u u.u+nom ,dravstvenom osiguranju , veC smanjenje oniB tro/.ova
.oji graDani +(aCaju I i, d$e+a I, ta.o da 2i(jni odnos u7e/Ca o9ave,nog i
do9rovo(jnog osiguranja 9ude u nivou evro+s.iB ,ema(ja : 10 5 20 J " Ta.oDe ,
2i(j ra,voja DZO u #r9iji ne 9i tre9a(o da 9ude ra,voj t,v ,amens.iB osiguranja ,
.oja +o.rivaju ve(i.i 9roj veC +ostojeCiB us(uga u o9ave,nom osiguranju i(i s(u$e
+ot+unoj ,ameni o9ave,nog osiguranja " Za +otre9u osiguranja +a.eta i,
o9ave,nog osiguranja , ,a graDane .oji nisu o9ave,no osigurani , tre9a(o 9i
.oristiti institut u.(ju7enja u o9ave,no osiguranje" Da.(e , +otre9no je da ostanu
na sna,i ograni7enja us+ostav(jena %red9om o do9rovo(jnom ,dravstvenom
osiguranju .ao /to je : ,a9rana DZO ,a +rograme va.2ina2ija , imuno+ro;i(a.se i
Bemo+ro;i(a.se .oji su o9ave,ni +rema re+u9(i7.om +rogramu M o9ave,a
Re+u9(i7.i ;ond ,a ,dravstveno osiguranje #r9ije o9av(ja +os(ove do9rovo(jnog
,dravstvenog osiguranja sa 2i(jem da graDanima .oje imaju o9ave,no
,dravstveno osiguranje omoguCi da , u+(atom +remije do9rovo(jnog osiguranja ,
o9e,9ede veCi o9im i sadr$aj i(i vi/i standard ,dravstveniB us(uga u odnosu na
o9ave,no ,dravstveno osiguranje "
Era;i.oni +ri.a,uju +reg(ed 9roja osigurani.a i u+(aCene +remije do9rovo(jnog
,dravstvenog osiguranja R<ZO od 200 " do 20& " godine "
&"& Dodatno osiguranje 5 osiguranje +arti2i+a2ije
Ograni7enja sve veCe ,dravstvene +otro/nje i, ;inansijs.iB ra,(oga ,
+rinudi(a su sve ra,vijene ,dravstvene sisteme da deo tereta tro/.ova ,dravstvene
15
,a/tite +ode(e sa osigurani2ima" =a.o se o9im us(uga i, o9ave,nog ,dravstvenog
osiguranja ne 9i su$avao , re/enje je u +oveCanju +arti2i+a2ije osigurani.a " Ovo
,aBteva +a$(jivu ana(i,u ras+ode(e , imajuCi u vidu ne samo smanjenje tro/.ova
o9ave,nog osiguranja , nego i +o(iti.u oda9ira us(uga na .oje se +rimenjuju
odreDeni +ro2enti u7e/Ca , .ao i de;inisanje manje i(i vi/e ,a/tiCeniB .ategorija
osigurani.a .oji se mogu trajno i(i +rivremeno , u 2e(osti i(i de(imi7no , os(o9oditi
ovog u7e/Ca" Visina +arti2i+a2ije u #r9iji je meDu najni$ima u Avro+i " Njeno
+oveCanje samo +o se9i ne 9i ima(o e;e.at u/tede ,a <ond , /to +otvrDuje i ana(i,a
+oveCanja +o7et.om 2006 5 te godine " Te. 9i sistems.a i,mena 5 uvoDenje
do+uns.og osiguranja , u, inten,ivne , +ores.e i druge , +odsti2aje
+os(odav2ima , da ,a svoje ,a+os(ene +reu,mu o9ave,u u+(ate +remije ,a ovu
vrstu osiguranja , u, /iro.u organi,ovanu +romo2iju +otre9e do+uns.og
osiguranja , i u, o9e,9eDenje minimi(nog 9roja osigurani.a ,a s+rovoDenje
.o(e.tivniB osiguranja , mog(a stvoriti +redus(ove da naredne i,mene +o(iti.e
u7e/Ca osigurani.a u tro/.ovima ,dravstvene ,a/tite , mogu doneti rastereCenje
;ondu o9ave,nog osiguranja" Osiguranje +arti2i+a2ije je naj,astu+(jeniji vid
do9rovo(jnog ,dravstvenog osiguranja u A% , .ao i u ,em(jama .oje +ostaju i(i se
+ri+remaju da +ostanu njene 7(ani2e " ImajuCi u vidu +o,itivna is.ustva A% i
,ema(ja u o.ru$enju , +ose9no #(ovenije i *rvats.e , u s+rovoDenju do+uns.og
,dravstvenog osiguranja , mi/(jenja smo da 9i ovu vrstu osiguranja tre9a(o
+onuditi I domaCem tr$i/tu"% #(oveniji , ovaj o9(i. osiguranja se ra,vio u o.viru
Zavoda ,a o9ave,no ,dravstveno osiguranje +o.rivajuCi s.oro 60 J stanovni/tva
&"!" #trate/.i +(an ,a re;ormu ,dravstvenog sistema
% #r9iji se sistem ,dravstvenog osiguranja 9a,ira na o9ave,nom
,dravstvenom osiguranju,.ao i u svim evro+s.im dr$avama, a naro7ito dr$avama
.oje su ima(e so2ija(isti7.o dru/tveno ureDenje" #ve do 200-" godine, .ada je
