IKATLONG MARKAHAN

Aralin 2. Mito/Alamat/Kuwentong Bayan

Mga Salitang Hudyat ng Simula Gitna at !a"a# ng A"da
A. Tuklasin
1. Hatiin ang klase sa tatlong grupo. Bigyan sila ng sobre na naglalaman ng letra na
bubuuo sa mga salitang mito, alamat at kuwentong bayan. Hayaan ang mga bata na buuin ang
mga salitang ito sa pamamagitan ng clue na ibibigay ng guro. Sa oras na mabuo ng mga bata
ang mga salita ay ididikit ito sa pisara na may nakaguhit na tatsulok
CL!" Ang mga akdang pampanitikang ito ay nabibilang sa mga sinaunang panitikan ng mga
#ilipino. $to ang rin ang nagsisilbing patunay nabago pa man dumating ang mga %astila ay
mayroon na tayong sariling panitikan
&atapos maidikit ang mga salita. Bibigyan ng pagkakataon ng guro ang mga mag'aaral na
bigyang kahulugan ang mga salita batay sa kanilang nalalaman tungkol sa mga sinaunang
panitikan.
#okus na tanong"
1. Bakit mahalagang pag'aralan ang mga sinaunang panitikang katulad ng mito, alamat at
kwentong bayan(
). #aano nakatutulong ang paggamit nang wasto at angkop na mga pahayag sa panimula, gitna
at wakas ng isang akda(
B. Linangin"
Basahin at unawain ang $sang %uwentong'Bayan mula sa Bikol
ANG DUWENDE
&alalim na ang gabi at abalang'abala pa sa pananahi ang dalawang magkapatid
na babae.
Tinatahi nila ang mga kamisa at saya nila, na isusuot nila para sa isang misa
kinaumagahan.
$binilin ng kanilang ina na siguruhing nakasara ang pinto at mga bintana ng kanilang
bahay,
kundi ay papasok ang duwende, na bumibisita sa kanila tuwing hatinggabi. pang
K$!%NTONG BA&AN ALAMAT
MITO
Sinaun
ang
'aniti"
an
malaman
ng kaniyang mga anak kung ano ang duwende, ikinuwento niya ito"
*%atulad lang ng mga ordinaryong tao ang mga duwende. Tuso silang mga
nilalang, ngunit
matulungin din. $lan sa mga kapilyuhang ginagawa nila ay ang pagsira sa mga
muwebles at
mga larawan, pagbasag sa mga salamin, baso, plato, at tasa. %ung hindi sila
makahanap
ng mga bagay na sisirain o babasagin, kinukurot nila ang mga pisngi, braso, at katawan
ng
mga tulog na babae, upang maging mabigat ang pakiramdam nila pagkagising. %ung
hindi
kinaasaran ng mga duwende ang mga nakatira sa bahay na madalas nilang bisitahin,
nagpapakita sila ng kabaitan sa mga ito. Sinasabing dinadalhan nila ang mga kaibigan
nila ng mga masasarap na pagkain at ipinagtatanggol sila mula sa mga masasamang
nilalang.
&araming tao tuloy ang sabik ngunit balisang makakilala ng duwende. $tinuturing nila
ang mga nilalang na nagtataglay ng kakaibang karunungan dahil sinasabing alam na
alam nila ang mga lihim at ikinikilos ng mga tao. +gunit kung sakaling ang mga naging
kaibigan ng duwende ay
biglang nagsabi ng anumang masama o nagbalak ng masama sa kanila, kahit pa hindi
sila
marinig ng mga duwende, ay parurusahan sila at hindi na muling babalikan.
*Ang duwendeng binabanggit ko rito ay madalas sa bahay namin habang ang
nanay ko, o ang lola ninyo, ay buhay pa. #arati niyang sinasabi sa aming isara ang pinto
at mga bintana bago
kami matulog. $sang gabi, nang nagtatahi rin kami ng kapatid ko ng kamisa at saya,
nakalimutan naming isara ang mga bintana at pinto. $lang segundo bago maghatinggabi,
naroon ang isang maliit na nilalang na nakatayo sa aming pinto. &aliit siya, kasinliit
lamang ng isang dalawang taong gulang na bata, pula ang kaniyang mukha, mayroon
siyang mahabang bigote at maputing kulot na buhok. &aigsi ang mga braso niyang
balingkinitan, ngunit malaki ang mga kamay niya'malaki para sa kaniyang braso.
*+ang marinig ng mga dalaga ang kuwento ng kanilang ina, natakot sila. +ang
maghatinggabi, narinig nila ang mga tunog" takla, takla, takla. -awa ito ng duwende.
Takot na takot ang dalawa. Lumingon ang panganay, at nakita niya ang duwende na
pumapasok sa pinto.At katulad ng inaasahan, tumakbo at tumalon siya papasok ng
bahay, papunta sa mga dalaga. .ahil doon, nasipa niya ang isang gasera, na
nagpaliyab sa mga kamisa at saya.

