Zakonska regulativa u Sjedinjenim Amerikim

Dravama

U okviru zakonskih propisa SAD, postoji niz zakonskih
akata koji reguliu oblast zatite ivotne sredine, ali i
prevencije zagaenja, koje potie iz industrijskih i
energetskih postrojenja. Propisi su postavljeni kako na
federalnom nivou, tako i na nivou pojedinih drava kao
federalnih jedinica. Skup propisa i zakona o ivotnoj sredini
predstavljaju dva izvora:
Kodeks Sjedinjenih Amerikih Drava (U.S.C);
Kodeks federalnih propisa (C.F.C).

Zakone i propise donose i provode: zakonodavna tijela,
administrativne agencije i dravni sudovi. Najznaajnija
administrativna agencija za oblast zatite ivotne sredine je
US EPA (United States Environmental Protection Agency).

Devet kljunih federalnih zakona, koji reguliu oblast zatite
okoline
Zakon kontrole toksinih supstanci (TSCA), 1976. (regulie kontrolno testiranje i
po potrebi ograniava koritenje hemijskih supstanci);
Fedralni zakon o insekticidima, fungicidima i rodenticidima (FIFRA), 1972.
(procjenjuje rizik od pesticida i kontrolie njihovu upotrebu);
Zakon zdravlja i zatite na radu (OSHA), 1970. (postavlja standarde radnog
mjesta i definie zdravstvene standarde koji pruaju zatitu od tetnih i toksinih
supstanci);
Zakon o istoi vazduha (CAA), 1970. (dopunjen 1990.; kontrolie emisiju
polutanata u vazduh i uspostavlja jedinstven ambijent standarda vazduha);
Zakon o istoi vode (CWA), 1972. (regulie isputanje zagauju-ih supstanci u
dravni vodni sistem; obnavlja i odrava hemijski, fiziki i bioloki integritet
nacionalnih izvora vode);
Zakon o regeneraciji i konzervaciji izvora, 1976. (dopunjen 1984.; regulie
emisiju opasnog i neopasnog vrstog otpada, podstie recikliranje i promovie razvoj
alternativnih izvora energije baziranih na vrstom otpadu);
Zakon o sveobuhvatnim odgovorima okoline; kompenzacija i odgovornost
(CERCLA), 1980. (identifikuje mjesta u prirodi, zagaena opasnim otpadom i
regulie njihovo ienje);
Zakon o planiranju hitnih sluajeva i pravu zajednice na infor-macije
(EPCRA), 1984. (sadri odgovor na hemijske opasnosti i upute o koritenju toksinih
hemikalija);
Zakon prevencije zagaenja (PPA), 1990. (postavlja prevenciju zagaenja kao
nacionalnu primarnu strategiju).
Zakon o prevenciji zagaenja PPA (Pollution Prevention Act)
PPA daje hijerarhiju pristupa zagaenju:
Zagaenje treba biti sprijeeno i redukovano na
izvoru, kad god je mogue;
Zagaenje koje ne moe biti sprijeeno ili
smanjeno, mora biti reciklirano;
Zagaenje koje ne moe biti spijeeno,
redukovano ili reciklirano, mora biti tretirano;
Odlaganje ili isputanje u okolinu treba da bude
posljednja opcija u zbrinjavnju zagaujuih
otpadnih materija.

Zakonski propisi Evropske unije

Uredbe imaju optu primjenu i obavezujue su u cjelosti
i neposredno primjenljive u svim dravama lanicama. One
nadilaze nacionalne zakone. U oblasti zatite ivotne
sredine oko 10% zakonodavstva je prisutno u obliku uredbi.
Direktive oblik zakona zastupljen samo u EU.
Obavezujue su za drave lanice i pravna su forma najvie
zastupljena u oblasti zatite ivotne sredine.
Odluke obavezujue za one na koje se odnose, odnosno
namijenjene su posebnoj grupi institucija ili organizacija, a
ne vladama drava lanica (kao u sluaju direktiva) ili
cijeloj EU (kao u sluaju uredbi).
Preporuke i Miljenja nisu obavezujue za drave
lanice.

IPPC (Integrated Pollution Preventiom and Control) Direktiva
(2008/1/EC)
-Direktiva o integrisanoj prevenciji i kontroli zagaenja-
Direktivom se definiu mjere kojima se obezbjeuje
integrisani pristup u sprjeavanju ili,smanjenju isputanja
tetnih materija, a kako bi se postigao visok nivo zatite
ivotne sredine u cjelini. To prije svega podrazumijeva:

racionalno upravljanje resursima u skladu sa principom
zagaiva plaa;
djelovanje na izvoru zagaenja, smanjenjem emisija u
skladu sa graninim vrijednostima emisija;
definisanje graninih vrijednosti emisija na bazi primjene
BAT standarda, uzimajui u obzir tehnike karakteristike
postrojenja, njihovu lokaciju i stanje ivotne sredine u
okolini postrojenja;
razvoj procesa razmene informacija izmeu zemalja EU u
cilju unapreenja i primjene BAT standarda.

