Sistemi i shprndarjes sipas puns n proces Kontabiliteti menaxherial 6 Objektivat msimore t prshkruani karakteristikat themelore t caktimit t kostos s procesit, t prshkruani caktimin e kostos s sistemit pr situata pa stoqe t gjysm-produkteve (puns n proces) t prkufizoni njsit ekuivalente dhe t shpjegoni rolin e tyre n caktimin e kostos s procesit 2 2 Objektivat msimore t prgatisni nj raport t prodhimit t departamentit duke prdorur metodn FIFO t prgatisni nj raport t prodhimit t departamentit, duke prdorur metodn e mesatares s ponderuar t prgatisni nj raport t prodhimit t departamentit me mallrat e transferuara dhe ndryshimet n matjet e rezultatit 3 Prkufizimi i sistemit t shprndarjes s kostove sipas puns n proces Sistemi i shprndarjes s kostove sipas puns n proces sht sistem i shprndarjes s kostove i cili prdoret nga ndrmarrjet t cilat prodhojn sasia t mdha t prodhimeve t njjta apo t ngjashme si dhe kan nj rrjedh t vazhdueshme t prodhimtaris si industrit e pijeve, kimike, ushqimore, metaleve, rafinimit t nafts, vajrave, kozmetiks, drurit , letrs etj. Rrjedhja e puns sht e vazhdueshme, e prsritshme, dhe shpesh her punohet nga 24 or pa ndrprerje. 4 3 Prkufizimi i sistemit t shprndarjes s kostove sipas puns n proces Sipas ktij sistemi bhet matja e kostove pr nj periudh t caktuar kohore. Kostot e prodhimit i prcaktohen departamenteve apo qendrave punuese t prodhimtaris dhe prdoren disa llogari kontrolluese t stoqeve llogari t prodhimtaris n vijim. 5 Kombinimet e rrjedhave t prodhimtaris Procesi i rrjedhjes s prodhimit mund t kombinohet npr departamentet e ndryshme t prodhimtaris n shum mnyra 6 Shembulli 2 Shembulli 1 Stoqet Prodhimtaria n vijim Departamenti A Stoqet Prodhimtaria n vijim Departamenti B Stoqet Prodhimtaria n vijim Departamenti C Stoqet prodhimet e gatshme Stoqet Prodhimtaria n vijim Departamenti X Stoqet Prodhimtaria n vijim Departamenti Y Stoqet prodhimet e gatshme Stoqet Prodhimtaria n vijim Departamenti Z Materiali AH 4 Qasja e prgjithshme ndaj sistemit t shprndarjes sipas puns n proces Kostot e prgjithshme t materialeve, puns dhe SHPP-ve t akumuluara n llogarin e stoqeve prodhimtaria n vijim pjestohen me numrin e njsive ekuivalente t prodhimeve t punuara prgjat periudhs kohore. Sistemi i shprndarjes s kostove sipas puns n proces prdor llogari t stoqeve Prodhimtaria n vijim aq sa jan departamente t prodhimtaris ose hapa t procesit t prodhimtaris. 7 Llogaria e stoqeve Prodhimtaria n vijim 8 Materialet Stoqet - Prodhimtaria n vijim Departamenti 1 Stoqet Prodhimet e gatshme
Puna direkte
Shpenzimet e prgjithshme t prodhimtaris t aplikuara Stoqet - Prodhimtaria n vijim Departamenti 2 5 Sistemi i shprndarjes s kostove sipas puns n proces kostot e prodhimtaris Ndrmarrjet t cilat prdorin sistemin e shprndarjes s kostove sipas puns n proces zakonisht prdorin dy kategori t kostove: Kostot e materialeve direkte Kostot konvertuese Puna direkte dhe SHPP-ja Kostot e materialeve direkte - zakonisht bhen pjes prbrse e produktit t gatshm. Kostot konvertuese (PD dhe SHPP) - jan t gjitha kostot tjera t prodhimtaris prve materialeve direkte 9 Kostoja pr njsi - Njsit ekuivalente Sistemi i shprndarjes s kostove sipas puns n proces fokusohet n Koston pr njsi Formula 10 Kostoja pr njsi = Kostoja