ARHITEKTURA I GRAD NOVOG DOBA

RENESANSNA ARHITEKTURA
Perod renesanse pon|e u XV veku (obnova ponovno raan|e) korst repertoar form
nastah u kasno doba antke. Renesansa se formraa u Frenc | su predstavnc Med, Pt,
Ruea|, Stroc (Toskana na Apennskom pouostrvu).
Predusov za po|avu:
- Izbor antkog repertoara arhtektognskh eemenata
- Nov kuturn sstem
Drustven status autora: unverzanost nost ko|e stvara|u arhtekturu, srokog obrazovan|a
raskosnog taenta (Kozmo Med prv tako nazva Mkeanea).
Aspekt odusev|en|a antkom:
- Estetsk: rmska arhtektura se dopadaa u metncma
- Drustven: strazvan|e prosost omoguceno samo vsokoobrazovanom stanovnstvu
Hronoog|a:
- Perod kada se renesansa razv|aa samo u Ita|, poetak 15. Veka do 1550. godne, drug
perod kada se prosra po Evrop od 1550 - 1700. Godne
- Rana renesansa od 1420 - 1500, vsoka/zrea od 1500 - 1550 kasna do 1600. Godne
- XIV vek - trecento (perod obnove), XV vek - quatrocento (perod razvo|a), XVI vek -
cnquecento (savrsenstvo)
Dva sstema prouavan|a renesansne arhtekture: krtk stor|sk.
Krtk - anazra na osnovu etr kategor|e: prostorna kompozc|a, upotreba povrsna zdova,
prmena svetost bo|e opstkh efekata, odnos ob|ekta prema drustvenm funkc|ama.
Ova podea |e zasnovana na tr Vtruv|eve kategor|e:
- Commoditas - prkadnost, pragoavan|e funkc|, prava mera
- Firmitas - tvrdoca, cvrstoca, |akost, tra|nost, odgovara|uca upotreba mater|aa konstrukc|e
- Venustas - drazest, epota, estetka smboka pro|ekta
Prncp organzac|e eemenata - tr gavne odke Rmske arhtekture utu na organzac|u,
koncept, odnos spo|a - unutra: Ordinatio - ureenost, Eurithmia - povezanost harmonnost
rtma, Symetria - ravnopravnost deova sa obe strane osovne.
- Smetrnost antropomorfnost proporc|a, centrazac|a prostora oko |ednog stozera, zatn
presek, h|erarh|a eemenata deova, probem perspektve.
- Stsk redov - gavn eement, presudn za strukturan|e fasade, prenosno su oznaava
prsustvo oveka (stub kao kutn znak - pastnost opada kada se stub prbzava ravn zda).
- Obrada zda: Opera d mano - na obrada zda, Opera d natura - gruba obrada kamene fasade
(metafora prrode).
- Dekoratvn eement: venc, soke, tmpanon, terase, bakon, grande, akroter|e, feston,
voovska oka, grbov, gure (tektonka ob|ekta).
-Dvo|n arhtektonsk |ezk (tehnka struktura ne mora odgovarat arhtektonsko| artkuac|):
Konstruktvno - strukturaan, pastan (Abert |e vse dao u pastno| obrad). Tamn kamen -
pietra serena, sveto - tamno odnos - chiaro - oscurro.
Antropomorfne graevne - proporc|e graevne mtra|u |udske proporc|e. Otuda prozaze
stsk redov ko| su sn |udskm gurama: Dorsk - musk rod, Korntsk - zensk rod, |onsk -
zmeu.
Izrazena |e h|erarh|a eemenata - stroga organzac|a deova.
Pastnost - nagasena, a nkada n|e prevazaza mere dobrog ukusa. Pastnost dekorac|a
zgrade n|e moraa odgovarat unutrasn|o| struktur same graevne konstrukc|. Posto|ao |e
mnogo eemenata preko ko|h |e arhtektura komuncraa sa |udma, a na|vse se stcao stub.
Ako |e bo postav|en uz fasadu, kao potpuno nezavstan eement, onda |e fasada ba potpuno
pastna. Sto se stub vse prbzava ravn zda, fasada posta|e man|e pastna, a stub posta|e
paster.
Perspektva - predstav|aa |e posebno po|e strazvan|a, gedan|e sveta z novog pooza|a.
Filipo bruneleski (XV vek Firen!"#
Nek po|avu I razvo| renesanse prpsu|u n|emu, nazva|uc to procesom ,bruneesk|ana", a uzor
su mu b: antka toskanska romanka. Rado |e konkurs za severna vrata krstonce, a |e
zabran Gbert|ev predog. Freske u crkv Santa Mara Novea.
- Santa Mara de Fore: Crkva |e prethodno ba zgraena u XIV veku. Baza kupoe |e osmougaon
tambur. Kupoa se sasto| z osam spo|nh rebara, ko| se spa|a|u u temenu |ednm prstenom.
Izmeu ovh rebara |e kupona spuna. Posto| unutrasn| omota kupoe. Prostor zmeu dva
omotaa (spo|n|eg unutrasn|eg) spun|en |e stepenstem, kanama za odvod atmosfer|a
ancma ko| su dodatno uteza konstrukc|u. Kupoa |e bago s|astog obka kako b se prtsc
prene sto vertkan|e. Lanterna |e dodata pose smrt Bruneesk|a. Ona resava probem
zatvaran|a temena svoda svo|om teznom da|e stabnost prtska konstrukc|u.
- Santa Mara de Ange: Potpuno centrana graevna, a n|e zvedena. Oktagon u osnov.
- San Lorenco: Prva centrana graevna renesanse. Crkva pretvorena u grobnu crkvu porodce
Med zbog ega |e zgrado ,staru sakrst|u", trobrodn naos sa transeptom).
- San Sprto: Zasnva se na nzu ukova ko| se ponav|a|u po obodu cee crkve stvara|uc
deambuator|um u kontnutetu.
- Kapea Pac: U dvorstu samostana Santa Kroce, sasto| se od naosa svetsta, u osnov se
prepozna|e heenstk obk hrama: prostilos.
- Bonca za Nahoad: Dense pravougaon trg spred Santa Anunc|ate, spavaonce ekonomske
prostor|e grupsane su oko dva kaustra - dvorsta. Sve vsnske mere zavse od |edne mere,
stree uka, a mere u osnov od meusobnog razmaka stubova. Korsten |e korntsk kapte na
stubovma.
- Paata Pt: Porodca Med - fortkac|skog tpa. Tr sprata na paat su po|ednaan deov, a
su meusobno povezan |er svak ma nz srokh poukruznh ukova znad prozora u savrseno
pravnom poretku. Astska paata - bez podee pastrma stubovma. Cvrst robustan zged
sa geometr|skom dscpnom.
$eon B"%is%" Alber%i (XV vek Firen!"& '"n%ov"& Ri(ini#
Psana dea: De fama (rasprav|a o graevnama Rma), Descrpto urbs Romae (rasprav|a o
graevnama Rma), Dere adcatora br ( zasnva se na zagan|u Vtruv|a, sa dosta
savremenh tehnkh uputstava, graevnu umetnost graen|a teme| na sest osnovnh
eemenata: okruz|e, mesto, raspored, zdov, otvor, krov)
- Crkva San Franesko u Rmn|u: Sredn|ovekovna bazka sa gotskm |ezgromko| |e Abert
obukao u renesansn omota. Proe|e crkve |e obrado kao var|antu antkog Avgustovog
savouka.
- Crkva San Sebastano u Mantov: Prva renesansna crkva sa osnovom sobodnog krsta. Osnova
|e centrano smetrna. Pokrvena |e etverovodnm krovom. Fasada |e pragoena tr|umfano|
kap|.
- Crkva San Andrea u Mantov: Na proe|u se naaz uvecana var|anta tpnog rmskog
savouka. Proaz |e zamen|em uazom.
- Crkva Santa Mara Novee: Fasada
- Paata Ruea| u Frenc: Renesansna paata rentnskog tpa sa centranm dvorstem
stepenstem. Napusta fortkac|sk tp paate rustnu obradu fasade ubazava podeom
pastrma. Korsto se superponran|em dorskog, |onskog korntskog stskog reda (kao kooseum
u Rmu). Stska fasada - za razku od astskh (Pt) ma podeu pastrma, zadrzana |e
horzontana podea vencma.
- Paata Pkoomn
$eon"r)o D" Vin*i (XV i XVI vek# +,-. +-+/
Remek dea: Ta|na veera, Mona Lza.