donet novi Za.on o ,dravstvenom osiguranju, +ostoja(o je samo o9ave,no
so2ija(no ,dravstveno osiguranje" % +os(ednjoj de2eniji +ro/(og ve.a
sveo9uBvatna .ri,a u dru/tvu, +a i .ri,a u ,dravstvu, dove(a je do +ojave +rivatne
(e.ars.e +ra.se" A.onoms.a .ri,a, nedostata. i,vora ;inansiranja ,dravstvene
,a/tite i +rivatna +ra.sa dove(i su do +otre9e ,a uvoDenjem +rivatnog
,dravstvenog osiguranja, .oje se +ojavi(o na tr$i/tu osiguranja #r9ije .rajem
200&" I +o7et.om 200!" godine, odnosno, +re njegovog +ot+unog ,a.ons.og
regu(isanja" Re;orms.i Za.on o ,dravstvenom osiguranju i, 200-" godine ta.oDe
regu(i/e o9ave,no ,dravstveno osiguranje, a(i do,vo(java moguCnost uvoDenja
do9rovo(jnog ,dravstvenog osiguranja, .oje je +ose9no regu(isano %red9om o
do9rovo(jnom ,dravstvenom osiguranju i, 2001" godine" %red9a deta(jno regu(i/e
uvoDenje, vrste, us(ove, na7in i +ostu+a. organi,ovanja i s+rovoDenja
do9rovo(jnog ,dravstvenog osiguranja" % #r9iji je moguCe organi,ovati s(edeCe
vrste do9rovo(jnog ,dravstvenog osiguranja: +ara(e(no, dodatno i +rivatno" )ogu
ga s+rovoditi dru/tva ,a osiguranje i RZZO 3samo +ara(e(no i dodatno4" Para(e(no
,dravstveno osiguranje +o.riva tro/.ove ,dravstvene ,a/tite .oji nastaju .ada
osigurani. ostvaruje ,dravstvenu ,a/titu .oja je o9uBvaCena o9ave,nim
,dravstvenim osiguranjem na na7in i +o +ostu+.u .oji je dru.7iji od na7ina i
+ostu+.a ostvarivanja +rava i, o9ave,nog ,dravstvenog osiguranja, .oji je
1&
+ro+isan ,a.onom .ojim se ureDuje ,dravstveno osiguranje i +ro+isima donetim
,a s+rovoDenje tog ,a.ona" Dodatno ,dravstveno osiguranje +o.riva tro/.ove
,dravstveniB us(uga, (e.ova, medi2ins.o5teBni7.iB +omaga(a, odnosno nov7aniB
na.nada .oje nisu o9uBvaCene +ravima i, o9ave,nog ,dravstvenog osiguranja,
odnosno osiguranje na veCi sadr$aj, o9imi standard +rava, .ao i i,nos nov7aniB
na.nada o9uBvaCeniB o9ave,nim ,dravstvenim osiguranjem" Privatno
,dravstveno osiguranje je osiguranje (i2a .oja nisu o9uBvaCena o9ave,nim
,dravstvenim osiguranjem i(i .oja se nisu u.(ju7i(a u o9ave,no ,dravstveno
osiguranje, ,a +o.rivanje tro/.ova ,a vrstu, sadr$aj, o9im i standard +rava .oja se
ugovaraju sadavao2em osiguranja"
I+a., do9rovo(jno ,dravstveno osiguranje u #r9iji je na samom +o7et.u svog
ra,voja" %7e/Ce +remije do9rovo(jnog ,dravstvenog osiguranja u u.u+noj +remiji
u #r9iji u 200 godini je ,1J:" Zajedno sa do9rovo(jnim ,dravstvenim
osiguranjem ,a vreme +uta i 9orav.a u inostranstvu u 2006" godini u7e/Ce je 9i(o
&,16J, a 9e, njega ,0!J" Do9rovo(jno ,dravstveno osiguranje ,a vreme +uta i
9orav.a u inostranstvu je 9i(o veoma ,astu+(jeno, jer je 9i(o neo+Bodan us(ov ,a
do9ijanje vi,e" >judi su ste.(i navi.u da se osiguraju ,a vreme +utovanja,
meDutim, u 200" godini ,9og +rimene %red9e o do9rovo(jnom ,dravstvenom
osiguranju, do/(o je do re.(asi;i.a2ije do9rovo(jnog ,dravstvenog osiguranja ,a
vreme +uta i 9orav.a u inostranstvu u vrstu osiguranja +omoCi na +utu, /to je
dove(o do smanjenja u7e/Ca +remije do9rovo(jnog ,dravstvenog osiguranja u
u.u+noj +remiji" %red9a je +ostavi(a us(ove ,a organi,ovanje i ra,voj
do9rovo(jnog ,dravstvenog osiguranja u #r9iji, .ao do+uns.og o9(i.a
o9ave,nom, so2ija(nom ,dravstvenom osiguranju, +o ug(edu na dr$ave A%" Ono
tre9a da o9e,9edi 9o(je us(ove ,a +a2ijente i dodatni i,vor ;inansiranja
,dravstvene ,a/tite, odnosno da smanji i(i +ot+uno u.ine dire.tno +(aCanje ,a
i,vr/ene ,dravstvene us(uge" % +rviB ne.o(i.o godina ra,voja, ne tre9a o7e.ivati
s+e.ta.u(arne re,u(tate ,9og nere/eniB +ro9(ema u ,dravstvenom se.toru, .ao /to
