Presmetka Na Polzavesti Prenosnici - Geramitcioski

Univerzitet Sv.
Kliment Ohridski Bitola

Tehni~ki fakultet - Bitola

Vangel~e B. Mitrevski
Tale B. Geramit~ioski

PRESMETKA NA
POL@AVESTI PRENOSNICI

Bitola, 2006 god.

CIP Katalogizacija vo publikacija
Mati~na i univerzitetska biblioteka
Sv.Kliment Ohridski, Bitola

621.833.38(076.5)

MITREVSKI, Vangel~e
Presmetka na polàvesti prenosnici / Vangel~e
Mitrevski, Tale Geramit~ioski. Bitola :
Avtorite, 2006. 50 str. : Grafi~ki prikazi ;
20 sm + 1 elektronski opti~ki disk

Bibliografija: str. 50

ISBN 9989-786-45-3
1. Geramit~ioski, Tale
a) Polàvesti prenosnici Praktikumi
COBISS.MK-ID 17698369

PREDGOVOR

Izloènata materija, treba da se razbere samo kako pomo{ i
dopolnenie na osnovnata literatura t.e. predavawata od poglavjeto
za polàvesti prenosnici po predmetot Ma{inski elementi II koi se
slu{a na ma{nskiot otsek na Tehni~kiot fakultet vo Bitola.

Terminite i oznakite koi se upotrebeni, se usoglaseni so onie, vo
u~ebnikot Ma{inski elementi II od Redoven profesor d-r Dimitar
Stamboliev. Tabelarnite podatoci koi se dadeni vo prilog vo celost
se prezemeni od literaturata dadena vo bibliografijata.

Ja koristime ovaa mo`nost da mu se zablagodarime na recenzentot
Vonreden profesor d-r Blagoj Pavlov na vloènite napori i
korisnite sugestii.

Bitola, Mart 2006 godina Avtorite

S O D R @ I N A

Voved .................................................................................................................. 7
Presmetka na polàvest zap~est par ......................................................... 8
Broj na zapci odovi na polàvot .............................................................. 9
Broj na zapci na polàvnikot ...................................................................... 10
Presmetka na vistinskiot prenosen odnos ............................................... 10
Faktor na oblikot na polàvot .................................................................. 10
Agol na naklon na srednata navojnica ....................................................... 12
Modul na polàvniot par ............................................................................. 12
Koeficient na pomestuvaweto na profilot ........................................... 13
Glavni dimenzii na polàvot i polàvnikot ......................................... 13
Stepen na iskoristuvaweto .......................................................................... 15
Sili {to gi napa|aat zapcite i {to gi optovaruvaat vratilata na
polàvot i polàvnikot ...............................................................................

16
Kontrolna presmetka vo odnos na o{tetuvaweto na bokovite ............ 17
Stepen na sigurnost vo odnos na pojavata na Pitting ................................. 18
Kontrolni presmetki vrz osnova na napregaweto
vo podno`jeto na polàvnikot .................................................................... 19
Stepen na sigurnost vo odnos na abewe na bokovite na zapcite .......... 20
Provreka na toplinskata sostojba ba polàvestiot prenosnik ......... 21
Materijal za izrabotka na polàvot i polàvnikot ............................ 22
Podma~kuvawe na polàvestite parovi .................................................... 23
Kompjuterska programa .................................................................................. 23
Analiza na vlijatelni parametri vrz zagrevaweto na polàvest
zap~est par ........................................................................................................

29
Oblici na polàvot i polàvnikot, odliki i primena ....................... 35
Prikaùvawe na polàvestite parovi na crteìte ............................. 38
Drugi geometriski i konstruktivni parametri za izrabotka na
polàvestiot par ............................................................................................

41
Tabeli ................................................................................................................ 44
Spisok na koristeni oznaki ......................................................................... 47
Bibliografija ................................................................................................. 49

Presmetka na polàvesti prenosnici

VOVED

Polàvnite prenosnici nao|aat {iroka primena vo
ma{inogradbata, i toa vo gradbata na digalkite, liftovite, razni
vidovi na vozila, alatni ma{ini, melnici, transporteri, mlinovi za
jaglen i dr. Najrenomirana fabrika so {irok proizvodstven program na
polàvni prenosnici e fabrikata FLENDER [6].
Polàvniot par e hiperboloiden zap~est par, kaj koj maliot
zap~enik, polàvot, ima oblik sli~en na navojnoto vreteno, dodeka
oblikot na golemiot zap~enik, polàvnikot e prisposoben na oblikot
na polàvot. Kaj polàvniot par, polàvot sekoga{ e maliot i
istovremeno pogonskiot zap~enik, a polàvnikot sekoga{ e golemiot,
gonetiot zap~enik. Ovaa zna~i deka polàvniot par sekoga{ e vo uloga
na reduktor. Nasokata na rotacija na polàvnikot zavisi od nasokata na
rotacija na polàvot i od nasokata na naklonot na negovata zavojnica
(sl.1) [1].

Sl. 1 Nasoka na rotacija na polàvnikot vo zavisnost od nasokata
na naklon na zavojnicata na polàvot

Agolot na vkrstosuvawe na vratilata, kaj polàvnite parovi e =
90P
o
P, taka {to ponatamo{nite izlagawa se odnesuvaat za ovoj slu~aj.
Vo sporedba so zap~estite reduktori polàvestiot reduktor gi ima
slednite prednosti [7]

mo`nost za ostvaruvawe na golem prenosen odnos
kompaktna gradba
tivka i bez{umna rabota
mo`nost za ostvaruvawe na samoko~nost.

Nedostatocite na polàvestiot reduktor vo odnos na zap~estiot se:

nizok stepen na iskoristuvawe
silno zagrevawe na prenosnikot

7
Vangel~e B. Mitrevski, Tale B. Geramit~ioski

odredeni barawa za visoka to~nost pri izrabotka i montaà na
pogonskite elementi.

Spored oblikot na temenata i podno`nata povr{ina na polàvot,
istiot moè da bide: cilindri~en, koni~en i globoiden, a polàvnikot
redovno se izveduva kako globoiden.
Op{tata podelba na polàvnite parovi se zasnova vrz oblikot na
temenata i podno`nata povr{ina na polàvot. Taka se razlikuvaat
cilindri~ni i globoidni polàvni parovi. Zaradi toa {to
globoidnite polàvi te{ko se izrabotuvaat, naj~esto vo primena se
cilindri~nite polàvni parovi, pa ponatamo{nite izlagawa se
ograni~uvaat na istite [9].
Spored oblikot na bokovite na zapcite na polàvot se razlikuvaat
~etiri tipovi na polàvi: Archimed-ov spiralen polàv so oznaka ZA,
polàv so oznaka ZN, evolventen polàv so oznaka ZI i polàv so
oznaka ZK. Kaj prenosnicite kaj {to se bara visok stepen na to~no
spregnuvawe, golema izdr`livost, visok stepen na iskoristuvawe, vo
gradbata na reduktorite se primenuva evolventen polàv ZI. Archimed-
ov spiralen polàv so oznaka ZA vo gradbata na reduktorite se
primenuva mnogu retko poradi faktot na nemo`nost za brusewe na
navojkite. Poradi golemiot stepen na iskoristuvawe vo gradbata na
prenosnici so jaki optovaruvawa se primenuva globoiden polàvest
par. No, istiot ima i niza na nedostatoci: skapa izrabotka, te{ko
sklopuvawe, zna~itelno namalen stepen na iskoristuvawe [9].

PRESMETKA NA POL@AVEST ZAPÊST PAR

Za razlika od zap~enicite, za utvrduvawe na dimenziite na
polàvniot par, zavisno od toa koi veli~ini se dadeni i {to }e bide
izbrano ili pretpostaveno, se koristat nekolku presmetkovni
postapki, a potoa se kontroliraat pove}e stepeni na sigurnosta.
Spored prvata postapka kako dadeni-poznati veli~ini se smetaat

me|uoskinoto rastojanie aB
1-2
B
prenosniot odnos u i
silinata PB
1
B.

Spored vtorata postapka dadeni veli~ini se

pre~nikot na sredniot krug na polàvot dB
m1
B
brojot na zapci na polàvot zB
1
B
modulot mB
1-2
B i
prenosniot odnos u.

8

Ovoj slu~aj e od interes koga na raspolagawe imame odredeno
polàvno glodalo za nazabuvawe na polàvnikot, a pri toa treba da se
ima vo predvid deka eden polàv (polàvno glodalo) e primenliv za
razli~ni prenosni odnosi i pri toa se dobivaat razli~ni me|uoskini
rastojanija.

Spored tretata postapka dadeni veli~ini se

vrte`niot moment TB
2
B
za~estenosta na brojot na vrteì nB
1
B i
prenosniot odnos u.

Po ovaa postapka kako osnova se zema kriteriumot za cvrstina na
bokovite na zapcite - Hertz-oviot povr{inski pritisok. Za presmetan
vek na traewe od 25000 ~asovi pribli`no se presmetuva me|uoskinoto
rastojanie po slednata ravenka

3
4 / 1
2 min 2
2
2 1
) 1 5 . 7 ( + =
n S K T Z C a
H A HE

Parametrite koi se vklu~eni vo gornata ravenka, se objasneti vo
ponatamo{nite izlagawa. Vo slu~aj koga vekot na traewe LB
h
Botstapuva
od 25000 ~asovi, ravenkata treba da se mnoì so (LB
h
B/25000)P
1/3
P.
Ponatamo{niot tek na presmetkata e ist kako i prvata presmetkovna
postapka.
Ovde podetalno e objasneta prvata presmetkovna postapka, i toa za
slu~aj koga polàvot se nao|a pod polàvnikot. Vrz osnova na
zadadenite vlezni parametri (podatoci) postapkata zapo~nuva so
presmetka na brojot na zapci na polàvot.

