PROGRAM KESIHATAN SEKOLAH

Pengenalan
Rancangan Kesihatan Sekolah ( RKS ) telah dimulakan sejak tahun 1967 dengan tujuan
utamanya untuk melahirkan pelajar-pelajar dan masyarakan sekolah yang sihat cergas dan
prodakti! Pada tahun 1996" Kementerian Kesihatan #alaysia ( KK# ) dengan kerjasama
Kementerian Pendidikan #alaysia telah melaksanakan projek $ %ealth Promoting School$
(%PS ) atau Program Kesihatan Sekolah (PKS) di enam &uah negeri iaitu 'ohor" Kedah"
#elaka" Sara(ak" Selangor dan )erengganu! *ni adalah &erdasarkan konsep $%PS$ yang
diperkenalkan oleh Pertu&uhan Kesihatan Sedunia ( +%, ) &erteraskan ,tta(a -harter!
Persidangan $ %PS $ yang telah diadakan pada &ulan .isem&er 1996 di antara
Kementerian Kesihatan #alaysia dan Kementerian Pendidikan #alaysia telah mencadangkan
supaya RKS sedia ada di&eri naas &aru" dengan me(ujudkan Program /ersepadu Sekolah
Sihat ( P/SS )!
)ujuan P/SS ialah untuk menyatupadukan dan menyelaras semua akti0iti &erkaitan
dengan kesihatan sekolah! /erkaitan kesihatan" KP# telah mengeluarkan &e&erapa pekeliling
ikhtisas" surat siaran dan &uku-&uku panduan seperti
1! 1aris Panduan amalan ke&ersihan sekolah 1997"
2! Panduan #elaksanakan P/SS"
3! /uku Panduan PR,S)4R dan #odul 5atihan PR,S)4R"
6! 1aris Panduan Rancangan #akanan )am&ahan"
7! 1aris Panduan Program Susu Sekolah"
6! Panduan Pengurusan Pendidikan Pencegahan .enggi di Sekolah 2887!
Perkhidmatan kesihatan di &a(ah P/SS termasuklah menilai status kesihatan murid"
mem&eri khidmat ra(atan dan rujukan" mem&eri &im&ingan kaunseling" mem&eri penjagaan
ra(atan9kecemasan" mencegah dan menga(al kejadian penyakit serta mendiagnosis dan
mem&antu penempatan kanak-kanak keperluan khas!
Rasional
:saha ini di(ujudakan &erdasarkan &e&erapa rasional seperti &erikut;
2!1 )erdapat &e&erapa program kesihatan sekolah sedia ada yang perlu diselaraskan di
&a(ah satu program &ersepadu !
2!2 :ntuk me(ujudkan satu sistem yang leksi&el " ino0ati dan kreati serta menjurus
kepada keperluan sekolah &erlandaskan kepada keperluan semasa!
2!3 %asrat untuk me(ujudkan satu program kesihatan yang mampu melahirkan rasa
kekitaan dan komitmen di kalangan (arga sekolah!
2!6 Keperluan untuk me(ujudkan satu program &ersepadu yang menghasilkan impak
serta dapat dinilai ke&erkesanannya!
2!7 Satu usaha untuk meningkatkan keseahaman dan kerjasama di(ujudkan antara
sekolah dan masyarakat dalam menangani isu kesihatan!
2!6 Satu usaha yang teratur dan &erokus ke arah amalan kesihatan perlu dipraktikkan
melalui program yang terancang dan &ersepadu!
/erdasarkan pernyataan di atas P/SS perlu dirancang" dilaksanakan dan dinilai di setiap
sekolah!*ni adalah sejajar dengan hasrat dan (a(asan negara untuk melahirkan rakyat yang
sihat" produkti dan &erkualiti!
Matlamat.
#em&entuk sikap dan perlakuan yangg positi terhadap kesihatan! #elahirkan (arga
sekolah dan persekitaran yang selamat" sihat dan &erkualiti ke arah pencapaian (a(asan
negara!
Objektif.
,&jekti Program /ersepadu Sekolah Sihat agar dapat;
1! #enetapkan polisi atau dasar kesihatan sekolah!
2! #emelihara dan meningkatkan persekitaran sekolah yang &ersih" ceria" selamat dan
sihat!
3! #em&ina satu persekitaran sosial sekolah yang menggalakkan amalan cara hidup
sihat!
6 #eningkatkan pengetahuan" sikap dan amalan yang &erkaitan dengan kesihatan
supaya setiap (arga sekolah yang &ertanggungja(a& terhadap penjagaan kesihatan
diri" keluarga dan masyarakat!
7! #eningkatkan kerjasama dan pengli&atan komuniti di dalam program kesihatan
sekolah!
6! #enyediakan Perkhidmatan Kesihatan Sekolah &agi;
6!1 #enilai tara kesihatan murid
6!2 #em&eri khidmat ra(atan dan rujukan!
6!3 #enggalakkan &im&ingan dan kaunseling &erdasarkan keperluan dan masalah
kesihatan murid!
6!6 #em&eri penjagaan9ra(atan kecemasan terhadap penyakit- penyakit di sekolah!
6!7 #encegah dan menga(al kejadian penyakit!
6!6 #engenalpasti" merujuk dan mem&antu penempatan kanak-kanak kurang upaya!
/agi mencapai matlamat dan o&jekti sekolah sihat" kerajaam telah melaksanakan
&e&erapa Program /ersepadu Sekolah Sihat" pihak program kesihatan di sekolah!
menunjukkan &e&erapa program kesihatan yang dijalankan di sekolah;
a) Rancangan #akanan )am&ahan (R#*)
&) Program Ke&ersihan" Keceriaan dan Kesihatan (3K) !
c) Program Susu Sekolah (PSS)
d) Sekolah ka(asan larangan merokok
e) Perkhidmatan pergigian
) Perkhidmatan Kesihatan Sekolah (PKS)
g) Sekolah &e&as denggi!
A. RANCANGAN MAKANAN TAMBAHAN RMT!
Program ini &ertujuan untuk mem&antu meningkatkan tara pemakanan murid yang
terli&at supaya golongan ini dapat mem&eri tumpuan sepenuhnya dalam usaha pengajaran
dan pem&elajaran di sekolah! Program ini diharap dapat memastikan pertum&uhan i<ikal"
kesihatan mental dan kesihatan umum murid sekolah &ertam&ah &aik selain mem&antu murid
mendapat makanan yang seim&ang!
Program ini telah dimulakan dalam tahun 1976 se&agai se&ahagian daripada
Rancangan 4malan #akanan dan Pemakanan (4#P)" kelolaan 'a&atan Perdana #enteri
('P#)! 4#P merupakan satu program pem&angunan masyarakat &erteraskan usaha kesihatan"
pertanian dan pendidikan! Pada peringkat a(al pelaksanaan tumpuan telah di&eri kepada
murid sekolah rendah dan ka(asan luar /andar! #ulai a(al 19=8an" apa&ila Kementerian
Pelajaran #alaysia mengam&il alih sepenuhnya pengurusan program" ia telah diperluaskan ke
semua ka(asan di seluruh negara! Sejak tahun 1998an" tara sosio ekonomi keluarga menjadi
criteria utama pemilihan murid!
K"ite"ia #emili$an
#urid sekolah rendah terutama dari luar /andar dan keluarga yang &erpendapatan &ulanan
R# 688 dan kurang" iaitu R# =88 per kapita!
Ka%a" %an Pe"&nt&kan
Kadar yang ditetapkan oleh Kementerian Pelajaran #alaysia adalah R# 1!=8 sehari &agi
murid di Semenanjung dan R# 2!87 sehari &agi Sa&ah" +ilayah Persekutuan dan Sara(ak
mulai 1 #ac 2887! Kadar ini dikira &erdasarkan kos &ahan mentah di pasaran dan tidak
mengam&il kira keperluan perkhidmatan" &ahan api dan minuman! Program ini dilaksanakan
sepanjang 198 hari persekolahan dalam setahun!
St"ate'i Pe"laksanaan
'a(atankuasa R#) akan memilih pem&ekal makanan yang &ertanggungja(a&
mengurus &ekalan &ahan" menyedia dan menghidang makanan" mem&ersih peralatan serta
tempat hidangan! Sekolah akan memilih 7 atau 18 menu daripada senarai 28 menu yang
disediakan oleh Kementerian Pelajaran #alaysia dan menu ini diulangi setiap minggu atau
dua minggu mengikut cita rasa setempat" kemampuan &ekalan &ahan makanan dan sesuaian
dengan peruntukan ke(angan! .ari segi proses penyediaan makanan" 97> sekolah di
Semenanjung dikendalikan oleh pihak kantin dan makanan akan dinikmati oleh murid
&e&erapa minit se&elum (aktu rehat!
B. PROGRAM S(S( SEKOLAH PSS!
Program Susu Sekolah (PSS) dilaksanakan serentak dengan Rancangan #akanan
)am&ahan (R#))! Program ini dilaksanakan untuk murid daripada keluarga miskin yang
&erpendapatan isi keluarga di paras status sosio ekonomi yang rendah agar mendapat
makanan seim&ang semasa &erada di sekolah!
Program ini juga &ertujuan untuk meningkatkan tara kesihatan dan pemakanan murid
sekolah rendah &agi memastikan pertum&uhan i<ikal" kesihatan mental dan kesihatan umum
murid sekolah &ertam&ah &aik! PSS juga &ertujuan menggalakkan murid meminum susu di
peringkat a(al! Kriteria pemilihan murid adalah terdiri daripada murid sekolah rendah
terutama dari luar /andar dan keluarga yang &erpendapatan &ulanan R# 688 dan kurang"
iaitu R# =88 per kapita!
PSS juga merupakan satu program yang dilaksanakan oleh Kementerian Pelajaran
#alaysia &ersama syarikat pengeluar susu selaras dengan konsep Pensyarikatan #alaysia!
Program ini yang dilancarkan pada tahun 19=3 telah diperluaskan ke seluruh negara mulai
tahun 1997 kecuali Sa&ah yang mempunyai program susu yang tersendiri!
Program ini mengandungi dua skim iaitu;
a! Skim Susu /ayaran ? meli&atkan penyertaan murid sekolah secara sukarela" sama ada
secara su&sidi atau tanpa su&sidi kerajaan!
&! Skim Susu Percuma ? meli&atkan &ekalan susu percuma kepada murid sekolah yang
dipilih di &a(ah anjuran syarikat susu yang menyertai Kementerian Pelajaran
#alaysia dan atau pertu&uhan masyarakat yang lain sama ada &er&entuk persendirian
atau sukarela!
,&jekti Program;
i! #eningkatkan ta&iat meminum susu di kalangan murid sekolah rendah dalam Skim
Susu /ayaran
ii! #em&ekalkan susu kepada murid terpilih daripada golongan tara sosio ekonomi yang
rendah dan mengalami kekurangan <at melalui Skim Susu Percuma
iii! #eningkatkan perancangan" perlaksanaan dan penilaian program melalui pengli&atan
&ersama agensi kerajaan di &a(ah konsep pensyarikatan #alaysia!
i0! #engurangkan per&elanjaan sector a(am melalui pengli&atan agensi sector s(asta!
0! #engem&angkan pengetahuan" sikap dan amalan yang diingini khususnya &erhu&ung
dengan makanan" pemakanan dan kesihatan serta aspek pelajaran!
0i! #eningkatkan usaha pem&angunan masyarakat dan perindustrian yang meli&atkan
pengeluaran" pemprosesan dan &ekalan susu!
C. Pe"k$i%matan Pe"'i'ian Sekola$
Perkhidmatan pergigian sekolah telah diperkenalkan pada tahun 1977! Penjagaan
kesihatan pergigian yang komprehensi dan sistematik ini di&eri untuk memastikan murid-
murid sekolah mempunyai kesihatan mulut yang &aik apa&ila mereka tamat <aman
persekolahan!