&ula noon, naging maingat na ang magkapatid at ang buong bayan ng Legaspi
sa duwende. $sinasara na nila ang kanilang mga pinto at mga bintana bago sila matulog
sa gabi.

-abay na Tanong
1. Ano raw ang itsura ng duwende( &aaaring iguhit sa pisara ang mga sagot ng mga mag'
aaral, o di kaya ay magpatulong sa mga mag'aaral sa pagguhit ng duwende.
). Ayon sa kwento, ano raw ang mga ugali at gawain ng duwende( Bakit sila kinatatakutan(
/. Sa inyong palagay totoo kayang may duwende(#atunayan.
0. Bukod sa kwentong bayan na atin binasa may alam pa ba kayo na kwento tungkol sa mga
duwende o iba pang nilalang(
Paglinang sa Talasalitaan
Ayusin ang mga gulu'gulong letra upang mabuo ang kasingkahulugan ng mga salitang
binibigyang kahulugan.
ST123 42A&!
B A G
I N A
L &
L
S I K
O L I
N I
K N
A G A
L A B
O & A
R O N
R I (
I L $
N A &
H
' A K
). GINA!A * IKINILOS
2. NAG+A'O& * NAGLI&AB
,.
NAG'LANO*NAGBALAK
-. 'ANGKARANI!AN *
OR(INAR&O
.. KALOKOHAN * KA'IL&$HAN
Kuwentong-bayan
516
o polklor ' mga salaysay hinggil sa mga likhang'isip na mga tauhan na
kumakatawan sa mga uri ng mamamayan, katulad ng matandang hari, isang marunong na
lalaki, o kaya sa isang hangal na babae. %araniwang kaugnay ang kuwentong'bayan ng isang
tiyak na pook o rehiyon ng isang bansa o lupain. %augnay nito ang alamat at mga mito.
5)6
Babasahin ng guro ang halimbawa ng mito(
#akinggan ang mito ng mga $7ugao.
Bakit Kulang ang Liwanag ng Buwan?
+oong una8y magkaibigang matalik sina Buwan at Araw.
Alam ng Buwan na maraming humahanga at nagmamahal sa kanya at ito8y naging daan
ng pagiging palalo niya. Sinasabi niyang lagi kay Araw na mas mahal siya ng mga tao dahil siya
ang hinihingan ng mga ito ng tulong samantalang siya ay di matitigan ng mga ito. L$him na
nainis ang Araw sa kayabangan ng Buwan. +ag'isip siya kung paano makagaganti sa Buwan.
+aanyayahan ang dalawa sa isang kasayahan sa +undaul at sila8y nagpaunlak. &araming
naimon ang Buwan kaya8t siya8y nalasing. +iyaya siya kunwari ni Araw para umuwi ngunit dahil
nga sa kalasingan ay di nakaya ng Buwan ang sarili. #inauna na niya ang Araw.
+anguha ng maraming kabibe sa dalampasigan ang Araw at ang mga iyon ay kanyang
dinurog na mabuti. $nilagay niya ang mga ito sa isang sako. $binitin ng Araw ang sako sa isang
punong kahoy na alam niyang uusyusuhin ng Buwan pagdaraan nito.
Tulad ng inaasahan ng Araw, naintriga ang Buwan sa nakitang nakabiting sako. #inilit
niyang kalagin yaon ngunit di niya makalag'kalag kaya8t tinusok niya ang ilalim ng nakabiting
sako. Bumuhos ang laman ng sako sa mukha niya. Humingi siya ng saklolo at dinaluhan naman
ng mga anak niyang mga bituin at tala. Labis na napinsala ang isang mata ng Buwan at din a ito
makakita.
&ula noon, lumamlam na ang liwanag ng Buwan sapagkat iisa na ang kanyang matang
nagbibigay ng liwanag.
1. $larawan ang katangian mga tauhan sina Buwan at Araw(
). $larawan ang relasyon sa pagitan ni Buwan at Araw(
/. Sa iyong palagay bakit kaya napag'isipan ng masama ni Araw ang kanyang matalik na
kaibigan(
0. Sa tingin ninyo makatarungan ba ang ginawa ni Araw( Bakit(
9. %ung ikaw si Buwan ano ang iyong mararamdaman sa ginawa ng iyong matalik na kaibigan(
&atapos matalakay ang mahahalagang detalye sa kuwentong napakinggan sabihin ng
guro sa mga mag'aaral na ito ay halimbawa ng mito. At mula sa kanilang binasa bibigyan ng
guro ng pagkakataon ang mga mag'aaral na bigyang kahulugan ang salitang mito.