BROJ NA ZAPCI-ODOVI NA POL@AVOT

Brojot na zapci (odovi) na polàvot zB
1
B se izbira vo zavisnost od
prenosniot odnos, i toa za prenosni odnosi (u 30) se izbira ednooden
polàv, {to e naj~est slu~aj, a za poslabi prenosni odnosi pove}eoden
polàv. Brojot na zapci (odovi) na polàvot zB
1
Bvo zavisnost od
prenosniot odnos moè da se izberi od tabela 3. Za slu~aj koga kako
vlezen parameter e dadeno me|uoskionto rastojanie aB
1-2
B [m], brojot na
zapci (odovi) na polàvot se presmetuva po ravenkata

u
a
z
2 1
1
381 . 2 7

+
=

i naj~esto e vo granici od zB
1
B= 16.

9

BROJ NA ZAPCI NA POL@AVNIKOT

Brojot na zapci na polàvnikot zB
2
B se opredeluva od dadeniot
prenosen odnos

1 2
z u z =

Brojot na zapci na polàvnikot zB
2
B ne treba da e pomal od 29. Pri toa
brojot na zapci na polàvnikot se dviì vo granici pome|u 21 i 60, a
prvenstveno treba da se izbira pome|u 28 i 40. Vo tabela 4 daden e
najmaliot broj na zapci zB
2min
B za nekolku karakteristi~ni vrednosti na
me|uoskinoto rastojanie aB
1-2
B.

PRESMETKA NA VISTINSKIOT PRENOSEN ODNOS

Zaradi toa {to presmetanite vrednosti na brojot na odovi na
polàvot zB
1
B i brojot na zapci na polàvnikot zB
2
B se zaokruùvaat na cel
broj, potrebna e presmetka na vistinskata vrednost na prenosniot odnos

1
2
z
z
u
s
=
.

FAKTOR NA OBLIKOT NA POL@AVOT

Faktorot na oblikot na polàvot q se opredeluva od dijagram na
sl. 2 vo zavisnost od me|uoskinoto rastojanie aB
1-2
B, za razli~ni prenosni
odnosi, a potoa negovata vrednost se standardizira na cel broj. Pri toa
q = 7 11 za brzoodni, dodeka q = 12 18 za sporoodni polàvni
parovi. Standardnite vrednosti za faktorot na oblikot na polàvot se
q = 7, 8, 9, 10, 11, 12, 14, 16, 18, 20, pri {to boldiranite vrednosti se
prioritetni.

10

Sl. 2 Broj na oblikot na polàvot vo zavisnost od me|uoskinoto rastojanie, a
za razli~ni prenosni odnosi

Za poznati vrednost na modulot mB
1-2
B, vrednostite na faktorot na
oblikot na polàvot q se dadeni vo tabela 5. Preporaki vo ovoj pogled
se nao|aat i vo britanskiot standard BS 721. Pri toa dijagramot na sl. 3
moè da se koristi za brzoodni polàvni prenosnici so za~estenost na
brojot na vrteì nB
1
B 5 sP
-1
P, dodeka za pooptovareni polàvni prenosnici
so za~estenost na brojot na vrteì nB
1
B 5 sP
-1
P se prepora~uva dijagramot
na sl. 4.

Sl. 3 Zaemna zavisnost me|u me|uoskinoto rastojanie aB
1-2
B, brojot na oblikot q
i brojot na zapci na polàvnikot zB
2
B za za~estenost na brojot na vrteì na
polàvot nB
1
B 5 sP
-1
P

11

Sl. 4 Zaemna zavisnost me|u me|uoskinoto rastojanie aB
1-2
B, brojot na oblikot q
i brojot na zapci na polàvnikot zB
2
B za za~estenost na brojot na vrteì na
polàvot nB
1
B 5 sP
-1
P

AGOL NA NAKLON NA SREDNATA NAVOJNICA

Za standardna vrednost na faktorot na oblikot na polàvot q se
opredeluva agolot na srednata navojnica na polàvot

q
z
tg
m
1
=
[P
o
P].

Vrednosti za agolot na srednata navojnica na polàvot B
m
B za
standardnite vrednosti na faktorot na oblikot na polàvot q i broj na
odovi na polàvot zB
1
B se dadeni vo tabela 9.04 [8].

MODUL NA POL@AVNIOT PAR

Pod pretpostavka deka ne e potrebno pomestuvawe na profilite na
zapcite xB
1-2
B= 0 se presmetuva modulot vo glavnata ramnina na
polàvniot par
2
2 1
2 1
2
z q
a
m
+
[m],

koj se standardizira na prva naredna pogolema vrednost: 1, 1.25, 1.5, (1.6),
2, 2.5, 3, (3.15), 4, 5, 6, (6.3), 8, 10, 12, (12.5), 16, 20 mm.

12

KOEFICIENT NA POMESTUVAWETO NA PROFILOT

Dokolku me|uoskinoto rastojanie aB
1-2
B treba da ostane fiksno, posle
usvojuvaweto na vrednost za standardniot modul mB
1-2
B se opredeluva
koeficientot na pomestuvawe na profilite

2
2
2 1
2 1
2 1
z q
m
a
x
+
=
[m],

koj za tip na polàv ZI se dviì vo granici od 5 . 0 5 . 0 x i toa
prvenstveno xB
1-2
B = 0, so tendencija kon pozitivni vrednosti, dodeka za
tip na polàv ZH se dviì vo granici od 1 0 x i toa prvenstveno
sredna vrednost xB
1-2
B = 0.5.

GLAVNI DIMENZII NA POL@AVOT I POL@AVNIKOT

Pre~nikot na sredniot krug na polàvot e

2 1 1
= m q d
m
[m].

Pre~nikot na sredniot cilindar (krug) na polàvnikot se
presmetuva kako

2 1 2 1 2 2 1 2
2

+ = m x z m d
m
[m].

Pre~nikot na podelbeniot cilindar (krug) na polàvot e opredelen
so sledniot izraz

) 2 ( 2
2 1 2 1 2 1 2 1 1 1
+ = + = x q m m x d d
m
[m].

Pre~nikot na podelbeniot cilindar (krug) na polàvnikot e

2 2 1 2
z m d =

[m].
Pre~nikot na temeniot cilindar na polàvot e

) 2 (
*
1 2 1 1 a a
h q m d + =

[m].

Pre~nikot na temeniot krug na polàvnikot e opredelen so
sledniot izraz

) 2 (
2 1
*
2 2 2 1 2
+ + = x h z m d
a a
[m].

Pre~nikot na temeniot cilindar na polàvnikot e opredelen
konstruktivno, taka {to pribli`no iznesuva

2 1 2
+ m d d
a A
[m].

13

Polupre~nikot na torusniot krug se presmetuva po sledniot izraz

2
2
2 1
a
k
d
a r

[m].

Pre~nikot na podno`niot cilindar (krug) na polàvot e

) 2 2 (
*
1
*
1 2 1 1
c h q m d
f f
=

[m].

Pre~nikot na podno`niot cilindar (krug) na polàvnikot e

) 2 2 2 (
2 1
*
2
*
2 2 2 1 2
+ = x c h z m d
f f
[m],

kade koeficientot na temeniot zazor
*
1
c treba da se izberi vo granicie
0.167 <
*
1
c B

B< 0.3 [7], prvenstveno
*
1
c B

B= 0.2, dodeka
*
2
c B

B=
*
1
c . Faktorite na
viso~ina na glavata i nogata na zabecot se
1
*
2
*
2
*
1
*
1
= = = =
f a f a
h h h h
.
Dolìnata na polàvot e opredelena so sledniot izraz

2
2
2
2 1
d d b
a
[m].

Ako pomestuvaweto na profilite e x = 0 toga{ dolìnata na
polàvot se presmetuva po ravenkata

1 5 . 2
2 2 1 1
+

z m b [m],

pri {to treba da e zapazen uslovot
2 1 min 1
10

m b
.
[iro~inata na polàvnikot

) 1 5 . 0 ( 2
2 1 2
+ +

q m b [m].

Na sl. 5 daden e aksijalen presek na polàvot, dodeka na sl. 6 daden e
presek so glavnata ramnina na polàvnikot i opredelbeni veli~ini.

Sl. 5 Aksijalen presek na polàvot, opredelbeni veli~ini

14

Sl. 6 Presek vo simetri~nata (glavnata) ramnina na polàvot
i opredelbeni veli~ini

STEPEN NA ISKORISTUVAWETO

Stepenot na iskoristuvaweto na polàvestiot zap~est par se
presmetuva po slednata ravenka

) (
v m
m
z
tg
tg
+

=
,

kade B
v
B e reduciran agol na triewe

) (
z v
arctg = ,
a B
z
B= 0.020.1 e koeficient na triewe.
êsto e potrebno polàvniot prenosnik da ne se vrti sam od sebe
pod optovaruvaweto koga motorniot vrteèn moment }e prestane da
dejstvuva na polàvot. Takviot polàven par treba da se odlikuva so
sposobnost za samozapirawe. Samozapirawe nastanuva koga B
m
B= B
v
B. Vo
ovaa sostojba polàvnikot stanuva pogonski element, a polàvot gonet.

15

SILI [TO GI NAPA\AAT ZAPCITE I [TO GI OPTOVARUVAAT
VRATILATA NA POL@AVOT I POL@AVNIKOT

Za sakanoto optovaruvawe - otpor {to treba da bide sovladan na
vratiloto od polàvnikot (TB
2
B, PB
2
B) na vratiloto na polàvot treba da se
privede vrteèn moment

n
P
T =159155
1
[Nmm],
dodeka
= u T T
1 2
[Nmm].