Industrijski sektori u kojima se primjenjuje
IPPC
energetika,
proizvodnja i prerada metala,
industrija minerala,
hemijska industrija,
upravljanje otpadnim materijama,
ostale aktivnoati (industrija koe, papira,
tekstila, prehrambena industrija, farme
ivine i svinja velikih kapaciteta,
povrinska obrada organskim
rastvaraima ... )




15. januara 2008. godine, Komisija je objavila novu IPPC Direktivu
(2008/1/EC). Dakle, nova IPPC Direktiva (2008/1/EC) objedinjuje
IPPC Direktivu (96/61/EEC) i 6 takozvanih sektorskih direktiva, a to
su:

Direktiva Savjeta 78/176/EEC o otpadu iz industrije titanijum
dioksida;
Direktiva Savjeta 82/883/EEC o procedurama za nadzor i moni-
toring ivotne sredine u pogledu otpada iz industrije titanijum
dioksida;
Direktiva Savjeta 92/112/EEC o procedurama za usklaivanje
programa smanjenja i konano uklanjanje zagaenja prouzroko-
vanog otpadom iz industrije titanijum dioksida;
Direktiva 1999/13/EEC o isparljivim organskim rastvaraima;
Direktiva 2000/76/EEC o insineraciji otpada;
Direktiva 2001/80/EEC o ograniavanju emisija odreenih zaga-
ujuih supstanci u vazduh iz velikih postrojenja za sagorijevanje.
BAT (Best Available Technique)
- Najbolja dostupna tehnika -
Pojam najbolje dostupne tehnike je definisan u lanu 2 (11) IPPC
Direktive, i to kao:
najefektivnija i najnaprednija faza u razvoju aktivnosti i njihovih metoda
rada, a koje omoguuju praktinu primjenu specifinih tehnika u
osiguranju graninih vrijednosti emisija, projektovanih tako da sprijee ili,
generalno smanje emisije i njihov uticaj na ivotnu sredinu u cjelini.

lan 2 (11) nadalje pojanjava ovu definiciju, kao to slijedi:

tehnike ukljuuju kako tehnologije koje se koriste, tako i nain na koji je
odreena instalacija odnosno postrojenje projektovano, izraeno,
odravano, nain na koji funkcionie i stavlja se van pogona ili se
rastavlja;
dostupne su one tehnike, razvijene do nivoa, koji doputa njihovu
primjenu u odgovarajuem industrijskom sektoru, pod ekonomski i
tehniki prihvatljivim uslovima, uzimajui u obzir cijene i prednosti, bez
obzira da li se tehnike koriste ili proizvode unutar date zemlje lanice, sve
dok su iste pod uobiajenim okolnostima dostupne operateru;
najbolje znai najefektivnije u postizanju visokog nivoa zatite ivotne
sredine u cjelini.

U skladu s tim, hijerarhija pristupa najbolje
raspoloive tehnike podrazumijeva:

Projektovanje i voenje procesa na takav nain da
minimizuje emisije u vazduh, vodu i zemljite, sprijei i
minimizuje nastajanje otpada, te minimizuje potronju
energije i sirovina;

Zamjenu goriva, sirovina i hemikalija sa onima koje
predstavljaju manju opasnost po ivotnu sredinu;

Minimiziranje/smanjenje uticaja na ivotnu sredinu i
optimizaciju kontrole procesa, odravanjem i upotrebom
efikasnih tehnologija koje sprjeavaju zagaenje.
Prirunik za odreene industrijske aktivnosti
(BREF Best Available Techniques Reference
Documents)
Pregled karakteristika najboljih
dostupnih tehnika za razliite vrste
industrijskih grana ili aktivnosti.

Sadre detaljne opise svih dijelova
procesa, kao i procesa u cjelini, vrste
emisija, potronju sirovina, vode i
energije za itav niz industrijskih
grana i aktivnosti






Transpozicija IPPC Direktive u nacionalna zakonodavstva
u BiH je poela sa usvajanjem seta zakona o ivotnoj
sredini (u daljem tekstu Zakona) u oba entiteta i u Brko
distriktu:

u Republici Srpskoj 2002. godine: Zakon o zatiti ivotne
sredine-Preieni tekst (Slubeni glasnik RS, 53/02,
28/07),
u Federaciji Bosne i Hercegovine 2003. godine: Zakon o
zatiti okolia (Slubene novine FBiH, 33/03);
u Brko distriktu 2004. godine: Zakon o zatiti ivotne
sredine (Slubeni glasnik Brko distrikta BiH, 24/04,
1/05).
-Zakon o inspekcijama, (Sl. glasnik RS, 74/10);