Mode ko| mu se prpsu|u:
- Mode prema ko|ma |e trebao zvest kupou katedrae u Manu
- Ms|en|e o konstrusan|u katedrae u Pav|
- radov u Manu za francuskog guvernera
Doprnos:
- Uno dostupnm buducm generac|ama mnoge radove prethodnka savremenka
- Varra u vekom bro|u kombnac|a arhtektonskh de|a
- Razraen, sozen prstup probemma
Sv crtez prpada|u Manskom perodu zvota, nacrtao |e Vitruvijanskog oveka. Gavna
arhtektonska tema: graevna savrsenog centranog pana (na|sozen|e nastae varran|em
mutpkac|om osnova vzant|skog tpa upsanog krsta). Vek utca| na Bramantea (II Tempeto
zrazt prmer graevne centranog pana, Svet Petar u Rmu).
Koncepc|a gradskog tkva:
- Odrazava kasnu strukturu
- Decentrazac|a funkc|a
- Separac|a tpova saobraca|a
- Urban razvo| hg|ena
- Ortogonana una mreza
- Grad uz vodenu povrsnu
Prezentovao |e mode ,deanog grada" za Ludovka Sforcu. To |e zahtevao potpuno preureen|e
Mana sto se nkada n|e ostvaro.
Don"%o Br"("n%e (XV i XVI vek#
Bramante, Rafaeo Mkeaneo se po ndvduanost zdva|a|u u doprnosu arhtektur XVI veka.
- Crkva Santa Mara dea Graze u Manu: Hor zams|en po uzoru na Bruneesk|evu sakrst|u uz
San Lorenco u Frenc. Otarsk horsk prostor pro|ektovan |e kao centrane graevne.
- Santa Mara presso San Satro u Manu: Dodao oktogonanu sakrst|u s kupoom osam nsa,
uzor su mu be prostor|e ko|e su raene u rmskm termama.
- Dvorste manastra Santa Mara dea Pace u Rmu: Gaer|a na spratu |e zavrsena arhtravno, a
ne sa arkadama. Dea u Rmu bez suvsnh ukrasa. Odstupa od kasne gradn|e. Umetan|e
stubova zmeu stubova gaer|e.
- II Tempeto u Rmu: Tm spomenkom treba da se obeez mesto na ko|em se pretpostav|a da |e
razapet svet Petar. Bramante ovde prmen|u|e osnovne eemente antkog arhtektonskog zraza
to: odnos stuba prema deu graevne (stub moze bt postav|en nezavsno u odnosu na zd,
dodrvat se sa zdom urast u zd), veza stubova sa ucma, meusobn razmak stubova
(razmak |e skazvan u prencma stubova).
Zasnva se na obku kruznog antkog hrama - monopterosa. Dorsk red stubova znad ko|h |e
postav|ena kruzna baustrada, a kroz n|u se prob|a |ezgro hrama. Prmena pet osnovnh stskh
redova sa sesnaest stubova.
- Crkva Svetog Petra u Rmu: Bramante |e crkvu zamso kao ogromnu centranu graevnu u
obku grkog krsta to |e bo n|egov na|monumentan| pro|ekat u Rmu. Smbose centar
hrscanskog sveta. Za vreme n|egovog zvota zgrad su se ogromn stubov, na ko|ma |e trebaa
da pova kupoa. Da|e radove nastav|a|u mnog autor, ne uspeva|u da zvedu do kra|a, tek
Mkeaneo uspeva tako sto se ponovo vraca na Bramanteovu de|u uz sopstvene sposobnost.
-Rafaeova kuca paata Kaprn: U przem|u su smestene radn|e zmeu ukova, a na spratu
stanovan|e. Przem|e |e obraeno dosta grubo, a na spratu |e udvo|en dorsk red. Postament
stubova b su ste vsne kao beustrade ko|e su san|avae parapet prozora.
R"0"elo S"n%i (XVI vek Ri(#
Prmen|u|e toskansk red umesto Abert|evh pastera.
- Kapea K u Rmu: Uspeo |e da naprav mnogo vec prostor nego sto zgeda. Na maom
prostoru naaze se sv potrebn eement arhtektonskog programa za kapeu. Na tr strane u
zdovma su se naaze nse sa sepm ucma, tako da |e stvorena uz|a o krstobraznom
prostoru. Naaz se u okvru Santa Mara de popoo. Kupoa Bramanteovskog tpa pokrva ceo
prostor.
- Va Madama: Tokom razvo|a renesanse po|ava se ze|a za prouavan|em ostataka carskog
Rma ze|a za obovom rmskh rusevna. |edan od takvh pokusa|a |e va Madama ko|a se
pored sa venom rmskh kupata. Dekorac|a |e prosteka z prouavan|a Neronove kuce.
Skan ukras - groteska (pronaen na drugm kucama nak pecnama -grote). Va ma kruzno
dvorste (sa bro|nm nsama). Rafaeo |e otvoro put raconanom prouavan|u arheoog|e (papa
ga |e menovao za nadzornka rmskh starna).
- Paata Pandon u Frenc: Ravnoteza harmon|a se kombnu|u sa sveanm zgedom
venom. Rustkac|a przem|a nagasava horzontanost teznu kompozc|e.
'ikel"n1elo Buon"ro%i (XVI vek Firen!"& Ri(#
Oskava pafon Skstnske kapee. Kao va|ar rad skupturu Mo|s|a za grobncu pape |u|a II.
- Nova sakrst|a crkve San Lorenco u Frenc: Kvadratna osnova sa kupoom, arhtektura
podreena skuptur. Grobov sa personkac|om dana noc, veer zore. Zd sa svm
obeez|ma fasade.
- Bboteka manastra San Lorenco: Zdna patna su obo|ena mrtvak beo, a tamno svo su
obo|en prozor, stubov, deta|. Zdov predstav|a|u pode|ena patna udvo|enm stubovma. Gde
god |e mogao, Mkeaneo |e okrenuo ogne odnose naopako, gavn nosec eement umesto
da su sturen, on su uvuen u zdnu masu, ono sto treba da nos ne nos, ono sto treba da bude
spo|a ovde |e unutra, prrodn zakon vse ne vaze - to |e |edan zvestaen sstem obkovan
dscpnom vo|e, to |e na|zvorn| manreazam. Uspeo |e da zmen proporc|e renesansnh
prostor|a, predprostor |e vsok uzak tme |e nagaso kontrast sa dugakm nskm prostorom
bboteke.
- Crkva Svetog Petra u Rmu: Skrato krake grkog krsta, uknuo |e podcentre ko| su ponav|a
centran motv, sva snaga |e u centrano| kupo. Znatno |e podgao tambur dao var|antu
kupoe manreastkog obka. Odstupa od antkh bramanteovh de|a smetr|e (deset
stubova u |ednom redu etr spred n|h). Uzor za kupou |e Bruneesk|eva sa ko|e preuzma
dvostruku konstrukc|u. Na fasadama sk|uo uravnotezene, ozb|ne motve postavo ogromne
korntske pastre.
- Trg kampdo|o u Rmu: Oko trga |e kompeks paata, sa centrano postav|enom statuom Marka
Aure|a. Trg |e trapezastog obka, na vrhu brezu|ka, a do n|ega se doaz srokm rampama
stepenstem. Bone zgrade su pod ugom od osamdeset stepen u odnosu na centranu paatu
Senatora, tako da ona zgeda veca. U przem|u muze|a su tremov. Stubov muze|a su pr|ub|en
uz masvan stubac. Uaz u paatu Senatora nagasen |e vekm stepenstem. Na trgu se naaz |os
paata Konzervatora (dznovsk stubov kao kompozcon eement).
- Porta Pa: Prerada antke kap|e sa mnogo arhtektonskh motva skoncentrsanh na maom
prostoru.
- Paata Med Rkard: Przem|e, sprat rad Mkee Mkeoc
- Paata Farneze
An)re" 2"l")io (XVI vek Vi3en!" i Vene!i4"#
Kod n|ega se ste: potpuna harmon|a u osnov obkovan|u korpusa, skadan odnos, tezn|a da
se sman|e sasvm ukone sv suvsn dekoratvn eement, funkconanost arhtektonskog
prostora humanzac|a prostora.