'urura(at pergigian &ertanggungja(a& memeriksa dan mera(at murid-murid terse&ut
di&erikan oleh jurura(at pergigian dan pega(ai pergigian!
Perkhidmatan Kesihatan Pergigian Sekolah disampaikan melalui;
). Klinik Pe"'i'ian Sekola$
Klinik-klinik pergigian sekolah terletak dalam &ilik khas di sekolah-sekolah rendah
atau menengah tajaan kerajaan yang terpilih!
*. Pas&kan Pe"'i'ian Be"'e"ak
Pasukan ini mem&erikan perkhidmatan kesihatan pergigian kepada murid-murid
sekolah" termasuk yang tinggal di ka(asan pedalaman! Klinik pergigian sementara diadakan
di tempat yang sesuai di sekolah" menggunakan peralatan mudah alih!
+. Klinik Pe"'i'ian Be"'e"ak
#erupakan se&uah kenderaan yang diu&ah suai serta dilengkapi dengan kerusi dan
peralatan pergigian! Klinik ini mem&erikan perkhidmatan kepada murid-murid di sekolah-
sekolah yang mempunyai ruang terhad!
,enis Pe"k$i%matan -an' .ise%iakan
Perkhidmatan yang disediakan di sekolah adalah penjagaan pergigian asas termasuk
pemeriksaan" pendidikan kesihatan pergigian" tampalan" ca&utan" penskaleran dan proila@is!
'ika ra(atan yang kompleks diperlukan" murid-sekolah terse&ut akan dirujuk kepada pakar
pergigian! Ra(atan asas yang di&erikan kepada murid-murid di sekolah tidak dikenakan
se&arang &ayaran kecuali dentur" korona dan ortodontik! Semua murid sekolah rendah dan
menengah yang mendapat kei<inan 9 ke&enaran ra(atan daripada i&u &apa atau penjaga"
layak menerima ra(atan!
.. Pen/e'a$an .en''i %i Sekola$0sekola$.
Program Sekolah /e&as .enggi &ertujuan untuk menjadikan amalan ke&ersihan
se&agai &udaya cara hidup sihat! *a juga &erperanan memupuk sikap keprihatinan dan
komitmen yang tinggi di kalangan (arga sekolah tentang Pendidikan Pencegahan
.emam .enggi! #enjadikan murid se&agai agen peru&ahan terhadap pencegahan
pem&iakan nyamuk aedes! #e(ujudkan persekitaran sekolah yang &ersih" selamat" kondusi
dan &e&as pem&iakan nyamuk aedes!
Pe"anan ,a1atan K&asa Pen/e'a$an .en''i.
1! #erancang dan melaksanakan Pelan )indakan Pencegahan Pem&iakan Ayamuk
4edes ke arah menjadikan ka(asan sekolah se&agai ka(asan &e&as denggi!
2! #em&eri garis panduan kepada guru &agi menyelaras akti0iti Pendidikan Pencegahan
.enggi .an Peranan #urid Se&agai 4gen Peru&ahan .i Sekolah!
3! #enye&ar maklumat tentang &ahaya nyamuk aedes dan demam denggi dalam
pel&agai kaedah dan media!
6! #eli&atkan Pihak 5uar Seperti 4gensi Kerajaan .an S(asta .alam #erancang Serta
#elaksanakan Program Pencegahan .enggi!
7! #emantau .an #elaporkan Pelaksanaan Pendidikan Pencegahan .enggi .i Sekolah
Kepada 'PA 9 PP.!
6! #emantau" #elapor .an #erujuk Kes-Kes Bang .isyaki .emam .enggi Kepada
Pihak /er(aji&!
Peranan 1uru!
1! #eningkatkan Pengetahuan .an Kemahiran #urid #engenai -ara #enjaga
Ke&ersihan .iri .ari 4spek Rohani .an 'asmani!
2! #eningkatkan Kesedaran #urid Pentingnya Kesihatan .alam Kehidupan Seharian!
3! #eningkatkan 4malan #enjaga Kesihatan .iri Sepanjang %ayat!
Peranan #urid!
.i Sekolah!
1! #engetahui .an #emahami /ahaya Ayamuk 4edes .an .emam .enggi!
2! #em&antu #enjaga Ke&ersihan Ka(asan Sekolah!
3! #emaklumkan Kepada 1uru Sekiranya #elihat 9 #engetahui 4da )empat-)empat
Pem&iakan 4edes!
6! #engam&il /ahagian .alam 4kti0iti 1otong Royong #em&ersihkan Ka(asan
Sekolah!
7! #emaklumkan Kepada 1uru 'ika .iri .an Rakan-Rakan .emam!
.i Rumah!
1! #em&erikan Penerangan Kepada Keluarga /erkaitan /ahaya Ayamuk 4edes .an
.emam .enggi!
2! #em&ersih Kaeasan Rumah /ersdama Keluarga Setiap #inggu!
3! #em&uat Pemeriksaan )empat-)empat Pem&iakan Ayamuk 4edes .i .alam .an .i
5uar Rumah! #enghapuskan )empat-)empat Pem&iakan Ayamuk 4edes .engan
#em&ersihkannya 4tau #em&u&uh :&at 'entik-'entik!
6! Clakkan /erada .i 5uar Rumah Pada #asa Ayamuk 4edes 4kti #enggigit *aitu
Pada 4(al Pagi ( 7!88 - =!88 ) pg dan 5e(at Petang ( 7!88 - 7!88 )! #emakai /aju
/erlengan Panjang .an Seluar Panjang 'ika Perlu /erada .i 5uar Rumah!
.i .alam #asyarakat!
1! #emaklumkan Kepada 'iran .an #asyarakat Setempat )entang /ahaya Ayamuk
4edes .an .emam .enggi!
2! #eli&atkan .iri .alam 4kti0iti-4kti0iti Kemasyarakatan Seperti 1otong Royong"
Pameran .an Se&againya!
3! #elakukan 4kti0iti-4kti0iti Pencegahan Pem&iakan Ayamuk 4edes Seperti
#enanam Semua 'enis /ekas )er&uang Bang /oleh #enakung 4ir .an #em&u&uh
:&at 'entik-'entik Ke .alam /ekas-/ekas 4ir Simpanan .an Se&againya!
6! #emaklumkan Kepada #asyarakat :ntuk #endapatkan Ra(atan .i Klinik 4tau
%ospital 'ika 4da )anda-)anda .emam!
Perancangan 4kti0iti!
1! #engadakan #esyuarat 6 kali setahun!
2! Penye&aran #aklumat Kepada +arga Sekolah .an *&u&apa!
3! 1otong-Royong!
6! Pemeriksaan #ingguan Ka(asan Sekolah .engan #enggunakan /orang Senarai
Semak Pencegahan .enggi ( SSP. )!
7! #enghantar 5aporan /ulanan Ke 'PA!
6! #elaksanakan Secara /erterusan Program 4kti0iti Pendidikan Pencegahan .enggi"
-eramah" Pameran" Sudut Kesihatan" #inggu Kesihatan .an 5ain-lain!
7! #e(ujudkan Ka(asan 4ngkat Kepada #urid 9 Komuniti :ntuk Pem&ersihan
Ka(asan!
)indakan :ntuk Sekolah Bang /erada .i Ka(asan Bang .i(artakan $%ot Spot$ .enggi ;
1! +ujudkan )ask Dorce 9 Dlying SEuad /agi #emantau .an #engam&il )indakan
Segera #enangani #asalah Pem&iakan Ayamuk 4edes!
2! Pemeriksaan %arian Ka(asan Sekolah #enggunakan Senarai Semak Pencegahan
.enggi ( SSP. )!
3! #enghantar 5aporan Secara #ingguan Ke 'PA!
6! /erhung .engan Pusat 9 'a&atan Kesihatan /agi #endapat Khidmat Aasihat 9
/antuan /agi #enangani #asalah Pem&iakan Ayamuk 4edes!
7! #emantau 9 #em&uat 5aporan Segera 'ika +arga Sekolah .isyaki #engidap
Penyakit .emam .enggi!
4ntara )empat-)empat Pem&iakan Ayamuk 4edes!
1! Pam )andas!
2! /a(ah Penutup 5ongkang!
3! )ong .eram /erisi 4ir!
6! Kan0as!
7! Parit /angunan!
6! )anki Septik!
7! )empurung Kelapa!
=! -elah Rekahan Simen!
9! Seludang Kelapa!
18! #angkuk )andas Bang )idak /erungsi!
11! Kolam!
12! Pelapik Rak Pinggan!
13! Pasu %iasan!
16! /otol Kosong!
17! /ekas #inuman!
16! )in-)in Kosong!
17! )ayar /uruk!
1=! Pasu /unga!
19! 4las Pasu /unga!
28! )alam Peti Sejuk!
21! )empayan!
22! /aldi!
E. Sekola$ Ka1asan la"an'an Me"okok
Sekolah adalah ka(asan &e&as rokok! Kegiatan merokok di kalangan pelajar kini
amat mem&im&angkan! /erdasarkan pemerhatian dan kajian yang dijalankan" semakin ramai
pelajar yang merokok malah ada yang &ermula sejak sekolah rendah! 'ika perkara ini tidak
dapat ditangani" ia mungkin mem&a(a masalah yang le&ih &esar lagi seperti masalah disiplin"
penyalahgunaan dadah dan se&againya!
Semua guru" kakitangan" i&u &apa atau mana-mana indi0idu yang &erurusan dengan
sekolah adalah dilarang dari menghisap rokok di ka(asan sekolah! 5arangan ini meliputi
keseluruhan premis sekolah" sama ada di ka(asan ter&uka mahupun di dalam &ilik atau
tempat-tempat yang terselindung dari pandangan murid!
Sehu&ungan dengan itu" semua sekolah diminta untuk menguatkuasakan Sekolah
Se&agai Ka(asan 5arangan #erokok! Sila rujuk Surat Pekeliling *khtisas /il! 791997 untuk
perhatian dan tindakan semua pihak!
Satu amkluman daripada Peja&at Kesihatan" pemantauan dan tangkapan &oleh di&uat di
premis sekolah seandainya terdapat guru atau kakitangan yang merokok di ka(asan sekolah!
Penilaian dan pemantauan kantin juga merangkumi hal rokok! Peja&at Kesihatan juga akan
mem&uat tangkapan9 saman kompaun 9 notis terhadap pelajar yang merokok di luar ka(asan
sekolah!
2. Pe"k$i%matan Kesi$atan Sekola$
Perkhidmatan Kesihatan Sekolah adalah satu perkhidmatan yang di&erikan oleh
Kementerian Kesihatan #alaysia khusus untuk murid-murid sekolah yang &erada di sekolah-
sekolah &antuan kerajaan di seluruh #alaysia! Perkhidmatan kesihatan ini telah dimulakan di
negara ini pada tahun 1967 dan mulai 1977" pasukan-pasukan kesihatan sekolah mula
ditu&uhkan &agi mem&olehkan la(atan di&uat ke sekolah-sekolah rendah dan menengah di
#alaysia!
.i &a(ah perkhidmatan kesihatan sekolah" murid-murid menerima perkhidmatan
pencegahan penyakit" saringan kesihatan" ra(atan ringan dan rujukan ke klinik atau hospital!
Perkhidmatan ini adalah &ertujuan seperti &erikut;
1) #engekalkan tahap kesihatan murid di paras paling optima melalui promosi kesihatan"
pencegahan penyakit" ra(atan dan rujukan!
2) #engesan masalah-masalah kesihatan yang &oleh menghalang pencapaian akademik
murid di sekolah dan seterusnya mem&uat rujukan a(al &agi mem&olehkan inter0ensi a(al
dan penempatan murid dalam sistem pendidikan khas!
3) #enggalakkan pengli&atan masyarakat &agi mem&entuk sekolah se&agai institusi yang
sihat dan selamat &agi mem&olehkan pem&elajaran yang &erkesan!