je: regu(isanje rada (e.ara, re/avanje +itanja +rivatne +ra.se i ve7ernjiB 9o(ni2a u
dr$avnom se.toru, +ores.og tretmana +remije osiguranja, navi.a stanovni/tva i
njegoviB e.onoms.iB moguCnosti, .ao i vremena +otre9nog dru/tvima ,a
osiguranje ,a ra,voj noviB +roi,voda"
% +os(ednje dve de2enije, .ao re,u(tat tra$enja re/enja u 9or9i +rotiv
viso.iB tro/.ova ,dravstvene ,a/tite, +ojavio se novi .on2e+t 8 medi2ins.i /tedni
ra7uni, .ao a(ternativa ,a ;inansiranje sistema ,dravstvenog osiguranja" % tom
.on2e+tu se ,aBteva da sva.i +ojedina2 u/tedi odreDeni i,nos nov2a na +ose9nom
ra7unu, .oji Ce s(u$iti ,a +o.riCe eventua(niB tro/.ova ,dravstvene ,a/tite" Njegov
najveCi ,na7aj je u us+e/nomsu+rotstav(janju +oveCanim tro/.ovima i,a,vanim
demogra;s.im +romenama i mora(nim Ba,ardom"
&"-" <inansiranje ,dravstvene ,a/tite
<inansiranje ,dravstvene ,a/tite u Re+u9(i2i #r9iji u osnovi je ,asnovano na
Bi,mar.ovom mode(u, +o/to se +re.o 60J sredstava ,a ostvarivanje +rava i,
o9ave,nog ,dravstvenog osiguranja o9e,9eDuje i, sredstava do+rinosa ,a
o9ave,no ,dravstveno osiguranje" )eDutim, Za.onom o ,dravstvenoj ,a/titi
+redviDeno je i ;inansiranje ,dravstvene ,a/tite i, 9ud,eta Re+u9(i.e ,a (i2a .oja
nisu o9uBvaCena o9ave,nim ,dravstvenim osiguranjem, a .oja su i,(o$ena
20
+oveCanom ri,i.u o9o(evanja 3neosigurana (i2a, i,9eg(i2e i interno rase(jena (i2a
sa teritorije Autonomne +o.rajine =osovo i )etoBija, +rimao2i so2ija(ne +omoCi i
drugi4 /to je ina7e .ara.teristi.a Beverid$evog mode(a" #toga se mo$e reCi da je u
#r9iji +risutan me/oviti sistem ;inansiranja, .oga .ara.teri/e gotovo is.(ju7ivo
javan i,vor ;inansiranja, jer se ;inansiranje najveCim de(om ostvaruje i, sredstava
do+rinosa i i, 9ud$eta Re+u9(i.e" O9ave,nim ,dravstvenim osiguranjem
osiguranim (i2ima o9e,9eDuje se +ravo na ,dravstvenu ,a/titu i +ravo na nov7ane
na.nade u s.(adu sa Za.onom o ,dravstvenom osiguranju 3I#(u$9eni g(asni.
R#I, 9r" 00N0- i 06N0-4" O9ave,no ,dravstveno osiguranje o9e,9eDuje se i
s+rovodi u Re+u9(i7.om ,avodu ,a ,dravstveno osiguranje" Pored o9ave,nog,
Za.on o ,dravstvenom osiguranju ureDuje i do9rovo(jno ,dravstveno osiguranje"
%red9om o do9rovo(jnom ,dravstvenom osiguranju 3I#(u$9eni g(asni. R#I, 9r"
01N01 i !6N064 +ro+isane su vrste do9rovo(jnog ,dravstvenog osiguranja, us(ovi,
na7in i +ostu+a. organi,ovanja i s+rovoDenja do9rovo(jnog ,dravstvenog
osiguranja"
Zdravstvena ,a/tita u Re+u9(i2i #r9iji ;inansira se i sredstvima i, dona2ija,
.ao i dire.tnim +(aCanjem od strane .orisni.a ,dravstvene ,a/tite 3+arti2i+a2ija i
+(aCanje us(uga .oje se ne o9e,9eDuju i, sredstava o9ave,nog ,dravstvenog
osiguranja4" Ras+ode(a ;inansijs.iB resursa i +(aCanje dava(a2a us(uga %.u+ni
rasBodi ,a ,dravstvenu ,a/titu mogu se +ode(iti na javne i +rivatne" ?avni rasBodi
+redstav(jaju rasBode i, javniB +riBoda 3o9ave,no ,dravstveno osiguranje,
9ud$Oet Re+u9(i.e, 9ud$et autonomne +o.rajine i 9ud$et (o.a(ne samou+rave4"
Ta.oDe, javni rasBodi su i investi2ije u sistem ,dravstvene ,a/tite i, dr$avniB
;ondova +o+ut ;onda Na2iona(nog investi2ionog +(ana, ,a i,gradnju in;rastru.ture
i ;inansiranje na9av.e medi2ins.e o+reme" Privatni rasBodi ,a ,dravstvenu ,a/titu
su i, +rivatniB i,vora, .ao /to su dire.tno +(aCanje 3+arti2i+a2ija i +(aCanje od
strane .orisni.a ,dravstvene ,a/tite4 i do9rovo(jnog osiguranja" % 2000" godini,
+rema +oda2ima Na2iona(nog ,dravstvenog raPuna, u.u+ni rasBodi ,a
,dravstvenu ,a/titu u Re+u9(i2i #r9iji i,nosi(i su 6,:J 9ruto dru/tvenog