Komponovao |e graevne pomocu stubova, poustubova pastara osnovnh stskh redova. To
|e bo osnovn obk Paad|evog arhtektonskog strazvan|a. On stske redove portk sa
tmpanonom ,prenos" sa grkh hramova na svo|e ve, paate stambenu arhtekturu. Naroto
|e vodo rauna o proporc|ama ko|e su prozase z prrodnh zakona. Zaagao se za prostor|e sa
odnosom stranca 1:1, odnos vsne stubova prenka, a takoe |e vodo rauna o razmaku
zmeu stubova ko| se zrazavao prema bro|u prenka stuba.
On zdva|a: sest proporc|skh odnosa za duznu srnu prostor|e, pet osnovnh tpova stskh
redova, pet razmaka meu stubovma, tr razte vsne svoda.
L Quattro liri dell architettura (etr kn|ge o arhtektur): Da|e semu panranh ese|a ko|e
panra da ob|av, ko| obuhvata teatre, amteatre, tr|umfane uke, akvadukte, fortkac|e. Da|e
crteze kuca ko|e su zgraene na seu gradu, sa ob|asn|en|ma. Obrau|e veke puteve,
mostove, |avne trgove, bazke, posebno se bavo postav|an|em ureen|em uca u gradovma.
Da|e crteze antkh hramova ko| se naaze u Rmu u Ita| uopste.
Paate:
- Koeon Porto: Po ugedu na Rafaeovu kucu.
- Sk|o K|erkat: Obrnuo |e venec|ansk mode gde |e centran deo otvoren, a bon zatvoren.
- Vamarana Braga Porto Bregance: Kombnu|e dznovske mae stske redove, na povrsn zda
puno motva. Koosan stubov.
Upravne kuturne zgrade:
- Bazka Pazzo dea Ragone: Gradska vecnca, prv vek |avn uspeh, un otvor ,serana".
- Loggade Captanato
- Teatro Ompco
Crkvena arhtektura (samo u Venec|):
- San Franesko dea Ven|a
- San oro Maore
- II Redentore
- Paata P|en: Ide|a o obnov antke kuce pragoene savremenom korscen|u. Przem|e |e
rustno obraeno.
Paad|evsk sstem obrade fasada: Sa ponav|an|em stskh redova. U przem|u |onsk, a na
spratu korntsk stsk red.
- Va Rotonda: Kvadratna osnova sa upsanm krugom (,kvadratura kruga"). Tezn|a da se
venost svede na konanost. Kvadrat predstav|a rean svet a krug venost savrsenstvo.
Posedu|e monumentano stepenste. Zasnva se na dve ose smetr|e. Cetr uaza predstav|a|u
veze sa spo|asn|m svetom. Nad centranm deom |e kupoa kroz ko|u doaz svetoost. Isturen
deov sa sest stubova tmpanonom.
RENESANSA U 52ANI6I
Karo Fontana prenos graevne centranog tpa z Ita|e. Pod zuzetno |akm utca|em mavarske
umetnost, stvoren |e st PLETARESK (zbog pkastog zraza obrade)
Paata kara V: Pedro makuka (Granada)
Za vreme Fpa II petaresk zamen|en BEZORNAMENTALNIM stom
Dvorac Eskur|a: Huan Herera (Madrd)
RENESANSA I BAROK U NE'A7KO6
|av|a se 1550. Godne, a u XVII veku 1600 - 1660 protobarokn perod, kra|em XVII veka barok.
Zamak u Ha|debergu (superponran|e pastra) - renesansa
Paata u Drezdenu: Mateus Popeman - barok
RENESANSA U FRAN8USKO6 XVI VEK
Ita|an ko| su borav u Francusko| vrs utca|: Sebastano Sero, Leonardo Da Vn, u|ano
da Sangao.
Dona Loare postaa |e prostor gde su se koncentrsa dvorc pemca: Amboaz, Boa, Fontenbou
Na|zasuzn| za uteme|en|e naconane renesanse (kra| XVI veka): P|er Lesko, Fber Deorm, Zan
Guzon.
Faze u hronooskom smsu:
- Kra| XV, poetak XVI veka - Loarska skoa: Sambor (poufortkacon kompeks) - Domenko da
Kortona
- 1515 - 1525 (Fransoa I): Boa dob|a novo kro (superponran pastr)
- XVI vek: Luvr posta|e kra|evska rezdenc|a pon|e da se dograu|e
RENESANSA U ENG$ESKO6
Postepen preaz z gotke u renesansu (kra|ca Ezabeta I - XVI vek): Isusov koedz (Oksford),
bboteka Bod|en (Oksford), Trnt koedz (Kembrdz), Hoand Haus (London).
Za vreme baroka gradte| osta|u na pozc| renesanse (kra| Dze|ms - VII vek)
Ingo Dzouns (dvo se Paad|u): Oueens house (Grn), Banket kuca u okvru Whteha paate,
Crkva Svetog Pava (Konvent Garden) zasnovana na Vtruv|evom hramu.
Ser Krstofer Ren: Katedraa Svetog Pava (London), Hapmton Court.
Dzems Gbs: Svet Martn u po|u (London), St Mary Le Strand (London), Redkf bboteka
(Oksford).
Ser Venbro Dzouns: Ostvaro baroknu arhtekturu. Dvorad Hauard, Zamak Benham.
RENESANSA U SEVERNO6 ITA$I6I (XVXVI VEK#
|akopo Sansovno (Venec|a): Bboteka Svetog Marka, paata Korner, Loa de Kampane.
Mkee Sanmkee (Verona): Pate Pompe, Kanosa, Bevkakva, tvrava Svetog Nkoe Porta
Teraferma.
ovan Amadeo: Certoza u Pav|, Kapea Koeon u Bergamu.
Roko Lurago: Pazzo Muncpae.
ovan okondo: Loa de Kans|o.
'ANIRI9A' (+-.: +;.:#
Zahtevao |e vsoko obrazovan|e, dake bo |e vezan za dvorove.
Badasare Peruzz: Paata Masm ae koone, Va Farnezna, Santa Mara dea Konsoacone
Badasare Longena (XVII vek - Venec|a): Savremenk Bernn|a, ugeda se na Bramantea. Santa
Mara dea Saute (zavetna crkva, oktagon sa deambuator|umom)
uo Romano (Mantova): Paazzo de Te
Gvarno Gvarn (XVII vek - Torno): utca| Boromn|a P|etra da Kortone. Paata Karn|ano Koego
de Nob, Kapea Svetog Pokrova, San Lorenco.
BAROK (XVII XVIII#
Odku|u ga centrane graevne. Spo|n unutrasn| prostor su nezavsn, gde |e fasada potpuno
nezavsan kovn motv.
Ars Combnatora - Antteza: Umetnost kombnovan|a eemenata (suptrotstav|a|u se eement
razt po mater|au, form sno).
Doaz do osobaan|a od kruth geometr|skh obka (korste se kruzn, eptn trougaon obc
kako b se postga dnamnost razgranost).
Zd n|e samo ravna povrsna, pun |e pastnh eemenata, ukrasen |e sa stubovma,
poustubovma, pastrma, nsama, udub|en|ma zboen|ma. Prosan su zdn venc, uc,
grede, prozorsk otvor, porta, konzoe.
Dnamn efekt: Potencra|u se napetoscu zazvanom odnosom tamno sveto, scenskm
osvet|en|em, dubokm senkama usmerenm snopovma.
Fudnost: Stvara se oseca| da neke prostor|e posto|e ako se ne mogu sagedat, sto prate
deta| kao sto |e npr. Bernn|ev tordran stub.
Efekt prostorne dubne: Postzu se uzonstkom perspektvom d|agonanm postav|an|em
eemenata.
Efekt mater|aa: Postzu se povrsnama ko|e ,s|a|e", pozatom, korscen|em mermera, bo|an|em
staka... Sve u c|u da se dob|e utsak b|estavost raskos.
Uvoen|e fontane na gradske trgove, takoe ma uogu u stvaran|u efekta vekh vzura sa
perspektvnom pozadnom, kako b se nagasa scenogra|a trgova uca (znaa|no za stvaran|e
baroknog urbanzma prostorne koncepc|e grada). Voda ovde gra znaa|nu uogu.
Sakrana arhtektura: Centran poduzn pan, zduzen centran pan.
Za promene na|znaa|n|a |e kontrareformac|a katoke crkve |er |e stmusaa razvo|.
akomo Baro da Vn|oa (XVI vek - Rm): Insprsan San Andreom u Mantov, strazu|e ovan
horzontan pan. Sant andrea n va Famna, II ezu (fasada na uged Santa Mara Novea).
Profana arhtektura: Gradska paata, seoska kuca.