Secara :mumnya" setiap tahun hampir 1!= juta murid sekolah rendah dan menengah di
#alaysia mendapat aedah langsung melalui perkhidmatan kesihatan sekolah ini! Kategori
murid yang di&eri pemeriksaan kesihatan adalah;
1! Pra- Sekolah (Ke&ersihan diri" kepentingan penjagaan kesihatan"kepentingan kedatangan
ke klinik &agi kanak-kanak" pemakanan" demonstrasi cuci tangan)
2! )ahun 1(Perkem&angan diri remaja" ke&ersihan diri" &ahaya rokok" demam denggi" jagaan
semasa haid)
3! )ahun 6 (Perkem&angan diri remaja" ke&ersihan diri" &ahaya rokok" demam denggi" jagaan
semasa haid)
6! )ingkatan 3 (#erokok- kanser-paru" perkem&angan diri remaja" 1ejala sosial)

Perkhidmatan kesihatan di sekolah &oleh di&ahagikan kepada tiga komponen utama!
*aitu;
i) Perkhidmatan Kesihatan Sekolah
ii) Perkhidmatan Pergigian Sekolah
iii) Perkhidmatan 4lam Sekitar
)ujuan; mengenai meningkatkan amalan pengetahuan kesihatan diri" menggalakkan amalan
cara hidup sihat dan memastikan persekitaranm sekolah yang &ersih" ceria" selamat dan sihat!
Ke#entin'an P"o'"am Kesi$atan Sekola$
Program Kesihatan Sekolah (RKS) meliputi semua kegiatan dan pengalaman yang direka
untuk mempertahankan " mengalakkan dan menjaga kesihatan murid-murid dan kegiatan
sekolah secara optima untuk mengalakkan keadaan hidup sihat di sekolah serta mem&ina
pengetahuan " sikap dan ke&iasaan yang diingini mengenai kesihatan ! Kesihatan adalah
disasarkan kepada tiga kelompok masyarakat iaitu indi0idu" keluarga dan komuniti!
Kerjasama di antara masyarakat (indi0idu"keluarga dan komuniti) dan sekolah mengalakkan
pengli&atan masyarakat dan sekolah dalam semua akti0iti kesihatan " melalui Persatuan *&u
/apa dan 1uru (P*/1)" 'a(atankuasa Keselamatan dan Kemajuan Kampung ('KKK)"
Persatuan-persatuan " 'a&atan-ja&atan Kerajaan dan /ukan Kerajaan! Kerjasama terse&ut
mem&olehkan &e&erapa tindakan yang &eraedah seperti &erikut ;
a) Pemeliharaan Persekitaran
1) Ka(alan pem&iakan 0ector
2) Pem&uangan sampah dan saliran air limpah yang sempurna
3) Ka(asan yang cantik"&ersih"selesa dan selamat
&) Struktur Di<ikal
1! 5okasi yang sesuai
2! /angunan yang selamat!
3! Pengudaraan yang sempurna
6! Pencahayaan yang cukup
7! Kemudahan &ilik darjah dan asrama yang mencukupi" peralatan yang sesuai
"menyediakan &ilik ra(atan yang sesuai!
PROGRAM +K KESELAMATAN3 KESIHATAN .AN KECERIAAN!
Program 3K dimulakan pada tahun 1991" &ertujuan memastikan semula sekolah
mempunyai sistem yang mantap &agi menangani se&arang isi &erkaitan dengan keselamatan"
kesihatan serta keceriaan sekolah! Selepas 13 tahun perlaksanaannya" mulai tahun 2886"
program ini tampil dengan konsep &aru yang mengga&ungkan tiga program &erasingan
menjadi satu program sahaja yang dikenali se&agai *nsiati #eningkatkan Keselamatan"
Kesihatan dan Kecerian Sekolah atau *nsiati 3K meliputi Program Sekolah Selamat"
Program Kesihatan dan Ke&ersihan serta Program Keceriaan dan Keindahan Sekolah!
Penyusunan semula program 3K dilakukan untuk mengelakkan pertindihan o&jekti &agi dua
program yang dilaksanakan se&elumnya iaitu Program 3K dan Program Peningkatan
Keselamatan Sekolah! Pada tahun itu didapati se&anyak 98 &uah sekolah rendah dan
menengah di seluruh negara menyertainya &er&anding 38 sekolah pada tahun se&elumnya!
Program Peningkatan Keselamatan" Ke&ersihan dan Keindahan 4lam Sekitar Sekolah
(3K) mem&er peluang kepada mana-mana sekolah yang terpilih merasai hakikat &aha(a
keceriaan itu sememangnya ada dalam pendidikan! )anpa mengira dalaman mahu pun luaran"
program 3K dilihat mampu menyerlahkan keceriaan sese&uah sekolah yang menyertainya
menerusi penekanan kepada meningkatkan tiga aspek utama program terse&ut! Sese&uah
sekolah yang FceriaG dari pel&agai segi &ukan sahaja sedap di pandang mata atau di&anggakan
oleh (arga masyarakat sekitarnya" malah yang le&ih penting ia juga mampu melahirkan
pelajar yang cemerlang dalam &idang akademik!
Program 3K yang dilaksanakan di sekolah &ukan sahaja telah &erjaya menam&ahkan
keindahan dan keceriaan sekolahnya" malah turut merapatkan hu&ungan sesama pihak
sekolah dan juga dengan Persatuan *&u /apa dan 1uru (P*/1) serta masyarakat setempat!
Program inisiati 3K ini diletakkan di &a(ah tanggungja(a& /ahagian Sekolah Kementerian
Pelajaran #alaysia!
c) masyakarat &oleh sum&angkan kepada sekolah kerjasama meliputi ;- 1) 2) 3) 'adual 1 ;
)indakan dengan kerjasama masyarakat Kerjasama di antara #asyarakat dan sekolah
Penyediaan tandas yang mencukupi untuk muridmurid dan kakitangan Kemudahan &ekalan
air yang selamat dan mencukupi! Keadaan kantin yang &ersih dan selamat di samping
pengendalian makanan yang sempurna
Cnam teras utama P/SS )erdapat eman teras utama yang digariskan untuk
me(ujudkan satu pendekatan &ersepadu di antara sektor a(am " sektor s(asta dan
masyarakat ke arah melahirkan sekolah sihat! 1am&arajah 2 menunjukkan teras utama
P/SS! Polisi Kesihatan Sekolah Kemahiran Kesihatan .iri Persekitaran Di<ikal
Sekolah P/SS Perkidmatan Kesihatan Sekolah Persekitaran Sosial Sekolah
Pengli&atan Komuniti 1am&arajah 1 ; Cnam teras utama P/SS 7!1 Polisi Kesihatan
Sekolah Polisi kesihatan sekolah ialah pernyataan yang menentukan tindakan dan
keperluan sum&er &agi mempromosikan kesihatan! Polisi ini &erungsi se&agai ; a)
#enyediakan piagam sekolah se&agai panduan kepada (arga sekolah danmasyarakat
luar! &) #erancang dan menga(asi pelaksanaan polisi kesihatan! /e&erapa polisi yang
&oleh di&entuk oleh sese&uah sekolah yang &erkaitan dan &ersesuaian dengan
keperluan sekolah! 1am&arajah 2 menunjukkan &e&erapa polisi yang di&entuk di
sekolah!
Polisi ka(alan penyakit Polisi keselamatan sekolah Polisi persekitaran i<ikal sekolah
Polisi pertolongan cemas Polisi persekitaran sosial sekolah Polisi sekolah Polisi
keselamatan makanan di kantin sekolah Polisi pendidikan kesihatan 1am&arajah 2;
Polisi yang di&entuk di sekolah! 7!2 Persekitaran Di<ikal Sekolah Persekitaran i<ikal
sekolah yang sihat dan selamat ialah keadaan sekolah yang mempunyai kemudahan
asas dan i<ikal yang sentiasa &ersih" ceria" selamat dan sihat ! Persekitaran terse&ut
&erungsi untuk; a) #e(ujudkan persekitaran i<ikal yang &ersih dan selamat &)
#e(ujudkan persekitaran yang &e&as daripada risiko jangkitan penyakit! c)
#emastikan semua kemudahan asas di sekolah mencukupi dan sentiasa dalam
keadaan &ersih " ceria " selamat " dan sihat yang merangkumi ; i! /angunan sekolah ii!
/ilik darjah iii! )andas i0! /ekalan air 0! )eleon 0i! Ke&un9landskap
0ii! #akmal 0iii! Kantin i@! 4srama @! Klinik @i! .e(an @ii! )empat letak kereta @iii!
Pagar @i0! Perparitan @0! Sistem pem&angunan sisa pepejal @0i! Pili &om&a dan @0ii!
Padang permainan /agi memastikan persekitaran i<ikal sekolah yang sempurna
&e&erapa perkara perlu diam&il kira" iaitu; 1) Persekitaran yang &ersih dan selamat
&agi menggalakkan amalan kesihatan" mengurangkan risiko jangkitan penyakit-
penyakit dan kejadian kemalangan di sekolah! 2) Ke&ersihan kantin " dapur asrama
dan de(an makan sekolah sentiasa &ersih " selamat dan mematuhi peraturan-peraturan
kesihatan yang terdapat dalam GG 1aris Panduan Kantin SekolahGG dan GG Pekeliling
Pem&angunan dan &ekalan /il!291996 (pengendalian 4srama)GG! 3) #emastikan
pengalaman " penyediaan dan pengam&ilan makanan &erkhasiat dan &ermutu oleh
(arga sekolah selaras dengan dasar pemakanan Kementerian Kesihatan #alaysia
semasa! 6) #e(ujudkan ka(asan sekolah se&agai ka(asan &e&as asap rokok dan
Pengetua " 1uru /esar atau guru di&erikan kuasa untuk mengkompaun di &a(ah
Peraturan-peraturan Ka(alan %asil )em&akau1993! 7) #emastikan sekolah &e&as
dari pem&iakan nyamuk 4edes mengikut GG /uku Panduan Program /e&as .enggi di
Sekolah 1996 GG! 6) #emastikan persekitaran sekolah &e&as dari pencemaran udara "
air dan
&unyi &ising! Pemantaun dan penilaian Petunjuk-petunjuk yang diam&il kira ialah H 1)
Peratus sekolah mempunyai GratingGI 78> untuk 3K (keceriaan"keindahan dan
keselamatan )! 2) Peratus sekolah melaksanakan program &e&as denggi di sekolah! 3)
Peratus sekolah mencapai I77> GratingG premis makanan ! 6) Peratus sekolah
mencapai 77> GratingG premis makanan! 7) Peratus sekolah mematuhi 188> peraturan
larangan merokok! 6) Peratus sekolah &e&as daripada kemalangan di sekolah! 7!3
Persekitaran Sosial Sekolah Persekitaran sosial yang sihat dan selamat ialah
persekitaran yang &oleh mem&entuk sikap dan amalan ke arah mem&ina sahsiah
(arga sekolah yang murni dapat mengatasi segala ca&aran sama ada ca&aran mental
atau i<ikal! Persekitaran sosial sekolah yang &aik &erupaya menyediakan &e&erapa
perkara iaitu; 1) #enyediakan persekitaran yang kondusi untuk perkem&angan
mental yang sihat dan mengurangkan tekanan (stress) di kalangan (arga sekolah! 2)
#enyediakan persekitraran sosial yang sihat untuk perkem&angan yang seim&ang dari
segi jasmani " emosi " rohani" dan intelek (arga sekolah! Persekitaran sosial yang
sihat dan selamat &oleh mem&antu mem&entuk pelajar yang seim&ang dari kesihatan
mental dan i<ikal ! /e&erapa akti0iti &oleh dilaksanakan &agi merealisasikan
matlamat terse&ut ! 4kti0iti-akti0iti yang dijalankan perlu &erupaya ; 1) #em&ina
ketahanan mental dan keyakinan diri (arga sekolah melalui penghayatan agama dan
nilai-nilai murni! 2) #e(ujudkan pel&agai akti0iti untuk mengurangkan tekanan
(stress) dalam kalangan (arga sekolah seperti kegiatan Pem&im&ing Rakan Se&aya "
rekreasi " ho&i" Jpunching &agGG" sudut pidato dan papan conteng! 3) #em&eri
perkhidmatan kaunseling terhadap kes-kes yang memerlukan!