+roi,voda 3BDP4"
%7e/Ce javniB rasBoda ,a ,dravstvenu ,a/titu u BDP5u i,nosi(o je :,J"
Ta.o su javni rasBodi ,a ,dravstvenu ,a/titu i,nosi(i :&,1J, a +rivatni &:,2J
u.u+niB rasBoda ,a ,dravstvenu ,a/titu" %.u+ni rasBodi ,a ,dravstvenu ,a/titu,
+osmatrani +rema stanovni.u, +o.a,uju sta9i(an rast u +eriodu 200&52000"
godina, da 9i 2000" godine dostig(i &1! evra, odnosno -2- ameriP.iB do(ara +o
stanovni.u" PosmatrajuCi i,dvajanja ,a ,dravstvenu ,a/titu .ao +ro2enat BDP5a u
2000" godini, Re+u9(i.a #r9ija je 9i(a i,nad +rose.a A% 31,6J4, odnosno
+ri9(i$no na nivou Dans.e 36,1J4, Er7.e 36,:J4 i Is(anda 36,&J4" Ta.oDe je 9i(a
i,nad @e/.e, )aDars.e, Ita(ije, Po(js.e, #(ova7.e i ni,a drugiB ,ema(ja" )eDutim,
,9og re(ativno nis.og nivoa BDP5a, #r9ija i,dvaja u a+so(utnom i,nosu re(ativno
ma(a sredstva ,a ,dravstvenu ,a/titu u +oreDenju sa drugim evro+s.im ,em(jama"
Ras+ode(a sredstava +ri.u+(jeniB +o osnovu do+rinosa ,a o9ave,no
,dravstveno osiguranje, odnosno +(aCanje nado.nade ,dravstvenim ustanovama
,a +ru$anje ,dravstvene ,a/tite 3tro/.ovi ,a ,arade ,a+os(eniB, tro/.ovi +revo,a,
utro/ene energije, tro/.ovi ,a (e.ove, sanitets.i i ugradni materija(, tro/.ovi
isBrane i drugiB +otre9a .orisni.a odnosno osigurani.a4 je u nad(e$nosti RZZO"
Distri9u2ija sredstava se o9av(ja +o sistemu ;inansiranja .a+a2iteta ,dravstveniB
21
ustanova" % stru.turi rasBoda i, sredstava o9ave,nog ,dravstvenog osiguranja u
2001" godini najveCi +ro2enat su ima(e ,arade 0!"000 ,a+os(eniB 3ugovoreni
9roj4 u ,dravstvenim ustanovama 5 -:,&J, tro/.ovi us(uga ,dravstvene ,a/tite
3energenti, va.2ine, (e.ovi, +otro/ni i ugradni materija( i s("4 5 22,1J, (e.ovi
i,dati na re2e+t 5 2,J, na.nade ,a 9o(ovanja i +utne tro/.ove 5 &,6J,
nado.nade 3,a +omaga(a i +ogre9ne tro/.ove4 5 J, do. su tro/.ovi s+rovoDenja
,dravstvenog osiguranja i ot+(ata .amata i .redita i,nosi(i 2,:J u.u+niB rasBoda"
%.o(i.o se rasBodi RZZO ,a rad i osta(e tro/.ove ,a+os(eniB +osmatraju .ao deo
tro/.ova ,dravstvene ,a/tite 39e, tro/.ova ,a (e.ove +ro+isane na re2e+t4, onda je
taj +ro2enat ,natno veCi i i,nosi 00,J" Ina7e, +rema Na2iona(nom ,dravstvenom
ra7unu ,a 2000" godinu, u7e/Ce u.u+niB rasBoda ,a ,a+os(ene u javnim
rasBodima ,a ,dravstvenu ,a/titu i,nosi(o je :,2J, a u u.u+nim 3javnim i
+rivatnim4 :6,J" P(aCanje ,dravstveniB us(uga utvrDuje se ugovorom sa
davao2ima ,dravstveniB us(uga, odnosno ot.u+om +(ana rada ,dravstvene
ustanove u o.viru sredstava +(aniraniB +redraPunom sredstava RZZO"
P(an rada sadr$i 9roj i vrstu ,dravstveniB us(uga i 9roj i stru.turu
,a+os(eniB" P(ate ,a+os(eniB u ,dravstvenim ustanovama i, P(ana mre$e is+(aCuju
se u s.(adu sa Za.onom o +(atama u dr$avnim organima i javnim s(u$9ama i
%red9om o .oe;i2ijentima ,a o9ra7un i is+(atu +(ata ,a+os(eniB u javnim
s(u$9ama" Za i,vr/enje +(ana rada dava(a2 ,dravstveniB us(uga dostav(ja i,ve/taje
o +ruOenim ,dravstvenim us(ugama u s.(adu sa a.tom RZZO .ojim su utvrDeni
.riterijumi i meri(a ,a ugovaranje sa davao2ima ,dravstveniB us(uga" =a+ita(ne
investi2ije u sistemu ,dravstvene ,a/tite se u najveCem o9imu ;inansiraju i,
9ud$eta Re+u9(i.e, 9ud$eta autonomne +o.rajine i 9ud$eta (o.a(ne samou+rave,
.ao i i, sredstava dona2ija i .redita"
22
4. ,-.U/010I I*0,12IV1341
Ana(i,a an.etnog (ista
1. *tr!&t!ra li$a o)!5va6eni5 istraivanjem
%.u+an 9roj an.etiraniB (i2a .oja su o9uBvaCena istra$ivanjem jeste &0-
od 7ega je u7estvova(o -2 $ene i is+itani.a mu/.og +o(a -&" Prose7na starost