Karo Maderna (XVI-XVII vek - Rm): Paata Barbern
Tr osnovna meusobno povezana obka: Stanovan|e, |avn prostor, pe|zaz.
Eement baroknog doba: Sstem, centrazac|a, ekstenz|a, pokret.
Prostorna koncepc|a grada: Efekt vekh vzura, perspektvna pozadna, scenogra|a trgova
uca, efekat vode.
<"ko(o Vin4ol"
- ezu crkva: Resen|e crkve posta|e osnova barokne arhtekture. Veke bone voute uz centran
brod posta|u zasttn znak baroka. Vn|oa |e bo nsprsan Abert|evom crkvom Santa Mara
Novea. Voute povezu|u dve etaze na fasad, a suze da sakr|u kontrafore ko| su b
neophodn da b se uvrst svodov crkve. Uo|ve podee zdnh povrsna ko|e posta|u
standardne za barokn perod.
- Crkva Svete Andre|e za papu |u|a III: Insprsana panteonom, ma eptnu kupou na
pandantma. Fasada mtra proe|e hrama sa korntskm pastrma.
- Va Kapraroa: Petougaona osnova ko|a se razv|a oko dvorsta. Zatvorena |e ka spo|a, otvorena
ka unutra.
K"rlo '")ern"
Paata Barberne: Stroga osnova renesansne paate do centranog dvorsta, otvorena |e prema
uc. Dvorsn zged posta|e gavn un front. Umesto rustke, u przem|u se po|av|u|e oa.
<"n $oren!o Bernini (XVIXVII vek#
- Fasada crkve Svete Bbene: Centran deo |e nagasen tmpanonom. |ednostavan sprat
svedenh obka. Trem u obku otvorene oe. Baustrada.
- Crkva San Andrea a Kvrnae: Crkva centranog pana sa ovanom osnovom (epsa sa
poprenom duznom osom). Posto|aa su tr obka osnove crkve (epsa, krug, krst). Ovakvo
resen|e postav|an|a pastera omogucava posmatrau da mu poged neprekdno kz preko
vekh pastera do veke edkue spred otarske apsde.
Postav|an|em edkue Bernn |e ostvaro bar|eru vezu sa otarskom kapeom. Ouvao |e
ovanu formu a nagaso mesto otara.
Bernn nagasava msteroznost upotrebom bo|e svetost. Sto se te svetost, n|om podste
centranost graevne, |er svetost doaz z centranog dea, preko kupoe anterne. Nse su
mrane. Fasada |e vro stroga, |edn ukrasen deo |e portk ko| ,pozva" vernke.
- Crkva u Kaste Gandofu: U osnov sobodan krst sth krakova. Kupo |e data prevast (zvonc su
u drugom panu), kupoa |e raena po uzoru na onu sa crkve Svetog Petra u Rmu, a za razku
od n|e et na nskom tamburu. U unutrasn|ost graevne upeat|v |e spo| rebara kupoe sa
kasetranom spunom.
-Crkva u Ar|: Zvonc se naaze uz otarsku apsdu. Osnova |e kruznog obka. Uraena |e kao
cndar. Ima pouoptastu kupou sa vekom anternom.
-Paata K: Przem|e |e strogo svedeno suz kao baza za dva gorn|a sprata sa pastrma.
Nagasen |e centran deo sa nagasenm uazom ko| |e uokvren toskanskm stubovma. Iznad |e
bakon nagaseno obraen prozor prvog sprata.
-Paata Ludovs: Ima nekoko podcena ko|e su uokvrene dznovskm pastrma ko| se protezu
kroz dva sprata. U przem|u |e na mestma pastera rustno obraen nagasen deta|.
-Resavan|e prostora spred crkve Svetog Petra u Rmu: Ovan trg, Ovana koonada ko|a okruzu|e
trg.
Fr"n*esko Boro(ini (XVIXVII vek#
- San Caro Ae Kvatro Fontane: Naaz se na raskrscu uca. Boromn zanemaru|e prncp
prenka stuba. On de geometr|sku cenu na geometr|ske podcene (to |e sredn|ovekovn
nan razms|an|a). Crkva |e zasnovana na dva |ednakostranna trouga sa za|ednkom
osovnom. Zatm |e Boromn zataasao zd kako b zbegao krutu geometr|u. Smen|van|e
udub|en|a u zdovma stvara odreen rtam sve deu|e promen|vo, a pak koherentno.
Neobno pro|ektovana kupoa, ona |e na pandantma to mu |e omoguco nepreknutu
zakrv|enost kupoe. Kupoa |e ovane osnove ma duboke kasete u obku oktagona sto |o| da|e
zged saca. Osvet|en|e dob|a z anterne, a z baze kupoe. Preazna forma - pandantf.
Fasada se zasnva na kombnovan|u mah ggantskh stubova. Frontan deo sasto| se z tr dea.
Sva tr dea su konkavna a u przem|u dva konkavna u sredn |e konveksan. Deov u przem|u
povezan su nepreknutm vencem ko| prat krvu n|u. A u gorn|em deu venac |e pode|en na
segmente. Meda|on prekda venac. Prebogata pastna dekorac|a.
- Crkva San Ivo: Dva trouga formra|u zvezdok sestokrak. Umesto spca trouga su poukruzn
spad. Nagasava vsnu gavnog prostora, a prostor ugovma su nz. Kupoa |e bez preazne
forme, ona nastav|a zvezdok pan, a svak segment ma prozor. Struktura kupoe ma pet
deova: dze se heksagonan tambur, svak od sest deova pode|en |e na dva man|a |edan
centran vec, tamo gde se dve konveksne strane sue|ava|u postav|eno |e o|aan|e, znad |e
postav|ena stepenasta pramda pode|ena rebrma, pramda |e krunsana anternom.
- Crkva Svetog Agneza: Crkva |e vec ba zapoeta zams|ena sa osnovom grkog krsta sa
kratkm kracma. Boromn |e stvoro utsak oktagona. Sto se te fasade, Boromn |e prosro
fasadu na deove fasada okonh zgrada dobo tako prostor za sobodnosto|ece kue (zvonke).
Ostvaro |e dobru sagedvost kupoe kua.
Gv"rino Gv"rini (XVII vek#
- Kapea svetog Pokrova: Cndrno teo kapee ko|e se zavrsava pousfernom kupoom. On |e
promeno unutrasn| tok upotreb|ava pandatfe kao preaz sa kruznog tea kapee na kruzn
tambur, potpuno neogno (pandat su z arhtekture sobodnog grkog krsta, kvadratna
osnova, krug). Tambur |e vsok ma sest uno zasvedenh prozora. Iznad tambura od centra do
entra uka poaze segmentn uc. U sedecem redu od centra do centra segmentnh ukova
razapet su nov uc tako sest puta za redom.
- Crkva Svetog Lorenca: Osnova oktagon |e su strane sav|ene nazmenno spo|a unutra.
Iznad |e anterna sa vsokm tamburom.
- Paata Karn|ano u Tornu: Prva graevna profane arhtekture sa zataasanm zdom fasade.
Fasada |e uraena u opec.
24e%ro D" Kor%one
- Crkva Svetog Luke Svete Martne: Osnova u obku grkog krsta sa apsdanm zavrsecma. Za
ne|ga |e karakterstno smen|van|e ostrh form mekanh n|a. Naroto zrazeno u obrad
kuponh eemenata. Korscene su prave, stroge ostre forme za prozore, doprozornke,
tmpanon, a kasete u kupo su rascvetan obc. Na kra|evma graevne naaze se po dva
pastra, tako da zgeda kao da on prtska|u zd zmeu n|h zgeda da zataasanost proste z
stskan|a stubova.
- Santa Mara Dea Pace: Ispred crkve |e formran ma trg, gde crkva predstav|a pozorncu, sa
okonm kucama kao ozama. Bon deov crkve su kao vrata na pozornc. |av|a se tmpanon
unutar tmpanona.
B"l%"="re $on>en"
- Santa Mara Dea Saute: Uraena |e kao centrana graevna osmougaone osnove sa
deambuator|umom. Crkvom domnra vsoka kupoa sa anternom. Kupoa |e na osmougaonom
tamburu, a na svako| vc tambura su dve ukrasne voute kao drza kupoe. Kupoa |e dvostruka
sa drvenom konstrukc|om ko|a |e presvuena oovom (karakterstno za Venec|u). I u spo|asn|o|
arhtektur zadrzan |e osmougaon obk, sa ze|om da se crkva moze sagedat u cen.