6) #elaksanakan amalan cara hidup sihat pada setiap masa! 7) #enangani kes-kes
disiplin (arga sekolah mengikut peruntukan Peraturan peraturan .isiplin yang sedia
ada! 6) #enggalakkan pem&entukan sahsiah yang murni melalui proses pengajaran
dan pem&elajaran " Kem #oti0asi " Kem /ina Semangat " Kem *&adat " Kursus
Kepimpinan" Rakan #uda " PR,S)4R dan lain-lain akti0iti yang &ersesuaian! 7)
#em&eri &antuan9sokongan moral " khidmat nasihat dan sokongan ke(angan seperti
/iasis(a " )a&ung Ke&ajikan dan *nsurans )akaul! Pemantauan dan Penilaian
*ndikator-indikator; 1) Peratus sekolah &e&as daripada penggunaan dadah 2) Peratus
sekolah &e&as dari kes jenayah 3) Peratus sekolah menjalankan program PR,S)4R
6) Peratus sekolah menjalankan akti0iti khidmat nasihat9 kaunseling 9 anti stress! 7!6
Pengli&atan Komuniti Pengli&atan komuniti adalah suatu &entuk kerjasama di antara
(arga sekolah" i&u&apa serta masyarakat yang menyokong dan meningkatkan tahap
kesihatan (arga sekolah! Pengli&atkan terse&ut &erungsi seperti &erikut;
1) Pengli&atan akti dalam akti0iti kesihatan
2) #eli&atan diri dalam &entuk tenaga kepakaran 9&ahan 9ke(anagan! 3) #em&eri
dorongan dan sokongan moral kepada murid! 6) #enjadi Grole model G amalan cara hidup
sihat! :ntuk mencapai matlamat P/SS " &e&erapa akti0iti &oleh dijalankan untuk
memenuhi ungsi pengli&atan komuniti! 1am&arajah 3 menunjukkan aktiti0i yang
dijalankan di sekolah dengan kerjasama komuniti!
PR,S)4R (Program Sihat )anpa 4*.S untuk Remaja) K4kti0iti meningkatkan
pengetahuan dan kesedaran komuniti dan (arga sekolah tentang &ahaya " cara
pencegahan dan ka(alan 4*.S di samping menanam sikap positi dan prihatin gejala
sosial terutama gelaja seks &e&as dan penagihan dadah! 1am&ar 1; 4kti0iti
perkhemahan di &a(ah Program PR,S)4R 4nti merokok! K4kti0iti promosi anti
merokok dan penguatkuasaan di sekolah se&agai ka(asan larangan merokok
meli&atkan (arga sekolah dan komuniti! 1am&ar 2; Kempen dan pameran anti
merokok di sekolah! Sekolah &e&as denggi! K4kti0iti meningkatkan keahaman "
kesedaran dan kemahiran dalam mencegah dan menga(al demam denggi yang
meli&atkan (arga ! sekolah dan komuniti
1am&ar 3H 4kti0iti gotong royong di &a(ah program sekolah &e&as denggi! Kempen
cara hidup sihat K#engadakan akti0iti-akti0iti kempen cara hidup sihat mengikut tema
tahunan! 1am&ar 6; 4kti0iti dan kempen cara hidup sihat yang dijalankan di sekolah!
program kantin sihat K#erancang " melaksana dan menga(asi penyediaan"
pemprosesan" hidangan dan penjualan makanan sihat di kantin sekolah oleh (arga
sekolah dan komuniti! 1am&ar 7; Kempen kantin sihat! Sekolah &ersih K
#empertingkatkan dan mempromosikan ke&ersihan dan keceriaan sekolah!
1am&ar 6; 4k0iti0i gotong-royong dan kitar semula yang dijalankan di sekolah!
/e&as dadah K #elaksanakan Program Sijil 5encana 4nti-.adah " akti0iti peningkatan
kesedaran pelajar akan &ahaya penyalahgunaan dadah serta langkah pencegahan dan
penga(alan! 1am&ar 7; -eramah 4genti 4nti .adah Ke&angsaan di sekolah
Keselamatan K #eli&atkan (arga sekolah dan komuniti dalam akti0iti
mempertingkatkan keselamatan murid! 1am&ar =; .emonstrasi ke&akaran yang
dijalankan di sekolah Rekreasi K #elaksanakan program rekreasi &ersama komuniti
dan (arga sekolah!
1am&ar ; 4kti0iti rekreasi seperti rakit" kayak" perkhemahan yang dijalankan oleh
pihak sekolah! 4gama dan kerohanian! K #eli&atkan diri secara akti dalam penerapan
nilai agama"moral"dan kerohanian 1am&ar 18; Slot moral dan ceramah agama yang
dijalankan disekolah! Kekeluargaan KPengli&atan komuniti dan (arga sekolah dalam
akti0iti 1am&ar 11; 4kti0iti hari keluarga yang diadakan di sekolah rendah! Program
.oktor #uda KProgram yang mempromosikan kasihatan di kalangan murid sekolah
rendah! Kkelolaan &ersama /ahagian Promosi Kesihatan" Kementerian Kesihatan
#alaysia dan /ahagian Sekolah" Kementerian Pelajaran #alaysia!
1am&ar 12; 4kti0iti Kela& .oktor #uda di sekolah! 7!7 Kemahiran kesihatan diri
#erupakan suatu usaha untuk mem&entuk sikap yang positi ke arah amalan cara
hidup dalam kalangan (arga sekolah! Kemahiran terse&ut penting &agi mengadakan
pem&elajaran dan pengajaran yang ormal dan tidak ormal dalam mengendalikan
kesihatan i<ikal " mental " rohani " dan sosial serta alam sekeliling ke arah amalan
cara hidup yang sihat! /e&erapa akti0iti kemahiran Kesihatan .iri &oleh
dijalankan"samaada melalui pendidikan ormal dan tidak ormal di sekolah! 4kti0iti-
akti0iti terse&ut adalah seperti &erikut; i! Kesihatan i<ikal a) Ke&ersihan diri 1) #urid
?murid mestilah diajar tentang ke&ersihan diri yang ditetapkan di dalam kurikulum
sekolah! 2) Sekolah perlu memastikan setiap murid mengamalkan ke&ersihan diri
setiap masa melalui kaedah pemeriksaan oleh guru " latihan amali dan demontrasi 3)
#urid perlu &ertanggungja(a& terhadap ke&ersihan diri sepanjang masa seperti
&erpakaian kemas dan &ersih"ram&ut kemas dan &ersih " kuku pendek dan &ersih serta
gigi dan mulut9hidung yang &ersih! 1am&ar menunjukkan pemeriksaan yang
dijalankan oleh guru demi menjaga ke&ersihan murid di sekolah!
&) Kesihatan Pergigian 1) Sekolah perlu memastikan supaya akti0iti kesihatan
pergigian diajar dan diamalkan di sekolah! 2) Sekolah perlu mengadakan kemudahan
untuk latihan amali ke&ersihan gigi! 1am&ar menunjukkan latihan amali yang
dijalankan di sekolah c) Senaman dan kecergasan 1) Sekolah perlu memperuntukan
sekurang-kurangnya dua masa pelajaran dalam seminggu untuk senaman yang
dijalankan 1am&ar menunjukkan latihan amali dan kecergasan! di sekolah 2) Sekolah
perlu mengadakan kemudahan dan peralatan untuk senaman dan kecergasan 3) #urid
dikehendaki meli&atkan diri secara akti dalam akti0iti senaman dan kecergasan! d)
#akan secara sihat 1am&ar menunjukkan akti0iti senamro&ik yang dijalankan di
sekolah! 1) Sekolah mestilah mengajar konsep makan secara sihat kepada setiap
murid melalui kurikulum dan lain-lain akti0iti yang tidak ormal! 2) Sekolah perlu
memastikan makanan yang dijual di kantin sekolah adalah &ersih" selamat dan &er<at
3) #urid mestilah digalakkan untuk memilih makanan yang &er<at " &ersih dan
selamat! 1am&ar menunjukkan akti0iti senamro&ik yang dijalankan di sekolah!
e) 4natomi dan isiologi tu&uh &adan 1) 1uru dan murid perlu di&eri pengetahuan
asas mengenai struktur dan ungsi tu&uh &adan melalui pendidikan ormal! 2) 1uru
dan murid perlu didedahkan kepada pengetahuan tentang perkem&angan dan
pertum&uhan i<ikal! 3) 1uru dan murid perlu didedahkan kepada masalah yang
&erkaitan dengan perkem&angan dan pertum&uhan i<ikal! 1am&ar menunjukkan
pameran tentang anatomi dan isiologi tu&uh &adan! 1am&ar menunjukkan pameran
tentang anatomi dan isiologi tu&uh &adan! ) Pertolongan cemas 1) Sekolah perlu
melatih guru dan (arga sekolah &erkaitan pertolongan cemas! 2) Sekolah perlu
menyediakan sekurang-kurangnya satu peti kecemasan dalam setiap &ilik darjah! 3)
#urid perlu mempelajari kaedah pertolongan cemas! 1am&ar menunjukkan akti0iti
pertolongan cemas yang dijalankan oleh pelajar sekolah!
ii! Kesihatan mental dan sosial a) Perkem&angan mental dan sosial 1) 1uru dan murid
perlu didedahkan kepada pengetahuan mengenai perkem&angan mental dan sosial
yang normal! &) )ekanan rakan se&aya dan keluarga 1) #urid perlu di&eri kemahiran
untuk menangani masalah &erkaitan dengan rakan se&aya dan keluarga! 2) 1uru
hendaklah didedahkan kepada cara-cara mengenal pasti masalah kesihatan mental dan
sosial dalam kalangan murid! 3) Sekolah perlu menyediakan perkhidmatan &im&ingan
dan kaunseling kepada (arga sekolah! Pemantauan dan penilaian Pemantauan dan
penilaian Pendidikan Kesihatan Sekolah meliputi aspek-aspek &erikut; a) Pendidikan
kesihatan ormal 1) :jian &ertulis selepas topik 9 penggal 9 tahunan 2) :jian lisan
selepas setiap topik 9 penggal 9 tahunan 3) Kajian semula Kurikulum Sekolah yang
Dormal 6) Skor tingkah laku &erkala 7) 5aporan untuk setiap projek 6) Senarai semak
setiap penyeliaan &erkala yang dijalankan &) Pendidikan Kesihatan )idak Dormal i!