totale e prodhimtaris Numri i njsive t prodhuara 6 Kostoja pr njsi - Njsit ekuivalente Dy kategori (lloje) t njsive t prodhimeve Njsit e prfunduara (kompletuara) dhe Njsit e paprfunduara (pakompletuara) Njsia ekuivalente sht nj mas pr prcaktimin e sasis s puns s br n procesin e prodhimtaris (prodhimeve t punuara) gjat nj periudhe t caktuar kohore n baz t input_ve t futura n proces gjat po asaj periudhe Numri i njsive ekuivalente gjithmon shprehet n numrin e njsive t plota t prfunduara (kompletuara). 11 Llogaritja e numrit t njsive ekuivalente Numri i njsive ekuivalente t prodhuara sht i barabart me shumn e: Numri i prgjithshm i njsive t filluara dhe prfunduara prgjat periudhs s caktuar kohore dhe Numrit t njsive q prfaqson punn e br n prodhimet pjesrisht t prfunduara t paraqitura n stoqe prodhimtaria n vijim (gjysm prodhimet) n fillim dhe n fund t periudhs. Faktori i prqindjes s kompletimit (prfundimit) t prodhimeve pjesrisht t kompletuara aplikohet pr t llogaritur numrin e njsive ekuivalente t plota (t kompletuara). Kjo metod prdoret pr t prcaktuar prodhimtarin e njsive ekuivalente dhe zakonisht lidhet me kostot konvertuese (puna direkte dhe SHPP-ja) 12 7 Llogaritja e numrit t njsive ekuivalente problemi kryesor Kuptohet se, stoqet prfundimtare t gjysm prodhimeve jan prodhime t paprfunduara. Nj njsi e prodhimit e prfunduar dhe e transferuar n depo t prodhimeve t gatshme prgjat nj periudhe t caktuar nuk sht identik apo ekuivalent me nj njsi t gjysm prodhimit t stoqeve prfundimtare, ashtu q kostot t bashkangjitura ktyre dy njsive gjithashtu nuk duhet t jan t barabarta. Gjat llogaritjes s kostos pr njsi, duhet t prcaktohet numri i njsive dalse pr periudh t caktuar kohore. Problemi kryesor i shprndarjes s kostove n sistemin e puns n proces sht prcaktimi numrit t ktyre njsive 13 Llogaritja e numrit t njsive ekuivalente problemi kryesor Shembull T dhnat e departamentit A n Janar Nr. i njsive t gjysm prodhimeve n fillim Nr. i njsive t filluara gjat periudhs 24,000 Nr. i njsive t prfunduara gjat periudhs 20,000 Nr. i njsive t gjysm prodhimeve n fund (25% t prfunduara) 4,000 Kostoja totale e prodhimtaris gjat periudhs 168,000
Sa sht numri i njsive dalse gjat Janarit pr kt departament? 20,000 njsi? 24,000 njsi? 14 8 Llogaritja e numrit t njsive ekuivalente Nj her kur t prcaktohet numri i njsive ekuivalente t prodhimeve, ather mund t llogaritet kostoja pr njsi pr materiale dhe kosto konvertuese pr secilin departament apo qendr t puns t procesit t prodhimtaris. Kujdes: Fillimisht t kalkulohet numri i njsive fizike e pastaj t llogaritet kostoja n njsi monetare!!! Numri i njsive ekuivalente t prodhimtaris paraqiten sipas dy skenarve Skenari kur nuk ka stoqe fillestare t prodhimtaris n vijim (gjysm prodhime) Skenari kur ka stoqe fillestare t prodhimtaris n vijim (gjysm prodhime) FIFO mimi mesatar 15 Llogaritja e numrit t njsive ekuivalente Skenari kur nuk ka stoqe fillestare t prodhimtaris n vijim (gjysm-prodhime) Para se t fillojm analizat pr llogaritjen e numrit t njsive ekuivalente t prodhimtaris, supozohet se nuk ka stoqe fillestare t prodhimtaris n vijim (gjysm-prodhime). N kt rast duhet t merren parasysh vetm: Njsit e filluara dhe t prfunduara gjat periudhs kohore Njsit e filluara por ende t paprfunduara Numri i njsive ekuivalente llogaritet hap pas hapi si vijon: Hapi 1: Njsit e filluara dhe t prfunduara = (numri i njsive ) x 100% Hapi 2: Njsit ekuivalente n stoqet prfundimtare t gjysm- prodhimeve = (numri i njsive x prqindja e kompletimit) 16 9 Llogaritja e numrit t njsive ekuivalente 1 Informacionet n vazhdim i prkasin Kompanis ABC. Stoqet prfundimtare t gjysm-prodhimeve jan t kompletuara 100% pr sa u prket materialeve dhe 20% pr sa u prket kostove konvertuese. 