BAROKNA ARHITEKTURA U FRAN8USKO6
Francusk ukus n|e nakon|en bogatstvu baroknh deta|a. Stvara|u naconan osoben st sa vse
odka kasne (antke) arhtekture. Na|znaa|n| arhtekt su: Saomon de Bros, Zak Lemers|e,
Fransoa Mansar Lu| e Vo.
Saomon de Bros: Paata Luksemburg.
Zak Lemers|e: Crkva Sorbona, Va de Gras.
Fransoa Mansar: Kro Boa, Mason Lat, Va de Gras.
Lu| Le Vo, Le Notr: Vo e vkont.
S Arduen Mansar: Crkva Invada (XVIII vek).
- Luvr: Predstav|a rekonstrusan sredn|ovekovn dvorac. Karakterstna |e monumentana
koonada sa udvo|enm stubovma na vsokom postamentu, sa potpuno ravnm krovnm
zavrsetkom tmpanonom na sredn. Tpn su zavrsn deov fasade na kra|evma graevne ko|
su sturen.
P|er Lesko: za vreme renesanse urado |edno kro
Zak Lemers|e: prosren|e unutrasn|eg dvorsta, ukraso ga pav|onom sa statom + kar|atde
Lu| e Vo: dovrso dvorste
Kod pero: resen|e stone fasade ko|a se sasto| od monumentane koonade udvo|enh stubova.
- Versa|: Predstav|a kra|evsku rezdenc|u. Gavna vrednost n|e toko u arhtektur graevne,
vec u zvanredno| prosceno| sntez enter|era parka ko| okruzu|e paatu. Nzan|e sveanh
dvorana oda|e monumentanost. Dvorane se nzu po duzo| os. Paraeno sa n|ma oform|ene su
veke bogato ukrasene gaer|e. Na|poznat|a |e gaer|a ogedaa. Sa tm gaer|ama stvorena |e
teatrana atmosfera, sto |e ba |edna od karakterstka baroknh amb|enata.
Lu| e Vo
Z Arduen Mansar: kapea
Le Notr: park
Lebren: enter|er, enade
Zak Anz Gabr|e
BAROKNI URBANI9A'
C| barokne arhtekture |e da u|edn prrodu |udsko deo. U ovom dobu vse se poaze na
prostorn koncept grada. Arhtektura baroka razv|aa se pod vekm utca|em arstokrat|e
katoke crvke, tako da su se n|hov c|ev prenos na kompozc|u prostora.
U Parzu, vek utca| za razvo| urbanzma ma su vadar. Lu| XIV |e mnogo rado na zgradn|
Parza on u n|egovo vreme dob|a s|a|an zged. Tada |e zgraen prv okrug trg u Parzu - Pas
de Vktoar.
Za vreme Lu|a XV zgraen |e Pas Konkord. Za vreme ovh apsoutnh vadara doaz do razvtka
panske zgradn|e, kako b se sto vse bo|e prkazao s|a| raskos paata rezdenc|a. Vek
znaa| ma Versa|, kao prvo veko sozeno urbanstko resen|e posta|e uzor ceo| Evrop. Tu
narotu uogu ma ureen|e parkovske kompozc|e Versa|a ko|u |e rado Le Notre. Svo|u
kompozc|u Le Notre zasnva na tr zrakaste magstrae Rma, da|e vaznost prrodnm
eementma, zeenm vodenm povrsnama, srokm vdcma sa gavne terase.
Na ovo| koncepc| zasnva|u se uce trgov tokom XVII XVIII veka.
Kod panova vadarskh rezdenc|a karakterstne su prave uce sa drvoredma kruzn trgov.
Perspektvna ska doaz do zraza|a kod Tger|skog vrta |ese|skh po|a.
Osnovna de|a kod baroknh trgova |e stcan|e ob|ekata (crkve) ko| posta|e centar kompozc|e.
Ta| ob|ekat ma domnantnu uogu u odnosu na sve ostae eemente trga. Barokn trg se otvara
na eono|, prazno| stran tme se omogucava sagedavan|e ob|ekta vec z da|ne.
Pazza De Popoo od ko|eg se razaz snop tr|u smetrano rasporeenh gavnh saobraca|nca.
Trg Kampdo|o, gavn ob|ekat trga |e paata senatora.
Trg spred crkve Svetog Petra.
BAROK U AUSTRI6I (XVII VEK#
Eser fon Erah: Crkva Svetog Kara Borome|skog, Dvorac u Senbrunu.
Lukas fon Hderbrant: Zgrada gorn|eg Bevedera, Dvorac u Srpskom Kovnu.
BAROK U ITA$I6I
akomo Baroc da Vn|oa (XVI vek - Rm) - Insprsan San Andreom u Mantov, strazu|e ovan
horzontan pan: Sant Andrea n va Famna, II ezu.
Karo maderena (XVI-XVII vek - Rm): Paata Barbern.
P|etro da Kortona (XVII vek - Rm): Crkva Svete Martne Luke, Santa Mara dea Pace, Santa
Mara n va Lata.
anorenco Bernn (XVII vek - Rm): Crkva Svete Bbene, San Andrea a Kvrnae (portk przva,
edkua razdva|a, ovana osnova sa apsdom da|e dva duhovna centra), crkva u Kastegandofu
(grk krst), crkva u Arc| (krug, Panteon), paata Ludovs, K, Luvr.
2ITAN6A
- Ko|a obeez|a nema astska paata? Nema podee pastrma, a kasn|e stubovma.
- Razke zmeu ,opera d mano" ,opera d natura"? Opera d mano |e na obrada zda, ukazu|e
na to da |e |udska svest prona grubu obradu. Opera d natura |e gruba obrada kamene fasade,
predstav|a metaforu prrode ko|a okruzu|e |ude.
- Navest dva autora ko| su rad na crkv Svetog Petra: Bramante Mkeaneo.
- Ko |e na Bramantea utcao u Manu Rmu? U Rmu Leonardo da Vn, Lucano Laurana u Urbnu
Manu.
- Ska Santa Mara presso San Satro, grad, arhtekta, vek? Mano, Bramante, XV vek.
- Ska San Andree, grad, arhtektra, vek? Mantova, Abert, XV vek.
- (Data |e Da Vn|eva skca) Ko |e urado tu skcu sta ona predstav|a? Na koga |e sve utcaa?
Krok ko| predstav|a osnovu centranog horzontanog pana, graevne grkog krsta sa etr
apsde na kra|evma krakova krsta, sa deambuator|umom sa etr man|a ugaona prostora
ugaonm kuama na kra|evma th prostora. Smatra se da |e Bramante znao za ova| crtez da ga
|e on nsprsao za osnovu crkve Svetog Petra u Rmu.
- (Ska enter|era Teatro Ompko) Enter|er kog ob|ekta |e na sc? St vek? Teatro Ompco
(omp|sko pozorste), Paado, Vcenca, Renesansa, XVI vek.
- (date osnove crkv San Lorenzo San Sprto) U kom se gradu naaze, ko |e arhtekta, ko| vek?
San Lorenco San Sprto, XV vek, Frenca, Bruneesk.
- Ko| autor |e u Mantov zgrado Paaco de Te? uo Romano.
- |os |edan Renesansn autor |e stvarao u Mantov, naved dva n|egova dea vek? Abert: San
Andrea San Sebast|ano, XV vek.
- Naved |edno Bramanteovo deo u Frenc dva u Rmu: Korte paate Stroc, Tempetto crkva
Svetog Petra u Rmu.
- O emu Paado pse u svo|o| kn|z II Ouatro Lbr de Archtettura: 1. Prpremn radov na
graevn, mater|a, teren, o stskm redovma, eementma, 2. Seoske kuce u gradovma, 3.
Putev, mostov, |avn trgov, bazke, 4. Crtez antkh hramova... Naea: 1. Prmena prncpa
potpune harmon|e u osnov obkovann|u, 2. Ostvarvan|e arhtektonske epote, 3. sk|uvan|e
suvsnog dekora, 4. Smsao za humanzac|u funkconazam arhtektonskog prostora, 5.
Proporc|e prozase z prrodnh zakona. Cetr kategor|e probema o ko|m vod rauna: Prostorna
kompozc|a, prmena obrada povrsna zdova, prmena svetost bo|e, odnos pro|ekta prema
funkc|ama ko|e treba da zadovo|.
- Ko |e rado kupou crkve Santa Mara de Fore, navest |os dva tr ob|ekta stog autora rec
gde se naaze: Kupou crkve |e rado Bruneesk u Frenc. Bonca za nahonad, San Lorenco San
Sprto u Frenc.
