Professional Documents
Culture Documents
Akte N Uneǧǧa Igella - 7 - D Acu Id I Ran Cawul?
Akte N Uneǧǧa Igella - 7 - D Acu Id I Ran Cawul?
L£ 17:28, “Yis i nes›a tudert, i nÑeddu, i neÑÑili; d ayen i d-qqaren da£en kra seg
imedyazen-nwen, mi d-nnan: ‘ula d nukkni, d arraw-is’(Aratus, Cleanthes).”
1 Kt 15:33, “¦adret, ur Ñkellixet ara i yiman-nwen, acku tikli d yemcumen
tessufu£ i webrid (Ménandre).”
Tit 1:12, “Yiwen seg-sen, yellan d nnbi-nsen, yenna-d: at Kritus si zik-nsen, d
imeskaddaben, d lew§uc iwe›¼en, d ime›dazen yeÑxemmimen kan £er wu‹‹i
(Ephiménide).”
Bulus iÑÑu¼ebba-d s Ñrebga n wat Is¼ayil yellan d Ñrebga i sbedden ifariziyen,
nutni yes›an aselmed izey¼en. Asmi yes›a Bulus ¼be›Ìac iseggasen, cegg›en-t
ad ilmed £er Gamalyil, yiwen seg iselmaden nni yufraren, yellan d amalway
meqqren n ddin di tallit nni; d mmi-s n mmi-s n Hilil. Bulus iqqar-ed £ef
yiman-is belli d afarizi, yerna d mmi-s n ufarizi (L£ 23:6). Is›a yakan swayes
ara icekke¼ iman-is; iqqar: “Deg wayen ye›nan ddin n wat I¾rayil, lli£ kki£-ed
sennig n tezyiwin-iw me¼¼a, acku ÌÌfe£ akken ilaq di le›wayed n lejdud-iw” (Ga
1:14).
Jacques Dupont yura-d: “Ayen iqer§en aÌas Bulus deg izen amasi§i, ma‹‹i
imi d-qqaren d akken šisa d Lmasi§, maca imi d-qqaren belli leslak s lekmal
di Lmasi§ kan i gella. Ayagi yekkes i ccari›a n wat I¾rayil, azal nni ines
me¼¼a i ge›nan leslak n yemdanen. Bulus ikker-d mgal liman amasi§i i
geb£an ad ikkes azal-is i ccari›a, acku yeÌÌef mli§ deg-s; ar £ur-es, d a¾a uf n
at Is¼ayil i d allal, ne d ÑÑawil n leslak.”
Mbe›d, ye ra-d wayen i d-i ran d Bulus: “Cawul mazal iÑqehhi¼ inelmaden n
Sidna šisa, iÑggalla deg-sen a ten-ine£. I¼u§ £er lmuqeddem ameqran, issuter-as a
s-d-ixdem lka£e ara yawi £er le wame› me¼¼a n temdint n Dimecq, iwakken ma
yufa deg-sen wid yettaba›en abrid n šisa Lmasi§, ama d argaz ama Ñ-ÑameÌÌut, a
ten-id-yawi Ñwarzen £er temdint n Lquds.
“Mi gella iteddu deg webrid qrib ad yawe £er temdint n Dimecq, taswi›t kan,
tekka-d yiwet n tafat seg igenni, tfe e -ed fell-as, tezzi-yas-d. I£li £er lqa›a, yesla
i yiwen n ¾¾ut i s-d-iqqaren: Cawul, Cawul, acu£er i yi-teÑqehhire ? Yenna-yas:
Anwa-k a Sidi? ½¾ut nni yerra-yas-d: D nekk i d šisa, win akken i teÑqehhire !
Iw›e¼ fell-ak aÑ-Ñ›a¾i inezlan. Bulus idhec, iÑÑergigi, d£a yenna-yas: D acu i teb£i
a t-xedme£? Lmasi§ yenna-yas: Kker fell-ak! ºu§ aÑ-Ñkecme £er temdint, dinna
ara k-d-inin d acu ara t-xedme . Irgazen i geddan yid-es bedden, dehcen,
ggugmen. Sellen i ta£ect nni, maca ur walan ula d yiwen. Cawul ikker-ed si lqa›a,
£as akken ldint wallen-is, ur yeÑÑwali ara; ÌÌfen-as afus, wwin-t £er temdint n
Dimecq. Iqqim tlata wussan ur iwala, ur ye‹‹i, ur yeswi.
“Di temdint n Dimecq, yella yiwen unelmad isem-is Ananyas. Sidi ºebbi
yessawel-as-d deg uwe§§i, yenna-yas-d: Ananyas! Irra-yas-d: Aql-i a Sidi! Sidi
ºebbi yenna-yas: Kker t¼u§e £er webrid iÑÑusemman “Abrid ayeffus”, £er wexxam
n Yuda; dinna steqsi £ef yiwen wergaz isem-is Cawul n temdint n Ëars. Atan
ide››u £er Sidi ºebbi, iÑwali deg uwe§§i d akken ikcem £ur-es yiwen wergaz isem-
is Ananyas, issers ifassen-is fell-as iwakken a t-id-yu£al yeØri.” (L£ 9:1-12).