Pri toa vkupniot stepen na iskoristuvawe e

o
=
LP z

{to vo B
LP
B B
o
B se sodràni, zagubite vo leì{tata na polàvot i
polàvnikot. Za trkala~ki leì{ta B
LP
BB
o
B= 0.960.98, a za lizga~ki
leì{ta B
LP
BB
o
B= 0.920.95.
Na sl. 7 daden e plan na silite za = 90P
o
P vo slu~aj koga polàvot e
pogonski element. Perifernata sila na sredniot cilindar od polàvot
koja e vo ramnoteà so aksijalnata sila na polàvnikot se dobiva na
osnova na vrte`niot moment na polàvot i iznesuva

2
1 1
1
1
1
1
318310
2
x t
F
n d
P
d
T
F =
=
[N].

Aksijalnata silata na polàvot, koja istovremeno e periferna sila
na polàvnikot e

2
1
1
) (
t
v m
t
x
F
tg
F
F =
+
=
[N].

Radijalnata sila na polàvniot par e

) sin(
1 2 1
v m
n
t r r
tg
F F F
+

= =
[N].

16

Sl. 7 Plan na silite koi deluvaat na polàvot i polàvnikot

KONTROLNI PRESMETKI VO ODNOS NA O[TETUVAWETO
NA BOKOVITE

Kako kriterium za napregawe na bokovite se koristi Hertz-oviot
pritisok B
H
B, i toa, kako vo odnos na pojavata na sipani~avost (Pitting),
isto taka i vo odnos na abewe.
Kako pojdovna ravenka za presmetka na Hertz- pritisok moè da
se primeni slednata

3
2 1
2

=
a
K T
Z Z
A
E H
[N/mP
2
P],
kade ZB
E
B e faktorot na elasti~nost, ~ij vrednosti se izbiraat vo
zavisnost od mehani~kite karakteristiki na materijalot na
polàvnikot od tabela 6. Dodeka ZB
B e faktor na kontaktot {to go zema

predvid radiusot na zaobluvaweto na bokovite i dolìnata na
dopirnite linii. Vrednost na ovoj faktor vo zavisnost od odnosot dB
m1
B/a
i tipot na polàvot se dadeni na dijagram na sl. 8, i (ili) vo tabela 7.

17

Sl. 8 Faktor na kontaktot

STEPEN NA SIGURNOST VO ODNOS NA POJAVATA NA PITTING

Kone~nata dinami~kata izdr`livost B
Hlim
B za cca 50% od povr{inata
na bokot opfatena so Pitting, e opredelena so ispituvawe pri standardni
pogonski uslovi i za vek na traewe od 25000 ~asovi, pri konstanten
vrteèn moment i pri odredena brzina na lizgawe i broj na vrteì na
polàvnikot nB
2
B. Dozvoleniot Hertz-ov pritisok vo odnos na Pitting e

n h H M NH
Z Z =
lim
] [ [N/mP
2
P].

Vrednostite za kone~nata dinami~kata izdr`livost B
Hlim
B za
odredeni materijali od koj e izraboten polàvnikot se dadeni vo
tabela 6.
Faktorot na vekot na traewe ZB
h
B se presmetuva po slednata ravenka

6 . 1 )
25000
(
6 / 1
=
h
h
L
Z
,

kade za ramnomerno optovaruvawe LB
h
B [h] e vekot na traewe. Pri toa, za
prekinliv i kratkotraen pogon se presmetuvaat samo fakti~kite
rabotni ~asovi. Vrednosti za faktorot na vekot na traewe ZB
h
B vo
zavisnost od vekot na traewe LB
h
B [h] se dadeni vo tabela 8.
Vlijanieto na brojot na spregnuvawa na zabecot od zap~enikot vo
rabotniot vek vo zavisnost od za~estenosta na brojot na vrteì na
polàvnikot nB
2
B[sP
-1
P] e dadena so faktorot na promenata na
optovaruvaweto
8 / 1
2
]
) 1 5 . 7 (
1
[
+
=
n
Z
n
.

Stepen na sigurnost protiv pojava na Pitting e

3 . 1 1
] [
=
H
M HN
H
S
.

18

KONTROLNA PRESMETKA VRZ OSNOVA NA NAPREGAWETO
VO PODNO@JETO NA POL@AVNIKOT

Kontrolnata presmetka vrz osnova na napregawe vo podno`jeto na
zabecot se vr{i za polàvnikot bidej}i toj e izraboten od pomek
materijal odkolku polàvot. Za pribli`na presmetka-kontrola na
napregaweto vo podno`jeto na zabecot na polàvnikot se koristi t.n. U
faktor

lim
2 2 1
2
U
b m
K F
U
A tm
[N/mP
2
P],

kade KB
A
B e pogonski faktor, a FB
tm2
B e periferna sila {to dejstvuva na
sredniot krug na polàvnikot

2 2
2
2
318310
m
tm
d n
P
F
=
[N].

Za {iro~inata bB
2
B treba da se zameni la~nata dolìna na zapcite
bB
2lac
B {to se presmetuva na sledniot na~in

f kf lac
r b =
2
[m],

kade {to
kf
f
r
b
=
2 2
sin
2
[P
o
P],

2
2 f
kf
d
a r =
[m].

La~nata dolìna na zapcite ne treba da e pogolema od {iro~inata
na polàvnikot bB
2
B. Vrz osnova na gornata ravenka stepenot na sigurnost
protiv kr{ewe vo podno`jeto na zabecot e

1
lim
=
U
U
S
F
.

Vrednosta na kriti~niot napon UB
lim
B se odnesuva za materijalot od koj
e izraboten polàvnikot i se izbira od tabela 6.

19

STEPEN NA SIGURNOST VO ODNOS NA ABEWE NA
BOKOVITE NA ZAPCITE

Dozvoleniot Hertz-ov pritisok na abewe e

V R P M W
W W W
N
m

=
4 / 1
2
4
) ( 10 ] [
[N/mmP
2
P],

Vo gornata ravenkata [B
w
B]B
M
B e vo [N/mmP
2
P], dozvolenata masa na abewe
m [g], vkupniot broj na ciklusi za sprega na zabecot na zap~enikot
pri za~estenost na brojot na vrteì nB
2
B [sP
-1
P], vo rabotniot vek LB
h
B e
NB
2
B=nB
2
BLB
h
B. Dozvolenata masa na abeweto moè da se opredeli na osnova
na dozvolenoto namaluvawe debelinata na zabecot sB
n
B ~ij vrednosti
zaradi mo`nosta na pojava na {picest zabec, ne smeat da se pogolemi od
sB
n
B< 0.3mB
1-2
B. Vo pogled na opasnosta na lom na zabecot poradi
namaluvawe na otpornosta na presekot sB
n
B= 2mB
1-2
B[1-(SB
Fmin
B/SB
F
B)P
1/2
P], kade SB
F
B
e presmetan stepen na sigurnost protiv lom na zabecot, a SB
Fmin
B e negova
najmala vrednost na pr:. SB
Fmin
B = 1.5. Vo presmetkite merodavna e pomalata
vrednsot za dozvolenoto namaluvawe na debelinata na zabecot (sB
n
B)B
min
B.
Vrskata pome|u dozvolenata masa na abeweto m [mg], izliùvaweto
na debelinata na zabecot sB
n
B, broevite na zapci zB
2
B, modulot mB
1-2
B,
pre~nikot na sredniot krug na polàvot dB
m1
B, gustinata na materijalot
od koj e izraboten polàvnikot B
2
B, agolot na naklon na standardniot
profil B
n
B i agolot na naklon na srednata navojnica B
m
B pribli`no e

) cos (cos
5 . 1
2 1 2 1 2
n m
m sn
d m z
m

=

[mg].

Pri toa gustinata na materijlot od koj e izraboten polàvnikot se
izbira od tabela 9 i e vo [mg/mmP
3
P], a dolìnskite merki se vo [mm].
Vrednostite na faktorot na sparuvaweto (na materijalot) WB
P
B vo
odnos na abewe se dadeni vo tabela 9.
Vlijanieto na rapavosta na intenzitetot na abewe moè da se
opfati so odnosot na rapavostite na bokovite na rabotniot RB
z
B i
eksperimentalniot zap~enik RB
zo

4
zo
z
R
R
R
W =
.

Eksperimentalniot zap~enik naj~esto e izraboten so RB
zo
B= 3 m,
dodeka vrednostite na srednite viso~ini na neramninite RB
z
B na bokovite
zapcite na rabotniot zap~enik se

bruseni bokovi za mB
1-2
B < 8 RB
z
B= 34 m, mB
1-2
B > 8 RB
z
B= 8 m

20

glodani bokovi za mB
1-2
B < 8 RB
z
B= 12.5 m, mB
1-2
B > 8 RB
z
B= 25 m.
Vlijanie na brzinata na lizgawe na goleminata na slojot na maslo se
zema vo predvid so faktorot na brzinata vo odnos na abewe WB
V
B koj za
rabotna brzina na lizgawe

m
m
g
n d
v
cos
1 1

=

[m/s],

i so karakteristi~nata brzina na lizgawe vB
go
B, izbrana od tabela 9 go ima
sledniot oblik

4
5 . 1
1
) (
g s
g go
V
v u
v v n
W
+
=
.

Stepenot na sigurnost vo odnos na abewe e

3 . 1 1
] [
=
H
M w
w
S
.

