Virusne bolesti pcela i pcelinjeg legla koje sa simptomima lice na paralizu i

mjeinasto leglo bile su poznate i u prolom vijeku. Medutim, utvrdivanje uzrocnika i

njihove prirode razrjeeno je tek poslije Drugog svjetskog rata, nakon cega je
otkriveno i identifikovano oko 15 vrsta virusa kod pcela. od dijagnosticiranja
virusnih bolesti ote!avajuce su cinjenice to su simptomi sezonskog karaktera i sa
razlicitim intenzitetom ispoljavanja iz godine u godinu. "oseban problem je i u tome
to su virusi pcela veoma sitne cestice koje su znatno manje od bakterija i ne mogu
se vidjeti kao ni utvrditi njihove razlike bez za to odgovarajuce opreme.
AKUTNA PARALIZA
#kutna paraliza se javlja u proljece, ima nagli nastup pri cemu ugiba veci broj pcela.
$boljele pcele su mlade, imaju proiren stomak. #ko im pa!ljivo otvorimo stomak
mo!e se vidjeti medni mjehur proiren i pun tekucine. $boljele pcele ne mogu letjeti
pa u velikom broju padaju ispred lijeta gdje nakon kraceg vremena uginu. %a
pouzdano utvrdivanje dijagnoze neophodno je poslati uzorke pcela da se iskljece
ostale bolesti odraslih pcela. %a suzbijanje bolesti najbitnije je ukloniti faktore koje
smatramo da uticu na nastanak i tok bolesti. orisno je povremeno dati pcelama
manje kolicine rijetkog ecernog sirupa. #ko u drutvu nema dovoljno polenovog
praha niti ga pcele mogu donijeti iz prirode preporucljivo je dati pcelama
bjelancevinastu hranu &sojino brano, mlijeko u prahu i sl.'.
Suzbijanje bolesti
(ijecenje virusnih bolesti bez obzira na vrstu vrlo je teko iz razlog to virus postaje
dio celije koju inficira tako da je vrlo teko unititi i scuvati citav organizam !ivotinje.
%a razliku od evropske i americke trule!i masa uginulih larvi nije ljepljiva i
rastegljiva. %a lijecenje ove bolesti smatra se da je najva!nije povesti racuna o
optim uslovima razvoja pcelinjeg drutva i ne dopustiti da dode do neke stresne
situacije poslije koje se stvara povoljna klima za razmno!avanje virusa. "oto za ovu
bolest nema lijeka preporucljivo je preduzimati iste mjere preventive kao i u drugim
slucajevima virusnih oboljenja.
HRONINA PARALIZA
)ronicna paraliza pcela je zarazna bolest odraslih pcela uzrokovana virusima.
*spoljava se kroz dvije vrste simptona. + prvom slucaju zdrave pcele izvlace iz
konice bolesne pcele, koje su izgubile moc letenja i stalno tresu krilima, imaju
naduven stomak. *spred konice gami!u i cesto se skupljaju u manje grupice ili
bauljaju po travi. ,akve pcele se mogu takode naci i ispod poklopne daske u konici.
+ drugom slucaju su u pitanju crne pcele bez dlacica koje uglavnom mogu letjeti i
pcele ih napadaju na letu i u konici, pri cemu se one ponaaju pasivno. -olest se
javlja kod manjeg broja drutava krajem proljeca i traje tokom ljeta. -olesna pcelinja
zajednica slabi i ima manji prinos. Vecina bolesnih pcela ugine u prirodi pa je teko
primjetiti kad je drutvo oboljelo. +tvrdeno je da se virus nalazi stalno prisutan u
pcelama i da se aktivira u nepovoljnim uslovima za !ivot pcela i nakon stresa. ,akode
je utvrdeno da se osjetljivost na paralizu nasljeduje, to podrazumjeva promjenu
matice kod takvih drutava. Do sada nije pronaden lijek za ovu vrstu oboljenja pa se
lijecenje svodi na otklanjanje uzroka koji pogoduje irenju bolesti, odnosno na
odr!avanje optimalnih uslova za !ivot pcela.
Suzbijanje bolesti
ao kod akutne paralize pcela.
MJEINASTO LELO
Mjeinasto ili vrecasto leglo je virusna bolest zatvorenog legla. $vo je bolest koja se
javlja kod larvi starosti do . dana. /a porastomlarve razmno!ava se i virus pri cemu
ona nakon to se ispravila u celiji ugine. (arve se zaraze hranom a mlade pcele
radilice cicenjem oboljele tvari uginulih larvi. $boljela larva je naduvena i vodnjikava
sa izmjenjenom bojom od bjelosedefaste na sivo prljavu. *nfektivnost virusa u
vodnjikavoj masi se smanjuje promjenom boje na crnu. Virus ima estougaonu
formu, a najvie se nalazi u citoplazmi masnog tkiva larve. %ara!ene pcele br!e stare
od zdravih pcela. 0a celijama zara!enih larvi cesto se nadu rupice koje su pcele
napravile nastojeci da uklone propalo leglo. ,om prilikom se i one zaraze i u njima se
virus razmno!ava, tako da i one mjenjaju ponaanje. $boljele pcele ne uzimaju
polenov prah bez cega im se ne razvijaju mlijecne !lijezdeusljed cega ne mogu
obavljati sve poslove u konici. "rije postaju sakupljacice i u zimu ne ulaue jer im se
ne mo!e formirati masno tkivo. Mjeinasto leglo je rasprostranjeno svud u svijetu pa
i kod nas. $boljela drutva mogu dosta oslabiti, pa cak i preko 512, narocito ako se
pojavi sa jo nekom bolesti &americka ili evropska trule!'.
Suzbijanje bolesti
ao kod hronicne i akutne paralize pcela.