Bingl, K, Sergevil-Akgney ky ve Surp Prgi Ermeni Kilisesi

, ,

armenian on web
22 Austos 2014
Ardaes S. / Hocasaryan

http://team-aow.discuforum.info/t16921-Bing-l-K-Sergevil-A-kg-ney-k-y-ve-Surp-Prgi-Ermeni-Kilisesi.htm

Tarihi konum ve nfus:

Osmanl mparatorluunun, idari blmlerinden Erzrum Eyaleti, Karin Vilayeti, K
Sanca, K (*) Kazasnda, Ermeni tarihi idari blmnde ise Bat Ermenistanda
Yksek Haykn blgesinde bulunmaktadr (
,

 ) (1). Blge 1514 tarihinde Osmanl Imparatorluu idaresine

katlmasyla K sancak olark 1515 ylnda Diyarbekir Beylerbeyliine, 1535te ise
Erzurum Beylerbeyliine, gnmzde ise Bingl Iline (**) bal bir iledir.
I.ci Dnya Sava ncesinde,Ermenilerin ounlukta olduklar IV. Yzylda Araguniler
tarafndan kurulmu kazann hemen hemen tamamnda, 51 kye dalm 19.859
Ermeni (3.028 hane) yayordu. Akgney Kynde (***) trke kaynakta 117 aile,
658 Ermeni (2) gsterilirken, ermenice kaynakta 225 ev (2250 Ermeni) ve 35 ev (210
Krt) olduu belirtilmekte (5).
K Ilesinin 15 km gney-dousunda bulunan Sergevil Ky ermenicede ayva
anlamna gelir. Ky H. S. Eprigyann (6) kitabnda Sergevilik (ayvack) olarak
karmza kar. Cumhuriyetin ilnndan sonra, kyn ismi de trkeletirme akmna
ayak uydurarak Sevgelik olur. Gnmzde ise Akgney Ky olarak
adlandrlmakta.

Kitabenin tercmesi : Ad Amenasurp Prgi olan bu kilise, Erzurumlu Hac Garabed aa Muradyan ve
hayrsever ei Huisa Hanm tarafndan, Ermeni milleti ve aziz slaleleri ansna temelden ina edildi. 1
Haziran 1867.

Surp Prgi Ermeni Kilisesi (3)

Amenasurp Prgi (yani, sa Mesihe atfen Aziz Kurtarc) Ermeni Kilisesi 1139 ylnda
Sergevil Kynde ina edilir. 1867 (1870) ylnda Erzurumlu Hac Garabed Aa
Muradyan ( ) ve hayrsever ei Huisa Hanm (
) tarafndan restore ettirilir. 1915e kadar, her Ermeni kilisesinde olduu gibi,

bu kilisenin de bitiiinde bit karma okul vard.

1923 tarihli kaytta (4) kilisenin 801 ylnda ina edildii yazldr. Stepan MelikPayan, kitabnda ise bu tarihte ina edilen kiliseyi Surp Asdvadzadin (
) olarak adlandrrken ikinci kilisenin adn Surp Prgi olarak verir. Surp
Sarkis ise nc kilisedir ( ).
Kevork Halayan, Dersim Ermenileri Tarihi (5) adl kitabnda Surp Kevork Kilisesi ve
kyn batsnda ormanlk blgede Surp Asdvadzadin Manastr ve kompleksi ile kyn
dousunda Surp Stepanos Naavgann ( ) ta yapl
tapnandan (temple=) bahsetmektedir. (A. S. /H.)

(*) - Kei, Gei, Koo Berd, Ki Keghi, Keri, Khery, Kurry, Khegie, Curry, Kheghi,
Kaighi, Keghy, Khigi, Kaire, Keighi, Gheri, Kare, Kery, Kire, Keghe, Kerry, Kerie,
Keurri, Kighi, , , ,
(**) Bingl, Hazargl, olig, ewlik, abakur, Chabakhchour. Eskiden Gtaric olarak
adlandrlmaktayd. , , ,

(***) - Ak Gney, , Serkevil, Sivigilik, Sivari, Sivgelik , Svgelik veya
Sergvilik, Sergevlik

Kaynak ve dip notlar :

(1) - Kk Ermeni Ansiklopedisi, II. Cilt, Yerevan, 1995.
(2) - XVI. Yzyln lk Yarsnda Ki Sancanda skan ve Toplumsal Yap
(3) - -, , , ,
2009 410 (Stepan Melik-Payan, Ermeni dini yerler, Yerevan 2009, s. 410)
Payan, kitabnda Halayandan alnt yaparken 2 kiliseden, Surp Kevork, ve Surp Stepanos Nakhavga
kiliselerinden bahsederken, Dersim Tarihinde Ermeniler adl kitabnda birinci kilisenin adn Surp
Asdvadzadzin olarak verir.
(4) - ANNOTATED EXCERPTS FROM: The Inventory of Armenian Church Properties conducted for and
by the Ottoman Government in 1912-1913, as translated into Armenian and published in Etchmiadzin
Monthly (1965) Nos. 1, 2, 3, 4, 10 and (1966) Nos. 2, 3, 6, 7, 8, 9, 10, by A. Kh. Safrastyan. (2)
Teodik's Armenian Golgotha (Constantinople, 1923).
` -

() 1912-1913. .
. 1965.- , , , , 1966.- , , , , , -
(2) (, 1923.):
(5) , ,, , ,
1973, 67 (Kevork Halayan, Dersim Ermenileri Tarihi, Yerevan 1973, s. 67)
(6) , , . 1903
(H.S. Eprigyan, Corafta Szl, Venedik 1903) cf.http://www.nisanyanmap.com