PROVERKA NA TOPLINSKATA SOSTOJBA NA
POL@AVESTIOT PRENOSNIK

Proverkata na prekumernoto zatopluvawe e primaren kriterium za
ocenka na ispravna i dolgotrajna rabota na polàvestiot prenosnik. Vo
toj kontekst, opredeluvaweto na t.n. temperaturen stepen na sigurnost e
izvr{eno za konstantno optovaruvawe i za~estenost na brojot na
vrteì.
Presmetkata na rabotnata temperatura vo procesot na konstruirawe
se vr{i vrz osnova na uslovot na ramnoteà pome|u sozdadenata i
odvedenata toplina vo edinica vreme. Pri toplinska ramnoteà
odvedenoto koli~estvo na toplina vo edinica vreme e

ca ca u ab
k A Q = [W].

Dozvolenata trajna nattemperatura na masloto pri za~estenost na
brojot na vrteì na polàvot nB
1
B[sP
-1
P] e

5 . 1 ]
) 0245 . 0 03 . 1 (
) (
[
1
+

=
n
o Lgran
udoz

[K].

Dozvolenata temperatura na masloto za podma~uvawe e
B
Lgran
B= 340350 K, dodeka B
o
B= 293.15P

PK e temperatura na okolinata.

21

Merodavnata povr{inata za ladewe na orebreno ku}i{teto AB
ca
Bpreku koje se oddava toplina za stacionarni polàvesti prenosnici i
dobro t.e pomalku orebreni povr{ini za me|uoskino rastojanie aB
1-2
B [m]
e

85 . 1
2 1
93 . 31

a A
ca
[mP
2
P],

80 . 1
2 1
61 . 22

a A
ca
[mP
2
P].

Koeficientot na premin na toplina k za polàvesti prenosnici
koga polàvot e pod polàvnikot ili od strana za ku}i{te so
ventilator e

) 4 . 0 1 ( 10 6 . 6
75 . 0
1
3
n k
ca
+

[WmP
2
P/K]

a za prenosnik bez ventilator

) 23 . 0 1 ( 10 6 . 6
75 . 0
1
3
n k
ca
+

[WmP
2
P/K],

kade nB
1
B [sP
-1
P] e za~estenost na broj na vrteì na polàvnikot.
Pri poznat vkupen stepen na iskoristuvaweto na polàvestiot par
, kako i silinata {to ja prima polàvot P, moè da se presmeta
silinata {to se gubi vo transformacija na toplina

) 1 ( = P P
V
[W].

Toga{ temperaturniot stepen na sigurnost e

1 > =
V
AB
P
Q
S
.

MATERIJAL ZA IZRABOTKA NA POL@AVOT I POL@AVNIKOT

Golemoto lizgawe kaj polàvnite parovi bara posebna sprega-
kombinacija na materijali, so golema razlika vo tvrdosta. Zatoa, za
izrabotka na polàvot prvenstveno se primenuvaat cementirani ~elici
(^.1120, ^.4120, ^.4320), ~elici kaleni so plamen, ~elici za podobruvawe
(^.1730, ^.4732) i obi~en jagleroden ~elik ^.0745. Za polàvnikot
prvenstveno se upotrebuva bronza, i toa za pogolemi optovaruvawa
kalajna bronza P.CuSn14, za sredni optovaruvawa P.CuSn12 odnosno
C.CuSn12, potoa aluminiumska leana bronza P.CuAl10Ni5FeC.60 ili
aluminiumska bronza CuAl10Fe3Mn i CuAl10Ni4Fe. Vo predvid doa|aat i
crven liv P.CuSn10Zn4 odnosno C.CuSn10Zn4 kako i perliten liv. Za
mali optovaruvawa i mali periferni sili se upotrebuvaat

22

aluminiumski i cinkovi leguri, SL.22, SL.26 i SL.30. Dokolku
polàvnikot e so pogolemi dimenzii (pre~nik preku cca 300 mm), od
bronza se pravi samo nazabeniot venec, a teloto se pravi od siv liv. Za
mali pre~nici do 200 mm polàvnikot moì da se izraboti so leewe.

PODMA^KUVAWE NA POL@AVESTITE PAROVI

Za podma~kuvawe na polàvestite parovi prvenstveno se
primenuvaat mineralni masla so EP aditivi, zatoa {to se pogodni pri
razrabotkata, davaat zadovoluva~ki koeficienti na triewe i
izdr`livost na bokovite na zapcite. Podra~jata na viskoznost na
primenlivite masla vo zavisnost od perifernata brzina se dadeni vo
tabela 10. Sinteti~kite masla davaat pomal otpor na lizgawe i pomali
zagubi na energija, no zna~itelno se poskapi od drugite.
Podma~kuvaweto so mast se vr{i samo vo isklu~itelen slu~aj ako
perifernata brzina e mala. Polàvestite parovi so periferna brzina
do 12 m/s se podma~kuvaat so potopuvawe, a preku 12 m/s so maslo pod
pritisok.

KOMPJUTERSKA PROGRAMA

Vrz osnova na presmetkovnata postapka napi{ana e kompjuterska
programa POLRED vo programskiot jazik FORTRAN {to ovozmoùva
presmetka na osnovnite geometriski golemini i proverka na navedenite
stepeni na sigurnost na polàvestiot zap~est par. Programata moè da
mu posluì na inènerskiot kadar za brzi i orentacioni presmetki na
cilindri~en polàvest zap~est par. Vo prodolènie daden e listingot
na izleznata datotekata polred.dat za eden propu{ten presmetkoven
primer.

Vnesi vrednosti za meguoskino rastojanie a = [mm]
kinematicki prenosen odnos u = []
silina P = [kW]
zacestenost na brojot na vrtezi n = [s-1]
Vlezni vrednosti
a = 96.00 mm u = 12.00 P = 4.00 kW n = 24.00 s-1

1. OPREDELUVANJE NA BROJOT NA ZAPCI NA POLZAVOT I
POLZAVNIKOT
z1 = 2.53
z1 = 3.00
z2 = 36.00
z2 = 36.00

2. VISTINSKA VREDNOST NA KINEMATICKIOT PRENOSEN ODNOS
us = 12.00

23

3. FAKTOR NA OBLIKOT NA POLZAVOT
Otcitaj go faktorot na oblikot na polzavot q
vo funkcija od a = [mm] i u = [] od dijagram na str.5, sl.1
potoa vnesi ja negovata standardna vrednost od str.6
Brojot na oblikot na polzavot
q = 12.

4. AGOLOT NA NAKLON NA SREDNATA NAVOJNICA
gamam = .24 rad gamams = 14.04 grad

5. MODULOT NA POLZAVNIOT PAR
m = 4.00 mm
Standardniot modul e
m = 4.00 mm

6. KOEFICIENT NA POMESTUVANJE NA PROFILITE
x = .00 mm

7. GLAVNI DIMENZII NA POLZAVOT I POLZAVNIKOT
7.1. Precnik na sredniot krug
dm1 = 48.000 mm dm2 = 144.000 mm

7.2. Precnicik na podelbeniot krug
d1 = 48.000 mm d2 = 144.000 mm

7.3. Precnik na temeniot krug
da1 = 56.000 mm da2 = 152.000 mm

7.4. Precnik na temeniot cilindar na polzavnikot
dA = 156.000 mm

7.5. Poluprecnik na torusniot krug
rK = 20.000 mm

7.6. Precnicik na podnozniot krug
Vnesi go faktorot na temeniot zjaj c1* = 0.1-0.3
c1* = .10 mm
df1 = 39.200 mm df2 = 135.200 mm

7.7. Dolzina na polzavot
b1 = 60.83 mm

7.8. Sirocina na polzavnikot
b2 = 32.84 mm

8. STEPEN NA ISKORISTUVANJETO NA POLZAVESTIOT PAR
Presmetka na reduciraniot agol na trienje
Vnesi vrednost za koeficientot na trienje
miz = 0.02-0.1
miz = .100
rove = .10 rad roves = 5.71 grad
etaz= .696
Presmetka na vkupniot stepen na
iskoristuvanjeto na prenosnikot
Vnesi go koeficientot na iskoristuvanje etaLP*etao

24

za trkalacki lezista etaLP*etao = 0.96-0.98
za lizgacki lezista etaLP*etao = 0.92-0.95
etaLP*etalo = .980
Vkupniot stepen na iskoristuvanje e
eta = .669

9. PRESMETKA NA VRTEZNITE MOMENTI
T1 = 26525.83 N*mm T2 = 212901.70 N*mm

10. SILI STO GI OPTOVARUVAAT VRATILATA NA POLZAVESTIOT PAR
10.1. Periferna sila
Ft1 = 1105.24 N Ft2 = 2956.97 N
10.2. Aksijalna sila
Fx1 = -2956.97 N Fx2 = -1105.24 N
10.3. Radijalna sila
Agol na evolventniot profil
alfa = 20.00 grad alfa = .35 rad
Fr1 = 1190.64 N Fr2 = -1190.64 N

11. MEHANICKI KARAKTERISTIKI NA MATERIJALITE ZA
IZRABOTKA NA POLZAVOT I POLZAVNIKOT
Vnesi ja din. cvrst na bokot na zab. SigmaHlim N/mm**2
i dinamickta cvrstina na korenot na zabcite ULim N/mm**2
PCuSn12- SigmaHlim = 265, ULim = 115
CCuSn12- SigmaHlim = 425, ULim = 190
PCuSn12N- SigmaHlim = 310, ULim = 140
CCuSn12N- SigmaHlim = 520, ULim = 225
PCuSn10Zn- SigmaHlim = 350, ULim = 165
CCuSn10Zn- SigmaHlim = 430, ULim = 190
CCuSn14- SigmaHlim = 370, ULim = 180
PCuZn25Al5- SigmaHlim = 500, ULim = 565
CCuZn25Al5- SigmaHlim = 550, ULim = 605
PCuAl11Ni- SigmaHlim = 250, ULim = 402
CCuAl11Ni- SigmaHlim = 265, ULim = 502
CCuAl10Ni- SigmaHlim = 660, ULim = 377
Sl 250- SigmaHlim = 350, ULim = 150
NL700-2- SigmaHlim = 490, ULim = 628
SigmaHlim = 520.00 N/mm**2 Lim = 225.00 N/mm**2