- Uredba o projektima za koje se sprovodi procjena uticaja na
ivotnu sredinu i kriterijumima za odluivanje o obavezi
sprovoenja i obimu procjene uticaja na ivotnu sredinu. (Sl. gl. RS, 7/06);

-Uredba o postrojenjima, koja mogu biti izgraena i putena u rad samo ako
imaju ekoloku dozvolu. (Sl. glasnik RS, 7/06);

- Pravilnik o rokovima za podnoenje zahtjeva za izdavanje
ekoloke dozvole za pogone i postrojenja, koja imaju izdate
dozvole prije stupanja na snagu Zakona o zatiti ivotne sredine. (Sl. gl. RS,
24/06);

- Pravilnik o uslovima za podnoenje zahtjeva za izdavanje ekoloke
dozvole za pogone i postrojenja, koja imaju izdate dozvole prije
stupanja na snagu Zakona o zatiti ivotne sredine (Sl. glasnik RS, 24/06);

- Pravilnik o metodologiji i nainu voenja Registra postrojenja i zagaivaa
(Slubeni glasnik RS, 92/07);
-Pravilnik o donoenju BAT-ova kojima se postiu standardi kvaliteta
ivotne sredine;

- Pravilnik o uslovima za obavljanje djelatnosti pravnih lica iz
oblasti zatite ivotne sredine, (Sl. gl. RS, 2/03; 62/03,34/04, 3/07);

- Uputstvo o sadraju studije uticaja na ivotnu sredinu, (Sl.gl. RS, 118/05).
Ekoloka dozvola je pisana odluka
koja ima za cilj visok nivo zatite
ivotne sredine u cjelini, preko zatite
vazduha, vode i zemljita.





Ekolokom dozvolom se propisuju mjere koje se mogu primijeniti u
proizvodnom procesu, a koje su fokusirane na sprjeavanje nastanka
zagaenja na izvoru i bolje upravljanje prirodnim resursima. Prema
Zakonu, dozvola sadri sljedee:

Granine vrijednosti emisija (GVE) za zagaujue materije koje su
zasnovane na najboljim dostupnim tehnologijama, uzimajui u obzir
tehnike karakteristike pogona i postrojenja, njihov geografski
poloaj i ostale uslove;
Uslove za zatitu vazduha, zemljita, vode, biljnog i ivotinjskog
svijeta;
Mjere za upravljanje otpadom koji proizvodi pogon i postrojenje;
Mjere za minimizaciju prekograninog zagaenja;
Sistem samomonitoringa uz odreivanje metodologije i uestalosti
mjerenja, te
Mjere vezane za uslove rada u vanrednim situacijama.



Zakonom je propisano da e se podvri kontroli sve aktivnosti koje se
preduzimaju u ivotnoj sredini, kao i svi pogoni i postrojenja koji
ugroavaju ili mogu ugroziti ivotnu sredinu.

Kontrola se vri:

utvrivanjem uslova za rad u dozvoli,

kontrolom uslova koje treba ispuniti pogon i postrojenje
sa aspekta zatite ivotne sredine, nezavisno od
graevinskih uslova,

voenjem evidencije podataka u Registru zagaivaa i

inspekcijskim nadzorom.
HVALA NA PANJI !
Industrija koe

Odgovornost fabrika koe za aktivnu ekoloku
zatitu sve vie je prisutna u dananjem drutvu.

Koare su konstantno fokusirane na potrebu
optimizacije procesa putem potronje hemikalija,
redukcije vrstog otpada i efluenta, te reciklae
koarskog otpada


SIROVA KOA
KOA
EFLUENT VRSTI OTPAD
SIROVI OTPAD
150 kg
30 m
3
150 kg
700 kg
Slika 3.1. Bilansa uticaja industrije koe na ivotnu sredinu