$naasahan na ang mga mag'aaral ay makapagbigay ng kasagutan
&ito ' kuwento o salaysay hingil sa pinagmulan ng sansinukuban, kalipunan ng iba:t
ibang paniniwala sa mga diyos at diyosa , kuwento ng tao at ng mahiwagang linikha
Basahin ang kuwentong bayan
#aglinang sa Talasalitaan
#unan ang mga nawawalang titik sa mga kahon upang mabuo ang kasingkahulugan ng mga
sumusunod na salita
1. tinulungan ; dinaluhan
i l a
). alisin sa pagkakatali ; kalagin
a i
/. nakasabit ; nakabitin
a b i
0. isinilid ; inilagay
i g y
9. nasira ; napinsala
a i n a
Sa pamamagitan ng alamat na napanood isalaysay ang pangyayari
ALA&AT +- &A31+
31TB!
&agpakita ng isang tsart na sasagutan ng mga mag'aaral.
Tanong Sagot !lemento
Sinu'sino ang mga tauhan sa
alamat(
Saan kaya naganap ang
kuwento(
Ano ang nagging suliranin ng
mga tauhan
#aano nila ito nalutas(
Alamat ' isang uri ng panitikan na nagkukuwento tungkol sa mga pinagmulan ng mga bagay'
bagay sa daigdig. %araniwang nagsasalaysay ang mga ito ng mga pangyayari hinggil sa tunay
na mga tao at pook, at mayroong pinagbatayan sa kasaysayan. %augnay ang alamat ng mga
mito at kuwentong'bayan.
516
Ang salitang alamat ay panumbas sa salitang *legend* ng ingles.
$tala sa ibaba ang dalawang pamamaraan ng panliligaw ng mga binata sa Alamat ng Bundok
&ayon.
Alin sa dalawang pamamaraan ang higit mong kinagigiliwan(Bakit
#agsasanib ng -ramatika < 2etorika
&-A SAL$TA+- H.3AT +- S$&LA -$T+A AT =A%AS +- A%.A
Ang mga panandang pandiskurso o discourse markers ay mga panandang nagbibigay linaw sa
mga mahihirap na bahagi ng teksto o naghuhudyat ng pagkakasunud'sunod ng mga
pangyayari.
$sa sa tatlong tungkulin ang panandang pandiskurso ay maghudyat ng pakakabuo ng akda.
1. Simula > noong araw, noong unang panahon,
). -itna > makalipas ang ilang araw, isang araw,
/. =akas > at mula noon, simula noon
#ag'alam sa +atutuhan<-ramatika
Tukuyin kung anong bahagi nabibilang mga sumusunod na bahagi ng mga sinaunang
akda.Salungguhitan ang mga salitang hudyat ng bawat bahagi ng akda
+oong unang
panahon sa isang nayon ay
may magkasintahan. Sila ay
si ?uana at si Aging.Sila@y
labis na nagmamahalan sa
bawa@t isa. +gunit tutol ang
mga magulang ni ?uana sa
kanilang pag'iibigan. -ayun
pa man di ito alintana ni
?uana. #atuloy pa rin siyang
nakikipagkita kay Aging.
Alamat ng Saging
&alaking himala din
ang nangyari. Biglang
sumigla si !dna pagkakain
ng bunga ng lansones. At
mula noon ay nanumbalik
na din ang masasayang
pagmamahalan ng mag
asawang &anuel at !dna.
Alamat ng
Lansones
&akalipas ang ilang
araw, dumating sa palasyo
ang isang salamangkero.
&atanda na siya at
mabalasik ang mukha.
&alaki ang paghahangad
niya sa kamay ni #risesa
Alindaya, #rinsesa ng
&asinlok ngunit malaki rin
ang pag'ayaw nito sa
kanya.
Alamat ng Bundok #inatubo
+aakit ang lahat sa
halimuyak ng bango ng mga
bulaklak ng puno. Simula
noon ay lagi na lamang
umiiyak si !do habang
nakabantay sa puno at
sinambit ang pangalangA
BC$lang, $lang, $langC. Simula
noon tinawag ang bulaklak
na $lang'$lang
Alamat ng $lang
$lang
C. #agninilay
&atapos na mabasa, mapakinggan at mapanood ang mga halimbawa ng mga
sinaunang panitikan marahil ay higit nang nauunawaan ang katangian ng bawat. +gayon para
sa pangkatang -awain gagawa kayo ng paghahambing ng mga katangian ng panitikang ito.
&uling pasasagutan ng guro ang pokus na tanong sa mga mag'aaral.
1. Bakit mahalagang pag'aralan ang mga sinaunang panitikang katulad ng mito, alamat at
kwentong bayan(
). #aano nakatutulong ang paggamit nang wasto at angkop na mga pahayag sa panimula, gitna
at wakas ng isang akda(
$naasahang sa pagkakataong ito ay mas higit na malinaw ang kasagutang ibibigay ng mga
mag'aaral sa guro.
(. Ila/at0
&agpapakita ang guro ng larawan ng mga gamit sa paaralan. &ula sa mga larawang ito
pipili ng isa ang bawat mag'aaral. Ang bagay na kanilang napili ay gagawan nila ng alamat. Sa
alamat na kanilang susulatin ay kinakailangan salungguhitan ng mga mag'aaral ang mga
salitang hudyat ng simula, gitna at wakas na kanilang ginamit sa sinulat.