Vnesi ja konstantata na materij.CHE [mm**2/N]**0.33
presmetkovniot faktor za opredelen par na materijali YW
i faktor na elasticnost ZE [sqrt N/mm**2]
PCuSn12- CHE = 6.8, YW = 1.3, ZE = 147.
CCuSn12- CHE = 4.9, YW = 1.0, ZE = 147.
PCuSn12N- CHE = 6.2, YW = 1.2, ZE = 152.2
CCuSn12N- CHE = 4.4, YW = 0.95, ZE = 152.2
PCuSn10Zn- CHE = 5.7, YW = 1.3, ZE = 152.2
CCuSn10Zn- CHE = 5.0, YW = 1.0, ZE = 152.2
CCuSn14- CHE = 5.5, YW = 1.0, ZE = 150.
PCuZn25Al5- CHE = 4.6, YW = 1.4, ZE = 157.4
CCuZn25Al5- CHE = 4.3, YW = 1.1, ZE = 157.4
PCuAl11Ni- CHE = 7.5, YW = 1.4, ZE = 163.9
CCuAl11Ni- CHE = 7.3, YW = 1.1, ZE = 163.9
CCuAl10Ni- CHE = 4.0, YW = 1.1, ZE = 163.9
Sl 250- CHE = 5.7, YW = 1.4, ZE = 152.2
NL700-2- CHE = 5.2, YW = 1.3, ZE = 182.0

25

CHE = 4.40 [mm**2/N]**0.33 YW = .95 ZE = 152.20 sqrt
N/mm**2
12. KONTROLNI PRESMETKA VO ODNOS NA OSTETUVANJETO NA
BOKOVITE
12.1. Raboten napon na bokovite na zapcite
Presmetka na odnosot dm1/a
dm1/a = .50

Vnesi go faktorot na kontakt Zro
dm1/a 0.25, 0.30, 0.35, 0.40, 0.45, 0.50,
0.55
za pol. ZI,ZA,ZN,ZK 3.38, 3.10, 2.90, 2.76, 2.70, 2.63,
2.58
za polzav ZH 3.06, 2.78, 2.58, 2.48, 2.40, 2.36,
2.32
Zro = 2.63
Presmetka na HERTZOV pritisok
Vnesi vrednost za pogonskiot faktor KA = 1-2.25
KA = 1.50
SigmaH = 240.49 N/mm**2

12.2. Kriticen napon na bokovite na zapcite
Vnesi go rabotniot vek na casovi Lh
750, 1500, 3000, 6000, 12000, 24000, 48000, 96000, 190000
Lh = 12000. h
Presmetka na faktorot na traenje Zh
Zh = 1.13
Presmetka na faktorot na promenite na optovaruvanje Zn
Zn = .71
SigmaNHM = 415.54 N/mm**2

12.3. Stepen na sigurnost protiv pojva na Pitting
SH = 1.73

13. KONTROLNA PRESMETKA VRZ OSNOVA NA NAPREGANJETO
VO PODNOZJETO NA POLZAVNIKOT
13.1. Rabotni naponi vo korenot na zabecot
rkf = 28.40 mm
tf = 1.23 rad tf = 70.65 grad
Presmerka na lacnata dolzina na zapcite
b2l = 35.02 mm
Presmetka na perifernata sila koja
dejstvuva na sredniot krug od polzavnikot
Ftm2 = 2956.97 N
Presmetka na U faktorot
U = 47.49
13.2. Stepen na sigurnost protiv krsenje
vo podnozjeto na zabecot
SF = 4.7

14. STEPEN NA SIGURNOST VO ODNOS NA ABENJE
NA BOKOVITE NA ZAPCITE
Vnesi gi vrednostite na faktorot na sparuvanjeto Wp
i karakteristicnata brzina na lizganje vgo [m/s]
za maslo L4
C.4320-CCuSn12- Wp = 1.27, vgo = 0.11

26

C.4732-CCuSn12- Wp = 0.8, vgo = 0.65
C.4320-CCuSn12Ni- Wp = 1.32, vgo = 0.13
C.4732-CCuSn12Ni- Wp = 1.54, vgo = 0.06
C.4320-CCuSn14- Wp = 0.94, vgo = 0.34
C.4320-CCuAl11Ni- Wp = 1.65, vgo = 0.04
C.4320-CCuAl10Ni- Wp = 0.8, vgo = 0.86
za sinteticko maslo S1 i S2
C.4320-CCuSn12- Wp = 2.17 (1.25), vgo = 0.11
C.4732-CCuSn12- Wp = 1.98 (1.13), vgo = 0.85
C.4320-CCuSn12Ni- Wp = 2.58 (1.47), vgo = 0.1
C.4732-CCuSn12Ni- Wp = - (-), vgo = -
C.4320-CCuSn14- Wp = 2.90 (1.66), vgo = 0.06
C.4320-CCuAl11Ni- Wp = 2.06 (1.18), vgo = 0.05
C.4320-CCuAl10Ni- Wp = - (-), vgo = -
za mineralno maslo
C.4320-CCuSn12- Wp = 1.12-1.74
C.4732-CCuSn12- Wp = 0.71-1.1
C.4320-CCuSn12Ni- Wp = 1.16-1.8
C.4732-CCuSn12Ni- Wp = 1.35-2.11
C.4320-CCuSn14- Wp = 0.83-1.28
C.4320-CCuAl11Ni- Wp = 1.45-2.26
C.4320-CCuAl10Ni- Wp = 0.70-1.09
Wp = 1.27 vgo = .11 m/s
Vnesija srednata visocina na neram. na ispit. zap. Rzo
Rzo = 3. mikrometri
Vnesija srednata visoc. na ner. na bok. na zapcite Rz
za brus. bok ako modu. m e pomal ili ednakov od m=8 mm Rz=3-
4
za brus. bok ako modulot m e pogolem od m=8 mm Rz=8 miromet.
za glodani bokovi ako m e pomal ili ednakov od m=8 mm
Rz=12.5
za glodani bokovi ako m e pogolem od m=8 mm Rz=25 mikrometri
Rz = 3.0 mikrometri
Presmetka na faktorot na rapavost
WR = 1.00
Presmetka na rabotnata brzina na lizganje
vg = 3.73 m/s
Presmetka na faktorot na brzina na lizganje
Wv = 1.41
Presmetka na dozvolenata masa na abenjeto
Vnesija gust. na mater. na polzavnikot ro [mg/mm**3]
C.4320-CCuSn12- ro = 8.8
C.4732-CCuSn12- ro = 8.8
C.4320-CCuSn12Ni- ro = 8.8
C.4732-CCuSn12Ni- ro = 8.8
C.4320-CCuSn14- ro = 8.9
C.4320-CCuAl11Ni- ro = 8.3
C.4320-CCuAl10Ni- ro = 7.4

ro = 8.80 mg/mm**3
Izlizuvanje na debelinata na zabecot
deltasn = 3.50 mm deltasn1 = 1.20 mm
deltasn = 1.20 mm
Presmetka na dozvolenata masa na abenje
deltam = 120098.50 mg
Dozvolen Hertzov pritisok od abenje

27

SigWM= 194.06 N/mm**2
Stepen na sigurnosta vo odnos na abenje
SW = .81

15. PROVERKA NA TOPLINSKA SOSTOJBA NA POLZAVESTIOT PRENOSNIK
Vnesija granicnata temperatura na masloto tm = 340-350 K
tm = 350.00 K
Vnesija vrednosta za temperaturata
na okolinata to = 293.15 K
to = 293.15 K
Presmetka na dozvolenata trajna nattemperatura
na masloto
tudoz = 46.33 K
Merodavna povrsina za ladenje na orebreno kukiste
preku koja se oddava toplina
Aca = .42 m**2
Presmetka na koeficientot na premin na toplina koga
polzavot e pod polzavnikot i prenosot e bez ventilator
Kca = .02 kW/m**2K
Odvedeno kolicestvo na toplina vo edinica vreme
Qab = .45 kW
Silina sto se gubi vo transformacija na toplina
Pv = 1.32 kW
Temperaturen stepen na sigurnost
St = .34

28

ANALIZA NA VLIJATELNI PARAMETRI VRZ ZAGREVAWETO NA
POL@AVEST ZAPÊST PAR

Na procesot na zagrevawe kaj polàvest prenosnik vlijaat golem
broj na parametri. So nivno poedine~no varirawe, a so zadrùvawe na
konstantni vrednosti na ostanatite parametri se dobiva slika na
pomali ili pogolemi stepeni na vlijanija na zagubata na mehani~kata
energija {to ja prenesuva polàvestiot prenosnik t.e. nejzino
pretvorawe vo toplinska.
Perifernata brzina na polàvot, t.e. polàvnikot izrazena preku
za~estenosta na brojot na vrteì ima golemo vlijanie na procesot na
zagrevawe {to se javuvaat pri eksploatacija na polàvestiot zap~est
par. Na sl. 9 prikaàno e vlijanieto na vleznata silina {to treba da ja
prenese polàvestiot zap~est par vrz stepeneot na sigurnost od
zagrevawe, za razli~ni brzini na rotacija [3].