5aporan )ahunan ,leh; 1) 'a(atankuasa kesihatan sekolah 2) Kela& kesihatan
sekolah 3) /iro kesihatan ii! Senarai semak &agi pemeriksaan i<ikal dan persekitaran
sekolah! iii! Skor pemeriksaan kesihatan diri!
i0! %adiah dan penghargaan &agi setiap akti0iti promosi kesihatan di sekolah iaitu
pertandingan kesihatan"kui< kesihatan dan pameran kesihatan! 0! Skor tingkahlaku
selepas kaunseling! 7!6 Perkhidmatan Kesihatan Sekolah Perkhidmatan kesihatan
sekolah merangkumi promosi kesihatan dan pemakanan " penjagaan kesihatan "
ra(atan " rujukan serta penempatan di dalam kelas khas yang di&eri oleh doktor
peru&atan dan pergigian" kakitangan kejurura(atan dan guru-guru untuk pencapaian
kesihatan optimum (arga sekolah! Perkhidmatan kesihatan sekolah &erperanan untuk;
1) #emaklumkan guru dan i&u &apa mengenai tahap kesihatan murid &agi
mem&olehkan ra(atan lanjut dan tindakan susulan &agi kes tertentu! 2) #em&ina
keahaman dan kesedaran (arga sekolah mengenai kepentingan kesihatan optimum
dan amalan cara hidup sihat! 3) Rancangan khas seperti rancangan makanan tam&ahan
dan program susu sekolah kepada murid dilaksanakan dengan sempurna! 6)
#enyediakan khidmat pertolongan cemas dan rujukan kepada (arga sekolah ! 7)
#engesan masalah kesihatan"mera(at dan merujuk kes yang memerlukan perhatian
serta tindakan lanjut! 6) #enyediakan pemantauan dan penilaian ke atas akti0iti-
akti0iti kesihatan sekolah! 7) #encegah dan menga(al kejadian penyakit! 4kti0iti ?
akti0iti Perkhidmatan kesihatan sekolah adalah;
1) Penilaian Status Kesihatan 2) Rujukan dan )indakan Susulan 3) Khidmat
Kaunseling 6) Pemakanan 7) Pergigian 6) Pertolongan cemas 7) Pendidikan
Kesihatan =) Kanak-kanak dengan Keperluan Khas Pemantauan dan Penilaian a)
Pemeriksaan Status Kesihatan 1) Peratus murid yang diperiksa oleh jurura(at dan
doktor! 2) Kadar pengesanan cacat penglihatan! 3) 5iputan imunisasi 6) Kadar
kejadian penyakit &) Rujukan dan )indakan Susulan 1) /ilangan kes dirujuk 2)
/ilangan kes keciciran daripada kes rujukan c) Pemeriksaan Status Pemakanan d)
Pemeriksaan Status Kesihatan Pergigian 1) Peratus murid dengan tahap ke&ersihan
gigi yang optima! 2) Peratus murid yang di&eri ra(atan sehingga tahap J demoitnessJ
e) Pertolongan -emas 1) 6!8 /ilangan dan peratus peti pertolongan cemas yang
lengkap Surat- surat pekeliling Surat pekeliling merupakan satu +arta Kerajaan yang
dikeluarkan oleh Kementerian Pelajaran #alaysia yang diedarkan dari semasa ke
semasa!#erupakan satu arahan dan garis panduan dalam melaksanakan satu tugasan
dan perkhidmatan!Surat terse&ut juga merupakan satu punca kuasa yang perlu
dipatuhi oleh penja(at a(am! )erdapat &e&erapa tujuan untuk me(artakan surat
pekeliling terse&ut! 4ntaranya ialah surat pekeliling adalah merupakan satu peringatan
dan tindak
a(al atau langkah keselamatan! *a juga se&agai langkah ka(alan dan pencegahan &agi
tujuan penjimatan dan salah guna! )ujuan SP* di(artakan se&agai satu peraturan dan
perlindungan dan juga merupakan satu arahan dan garis panduan dalam melaksanakan
suatu tugasan dan perkhidmatan! Sasaran surat pekeliling tertumpu kepada pelajar"
guru" pentad&ir( sekolah" PP." 'PA)" i&u &apa dan agensi luar ( A1, L 1,)! Surat
pekeliling di(artakan untuk setiap perkara mahupun program yang dijalankan di
sekolah! Program kesihatan sekolah juga mempunyai surat pekeliling yang khas!
.alam surat pekeliling tidak dinyatakan khusus tentang program kesihatan sekolah
malah ia merangkumi segala tentang kesihatan murid di sekolah!
S&"at Pekelilin' Iktisas be"kaitan P"o'"am Kesi$atan Sekola$
i. S&"at Pekelilin' Ik$tisas Bil. 45 )667 8 Menja'a kesi$atan #elaja" %i sekola$.
Kandungan surat pekeliling terse&ut adalah menyatakan tentang lapan langkah untuk
menjaga kesihatan pelajar di sekolah untuk me(ujudkan sekolah sihat iaitu sesuai dengan
konsep dan matlamat Program /ersepadu Sekolah Sihat!
ii. S&"at Pekelilin' Ik$tisas Bil. )95*::+ 8 Inisiatif menin'katkan keselamatan
kesi$atan %an ke/e"iaan Sekola$ +K ! .
Kandungannya adalah seperti &erikut iaitu dikeluarkan dengan tujuan untuk
memaklumkan &aha(a mulai tahun 2886" hanya terdapat satu program sahaja yang dikenali
se&agai *nisiati #eningkatakan Keselamatan" Kesihatan dan Keceriaan Sekolah ( 3K)! .i
&a(ah proram ini terdapat tiga program &erasingan iaitu Program Sekolah Selamat" Program
Kesihatan dan Ke&ersihan dan Program Keceriaan danKeindahan Sekolah! Pihak &erkuasa
mengam&il &erat tentang kesihatan pelajar sekolah &agi memastikan mereka mencapai tahap
kesihatan yang optimum!
iii. S&"at Pekelilin' ik$tisas Bil. 4 5)667 0 Menja'a Kesi$atan Pelaja" .i Sekola$.
Be"ta"ik$ +) Ma/ )667!
Kementerian Pendidikan #alaysia sentiasa mem&erikan perhatian &erat terhadap
kepentingan kesihatan dan keselamatan pelajar!:saha-usaha untuk melindung" menjaga dan
memelihara kesihatan dan keselamatan pelajar hendaklah di&eri keutamaan!Surat Pekeliling
lkhtisas ini &ertujuan untuk mengingatkan semua 'a&atanPendidikan Aegeri" Peja&at
Pendidikan .aerah9/ahagian dan sekolah supaya proakti danprihatin terhadap aspek-aspek
kesihatan pelajar" khususnya yang ada kaitan denganperkem&angan kesihatan rohani" emosi
dan sosial mereka!
Sedutan Surat Pekeliling ikhtisas /il! 69 199= 6!
4ntara tindakan-tindakan yang digerakkan dengan segera adalah;
6!1 Clakkan akti0iti yang &oleh mendedahkan pelajar" untuk jangka masa yang lama" kepada
keadaan cuaca yang &oleh menjejaskan kesihatan mereka" seperti jere&u dan cuaca panas!
6!2 Pastikan premis dan persekitaran sekolah " termasuk asrama dan kantin "sentiasa dalam
keadaan &ersih" selesa dan selamat" supaya pelajar tidak dijangkiti penyakit!
6!3 #elaporkan semua kes penyakit &erjangkit kepada Peja&at Kesihatan yang &erhampiran
dan tidak mem&enarkan pelajar yang disahkan menghidapi penyakit &erjangkit hadir ke
sekolah untuk suatu tempoh yang diikirkan (ajar!
6!6 #enga(al selia penyediaan dan penjualan makanan di kantin dan asrama supaya kejadian
keracunan makanan di sekolah dapat dielakkan!
6!7 #enga(asi secara &erterusan penjualan makanan di kantin" supaya makanan untuk
pelajar mencukupi" harga jualan dipatuhi seperti dalam perianjian" dan sesuai dengan
kemampuan per&elanjaan harian pelajar
6!6 #enangani masalah disiplin pelajar dengan me(ujudkan persekitaran sosial sekolah yang
dapat mem&antu perkem&angan emosi" rohani dan sosial yang sihat!
6!7 #enggalakkan penyertaan dan kerjasama i&u &apa" komuniti setempat serta agensi -
agensi kesihatan dalam me(ujudkan sekolah sihat sesuai dengan konsep dan matlamat
Program /ersepadu Sekolah Sihat yang telah dilancarkan oleh B!/! #enteri Pendidikan
#alaysia pada tahun 1997!
6!= #elaksanakan saranan dan cadangan yang terkandung dalam surat-surat siaran"
pekeliling-pekeliling ikhtisas dan &uku-&uku panduan yang disediakan dan disiarkan dari
semasa ke semasa!
i;. S&"at Pekelilin' Ik$tisas Bil. )5)67+0 Ga"is Pan%&an Kem#en Anti Me"okok.
Be"ta"ik$ *<$b 2eb"&a"i3 )67+!
Semua guru-guru- dan kakitangan sekolah mempunyai peranan dalam menunjukkan contoh
dan tauladan yang &aik kepada murid-murid! #ereka mempunyai tanggungja(a& dalam
mencegah pelajar dari amalan merokok kerana ia &oleh merosakka n kesihatan! Sekolah perlu
mengam&il &e&erapa langkah untuk menyajakan kempen anti merokok!
/erikut adalah garis panduan &agi menjayakan kempen ini!
6!1 1uru-guru dan kakitangan sekolah #enghisap rokok di ka(asan sekolah dan dalam
mesyuarat-mesyurat9 majlismajlis rasmi di sekolah adalah dilarang kecuali di;
a! &ilik guru 9 &ilik rehat &agi guru-guru(apa&ila di &ilik ini diadakan mesyuarat rasmi atau
diadakan akti0iti pengajaran dan pem&elajaran maka merokok adalah dilarang)!
&! &ilik pekerja atau di tempat-tempat yang terselindung dari pandangan murid-murid &agi
kakitangan-kakitangan sekolahH dan
c! &ilik pekerja kantin &agi pekerja-pekerja kantin! #ereka juga dilarang merokok semasa
&ertugas!
d! Penyimpanan dan Penjualan Rokok di Kantin sekolah #enyimpan dan menjual rokok
serta memaparkan iklan-iklan rokok di kantin adalah dilarang!
;. S&"at Pekelilin' Ik$tisas Bil. *5)67* 8 Kem#en anti %en''i %i sekola$0sekola$.
.emam denggi adalah satu jenis penyakit yang mer&ahaya yang kian menular di
nagara kita!Semua pihak dikehendaki memainkan peranan masing-masing dalam usaha
pencegahan dan penga(alan penyakit terse&ut! Perkara-perkara &erikut perlu di&eri perhatian
dan tindakan;
a) #em&ersihkan ka(asan-ka(asan Sekolah" 4srama dan Persekitarannya!
&) #em&unuh Ayamuk 4edes dan #encegah Pem&iakannya
c) #enegaskan usaha-usaha pendidikan mengenai Penyakit .enggi sama ada secara ormal
atau tidak!
d) #enggalakkan penyertaan dan pengli&atan masyarakat serta &ekerjasama dengan agensi-
agensi lain &agi usaha pencegahan dan penga(alan penyakit ini!
0i! Surat Pekeliling *khtisas /il 69 19=1 ? Ke&ersihan di sekolah- sekolah! (&ertarikh 16h&
Septem&er 19=1) Sedutan Surat Pekeliling *khtisas /il 69 19=1
1uru-guru &esar perlu diingatkan &aha(a ke&ersihan sekolah adalah perlu dititik&eratkan
setiap (aktu! Kementerian Pelajaran melalui surat pekeliling ini menegaskan &aha(a
tindakan positi hendaklah di am&il ole tiap-tiap 1uru /esar menentukan ke&ersihan sekolah
dan ka(asannya!/ukan hanya &angunan dan perkarangan sekolah mesti &erada dalam
keadaan &ersih setiap masa" tetapi adalah menjadi tanggungja(a& 1uru /esar menentukan
&aha(a semua &ilik darjah termasuk peja&at sekolah" &ilik setor dan lain-lain!
;i. S&"at Pekelilin' Ik$tisas Bil. <5 )669 8 Sekola$ Seba'ai Ka1asan La"an'an
Me"okok .Be"ta"ik$ ** Mei )669
Se%&tan.
.imaklumkan &aha(a suatu ketetapan telah di&uat oleh Kementerian Pendidikan
untuk menjadikan &angunan dan ka(asan sekolah se&agai K4+4S4A 54R4A14A
#CR,K,K mengikut peruntukkan peraturan-Peraturan Ka(alan %asil )em&akau" 1993!
/erikutan dengan surat pekeliling ini" semua guru" kakitangan" i&u &apa atau manamana
indi0idu yang &erurusan dengan sekolah dilarang merokok di ka(asan sekolah!