- Ko |e grado crkvu Santa Mara deg Ange, kakvog obka |e osnova, u kom veku gde se
naaz? U ptan|u |e centran pan, oktagon sa osam razruenh kapeca okoo, XV vek, Frenca,
Bruneesk.
- Tr Bramanteova dea u Manu? Santa mara presso San Satro, Santa Mara dee Graze
gavna bonca.
- O emu govor druga kn|ga Paada? Tu se naaze crtez veceg bro|a kuca ko|e su zgraene na
seu gradu, nekoko skca nacna gradn|e Grka Rm|ana, tu su takoe prkazan pro|ekt
Paad|evh ugavnom zvedenh graevna.
-Ko |e pro|ektovao stonu fasadu Luvra, a ko| ta|ansk arhtekt su predaga resen|a? Kod
Pero. Resen|a su predaga Bernn da Cortona.
- Ko |e grado crkvu Invada, autor, vek okac|a? Z Arden Mansar, XVII vek, Parz.
- Naved |ednog predstavnka baroka u Nemako|, n|egovo deo, okac|u vek. Mateus Popeman,
Letn|a paata u Drezdenu (do Cvnger), XVIII vek.
- (Ska crkve Santa Mara u Arc|) Navest autora, okac|u, vek obeezt sta pokazu|u strece:
Bernn, Arc|a, XVII vek.
- Navest |edan ob|ekat autora renesanse u Span|: Paata Kara V, Granada, Pedro Macuka.
- Navest |edan ob|ekat autora baroka u Austr|: Sv Karo Borome|sk, Be, XVII vek, Fser Fon
Erah.
- Ko |e pro|ektovao kapeu u Versa|u? Z Arduen Mansar
- (osnova sv Kara Borome|skog) Ko|a |e graevna u ptan|u, ko |e grado, u kom veku u kom
gradu? Posto|e dve graevne: Sv Karo Borome|sk u Rmu (Boromn, XVII vek), Sv Karo
Borome|sk u Beu (Fser Fon Erah, XVII vek).
- Badasare Longena, navest |edno n|egovo deo, gde |e grado, u kom veku, u kom stu? Santa
mara Dea Saute, Venec|a, XVII vek, manrzam.
- Navest |edan barokn ob|ekat u Engesko|: Dvorac Howard, Sr |ohn Vanburgh, poetak XVIII
veka.
- Naved dva ob|ekta arhtekte Sansovna gde se naaze? Paazzo Corner, La Zecca (kovnca
novca) u Venec|.
- Ko su b autor Versa|a Vo e Vkomta, ko| dvorac |e prv nastao? Le Vo, Z arden Mansar
(samo kapea u Versa|u), Le Notr (pe|zaz), Le Bren (skar), prv |e nastao Versa|.
- Na kom ob|ektu su za|edno rad Zan G|on P|er Lesko? Na Luvru.
- Data su tr autora tr dea, povezat strecom sta kome prpada. Autor: Bernn, Bramante,
Boromn. Dea: San Andrea, Svet Petar San Ivo.
- (Ska kupoe Gvarna Gvarn|a) Navest ko |e autor, ko |e na n|ega utcao kom stu prpada:
Santssma Sndone, na n|ega |e utcao Boromn, barok.
- Kom perodu prpada P|er Lesko, |edan n|egov ob|ekat gde se naaz? Renesans, Hote
Carnavaet, Parz.
- Na ko|m dvorcma u Francusko| se |av|a|u eement renesanse? Eze| Le Rdo, Senanso, Sambor,
Boa, Fontanebeau.
- Paatu Karn|ano crkvu Svetog Pokrova |e pro|ektovao ko u kom veku? Guarno Guarn, XVII
vek.
- Navest |edan Bernn|ev |edan Boromn|ev ob|ekat. Bernn- San Tomasson Castegradofo,
Boromn - San Ivo aa Sapenza.
- Ko |e pro|ektovao prvo renesansno kro Luvra? P|er Lesko.
- Ingo |ones, navest dva ob|ekta vek: Oueens house, Banquetng house, XVII vek.
- Gvarno Gvarn, navest dva ob|ekta vek: Paata Karn|ano crkva Svetog Pokrova, XVII vek.
- Ko |e doprneo prenosu renesansnh de|a u Engesku deo tog arhtekte? Ingo |ones, Oueens
house.
- (presek Gvarn|evog ob|ekta) Grad, vek, arhtekta? Crkva Svetog Pokrova, Torno, XVII vek,
Gvarno Gvarn.
- Kako se zovu stubov ko| se protezu ceom vsnom ob|ekta navest dva autora dva dea sa
tm stubovma: Koosan stubov. Mozemo h vdet na Paazzo de Conservator, (Campdogo,
Rm)- Mkeaneo (pastr), Leon Batsta Abert - San Andrea u Matov.
- Kom pracu prpada uano Romano, u kom veku |e stvarao n|egov ob|ekat Paaco de Te, gde
se naaz? Manrzam, XVI vek, Mantova.
-(Paad|eva vecnca Paazzo dea Rogone - Bazka) Navest autora, st okac|u. Andrea
Paado, XVI vek, Vcenca, Renesansa.
- Naved ob|ekat spanske renesanse: Dvorac Eskur|a, huan Herera, Madrd.
- Ko |e pro|ektovao zvedenu stonu fasadu Luvra, a ko |e prethodno pobedo na konkursu za tu
fasadu? Kod pero, anorenco Bernn.
- (ska kapee Pac) Ko |e autor, mesto vek: Fpo Bruneesk, Frenca, XV vek.
- Ko |e pro|ektovao Santa Mara Novea, kada gde? Leon Batsta Abert, Frenca, XV vek.
- Bramanteova dea u Rmu? Santa Mara dea Pace, Tempetto, zapoeo crkvu Svetog Petra,
Corte de Be Vedere, Vatkan: Rafaeova kuca.
- O emu govor prva kn|ga Paada? Prpremn radov na graevn, mater|a, teren, o stskm
redovma, eementma deovma graevne.
- Ko |e pro|ektovao kapeu u Versa|u? Z Arduen Mansar.
- (Ska paate Med Rkard) Ko |e grado, gde, u kom veku sta |e na sc? Frenca, XVI vek,
Mkeoco Mkeoc.
- (Enter|er Mkeaneove Nove Sakrst|e) ko |e grado kom stu prpada? Mkeaneo,
manrzam.
- Ko |e grado II Tempetto, u kom gradu, kom veku, gde |e sve stvarao kako se zove n|egovo
psano deo? Donato Bramante, stvarao |e u Urbnu, Manu, Rmu. Tempetto - Rm, XV vek.
Nema psano deo.
- Navest |edan barokn ob|ekat u Engesko|: Benam paata, Dzon Venbro.
- Bramanteova dea u Manu: Santa Mara presso San Satro, gavna bonca, Snata mara dee
Graze, kaustar uz crkvu Santa Mara dea Pace.
- Ko |e pro|ektovao crkvu San Andrea u Mantov? Leon Batsta Abert.
- Ko| arhtekta z XVI veka |e takoe grado u Mantov, navest |edan ob|ekat? Paazzo de Te,
uo Romano.
- Kom perodu prpada P|er Lesko. |edan n|egov ob|ekat gde se naaz? Renesansa - Luvr, Hote
Carnavaet, Parz.
- Paatu Karn|ano crkvu Svetog Pokrova |e pro|ektovao ko u kom veku? Gvarno Gvarn, XVII
vek, Torno.
- Ko |e potpomogao prenos ta|anske renesanse na francuske umetnke? Sebastano Sero,
uano da Sangao, Fra okondo, Domenko da Kortona, Leonardo da Vn.
- Navest bar dva predstavnka Manrzma u kom veku stvara|u. uo Romano XVI vek,
Batazare Longena XVII vek.
- Navest me arhtekte ko| |e pro|ektovao paate T|ene Vamarana, u ko|em veku su sagraene
u kom gradu? Andrea Paado, XVI vek, Vcenca.
- Ko |e pro|ektovao kupou Svetog Petra, na ko| pro|ekat se ugedao ko |e arhtekta, vek?
Mkeaneo, Santa Mara de Fore, Fpo Bruneesk, XVI vek.
- (Ska paate Ruea| paate Med Rkad) Ko|a od ove dve |e astska paata u kom veku su
nastae obe paate? Med Rkad |e astska, nastae su u XV veku.