0
1
2
3
4
5
6
0 1 2 3 4 5 6 7 8
P [kW]
S
T
n = 700 minn n = 940 min n = 1400 min n = 2840
a = 125 mm, u = 10, t
izm
= 80
o
C

Sl. 9 Promena na temperaturniot stepen na sigurnost so promena na silinata

29

Na sl. 10 e dadena inverznata forma na promenata na navedenite
parametri koja dava pojasna slika za nivnoto vlijanie vrz zagrevaweto.
Me|uoskinoto rastojanie, prenosniot odnos i temperaturata na masloto
za podma~kuvawe se pretpostavuvaat kako nepromenlivi parametri.
Jasno e deka so pospora rotacija na polàvot pri prenesuvawe na mali
silini do 1.5 kW, zagrevaweto e vo ramkite na dozvolenoto i nema
potreba za dopolnitelni konstruktivni intervencii [3].
0
1
2
3
4
5
6
500 1000 1500 2000 2500 3000
n [min
-1
]
S
T
P = 0.75 kW P = 1.1 kW P = 2.2 kW P = 3 kW
P = 4 kW P = 5.5 kW P = 7.5 kW
a = 125 mm, u = 10, t
izm
= 80
o
C

Sl. 10 Promena na temperaturniot stepen na sigurnost so promena
na za~estenosta na brojot na vrteì

Na sl. 11 e dadena zavisnosta na stepenot na sigurnost od zagrevawe
vo funkcija od silinata {to ja prenesuva polàvestiot zap~est par za
dve razli~ni temperaturi na masloto za podma~kuvawe.

30

0
1
2
3
4
0 2 4 6
P [kW]
S
T
8
tizm = 70 C tizm = 80 C
a = 125 mm, u = 10, n = 1400 min
-1

Sl. 11 Promena na temperaturniot stepen na sigurnost so promena
na temperaturata na masloto za podma~kuvawe
Od dijagramot moè da se zabeleì deka temperaturata na masloto
za podma~kuvawe ima pogolemo vlijanie vrz zagrevaweto pri
prenesuvawe na pomali silini, a za pogolemi silini vlijanieto stanuva
bezzna~ajno [3]. Zna~i, za mali polàvesti reduktori, izborot na vidot
maslo za podma~kuvawe (sinteti~ko ili mineralno) i potrebata od
negovo ladewe e dosta zna~ajna. Potrebno e da se koristat sinteti~ki
masla i pokraj povisokata cena na ~inewe, zo{to nivnite
karakteristiki se dosta povolni i na procesot na zajaduvawe na
bokovite na zapcite {to e pridru`na pojava na zgolemenoto zagrevawe
na polàvestiot zap~est par.
Stepenot na iskoristuvawe na polàvestiot par e dosta nizok i se
dviì vo granici od 40-60 % iskoristlivost na vleznata silina. Spored
sl. 12 i sl. 13 (inverznata forma), so zgolemuvawe na vrednosta na
prenosniot odnos na polàvestiot par, se zgolemuvaat gabaritnite
dimenzii preku zgolemuvawe na brojot na zapci na polàvnikot i
negovite drugi geometriski karakteristiki, {to vo krajna linija
predizvikuvaat zgolemuvawe na transformiranata mehani~ka energija
vo toplinska [3].

31

0
0.2
0.4
0.6
0.8
50 75 100 125
a [mm]
u = 10 u = 20 u = 30
P = 1.1 kW, n = 1400 min
-1

Sl. 12 Promena na stepenot na iskoristuvaweto so promena
na me|uoskinoto rastojanie

32

0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
5 10 15 20 25 30 35 40
u [-]
a = 63 mm a = 80 mm a = 100 mm a = 125 mm
P = 1.1 kW, n = 1400 min
-1

Sl. 13 Promena na stepenot na iskoristuvaweto so promena
na prenosniot odnos

Istoto moì da se potvrdi i preku istraùvaweto sprovedeno preku
varirawe na prenosniot odnos i me|uoskinoto rastojanie (sl. 14 i
sl. 15). Malite vrednosti na prenosniot odnos nemat golemo vlijanie na
stepenot na sigurnost od zagrevawe t.e. stepenot na sigurnost od
zagrevawe ima visoki vrednosti, no samo koga me|uoskinoto rastojanie e
pogolemo od 100 mm, t.e. opa|a so faktorot na oblikot na polàvot.
Malite vrednosti na me|uoskinoto rastojanie ne vlijaat vrz razli~ni
vrednosti na stepenot na sigurnost od zagrevawe. Zna~i, poèlno e
me|uoskinoto rastojanie da ima pogolema vrednost za da se izbegne
zagrevawe [3].

33

0
0.5
1
1.5
2
2.5
50 75 100 125
a [mm]
S
T
u = 10 u = 20 u = 30
P = 1.1 kW, n = 1400 min
-1

Sl. 14 Promena na temperaturniot stepen na sigurnost so
promena na me|uoskinoto rastojanie

0
1
2
3
0 10 20 30
u [-]
S
T
40
a = 63 mm a = 80 mm a = 100 mm a = 125 mm
P = 1.1 kW, n = 1400 min
-1

Sl. 15 Promena na temperaturniot stepen na sigurnost so
promena na prenosniot odnos

34

Na sl. 16 e dadena zavisnosta na stepenot na sigurnost vo odnos na
abewe na bokovite na zapcite SB
w
Bod vidot na maslata za podma~kuvawe
{to naj~esto se koristat. Moè da se zabeleì deka siteti~kite masla
dosta povolno vlijaat na sostojbata na po~etno abewe na bokovite na
zapcite [3]. No, potrebni se podetalni analizi za opravdanosta na nivno
koristewe od tehno-ekonomski aspekt.

0
1
2
3
4
5
1 1.2 1.4 1.6 1.8 2 2.2
W
p
S
w
Mi ner al no Si nt et i ~ko S1 Masl o L4
Mi ner al no M1 Si nt et i ~ko S2
a 1-2 = 125 mm, P = 1.1 kW, n = 940 min
-1

Sl. 16 Zavisnost na stepenot na sigurnosta od abewe od vidot na masloto

OBLICI NA POL@AVOT I POL@AVNIKOT, ODLIKI I PRIMENA

Polàvot naj~esto se izrabotuva zaedno so vratiloto (sl. 17) kako bi
se zgolemila negovata krutost.

Sl. 17 Polàv izraboten zaedno so vratiloto

35

Vo toj slu~aj, pre~nikot na podno`niot krug na polàvot mora da e
ramen, a obi~no se izveduva pogolem od potrebniot pre~nik na
vratiloto na toa mesto, {to vo presmetkite se opredeluva spored nekoja
od skratenite postapki (samo vo odnos na usukuvawe). Proverkata se
vr{i spored slednata ravenka

3
1
1
1
n
P
k d
f

[m].

Vrednosta na faktorot k se zema od tabela 11. Dokolku gornata
ravenka ne e zadovolena, potrebno e da se izvr{i korekcija na
dimenziite na polàvot ili da se izvr{i nova presmetka so izbor na
drugi pojdovni veli~ini. Vo slu~aj koga od kinemati~ki ili prostorni
pri~ini }e se izberi relativno golem broj na oblikot na ploàvot q,
moè da se slu~i pre~nikot na podno`niot krug na polàvot da e
zna~itelno pogolem od potrebniot pre~nik na vratiloto, dB
m1
B 1.3dB
st
B.
Pa, zardi za{teda od skapi materijali, polàvot se izrabotuva kako
poseben del i se montira na vratiloto izraboteno od voobi~aen
materijal (sl. 18).

Sl. 18 Polàv postaven na vratiloto

Leanite polàvnici se pravat od eden del (sl. 19), so isklu~ok koga
od uslovot na transport nivnite dimenzii se pregolemi, pa se
izveduvaat kako dvodelni.

Sl. 19 Polàvnik izraboten od SL

36

Koga nazbeniot venec se pravi od bronza ili drug skapocen
materijal, a pre~nikot na polàvnikot e relativno golem, nazabeniot
venec se pravi oddelno i se navlekuva na lean ili zavaren trup. Zaradi
toa {to bronzata se {iri pove}e od siviot liv koga polàvnikot }e se
zatopli vo rabota, potrebno e, vrskata da se osigura so ~ivii ili
zavrtka. Nekolku karakteristi~ni primeri za vrzuvawe na venecot so
trupot na polàvnikot se prikaàni na sl. 20. Pri izborot na ovaa
vrska se nastojuva venecot da se izvede so {to pomala masa - zaradi
za{teda na skapiot materijal. Vo toj pogled najpovolna e
konstrukcijata prikaàna pod a), a najnepovolna pod b). Na sl. 20 v
venecot e spoen so trupot so leewe. Zaradi toa {to bronzata ima
povisok koeficient na linearno {irewe od siviot liv, koga
polàvnikot }e se zatopli vo rabota, potrebno e vrskata da se osigura.
Taka na sl. 20 g osiguruvaweto e so ~ivii, a na sl. 20 d so zavrtki.