“Ananyas i¼u§, mi gewwe £er wexxam nni, issers ifassen-is £ef Cawul yenna-
yas: A Cawul, a gma, d Sidna šisa nni i k-d-i ehren deg webrid ansi i d-tusi , i yi-
d-icegg›en iwakken a k-id-yu£al yeØri yerna aÑ-Ñe‹‹a¼e d º¼u§ iqedsen. Imiren
kan, £lin-d seg wallen-is am wakken d iqecran, d£a yu£al-it-id yeØri. Ikker,
iÑwa£ es; mbe›d i‹‹a, d£a yu£al-it-id l ehd. ( L£ 9:13-19a). Bulus yenna: “E›ni
ur wala£ ara Sidna šisa s wallen-iw?” (1Kt 9:1). Abani i s-d-iban Lmasi§
m’akken i s-d-i her, icebba-t £er usbeggen nni i d-isbeggen iman-is Lmasi§ i
inelmaden-is mbe›d §eggu-ines. “Mbe›d mi t-walan nutni akk, wala£-t ula d
nekk, i her-iyi-d.” (1Kt 15:8).
Bulus iwala Lmasi§, maca s wamek akken i s d-i her ur yezmir ad yu£al
£er deffir, acku iqubel-it-id s tezmert. Ma‹‹i d lxetya¼ i gexta¼ ad ibecce¼
lexba¼ n Lxi¼, maca ar £ur-es, d ayen i s-ilaqen a t-ixdem, d a ulli fell-as. “Ur
Ñzuxxu£ ara s yiman-iw imi Ñbecci¼e£ lexba¼ n Lxi¼, acku Ñ-Ña ullit, d a§ettem
i geÑwa§ettem fell-i a t-becc¼e£.” (1Kt 9:16).
Ilaq an-nger tamawt £er temlilit agi n Bulus neÑÑa d Sidna šisa, akk-d
li§ala-s ibeddlen deg yiwet n teswi›t imi yumen-yis: “AÑ-Ñili d Ñna¾fa n wass,
taswi›t kan, yiwet n tafat tameqrant tewwet-ed seg igenni, teÑfe i , tezzi-yi-d.”
(L£ 22:6). Bulus ur yeØri ara anwa-t wagi i d-yusan seg igenni. Mi gesla belli
d šisa n Na¾aret s yiman-is, idhec, tekcem-it tergagit.
Ur neØri ara s telqay d acu i d-i ran d Bulus, amek i tella le›qliya-s di tallit
nni ideg iteddu deg webrid n Dimecq, maca ayagi neØra-t: Tudert-is me¼¼a
tenbeddal si lqa›a, deg waÌas n temna in:
Tis snat, assa£ i ges›a Bulus akk-d inelmaden n Lmasi§, yenbeddal: “Iqqim
kra n wussan akk-d inelmaden yellan di Dimecq” (L£ 9:19). M’akken i¼u§ Bulus
£er imceg›en n Lmasi§, di yal tama, ste¼§iben yis, Ñqabalen-t-id akken ilaq.
Tis krad, d izen n Bulus i genbeddalen. ¢as akken mazal i§emmel ayen i s-
d- an lejdud-is, ayen akken yew¼et s£ur wat I¾rayil, maca neÑÑa yellan d
a›daw n teflest tamasi§it, yu£al d neÑÑa i geѧaraben £ef teflest tamasi§it,
i§rez-iÑ akken ilaq: “Ur ye¼ i ara, ibda yeÑbecci¼ di le wame› n wat I¾rayil belli
Sidna šisa d Mmi-s n ºebbi.” (L£ 9:20). Tikti tiggagin n Bulus nbeddalent
da£en. Tarmit nni i d-i›ac, tessawe -it ad iqbel Sidna šisa d Lmasi§, d
amsellek; ayagi yewwi-yas-d ad iqabel tikta nni i s›an ifariziyen £ef wayen
ye›nan Lmasi§, akken i t-fehmen nutni. Udem agi amaynut n Lmasi§ i
geÑwali Bulus, texdem tagrawla di tidmi-ines. Jacques Dupont ijebbed-ed
mli§ lbal-nne£ £ef Bulus, deg wayagi: “Mbe›d mi gella di zik-is ur iqbil ara d
akken win ara yeÑwasem¼en £ef wumidag izmer ad yili d Lmasi§, Bulus
iwwe armi iste›¼ef, iÑwaqenne› s tideÑ, belli d neÑÑa i d Lmasi§, yu£al
ibeddel tidmi-ines deg wayen ye›nan akka Lmasi§.”