an.etiraniB je &1 godina" %.u+an radni sta$ is+itani.a u +rose.u je - godina"
Radni status an.etiraniB +o.a,uje da je od u.u+nog 9roja is+itani.a ,a+os(eno
22- an.etirana (i2a, do. se : is+itani.a nisu i,jasni(a +o +itanju vrste ,a+os(enja"
Ne,a+os(eniB (i2a je 2:" Da rade na 2rno, i,jasni(o se !1 (i2a
#tru7na s+rema is+itani.a o9uBvata 0 (i2a sa ne,avr/enom osnovnom /.o(om,
20! sa srednjom stru7nom s+remom, sa vi/om /.o(om !0 (i2a i sa viso.om
/.o(om !! (i2a" Ana(i,iranjem do9ijeniB re,u(tata od &0- an.etirana (i2a,
+rose7no domaCinstvo is+itani.a 9roji &, 7(ana od .ojiB je ,-0 u radnom
odnosu, a u.u+an 9roj oniB ,a .oje je navedeno da rade na 2rno jeste 0"-2"
2.1&t!elno radno an#aovanje ispitani&a

2'
Visina ,arade .oju ostvaruju ,a+os(eni je: Is+od minima(2a !0 (i2a, od -"000 do
20"000 ,aradu ostvaruje 6: (i2a, od 20"000 do &0"000 imaju 1& an.etirana i +re.o
&0"000 ,aradu ostvaruju 0- is+itani.a" Odgovor nije da(o 2 is+itani.a"
Od u.u+nog 9roja an.etiraniB &0J ,a+os(eniB ima ,aradu +re.o &0"000 dinara,
do. minima(nu ,aradu ima 20 J
3. Informisanost o pravima iz zdravstvenog osiguranja.
=n6ormisanost !ra?ana o pravima iz zdravstveno! osi!8ranja bitan
s8 pred8slov za ostvarivanje zdravstvene zatite. /amo potp8no ili
zadovoljavaj8<e in6ormisani !ra?ani mo!8 znati koja s8 nji1ova
stvarna prava na zdravstven8 zatit8 imati sposobnost da o0ene
ostvarivost ti1 prava zatra+iti zatit8 svoji1 prava i izbe<i
in6eriornost 8 odnos8 na davao0a 8sl8!a zdravstvene zatite.
7 zakonskim pravima osi!8rani1 li0a na zdravstven8 zatit8 manje
s8 in6ormisane +ene od m8kara0a stanovni0i sela od stanovnika
!rada stariji od %0 !odina od mla?i1 i siromaniji od bo!atiji1.
2(
4. 3a pitanje da li 6e #ra7ani &oji imaj! zdravstveno osi#!ranje zatraiti ili
&oristiti zdravstven! za(tit! redovno' povremeno ili iz!zetno' s o)zirom na
dodatne li8ne tro(&ove ! vezi sa tim' do)ijeni s! slede6i rez!ltati.
PretBodni re,u(tati +o.a,uju da Ce samo 20J graDana .oji imaju o9ave,no
,dravstveno osiguranje ,atra$iti i .oristiti ,dravstvenu ,a/titu ne vodeCi ra7una o
dodatnim (i7nim tro/.ovima u ve,i sa .ori/tenjem tiB us(uga" @a. 10J graDana
.oji imaju o9ave,no ,dravstveno osiguranje ,atra$iCe i .oristiCe ,dravstvenu
,a/titu +ovremeno i(i i,u,etno, jer vodi ra7una o dodatnim (i7nim tro/.ovima u
ve,i sa .ori/tenjem tiB us(uga" ?edna 7etvrtina graDana .oji imaju o9ave,no
,dravstveno osiguranje ,atra$iCe i .oristiCe ,dravstvenu ,a/titu samo i,u,etno
.ad im je ugro$en $ivot, jer ug(avnom nisu u moguCnosti da +(ate dodatne
tro/.ove ,dravstvene ,a/tite, .oji nisu +o.riveni o9ave,nim ,dravstvenim
osiguranjem" Re,u(tati ta.oDe +o.a,uju da +ostoje manje ra,(i.e u +og(edu
redovnosti .ori/tenja ,dravstvene ,a/tite i,meDu graDana .oji imaju o9ave,no
,dravstveno osiguranje s o9,irom na mesto stanovanja, starosnu do9 i so2ija(ni
status" Zdravstvenu ,a/titu neredovnije Ce .oristiti stanovni2i se(a u odnosu na
stanovni.e grada, stariji u odnosu na m(aDe i siroma/niji u odnosu na 9ogatije
+. 3a pitanje smatraj! li #ra7ani &oji imaj! o)avezno zdravstveno
osi#!ranje da s! nji5ova za&ons&a prava na zdravstven! za(tit! do)ro
re#!lisana ili da )i se mo#la )olje re#!lisati' do)ijeni s! slede6i rez!ltati.
PretBodni re,u(tati +o.a,uju odreDeno ne,adovo(jstvo graDana .oji imaju
2)
,dravstveno osiguranje sada/njim ,a.ons.im +ravima na ,dravstvenu ,a/titu, jer
ve(i.a veCina oviB graDana smatra da se njiBova +rava na ,dravstvenu ,a/titu
mogu 9o(je ,a.ons.i regu(isati"
9.ori(6enje zdravstvene za(tite ! privatnom se&tor!.