17 1. Njsit fizike Rrjedha e prodhimtaris Njsit fizike Stoqet fillestare t gjysm prodhimeve 0 Njsit e filluara gjat periudhs 35,000 Numri i njsive pr tu llogaritur 35,000 Njsit e kompletuara dhe t transferuara gjat periudhs 30,000 Stoqet prfundimtare t gjysm prodhimeve(100%; 20%) 5,000 T llogaritura pr 35,000 18 10 2. Llogaritja e numrit t njsive ekuivalente Njsit ekuivalente Rrjedha e prodhimtaris Materialet direkte Kostot konvertuese T kompletuara dhe transferuara 30,000 30,000 Stoqet prfundimtare t gjysm-prodhimeve (100%) 5,000 (20%) 1,000 Njsit ekuivalente t periudhs 35,000 31,000 3. Llogaritja e kostos pr njsi ekuivalente Materialet direkte Kostot konvertuese Kostot e prodhimtaris 84,050 62,000 Njsit ekuivalente 35,000 31,000 Kostoja pr njsi ekuivalente 2.4014 2.00 11 4. Prmbledhja e kostove t prgjithshme Kostot totale pr tu llogaritur: Materialet 84,050 Kostot konvertuese 62,000 Gjithsej 146,050 21 5. Prcaktimi i kostove t prgjithshme Prcaktimi i kostove t prgjithshme: Numri i njsive t kompletuara dhe transferuara: 30,000 x 4.4014 = 132,043 Stoqet prfundimtare t gjysm-prodhimeve (5,000 njsi) Materialet direkte 5,000 x 2.4014 = 12,007 Kostot konvertuese 1,000 x 2.0000 = 2,000 Gjithsej 146,050 22 12 Llogaritja e numrit t njsive ekuivalente 2 Skenari kur ka stoqe fillestare t prodhimtaris n vijim (gjysm prodhime) Gjat muajit Janar numri i njsive n prodhimtarin e kompanis ABC tregojn t dhnat n vazhdim: 6,200 njsi n stoqet fillestare t gjysm-prodhimeve (60 % t kompletuara) jan prfunduar gjat muajit 57,500 njsi jan futur n proces gjat muajit, prej t cilave 52,500 jan kompletuar dhe transferuar, ndrsa 5,000 njsi jan kompletuar pjesrisht (45%) dhe paraqesin stoqet prfundimtare t gjysm- prodhimeve n fund t muajit. 23 Llogaritja e numrit t njsive ekuivalente 2 Kompania ABC Numri i njsive pr tu llogaritur Njsit ekuivalente Njsit shkalla e kompletimit Kostot e materialit Kostot konvertuese Stoqet fillestare njsit e filluara n periudhn paraprake por t prfunduara 6,200 Kostot e materialit 100% t kompletuara 0 Kostot konvertuese 60% t kompletuara 2,480 Njsit e filluara dhe prfunduara gjat periudhs 52,500 52,500 52,500 Stoqet prfundimtare njsit e filluara por t paprfunduara gjat periudhs 5,000 Kostot e materialit 100% t kompletuara 5,000 Kostot konvertuese 45% t kompletuara 2,250 Gjithsej 63,700 57,500 57,230 24 13 Njsit ekuivalente 3 Gjat ksaj periudhe, kompania ABC filloi 15,000 njsi prej t cilave kompletoi 10,000 njsi, ndrsa 5,000 njsi ngelin n stoqe gjysm prodhime, t kompletuara 30%. Sa sht numri i njsive ekuivalente t prodhimeve t kompletuara t kompanis ABC gjat ksaj periudhe?
Nse kompania ABC ka pasur kosto totale t prodhimtaris prej 27,600 pr ????? njsi ekuivalente, sa sht kostoja pr njsi ekuivalente gjat ksaj periudhe? 25 26