;ii. S&"at Pekelilin' Ik$tisas Bil. <5)66<0 ke"a/&nan makanan %i sekola$sekola$.
Punca masalah keracunan makanan seringkali (ujud dise&a&kan makanan yang dijual di
kantin sekolah" program- program makanan seperti rancangan makanan tam&ahan dan
program susu!
SedutanSurat Pekeliling *khtisas /il! 791997 2!
4ntara langkah-langkah yang &oleh diam&il adalah seperti &erikut;
a) Pastikanpekerjaatau pengendali makanan sentiasa mengamalkan ke&ersihan diri setiap
masa sama ada semasa menyedia" memasak ataupun menghidang makanan
&) Pastikan alat-alat ataupun perkakas-perkakas yang digunakan" seperti pinggan mangkuk
sentiasa dalam keadaan &ersih!
c) Pastikan &angunan dan semua kemudahan seperti tempat meneyedia dan menghidang
makanan di dalam keadaan &ersih dan kemas!
d) Pastikan pekerja atau pengendali makanan mengamalkan amalan-amalan yang &aik seperti
menjaga tu&uh &adan dan sentiasa dalam keadaan &ersih dan kemas!
2!1 Pihak sekolah juga diminta untuk;
a) #enggalakkan se&oleh-&olehnya pengusaha9pengendali makanan"memasak makanan di
dalam ka(asan sekolah!
&) #empastikan makanan yang disediakan tidak dimasak terlalu a(al sehingga semalaman"
terutama makanan-makanan yang &ersantan
c) #enu&uhkna ja(atankuasa-ja(atankuasa di peringkat sekolah &agi menyelia dan
mengadakan pemeriksaan harian!
d) #engadakan kempen kesedaran mengenai ke&ersihan makanan dan ke&ersihan premis
makanan!
e) /ekerjasama dengan 'a&atan Kesihatan &agi usaha-usaha peningkatan dan penggalakkan
ke&ersihan dan kesihatan!
3! :ntuk maklumat pihak sekolah" di antara tanda-tanda dan symptom keracunan makanan
adalah seperti &erikut; Rasa loya" muntah" sakit perut dan cirit-&irit" rasa letih" kejang otot"
sakit kepala dan pening! 6!
4m&il tindakan &erikut apa&ila mengesyaki pelajar-pelajar mengalami masalah keracunan
makanan!
a) 5aporkan dan &a(a murid yang disyaki ke klinik9 hospital yang paling hampir!
&) 5aporkan ke PP.9'PA
c) #aklumkan dan hu&ungi i&u &apa murid yang terli&at!
d) Sediakan laporan a(al tentang kejadian terse&ut dan hantarkan satu salinan ke 'PA dan
Kementerian Pendidikan!
e) Clakkan daripada mem&uat se&arang kenyataan akh&ar!
;iii. S&"at Pekelilin' Ik$tisas Bil. 45)6690 Amalan Kebe"si$an %i Sekola$.Be"ta"ik$ 6$b
,&lai )669!
Surat pekeliling ikhtisas ini dikeluarkan dengan tujuan memperingatkan pihak sekolah
mengam&il tindakan ke atas perkara-perkara &erikut iaitu" me(ujudkan iklim sekolah yang
menekankan aspek ke&ersihan pada setiap masa" menyediakan panduan ke&ersihan &agi
sekolah!#eli&atkan penyertaan semua (arga sekolah dalam program meningkatkan
ke&ersihan di sekolah! Pihak sekolah mengam&il inisiati &agi memastikan sekolah mereka
&ersih mengikut surat pekeliling yang dikeluarkan! 4malan ke&ersihan harus dipupuk
se(aktu di sekolah dan menanam siat menyayangi sekolah mereka!.engan itu" para pelajar
tidak &erani mencacatkan sekolah mereka!Sesetengah sekolah mengadakan pertandingan
ke&ersihan! /ilik darjah yang &ersih akan di &eri anugerah! *ni dapat memoti0asikan pelajar
terse&ut!
Sedutan Surat Pekeliling *khtisas /il! 691997 2! Surat pekeliling ikhtisas ini dikeluarkan
dengan tujuan memperingatkan semua Pengetua dan 1uru /esar supaya mengam&il tindakan
ke atas perkara-perkara seperti &erikut;
2!1 #e(ujudkan iklim sekolah yang menekankan aspek ke&ersihan pasa setiap masa!
2!2 #enyediakan panduan ke&ersihan &agi sekolah!
2!3 #eli&atkan penyertaan semua (arga sekolah dalam program meningkatkan ke&ersihan di
sekolah
2!6 #elaksanakan saranan dan cadangan yang terkandung dalam /uku 1aris Panduan
4malan Ke&ersihan Sekolah!
i=. S&"at Pekelilin' Ik$tisas Bil. 65)697 8 Ka% Reko% Pe"sekola$an #&#il>s /&m&lati;e
"e/o"% /a"%!.
)erdapat dua jenis kad iaitu kad rekod persekolahan murid sekolah rendah; 881R
( (arna kuning ) dan kad rekod persekolahan murid sekolah menengah ; 881# ( (arna &iru )!
Kad rekod 881 dan 882 yang lama telah dicantumkan dalam satu kad &aharu" iaitu kad rekod
persekolahan murid sekolah rendah 881R untuk kegunaan di sekolah rendah kad rekod
persekolahan murid menegah 881# untuk kegunaan sekolah menengah! /utir- &utir tertentu
mengenai kesihatan murid telah ditinggalkan oleh kerana unit pendidikan kesihatan akan
menyediakan satu kad &erasingan mengenai komponen ini! Semua murid darjah satu
hendaklah mengadakan kad rekod persekolahan 881R! Kad- kad terse&ut hendaklah
digunakan oleh tiap-tiap murid sehingga tamat persekolahan!
@i! Surat Pekeliling *khtisas /il! 2919=3 ? Kantin Sekolah! (/ertarikh 3h&! De&ruari" 19=3)
Kantin merupakan satu kemudahan yang penting di sekolah seperti kemudahankemudahan
yang lain! .alam surat pekeliling ini menegaskan &aha(a guru &esar harus memainkan
peranan yang penting dalam menga(asi semua aspek yang &erkaitan dengan kantin sekolah!
Sedutan Surat Pekeliling *khtisas /il! 2919=3!
)indakan yang positi hendaklah diam&il terhadap pengurusan dan penyeliaan perkaraperkara
&erikut;
a) /anggunan dan kemudahan ? kemudahan yang sedia ada termasuk alat-alat dan
kelengkapan!
&) Ke&ersihan kemudahan kemudahan dan alam sekitarG
c) Ke&ersihan makanan dan minuman
d) Keselamatan
e) Pekerja-pekerja
) #utu dan kesesuaian &ahan-&ahan makanan dan minuman yang dijual!
g) Pentad&iran dan pengelolaan harian!
2! Perkara-perkara &erikut perlu di&eri perhatian;
*! /angunan kantin mestilah dalam keadaan yang memuaskan iaitu dari segi ke&ersihan"
kecantikan" keselesaan" keselamatan dan kekesanan ungsinya!
**! Kemudahan-kemudahan di kantin seperti tempat mem&asuh tangan dan tong sampah serta
lain-lain alat kelengkapan yang digunakan perlu ditinjau dari segi ke&ersihan" keselamatan
dan kegunaan dari semasa ke semasa!
***! Semua perkakas9 alat untuk menyedia" menyimpan dan menghidangkan makanan tidak
&erkarat" retak" sumpik atau kotor!
*M! Pekerja-pekerja yang telah diakui sihat oleh 'a&atan Peru&atan dan Perkhidmatan
kesihatan di&enarkan kerja di kantin sekolah!
M! Semua pekerja menjaga ke&ersihan dirinya dan mengelakkan amalan- amalan yang &oleh
menye&a&kan kekotoran atau pencemaran &ahan&ahan makanan dan minuman!
M*! #akanan yang dijual dikantin mestilah &ersih" &ermutu" &er<at" selamat untuk dimakan
dan harganya pula &erpatutan!
M**! Semua makanan ya& &ermasak dijual kepada murid-murid se&aik&aiknya disediakan di
kantin sekolah!
M***! Segala persediaan yang munasa&ah &agi kepentingan ugama mem&elipemneli adalah
diam&ilkira oleh pengusaha kantin apa&ila menyedia dan menyimpan makanan dan minuman
untuk dijual kepada pengguna ? penguna terse&ut!
*N! #akanan dan minuman yang halal dari segi ugama islam mestilah disedia dan dijual di
semua Sekolah Rendah9#enengah Ke&angsaan! 'ualan makanan dan minuman di SR'K
(-ina dan )amil) seperti yang dilakukan sekarang ini &olehlah diteruskan! Sekiranya sekolah-
sekolah jenis ini mengandungi guru-gur dan murid-murid &erugama islam" 1uru &esar yang
&erkenaan hendaklah mengaturkan persediaan untuk menjual makanan dan minuman &agi
orang islam secara &erasingan!
N! Rokok dan minuman alcohol tidak disimpan dan9 dijual di kantin sekolah!
N*! /inatang-&inatang &elaan seperti anjing" kucing" kam&ing" ayam" &urung dan lain-lain
tidak di&enarkan &erada di ka(asan kan tin sepanjang masa!
N**! Kantin sekolah se&oleh-&olehnya tidak dijadikan se&agai tempat kediaman!
N***! Sagala punca kemalangan adalah sentiasa dia(asi oleh pihak pengusaha kantin dan
piohak sekolah menyediakan peraturan-peraturan yang sitematik untuk mencegahnya!
N*M! Pengendalian yang sistematik mengenai perjalanan dan pengelolaan kantin" seperti
megadakan 'a(atankuasa Kantin Sekolah" Sistem tender atau se&ut harga" syarat-syarat
&erkaitan dengan semua perkara yang terse&ut di atas dan penyeliaan kantin" sama ada harian
atau jangkamasa panjang adalah diperuntukan!
NM! Peraturan-peraturan yang &erkenaan &agi penggunaan kantin sekolah diadakan!
=i. S&"at Pekelilin' Ke1an'an Bil. 9 Ta$&n *:):0 Ran/an'an Makanan Tamba$an .i
Sekola$ Ren%a$. Be"ta"ik$ )< ,&lai *:):
Sedutan )ujuan Surat Pekeliling ini &ertujuan untuk menggariskan peraturan dan tatacara
pentad&iran" pengurusan ke(angan dan perakaunan dalam melaksanakan Rancangan
#akanan )am&ahan ( R#)) di sekolah rendah mulai &ulan 'anuari tahun 2811!
6! Kriteria kelayakan R#) adalah seperti &erikut;
i! #urid (arganegara #alaysia dari .arjah 1 hingga .arjah 6 &ersekolah di semua Sekolah
Ke&angsaan dan Sekolah /antuan Kerajaan
ii! Ketua *si Rumah (K*R) yang &erdatar dengan /ank .ata Kemiskinan Aasional
(eK4S*%) yang di&angunkan ole :nit Penyelarasan Pelaksanaan ( *-:)" 'a&atan Perdana
#enteri dan disahkan se&agai kategori miskin atau miskin tegar sahaja! Kadar dan tempoh
pelaksanaan 7! Kadar R#) adalah R#1!=8 sehari &agi setiap murid di Aegeri Semenanjung
#alaysia dan RA2!87 &agi setiap murid di Aegeri Sara(ak" Sa&ah dan +ilayah Persekutuan
5a&uan!