3a pitanje da li #ra7ani' &oji imaj! o)avezno zdravstveno osi#!ranje'
&oriste !sl!#e zdravstvene za(tite ! privatnom se&tor!' do)ijeni s! slede6i
rez!ltati.
PretBodni re,u(tati +o.a,uju da -&J graDana, .oji imaju o9ave,no
,dravstveno osiguranje, .oristi us(uge ,dravstvene ,a/tite u +rivatnim
ustanovama .oje +(aCaju +o +unoj 2eni" Zdravstvene us(uge u +rivatnom
se.toru ne .oristi !0J graDana, .oji imaju o9ave,no ,dravstveno osiguranje"
Re,u(tati +o.a,uju da +ostoje odreDene ra,(i.e s o9,irom na +o(nu, starosnu
i so2ija(nu +ri+adnost graDana .oji imaju o9ave,no ,dravstveno osiguranje"
Zdravstvene us(uge u +rivatnom se.toru vi/e .oriste $ene od mu/.ara2a,
stanovni2i grada od se(a, m(aDi od starijiB i 9ogatiji od siroma/niB" Ra,(o,i ,a
.ori/tenje ,dravstvene ,a/tite u +rivatnom se.toru od strane vi/e od +o(ovine
graDana .oji imaju o9ave,no ,dravstveno osiguranje mog(i 9i 9iti +redmet
+ose9nog istra$ivanja, a moguCi ra,(o,i su: nemoguCnost do9ijanja
odgovarajuCe i(i 9r,e us(uge ,dravstvene ,a/tite u javnom se.toru,
ne+ovjerenje u davao2e odreQeniB ,dravstveniB us(uga u javnom se.toru i
interesna +ove,anost +ojedina2a i, javnog i +rivatnog se.tora u ,dravstvu" Ovaj
re,u(tat je vr(o indi.ativan, jer +o.a,uje da graDani .oji imaju o9ave,no
,dravstveno osiguranje u imaju +ro9(em da u +ot+unosti ostvare svoja +rava na
,dravstvenu ,a/titu u javnom se.toru, da su +rinuDeni da i,dvajaju dodatna
sredstva ,a tro/.ove ,dravstvene ,a/tite, .oja 9i tre9a(a 9iti +o.rivena
,dravstvenim osiguranjem i da 9i tre9a(o o,9i(jno ra,motriti moguCnost da
osigurana (i2a ostvaruju +ravo na ,dravstvenu ,a/titu i u +rivatnom se.toru"
2%
:.3a pitanje &a&vo je mi(ljenje #ra7ana &oji imaj! o)avezno osi#!ranje o
&valitet! zdravstveni5 !sl!#a ! privatnim' ! odnos! na javne !stanove'
do)ijeni s! slede6i od#ovori
PretBodni re,u(tati +o.a,uju da !!J graDana, .oji imaju o9ave,no
,dravstveno osiguranje, smatra da su ,dravstvene us(uge u +rivatnim i
javnim ustanovama +ri9(i$no istog .va(iteta" Ta.oDe, re,u(tati +o.a,uju da
!J oviB graDana smatra da su 9o(je us(uge u +rivatnim, nego u javnim
,dravstvenim ustanovama, do. -J an.etiraniB mis(i o9rnuto" Re,u(tati
+o.a,uju da +ostoje odreDene ra,(i.e s o9,irom na entitets.u, +o(nu,
starosnu i so2ija(nu +ri+adnost graDana .oji imaju o9ave,no ,dravstveno
osiguranje" Da su ,dravstvene us(uge 9o(je u +rivatnim nego u javnim
ustanovama mis(i vi/e mu/.ara2a nego $ena, vi/e stanovni.a se(a nego
grada, vi/e m(aDiB nego starijiB i vi/e 9ogatijiB od siroma/nijiB"
;.3a pitanje &oje )i !sl!#e zdravstvene za(tite &oristili ! privatnim'
pre ne#o ! javnim !stanovama' do)ijeni s! slede6i od#ovori od #ra7ana
&oji imaj! o)avezno zdravstveno osi#!ranje.