) ) ) ) )

Sl. 20 Vrska na venecot so trupot na polàvnikot

Osnovniot oblik na polàvestiot prenosnik zavisi vo najgolema
mera od konstruktivnoto re{enie na polàvestiot par, prvenstveno od
polo`bata na polàvot vo odnos na polàvnikot. Prednost imaat
prenosnici so polàv pod polàvnikot vo odnos na prenosnicite so
polàv nad ili od stranata na polàvnikot poradi zna~itelno
podobrite uslovi na podma~kuvawe so potopuvawe.
Pokraj glavnite elementi ~ij konstrukciski karakteristiki se
razgledani pogore, najzna~ajni elementi na polàvestiot prenosnik se
vratilata, leì{tata i ku}i{teto [9].
Leì{tata na polàvot treba da se poblisku edno do drugo, zaradi
smaluvawe na dimenziite i postignuvawe na {to pogolema krutost.
Prepora~livi vrednosti za rasponot se l = 1.31.5, pri {to l = 1.3 za
aB
1-2
B 500 mm i l = 1.5 za aB
1-2
B 50 mm [9].
Rasponot pome|u leì{tata na polàvnikot ne treba da e mnogu mal,
za da se popre~uva eventualno strani~no treperewe {to moè da

37

nastani pod dejstvo na silite na zabecot. Zatoa se prepora~uva
l = (0.50.7)dB
2
B pri {to l = 0.7 se odnesuva na mali prenosnici [9].
Vo gradbata na polàvnite prenosnici obi~no se primenuvaat
trkala~ki leì{ta, osven vo slu~aevi koga od prenosnikot se bara
mirna rabota i za prezemawe na radijalnite sili se primenuvaat
lizga~ki leì{ta, no sepak na polàvot se postavuva aksijalno
trkala~ko leì{te. Za mali optovaruvawa se primenuvaat kugli~nite
leì{ta so kos dopir od tipot BNS ili BNT (od redot 73 spored DIN), za
prete`ni aksijalni sili i {irok domen na primena, se ednakvo vredni
so prstenestite koni~noval~esti leì{ta od tipot KB (od redot 313
spored DIN) [9].
Ku}i{teto na prenosnikot naj~esto e so rebra (sl. 21), so cel
zna~itelno da se zgolemi povr{inata na ladewe. Ku}i{teto treba da
ima poklopec za proverka na rabotata na polàvestiot prenosnik,
otvor za ispu{tawe na vozduhot, pokàuva~ na nivoto na mslo i otvor za
ispu{tawe na masloto.

Sl. 21 Polàvest prenosnik

PRIKA@UVAWE NA POL@AVESTITE PAROVI NA CRTE@ITE

Polàvnite parovi se crtaat uprosteno. Crteìte na polàvot
(sl. 22) i polàvnikot (sl. 23) treba da sodràt neposredni ili vo
posebna tablica, podatoci i merki koj go definiraat nazabuvaweto i
materijalot od koi {to se izraboteni. Merite {to se ozna~uvaat na
crteìte se slednite

38

za polàvot

1. pre~nik na temeniot cilindar dB
a1
B
2. pre~nik na podelbeniot cilindar dB
1
B
3. pre~nik na podno`niot cilindar dB
f1
B
4. dolìna na polàvot bB
1
B
5. oznaka za kvalitetot na obrabotkata

za polàvnikot

1. pre~nik na temeniot krug vo
presekot so glavnata ramnina dB
a2
B
2. pre~nik na podelbeniot cilindar dB
2
B
3. pre~nik na podno`niot krug
vo presekot so glavnata ramnina dB
f2
4. pre~nik na temeniot cilindar dB
A
B
5. polupre~nik na krugot na temeniot
torus rB
k
B
6. vkupna {iro~ina na polàvnikot bB
2
B
7. oznaka za kvalitetot na obrabotkata

Sl. 22 Crte` na polàvot Sl. 23 Crte` na polàvnikot

39

Vo oddelni tablici treba da se vnesat i slednite podatoci.

Tabela 1. Podatoci {to se stavaat na crteòt na polàvot
Tip na polàvot (ZA,ZN, ZI, ZK)
Broj na zapci (odovi na polàvot) zB
1
B
Modul m [mm] na 3 decimali
Broj na oblikot na polàvot q
Osnoven profil (spored JUS M.C1.018)
Koeficient na pomestuvaweto x
Pre~nik na sredniot cilindar dB
m
B [mm] na 3 decimali
Agol na srednata navojnica B
m
B [P
o
P]
Od na navojnicata B
z
B [mm] na 1 decimala
Nasoka na navojnicata (leva, desna)
Debelina na zabecot na polàvot sB
mn
Za~estenost na vrteìte nB
1
B [m/s]
Periferna brzina na sredniot cilindar vB
m
B [m/s]
Kodeks na brojot na polàvnikot
Broj na zapci na polàvnikot zB
2
B
Me|uoskino rastojanie a na 3 decimali

Tabela 2. Podatoci {to se stavaat na crteòt na polàvnikot
Broj na zapci zB
2
B
Kodeks na brojot na polàvot
Modul (~elen) m [mm] na 3 decimali
Modul (normalen) mB
n
Korisna dolìna na zapcite bB
e
B [mm]
Koeficient na pomestuvaweto x
Agol na naklon na navojnicata na
podelbeniot cilindar na polàvnikot
[P
o
P] ( = B
m
B)
Nasoka na navojnicata (leva, desna)
Za~estenost na vrteìte nB
2
B [mm]
Periferna brzina na podelbeniot
cilindar
vB
2
B [m/s]

Profilen kruèn zjaj jB
t
B [m]
Me|uoskino rastojanie a na 3 decimali

40

DRUGI GEOMETRISKI I KONSTRUKTIVNI PARAMETRI
ZA IZRABOTKA NA POL@AVESTIOT PAR

Geometriski merki

Bo~en agol na dopirnicata

m
n
s
tg
tg
cos
=
[o ] se presmetuva 2B
s
B [o ].

Bo~en ~ekor

2 1
= m e
s
[m].

Normalen ~ekor

m n
m e cos
2 1
=

[m].

Od na zavojnicata na polàvot

1
z e h
s
= [m].

Tetivna debelina na zapcite

2
cos
2 1
1
m
t
m
S

=

[m].

Konstruktivni parametri za izrabotaka na polàvestiot par

Pre~nik na glavinata se presmetuva vrz osnova na presmetaniot
pre~nik na vratiloto dB
st

st g
d d = 8 . 1 [m].

Debelin na venecot

2 1
8 . 1

= m
v
[m].

Vnatre{en pre~nik na polàvnikot

v f v
d d = 2
2 1
[m].

Pre~nik na venecot na teloto na polàvnikot

'
v v v
d d = 2
1
[m]
kade

41

2 1
2

= m
'
v
[m].

Dolìna na glavinata

st g
d l = ) 5 . 1 2 . 1 ( [m].

Debelina na plo~ata na teloto na polàvnikot

2 1
2

= m s [m].

Pre~nik na otvorot vo teloto na polàvnikot

5
g v
o
d d
d

=
[m].

Pre~nik na osniot krug na otvorot

2
g v
o
d d
D

[m].

Na sl. 24 i sl. 25 dadeni se rabotilni~ki crteì na polàvot i
polàvnikot.

Sl. 24 Rabotilni~ki crte` na polàvot

42

Sl. 25 Rabotilni~ki crte` na polàvnikot

43

TABELI

Tabela 3 Broj na zapci (odovi) na polàvot vo zavisnost od prenosniot odnos
u 30 1529 1014 69
zB
1
B 1 2 3 4

Tabela 4 Minimalen broj na zapci na polàvnikot spored AGMA 341.02
aB
1-2
B
[mm]
50 75 130 250 380 500 600
zB
2min
B 20 25 25 29 35 40 45

Tabela 5 Vrednosti za q vo zavisnost od modulot
q < 8 8 9 10 11 12 > 12
mB
1-2
B [mm] > 12 128 76 5 4.54 3.52.5 < 2.5

Tabela 6 Mehani~ki karakteristiki na materijalite za izrabotka na polàvnici
Oznaka
RB
p0,2
N/mmP
2
P
RB
m
N/mmP
2
P
HB
daN/mmP
2
P
E
N/mmP
2
P
ZB
E
[N/mmP
2
P]P
1/2
P
B
Hlim
N/mmP
2
P
UB
lim
N/mmP
2
P
CB
HE
[N/mmP
2
P]P
1/2
P
YB
W
[-]
P.CuSn12 140 260 80 88300 147 265 172 6.8 1.3
C.CuSn12 150 280 95 88300 147 425 285 4.9 1
P.CuSn12Ni 160 280 90 98100 152.2 310 210 6.2 1.2
C.CuSn12Ni 180 300 100 98100 152.2 520 337 4.4 0.95
P.CuSn10Zn 130 260 75 98100 152.2 350 247 5.7 1.3
C.CuSn10Zn 150 270 85 98100 152.2 430 285 5 1
C.CuSn14 200 300 115 92700 150 370 270 5.5 1
P.CuZn25Al5 450 750 180 107900 157.4 500 847 4.6 1.4
C.CuZn25Al5 480 750 190 107900 157.4 550 907 4.3 1.1
P.CuAl11Ni 320 680 170 122600 163.9 250 603 7.5 1.4
C.CuAl11.Ni 400 750 185 122600 163.9 265 753 7.3 1.1
C.CuAl10Ni 300 700 160 122600 163.9 660 565 4 1.1
SL.250 120 300 250 98100 152.3 350 225 5.7 1.4
NL 700 perlit 500 790 260 175000 182 490 942 5.2 1.3
B
Hlim
Bvaì pri sparuvawe so bruseni cementirani polàvi so HRC = 602, pri
sparuvawe so nebrusen podobren polàv B
Hlim
Bda se mnoì so 0.75, a YB
w
B so 1.2. Pri
sparuvawe so nebrusen podobren polàv od SL B
Hlim
Bda se mnoì so 0.5, a YB
w
B so 1.1
B
Flim
Bvaì za B
n
B = 20P
o
P za B
n
B = 25P
o
P vrednostite se mnoàt so 1; pri promenlivo
optovaruvawe vrednostite se mnoàt so 0.7; pri kratkotrajni udarni optovaruvawa
(vo traewe od cca 15 s) vrednostite se mnoàt so 2.5.
ZB
E
B vaì za sprega so ~eli~en polàv, pri sparuvawe so polàv od SL se presmetuva
spored ravenkata CB
HE
B= 10 (ZB
E
B/B
Hlim
B)P
2/3