)atacara perakaunan dan pem&ayaran
Semua peruntukan disalurkan terus ke 4kaun Kumpulan +ang Kerajaan ( K+K) &agi
sekolah yang mempunyai akaun &ank atau ke 4kaun Khas di PP. yang &erkenaan &agi
sekolah yang tidak mempunyai akaun &ank! Perjanjian penyediaan makanan ! Pihak sekolah
hendaklah menyediakan dokumen perjanjian dengan pem&ekal untuk tempoh tertentu dan
&oleh menamatkan khidmat pem&ekan terse&ut pada &ila-&ila masa sekiranya &erlaku
penyelenggaraan
=ii. S&"at Pekelilin' Ik$tisas Bil. 45)6940 Pan%&an &nt&k menja'a Kesi$atan M&"i% %an
Kebe"si$an %i Kantin Sekola$. Be"ta"ik$ 9 Mei )694!
Sedutan
)ujuan #enjaga keselamatan dan kesihatan murid-murid serta mem&er pelajaran di
sekolah supaya murid-murid itu dapat mempunyai sikap tanggungja(a& serta mengamalkan
akti0iti-akti0iti untuk memelihara kesihatan diri mereka sendiri dan juga masyarakatnya!
:ntuk menga(al keadaan kesihatan dan ke&ersihan yang optima di kantin sekolah" maka
guru &esar adalah &ertanggungja(a& untuk menentukan iaitu;i! /arang ? &arang makanan yan
g dijual di kantin hendaklah;
a) 'enis yang &aik
&) Kuantitinya &erpatutan denga harga
c) #engandungi makanan yang seim&ang
ii! Peraturan ? peraturan di kantin dipatuhi seperti;
a) Pemeriksaan peru&atan &agi pekerja-pekerja kantin
&) Ke&ersihan pekerja" &angunan" makanan" minuman" kelengkapan
c) .isiplin murid-murid di kantin
d) +aktu rehat yang diperingkat-peringkatkan supaya mengelakkan dari kesesakan dalam
kantin
e) Penyeliaan kantin setiap hari oleh guru &ertugas
) Pemeriksaan kantin oleh pega(ai dari 'a&atan Kesihatan dari masa ke semasa!
Kempen ?kempen pelajaran kesihatan diadakan untuk;
a) #urid-murid
&) Pekerja-pekerja kantin
i0! /arang- &arang yang tiodak &eraedah" yang &er&ahaya dan yang &ercorak judi hendaklah
dika(al penjualnya dengan se(ajarnya! Peraturan tentang pekerja kantin dan pengolah
makanan ( ood handlers)
1! Pemeriksaan peru&atan Semua pekerja kantin dan pengolah makanan hendaklah diperiksa
dan disahkan sihat oleh doctor kerajaan!
2! Pakaian Semua pekerja kantin hendaklah memakai pakaian &ersih dan se&erapa &oleh"
yang &er(arna putih!
3! Kuku Kuku tangan pekerja kantin hendaklah sentiasa pendek lagi &ersih
6! Ke&ersihan tangan Se&elum mulai tugas dalam kantin semua pekerja mesti mem&asuh
tangan hingga ke siku! .i&asuh dengan sa&un setiap kali" selepas mem&uang air kecil atau
&esar!
7! Ram&ut Ram&ut hendaklah dijaga supaya jangan terjuntai dari muka! Pekerja yang
&eram&ut panjang digalakkan memakai jaring ram&ut" memakai topi atau diikat dengan
kemas!
6! #emegang &arang yang tidak &er&ungkus /arangan makanan yang tidak &er&ungkus
janganlah di&enarkan disentuh dengan tangan!
7! Ke&ersihan pinggan mangkok )idak &oleh digunakan oleh le&ih dari seorang tanpa di&asuh
denga air yang &ersih!
=! #em&asuh pinggan mangkok %endaklah direndam dalam air panas sekurang-kurangya
selama O minit dicuci dengan gunakan sa&un!
9! Pinggan mangkok yang tidak sesuai 4lat pemasak atau tem&ikar yang sum&ing dan retak
adalah tidak sesuai digunakan
18! Kemudahan mem&asuh Kemudahan yang mencukupi untuk mem&asuh )empat pengering
alat perkakas hendaklah disediakan
11! Kain untuk mengelap alat perkakas Kain atau tuala yang digunakan untuk mengelap dan
mencuci alat perkakas! :ntuk mengelap meja dan &angku" kain khas yang asing hendaklah
digunakan
12! Kain untuk mengesat tangan Kain mengesat tangan tidak &oleh digunakan leh le&ih dari
seorang
13! /arang makanan yang mudah rosak /enda-&enda makanan yang mudah rosak" eloklah
disimpan di dalam peti sejuk kecuali semasa mengerjakannya
16! Ke&ersihan peti sejuk Ruang udara yang mencukupi .ilap dengan air sa&un sekali
seminggu
17! )empat menjual makanan /arang makanan yang dijual itu hendaklah disediakan di
tempat khas yang teratur
Peraturan ? peraturan &angunan kantin
1! Kemudahan kantin -/angunan kantin sekolah mempunyai semua kemudahan asas
2! 5antai -5antai diper&uat daripada simen atau papan dan sentiasa kemas
3! .inding .i&uat daripada simen atau papan dan sentiasa kemas
6! /um&ung .i&uat daripada genting" <ing atau simen as&estos
7! Parit saluran air -.i keliling &angunan hendaklah disediakan parit saluran air yang &aik
di&uat dari simen
6! )ong sampah .aripada &esi" plastic atau getah dengan memPunyai penutup khas dan
diadakan di ka(asan kantin! Peraturan tentang ke&ersihan dan keperluan am
1! Pera&ot kantin - Kemudahan tempat duduk dan meja yang mencukupi
2! Sisa-sisa makanan - :&at pencegah kuman hendaklah diadakan di mana perlu untuk
pem&uangan sisa-sisa makanan!
3! #em&ersih lantai kantin - %endaklah di&ersihkan setiap hari dengan u&at pencegah kuman
6! Kemudahan mem&asuh tangan - )empat mem&asuh tangan yang mencukupi serta
pem&ekal air yang &ersih dan sa&un!
Peraturan ?peraturan tentang perjalanan kantin sekolah
1! .isiplin murid-murid di kantin
2! Penyeliaan tentang perjalanan kantin sekolah
3! Pemeriksaan kantin oleh pega(ai kesihtan umum
6! +aktu rehat yang &erperingkat-peringkat!
Pelajaran Kesihatan dan Pendidikan 4lam Sekitar Pendidikan Pengguna &erhu&ung
dengan kantin sekolah!
1! Kempen ? kempen Kesihatan untuk murid- murid
2! Kursus9 orientasi khas untuk pekerja-pekerja kantin
3! %arga dan nilai pemakanan &arang-&arang makanan yang dijual di kantin sekolah
=iii. S&"at Pekelilin' Ket&a Pen'a"a$ Kesi$atan Mala?sia Bil. *@5*:):Pen'&k&$an
P"o'"am Eliminasi Measles Keban'saan Measles Eliminatian P"o'"am0MEP!.
Be"ta"ik$ *9 Oktobe" *:):
Sedutan
)ujuan :ntuk pengukuhan pelaksanaan Program Climinasi #easles Ke&angsaan
( #easles Climinatian Program-#CP) a! Pengukuhan Program Climinasi #easles
Pelaksanaan Program Climinasi #easleas Ke&angsaan &agi memastikan #alaysia mencapai
status eliminasi measles menjelang tahun 2812! &! Penyiasatan kes Penyiasatan ke atas semua
kes hendaklah dijalankan dalam masa 6= jamdari tarikh penerimaan notiikasi! c! Kes
klasiikasi Kes dengan demam dan ruam digunakan se&agai kes deinasi untuk kes disyaki
measles!Kes deinisi ini juga digunakan &agi tujuan untuk eliminasi measles dan ru&ella! d!
Sur0elan ru&ella Sistem sur0elan Ru&ella perlu dijalankan &agi memastikan o&jekti pelalian
serta eliminasi ru&ella dan congenital ru&ella syndrome ( -RS) tercapai! e! Keperihatinan
terhadap program )aklimat dan latihan hendaklah di&erikan kepada kakitangan yang terli&at
secara langsung dan tidak langsung di dalam pelaksanaan Program Climinasi #easles! 7!8
R:#:S4A
Program /ersepadu Sekolah Sihat(P/SS) di(ujudkan dengan tujuan untuk
menyatupadukan dan menyelaras semua akti0iti &erkaitan dengan kesihatan sekolah yang
mampu meningkatkan tara kesihatan dalam kalangan (arga sekolah! Program ini
mengandungi satu program yang terancang dan &ersepadu" leksi&el" ino0ati dan kreati
&erlandaskan keperluan semasa dan setempat melalui kerjasama serta pengli&atan komuniti!
.engan in" enam teras utama P/SS yang telah digariskan untuk me(ujudkan satu
pendekatan &ersepadu di antara sektor a(am" sektor s(asta" dan masyarakat ke arah
melahirkan sekolah sihat adalah seperti Polisi Kesihatan Sekolah" Persekitaran Di<ikal
Sekolah" Persekitaran Sosial Sekolah" Pengli&atan Komuniti" Kemahiran Kesihatan .iri dan
Perkhidmatan Kesihatan Sekoloah! Seterusnya " kerjasama di antara sekolah dengan
masyarakat&ertujuan untuk mengintegrasikan akti0iti-akti0iti kesihatan sekolah dan kesihatan
masyarakat! Seterusnya " program ini merupakan satu proses dua hala di mana kedua dua
sekolah dan masyarakat memikul tanggungja(a& &ersama untuk menga(asi dan
mem&ertingkatkan lagi tatus9 tara kesihatan kanak-kanak! .alam konteks ini" Perkhidmatan
Kesihatan di &a(ah P/SS termasukalah menilai stutus kesihatan murid" mem&eri khidmat
ra(atan dan rujukan" mem&eri &im&ingan dan kaunseling" mem&eri penjagaan
ra(atan9kecemasan" mencegah dan menga(al kejadian penyakit serta mendiognosis dan
mem&antu penempatan kanak-kanak &erkeperluan khas! 4ntara program &erkaitan kesihatan
yang dilaksanakan di sekolah adalah Perkhidmatan Kesihatan Sekolah" Perkhidmatan
Pergigian" Rancangan #akanan )am&ahan(R#))" Program Susu Sekolah(PSS)" Pendidikan
Pencegahan .enggi" menjadika sekolah ka(asan larangan merokok" menyediakan
pertolongan cemas dan &ilik khas kesihatan (sick-&ay)" me(ujudkan Pogram Sihat )anpa
4*.S ntuk remaja (PR,S)4R)" mengadakan program &e&as dadah dan kempen cara hidup
sihat! Seterusnya" melalui program ini dapat memupuk pengetahuan " sikap dan amalan yang
&erkaitan dengan kesihatan supaya setiap (arga sekolah le&ih &ertanggungja(a& terhadap
penjagaan kesihatan diri" keluarga dan masyarakat! 4khirnya" Program /ersepadu Sekolah
Sihat perlu dirancang" dilaksana dan dinilai di setiap sekolah!Program ini adalah sejajar
dengan hasrat dan (a(asan Aegara untuk melahirkan rakyat yang sihat" produkti dan
&erkualiti!