1000 kg
Ekoloki problemi u industriji koe

isputanja hroma;
emisije sulfida;
emisije VOCs;
potronje vode;
vrstog koarskog otpada;
suspendovanih materija u efluentu;
BPK efluenta.
Mjere koje je potrebno sagledati pri izboru BAT standarda
u koarama:

efikasno koritenje i zamjena potencijalno tetnih procesnih
hemikalija,

potronja vode,

Smanjenje nastanka otpada zajedno sa razliitim opcijama
za reciklau i ponovno koritenje otpada.
Procesno-integrisane BAT mjere
Koritenje svjee oguljene koe, ime se izbjegava konzerviranje koe
solima; uteda hemikalija, smanjena potronja vode i redukcija saliniteta
u otpadnim vodama;
Recirkulacija flote od luenja; uteda hemikalija; nii BPK u efluentu.
Uklanjanje sulfida iz otpadne flote od luenja, katalitikom oksidacijom;
smanjena koncentrcija sulfida u efluentu ispod 3 mg/L.
Separacija otpadnih flota od luenja i tavljenja; spreava se akcidentno
nastajanje H2S usljed potencijalno sniene pH-vrijednosti.
Redukcija potronje soli u toku piklovanja; potencijalna uteda soli do
80%.
Primjena tehnika za poveano iskoritenje hroma; poveanjem
temperature i optimizacijom pH-vrijednosti u floti od tavljenja poveava
se stepen fiksiranja hroma na koi; smanjena koncentracija soli hroma u
efluentu.
Recirkulacija ukupnih iskoritenih tokova koji sadre hrom ( flota o
tavljenja, pranja); uz primjenu tehnika koncentrovanja (koncentrovanje
membranskim postupcima, smrzavanjem, solarnom evaporacijom,
trenutnom evaporacijom itd); mogue smanjenje koncentracije hroma u
efluentu ispod 3 mg/L.
Efluent od 1000 kg sirove koe
PRIPREMNE
FAZE
67%
FINALNA
OBRADA
1%
KONANI
PROIZVOD
18%
FAZA
TAVLJENJA
14%
330m
3
=400kg
BAT za upravljanje vodama i njihovu obradu
Uskladiti protok vode prema zahtjevima procesa;
Koristiti arno umjesto protonog pranja;
Modifikovati postojeu opremu da primjenjuje tzv. kratko plutanje;
Ponovo koristiti otpadne vode u manje zahtjevnim procesima;
Reciklovati ili ponovo koristiti procesne rastvore gdje je to mogue;
Efluente sa sulfidnim sadrajima iz pripremnih operacija drati odvojeno i
na visokim pH-vrijednostima, sve dok se ne uklone sulfidi;
Zasebno sakupiti sve efluente sa hromnim sadrajem (npr. iz procesa
tavljenja ili cijeenja) ija je ukupna koncentracija hroma Cr>1g/L i
poslati ih na proces povrata hroma;
Obraditi (na licu mjesta ili negdje drugo) efluente sa hromnim sadrajem
ija je ukupna koncentracija hroma Cr<1g/L u kombinaciji sa drugim
efluentima;
Primijeniti mehaniku i bioloku obradu zbirnog efluenta;
Primjeniti obradu mulja.
Primjena BAT standarda na vrsti otpad u
koarama
Ponovna upotreba / reciklaa / povrat i tretman :
Materijal za ispune, vuna
elatin i/ili ljepilo
Ovojnice kobasica
Dobijanje masti
Proteinski hidrolizati
Kolagen
Poljoprivreda, proizvodnja i ubriva
Kompostiranje
Anaerobna digestija
Termika obrada
Reciklaa organskih rastvaraa
Ponovna upotreba i recikliranje ambalanog materijala
BAT mjere za tednju energije
Evidentiranje aktuelne potronje energije, podjeljene prema tipu energije i
glavnom krajnjem korisniku, specificirano po jedinici vremena (satna,
dnevna, sedmina potronja);
Stvaranje indikatora energetskih performansi (istorijske energetske
performanse ili standardizovane prema indikatorima proizvodnje/vanjske
temperature/gradnje posjeda, itd.);
Praenje energetskih performansi, ukljuujuu mehanizme pripravnosti
operatera za sluaj znaajnih varijacija u predvienim energetskim
izvrenjima;
Osiguranje evidencije o odgovarajuim istranim i korektivnim
aktivnostima, kao odgovor na varijacije;
Dostavljanje saete odgovarajue i blagovremene informacije o
energetskim performansama svim pojedincima, koji nose odgovornost za
energetski menadment;
Postavljanje, pregled i revizija ciljeva izvrenja.
ZATITA VAZDUHA
BAT mjere kao end-of-pipe tehnologije za uklanjanje vodonik
sulfida, amonijaka i VOCs:

vlani skruberi za redukciju amonijaka, vodonik-sulfida iz
operacije otkreavanja, piklovanja i bojenja;
vlani skruberi, apsorberi ili biofilteri, kriogeno uklanjanje ili
incineracija za smanjenjeVOCs iz procesa odmaivanja ,
suenja ili finalnih operacija;
vlani skruberi, apsorberi ili biofilteri za uklanjanje razliitih
emisija iz postrojenja za otpadne vode;

Navedene tehnike mogu posluiti za simultano uklanjanje
polutanata, pa tako, skruber se koristi za eliminaciju
aerosola,organskih solvenata i mirisa.