PretBodni re,u(tati +o.a,uju da :&J graDana, .oji imaju o9ave,no
,dravstveno osiguranje, smatra da 9i samo odreDene us(uge ,dravstvene ,a/tite
+re .oristi(i u +rivatnim, nego u javnim ustanovama" #ve ,dravstvene
2*
us(uge .oristi(o 9i 22J graDana +rije u +rivatnim, nego u javnim ustanovama,
do. -J graDana ne 9i .oristi(o ni jednu ,dravstvenu us(ugu u +rivatnim,
+re nego u javnim ustanovama" #amo 0J an.etiraniB i,jasni(o se o
.ori/Cenju .on.retniB ,dravstveniB us(uga u +rivatnim ustanovama, od .ojiB su
naj7e/Ce stomato(o/.e, gine.o(o/.e i dijagnosti7.e us(uge" Re,u(tati +o.a,uju
da +ostoje odreDene ra,(i.e s o9,irom na entitets.u, +o(nu, starosnu i
so2ija(nu +ri+adnost graDana .oji imaju o9ave,no ,dravstveno osiguranje"
#ve us(uge ,dravstvene ,a/tite u +rivatnim, +re nego u javnim ustanovama,
.oristi(o 9i vi/e mu/.ara2a nego $ena, stanovni.a se(a nego grada, m(aDiB
nego starijiB i 9ogatijiB nego siroma/niB"
EraDani .oji imaju o9ave,no ,dravstveno osiguranje identi;i.ova(i su vi/e
+ro9(ema .oji uti7u na njiBovo ,adovo(jstvo i moguCnost ostvarivanja
+rava na ,dravstvenu ,a/titu" % nastav.u su rangirani +ro9(emi +o
u7esta(osti sa o+isom, .oje su identi;i.ova(i graDani .oji imaju o9ave,no
,dravstveno osiguranje"
" le&ovi< genera(no s.u+i (e.ovi, veCina +otre9niB (e.ova +(aCa se +o +unoj 2eni,
nedovo(jna o9uBvaCenost (e.ova (istama, i,9egavanje +ro+isivanja (e.ova sa (ista,
ne+ostojanje (e.ova sa (iste u +rodaji, te/.oCe u ostvarivanju +rava na nado.nadu
,a ,amens.e (e.ove i s(i7no
2" 8e&anje< vi/emese7no 7e.anje na +ose9ne us(uge snimanja i s(i7no, gu$ve i
7e.anja ,a +reg(ede u ordina2ijama osnovne I s+e2ija(isti7.e ,a/tite
&" nelj!)aznost< ne(ju9a,nost oso9(ja ,a+os(enog u ,dravstvu, od +rijema do
davanja osnovniB i(i do+uns.iB in;orma2ija o ,dravstvenom stanju
!" &or!p$ija< sve+risutna .oru+2ija, .oja uti7e na 9r,inu i .va(itet us(uga
-"siroma(tvo< ote$an +ristu+ ,dravstvenoj ,a/titi siroma/niB graDana, ,9og
smanjeniB moguCnosti ,a +(aCanje dodatniB tro/.ova
:" javno i privatno zaposleni ! javnom se&tor! u+uCuju i(i sugeri/u .ori/tenje
odreDeniB ,dravstveniB us(uga u +rivatnom se.toru, nemoguCnost .ori/Cenja i(i
ne+ostojanje odreDeniB us(uga u javnom se.toru, ,aBtev ,a isti tretman javnog i
+rivatnog se.tora
0" selo i #rad: ote$an +ristu+ ,dravstvenoj ,a/titi stanovni.a se(a I +rovin2ije
,9og +revo,a, gu9it.a vremena, dodatniB tro/.ova i s(i7no
1" porodi8na medi$ina< ne,adovo(jstvo ,9og +romena (e.ara, nemoguCnost
o9e,9eDenja ade.vatne ,a/tite ,a de2u i s(i7no
6" parti$ipa$ija< +(aCanje +arti2i+a2ija +redstav(ja +ro9(em ,a siroma/ne, +red(og
da se u.ine +arti2i+a2ija
0" neopremljenost< nedovo(jna o+rem(jenost ,dravstveniB ustanova javnog
se.tora savremenim i(i +otre9nim sredstvima ,a rad

Dve treCine graDana .oji imaju o9ave,no ,dravstveno osiguranje nije uo+/te i(i
je nedovo(jno in;ormisano o +ravima i, ,dravstvenog osiguranja, +o(ovina oviB
graDana .oristi ,dravstvenu ,a/titu u javnom i +rivatnom se.toru, vi/e od
+o(ovine +otre9niB (e.ova ovi graDani +(aCaju +o uveCanoj i(i +unoj 2eni, samo
jedna treCina oviB graDana je ,adovo(jna ,dravstvenom ,a/titom, dve treCine oviB
graDana nije +rimeti(o +romene na 9o(je u ostvarivanju njiBoviB +rava na
25
,dravstvenu ,a/titu i veCina oviB graDana ima vr(o o,9i(jne +rimed9e i +ot+uno
rea(ne +red(oge ,a +o9o(j/anje ,dravstvene ,a/tite" )o$e se ,a.(ju7iti da u
2i(ju da se osiguranim (i2ima +o9o(j/a +ristu+ us(ugama ,dravstvene ,a/tite
+re+oru7uje se:

+ostojanje osim o9ave,nog, do+uns.og i drugiB osiguranja
re;ormisan ,dravstveni se.tor I +ostojanje ;inansijs.og i so2ija(nog .a+a2iteta,
.oji mo$e o9e,9ijediti ostvarivanje +rava u s.(adu sa +otre9ama graDana"
otvaranje i(i u9r,anje +ro2esa javno5+rivatnog +artnerstva i u.(ju7ivanja
+rivatniB ,dravstveniB ustanova u javno ,dravstvo sa 2i(jem da se o9e,9edi
+otre9na .on.uren2ija i moguCnost veCeg i,9ora ,a osigurana (i2a
dogradnja .riterijuma i us(ova ugovaranja us(uga ,dravstvene ,a/tite,
.a.o 9i +osta(i ;(e.si9i(niji u +og(edu 2ena i drugiB us(ova ugovaranja,
s+rovoDenje .am+anje +ot+unijeg in;ormisanja o +ravima na ,dravstvenu
,a/titu graDana .oji imaju o9ave,no ,dravstveno osiguranje +utem medija,
,dravstveniB ustanova i na druge na7ine
e(iminisanje i(i smanjenje identi;i.ovaniB +ro9(ema od strane graDana, .ro,
mere smanjenja viso.iB tro/.ova (e.ova .oji +(aCaju graDani, u.idanja
+arti2i+a2ije, i,jedna7avanja javnog i +rivatnog se.tora, 9or9e +rotiv .oru+2ije,
+(aCanja tro/.ova +revo,a, smanjenja 7e.anja na ,dravstvene us(uge i +oveCanja
(ju9a,nosti ,dravstvenog oso9(ja
2&
-" Za.(ju7a.