Tura, lmut n Lmasi§ £ef umidag i d-iÑbanen yakan d da›wessu i d-i£lin fell-
as s£ur ºebbi, akk-d yir lmut nni swayes yemmut, iban-ed belli d cc£el n
Yillu, d cc£el i gexdem s Lmasi§, iwakken ad imsala§ d yemdanen, a ten-id-
yerr £ur-es. Bulus yu£al ifhem belli s lmut-is £ef umidag, Lmasi§ ibbub
da›wessu nni i nuklal nukni, yu£al neÑÑa s yiman-is d da›wessu (Ga3:13),
yewwi ibekka en-nne£, d neÑÑa s yiman-is i gu£alen deg wemkan n ddnub
(2Kt 5:21). Lmut n Lmasi§ ma‹‹i d lex¾ara, maca Ñ-Ñarennawt tameqrant;
ta›e¾¾abt n trennawt agi, d §eggu-ines si ger lmegtin. Amidag ur iqqim ara di
tidmi n yemdanen d akken d “abla nni n tuc a”, maca iban-ed d lsas n
leslak, n ccfa›, i gew›ed Sidi ºebbi, s Lmasi§. Abecce¼ ame£da n Bulus,
nezmer a t-id-nzegzel s imeslayen agi: “Issefham-ed, iskanay-ed belli Lmasi§
ilaq-as ad inne›tab, a d-i§yu si ger lmegtin. Iqqar-ed: “šisa agi i wen-d-becc¼e£,
d neÑÑa i d Lmasi§.” (L£ 17:3).
Tis kuØ, tu£daÌ n Bulus da£en tenbeddal. NeÑÑa yellan d a›daw n at le nas,
ye›ni wid ur nelli ara seg wat I¾rayil, yu£al d ame£da gar-asen. Illa d
ame£nas a£erfan deg wat I¾rayil, yu£al iÑbecci¼ lexba¼ n lxi¼ ger wat le nas
agi nni en. Bulus yella i§qer le nas agi nni en, ur ten-i§seb ara, ar £ur-es,
seddaw wegdud-is “win akken yexta¼ Yillu”, i llan. D acu kan, tarmit nni i d-
i›ac di Dimecq, tbeddel-it, terra-t d amcegge› iÑwaxta¼en; tu£daÌ-ines
teÑÑawi-t ad i›iwen at le nas agi. Bulus iÑwali di Lmasi§ nni i s-d-i ehren, d
Amsellek n yegduden n dunnit me¼¼a. Bulus yellan d afarizi iqe ›en di liman-
is, iwumi teÑÑunefk tu£daÌ iwakken ad iѧarab akken ilaq £ef ddin n wat
I¾rayil, yu£al d neÑÑa i geÑbecci¼en ddin agi amaynut, agrawal; d neÑÑa i
geÑbecci¼en tamasi§it nni i£er d-ikker di tazwara iwakken a Ñ-issenger. Bulus
ibeddel akken ilaq, armi: “Wid akk i s-isellen, wehmen qqaren: ‘E›ni ma‹‹i d win
akken i geÑqehhi¼en di temdint n Yarucalim wid ineddhen s yisem agi n šisa? Ur d-
yusi ara £er dagi a ten-yerrez iwakken a ten-yawi £er lmuqedmin imeqqranen?”
(L£ 9:21).
Anmezray Philip Schaff inna-d: “Tu£alin n Bulus £er webrid n Yillu, ma‹‹i
kan deg umezruy-is neÑÑa i tbeddel kra, maca te a-d late¼ deg umezruy n
tmezgida, yerna d amezruy n talsa me¼¼a i tsuma. Seg wasmi i d-i¾ubb º¼u§
Iqedsen £ef tejma›t n imasi§iyen ar ass agi, tadyant agi n Bulus yumnen s
Lmasi§, te a-d late¼ meqqren, yerna d ayen i d-yu wen tarennawt tame£raÌ
i tmasi§it.”
Elias Andrews inna-d: “Abeddal agi i geÑwabeddel seg uØar ufarizi agi,
ye›ni Bulus, aÌas i gufan deg-s am wakken d annect agi i gellan Ñ-Ñammunt
swayes ara nefhem tideÑ akk Ñ-Ñezmert n webrid agi i ge fe¼ Bulus s yiman-is;
s wayagi da£en ara neste›¼ef s wazal d ccan i tuklal tugna n šisa Lmasi§.”
Bulus iqqar-ed dayem s te§qiq belli d šisa Lmasi§, win akken yeddren, i d-
i§yan si ger lmegtin, i gbeddlen tudert-is. Seg wakken iÑwaqenne› s §eggu n
Lmasi§, yumen
yis seg wul, ula d neÑÑa yemmut d ama£ras, i lmend n wayen akken swayes
yumen: ¦eggu n Lmasi§ si ger lmegtin.