- U kom gradu se skoovao Bramante? U Urbnu
- Odnos stuba prema zdu u baroku? Paster, troetvrtnsk stub, sobodnosto|ec, stuba u zdu
a druga van zda.
- Ko|a |e ba manrstka paata sa zaob|enm proe|em, arhtekta? uo Romano, Paazzo de
Te.
- Gavna optka strazvan|a u renesans: Perspektva.
- Ko |e grado novu sakrst|u u San Lorencu ko |e utcao na n|ega? Mkeaneo, utcao
Bruneesk.
- Navest ob|asnt tr Vtruv|eve kategor|e: Comodtas (prkadnost, prava mera, podrazumeva
pragoavan|e pro|ekta funkc|), rmtas ( tvrdoca, vrstoca, |akost, tra|nost, podrazumeva
odgovara|ucu upotrebu mater|aa konstrukc|a), venustas (drazest, epota, podrazumeva
estetku smboko znaen|e pro|ekta).
- Renesans ob|ekat (prv put se upotreb|ava|u poukruzn uc), arhtekta, grad vek? Bonca za
nahonad, Bruneesk u Frenc.
- |ezk renesansne arhtekture |e bo: Dvo|n.
- Na kom ob|ektu Bramante uzonstkm skarstvom stvara prvd veke dubne prostora, gde
kada |e nastaa crkva= Santa Mara presso San Satro u Manu, XV vek.
- Na osnovu ko|h krter|uma se anazra|u graevne u renesans? Prostorna kompozc|a,
Prmena upotreba povrsna zdova, prmena svetost, bo|e drugh optkh efekata, odnos
ob|ekta prema drustvenm funkc|ama.
- Ob|asnt prncpe renesanse: Ordnato ( ureenost, sreenost), eyrthma (povezanost
harmonnost rtma), symetra (ravnopravnost deova s obe strane neke osovne).
- L|udska metafora |e skazana u obrad kamena pod nazvom: Opera d mano.
- Bramanteova savrsena graevna centranog pana, nazv vek. U kakvo| koreac| su stubov sa
cnetranm deom graevne? II Tempetto, Rm, XV vek, stubov na za|ednko| osnov - pnta.
- (Enter|er bboteke Lorenc|ane) Arhtekta, grad vek. Kako se zovu stubov ko| se protezu kroz
vse etaza? Mkeaneo, bboteka |e u arhtektonskom smsu zvorn manrzam, u Frenc, XVI
vek, koosan stubov.
- Vn|oa, kada |e stvarao, n|egova barokna crkva? II ezu XVI vek.
- Crkva Svetog Pava u Londonu, arhtekta ko mu |e bo uzor za kupou? Tempeto Bramante,
Krstofer Ren.
- Agneze, ko, gde, kada navest tr n|egove crkve? Franesko Boromn, Rm, XVII vek. San vo
aa Sapenza - Rm, San ovan n Laterano - Rm, Svet Karo Borome|sk - Rm.
- Tranguatura po ugedu na Boromn|a, ko, navest n|egovu paatu: Gvarno Gvarn, Paata
Karn|ano, vd se na Crkv Svetog Pokrova.
- (Ska Kvns Haus) Ko, gde kada? Indgo Dzouns.
- (Ska osnove paate Barbern) Dva autora?
- (Ska Santa Mara dea Saute) Ko, gde, kada st? Badasare Longena, Venec|a, XVII vek,
barok.
- Ko prpada renesans, zaokruzt (etr ponuena odgovora): Mkeoc Mkeaneo.
- Navest dva Paad|eva verska ob|ekta u Venec|: II Redentore, San oro Maore.
- Navest bar dve urbane paate ko|e |e Paado pro|ektovao u Vcenc: Paata K|erkat, Koeon
Porto (po ugedu na Rafaeovu kucu).
- Navest me arhtekte ko| |e pro|ektovao dvoranu za bankete (Banquetng house) ko|
ta|ansk arhtekta |e na|vse utcao na ovog autora? Ingo Dzouns, Paado.
- Ko|e teme obrau|e Abert u svo|o| kn|z o arhtektur nasov kn|ge: Okruzen|e, mesto,
raspored, zdov, otvor krov. De re Aedcatora Lbr.
- U ko|em odnosu su se mog naazt samostan vertkan nosa prema zdovma u baroku?
- Navest |ednu nost ko|a |e doprnea razvo|u manrzma navest |edno deo: uano Romano,
De Te.
- (Ska Santa Mara Novea) Ko |e autor kako se zove crkva? Leon Batsta Abert, Santa Mara
Novea.
- Hor crkve Santa Mara dea Grace u Manu pro|ektovao |e Bramante, navest |os |edno n|egovo
deo u Manu dva pro|ekta u Rmu: Crkva Santa Mara dea Graze u Manu, Tempetto crkva
Svetog Petra u Rmu.
- Navest me arhtekte ko| |e pro|ektovao paate T|ene Vamarana, u kom veku u kom gradu?
Andrea Paado, XVI vek, Vcenca.
- Ko |e doprneo prenosu renesansnh de|a u Engesku deo tog arhtekte: Ingo Dzouns,
Banqetng Ha.
- (Ska Santa Mara d san Satra) Grad, vek, arhtekta? Mano, Donato Bramante, XV vek.
- Navest |edan barokn ob|ekat u Engesko|: Dvorac Hauard - Dzon Venbro.
- Ko |e grado kapeu u Versa|u kom stu ona prpada? Fransoa mansar, barok
- Navest ob|ekat spanske renesanse: Dvorac Esku|ar kod Madrda, Huan Herera.
- Kako se zovu pastr kroz ceo ob|ekat: Superponran.
- Ko |e grado crkvu Santa mara deg Ange, kakvo boka |e osnova, u kom veku gde se naaz?
Fpo Bruneesk, Potpuno centrana graevna, oktagon u osnov.
- Navest dve sakrane graevne ko|e |e Paado grado u Venec|: San Franesko dea Ven|a, San
oro Maore.
- Ko| pan geometr|sk obk spomn|e Abert u De re Aedcatora? Centran pan, krug.
- ARS !o(bin"%ori"& ko) ko4i? "r?i%ek"%" se 4"vl4"& n"ves%i %ri@
- 6e=ik b"rokne "r?i%ek%ure 4e@ 4e)no4e=i*n"& )vo4e=i*n"& %ro4e=i*n"A
- Ko( pr"v!u prip")" "r?i%ek%" Hil)ebr"n)% i n"ves%i 4e)"n n4e>ov ob4ek"%:
- Ser Krstofer Ren, kom pravcu prpada dva n|egova ob|ekta: Barok, katedraa Svetog Pava,
Sveta Nevesta.
- N"ves%i ri po=n"%e renes"nsne li*nos%i ko4e su se b"vile pi%"n4i(" urb"ni=("A
N"ves%i )ve "s%ilske renes"nsne p"l"%e i n4i?ove "u%ore& 4e)nu ski!ir"%i u osnovi i
n"ves%i u ko( >r")u se n"l"=i@
- Ko4e >r"1evine )o(inir"4u pro0"no( "r?i%ek%uro( XVII vek"& n"ves%i )v" %ip"@
- D" li pos%o4i renes"nsni u%i!"4 u rusko4 "r?i%ek%uri& "ko )"& n"ves%i 4e)no> "u%or"A
Skcrat Kampdo|o, kako se zove autor urbanstk pan ko|m |e predven: Mkeaneo.
- Skcrat proe|e astske paate.
- Skcrat barokn ob|ekat oznat karakterstne eemente. Eement ko| se obno navode su:
granda, feston, maske pored zdova, venc, uc, grede, prozorsk okvr, porta, pastr, kapte,
konzoe, atke - utsak nemra skovtost.
- Skcom prkaz osnovu crkve San Ivo ob|an de|u n|enog nastanka: Izabrao |e sstem
tranguac|e, a tako da trougov formra|u pravan zvezdok sestokrak. Take prodora su na
prenku zvezdoka n|a se dob|a spa|an|em taaka, poukruzn spad ko| zamen|u|u spceve
|ednog trouga odreu|u krug sa rad|usom od poovne strance trouga. Umesto da formra
gavn heksagonan prostor sa nzm deovma u ugovma trouga, postav|a koosane stubove.
Kupoa zatvara korpus graevne bez preaznh form, proe|e |e sa zatvorenm arkadama.
- Skcrat paatu Ruea| da se obeeze eement zbog ko|h ona predstav|a renesansnu stsku
paatu.
- Skcrat osnovu Paad|eve Rotonde.
