Oksidacijski broj u organskim spojevima se odreuje jednako kao i u anorganskim.

Znai, nacrta
Lewisovu strukturu i, na papiru, heterolitiki pocijepa veze. Oksidacijski broj jednak je broju valentnih
elektrona umanjenom za broj elektrona koje atom ugljika zadrava nakon heterolitikog cijepanja
veza. U sluaju etanola, uzmimo za primjer taj ugljik vezan za hidroksilna skupinu. S obzirom da je
kisik elektronegativniji, heterolitikim cijepanjem veze ugljik kisik elektroni koji tvore vezu "pripadnu"
kisiku, dva ugljika su jednake elektronegativnosti prema tome svakom od njih iz veze CC ide po
jedan elektron, dok je vodik elektropozitivniji od ugljika pa e prema tome elektroni heterolitikim
cijepanjem veze C-H "pripasti" ugljiku. Sada oko tog ugljika imamo 5 elektrona, a kako je 4 5 = 1,
oksidacijski broj tog atoma ugljika jest minus jedan.

Oksidacijski broj vodika je u pravilu +I, a oksidacijski broj kisika II (postoje, dakako, i iznimke).
Oksidacijski broj ugljika treba odrediti za svaki ugljikov atom posebno, tako da nacrtamo strukturni
dijagram molekule, svakom atomu ugljika najprije pripiemo nulu i zatim za svaku n-struku vezu s
atomom elementa koji je elektronegativniji od ugljika (npr. kisik, duik, halogeni...) dodamo n, a za
svaku n-struku vezu s atomom elementa koji je elektropozitivniji od ugljika (npr. vodik, metali itd.)
oduzmemo n. Veze CC ne uzimamo u obzir.

Konkretno, za atom ugljika metilne skupine izopropanola krenemo od nule, imamo tri veze CH, znai
triput oduzmemo po jedan, dobijemo III, i vezu CC ne raunamo, dakle oksidacijski broj tog atoma
je III. To, naravno, vrijedi za oba atoma metilne skupine, kako u izopropanolu, tako i u acetonu. Za
"srednji" ugljikov atom u izopopanolu krenemo od nule, dvije veze CC ne raunamo, za jednu vezu s
vodikom od nule oduzmemo jedan, dobili smo I, i zatim jo dodamo jedan jer imamo jednu vezu s
kisikom, pa je konani oksidacijski broj nula. Za "srednji" ugljikov atom u acetonu krenemo od nule,
dvije veze CC ne raunamo, a budui da imamo dvostruku vezu s kisikom, dvaput nuli dodamo po
jedan, pa dobijemo +II.

Mi se inae na PMF-u u Zagrebu drimo IUPAC-ovih pravila prema kojima se oksidacijski brojevi piu
rimskim brojevima (a oksidacijski broj nula rijeima), da bi se tako razlikovali od nabojnih brojeva, koje
zapisujemo brojkama. To napominjem zato da te ne bi zbunio moj zapis, jer znam da mnogi ne vode
brigu o toj razlici.

ok, moda e zvuati kao glupo pitanje kad ga pita studentica kemije, ali dogodila mi se neugoda na
predavanju koje sam drala u gimnaziji,pa evo - dakle, imam oksidaciju etanola u etanal, izvodila sam
taj pokus i piem djeci reakciju na plou. i objanjavam im pojmove: oksidacijsko sredstvo, oksidacija,
zajedno piemo jednadbu i sve. i sad naiem u udbeniku strievi-sever da u jednadbi oksidacije
etanol, tonije njegov C atom koji ima vezanu -OH skupinu na sebe ima oksidacijski broj -1, a kada
oksidira u aldehid ima oks. broj 1. i pita me jedan uenik 'a kako smo to odredili?'. i tu je nastala tiina.
drugo je odreivanje oksidacijskih brojeva kod obinih, anorganskih spojeva, soli i sl., to hvala bogu
znam, ali ovdje sam stala i zbilja nisam znala objasniti. kako uope odreujem oksidacijski broj ugljika
u organskim spojevima?