Zdravstveno osiguranje i ,dravstvena ,a/tita u veCini ,ema(ja Avro+e, a i
.od nas, na7e(no ;inansira sredstvima i, dr$avnog 9ud$eta" % +os(ednjiB
ne.o(i.o de2enija ;inansijas.a sredstva nisu u stanju da +odmire sve vrste
rasBoda .oji nastanu u o.viru ,dravstvenog osiguranja i ,dravstvene ,a/tite /to je
u+o,oravajuCi signa( da se ne.e re(a2ije moraju +od Bitno menjati" % odnosu na
naj7e/Ce .ori/Cene .(asi;i.a2ije sistema ,dravstvene ,a/tite Re+u9(i.e #r9ije
su/tins.i me/ovitog .ara.tera, a ,asnovan na o9ave,nom ,dravstvenom
osiguranju, sa do+rinosom .ao osnovnim i,vorom ;inansiranja, viso.im
o9uBvatom stanovni.a o9ave,nim ,dravstvenim osiguranjem i ,dravstvenom
,a/titom, .ao i dominantnim dr$avnim v(asni/tvom nad ,gradama i o+remom"
A.o je osnovni 2i(j sva.og sistema ,dravstvenog osiguranja +ot+uni
o9uBvat ,a/tite graDana, a u ve(i.om 9roju jeste, onda se tre9a usresrediti na
.ore.2iju +ostojeCiB ;inansijs.iB i ,dravstveniB mera" % tim s(u7ajevima se mora
voditi ra7una o +rin2i+ima so2ija(ne +ravde"
Istra$ivanja ,dravstvenog osiguranja, njegova su/tina, ,na7enje, ,astu+(jenost i
ra,voj na tr$i/tu #r9ije, i,vr/ena u ovom radu u+uCuje na ni, ,a.(ju7a.a5 gde se
se na(a,i, u .om se +rav2u Ce se .retati u 9uduCem +eriodu, u.(ju7ujuCi
do+rinos i ra,voj ,dravstvenog osiguranja uo+/te" ?asno je da ovo istra$ivanje
daje do+rinos u 9o(jem ra,umevanju ra,(i7itiB ;a.tora .oji uti7u na re;orme
,dravstvenog osiguranja, .a.o +o,itivno, ta.o i negativno .ao i moguCnost
9iranja odgovarajuCeg mode(a ,dravstvenog osiguranja"
'0
:" >iteratura:
"?an.oviC, D", 3200:4 Privatno ,dravstveno osiguranje sa as+e.ta meDunarodniB
is.ustava i moguCnosti +rimene u #r9iji, Beograd, A.onoms.i ;a.u(tet"
2" ?an.oviC, D", 320064 Ra,voj +rivatnog ,dravstvenog osiguranja .ao do+rinos
re;ormi sistema ,dravstvenog osiguranja u #r9iji, Beograd, %niver,itet
#ingidunum"
&"?an.oviC, D", 32004 Do9rovo(jno ,dravstveno osiguranje u A%, LTo.ovi
osiguranjaG, 9r" 2N200, Beograd"
!"=o7oviC, ?", u(ejiC, P", Ra.onja25AntiC, T", 32004 Osiguranje, Beograd,
A.onoms.i ;a.u(tet"
-")ossia(os, A", TBomson" #", 3200!4 Voluntary health insurance in the European
Union, Brusse(s, For(d *ea(tB Organi,ation"
:" Ra.onja25AntiC, T", 320014 Penzijsko i zdravstveno osiguranje,
Beograd,A.onoms.i ;a.u(tet"
0" Rejda, A" E", 320014 Principles o !isk "anagement and #nsurance, Addison
Fes(eK, %#A, Pearson Adu2ation In2"
1" #2BreKogg, ?", 3200!4 $emographic $evelopment and "oral %azard: %ealth
#nsurance &ith "edical 'avings (ccounts, GTBe Eeneva Pa+ers on Ris. and
Insuran2eH, No" !N200!"
6" #.i++er, D" *", =Ron, F" ?", 320004 !isk "anagement and #nsurance)
Perspectives in a glo*al economy, %#A, %=, Austra(ia, B(a2.Re(( Pu9(isBing"
0" BjegoviC V" 320&"4 )enad$ment ,dravstvenim osiguranjem, +roje.t re;orme
,dravstvenog osiguranja #r9ije
" ?eremiC >?"3202"4 A.onomi.a osiguranja, %niver,itet #ingidunum Beograd
2")a/iC B" 3200"4 #trategijs.i menad$ment, %niver,itet BraCa =ariC, Beograd
&" )i(jevi7 )" 32000"4 #.ri+ta i, metodo(ogije nau7nog rada, %niver,itet u
Isto7nom #arajevu, Pa(e
!" Za.on o ,dravstvenoj ,a/titi Re+u9(i.e #r9ije
-"O" ?o.simoviC, Osiguranje i ,dravstveno osiguranje, )egatrend Beograd 200-,
::5:1
:" %R>:Btt+:NNRRR"r,,o"rs
0" >H#- Btt+:NNsr"Ri.i+edia"orgNRi.iNSTUVWUXVYZ[\]^_
'1
1" >H#- Btt+:NNsr"Ri.i+edia"orgNRi.iN`a^]bcTbdXUVUcZef^]gd
'2