PENTA.BIRAN .AN ORGANISASI
CONTOH ,AAATAN K(ASA KESIHATAN SEKOLAH
,a1atank&asa Kesi$atan Sekola$
Pengerusi ; 1uru /esar
Aai& Pengerusi ; Penolong Kanan %C#
; Penolong Kanan Pentad&iran
; Penolong Kanan Petang
; Penolong Kanan Kokurikulum
Setiausaha ; Pn Padmarani a9p Kaliaperumal
Pen!Setiausaha ; Pn -han Ayuk Bin
4'K
; Pn Padmarani a9p Kaliaperumal - Ra(atan L /uku Kesihatan
; Pn -han Ayuk Bin - Ra(atan L /uku Kesihatan
; Pn ,oi Sook Ping - Kad 881

; Pn Raja Aoraini &t Raja Khali& -Kad 881
; Pn 5ee Agan Sie( ? Ra(atan Pergigian
; -ik 4ida &t *smail ? Ra(atan Pergigian
; -ik Aurdhaniah &t Ruslan ? .erma .arah
; Cn %o Kin Sing ? /ilik L Peti Ra(atan
; -ik -hang Buet -hing ? /ilik L Peti Ra(atan
+.4 ,a1atank&asa Ke/e"iaan .an Kebe"si$an Sekola$
Pengerusi ; Pengetua
Aai& Pengerusi ; Penolong Kanan %C#
; Penolong Kanan Pentad&iran
; Penolong Kanan Petang
; Penolong Kanan Kokurikulum
Setiausaha ; Cn )an Kiat %oe
Pen! Setiausaha ; -ik 4ida &t ismail Q 4riin
4'K ; -ik ,oi %uey 5ing - Kebe"si$an Bilik Kelas
;Pn Kamalia &t 4&dul #ajid 0 Kebe"si$an Bilik Kelas
; Semua 1uru Penasihat Persatuan" Kela& L :nit /eruniorm
?
Kebe"si$an Pe"sekita"an Sekola$
; Semua Pekerja S(asta? Kebe"si$an Pe"sekita"an Sekola$
,a1atank&asa Pen'&"&san Pen%i%ikan Pen/e'a$an .en''i .i Sekola$
Pengerusi ; Pengetua
Aai& Pengerusi ; Penolong Kanan %C#
; Penolong Kanan Pentad&iran
; Penolong Kanan Petang
;Penolong Kanan Kokurikulum
Setiausaha ; Cn )an Cng -hiang Pen!
Setiausaha ; -ik Aur Sakinah &t Sulaiman
4'K ; -ik )ang Poh 5ing ? #akmal Sekolah
; Pn 5ee Agan Sie( ?/engkel K%
; Cn Rusli & *dris ? Pem&antu #akmal
; Pn 'amie -hoi ? Pengusaha Kantin
; Pn Bee Kam Doong ? PR4 Peja&at Sekolah
; Soo Pooi Pooi ? Ketua Penga(as Sekolah
,a1atank&asa Kesi$atan Sekola$
Pengerusi ; Pengetua
Aai& Pengerusi ; Penolong Kanan %C#
; Penolong Kanan Pentad&iran
; Penolong Kanan Petang
; Penolong Kanan Kokurikulum
Setiausaha ; Pn Padmarani a9p Kaliaperumal Pen!
Setiausaha ; Pn -han Ayuk Bin
4'K ; Pn Padmarani a9p Kaliaperumal- Ra(atan L /uku
Kesihatan
; Pn -han Ayuk Bin- Ra(atan L /uku Kesihatan
; Pn ,oi Sook Ping ? Kad 881
BPn Raja Aoraini &t Raja Khali&-Kad 881
; Pn 5ee Agan Sie( ? Ra(atan Pergigian
; -ik 4ida &t *smail ? Ra(atan Pergigian
; -ik Aurdhaniah &t Ruslan ? .erma .arah
; Cn %o Kin Sing ? /ilik L Peti Ra(atan
; -ik -hang Buet -hing ? /ilik L Peti Ra(atan
,a1atank&asa Kantin Sekola$
Pengerusi ; Pengetua Aai&
Pengerusi ; Penolong Kanan %C#
; Penolong Kanan Pentad&iran
; Penolong Kanan Petang
; Penolong Kanan Kokurikulum
Setiausaha ; Pn Shariah #astura &t Syed
4riin! Penolong Setiausaha ; -ik Bong Sook Dong
4'K ;Pn +ong +ai Peng ;-ik Radhika a9p
Aathan
; +akil 5em&aga Pengurus Sekolah
; +akil P*/1
; +akil #urid (Ketua Penga(as)
-4R4 .4A P4A.:4A 54+4)4A
Pasukan Perkhidmatan Kesihatan Sekolah terdiri daripada;
K Seorang .oktor (Ketua pasukan)
K Seorang 'urura(at Kesihatan :mum dan 'urura(at )erlatih
K .ua ,rangPenolong 'urura(at
K Seorang 4tendan
K Seorang Pemandu
Pasukan PKS akan mem&eri keutamaan kepada kanak-kanak pra sekolah" )ahun 1"
)ahun 6" )ingkatan 3" dan )ingkatan 7 di mana tiap-tiap murid diperiksa oleh doktor semasa
la(atan! Penilaian tahap kesihatan adalah merangkumi pemeriksaan" ujian saringan dan
pengesanan a(al &agi menentukan tahap kesihatan murid-murid di sese&uah sekolah!
Ra(atan dan rujukan kesihatan
Ra(atan di&erikan kepada semua murid-murid yang dikesan mengalami masalah
ringan seperti luka kecil" kudis &uta" jangkitan cacing" kutu kepala" ra(atan demam dan
selesema! Kes-kes yang dirujuk pula adalah kes-kes yang memerlukan pemeriksaan lanjut
untuk pengesahan kes! 4ntara masalah kesihatan yang dirujuk adalah masalah ketajaman
penglihatan" ra&un (arna" masalah degupan jantung dan kes disyaki menghidap skoliosis!
La1atan ke "&ma$
Pasukan kesihatan sekolah juga menjalankan la(atan ke rumah pada masa cuti
persekolahan! 5a(atan ke rumah ini dilaksanakan sama ada dengan meneleon i&u &apa di
rumah ataupun jurura(at akan mem&uat la(atan ke rumah untuk memastikan murid-murid
yang terlepas peluang mendapat imunisasi di sekolah datang ke klinik kesihatan untuk
pelalian ataupun untuk mendapatkan maklum &alas mengenai status rujukan yang di&uat ke
hospital!
5a(atan ulangan ke sekolah sekurang-kurangnya 1 kali setahun yang meli&atkan
pemeriksaan" ujian saringan dan pengesanan a(al tahap kesihatan murid!
5a(atan pertama H
- &utir2 perihal kesihatan dan pelalianH
- &erat &adan dan ukuran tinggiH
- penglihatan dan pendengaranH
- imunisasiH
- ra(atan kgas!
5a(atan ulangan ;
-pemeriksaan peru&atan oleh doktor &agi murid yang tidak hadir la(atan pertamadan
memerlukan pemeriksaan dan"kes tindakan susulan termasuklah kes rujukan dan
imunisas" ra(atan cacing serta ra(atan khas!
#asalah-masalah kesihatan yang dikesan di kalangan murid sekolah
4ntara masalah-masalah kesihatan yang dikesan di kalangan murid sekolah adalah;
,&esiti
Ketajaman penglihatan
Ra&un (arna
)ulang rangka yang tidak normal
'angkitan cacing
Kudis &uta
pendengaran
PEN-AKIT -ANG KERAP .ITEM(I .I SEKOLAH
Perkhimatan Kesihatan Sekolah merangkumi ;
1! Penjagaan kesihatan
2! Pemakanan
3! Promosi kesihatan
6! Ra(atan rujukan penempatan kelas khas oleh doktor peru&atan dan pergigian" jurura(at"
guru-guru" dan se&againya!
Pengli&atan komponen ini untuk memastikan pencapaian optimum kesihatan (arga sekolah!
.einisi; Penyakit dalam ilmu epidemiologi ialah suatu penyakit yang menghinggapi ramai
orang dalam sesuatu daerah pada sesuatu masa" ((a&ak)!
Kamus Dewan Edisi 4)

a)Penyakit se&agai titik tolak yang mer&ahaya daripada keadaan yang normal pada indi0idu!
&)Penyakit adalah keadaan tidak normal pada &adan atau minda yang menye&a&kan
ketidakselesaan atau tekanan kepada orang yang ter&a&it atau &erhu&ung rapat dengannya!
Wikipedia
Kadang kala istilah ini digunakan secara umum untuk menerangkan kecederaan" kecacatan"
sindrom" simptom" keserongan tingkah laku" dan 0ariasi &iasa sesuatu struktur atau ungsi!
4! .emam
.emam terjadi kerana kenaikan takat suhu tetap di dalam &adan yang ditunjukkan
dengan kenaikan suhu &adan mele&ihi daripada suhu &iasa! *anya ditentukan melalui
pengukuran suhu &adan pada tapak ukuran yang disyorkan! Pengesahan kenaikan
suhu &adan ini &oleh ditentukan dengan mengunakan jangkasuhu!
Ketika demam" suhu yang diukur pada &ahagian mulut akan menunjukkan
&acaan mele&ihi 37!=R- (188RD) )atau 37R- (9=!6RD) apa&ila disukat di celah ketiak!
Punca deman ;
1! Selepas &ersenam
2! 'angkitan kuman
3! /ahan ? &ahan
i! u&at-u&atan
ii! Racun dan dadah
6! Kejutan panas aki&at suhu persekitaran yang tinggi
-ara mengatasi atau ra(atan
1! #engam&il cecair yang mencukupi!
2! Pakai-pakaian yang tidak te&al
3! Suhu &ilik yang tidak panas
6! Pengam&ilan u&at-u&atan
7! 'umpa doktor!
/! Ck<ema
Ck<ema atau dermatitis atopik ialah satu penyakit yang dise&a&kan oleh sentuhan atau
alergi! *a terjadi kepada orang yang me(arisi kulit yang terlalu peka terhadap keadaan seperti
sejuk" panas dan lem&ap! )ekanan emosi" mandi yang &erle&ihan dan penggunaan sa&un yang
kuat juga &oleh menggalakkan ek<ema!/agi ek<ema yang serius" kulit menjadi kemerah-
merahan dan mem&engkak!
- Keracunan makanan
Keracunan makanan la<imnya dise&a&kan pencemaran makanan yang terkena &akteria
atau toksin &akteria! Keracunan makanan yang paling cepat kesannya adalah yang dise&a&kan
&ahan kimia!
Punca keracunan makanan;
a! Penggunaan &ahan-&ahan memasak yang tercemar!
&! Sum&er air yang tercemar dan kotor
-ara mengatasi atau ra(atan ;
1! Pastikan kantin sekolah &ersih daripada &inatang pem&a(a penyakit! Seperti tikus" lalat
dan lain-lain!
2! Sum&er air &ersih !
3! #elupuskan sisa &uangan dengan teratur!
6! /asuh tangan!
.. Gest"ik.
1astrik atau istilah peru&atannya gastritis" adalah sejenis penyakit keradangan pada
dinding perut! Bang &erpunca daripada jangkitan &akteria helico&acter pylori! *a &erpunca
keranan &e&erapa aktor seperti ;
1! Penggunaan kerap u&at penahan sakit seperti aspirin" i&uproen dan napro@en
2! Pengam&ilan alkohol yang &erle&ihan
3! Pengam&ilan kokain
6! #erokok
7! Stres
6! Rem&esan asid gastrik yang &erle&ihan
7! 'angkitan kuman9parasit" terutamanya di kalangan mereka yang lemah sistem ketahanan
&adannya
=! 5ain-lain masalah peru&atan seperti %*M94*.S" penyakit &uah pinggang!
-ara mengatasi atau ra(atan;
1! #engam&il sarapan pagi
2! Kurangkan makanan &erasid
3! Kurangkan makan makanan pedas!
6 #inum susu segar atau susu tepung ull cream (&ukan %5 atau lo( at atau annelene) pada
a(al pagi (6!38 pagi)" 18!88 pagi" 6!88 ptg dan 9!38 malam setiap hari sehingga &enar-&enar
sem&uh!
Selain itu" peru&atan tradisional yang diamalkan oleh generasi terdahulu &oleh
diamalkan se&agai langkah kecemasan! Kalau sakit perut teramat sangat" muntah atau
demam" am&il secekak pucuk jam&u &atu" re&us dengan tiga sudu ketum&ar" re&us dengan
tiga gelas air dan masak hingga menjadi segelas! /ahagikan air ini kepada tiga &ahagian"
minum satu &ahagian air re&usan ini tiga kali setiap empat jam!