44

Tabela 7 Vrednosti na faktorot na kontaktot ZB

dB
m1
B/aB
1-2
B 0.25 0.30 0.35 0.40 0.45 0.50 0.55
Za polàv
ZI (ZA, ZN, ZK)
3.38 3.10 2.90 2.76 2.70 2.63 2.58
Za polàv ZH 3.06 2.78 2.58 2.48 2.40 2.36 2.32

Tabela 8 Vrednosti na faktorot na traewe ZB
h
B za razli~en vek na traewe LB
h
B

LB
h
B [h] 750 1500 3000 6000 12000 24000 48000 96000 190000
ZB
n
B 1.58 1.41 1.26 1.12 1 0.89 0.79 0.70 0.63

Tabela 9 Vrednosti na faktorot WB
P
Bi karakteristi~nata brzina vB
go
B za
nekolku parovi na materijali i maziva

Materijal
Polàvnik Polàv
mg/mmP
3
P
Maslo L4
WB
P
B vB
go
B
m/s
Mineralno
masloP
*
P
WB
P
B

S2 maslo S1 maslo
WB
P
B vB
go
BWB
P
B
C.CuSn12 8.8 ^.4320

cementiran
1.27 0.11 1.121.74 2.17 0.11 1.25
C.CuSn12 8.8 ^.4732
podobren
0.8 0.65 0.711.10 1.98 0.85 1.13
C.CuSn12Ni 8.8 ^.4320

cementiran
1.32 0.13 1.161.80 2.58 0.1 1.47
C.CuSn12Ni 8.8 ^.4732
podobren
1.54 0.06 1.352.11 - - -
C.CuSn14 8.9 ^.4320
cementiran
0.94 0.34 0.831.28 2.9 0.06 1.66
C.CuZn11Ni 8.3 ^.4320
cementiran
1.65 0.04 1.452.26 2.06 0.05 1.18
C.CuAl10Ni 7.4 ^.4320
cementiran
0.8 0.86 0.701.09 - - -
Mineralno EP maslo L4 so dodatok protiv korozija i stareewe so B
50
B = 225 mmP
2
P/s.
Sinteti~ko maslo S2 (polietereno) so B
50
B = 165 mmP
2
P/s.
Sinteti~ko maslo S1 (poliglikolno) so B
50
B = 95 mmP
2
P/s.
*Oblast na rasipuvawe na niz od ispituvanite nelegirani i sredno legirani
mineralni masla.
Bronza liena vo presek ima namalena vrednosti za WB
P
B se do 0.5 i ponisko od
navedenite.

Tabela 10 Viskoznost na masloto za podma~kuvawe na polàvestite parovi
Periferna brzina na polàvot vB
1
B [m/s]
4 5 6 8 10 12 15 20 30 40
Kinematska viskoznost na masloto B
50
B [mmP
2
P/s]
300460 300400 260350 210280 170220 150200 120160 100140 7090 5060

45

Tabela 11 Vrednosti za faktorot k
Materijal RB
m
B [N/mmP
2
P] B
D
B [N/mmP
2
P] B
d
B [N/mmP
2
P] k
^.0745 700 170 39 27.4
^.4320 800 190 44 26.4
^.4732 750 270 62 23.6

46

SPISOK NA KORISTENI OZNAKI

AB
ca
B mP
2
P povr{ina na ku{i{teto niz koja se oddava toplina
a m me|uoskino rastojanie
b m debelina na trupot na polàvnikot
bB
1
B m dolìna na polàvot
bB
2
B m {iro~ina na polàvnikot
bB
2lac
B m la~na dolìna na zapcite na polàvnikot
CB
HE
B [mmP
2
P/N]P
0.5
P konstanta na materijlot
cP
*
P m faktor na temeniot zjaj
DB
o
B m pre~nik na osniot krug na otvorot
dB
A
B m pre~nik na temeniot cilindar na polàvnikot
dB
a1
B m pre~nik na temeniot krug na polàvot
dB
a2
B m pre~nik na temeniot krug na polàvnikot
dB
f1
B m pre~nik na podno`niot krug na polàvot
dB
f2
B m pre~nik na podno`niot krug na polàvnikot
dB
g
B m pre~nik na glavinata
dB
m1
B m pre~nik na sredniot krug na polàvot
dB
m2
B m pre~nik na sredniot krug na polàvnikot
dB
o
B m pre~nik na otvorot na teloto na polàvnikot
dB
st
B m standarden pre~nik na vratiloto
dB
v
B m pre~nik na venecot na teloto na polàvnikot
dB
v1
B m vnatre{en pre~nik na polàvnikot
dB
1
B m pre~nik na podelbenikot krug na polàvot
dB
2
B m pre~nik na podelbenikot krug na polàvnikot
eB
n
B m normalen ~ekor
eB
s
B m bo~en ~ekor
FB
t
B N periferna sila
FB
tm2
B N periferna sila {to dejstvuva na sredniot krug
FB
r
B N radijalna sila
FB
x
B N aksijalna sila
h m od na zavojnicata
hP
*
PB
a
B m faktor na viso~ina na glavata za zabecot
hP
*
PB
f
B m faktor na viso~ina na nogata na zabecot
KB
A
B - pogonski faktor
k - faktor
kB
ca
B W/mP
2
PK koeficient na premina na toplina
LB
h
B h vek na traeweto
l m raspon me|u leì{tata
lB
g
B m dolìna na glavinata
m m modul
N - broj na spregnuvawa na zabecot
n sP
-1
P za~estenost na brojot na vrteì
QB
ab
B W odvedeno koli~estvo na toplina
q - faktor na oblikot na polàvot
P W silina
PB
v
B W vkupna silina na zagubite

47

RB
z
B m rapavost na bokovite na raboten zap~enik
RB
zo
B m rapavost na bokovite modelen zap~enik
rB
k
B m polupre~nik na temeniot torus na polàvnikot
SB
F
B - stepen na sigurnosta protiv kr{ewe vo podno`jeto na zabecot
SB
H
B - stepen na sigurnosta protiv pojava na Pitting
SB
t1
B m tetivna debelina na zapcite
SB
W
B - stepen na sigurnosta vo odnos na abewe
SB
B - temperaturen stepen na sigusnosta

s m debelina na plo~ata na teloto na polàvnikot
sB
mn
B m debelina na zabecot na polàvot na sredniot cilindar
T Nm vrteèn moment
vB
g
B m/s rabotna brzina na lizgaweto
vB
go
B m/s karakteristi~na brzina na lizgaweto
U N/mP
2
P karakteristi~na veli~ina na optovaruva. na pod. na zab.
u - kinemati~ki prenosen odnos
WB
P
B - faktor na sparuvaweto na materijalot (vo odnos na abewe)
WB
R
B - faktor na rapavosta vo (odnos na abewe)
WB
v
B - faktor na brzinata vo (odnos na abewe)
x m koeficient na pomestuvaweto na profilot
YB
W
B - presmetkoven faktor za opredeln par materijali
ZB
E
B - faktor na elasti~nost
ZB
h
B - faktor na vekot na traweto
ZB
n
B - faktor na promenite na optovaruvaweto
ZB
B - faktor na kontaktot
z - broj na zapci
B
n
B P
o
Pagol na naklon na standardniot profil
B
s
B P
o
P bo~en agol na dopirnicata
B
v
B m debelina na venecot
'B
v
B m debelina na teloto na zap~enikot
B
m
B P
o
P agol na naklon na srednata navojnica
- vkupen stepen na iskoristuvaweto
B
z
B - stepen na iskoristuvaweto na polàvestiot par
B
z
B - koeficient na triewe
B
v
B - reduciran agol na triewe
mB

Bkg dozvolena masa na abeweto
sB
n
B m izliùvawe na debelinata na zabecot
kg/mP
3
P gustina
B
H
B N/mP
2
P Hertz-ov pritisok na abewe
B
Hlim
B N/mP
2
P dozvolen Hertz-ov pritisok na abewe
B
WM
B N/mP
2
P dozvolen Hertz-ov pritisok na abewe
B
o
B K temperatura na nadvore{niot vozduh
B
L
B K temperatura na masloto
B
u
B K nattemperatura

Indeksi
1 pogonski
2 gonet

48

BIBLIOGRAFIJA

[1] Veriga, S., 1993, Ma{inski elementi III deo,Beograd.
[2] G, ., 1994, , , .
[3] Geramit~ioski, T., Mitrevski, V., Popovski, K., 2004, Prvi~na analiza na
vlijatelni parametri vrz zagrevaweto na polàvest zap~est par, str. 119-
131 Zbornik na trudovi, Tehni~ki fakultet Bitola, Bitola.
[4] Kam~evski, I., \urkov, I., 1996, I i II,
, Skopje.
[5] Karl, P., Pausch, S., Computer Aided Wear Prediction.
[6] FLENDER - Worm Gear Units, 2006, Katalog, U.S.A.
[7] , .,1992, , 2 kniga, .
[8] Trbojevic, M., Jankovic, M., Ivkovic, S., Latinovic, V., 1984, Reduktori, Beograd.
[9] , ., 1987, II, kniga 4, .

49

Presmetka Na Polzavesti Prenosnici - Geramitcioski

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Presmetka Na Polzavesti Prenosnici - Geramitcioski

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Univerzitet Sv.

Kliment Ohridski Bitola

B e faktor na kontaktot {to go zema

B - temperaturen stepen na sigusnosta

You might also like