- Skcrat Svetu Andreu a Kvrnae od Bernn|a.
- Skcrat renesansnu manerstku paatu.
- Skcrat kapeu Pac, ko |e grado vek. Fpo Bruneesk, XV vek, Frenca.
- Skcrat Sforzndu.
2ITAN6A SA 2OS$EDN6A TRI IS2ITNA ROKA
- Tr gavne odke stare rmske arhtekture: Ordnato - ureenost, Eurthma - povezanost
harmonnost rtma, Symetra - ravnopravnost deova sa obe strane osovne.
- Novna Lucano Laurena u resavan|u kortea vo|vodske paate?
- Imena nekoko francuskh graevna sa eementma renesansne arhtekture: Senanso, Eze| e
Rdo, Sambor (sv su duz reke Loare).
- Kua sa satom, zmeu dva kra Luvra? Zak Lemers|e.
- Barokn arhtekta ko| se ugedao na Boromn|a n|egovo deo? Gvarn.
- Tr osnovne grupe novh tpova renesansnh gradova u Evrop? Loarska skoa, paate sa
rasan|enm fasadama,
- Predmetn gradov? Parz, Be, Rm.
- Crkva na ko|u se ugeda|u barokn arhtekt? San Andrea u Mantov, Abert.
- Ska tavance Banquet House, ko |e oskao tavancu? Peter Pau Rubens.
- (Ska San Andree) Arhtekta, vreme, mesto? Leon Batsta Abert, XV vek, Mantova.
- Batasare Peruzz: Va Farnesna, Paaco Massm ae Coone, Rm, XVI vek.
- Radocentrn grad da se nacrta: Sforcnda, 5. Sa|d, 2. Lekc|a.
- Skca San Ivo u Rmu, autor? Franesko Boromn, Rm, XVII vek.
- Skca gavne fasade K|erkat, Paado.
- Skcrat dean grad. Pamanova, 15. Predavan|e.
- Nova sakrst|a (gde se naaz, u ko|o| crkv, ko |e pro|ektovao vek)? San Lorenco, Mkeaneo,
XVI vek, Frenca.
- Skcrat kapeu pac , ko |e grado vek?
- Data skca Sante Mare presso d San Satro, da se napse ko|a |e graevna, ko |e pro|ektovao
da se zaokruz ko|e |e novac|e uveo:
- Kako se zove paad|evo deo o arh. sta govor u etvrto| kn|z? : L Ouattro Lbr de
Archtettura, da|u se crtez antkh hramova ko| se naaze u Rmu |os nekh drugh ko| se mogu
vdet u Ita|.
- Nabro|at dve sakrane graevne ko|e |e rado paado u venec|? San gorgo maggore, san
petro d casteo.
- Abert u kn|z de re aedcatora ko| |e pan spomn|ao ko| geometr|sk obk? Centran pan,
kruzna ska u osnov.
- Sebastan sero- nabro|at 2 ob|ekta gd|e se naaze: Fontanebeau paata, ancy-e-franc.
- Crkva svetog pava u Londonu, ko |e sagrado po uzoru na ko| ob|ekat |e sagraena kupoa?
Sagrado |u |e Krstofer Ren, po uzoru na bazku Svetog Petra u Rmu.
- Data |e ska nekog ob|ekta da se kaze kom perodu po hronooskom redu renesanse prpada?
- Nabro|at tr tpa grada: Gradov utvrd|en|a, gradov zbegca, gradov prestonce mah drzava.
- Skcrat sforzndu.
- Kako Abert dense epotu? Ornament. 3. predavan|e, 29. sa|d.
- Ko| arhtekta |e otkro Neronovo freskoskarstvo u kom ob|ektu ga |e prm|eno?
- Ko |e rado tambur na Svetom Pavu u Londonu?
- Paado, treca kn|ga? Treca paad|eva kn|ga odreu|e veke puteve, mostove, |avne trgove,
bazke ksste. Dat su prmer antkh puteva mostova, a paad|ev pro|ekt, zato sto su on
sastavn deo arhtekture ko|a uepsava gradove provnc|e, pored toga sto suz |avno|
udobnost.
- Tempetto, pan, proporc|e, gde se naaz? Sagrado ga |e Bramante, Rm, u dvorstu crkve
Svetog Petra u Montor|u. Centrazovan pan, smetran ob|ekat.
- Bramante |e pro|ektovao samostansk kaustar za manastr u Rmu, po uzoru
astskh va u gradu .
- Paata Domes des Invades, ko |e pro|ektovao gde se naaz? U Parzu, Lbra Bruant.
- Navest |edno me arhtekte ko| |e pro|ektovao u Tornu |edno n|egovo deo:
- Nacrtat bo ko| od zgeda Rotonde.
- Nacrtat osnove Paad|evh va sa centranm korpusom kupoama.
- U kom perodu renesanse su ob|ekt ma na|sturen|e strehe?
- Kom tpu prpada paata sa ske (paata Med)? Astskom tpu paate.
- Ko| arhtekta |e stvarao samo u XV veku? Leon Batsta Abert.
- Ko |e pro|ektova Santa Mara Novea, kada, gde navest tr dea sa okac|ama tog arhtekte?
Leon Batsta Abert, Frenca. Crkva San Frascsko - Rmn, Paata Ruea| - Frenca, Crkva San
Sebastano - Mantova.
- Sansovnov ob|ekt: Bboteca Marcana, Zecca d Veneza, Cornar Paace.
- Naps dve zgrade ko|e |e Mkeaneo pro|ektovao u Rmu: Crkva Svetog Petra, Porta Pa.
- U kom deu Francuske se razv|a Renesansa naved |edan kompeks sa nrenesansnm
eementma? Dona reke Loare, kompeks dvorca Sambor.
- U kom stu se |av|a art-combnatora navedte tr ta|anska gradte|a tog doba: |av|a se u
Baroku. akomo Baroc da Vn|oa, anorenco Bernn, Franesko Boromn.
- Ko |e pro|ektovao, u kom veku u kom gradu queens house? Ingo |ones, Grn, XVII vek.
- Skcrat par Paad|evh va ob|asnt kako |e paado doveo u vezu svo|e ve sa |udskm teom.
- Dva Boromn|eva ob|ekta u Rmu: Manastr sv Kara Borome|skog (San Karo ae Ouatro
Fontane), Crkva San Ivo.
- Ko |e pro|ektovao ob|ekte Santa Mara n Arcca, San Andrea a Ournae San Tomasso n
Castegandofo? Kakvog su obka osnove ovh ob|ekata? anorenco Bernn: kruzna osnova,
epsa, sobodn krst sth krakova.
- Ko| ta|ansk arhtekta |e deovao u Francusko|, navest |ednog renesansnog arhtektu |edan
ob|ekat ko| ma odke renesanse: Sambor dvorac - Domenko da Kortona.
- Navedte sve tpove stambenh ob|ekata ko|e |e pro|ektovao Paado naps po |edan prmer za
svak tp: Gradske po|ske kuce, paate, ve. Va Rotonda, paata Anton.
- Ko |e pro|ektovao crkvu svetog Pava u Londonu, u kom veku naved |os |edan ob|ekat ovog
autora? Krstofer Ren, XVII vek, drug ob|ekat - dvorac Hempton Kort.
- (Data |e osnova paate Karn|ano) Ko| |e ob|ekat na sc, ko |e autor, u kom veku |e zgraena
kom stu prpada? Gvarno Gvarn, XVII vek, barok.
- Skcra| Paazo Masm ae Koone arhtekte Badazare Peruc napsat po emu se razku|e od
ostah: Peruc |e zanemaro vecnu kanona antke. Zanemaro |e pravan obk osnove cea
graevna |e zaob|ena na ugu. Sam uaz se naaz na krvn umesto vrata ma obk oe sa
udvo|enm toskanskm stubovma snaznm vencem znad.
- Kog |e obka osnova crkve San Lorenco?
- Stara sakrst|a - prncp proporc|a?
- Sest osnovnh eemenata kod Abert|a?
- Dva ob|ekta ko|a su naru Med od Mkeanea, gde kada |os tr ob|ekta od stog autora u
stom gradu:
- Prhvatste za nahonad, obeezt eemente na ob|ektu.
- Mkeaneo, dea u Frenc?
- Kom obku su teze renesansne arhtekte?
- Bramanteova dea, pet komada?
- Navest tr Vtruv|eva prncpa:
- (Ska Mkeaneove bboteke), ko, kada, gde ko| st?
- Navest pet Bruneesk|evh dea: