Do Generalniot Sekretar Na Vladata Na Republika Makedonija

MINISTERSTVO ZA OBRAZOVANIE I NAUKA
DO GENERALNIOT SEKRETAR
NA VLADATA NA REPUBLIKA MAKEDONIJA
Ime na materijalot:

U!o"la!eno!t !o Pro"ramata na Vla#ata Da
U!o"la!eno!t !o $len %& o# Delo'ni(ot )a ra*ota na Vla#ata:
DA
Pre#lo" na (oja !e#ni+a na Vla#a #a !e ra)"le#a materijalot:
Prvata naredna sednica
Do'erli'o!t na materijalot: Materijalot ne e od doverliv karakter
Itno!t na materijalot : iten
Prilo": 80 primeroci od Predlogot
Data na #o!ta','a-e na
materijalot: 30.06.2008
POTPIS:

MINISTERSTVO ZA OBRAZOVANIE I NAUKA
M E M O R A N D U M

,

POTPIS:

S(o/je 0118 "o#ina
2.O!'rt /o materijalot:
Dejnosta na osnovnoto obrazovanie e regulirana so Zakonot
za osnovnoto obrazovanie (Slu`ben vesnik na epublika
Makedonija br! br! ""#$%, &"#$', ("#$', (%#$), *&#$$, &$#0&, "0#0(,
"&#0(, '(#0", *&#0" ,%%#0%, *+#0%, ++(#0%, (%#0', )0#0' i %+#0),!
Pokraj brojnite izmeni i dopolnuva-a vo Zakonot za osnovnoto
obrazovanie, se pokaàa odredeni nedore.enosti vo negovoto
sproveduva-e koi onevozmoùvaa e/kasno 0unkcionira-e na
sistemot za osnovnoto obrazovanie!
Za razvojot na osnovnoto obrazovanie, kako 1to e
predvideno so 2acionalna programa za razvoj na obrazovanieto vo
epublika Makedonija &00%3&0+0 i so 4oncepcijata za devetgodi1no
osnovno vospitanie i obrazovanie, ima potreba od donesuva-e na
novi re1enija vo pribliùva-eto na osnovnoto obrazovanie i
vospitanie vo epublika Makedonija so sistemite na osnovnoto
obrazovanie na dràvite .lenki na 5vropskata 6nija!
7elite na osnovnoto obrazovanie i vospitanie se
usoglasuvaat so novite bara-a na sovremenoto osnovno
obrazovanie8 vospitanieto i obrazovanieto vo sklad so op1tite
kulturni i civilizaciski vrednosti, bara-eto za osposobuva-e na
u.enicite za ìvot i rabota soglasno demokratskite vrednosti,
sovremenite in0ormacisko3komunikaciski te9nologii i nau.nite
soznanija i dostignuva-a!
:o ovoj Predlog na zakon se vgraduvaat i odredbi od
zakonodavstvoto na 5vropskata 6nija so koi se regulira
obrazovanieto na u.enicite, deca na dràvjani na dràvite .lenki na
5vropskata 6nija koi prestojuvaat vo epublika Makedonija!
;d ova proizleze zaklu.okot deka e potrebno da se donese
nov Zakon za osnovnoto obrazovanie!
Poradi toa Ministerstvoto za obrazovanie i nauka izgotvi i na
:ladata na epublika Makedonija i dostavi Predlog za donesuva-e
na Zakon za osnovnoto obrazovanie!
0.Ra)"le#ani mo3ni re4enija 5 )a6/roti' ar",menti7:
Pri izgotvuva-e na Predlogot za donesuva-e na Zakon za
osnovnoto obrazovanie se trgna od re1enieto deka postojniot zakon
(so petnaeset izmeni i dopolnuva-a na osnovniot tekst, ne e dokraj
primenliv vo realizacijata na negovite odredbi, a isto taka so del od
svoite odredbi ne e usoglasen so op1tite kulturni i civilizaciski
vrednosti, bara-eto za osposobuva-e na u.enicite za ìvot i rabota
soglasno demokratskite vrednosti, sovremenite in0ormacisko3
komunikaciski te9nologii i nau.nite soznanija i dostignuva-a!
8. Re),ltati o# i)'r4enite (on!,lta+ii !o re!ornite
mini!ter!t'a #r,"ite or"ani na #r3a'nata ,/ra'a i
or"ani)a+ii:
:o ramkite na Ministerstvoto za obrazovanie i nauka
0ormirana e rabotna grupa koja go izgotvi noviot tekst na Zakonot za
osnovnoto obrazovanie!
2oviot tekst na zakonot be1e publikuvan na o/cijalnata
internet stranica na Ministerstvoto za obrazovanie i nauka so
mo`nost za dostavuva-e na komentari, zabele1ki i misle-a od
roditeli, nastavnici, stru.ni asocijacii i zdruènija, 2:;, edinicite na
lokalnata samouprava i drugi! 4omentari dostavija nastavnici,
stru.ni asocijacii, zdruènija, roditeli, 2:;, 62<75=, 6SA<D i drugi!
Del od dostavenite misle-a se vgradeni vo tekstot na
zakonot!
9. Re4enie (oe !e /re/ora$,'a 5!o o*ra)lo3enie7:
:o 6stavot na epublika Makedonija postoi osnova za
razviva-e na nastaven plan so nastavni programi za devetgodi1no
osnovno obrazovanie! >rgnuvaj?i od analizite na osnovnoto
obrazovanie vo epublika Makedonija i sporedbite so osnovnoto
obrazovanie vo drugite dràvi na 56 se naloì potreba vo osnovnite
u.ili1ta da se zapi1uvaat site deca koi do krajot na kalendarskata
godina ?e napolnat 1est godini! ;vaa zakonska odredba vo
praktikata ve?e se primenuva dosledno od u.ebnata &00)#0*
godina so 1to se vodi pove?e grià vo u.ili1tata i lokalnata zaednica
za organizira-eto na sistemot na osnovnoto obrazovanie!
So odredbite vo Zakonot za osnovno obrazovanie za prvpat se
opredeluva celta na osnovno obrazovanie, a preku oddelnite .lenovi
na Zakonot se promoviraat principite na demokrati.nost,
nediskriminacija, po.ituva-e na individualnite razliki me@u
u.enicite, multikulturnosta, me@unarodna sporedlivost na znae-ata!
:o sistemot na osnovnoto obrazovanie so noviot zakon se
unapreduva organizacijata i kvalitetot na obrazovanieto na
u.enicite so posebni obrazovni potrebi, kako i na decata na gra@
anite na epublika Makedonija koi prestojuvaat vo stranstvo i na
decata so stransko dràvjanstvo ili bez dràvjanstvo koi prestojuvaat
vo epublika Makedonija!
So predlog Zakonot za osnovno obrazovanie se nudat
sistemski re1enija koi vodat smetka za najdobriot interes na deteto!
Pokonkretno, so zakonot se ureduva deka osnovnoto
obrazovanie trae devet godini i toa za u.enici na vozrast od ' do +%
godini i se organizira vo tri periodi spored razvojnite karakteristiki na
u.enicite, od I do III, od IV do VI i od VII do IX oddelenie!
So predlogot na Zakonot za osnovnoto obrazovanie se
sozdava pravna osnova za poracionalno organizira-e na
1koluva-eto na decata!>rgnuvaj?i od sostojbite vo osnovnoto
obrazovanie i realnite prostorni, kadrovski i ekonomski uslovi vo
epublika Makedonija predloèniot zakon ?e pridonese da se
podobruva kvalitetot na osnovnoto obrazovanie i da se zgolemi
griàta za razvojot na u.enicite od samiot po.etok, kako i vo tekot
na nivnoto celokupno 1koluva-e vo osnovnoto u.ili1te!
>aka za u.enicite vo prviot period na osnovnoto u.ili1te se
organizira pri0a?a-e i za1tita na u.enicite pred .asovite za
redovnata nastava i se organizira prodolèn prestoj za u.enicite po
redovnata nastava od I do V oddelenie spored potrebite na decata i
nivnite roditeli!
So zakonot se sozdava pravna osnova vo u.ili1teto da se
ostvaruva mnogu pogolema grià za razviva-e na u.enicite koi
postignuvaat povisoki znae-a i koi imaat pogolemi sposobnosti za
oddelni predmeti! Za ova cel spored novite nastavni programi od I
do III oddelenie, a osobeno od IV do VI oddelenie ?e se ovozmoì da
se razvivaat razli.ni oblici na nastava, po nivoa na sloènost! ;vaa
grià ?e prodolì i vo VII do IX oddelenie, koga za u.enicite koi
imaat povisoki sposobnosti i znae-a po oddelni predmeti se
sozdava pravna osnova da se rasporeduvaat vo nastavni grupi so
u.enici od isto oddelenie, (a od razli.ni paralelki,, za usvojuva-e
posloèni sodrìni, i toa najmnogu vo obem od edna .etvrtina od
.asovite 1to se nameneti za soodvetniot predmet! Sepak, .asovite
za ostanatiot del od nastavata u.enicite ?e gi sledat vo mati.nite
paralelki vo svoeto oddelenie!
Se nalaga da se donesat standardi za ocenuva-e i kriteriumi
za broj.ani ocenki i se vospostavuva sistem na ocenuva-e i
napreduva-e na u.enicite, a ednovremeno i sistem za interno i
eksterno proveruva-e kolku se postignati o.ekuvanite rezultati, za
da se sogledaat navreme pozitivnite e0ekti, kako i slabostite vo
na.inot i metodite na planira-eto, izveduva-eto na nastavata, kako
i vo ocenuva-eto na u.enicite!
:o zakonot za prvpat se regulirani pravata i odgovornostite na
u.enicite, roditelite i nastavnicite vo osnovnoto u.ili1te!
:o posebna glava na zakonot se nudat sovremeni sistemski
re1enija za nastavnicite i stru.nite sorabotnici, i toa ne samo za
normativite za vrabotuva-e, tuku i za pro0esionalnoto usovr1uva-e,
osoposobuva-e i nivnoto napreduva-e vo karierata!
Za prvpat vo na1iot obrazoven sistem se reguliraat i rabotnite
zada.i na nastavnicite, stru.nite sorabotnici i vospituva.ite!
;sobeno vnimanie se posvetuva na organite za upravuva-e
i rakovode-e na u.ili1teto i na stru.nite organi na osnovnoto
u.ili1te!
So predlogot na zakonot se zajaknuva ulogata na roditelite i
loklnata zaednica so cel podobruva-e na me@usebnata sorabotkata i
kvalitetot na vospitno3obrazovnata rabota!
:. ;i!(alni im/li(a+ii na materijalite 4to !e /re#la"aat:
Samiot Predlog za izmenuva-e i dopolnuva-e na Zakonot za
osnovnoto obrazovanie ?e predizvika dopolnitelni /skalni implikacii!
Za celosna implementacija na Zakonot za osnovnoto
obrazovanie, i realizacija na novite nastavni planovi i programi
potrebno e da se obezbedat dopolnitelni sredstva od AuBetot na
epublika Makedonija vo iznos od '"!)$*!000 denari za novi (*0
vrabotuva-a (za " meseci za &00* godina,, od koi +00 se nastavnici
koi ?e gi realiziraat aktivnostite za prodolèn prestoj vo prviot period
na devetgodi1noto osnovno obrazovanie soglasno so godi1nata
programa za rabota na u.ili1teto i &%0 se nastavnici za realizacija
na nastavnite planovi i programi za angliski jazik vo prviot period i
(0 stru.ni lica za izrabotka na standardizirani testovi! :o vkupnata
suma se predvideni sredstva za kupuva-e na so0tver i 9arder i
obuka na testatori i ocenuva.i!
Za vtorata godina (&00$ godina, potrebno e da se obezbedat
dopolnitelni sredstva od AuBetot na epublika Makedonija vo iznos
od &0$!")(!000 za (*0 vrabotuva-a od minata godina, za
pro0esionalno usovr1uva-e na nastavnicite i stru.nite sorabotnici,
za izgotvuva-e na standardizirani testovi, prevod na testovite,
pe.ate-e, nadomest za testatorite i ocenuva.ite!
Za tretata godina (&0+0 godina, potrebno e da se obezbedat
od &%&!$*+!000 denari za istite (*0 vrabotuva-a, za stru.no
usovr1uva-e na nastavnicite i stru.nite sorabotnici, za
zgolemuva-e na platite na nastavnicite i stru.nite sorabotnici po
osnov steknato zva-e, za izgotvuva-e na standardizirani testovi,
prevod na testovite, pe.ate-e, nadomest za testatorite i
ocenuva.ite i za odrùva-e na opremata!
%. O$e(,'ani 'lijanija:
Predlogot na Zakonot za osnovnoto obrazovanie ima za cel da
se podobri kvalitetot na osnovnoto obrazovanie so pribliùva-e na
standardite na osnovnoto obrazovanie i vospitanie vo epublika
Makedonija so standardite na dràvite .lenki na 5vropskata 6nija!
<. U!o"la!eno!t !o e'ro/!(oto )a(ono#a'!t'o 5(oi #ire(ti'i
na EU !e tran!/oniraat 'o na4eto )a(ono#a'!t'o7:
Direktivata na Sovetot ))#"*'#557 od &%! juli +$)), za
obrazovanieto na decata na migrantite!
&.O+en(a na Se(retarijatot )a )a(ono#a'!t'o /o materijalot:

=. Kl,$ni elementi )a in>ormira-e na ja'no!ta:
za osnovnoto obrazovanie (CSlu`ben vesnik na epublika
MakedonijaD br! br! ""#$%, &"#$', ("#$', (%#$), *&#$$, &$#0&, "0#0(,
"&#0(, '(#0", *&#0" ,%%#0%, *+#0%, ++(#0%, (%#0', )0#0' i %+#0),!
:o ovoj Predlog na zakon se vgraduvaat i odredbi od
obrazovanieto na u.enicite, deca na dràvjani na dràvite .lenki na
5vropskata 6nija koi prestojuvaat vo epublika Makedonija!

! "# !#!$ $
# %" $

$!&' &" ())* "
I. +
6staven osnov za donesuva-e na Zakonot za osnovnoto
obrazovanie se odredbite od .len '* stav + alineja & od 6stavot na
epublika Makedonija!
II. , +

za osnovnoto obrazovanie (CSlu`ben vesnik na epublika
MakedonijaD br! br! ""#$%, &"#$', ("#$', (%#$), *&#$$, &$#0&, "0#0(,
"&#0(, '(#0", *&#0" ,%%#0%, *+#0%, ++(#0%, (%#0', )0#0' i %+#0),!
:o ovoj Predlog na zakon se vgraduvaat odredbi od
obrazovanieto na deca dràvjani na dràvite .lenki na 5vropskata
6nija .ii roditeli se so prestoj vo epublika Makedonija kade vr1at ili
vr1ele samostojna dejnost, odnosno koi se vraboteni ili bile
vraboteni na teritorijata na epublika Makedonija, imaat pravo na
steknuva-e na znae-e od maj.iniot jazik i kultura na dràvata od
kade poteknuvaat! Ministerstvoto za obrazovanie i nauka e dol`no,
vo sorabotka so osnova.ot na u.ili1teto i dràvata od kade
poteknuva u.enikot, a vo soglasnost so mo`nostite, da dade
podr1ka za nastavata na maj.in jazik i kultura na dràvata od koja
poteknuva u.enikot!
So ovaa odredba epublika Makedonija gi usoglasuva
zakonskite propisi od oblasta na osnovnoto obrazovanie so
Direktivata na Sovetot ))#"*'#557 od &%! juli +$)), za
<sto taka, so ovoj zakon se propi1uva deka decata na
dràvjanite na dràvite .lenki na 5vropskata 6nija imaat pravo na
osnovno obrazovanie kao i makedonskite dràvjani i se zapi1uvaat
vo osnovnite u.ili1ta vo epublika Makedonija pod istin uslovi kako i
makedonskite dràvjani!
So toa, epublika Makedonija gi usoglasuva zakonskite
propisi od oblasta na osnovnoto obrazovanie so na.eloto na
nediskriminacija propi1ani so .len +& od Dogovorot za osnova-e na
5vropskata 5konomska Zaednica, Del prv, 2a.ela, .len +&!
opredeluva celta na osnovno obrazovanie, a preku oddelnite .lenovi
anite na epublika Makedonija koi prestojuvaat vo stranstvo i na
nivnite roditeli!
Se nalaga da se donesat standardi za ocenuva-e i kriteriumi
u.ili1te!
loklnata zaednica so cel podobruva-e na me@usebnata sorabotkata i
;d ova proizleze zaklu.okot deka e potrebno da se donese
nov Zakon za osnovnoto obrazovanie!
III. ,
Zakonot .ie donesuva-e se predlaga se zasnova vrz slednite
na.ela8
3 osnovnoto vospitanie i obrazovanie e del od edinstveniot
vospitno3obrazoven sistem vo epublika MakedonijaE
3 dejnosta na osnovnoto obrazovanie e od javen interesE
3 sekoe dete ima pravo na osnovno obrazovanieE
3 osnovnoto obrazovanie e zadolìtelnoE
3 se zabranuva diskriminacija po osnov na pol, rasa, boja na
koàta, nacionaln, socijaln, politi.k, verska, imotna i op1testvena
pripadnost vo ostvaruva-e na pravata od osnovnoto vospitanie i
obrazovanie
3 vode-e grià za u.enicite so posebni obrazovni potrebiE
IV. -
Sodrìnata na Zakonot e dadena vo vid na Predlog na zakon!
V. DONESUVA?E NA ZAKON PO NA POSTAPKA
oglasno .len +)% od Delovnikot na Sobranieto na epublika
Makedonija, zakon
,

!
PREDLOG NA ZAKON
)a o!no'noto o*ra)o'anie
I. OSNOVNI ODREDBI
@len 2
So ovoj zakon se ureduva zadolìtelnoto osnovno obrazovanie 1to se ostvaruva vo
osnovnite u.ili1ta (vo natamo1niot tekst8 osnovno u.ili1te,, kako i dejnosta na
osnovnoto obrazovanie kako del od edinstveniot -obrazoven sistem!
@len 0

(+, Sekoe dete ima pravo na osnovno obrazovanie!
(&, diskriminaci na pol, rasa, boja na koàta, nacionaln,
socijaln, politi.k, versk, imotna i op1testvena pripadnost vo ostvaruva-e na
pravata od osnovnoto vospitanie i obrazovanie, utvrdeni so ovoj zakon!
@len 8
7elite na osnovnoto vospitanie i obrazovanie se8
3 steknuva-e op1ti i primenlivi znae-a 1to se potrebni vo sekojdnevniot ìvot ili
za natamo1no obrazovanieE
3 9armoni.en, intelektualen, emocionalen i socijalen razvoj na u.enicite
soodvetno so nivnite sposobnostiE
3 razviva-e na pismenosta i sposobnostite na u.enicite za razbira-e, in0ormira-e
i izrazuva-e na makedonski jazik i negovoto kirilsko pismoE
3 razviva-e na pismenosta i sposobnostite na u.enicite za razbira-e, in0ormira-e
i izrazuva-e, pokraj na makedonski jazik i negovoto kirilsko pismo, i na jazik i
pismo na pripadnicite na zaednicite koi zboruvaat jazik razli.en od makedonskiot
jazikE
3 razviva-e samodoverba i svest kaj u.enikot za sopstvenata individualnost i
odgovornost za svoite postapkiE
3 vospituva-e za me@usebna tolerancija, sorabotka, po.ituva-e na razli.nosta,
osnovnite .ovekovi slobodi i pravaE
3 razviva-e svest kaj u.enicite za pripadnost na epublika Makedonija i
neguva-e na sopstveniot nacionalen i kulturen identitetE
3 vospituva-e za op1ti kulturni i civilizaciski vrednosti koi proizleguvaat od
svetskite tradiciiE
3 usvojuva-e op1ti i primenlivi znae-a koi ovozmoùvaat samostojno kreativno
deluva-e vo op1testvenata i prirodnata okolina i razviva-e sposobnosti za
rasuduva-e i za izrazuva-e vo umetnosta i kulturnite tradiciiE
3 razviva-e na sposobnosti za istraùva-e, eksperimentira-e i re1ava-e na
problemiE
3 vklu.uva-e i vode-e grià za razvojot na u.enicite so posebni obrazovni
potrebiE
3 razviva-e na nadarenosta na u.enicite vo razli.ni oblasti, i
3 unapreduva-e na zdraviot na.in na ìvee-e i vospituva-e za prezema-e
odgovornost za sopstvenoto zdravje i za za1tita na ìvotnata sredina!
@len 9
;snovnoto obrazovanie e zadolìtelno, trae devet godini i se organizira vo tri
vospitno3obrazovni periodi i toa od prvo do treto oddelenie, od .etvrto do 1esto
oddelenie i od sedmo do devetto oddelenie!
@len :
oditelot, odnosno staratelot na u.enikot (vo natamo1niot tekst8 roditelot, e
dolèn da mu ovozmoì na svoeto dete da ja ispolni obvrskata za zadolìtelno
osnovno obrazovanie i vospitanie!
@len %
Za u.enicite so posebni obrazovni potrebi se obezbeduvaat soodvetni uslovi za
steknuva-e na osnovno vospitanie i obrazovanie vo redovnite i posebnite
osnovni u.ili1ta i imaat pravo i na individualna pomo1 za steknuva-e na
osnovnoto obrazovanie i vospitanie!
@len <
(+, Za decata na gra@anite na epublika Makedonija koi prestojuvaat vo stranstvo
se organizira nastava za u.e-e na makedonskiot jazik i kultura, a za pripadnicite
na zaednicite koi zboruvaat jazik razli.en od makedonskiot jazik i na maj.iniot
jazik, vo soglasnost so me@unarodni dogovori rati/kuvani soglasno 6stavot na
(&, 2a decata na gra@anite na epublika Makedonija koi prestojuvale vo stranstvo i
se vratile vo epublika Makedonija kade go zapo.nuvaat, odnosno prodolùvaat
osnovnoto obrazovanie, osnovnite u.ili1ta se dol`ni da im pomognat vo
izu.uva-eto na maj.iniot jazik!
((, Zaradi uspe1no vklu.uva-e vo vospitno3obrazovniot proces na u.enicite od
stav (&, na ovoj .len, osnovnoto u.ili1te kade e zapi1an u.enikot organizira
individualna i grupna dopolnitelna nastava za sovladuva-e na maj.iniot jazik i za
nadomestuva-e na znae-eto od odredeni nastavni predmeti!
(", 2astavata za u.enicite od stav (+, na ovoj .len se izveduva spored nastaven
plan i programa 1to ja izgotvuva Airoto za razvoj na obrazovanieto (vo
natamo1niot tekst8 Airoto,, a ja utvrduva ministerot nadleèn za obrazovanie (vo
natamo1niot tekst8 ministerot!
(%, 2astavata za u.enicite od stav (&, na ovoj .len trae najmnogu edna godina i
se izveduva spored programa 1to ja izgotvuva Airoto, a ja utvrduva ministerot!
(', 2a.inot i postapkata za izbor na nastavnicite koi gi ostvaruvaat nastavniot
plan i programa od stav (", na ovoj zakon gi utvrduva ministerot!
@len &
(+, Deca so stransko dràvjanstvo ili deca bez dràvjanstvo, koi prestojuvaat vo
epublika Makedonija imaat pravo na osnovno obrazovanie pod ednakvi uslovi
kako decata dràvjani na epublika Makedonija!
(&, Za decata od stav (+, na ovoj .len se organizira nastava po maj.in jazik, vo
soglasnost so me@unarodnite dogovori rati/kuvani soglasno 6stavot na epublika
Makedonija!
((, Deca dràvjani na dràvite .lenki na 5vropskata 6nija imaat pravo na osnovno
obrazovanie pod ednakvi uslovi kako i decata dràvjani na epublika Makedonija!
(", Deca dràvjani na dràvite .lenki na 5vropskata 6nija .ii roditeli se so prestoj
vo epublika Makedonija kade vr1at ili vr1ele samostojna dejnost, odnosno koi se
vraboteni ili bile vraboteni na teritorijata na epublika Makedonija, imaat pravo na
steknuva-e na znae-e od maj.iniot jazik i kultura na dràvata od kade
poteknuvaat!
(%, Ministerstvoto e dol`no, vo sorabotka so osnova.ot na u.ili1teto i dràvata od
kade poteknuva u.enikot od stav ((, na ovoj .len, a vo soglasnost so mo`nostite,
da dade podr1ka za steknuva-e na znae-e od maj.in jazik i kultura na dràvata
od koja poteknuva u.enikot!
@len =
(+, :ospitno3obrazovnata rabota vo osnovnoto u.ili1te se ostvaruva na
makedonski jazik i negovoto kirilsko pismo!
(&, Za u.enicite na pripadnicite na zaednicite koi sledat nastava na jazik razli.en
od makedonskiot jazik i negovoto kirilsko pismo, vospitno3obrazovnata rabota se
izveduva na jazikot i pismoto na soodvetnata zaednica, na na.in utvrden so ovoj
zakon!
((, 6.enicite od stav (&, na ovoj .len zadolìtelno go izu.uvaat i makedonskiot
jazik i negovoto kirilsko pismo!
@len 21
(+, ;snovnoto obrazovanie se organizira i ostvaruva vo osnovno u.ili1te!
(&, ;snovno obrazovanie se organizira i ostvaruva i vo zdravstveni ustanovi,
socijalni ustanovi, kazneno3popravni i vospitno3popravni ustanovi, soglasno so
ovoj zakon!
((, ;snovnoto obrazovanie za u.enicite so posebni obrazovni potrebi se
organizira i ostvaruva vo posebni osnovni u.ili1ta i vo posebni paralelki pri
redovnite osnovni u.ili1ta!
@len 22
:o osnovnoto u.ili1te se zabranuva politi.ko i versko organizira-e i dejstvuva-e,
kako i istaknuva-e na partiski i verski obele`ja!
@len 20
(+, Dejnosta na osnovnoto u.ili1te e od javen interes!
(&, ;snovnoto u.ili1te ima svojstvo na pravno lice i se zapi1uva vo 7entralniot
registar na epublika Makedonija!
@len 28
;snovnoto u.ili1te ima pe.at! :o sredinata na pe.atot e grbot na epublika
Makedonija, a od stranata imeto na epublika Makedonija i imeto (naziv, i sedi1to
na u.ili1teto!
@len 29
(+, <meto na osnovnoto u.ili1te e ispi1ano na makedonski jazik i negovoto kirilsko
pismo!
(&, :o osnovnite u.ili1ta vo koi nastavata se izveduva i na drug jazik i pismo
razli.en od makedonskiot jazik, imeto na u.ili1teto e ispi1ano na makedonski
jazik i negovoto kirilsko pismo i na jazikot i pismoto na koe se izveduva
nastavata!
@len 2:
:o osnovno obrazovanie moè da vklu.at i vozrasni lica, na na.in utvrden so
zakon!
I. OSNOVA?E I PRESTANOK SO RABOTA NA OSNOVNOTO U@ILIATE
2. O!no'a-e na o!no'noto ,$ili4te
@len 2%
(+, ;snovnoto u.ili1te moè da bide op1tinsko ili dràvno!
(&, ;p1tinskoto osnovno u.ili1te se osnova od op1tinata!
((, Dràvnoto osnovno u.ili1te se osnova od :ladata na epublika Makedonija (vo
natamo1niot tekst8 :ladata,!
(", Sovetot na op1tinata donesuva odluka za osnova-e na osnovno u.ili1te, po
pret9odno pribaveno pozitivno misle-e od :ladata!
(%, Dràvnite osnovni u.ili1ta koi gi osnova :ladata, se osnovaat samo za
ostvaruva-e na nastaven plan i programi za osnovno obrazovanie na odredeni
u.enici za koi dràvata ima poseben interes (u.ili1ta za u.enici so posebni
obrazovni potrebi,!
@len 2<
(+, ;snovno u.ili1te moè da se osnova ako8
3 ima dovolen broj u.enici za 0ormira-e na najmalku po dve paralelki od prvo do
devetto oddelenieE
3 e obezbeden soodveten nastaven kadarE
3 se obezbedeni soodvetni u.ili1ni prostorii, oprema i nastavni sredstva soglasno
so utvrdeni normativi i standardi, i
3 se obezbedeni potrebni /nansiski sredstva!
(&, Po isklu.ok, od stav (+, na ovoj .len osnovno u.ili1te moè da se osnova i
koga nema dovolen broj u.enici za 0ormira-e osumnaeset paralelki, dokolku
osnova.ot obezbedi dovolno /nansiski sredstva za rabota!
((, 2ormativite i standardite od stavot (+, alineja ((, na ovoj .len gi utvrduva
ministerot, na predlog od Airoto!
@len 2&
;snova.ot e dolèn pri osnova-e na osnovno u.ili1te da 0ormira komisija koja vo
soglasnost so ovoj zakon izvr1uva podgotovka za po.etok so rabota na u.ili1teto!
@len 2=
(+, So aktot za osnova-e na osnovnoto u.ili1te se utvrduva8
3 imeto i sedi1teto na osnovnoto u.ili1teE
3 brojot na u.eniciteE
3 reonot, odnosno reonite od koi se op0a?aat u.eniciteE
3 jazikot na koj ?e se izveduva nastavataE
3 brojot na podra.ni u.ili1taE
3 potrebniot nastaven kadar, opremata, prostorot spored standardite i
normativiteE
3 programata za vospitno 3 obrazovnata dejnostE
3 sredstvata koi osnova.ot gi obezbedil za osnova-e i po.etok so rabota
na osnovnoto u.ili1te i na.inot na obezbeduva-e na sredstvata, i
3 otpo.nuva-eto so rabota na osnovnoto u.ili1te!
(&, ;snovnoto u.ili1te moè da zapo.ne so rabota otkako Ministerstvoto
nadle`no za obrazovanie (vo natamo1niot tekst8 Ministerstvoto, ?e utvrdi deka se
ispolneti uslovite od .len +) od ovoj zakon i ?e donese re1enie za veri/kacija!
((, Proverka za ispolnetosta na uslovite za veri/kacija vr1i komisija 0ormirana od
ministerot!
(", Protiv re1enieto od stav (&, na ovoj .len moè da se podnese àlba do
:torostepena komisija na :ladata na epublika Makedonija od oblasta na
obrazovanieto!
(%, 2a.inot na veri/kacijata na osnovnoto u.ili1te go propi1uva ministerot!
@len 01
(+, ;snovnoto u.ili1te vo svojot sostav moè da ima podra.no u.ili1te!
(&, Podra.no u.ili1te se organizira vo naseleno mesto so mal broj u.enici, za 1to
odlu.uva osnova.ot, po pret9odno pozitivno misle-e od ministerot!
0. Stat,t na o!no'noto ,$ili4te
@len 02
(+, ;snovnoto u.ili1te ima statut!
(&, So statutot osobeno se ureduva8 organizacijata i vr1e-eto na vospitno3
obrazovnata dejnost, nazivot, sedi1teto, upravuva-eto i rakovode-eto, pravata i
obvrskite na u.enicite, pravata i obvrskite na vrabotenite i drugi pra1a-a od
zna.e-e za rabota na osnovnoto u.ili1te!
((, Statutot na osnovnoto u.ili1te go donesuva u.ili1niot odbor!
(", 2a statutot na osnovnoto u.ili1te soglasnost dava Ministerstvoto!
8. Re"i!tar
@len 00
(+, Ministerstvoto vodi centralen registar na osnovnite u.ili1ta osnovani na
teritorijata na epublika Makedonija!
(&, Sekoja op1tina za svoeto podra.je vodi registar na osnovni u.ili1ta i za toa
dostavuva podatoci do Ministerstvoto!
((, =ormata i sodrìnata, kako i na.inot na vode-e na registrite od stavovite (+, i
(&, na ovoj .len gi propi1uva ministerot!
8. Pre!tano( !o ra*ota na o!no'noto ,$ili4te
@len 08
(+, ;snovnoto u.ili1te prestanuva so rabota, ako ne se sproveduvaat odredbite
od ovoj zakon i podzakonskite akti 1to proizleguvaat od nego!
(&, Postapkata za prestanuva-e so rabota na osnovnoto u.ili1te ja pokrenuva i
vodi osnova.ot, a po pret9odna soglasnost na Ministerstvoto!
((, Postapkata za prestanuva-e na rabota na podra.noto osnovno u.ili1te ja
pokrenuva i vodi osnova.ot, po pret9odna soglasnost od Ministerot!
@len 09
(+, ;snova.ot na osnovnoto u.ili1te donesuva akt za prestanuva-e so rabotata
ako osnovnoto u.ili1te8
3 ne gi ostvaruva celite i zada.ite na obrazovanieto i vospitanietoE i
3 prestanalo da gi ispolnuva uslovite utvrdeni so ovoj zakon!
(&, Po donesuva-eto na aktot za prestanuva-e so rabota na osnovnoto u.ili1te,
osnova.ot e dolèn na u.enicite da im obezbedi da go prodolàt obrazovanieto,
na tovar na osnova.ot!
((, ;snovnoto u.ili1te po donesuva-eto na aktot za prestanuva-e so rabota se
bri1e od registrite od .len && stavovite (+, i (&, od ovoj zakon!
(", Aktot za prestanuva-e so rabota na osnovnoto u.ili1te se objavuva vo
FSlu`ben vesnik na epublika MakedonijaF i slu`benoto glasilo na op1tinata!
(%, ;snova.ot vo rok od tri dena po donesuva-e na aktot za prestanuva-e so
rabota na osnovnoto u.ili1te, go izvestuva 7entralniot registar na epublika
Makedonija za bri1e-e od registarot!
II. PROGRAMI I ORGANIZABIJA NA VOSPITNO6OBRAZOVNATA
RABOTA VO OSNOVNOTO U@ILIATE
2. Na!ta'en /lan i na!ta'ni /ro"rami
@len 0:
(+, Ministerot ja utvrduva 4oncepcijata za osnovno vospitanie i obrazovanie, vrz
osnova na koja se nosat nastavniot plan i nastavnite programi za osnovno
obrazovanie (vo natamo1niot tekst8 nastaven plan i programi,!
(&, :o osnovnoto u.ili1te vospitno3obrazovnata rabota se organizira i ostvaruva
spored nastaven plan i programi koi, na predlog na Airoto, gi utvrduva ministerot!
((, 2astavniot plan za osnovnoto u.ili1te sodrì zadolìtelni i izborni predmeti,
dopolnitelna i dodatna nastava, kako i .asovi za oddelenskata zaednica!
(", So nastavniot plan se opredeluva godi1niot i nedelniot broj na .asovi za
nastavata oddelno po zadolìtelnite i izbornite predmeti, nivniot redosled po
oddelenija, brojot na nedelnite .asovi za dopolnitelna nastava, .asovite za
dodatna nastava i .asot za oddelenskata zaednica!
(%, So nastavnite programi se opredeluvaat nastavnite celi, sodrìnite, osnovnite
poimi, aktivnostite i metodite vo nastavata, ocenuva-eto na postiga-ata na
u.enicite, uslovite za realizira-e na nastavnata programa i normativot za
nastaven kadar!
@len 0%
:o osnovnoto u.ili1te moè da se ostvaruva i versko obrazovanie kako izboren
predmet!
@len 0<
Dopolnitelna nastava se organizira za u.enicite koi imaat te1kotii vo u.e-eto i
na koi im e potrebna povremena pomo1 vo tekot na nastavnata godina!
@len 0&
Dodatna nastava se organizira za u.enicite koi pokaùvaat zna.itelni rezultati po
oddelni predmeti!
@len 0=
2a .asot na oddelenskata zaednica se razrabotuvaat sodrìni za li.niot i
socijalniot razvoj na u.enicite spored programa 1to ja utvrduva ministerot, na
predlog na Airoto!
@len 81
(+, 2astavniot plan i programi za osnovno obrazovanie na u.enici so posebni
obrazovni potrebi vo posebnite u.ili1ta i posebnite paralelki vo osnovnite u.ili1ta
gi utvrduva ministerot, na predlog na Airoto!
(&, Za u.enicite so posebni obrazovni potrebi zadolìtelnite i izbornite predmeti se
realiziraat so prilagodenite programi spored nivnite posebni obrazovni potrebi!
@len 82
2astavniot plan i programi za osnovno muzi.ko i baletsko obrazovanie gi
utvrduva ministerot, na predlog na Airoto!
0. Pro4irena /ro"rama
@len 80
(+, :o osnovnoto u.ili1te se realizira i pro1irena programa spored 4oncepcijata za
osnovno vospitanie i obrazovanie!
(&, Pro1irenata programa na osnovnoto u.ili1te op0a?a organizirano pri0a?a-e i
za1tita na u.enicite eden .as pred zapo.nuva-e na .asovite za redovnata
nastava i eden .as po zavr1uva-eto na redovnata nastava, kako i prodolèn
prestoj!
@len 88
(+, ;snovnoto u.ili1te za u.enicite vo prvo, vtoro i treto oddelenie organizira
pri0a?a-e i za1tita na u.enicite eden .as pred zapo.nuva-eto na .asovite za
redovnata nastava i eden .as po zavr1uva-eto na nastavata, vo soglasnost so
roditelot!
(&, ;snovnoto u.ili1te za u.enicite od prvo do treto oddelenie moè da
organizira prodolèn prestoj so u.enicite od ista paralelka, po dobiena soglasnost
od Ministerstvoto! :o prodolèn prestoj u.enicite se vklu.uvaat vo soglasnost so
roditelot!
((, Ako se obezbedeni uslovi i sredstva od osnova.ot, osnovnoto u.ili1te moè
da organizira prodolèn prestoj za u.enicite vo grupi i toa, od prvo do petto
oddelenie so u.enici od isto oddelenie, ili od prvo do treto i od .etvrto i petto
oddelenie so u.enici od razli.ni oddelenija! :o prodolèn prestoj u.enicite se
vklu.uvaat vo soglasnost so roditelot!
(", Za vreme na prodolèniot prestoj u.enicite u.at, gi rabotat doma1nite
zada.i, rabotat drugi u.ili1ni obvrski i u.estvuvaat vo kulturno3umetni.ki i drugi
aktivnosti, soglasno so godi1nata programa za rabota na u.ili1teto!
@len 89
(+, Za razviva-e na razli.nite interesi na u.enicite osnovnoto u.ili1te organizira
slobodni u.eni.ki aktivnosti koi1to se opredeleni so godi1nata programa za
rabota na u.ili1teto!
(&, 6.enicite vo slobodnite u.eni.ki aktivnosti se vklu.uvaat dobrovolno!
((, 2a.inot na organizira-e i izveduva-e na natprevarite na u.enicite po oddelni
predmeti na op1tinsko, regionalno i dràvno nivo go utvrduva ministerot, vo
sorabotka so Airoto!
(", 2a.inot na izveduva-eto na u.ili1nite ekskurzii i drugite slobodni aktivnosti
na u.enicite go utvrduva ministerot, na predlog na Airoto!
8. Go#i4na /ro"rama )a ra*ota na o!no'noto ,$ili4te
@len 8:
(+, Godi1nata programa za rabota na osnovnoto u.ili1te (vo natamo1niot tekst8
godi1na programa za rabota, se izrabotuva vrz osnova na programata za razvoj
na u.ili1teto!
(&, So godi1nata programa za rabota se planira nastavata soglasno so nastavniot
plan i drugata vospitno3obrazovna rabota vo u.ili1teto!
((, =ormata i sodrìnata na godi1nata programa za rabota gi utvrduva ministerot!
(", 6.ili1niot odbor ja dostavuva godi1nata programa za rabota do osnova.ot
najdocna do (+ avgust vo tekovnata u.ebna godina!
(%, Godi1nata programa za rabota ja donesuva osnova.ot do (0 septemvri za
sekoja tekovna u.ebna godina!
(', Ako godi1nata programa za rabota ne ja donese osnova.ot vo rokot utvrden
vo stav (%, na ovoj .len, se smeta deka istata e donesena!
(), Donesenata godi1nata programa za rabota osnovnoto u.ili1te ja dostavuva do
Airoto i do Dràvniot prosveten inspektorat, vo elektronska 0orma!
@len 8%
;snovnoto u.ili1te e dol`no da gi zapoznae u.enicite i roditelite preku bro1ura so
oddelni delovi od programata za rabota, pravata i obvrskite na u.enicite i
organizacijata na rabotata vo u.ili1teto!
9. Or"ani)a+ija na na!ta'ata 'o o!no'noto ,$ili4te
@len 8<
(+, 2astavniot plan i programi vo osnovnoto u.ili1te se izrabotuvaat spored trite
vospitno3obrazovni periodi (vo natamo1niot tekst8 periodi, i toa8
3 od prvo do treto oddelenieE
3 od .etvrto do 1esto oddelenieE i
3 od sedmo do devetto oddelenie!
(&, So prilagodenite ili posebnite programi za osnovnoto vospitanie i obrazovanie
za u.enicite so posebni obrazovni potrebi vo posebnite u.ili1ta i posebnite
paralelki vo osnovnite u.ili1ta, periodite moàt da se odredat i poinaku od onie
utvrdeni vo stav (+,na ovoj .len!
@len 8&
(+, 6.ebnata godina vo osnovnoto u.ili1te, po pravilo, zapo.nuva na +
septemvri, a zavr1uva na (+ avgust narednata godina!
(&, 2astavata vo u.ebnata godina se ostvaruva vo +*0 nastavni dena!
((, 2astava vo osnovnoto u.ili1te ne se izveduva za vreme na dràvni praznici i
drugi praznici utvrdeni so zakon!
(", Po isklu.ok, nastavata moè da se organizira i vo neraboten den za da se
ostvarat nastavnite denovi od stav (&, na ovoj .len!
(%, 2astavata moè da se ostvaruva i vo skrateno trae-e, no ne pomalku od +00
nastavni dana, po dobiena soglasnost od Ministerstvoto, spored posebna nastavna
programa donesena od ministerot, po predlog na Airoto!
(', :ospitno3obrazovnata rabota ne smee da se prekinuva vo tekot na nastavnata
godina, osven za vonredni sostojbi (prirodni nepogodi, epidemii i drugo,, za 1to
re1ava osnova.ot, a po pret9odna soglasnost so Ministerstvoto!
@len 8=
(+, 2astavniot .as trae "0 minuti!
(&, 2astavniot .as za u.enicite so posebni obrazovni potrebi moè da trae
pokratko od nastavniot .as od stav (+, na ovoj .len, dokolku toa e utvrdeno so
nastavniot plan i programite!
((, 2astavniot .as za u.enicite vo osnovnite muzi.ki u.ili1ta, kako i vo drugi
ustanovi, moè da trae pokratko od nastavniot .as od stav + na ovoj .len,
dokolku toa e utvrdeno so nastavniot plan i programite!
@len 91
(+, 2astavata vo u.ebnata godina se organizira vo dve polugodija!
(&, 6.ebnata godina se utvrduva so kalendar za organizacija i rabota na
osnovnoto u.ili1te!
((, 4alendarot od stav (&, na ovoj .len go donesuva ministerot!
@len 92
(+, 2astavata vo osnovnoto u.ili1te se izveduva po oddelenija, paralelki i
nastavni grupi so u.enici od isto oddelenie!
(&, ;ddelenieto e vospitno3obrazovna celina vo koja se obrabotuvaat nastavnite
programi spored nastavniot plan za edna u.ebna godina! 6.enicite od isto
oddelenie se rasporedeni po paralelki!
((, Paralelka se 0ormira od u.enici od isto oddelenie!
(", Arojot na u.enici vo paralelkata e od &" do ("!
(%,Paralelka moè da se 0ormira i so pomalku od &" u.enici po dobiena
soglasnost od osnova.ot!
(',;snova.ot moè da 0ormira paralelka od stav (%, na ovoj .len po pret9odno
pozitivno misle-e od Ministerstvoto!
(), :o osnovnoto u.ili1te moè da se 0ormira i kombinirana paralelka, po pravilo,
od u.enici od prvo do treto oddelenie, so u.enici od .etvrto i petto oddelenie ili
so u.enici od 1esto do devetto oddelenie, po dobiena soglasnost od osnova.ot!
(*, ;snova.ot moè da 0ormira kombinirana paralelka od stav (), na ovoj .len po
pret9odno pozitivno misle-e od Ministerstvoto!
($, 4oga ne moè da se organizira nastavata po oddelenija vo paralelki za
u.enicite vo zdravstveni ustanovi, socijalni ustanovi, kazneno3popravni ili
vospitno3popravni ustanovi, osnovnoto u.ili1te organizira individualna ili grupna
vospitno3obrazovna rabota!
(+0, Arojot na u.enicite so posebni obrazovni potrebi vo paralelka go utvrduva
ministerot!
@len 90
(+, :ospitno3obrazovnata rabota vo osnovnoto u.ili1te op0a?a nastava i drugi
oblici na organizirana rabota so u.enicite!
(&, 2astavata vo prvo oddelenie ja izveduva nastavnik po oddelenska nastava,
pedagog ili nastavnik za predu.ili1no vospitanie!
((, 2astavata vo vtoro i treto oddelenie ja izveduva nastavnik po oddelenska
nastava ili pedagog!
(", Za izveduva-e na nastavata po angliski jazik od prvo do treto oddelenie se
vklu.uva nastavnik po angliski jazik!
(%,2astavata vo .etvrto oddelenie ja izveduva nastavnik po oddelenska nastava
ili pedagog, osven za nastavata po angliski jazik i za nastavata po makedonski
jazik za u.enicite od pripadnicite na zaednicite koi nastavata ja ostvaruvaat na
jazik i pismo razli.en od makedonskiot jazik i negovoto kirilsko pismo!
(', 2astavata vo petto oddelenie prodolùva da ja izveduva nastavnik po
oddelenska nastava ili pedagog, osven za nastavata po angliski jazik i za
nastavata po makedonski jazik za u.enicite od pripadnicite na zaednicite koi
nastavata ja ostvaruvaat na jazik i pismo razli.en od makedonskiot jazik i
negovoto kirilsko pismo, a po prirodni nauki i te9ni.ko obrazovanie se vklu.uvaat
i predmetni nastavnici!
(), Arojot na .asovite na oddelenskiot nastavnik po zadolìtelnite predmeti vo
petto oddelenie ne moè da bide pomal od &0 .asa vo nedelata vklu.uvaj?i go
.asot na oddelenskata zaednica!
(*, 2astavata od 1esto do devetto oddelenie ja izveduvaat predmetni nastavnici!
($, :o paralelkite vo koi ima u.enici so posebni obrazovni potrebi moè da se
angaìra i de0ektolog za rabota so u.enicite so posebni obrazovni potrebi!
(+0, :o prodolèniot prestoj za u.enicite od prvo oddelenie vospitno3obrazovnata
rabota ja izveduvaat nastavnicite za oddelenska nastava, pedagog ili nastavnici
za predu.ili1no vospitanie, a od vtoro do petto oddelenie nastavnicite za
oddelenska nastava ili pedagog!
:. In#i'i#,alna i "r,/na ra*ota 'o na!ta'ata
@len 98
(+, Za u.enicite od prvo do 1esto oddelenie vo nastavata se ostvaruvaat i
sodrìni i zada.i po nivoa na sloènost!
(&, 6.enicite od sedmo do devetto oddelenie koi pokaùvaat osobeni rezultati po
oddeleni nastavni predmeti spored rezultatite od standardiziranite testovi
izraboteni od Airoto, moàt da se opredelat za slede-e na nastava vo nastavni
grupi 0ormirani od u.enici od isto oddelenie od razli.ni paralelki, za usvojuva-e
na posloèni sodrìni i toa najmnogu vo obem od &%H od vkupnite .asovi
nameneti za soodvetniot predmet!
((, 6.enicite od stav (&, na ovoj .len .asovite od ostanatiot del od nastavata, gi
sledat vo mati.nata paralelka vo svoeto oddelenie!
(", ;rganizira-eto na nastavata vo nastavni grupi od stav (&, na ovoj .len go
utvrduva ministerot, po predlog na Airoto!
@len 99
(+, 6.enicite vo nastavnite grupi po oddelen predmet od .len "( stav (&, od ovoj
zakon vo grupite moàt da se zadràt vo tekot na celata nastavna godina ili da se
otkaàt od taa nastava!
(&, 6.enicite od stav (+, na ovoj .len moàt da sledat nastava vo ista nastavna
godina samo za predmetite za koi se opredelile!
((, :o osmo ili devetto oddelenie u.enicite moàt da gi zamenat predmetite!
IV. ZAPIAUVA?E NA U@ENIBITE
@len 9:
(+, Deteto so poa@a-eto vo osnovnoto u.ili1te steknuva status na u.enik!
(&, 6.enikot ja sledi nastavata i u.estvuva vo drugite aktivnosti utvrdeni so
nastavniot plan i programi za osnovno obrazovanie i vospitanie!
@len 9%
(+, Decata vo prvo oddelenie vo osnovnoto u.ili1te se zapi1uvaat vo mesec maj
za slednata u.ebna godina!
(&, Pri zapi1uva-eto na deteto vo prvo oddelenie roditelot e dolèn da dostavi
potvrda za primenite zadolìtelni vakcini za deteto, izdadena od nadle`na
zdravstvena ustanova
((, ;snovnoto u.ili1te e dol`no da gi op0ati u.enicite od svojot reon!
(", ;snovnoto u.ili1te moè da zapi1e u.enici od drug reon ili od druga op1tina
samo dokolku ima slobodni mesta za zapi1uva-e!
(%, ;snova.ot go utvrduva reonot na osnovnite u.ili1ta od koi se zapi1uvaat
u.enicite!
@len 9<
(+, :o prvo oddelenie na osnovnoto u.ili1te roditelot e dolèn da go zapi1e deteto
koe do krajot na kalendarskata godina ?e napolni 1est godini!
(&, Po isklu.ok od stav (+, na ovoj .len, deteto moè da se zapi1e vo prvo
oddelenie, dokolku napolni 1est godini do (+ januari narednata godina, po
pret9odno bara-e od roditelot i dobieno misle-e od pedagogot ili psi9ologot vo
u.ili1teto!
((, Zapi1uva-eto na deteto, na bara-e na roditelot, zdravstvenata ustanova
moè da go odloì za edna godina ako se utvrdi deka deteto ne e podgotveno da
odi na u.ili1te!
@len 9&
(+, Zapi1uva-eto na deteto vo u.ili1teto go vr1i komisija koja ja 0ormira
direktorot na u.ili1teto! 4omisijata e sostavena od pedagogot ili psi9ologot i
nastavnik za predu.ili1no vospitanie, odnosno oddelenski nastavnik!
(&, 4omisijata od stav (+, na ovoj .len e dol`na, po pravilo, da go izvesti roditelot
za podgotvenosta na deteto za trgnuva-e vo u.ili1teto, najmalku dva meseci
pred po.etokot na nastavata!
((, oditelot po odlukata na komisijata ima pravo na àlba do komisija 0ormirana
od gradona.alnikot na op1tinata!
@len 9=
(+, :o tekot na nastavnata godina na u.enikot vo prvo oddelenie, na predlog na
nastavnikot 1to ja vodi paralelkata, pedagog ili psi9olog, vo soglasnost so roditelot
od zdravstveni ili drugi pri.ini, moè da mu se odloì slede-eto na nastavata za
edna godina!
(&, Za odloùva-eto na slede-eto na nastavata od stav (+, na ovoj .len
odlu.uva komisija sostavena od psi9olog, pedagog, nastavnik za predu.ili1no
vospitanie ili oddelenski nastavnik!
((, 4omisijata od stav (&, na ovoj .len ja 0ormira direktorot na osnovnoto u.ili1te!
(", oditelot po odlukata na komisijata ima pravo na àlba do komisija 0ormirana
od gradona.alnikot na op1tinata!
@len :1
(+, oditelot ima pravo da go zapi1e deteto vo osnovnoto u.ili1te vo reonot vo
koj ìvee ili kade 1to postojano prestojuva!
(&, oditelot moè da go zapi1e deteto vo drugo osnovno u.ili1te vo istiot ili drug
reon ako za toa ima soglasnost od u.ili1teto vo koe se zapi1uva!
((, Spisokot na decata od reonot za zapi1uva-e vo osnovnoto u.ili1te se dobiva
od nadle`nite slu`bi vo edinicata na lokalnata samouprava koi vodat evidencija na
postojanite i privremenite ìteli!
(", Spisokot od stav ((, na ovoj .len sodrì ime i prezime i godina na ra@a-e na
deteto!
(%, :o tekot na 1koluva-eto u.enikot moè da premine vo drugo osnovno u.ili1te
ako ima soglasnost od u.ili1teto kade preminuva!
(', ;dredbite od stavovite (+, i (&, na ovoj .len ne se odnesuvaat na decata so
posebni obrazovni potrebi!
@len :2
(+, oditelot ima pravo deteto so posebni obrazovni potrebi da go zapi1e vo
osnovno u.ili1te, osven vo slu.aite koga posebnite obrazovni potrebi na deteto
se takvi 1to toa treba da sledi nastava vo posebno osnovno u.ili1te!
(&, 2a.inot i uslovite za zapi1uva-eto na u.enicite so posebni obrazovni potrebi
vo osnovnite u.ili1ta go utvrduva ministerot, po predlog na Airoto!
@len :0
;snovnoto u.ili1te e dol`no da go izvesti ovlasteniot prosveten inspektor na
op1tinata za decata koi ne se zapi1ani, odnosno u.enicite koi neopravdano ne go
posetuvaat osnovnoto u.ili1te pove?e od (0 dena!
V. PRAVA I OBVRSKI NA U@ENIBITE
@len :8
Zabraneto e telesno i psi9i.ko maltretira-e na u.enikot!
@len :9
(+, 6.enikot ima pravo da ja posetuva nastavata i da u.estvuva vo vospitno3
obrazovnata rabota 1to ja organizira osnovnoto u.ili1te!
(&, 6.enikot ima obvrska redovno da ja posetuva nastavata i da gi ispolnuva
planiranite obvrski i zada.i 1to se predvideni so nastavniot plan i programi i
godi1nata programa za rabota!
@len ::
Za u.enicite koi pokaùvaat zna.itelni rezultati od oddelni oblasti, izvr1uva-eto
na obvrskite i na.inot na ostvaruva-e na programata na osnovnoto u.ili1te
moè da se prilagodi na na.in koj go utvrduva ministerot, po predlog na Airoto!
@len :%
6.enikot od zdravstveni pri.ini moè da bide osloboden od u.estvoto vo oddelni
aktivnosti vo nastavata vo osnovnoto u.ili1te, vrz osnova na potvrda izdadena
od soodvetna zdravstvena ustanova!
@len :<
(+, Za sekoe izostanuva-e na u.enikot od nastava roditelot e dolèn da go izvesti
rakovoditelot na paralelkata za pri.inite za izostanuva-eto!
(&, 6.enikot moè da otsustvuva od nastavata ako negovoto izostanuva-e
roditelot go najavi odnapred vo u.ili1teto, no ne pove?e od pet denovi vo
nastavnata godina!
((, Direktorot na u.ili1teto po pismeno bara-e na roditelite od opravdani pri.ini
moè da mu dozvoli na u.enikot podolgo izostanuva-e od nastavata, no ne
podolgo od (0 dena!
@len :&
(+, 2a u.enikot koj napolnil +' godini mu prestanuva obvrskata za redovno
osnovno obrazovanie so istekot na u.ebnata godina!
(&, Po isklu.ok, od stav (+, na ovoj .len, po bara-e na roditelot ili u.enikot, a po
misle-e na u.ili1niot pedagog ili psi9olog, u.enikot koj napolnil +' godini moè
da go prodolì obrazovanieto do navr1uva-e na +) godini!
((, 6.enikot od stav (&, na ovoj .len go zadrùva statusot na u.enik ako go
prodolì 1koluva-eto kako vozrasen u.enik, soglasno zakon!
(", 2a u.enikot so posebni obrazovni potrebi koj napolnil &0 godini mu
prestanuva obvrskata za redovno osnovno obrazovanie so istekot na u.ebnata
godina!
@len :=
4on u.enikot koj ne gi izvr1uva obvrskite i gi povreduva pravilata na vospitno3
obrazovnata rabota se primenuvaat slednite pedago1ki merki8 ukor, usna
opomena, pismena opomena, namaluva-e na povedenieto, premestuva-e na
u.enikot vo druga paralelka i premestuva-e na u.enikot vo drugo osnovno
u.ili1te!
@len %1
(+, Ako ima opravdani pri.ini 1to se povrzani so odnesuva-eto na u.enikot vo
osnovnoto u.ili1te, u.ili1teto moè da go pre0rli u.enikot vo drugo osnovno
u.ili1te dokolku ima soglasnost od u.ili1teto koe treba da go pri0ati u.enikot!
(&, Za pri.inite za pre0rluva-e na u.enikot vo drugo osnovno u.ili1te odlu.uva
komisija 0ormirana od direktorot na u.ili1teto, sostavena od oddelenskiot
rakovoditel ili rakovoditel na paralelkata, dva nastavnika i psi9ologot ili pedagogot
vo u.ili1teto i pretsedatelot na Sovetot na roditelite!
((, 4omisijata od stav (&, na ovoj .len sorabotuva so roditelot na u.enikot!
(", Ako u.ili1teto ne moè da obezbedi preminuva-e na u.enikot vo drugo
u.ili1te za toa odlu.uva komisija 0ormirana od gradona.alnikot na op1tinata!
@len %2
(+, 6.enikot ima pravo na besplaten prevoz ako mestoto na ìvee-e e
oddale.eno najmalku dva kilometri od najbliskoto osnovno u.ili1te!
(&, 6.enicite so posebni obrazovni potrebi imaat pravo na besplaten prevoz bez
ogled na oddale.enosta na nivnoto mesto na ìvee-e do osnovnoto u.ili1te!
@len %0
(+,;snovnoto u.ili1te vo dogovor so roditelite moè za site u.enici da organizira
najmalku eden obrok vo tekot na prestojot vo u.ili1to! >ro1ocite za obrokot gi
pla?a roditelot!
(&,Standardite za obrocite vo u.ili1teto gi utvrduva Ministerstvoto, vo sorabotka
so soodvetna stru.na ustanova!
@len %8
(+, 6.enicite koi se istaknuvaat so svoeto znae-e ili so drugi vidovi postiga-a
osnovnoto u.ili1te gi po0aluva odnosno nagraduva!
(&,2a u.enicite koi postignuvaat natprose.ni rezultati vo nastavnite i
vonnastavnite aktivnosti, osnovnoto u.ili1te, na predlog na nastavni.kiot sovet,
im izdava posebni diplomi i po0alnici!
((, =ormata i sodrìnata na diplomite, kako i na.inot na nivnoto izdava-e gi
propi1uva ministerot!
@len %9
2a.inot na ostvaruva-eto na pravata i obvrskite na u.enicite, nagraduva-eto i
izrekuva-eto na pedago1kite merki za naru1uva-e na u.ili1nite pravila i ku?niot
red gi propi1uva ministerot, po predlog na Airoto!
VI. OBENUVA?E NA POSTIGA?ATA I
NAPREDUVA?ETO NA U@ENIBITE
@len %:
(+, Postiga-ata na u.enicite vo osnovnoto u.ili1te se ocenuva opisno i broj.ano!
(&, :o prviot period, postiga-eto na u.enikot vo tekot na nastavnata godina po
zadolìtelnite i izbornite predmeti se ocenuva opisno!
((, 6.enikot od stav (&, na ovoj .len samo na krajot na u.ebnata godina dobiva
svidetelstvo so opisni ocenki!
(", :o vtoriot period, postiga-eto na u.enikot vo tekot na nastavnata godina po
zadolìtelnite i izbornite predmeti se ocenuva opisno i broj.ano!
(%, 6.enikot od stav (", na ovoj .len na krajot na prvo polugodie dobiva
izvestuva-e za uspe9ot so broj.ani ocenki, a na krajot na u.ebnata godina
dobiva svidetelstvo so broj.ani ocenki i ocenka za op1t uspe9!
(', :o tretiot period, postiga-eto na u.enikot vo tekot na nastavnata godina po
zadolìtelnite i izbornite predmeti se ocenuva broj.ano!
(), 6.enikot od stav (', na ovoj .len na krajot na prvo polugodie dobiva
izvestuva-e za uspe9ot so broj.ani ocenki, a na krajot na u.ebnata godina
dobiva svidetelstvo so broj.ani ocenki i ocenka za op1t uspe9!
(*, Aroj.anite ocenki se8 odli.en (%,E mnogu dobar (",E dobar ((,E dovolen (&, i
nedovolen (+,! Site ocenki se preodni osven ocenkata nedovolen (+,!
($, 2ajvisoka ocenka e odli.en (%,!
@len %%
;cenuva-eto na u.enikot e spored standardi koi gi utvrduva ministerot, na
predlog na Airoto!
@len %<
;ddelenskiot nastavnik, odnosno rakovoditel na paralelkata e dolèn da go izvesti
roditelot za uspe9ot na u.enikot najmalku dva pati vo sekoe polugodie!
@len %&
(+, :o prviot period, znae-eto na u.enikot koj nastavata ja sledi vo posebnite
osnovni u.ili1ta se ocenuva opisno!
(&, :o vtoriot i tretiot period, znae-eto na u.enikot koj nastavata ja sledi vo
posebnite osnovni u.ili1ta moè da se ocenuva opisno i broj.ano vo zavisnost od
vidot na popre.enosta na u.enikot!
@len %=
(+, 6.enikot od prvo do 1esto oddelenie, po pravilo, ne moè da go povtoruva
oddelenieto!
(&, 6.enikot koj ne uspeal da gi sovlada nastavnite sodrìni do krajot na
u.ebnata godina kako posledica na podolgo otsustvo od nastavata poradi bolest,
preseluva-e i drugi opravdani pri.ini, po predlog na roditelot ili po predlog na
oddelenskiot nastavnik i stru.nite sorabotnici na u.ili1teto, a vo soglasnost so
roditelot moè da ostane vo istoto oddelenie za 1to odluka donesuva
nastavni.kiot sovet na u.ili1teto!
@len <1
(+, 6.enikot koj1to na krajot na nastavnata godina vo sedmo, osmo i devetto
oddelenie ima negativna ocenka do dva predmeta se upatuva na popraven ispit!
(&, Za u.enik od sedmo, osmo i devetto oddelenie koj na krajot na nastavnata
godina ima do dve negativni ocenki, osnovnoto u.il1te e dol`no da organizira
dopolnitelna nastava vo mesec juni!
((, 6.enikot od stav (&, na ovoj .len koj po odrànata dopolnitelna nastava ne
postignal pozitiven uspe9, se upatuva na popraven ispit!
(", Popravnite ispiti u.enikot gi polaga vo mesec juni i avgust!
(%, 6.enikot od stav (3, na ovoj .len koj nema da go poloì popravniot ispit po
eden ili po dva predmeti se zadrùva vo istoto oddelenie!
(', 6.enikot koj1to na krajot na nastavnata godina vo sedmo, osmo i devetto
oddelenie ima pove?e od dve negativni ocenki se zadrùva vo istoto oddelenie!
@len <2
(+, Slede-eto i proveruva-eto na napredokot i postiga-eto na uspe9ot na
u.enicite se vr1i so interno ili eksterno proveruva-e.
(&, <nternoto proveruva-e uspe9ot na
treto oddelenie go vr1at nastavnicite vo u.ili1teto vrz osnova na standardizirani
testovi podgotveni od Airoto!
((, uspe9ot na

, i
sproveduva .
(", P na uspe9ot na
((, x ,
, r
x
k !
(5) H
3 .
(6) H i sproveduva-e na
uspe9ot (2) (3) ,
.
@len <0
(+, Godi1nite ocenki oddelenskiot odnosno rakovoditelot na paralelkata na
roditelite gi soop1tuva na roditelska sredba koja se odrùva tri dena po denot na
odrùva-eto na nastavni.kiot sovet na koj se utvrduvat godi1nite ocenki na
u.enicite!
(&, Ako u.enikot ili roditelot ne e zadovolen od godi1na ocenka, roditelot ima
pravo, vo rok od tri dena od denot na soop1tuva-eto na uspe9ot, da podnese
pismen prigovor do nastavni.kiot sovet na u.ili1teto, koj treba da bide
obrazloèn!
((, 2astavni.kiot sovet po prigovorot re1ava naredniot den od denot na istekot
na rokot od stav (&, na ovoj .len!
(", 2astavni.kiot sovet moè prigovorot da go uvaì, da go odbie ili da organizira
povtorna proverka na znae-ata na u.enikot!
(%, Za povtorna proverka na znae-eto direktorot, najdocna vo rok od pet dena od
denot na priemot na prigovorot, 0ormira komisija za povtorna proverka na
znae-eto!
(', 4omisijata od stav (%, na ovoj .len e sostavena od pretsedatel i dva .lena3
ispituva.i!
(), Pretsedatelot na komisijata, po pravilo, e oddelenskiot rakovoditel, odnosno
rakovoditelot na paralelkata vo koja u.enikot u.i, a za .lenovi3ispituva.i se
imenuvaat nastavnici po predmetot po koj se vr1i proveruva-eto na znae-eto od
redot na nastavnicite od u.ili1teto ili od drugo osnovno u.ili1te!
(*, Pretsedatel i .len3ispituva. na komisijata ne moè da bide nastavnikot koj ja
utvrdil ocenkata!
($, ;cenkata na komisijata e kone.na!
@len <8
(+, 6.enikot koj poradi bolest ili poradi opravdani i neopravdani pri.ini ne ja
posetuva nastavata najmalku edna tretina od 0ondot na nastavni .asovi od
odredeni predmeti i nema elementi za ocenuva-e, polaga oddelenski ispit spored
predvidenite predmeti so nastavniot plan!
(&, Za opravdanosta na pri.inite od stav (+, na ovoj .len odlu.uva nastavni.kiot
sovet na u.ili1teto!
@len <9
(+, Popravniot ispit ili oddelenskiot ispit u.enikot go polaga pred ispitna komisija!
(&, 4omisijata od stav (+, na ovoj .len ja 0ormira direktorot na u.ili1teto i e
sostavena od pretsedatel i dva .lena3nastavnici, od koi eden .len e nastavnik od
soodvetniot predmet!
@len <:
Ako u.enikot od zdravstveni pri.ini vo celost e osloboden od u.estvoto vo
nastavata po oddelen predmet, toga1 po toj predmet u.enikot ne se ocenuva i
istoto se zaveduva vo glavnata kniga na u.enicite!
@len <%
(+, 6.enik koj ima odli.en op1t uspe9 i posebno se istaknuva so sposobnost,
znae-e i rabotni naviki moè pobrzo da napreduva!
(&, 6.enik od prvo do treto oddelenie, po predlog na oddelenskiot nastavnik, a po
misle-e na stru.nite sorabotnici na u.ili1teto i soglasnost na roditelot moè
zabrzano da napreduva i premine vo narednoto oddelenie, za 1to odluka
donesuva nastavni.kiot sovet!
((, 6.enik od .etvrto do devetto oddelenie, po predlog na oddelenskiot
rakovoditel, a po odobruva-e na nastavni.kiot sovet i soglasnost na roditelot
moè zabrzano da napreduva, za 1to odluka donesuva nastavni.kiot sovet!
(", Ako u.enikot pobrzo napreduva vo prviot period preminuva bez polaga-e na
ispiti za pobrzo napreduva-e, a ako pobrzo napreduva vo vtoriot, odnosno tretiot
perid polaga ispiti za pobrzo napreduva-e!
(%, Pravoto od stavovite (&, i ((, na ovoj .len, u.enikot moè da go koristi
najmnogu dva pati vo tekot na osnovnoto obrazovanie!
(', ;snovnoto u.ili1te ima obvrska da organizira mentorska i konsultativna
pomo1 od nastavnicite po soodvetnite predmeti za u.enikot koj pobrzo
napreduva!
@len <<
2a.inot na ocenuva-eto i napreduva-eto na u.enicite, organizira-eto i
sproveduva-eto na popravnite ispiti, kako i vr1e-eto na internoto i eksternoto
proveruva-e go propi1uva ministerot!
VII. NASTAVNIBI STRU@NI SORABOTNIBI I VOSPITUVA@I
@len <&
(+, :ospitno3obrazovnata rabota vo osnovnoto u.ili1te ja ostvaruvaat nastavnici,
stru.ni sorabotnici (pedagog, psi9olog, sociolog, de0ektolog, bibliotekar, i
vospituva.i!
(&, 2astavnicite, stru.nite sorabotnici i vospituva.ite vo osnovnoto u.ili1te
imaat soodvetno visoko obrazovanie!
((, :idot na stru.nata podgotovka na licata koi ostvaruvaat vospitno3obrazovna
rabota vo osnovnoto u.ili1te se ureduva so normativ za nastaven kadar na
osnovnoto u.ili1te, 1to go utvrduva ministerot!
@len <=
(+, :ospitno3obrazovnata rabota vo u.ili1tata za osnovno muzi.ko i baletsko
obrazovanie ja ostvaruvaat nastavnici, korepetitori, bibliotekari, u.ili1ni pedagozi
i psi9olozi so soodvetno obrazovanie!
(&, :idot na stru.nata podgotovka na licata koi ostvaruvaat vospitno3obrazovna
rabota vo osnovnite muzi.ki i baletski u.ili1te se ureduva so normativ za
nastaven kadar za u.ili1tata za osnovno muzi.ko i baletsko obrazovanie, 1to go
utvrduva ministerot!
@len &1
(+, :ospitno3obrazovnata rabota vo posebnite u.ili1tata i posebnite paralelki vo
osnovnite u.ili1ta ja ostvaruvaat nastavnici, de0ektolozi, bibliotekari, vospituva.i,
u.ili1ni pedagozi i psi9olozi so soodvetno visoko obrazovanie!
(&, :idot na stru.nata podgotovka na licata koi ostvaruvaat vospitno3obrazovna
rabota vo posebnite u.ili1tata i posebnite paralelki vo osnovnite u.ili1ta se
ureduva so normativ za nastaven kadar vo posebnite u.ili1tata i posebnite
paralelki vo osnovnite u.ili1ta, 1to go utvrduva ministerot!
2. Za!no'a-e ra*oten o#no!
@len &2
(+, Za nastavnik, stru.en sorabotnik i vospituva. moè da se vraboti lice koe1to
pokraj op1tite uslovi gi ispolnuva i slednite posebni uslovi8
3 da e dràvjanin na epublika MakedonijaE
3 da ima soodvetno obrazovanie
3 da go poznava makedonskiot jazik i negovoto kirilskoto pismoE
3da ima poloèno stru.en ispit za nastavnik, stru.en sorabotnik, odnosno
za vopituva.!
(&, Iicata od stav (+, na ovoj .len vo u.ili1tata i paralelkite vo koi nastavata se
izveduva na jazik i pismo razli.en od makedonskiot jazik i negovoto kirilsko
pismo, osven nastavnicite za predmetot makedonski jazik, treba da go poznavaat
i jazikot i pismoto na koj se izveduva nastavata!
((, Direktorot na osnovnoto u.ili1te 0ormira komisija sostavena od tri .lena od
redot na vospitno3obrazovniot kadar koj vr1i proverka na poznava-eto na jazikot
na nastavnicite od stavovite (+, i (&, na ovoj .len!
(", Ako na javniot oglas za zasnova-e na raboten odnos za nastavnik, stru.en
sorabotnik, odnosno vospituva. ne se javi lice so poloèn stru.en ispit, raboten
odnos moè da zasnova lice bez poloèn stru.en ispit, na opredeleno vreme do
krajot na u.ebnata godina!
@len &0
2astavnici za predmetite za koi nastavata se izveduva na stranski jazik moàt da
bidat i lica stranski dràvjani koi imaat soodveten vid na obrazovanie i go
poznavaat jazikot na koj se izveduva nastavata, za 1to soglasnost dava
Ministerstvoto!
@len &8
(+, 2astavnikot, stru.niot sorabotnik i vospituva.ot se izbiraat po pat na javen
oglas!
(&, Iicata od stav (+, na ovoj .len, moàt da zasnovaat raboten odnos i bez javen
oglas, na opredeleno vreme, najmnogu do tri meseci!
((, Javniot oglas od stav (+, na ovoj .len se objavuva vo najmalku dva dnevni
vesnika od koi najmalku vo po eden od vesnicite 1to se izdavaat na makedonski
jazik i vo vesnicite 1to se izdavaat na jazikot 1to go zboruvaat najmalku &0H od
gra@anite koi zboruvaat slu`ben jazik razli.en od makedonskiot jazik!
(", Pri izborot na stru.ni sorabotnici, vospituva.i i drug nenastaven kadar se
primenuva na.eloto na soodvetna i pravi.na zastapenost na gra@anite koi pripa@
aat na site zaednici i po.ituva-e na kriteriumite na stru.nost i kompetentnost!
@len &9
(+, 2astavnicite koi rabotat vo podra.no osnovno u.ili1te vo naseleno mesto so
pomalku od +0 u.enici i realiziraat nastava so skratena programa zasnovaat
raboten odnos na opredeleno vreme so poln 0ond na .asovi do realizacija na
skratenata programa!
(&, 2astavnicite moàt da zasnovaat raboten odnos na opredeleno vreme do
krajot na u.ebnata godina, dokolku na javen oglas ne se prijavi lice koe gi
ispolnuva uslovite utvrdeni so zakon!
((, 2astavnicite moàt da zasnovaat raboten odnos na neopredeleno vreme,
pokratko od polnoto rabotno vreme, dokolku obemot na rabotata iznesuva
najmalku polovina od rabotnoto vreme vo rabotnata nedela na na.in utvrden so
zakon!
@len &:
2astavnicite, stru.nite sorabotnici i vospituva.ite gi izbira direktorot na
u.ili1teto po pret9odno misle-e na u.ili1niot odbor!
0. Pri/ra'ni$(i !ta3
@len &%
(+, 2astavnik, stru.en sorabotnik ili vospituva. koj za prv pat se vrabotuva vo
osnovno u.ili1te e nastavnik3pripravnik, stru.en sorabotnik3pripravnik, odnosno
vospituva.3pripravnik!
(&, Pripravni.kiot sta` trae edna godina!
((, Za vreme na pripravni.kiot sta` na pripravnikot mu pripa@a plata vo visina od
*0H od platata na nastavnikot, stru.niot sorabotnik, odnosno vospituva.ot!
(", Za vreme na pripravni.kiot sta` licata od stavot (+, na ovoj .len se
osposobuvaat za samostojna vospitno3obrazovna, odnosno stru.na rabota preku
sovladuva-e na programata za stru.en ispit!
(%, Pripravnikot za vreme na pripravni.kiot sta` sorabotuva so nastavnicite,
stru.nite sorabotnici, odnosno vospituva.ite i se podgotvuva za stru.en ispit!
(', Za vreme na pripravni.kiot sta` pripravnikot go sledi mentor!
(), Mentor na pripravnikot go opredeluva direktorot na u.ili1teto od redot na
nastavnicite, odnosno stru.nite sorabotnici ili vospituva.i koi vr1at rabota za koja
se osposobuva pripravnikot i imaat zva-e nastavnik 3 mentor ili nastavnik 3
sovetnik!
(*, Mentorot na pripravnikot mu podgotvuva programa koja vklu.uva metodska,
didakti.ka i druga podgotovka potrebna za osposobuva-e na nastavnikot i za
polaga-e ispit! Mentorot izrabotuva izve1taj za rabotata na pripravnikot!
($, <sto lice ne moè da bide mentor vo isto vreme na pove?e od dva pripravnika!
(+0, Za vr1e-e na rabota na mentor, u.ili1teto na mentorot mu ispla?a
nadomestok vo visina od +0H od platata koja ?e ja prima pripravnikot po
zavr1uva-eto na pripravni.kiot sta` !
(++, Pripravnikot po istekot na pripravni.kiot sta` polaga stru.en ispit pred
komisija 0ormirana od ministerot!
(+&, Pripravnikot za polaga-e na stru.niot ispit pla?a nadomestok, .ija visina ja
utvrduva ministerot vrz osnova na realnite tro1oci za sproveduva-eto na
stru.niot ispit!
(+(, Programata za polaga-eto na stru.niot ispit na pripravnikot i na.inot na
sproveduva-eto na ispitot gi propi1uva ministerot!
8. Ra*otni #ol3no!ti na na!ta'ni(ot i
!tr,$niot !ora*otni(
@len &<
(+, abotnite dol`nosti na nastavnikot vo osnovnoto u.ili1te op0a?a nastava i
drugi vidovi na organizirana rabota so u.enicite, podgotovka za nastava,
pregleduva-e i ocenuva-e na pismenite zada.i i drugite raboti 1to se potrebni za
ostvaruva-e na vospitno3 obrazovnata programa!
(&, :remeto 1to se izdvojuva za podgotovka na nastavata i drugata vospitno3
obrazovna rabota na nastavnikot op0a?a8
3 planira-e na nastavata vo pismena ili elektronska 0orma i izbor na
nastavni sredstvaE
3 podgotovka na didakti.ki pomagalaE
3 sorabotka so roditeliteE
3 sorabotka so stru.nite organi na u.ili1tetoE
3 vr1e-e na zada.i na oddelenski rakovoditelE
3 u.estvo vo interno proveruva-e vo postiga-ata na u.enicite so
standardizirani testoviE
3 u.estvo vo organizirano stru.no i didakti.ko3metodsko obrazovanie i
nadograduva-eE
3 sobira-e i obrabotka na podatoci vo vrska so vr1e-eto na vospitno3
obrazovnata i druga rabotaE
3 vode-e na pedago1ka dokumentacija i evidencijaE
3 mentorstvo na u.eniciteE
3 mentorstvo na pripravniciteE
3 ureduva-e na kabineti, zbirki, u.ili1ni rabotilnici, ve`balni, igrali1ta,
nasadi itn!E
3 organizira-e na kulturni sportski i drugi op1to korisni i 9umani akcii vo koi
u.estvuvaat u.eniciteE
3 vode-e slobodni u.eni.ki aktivnosti i rabota so u.enici na proekti i
istaùva-eE
3 podgotvuva-e i vode-e ekskurzii, izleti, natprevari, nastava vo priroda,
letuva-e, logoruva-e 1to gi organizira u.ili1tetoE
3 vr1e-e na drugi raboti opredeleni so godi1nata programa za rabota!
@len &&
abotnite dol`nosti na stru.niot sorabotnik vo osnovnoto u.ili1te op0a?aat
stru.ni raboti za8
3 zapi1uva-e na u.enicite i slede-e na nivniot razvoj vo osnovnoto
u.ili1teE
3 go sledi navremenoto vakcinira-e na u.eniciteE
3 planira-e na nastavata i drugata vospitno3obrazovna rabotaE
3 razviva-e na programi, postapki i instrumenti za vrednuva-e na
postiga-ata na u.enicite i samovrednuva-e na u.ili1tetoE
3 u.estvo vo organizirano stru.no i didakti.ko3metodsko obrazovanie i
nadograduva-eE
3 sorabotka so roditeliteE
3 poddr1ka na rabotata na zaednicata na u.eniciteE
3 primena na propisite za ostvaruva-e na pravata i dol`nostite na
u.enicite, napreduva-eto i izrekuva-eto na pedago1ki merki za kr1e-e na
u.ili1nite pravila i ku?niot red na osnovnoto u.ili1teE
3 poddr1ka na stru.nite aktivi na nastavnicite za izborot na u.ebnicite i
detskite spisanija i drugata literatura 1to se koristi vo u.ili1tetoE
3 organizira-e na pedago1ka i metodska praktika na studentite od
nastavni.kite 0akultetiE
3 poddr1ka na nastavnicite za individualnata rabota so u.eniciteE
3 organizira-e i vode-e na rabotata na u.ili1nata bibliotekaE
3 pro0esionalna orientacija na u.eniciteE
3 poddr1ka na nastavnicite za vode-e na pedago1kata dokumentacija i
evidencija na osnovnoto u.ili1teE
3 vode-e na pedago1ki karton za nastavniciteE
@len &=
(+, Za nastavnicite vo osnovno obrazovanie nedelniot 0ond na nastavni .asovi
iznesuva za oddelenskiot nastavnik od &0 do &( nastavni .asovi vo koi vleguva i
vremeto za organizirano pri0a?a-e na u.enicite pred i po nastavata!
(&, :o nedelniot 0ond na nastavni .asovi od stav (+, na ovoj .len ne vleguvaat
.asovite za dopolnitelna i dodatna nastava!
((, 2edelniot 0ond na nastavni .asovi za predmetniot nastavnik iznesuva od &0
do &( .asovi vo koi ne vleguvaat .asovite za dopolnitelna i dodatna nastava!
@len =1
abotnoto vreme na stru.niot sorabotnik vo osnovnoto u.ili1te vo tekot na
nedelata iznesuva "0 .asa!
@len =2
(+, ;bemot na rabotnite dol`nosti vo ramkite na rabotnoto vreme na nastavnicite,
stru.nite sorabotnici i vospituva.ite vo tekot na "0 .asovna rabotna nedela, go
(&,Po.etokot i zavr1etokot na rabotnoto vreme, koriste-eto na dnevniot i
godi1niot odmor na licata od stavot (+, na ovoj .len se utvrduva so statutot na
u.ili1teto!
9. Pro>e!ionalno ,!o'r4,'a-e o!/o!o*,'a-e i na/re#,'a-e
@len =0
(+, Direktorot, nastavnikot i stru.niot sorabotnik vo osnovnoto u.ili1te vo tekot
na svojata rabota se dol`ni pro0esionalno da se usovr1uvaat.
(&, Ministerstvoto vo sorabotka so Airoto donesuva godi1na programa za
pro0esionalno usovr1uva-e na nastavnicite i stru.nite sorabotnici za podr1ka na
re0ormite vo obrazovanieto i za istoto obezbeduva sredstva!
((,Pro0esionalnoto usovr1uva-e se ostvaruva preku akreditirani programi za
obuka koi gi realiziraat javni i privatni ustanovi, zdruènija na gra@ani i trgovski
dru1tva .ii programi se akreditirani!
(", Akreditacijata na programite za obuka od stav (&, na ovoj .len go vr1i Airoto
vrz osnova na javen oglas!
(%, Za da se akreditira programa za obuka za pro0esionalno usovr1uva-e,
javnata i privatnata ustanova, zdruènieto na gra@ani i trgovskoto dru1tvo koi ja
vr1at obukata treba da gi ispolnuvaat slednite uslovi8
3 da gi ispolnuvaat bara-ata za programata utvrdeni vo javniot oglasE
3da imaat iskustvo vo realizacija na obuki za pro0esionalno usovr1uva-eE
3da imaat obezbedeno soodvetno opremeni prostorii so nastavni pomagala
za sovremena realizacija na obukite i
3da imaat angaìrano obu.uva.i za soodvetnata oblast koi imaat
najmalku visoko obrazovanie i iskustvo vo izveduva-e obuka!
(', Akreditacijata na programata za obuka za pro0esionalno usovr1uva-e ima
va`nost dve godini i vo tekot na realizacijata na programata Airoto vr1i nejzina
evaluacija!
(), Za akreditiranata programa za obuka za pro0esionalno usovr1uva-e na
direktorot, nastavnikot i stru.niot sorabotnik vo osnovnoto u.ili1te Airoto vodi
evidencija!
(*, 2a.inot na pro0esionalnoto usovr1uva-e go propi1uva ministerot!
@len =8
(+, 2astavnicite i stru.nite sorabotnici vo osnovnoto u.ili1te se usovr1uvaat,
osposobuvaat i napreduvaat vo zva-a!
(&, 2astavnikot i stru.niot sorabotnik koi za prv pat se vrabotuvaat vo
obrazovanie se so zva-e nastavnik3pripravnik i stru.en sorabotnik3pripravnik!
((, 2astavnikot3pripravnik moè da napreduva vo zva-ata nastavnik, nastavnik3
mentor i nastavnik 3 sovetnik!
(", Stru.niot sorabotnik3pripravnik moè da napreduva vo zva-ata stru.en
sorabotnik, stru.en sorabotnik 3 mentor i stru.en sorabotnik 3 sovetnik!
(%, Platata na nastavnikot i stru.niot sorabotnik e spored steknatoto zva-e!
(', 2apreduva-e na nastavnicite i stru.nite sorabotnici vo zva-ata nastavnik,
nastavnik3mentor, stru.en sorabotnik i stru.en sorabotnik3mentor go vr1i
u.ili1na komisija koja ja 0ormira direktorot na u.ili1teto!
(), 4omisijata od stav (', na ovoj .len e sostavena od po dva oddelenski
nastavnici i nastavnici po predmetna nastava, pedagog, odnosno psi9olog vo
u.ili1teto, eden roditel, direktorot na u.ili1teto, .len od u.ili1niot odbor koj e
pretstavnik od osnova.ot i sovetnik od Airoto!
(*, ;ddelenskite i predmetnite nastavnici za .lenovi vo komisijata od stav (', na
ovoj .len gi izbira nastavni.kiot sovet vo u.ili1teto, roditelot go izbira sovetot na
roditeli na u.ili1teto, .lenot od u.ili1niot odbor go izbira u.ili1niot odbor!
($, 2apreduva-eto na nastavnicite i stru.nite sorabotnici vo zva-ata nastavnik3
sovetnik i stru.en sorabotnik3sovetnik go vr1i komisija 0ormirana od ministerot!
(+0, ;snovnoto u.ili1te vo tekot na edna u.ebna godina moè da vr1i
napreduva-e na dvajca vraboteni od redot na nastavnicite i stru.nite sorabotnici
vo sekoe od zva-ata od stav (', na ovoj .len i da predloì dvajca vraboteni od
redot na nastavnicite i stru.nite sorabotnici da napreduvaat vo zva-ata od stav
($, na ovoj .len ako ima do %0 vraboteni nastavnici i stru.ni sorabotnici!
(++, ;snovnoto u.ili1te vo tekot na edna u.ebna godina moè da vr1i
napreduva-e na tri vraboteni od redot na nastavnicite i stru.nite sorabotnici vo
sekoe od zva-ata od stav (', na ovoj .len i da predloì tri vraboteni od redot na
nastavnicite i stru.nite sorabotnici da napreduvaat vo zva-ata od stav ($, na
ovoj .len ako ima pove?e od %+ vraboteni nastavnici i stru.ni sorabotnici!
(+&, 2astavnik i stru.en sorabotnik moè da napreduva vo slednoto zva-e po tri
godini, na na.in utvrden so ovoj zakon!
(+(, 2astavnikot i stru.niot sorabotnik koj e nezadovolen od izvr1eniot izbor za
napreduva-e vo zva-a, ima pravo na prigovor do Ministerstvoto, vo rok od osum
dena od denot na objavuva-eto na spisokot na nastavnici i stru.ni sorabotnici koi
napreduvaat vo zva-e!
(+", 2a.inot na stru.noto usovr1uva-e, osposobuva-e i napreduva-e na
nastavnicite i stru.nite sorabotnici zva-ata od stavovite ((, i (", na ovoj .len
go propi1uva ministerot!
@len =9
(+, :rabotenite vo osnovnoto u.ili1te na sekoi tri godini moraat da bidat
sistematski pregledani!
(&, 2a lice koe boleduva od du1evna bolest, alko9olizam i narkomanija mu
prestanuva rabotniot odnos vo osnovnoto u.ili1te!
((, 6tvrduva-eto na psi9o/zi.kite sposobnosti na vrabotenite vo osnovnoto
u.ili1te, odnosno zabolenosta od odredeni du1evni bolesti, alko9olizam i
narkomanija se vr1i soglasno propisite od oblasta na zdravstvenata za1tita.
@len =!
(+, 2a nastavnik, stru.en sorabotnik i vospituva. za .ija rabota prestanala
potrebata poradi delovni pri.ini, ne moè da mu prestane rabotniot odnos,
dodeka ne mu se obezbedi edno od pravata soglasno so zakon i kolektiven
dogovor!
(&, 2a.inot i kriteriumite za prestanok na rabotniot odnos poradi delovni pri.ini
se utvrduvaat so kolektiven dogovor!
@len =6
(+, Pri promeni vo obemot na rabota vo osnovnoto u.ili1te 1to se javuvaat poradi
promena vo nastavniot plan i programite, organizacijata na rabota, brojot na
paralelki i drugi promeni, rabotniot odnos na nastavnikot vo osnovnoto u.ili1te se
promenuva od raboten odnos na neopredeleno vreme so polno rabotno vreme vo
raboten odnos na neopredeleno vreme so pokratko od polnoto rabotno vreme i
obratno!
(&, Direktorot e dolèn vo slu.aite od stav (+, na ovoj .len na nastavnikot da mu
izdade novo re1enie za rabotnoto vreme!
:. O+en,'a-e na na!ta'ni+i
@len =<
(+, Za nastavnicite, stru.nite sorabotnici ili vospituva.ite, koi vo ostvaruva-eto
na vospitno3obrazovniot proces ne pokaùvaat zadovolitelni rezultati, Airoto,
Sovetot na roditeli ili Dràvniot prosveten inspektorat pokrenuvaat inicijativa do
u.ili1niot odbor za preispituva-e na nivnata sposobnost za realizacija na
rabotnite obvrski!
(&, Airoto, Sovetot na roditeli ili Dràvniot prosveten inspektorat pokrenuvaat
inicijativa do u.ili1niot odbor za prestanok na rabotniot odnos i za nastavnici vo
osnovnite u.ili1ta koi vr1at podgotovki i drugi aktivnosti na u.enicite od
u.ili1teto koi sledat nastava po zavr1uva-e na rabotnoto vreme, a ne se utvrdeni
so godi1nata programa za rabota!
((, <nicijativata od stavovite (+, i (&, na ovoj .len mora da sodrì obrazloènie za
pri.inite poradi koi se pokrenuva!
(4) A (1) (2)
, Y ,
.
(", Ako u.ili1niot odbor ja pri0ati inicijativata od stavovite (+, i (&, na ovoj .len do
direktorot podnesuva predlog za prestanok na rabotniot odnos na nastavnik,
stru.en sorabotnik ili vospituva., vo rok od sedum dena!
(%, Direktorot e dolèn da od stav (", na ovoj .len vo rok od
sedum dena od denot na dobiva-eto na predlogot!
98
(+, B na postiga-ata x
71 ((, od ovoj zakon se ocenuva
q x na
.
(2) O (1)

,
.
((, B (2) , 20%

15% .
(4) B (2) , 20%

10% .
(5) A (3)
.
(6) A (4)
.
(), A ,
(3) ( 4) .
(8) R (7)
.
(9) H ,
,
,

!
VIII. PEDAGOAKA DOKUMENTABIJA I EVIDENBIJA
@len ="
;snovnoto u.ili1te sobira, obrabotuva, .uva, posreduva i upotrebuva podatoci
1to se sodràt vo pedago1kata dokumentacija i evidencija vo soglasnost so ovoj
zakon i Zakonot za za1tita na li.nite podatoci!
@len #00
(+, Pedago1kata dokumentacija vo smisla na ovoj zakon op0a?a8 glavna kniga na
u.enicite, dnevnik na paralelkata, evidentni listovi za uspe9ot na u.enicite,
u.eni.ka legitimacija, svidetelstvo i prevednica!
(&, Glavnata kniga na u.enicite e dokument od trajna vrednost!
@len 21#
(+, Pedago1kata dokumentacija od .len +00 stav (+, od ovoj zakon se vodi i
izdava na makedonski jazik i negovoto kirilsko pismo!
(&, Za u.enicite od pripadnici na zaednicite koi nastavata ja ostvaruvaat na jazik i
pismo razli.en od makedonskiot jazik i negovoto kirilsko pismo, pedago1kata
dokumentacija od stav (+, na ovoj .len se vodi i izdava na makedonski jazik i
negovoto kirilsko pismo i na jazikot i pismoto na koj1to se izveduva nastavata!
@len 212
(+, Svidetelstvoto, u.eni.kata legitimacija i prevednicata se javni ispravi!
(&, Javnite ispravi se izdavaat vo eden primerok! :o slu.aj izdadeniot dokument
od stav (+, na ovoj .len da se izgubi ili uni1ti, osnovnoto u.ili1te izdava nov
primerok3duplikat!
@len 213
6.enikot koj izgubil svidetelstvo moè da bara izdava-e na dokumentot vo
vonprocesna postapka pred nadle`niot sud na .ie podra.je e sedi1teto ili bilo
sedi1teto na osnovnoto u.ili1te ako osnovnoto u.ili1te koe ja .uva
dokumentacijata ne moè da izdade nov primerok!
@len 21$
=ormata i sodrìnata na pedago1kata dokumentacija i evidencija, kako i na.inot
na vode-eto gi propi1uva ministerot!
I%. U@EBNIBI
@len 21!
(+, :o osnovnoto u.ili1te za ostvaruva-e na osnovnoto vospitanie i obrazovanie
se upotrebuvaat u.ebnici !
(&, 6.ebnicite se izdavaat na makedonski jazik i negovoto kirilsko pismo!
((, Za u.enicite od pripadnicite na zaednicite koi nastavata ja sledat na jazik i
pismo razli.en od makedonskiot jazik i negovoto kirilsko pismo, u.ebnicite se
izdavaat na jazikot i pismoto na koj1to se ostvaruva nastavata!
(", 6.enicite moè da koristat i drugi izvori za u.e-e (internet, spisanija,
enciklopediii, re.nici i sl!,
@len 216
(+, 6.ebnikot se izrabotuva spored nastavniot plan i programi za soodvetnoto
oddelenie i predmet i 4oncepcijata za u.ebnik, 1to na predlog na Airoto ja
(&, So 4oncepcijata za u.ebnik se opredeluvaat nau.no3stru.nite i metodolo13
kite osnovi na u.ebnikot, razvojnite vospitno3obrazovni 0unkcii, osnovite za
motivacija i samostojno u.e-e, didakti.ko3metodskite standardi za izborot i
sistematizira-eto na sodrìnite, dopolnitelnite tekstovi, vizuelnite prilozi, kako i
soodvetnosta na jazikot spored vozrasta na u.enicite i grade-eto jazi.na kultura!
@len 21&
(+, 6.ebnikot go izdava pravno lice koe gi ispolnuva uslovite za vr1e-e na
izdava.ka dejnost (vo natamo1niot tekst8 izdava. na u.ebnici,, utvrdeni so
zakon!
(&, Avtor na u.ebnik e lice so visoko obrazovanie, magister ili doktor na nauki .ie
obrazovanie e od oblasta na koja pripa@a nastavniot predmet za koj e namenet
u.ebnikot!
((, Avtor na u.ebnik moè da bide i lice so visoko obrazovanie, magister ili doktor
na nauki .ie obrazovanie e soodvetno spored nastavnata programa za predmetot
za koj e namenet u.ebnikot!
@len 218
:raboten vo Ministerstvoto, vo organite vo sostav na Ministerstvoto, vo 7entarot
za stru.no obrazovanie i obuka i vo 7entarot za obrazovanie na vozrasnite ne
moè da bide izdava., odnosno avtor na u.ebnik!
@len 21"
(+, Programata za izdava-e na u.ebnici ja izrabotuva Airoto, a ja utvrduva
ministerot!
(&, Ministerstvoto, vrz osnova na programata od stav (+, na ovoj .len, objavuva
konkurs za izdava-e na u.ebnici oddelno za sekoe oddelenie i predmet!
((, 4onkursot od stav (&, na ovoj .len trae najmalku .etiri, a najmnogu do 1est
meseci!
(", :o konkursot se utvrduvaat uslovite koi treba da gi ispolni avtorot, odnosno
izdava.ot, postapkata i rokot za izdava-eto na u.ebnicite, maloproda`nata cena
na u.ebnikot i kvalitetot na u.ebnikot!
(%, 2a konkursot moè da u.estvuva izdava. na u.ebnici, odnosno avtor na
u.ebnik samo so eden rakopis za u.ebnik za eden nastaven predmet!
(', Za u.ebnici po stranski jazici na konkursot moè da u.estvuva i izdava. od
druga dràva vo koja e registriran za izdava.ka dejnost, preku ovlasteni zakonski
zastapnici vo epublika Makedonija!
@len 2#0
(+, Pri donesuva-e na nov nastaven plan i programi ili ako se vr1i izmenuva-e ili
dopolnuva-ata na pove?e od (0H na nastavniot plan i programi, Ministerstvoto
objavuva konkurs za nov u.ebnik po soodvetniot predmet!
(&, Za permanentno unapreduva-e na kvalitetot i osovremenuva-e na odobreniot
u.ebnik, posle petgodi1nata upotreba na u.ebnikot od prvoto izdanie,
Ministerstvoto moè da objavi nov konkurs!
@len 22#
(+, 2a konkursot za u.ebnik izdava.ot ili avtorot na u.ebnikot, pokraj drugata
dokumentacija utvrdena so zakon, zadolìtelno priloùva i8
3 rakopis za u.ebnikot vo 1est primeroci, likovno i gra/.ki razraboten i
jazi.no ureden vo 0orma na rakopis i vo elektronska 0orma, i
3izjava od lektor za jazi.no ureduva-e na tekstotE
(&, Ako izdava.ot na rakopisot za u.ebnik, odnosno avtorot smeta deka ima
potreba od dopolnitelna literatura na rakopisot za u.ebnik, istata ja priloùva vo
elektronska 0orma!
((, Za ragleduva-e na rakopis za u.ebnik, izdava.ot, odnosno avtorot na
u.ebnikot upla?a odredena suma na sredstva na smetka na Ministerstvoto, koja
ja odreduva ministerot vrz osnova na realno napraveni tro1oci!
(", Sredstvata od stav ((, na ovoj .len se nameneti isklu.ivo za pokriva-e na
tro1ocite na recenzentite!
(%, <zdava.ot, odnosno avtorot na u.ebnik koj e namenet za u.enicite koi ja
sledat nastavata na jazik i pismo razli.en od makedonskiot, dolèn e rakopisot da
go podnese na makedonski jazik i negovoto kirilsko pismo i na jazikot i pismoto na
pripadnicite na zaednicite za koi 1to e namenet u.ebnikot!
@len 222
(+, Ministerot 0ormira recenziona komisija koja vr1i stru.no vrednuva-e na
rakopisi za u.ebnik za soodveten predmet, soglasno so metodologijata 1to ja
izrabotuva Airoto, a ja utvrduva ministerot!
(&, ecenzionata komisija od stav (+, na ovoj .len e sostavena od tri .lena i toa8
3 eden recenzent nastavnik od nastavni.kite 0akulteti za nastavniot
predmet za koj e namenet u.ebnikot i so najmalku pet godini rabotno iskustvo vo
nastava, i
3 dvajca recenzenti od osnovno u.ili1te soodvetni za nastavniot predmet
za koj e namenet u.ebnikot i so najmalku pet godini rabotno iskustvo vo nastava!
((, :o sostavot na komisijata za stru.no vrednuva-e na u.ebnik koj e namenet
za u.enicite koi ja sledat nastavata na jazik i pismo razli.en od makedonskiot
jazik i negovoto kirilsko pismo, eden od .lenovite e od redot na pripadnicite na
zaednicite za koi e namenet u.ebnikot!
(", :raboten vo Ministerstvoto, vo organite vo sostav na Ministerstvoto, vo
7entarot za stru.no obrazovanie i obuka, avtorot, odnosno izdava.ot na
podneseniot rakopis za u.ebnik ili pak lice koe e vo drug dogovoren odnos so
izdava.ot koi bi moèle da vlijaat na objektivnosta na ocenuva-eto, kako i
.lenovi na nivnoto potesno semejstvo (bra.en drugar, deca, roditeli, bra?a i
sestri, ne moàt da bidat .lenovi na recenzionata komisija, za 1to dostavuva
izjava do Pedago1kata slu`ba!
(%, 2a.inot na izborot, imenuva-eto i razre1uva-eto na .lenovite na
recenzionata komisija i na.inot na rabota na recenzionata komisija gi propi1uva
ministerot!
@len 223
(+, Pedago1kata slu`ba rakopisot za u.ebnik od konkursot gi dostavuva do Airoto
vo rok od sedum dena od denot na zavr1uva-e na konkursot,!
(&, Airoto dava stru.no misle-e za usoglasenosta na rakopisot za u.ebnik so
nastavniot plan i programite, so 4oncepcijata za devetgodi1no osnovno
obrazovanie i so 4oncepcijata za u.ebnik, vo rok od +" dena od denot na
dobiva-eto na rakopisite za u.ebnik i go dostavuva do Pedago1kata slu`ba!
((, Pedago1kata slu`ba, rakopisot za u.ebnik i stru.noto misle-e od Airoto od
stav (&, na ovoj .len gi dostavuva do recenzionata komisija!
(", ecenzionata komisija vr1i stru.no vrednuva-e na rakopisot soglasno so
Metodologijata za vrednuva-e na u.ebnici vo rok od +" dena od denot na
priemot na rakopisot za u.ebnik i stru.noto misle-e na Airoto od stav (&, na ovoj
.len!!
(%, Pedago1kata slu`ba, vrz osnova na stru.noto misle-e na Airoto od stav (&, na
ovoj .len i stru.noto vrednuva-e od recenzionata komisija od stav (", na ovoj
.len, na ministerot mu dostavuva izve1taj vo rok od % dena!
(', <zve1tajot od stav (%, na ovoj .len gi sodrì stru.noto misle-e od Airoto od
stav (&, na ovoj .len i stru.noto vrednuva-e od recenzionata komisija od stav (",
na ovoj .len!
(), :rz osnova na izve1tajot od stav (%, na ovoj .len ministerot donesuva re1enie
za odobruva-e i upotreba na u.ebnikot, najdocna vo rok od %0 dena od denot na
zavr1uva-eto na konkursniot rok za dostavuva-e na rakopisite!
(*, Ministerot, pred da donese re1enie za odobruva-e i upotreba na rakopis za
u.ebnik, na predlog na recenzionata komisija moè da pobara oddelni rakopisi na
u.ebnici da bidat soodvetno koregirani vo rok od pet dena!
($, Protiv re1enieto na ministerot, vo rok od +% dena od denot na priemot na
re1enieto moè da se podnese àlba do :torostepena komisija na :ladata na
epublika Makedonija od oblasta na obrazovanieto!
(+0, Po kone.nosta na re1enieto za odobruva-e i upotreba na u.ebnikot,
Ministerstvoto objavuva katalog na odobreni u.ebnici za upotreba na veb
stranata na Ministerstvoto!
(++, 4atalogot od stav (+0, na ovoj .len se objavuva najdocna do krajot na mart
vo tekovnata godina!
@len 22$
Ministerot moè da odobri izdava-e i upotreba najmnogu do tri rakopisi za
u.ebnik za eden nastaven predmet!
@len 22!
(+, Ministerot i izdava.ot na u.ebnici, odnosno avtorot potpi1uvaat dogovor za
izdava-e na odobrenite u.ebnici vo koj se utvrduvaat me@usebnite prava i
obvrski!
(&, Ako izdava.ot na u.ebnik, odnosno avtorot na konkursot ponudil dopolnitelna
literatura soglasno .len +++ stav (&, od ovoj zakon, istata e dolèn da ja izdade
besplatno vo pe.atena ili vo elektronska 0orma!
(3, Ako izdava.ot, odnosno avtorot ne go izdade u.ebnikot vo rok od (0 dena od
denot na potpi1uva-eto na dogovorot od stav (+, na ovoj .len ili izdava.ot,
odnosno avtorot se otkaè od pravoto da go izdade u.ebnikot, ministerot go
raskinuva dogovorot i sklu.uva dogovor so drug izdava., odnosno avtor koj
konkuriral na konkursot!
@len 226
6.ebnikot i detskite spisanija ne smeat da sodrì reklamni poraki i oglasi!
@len 22&
(+, Ministerstvoto moè da participira vo izdava-eto na malotira`nite u.ebnici!
(&, Malotira`ni u.ebnici se onie koi imaat tira` najmnogu do %00 primeroci!
@len 228
(+, ;dluka za izborot na u.ebnicite od katalogot na odobreni u.ebnici koi ?e
bidat vo upotreba vo narednata u.ebna godina donesuva nastavni.kiot sovet na
u.ili1teto po predlog na stru.nite aktivi na oddelenskite, predmetnite nastavnici i
pretstavnicite na roditelite na u.enicite!
(&, ;dlukata za izbor na u.ebnici od stav (+, na ovoj .len ne moè da se menuva
vo tekot na u.ebnata godina!
((, Za izborot na u.ebnicite koi ?e bidat vo upotreba vo narednata u.ebna
godina u.ili1teto e dol`no pismeno na oglasnata tabla vo u.ili1teto da gi izvesti
u.enicite i nivnite roditeli, kako i Dràvniot prosveten inspektorat, do krajot na
juni vo tekovnata godina!
@len 22"
(+, Po isklu.ok, od .len ++0 stav (+, od ovoj zakon, dokolku se menuva odnosno
dopolnuva sodrìnata na u.ebnikot pomalku od (0H, izdava.ot na u.ebnikot,
odnosno avtorot moè da podnese bara-e do Pedago1kata slu`ba za odobrenie
na izmeni na u.ebnikot!
(&, Ministerot moè da dade odobrenie za izmena na u.ebnikot po pret9odno
dobieno pozitivno misle-e od Airoto i stru.no vrednuva-e od recenzionata
komisija!
@len #20
Avtorot e dolèn u.ebnikot od makedonski jazik da go prevede i izdade na jazikot
i pismoto na pripadnicite na zaednicite koi istiot ?e go koristat, vo rok od eden
mesec po priemot na re1enieto za odobruva-e na u.ebnikot za upotreba!
@len 20#
<zdava.ot, odnosno avtorot e dolèn8
3 da go izdade u.ebnikot vrz osnova na rakopisot 1to e odobrenE
3 pe.ate-eto na odobreniot u.ebnik i obezbeduva-eto na negovata
dostapnost do kniàrskata mreà da go zavr1i najdocna eden mesec pred
po.etokot na u.ebnata godinaE
3 da se pridrùva do cenata na u.ebnikot utvrdena vo konkursot, i
3 od sekoe izdanie na u.ebnikot da dostavi po dva primeroka do
Ministerstvoto, Pedago1kata slu`ba i Airoto i pet primeroci do 2arodnata i
univerzitetska biblioteka ,,Sveti 4liment ;9ridskiF 3 Skopje!
@len 202
2a u.ebnikot se otpe.atuvaat slednite podatoci8
3 ime i prezime na avtorot ili avtorite na u.ebnikotE
3 ime i prezime na ilustratorotE
3 ime i prezime na preveduva.ot i podatoci za izdava.ot, ako u.ebnikot
e prevedenE
3 ime i prezime na recenzentiteE
3 ime i prezime na jazi.niot lektorE
3 ime i prezime na urednikotE
3 naziv na sedi1teto na izdava.kata organizacijaE
3 naziv i sedi1te na pe.atarskata organizacijaE
3 tira` na u.ebnikotE
3 maloproda`nata cena na u.ebnikotE
3 brojot i datumot na re1enieto na ministerot so koe se odobruva
u.ebnikot za upotreba, i
3 7<P 4atalogizacija vo publikacija 2arodna i univerzitetska biblioteka
,,Sveti 4liment ;9ridskiKK 3 Skopje!
@len 203
(+, Za ocenuva-e na kvalitetot na odobren u.ebnik ministerot 0ormira komisija
sostavena od sedum .lena od koi po dva .lena od Ministerstvoto, dva .len od
redot na istaknati nastavnici i po eden .len sovetnik od Airoto od oblasta za koja
e namenet u.ebnikot, Dràvniot prosveten inspektorat i nastavnik od soodveten
0akultet!
(&, Po predlog od komisijata od stav (+, na ovoj .len, ministerot moè da povle.e
od upotreba odobren u.ebnik!
@len 20$
(+, Ministerstvoto, po predlog na komisija 0ormirana od ministerot, dava
soglasnost za upotreba na stru.na literatura i detski spisanija vo osnovnoto
u.ili1te, po pret9odno misle-e od Airoto!
(&, :o osnovnoto u.ili1te se zabranuva proda`ba na u.ebnici, spisanija i druga
literatura!
%. ORGANI NA UPRAVUVA?E RAKOVODE?E
I STRU@NI ORGANI NA OSNOVNOTO U@ILIATE
2. Or"an na ,/ra','a-e na o!no'no ,$ili4te
@len 20!
(+, ;rgan na upravuva-e na osnovnoto u.ili1te e u.ili1niot odbor!
(&, 6.ili1niot odbor na osnovnoto u.ili1te e sostaven od devet .lena i toa8 tri
pretstavnici od nastavnicite, stru.nite sorabotnici i vospituva.ite od u.ili1teto,
tri pretstavnici od roditelite na u.enicite, dva pretstavnici od osnova.ot i eden
pretstavnik od Ministerstvoto!
((, Mandatot na .lenovite na u.ili1niot odbor e tri godini, a mandatot na
pretstavnicite na roditelite e za period do zavr1uva-e na osnovnoto obrazovanie
na nivnoto dete, no ne podolgo od tri godini!
(", 6.ili1niot odbor od redot na svoite .lenovi izbira pretsedatel so mnozinstvo
glasovi od vkupniot broj .lenovi, po pat na tajno glasa-e!
(%, ;dlukite na u.ili1niot odbor se donesuvaat so mnozinstvo glasovi od vkupniot
broj .lenovi!
@len 206
(+, 2astavnicite, stru.nite sorabotnici i vospituva.ite vo osnovnoto u.ili1te
svoite pretstavnici vo u.ili1niot odbor gi izbiraat neposredno i tajno!
(&, Pretstavnicite na roditelite gi izbira sovetot na roditelite neposredno i tajno!
((, Postapkata za izbor na pretstavnicite na vrabotenite na osnovnoto u.ili1te i
roditelite vo u.ili1niot odbor na u.ili1teto se utvrduva so statutot na u.ili1teto!
@len 20&
(+, 6.ili1niot odbor na osnovnoto u.ili1te8
3 donesuva statut na osnovnoto u.ili1teE
3 predlaga godi1na programa za rabota i izve1taj za rabota na osnovnoto
u.ili1te do sovetot na op1tinataE
3 donesuva programa za razvoj na u.ili1tetoE
3 donesuva programa za voveduva-e na povisoki standardi i drugi
programiE
3 predlaga /nansiski plan do osnova.otE
3 predlaga zavr1na smetka do osnova.otE
3 objavuva javen oglas za izbor na direktor na osnovno u.ili1teE
3 vr1i intervju so kandidatite za direktorE
3 predlaga na gradona.alnikot na op1tinata eden, odnosno dva kandidati
od prijavenite kandidati na objaveniot javen oglas za izbor na direktor E
3 dava misle-e do direktorot za izbor na nastavnicite, stru.nite sorabotnici
i vospituva.iteE
3 podnesuva predlog do direktorot za prestanok na rabotniot odnos na
licata od .lenot $) stav (+, od ovoj zakonE
3 odlu.uva po prigovorite i àlbite na vrabotenite vo osnovnoto u.ili1teE
3 odlu.uva po àlbite na u.enici, roditeli, odnosno starateli na u.eniciE
3 vr1i i drugi raboti utvrdeni so statutot na osnovnoto u.ili1te!
(&, 6.ili1niot odbor na osnovnoto u.ili1te za podnesenite àlbi mora da odlu.i vo
rok od +% dena od denot na podnesuva-eto na àlbata!

@len 208
(+, Ako Dràvniot prosveten inspektorat oceni deka vo u.ili1teto bitno e naru1en
vospitno3obrazovniot proces, vr1i vonredna integralna evaluacija i go zadolùva
u.ili1teto pri.inite za naru1uva-eto da gi otstrani vo rok od edna godina od
denot na dobiva-eto na izve1tajot za izvr1enata integralna evaluacija!
(&, Ako pri.inite za naru1uva-eto na vospitno3obrazovniot proces u.ili1teto ne gi
otstrani vo rok od edna godina od denot na dobiva-eto na izve1tajot od stav (+,
na ovoj .len, vo u.ili1teto se vr1i eksterno proveruva-e i ocenuva-e na
napredokot i postignuva-ata na u.enicite!
((, Ako po izvr1enoto eksterno proveruva-e i ocenuva-e od stav (&, na ovoj .len
se utvrdi deka znae-eto na u.enicite e pod obrazovnite standardi, Dràvniot
prosveten inspektorat na osnova.ot na osnovnoto u.ili1te mu predlaga
razre1uva-e na site .lenovi na u.ili1niot odbor i na direktorot na u.ili1teto!
(", ;snova.ot vo slu.aite utvrdeni vo stav ((, na ovoj .len e dolèn da postapi
vo rok od +% dena od denot na dobiva-eto na predlogot i vedna1 da ja zapo.ne
postapkata za imenuva-e nov u.ili1en odbor i vr1itel na dol`nosta direktor na
u.ili1teto!
(%, Dokolku osnova.ot ne postapi soglasno stav (", na ovoj .len, Ministerstvoto
po pravo na nadzor, a za obezbeduva-e vr1e-e na dejnosta gi razre1uva
.lenovite na u.ili1niot odbor i vedna1 imenuva nov u.ili1en odbor i vr1itel na
dol`nosta direktor so mandat najmnogu do edna godina!
(', Aara-e za vonredna integralna evaluacija i eksterno proveruva-e i ocenuva-e
na napredokot i postiga-ata na u.enicite do Dràvniot prosveten inspektorat
moè da podnesat Sovetot na op1tinata, gradona.alnikot ili sovetot na roditelite!
(), >ro1ocite za eksternoto proveruva-e i ocenuva-e na napredokot i
postignuva-ata na u.enicite se na tovar na baratelot!
0. Or"an na ra(o'o#e-e na o!no'no ,$ili4te
@len 20"
(+, ;rgan na rakovode-e vo osnovnoto u.ili1te e direktorot!
(&, Direktorot e odgovoren za zakonitosta vo rabotata i za materijalno3/nansiskoto
rabote-e na u.ili1teto!
((, Za direktor na osnovno u.ili1te moè da se lice koe ima najmalku
visoko obrazovanie i koe gi ispolnuva uslovite za nastavnik ili stru.en sorabotnik
vo osnovno u.ili1te i ako ima najmalku pet godini rabotno iskustvo vo vospitno3
obrazovna rabota, poloèn ispit za direktor!
(", Po isklu.ok, dokolku nema prijaveno kandidat so poloèn ispit za direktor, za
direktor moè da bide izbrano i lice koe ne poloìlo ispit za direktor, no e dol`no
istiot da go poloì vo rok od edna godina od denot na izborot za direktor!
(%, Ako izbraniot direktor ne go poloì ispitot za direktor vo rokot utvrden vo stav
(", na ovoj .len, mu prestanuva mandatot na direktor!
(', Mandatot na direktorot trae .etiri godini, so mo`nost za u1te eden mandat!
@len 230
(+, ;sposobuva-e na kandidati za direktori na osnovnite u.ili1ta, i polaga-eto na
ispitot po uspe1no zavr1enata obuka go vr1i Dràvniot ispiten centar, soglasno
zakon!
(&, Programata za podgotvuva-e i polaga-e ispit za direktori i na.inot na
sproveduva-eto na ispitot gi propi1uva ministerot na predlog na Dràvniot ispiten
centar!
((, 2a kandidatot koj go poloìl ispitot za direktor mu se izdava uverenie!
(", =ormata i sodrìnata na uverenieto za poloèn ispit za direktor na osnovno
u.ili1te, gi propi1uva ministerot!
@len 28#
Direktorot gi vr1i slednite raboti8
3 go zastapuva i pretstavuva u.ili1teto i e odgovoren za zakonito
rabote-eE
3 ja organizira, planira i ja vodi rabotata na osnovnoto u.ili1teE
3 podgotvuva programa za razvoj na u.ili1tetoE
3 podgotvuva predlog na godi1na programa za rabotaE
3odgovoren e za realizacijata na godi1nata programata za rabotaE
3 odgovoren e za ostvaruva-e na pravata i obvrskite na u.eniciteE
3 vr1i izbor na nastavnici, stru.ni sorabotnici i vospituva.i i drug
administrativno3te9ni.ki kadar soglasno so zakon i aktite na u.ili1tetoE
3 vr1i rasporeduva-e na nastavnici, stru.ni sorabotnici i vospituva.i i drug
administrativno3te9ni.ki kadarE
3 odlu.uva za prestanok na raboten odnos na nastavnici, stru.ni
sorabotnici i vospituva.i i drug administrativno3te9ni.ki kadar soglasno so zakon
i kolektiven dogovorE
3 pottiknuva stru.no osposobuva-e i usovr1uva-e na nastavnicite,
stru.nite sorabotnici i vospituva.iE
3 organizira mentorstvo za nastavnicite3pripravnici, stru.nite sorabotnici3
pripravnici, vospituva.i3pripravnici, prisustvuva na .asovi vo nastavata i ja sledi
rabotata na nastavnicite, stru.nite sorabotnici i vospituva.i i gi sovetuvaE
3 ja sledi rabotata na u.ili1niot pedagog, psi9olog i drugite stru.ni
rabotniciE
3 se griì za sorabotkata so roditeliteE
3 gi izvestuva roditelite za rabotata na u.ili1teto i za izmeni na pravata i
obvrskite na u.eniciteE
3 odlu.uva za vospitnite merkiE
3 ja pottiknuva i sledi rabotata na zaednicata na u.eniciteE
3 obezbeduva izvr1uva-e na odlukite na u.ili1niot odborE
3 ja donesuva sistematizacijata na rabotnite mesta na u.ili1tetoE
3 odlu.uva za sklu.uva-e dogovori za rabotnite odnosiE
3 pokrenuva postapka za disciplinskata odgovornost na nastavnicite,
stru.nite sorabotnici i vospituva.iE
3 se griì za sorabotkata na u.ili1teto so zdravstvenata ustanova vo
op1tinata, i
3 vr1i drugi raboti soglasno so zakon i statutot na u.ili1teto!
@len 282
(+, :o osnovnoto u.ili1te moè da se imenuva pomo1nik na direktorot za vr1e-e
na rakovodni i pedago1ki raboti!
(&, Za pomo1nik na direktorot moè da se imenuva lice koe gi ispolnuva uslovite
za nastavnik, odnosno stru.en rabotnik na osnovnoto u.ili1te i ima tri godini
rabotno iskustvo vo oblasta na obrazovanieto i e od redot na vrabotenite vo
u.ili1teto!
((, Pomo1nikot na direktorot go imenuva i razre1uva direktorot po predlog na
u.ili1niot odbor!
(", Pomo1nikot na direktorot gi vr1i rabotite za koi pismeno go ovlastil direktorot i
go zamenuva vo negova otsutnost!
(%, Ako vo u.ili1teto nema pomo1nik na direktorot, direktorot za izvr1uva-e na
oddelni zada.i od svojata nadle`nost i za zamena vo vremeto na otsutnost, moè
da ovlasti nastavnik ili stru.en sorabotnik od osnovnoto u.ili1te koj ?e go
zamenuva!
@len 283
(+, Direktorot na op1tinsko osnovno u.ili1te go izbira i razre1uva gradona.alnikot
po predlog na u.ili1niot odbor na osnovnoto u.ili1te!
(&, Direktorot na dràvno osnovno u.ili1te go izbira i razre1uva ministerot po
predlog na u.ili1niot odbor na osnovnoto u.ili1te!
((, Gradona.alnikot, odnosno ministerot tri meseci pred istekot na mandatot na
postojniot direktor donesuva odluka u.ili1niot odbor na u.ili1teto da objavi javen
oglas za izbor na direktor!
(", Ako gradona.alnikot, odnosno ministerot ne postapi vo rokot utvrden vo stav
((, od ovoj .len, u.ili1niot odbor objavuva javen oglas za izbor na direktor!
(%, :o javniot oglas vo javnite glasila se utvrduvaat uslovite koi treba da gi
ispolnuva kandidatot za direktor, potrebnata dokumentacija, vremeto na trae-e
na javniot oglas i rokot vo koj ?e se izvr1i izborot!
(', Prijavenite kandidati gi dostavuvaat potrebnite dokumenti do u.ili1niot odbor
na u.ili1teto! 4andidatite kon prijavata mora da priloàt programa za rabota za
period od .etiri godini!
(), Pristignatite dokumenti gi pregleduva komisija sostaven od tri .lena, izbrana
od u.ili1niot odbor .ija nadle`nost se utvrduva so statutot na u.ili1teto!
(*, 4omisijata od stav (), na ovoj .len e dol`na vo rok od pet dena po
zavr1uva-eto na javniot oglas da gi razgleda pristignatite dokumenti!
($, 2a kandidatite koi ne gi ispolnuvaat uslovite predvideni vo javniot oglas im se
vra?aat dokumentite so obrazloènie vo rok od tri dena od denot na
razgleduva-eto na istite!
(+0, 6.ili1niot odbor moè da pobara dopolnitelni dokumenti od kandidatite koi gi
ispolnuvaat uslovite soglasno odredbite vo statutot na u.ili1teto!
(++, 6.ili1niot odbor i pretstavnikot od Airoto vr1at intervju so kandidatite koi gi
ispolnuvaat uslovite!
(+&, 6.ili1niot odbor na op1tinskoto osnovno u.ili1te, vo rok od sedum dena od
izvr1eniot razgovor so kandidatite, na gradona.alnikot na op1tinata mu predlaga
dva kandidata za izbor na direktor, dokolku na javniot oglas se prijavile pove?e
kandidati!
(+(, 6.ili1niot odbor na dràvnoto osnovno u.ili1te, vo rok od sedum dena od
izvr1eniot razgovor so kandidatite, na ministerot mu predlaga dva kandidata za
izbor na direktor, dokolku na javniot oglas se prijavile pove?e kandidati!
(+", Gradona.alnikot, odnosno ministerot, vo rok od +0 dena od denot na
dobiva-e na predlogot izbira eden kandidat za direktor za osnovno u.ili1te!
(+%, Ako gradona.alnikot, vo rokot utvrden vo stav (+", od ovoj .len ne izbere
direktor, izborot go vr1i ministerot!
(+', 4andidatite koi ne se izbrani, vo rok od osum dena od denot na priemot na
odlukata, imaat pravo na àlba vo odnos na sproveduva-eto na postapkata za
izbor na direktor do :torostepenata komisija na :ladata na epublika Makedonija
nadle`na za re1ava-e na pra1a-a od oblasta na rabotnite odnosi!
(+), Protiv odlukata na komisijata od stav (+', na ovoj .len kandidatot moè da
povede upraven spor pred nadle`niot sud!
@len 28$
(+, 2a direktorot na osnovnoto u.ili1te mu prestanuva mandatot ako8
3 toa sam go pobaraE
3 trajno ja zagubi sposobnosta za vr1e-e na dol`nosta direktorE
3 gi ispolni uslovite za starosna penzijaE
(&, Direktorot na osnovnoto u.ili1te se razre1uva pred istekot na mandatot ako8 K
3 napravi povreda na odredbite na zakonite ili drugi propisi i akti, utvrdeni
od Dràvniot prosveten inspektoratE
3 ne ja ostvaruva programata za rabota i ne se realiziraat planovite i
programite za vospitno3obrazovna rabotaE
3 po negova vina e nanesena 1teta na u.enicite, na nivnite roditeli ili na
u.ili1tetoE
3 dozvoli organizira-e na dejnosti i aktivnosti 1to se vo sprotivnost so
nastavniot plan i programite
- tri godini vo tekot na negoviot mandat najmalku +0H od nastavnicite
vraboteni vo u.iliLteto se na listata od .len $* stav " na ovoj zakon i
3 dozvoli ispla?a-e na sredstva koi ne se utvrdeni vo godi1niot /nansiski
plan na u.ili1teto!
@len 28!
(+, Ako postojat odredeni soznanija za postapuva-e na direktorot soglasno so
odredbite od .lenot +(( stav (&, na ovoj zakon, u.ili1niot odbor svikuva sednica
na koja se donesuva zaklu.ok vo pismena 0orma koj se dostavuva do direktorot!
(&, Direktorot ima pravo vo rok od sedum dena od denot na priemot na
zaklu.okot od stav (+, na ovoj .len, pismeno da se izjasni za navodite vo
zaklu.okot!
((, Ako u.ili1niot odbor ne go pri0ati izjasnuva-eto na direktorot, svikuva sednica
vo rok od tri dena i vo prisustvo na pretstavnik od Dràvniot prosveten inspektorat
vr1i intervjuira-e na direktorot! Pretstavnikot od Dràvniot prosveten inspektorat
dava misle-e za opravdanosta na razre1uva-eto na direktorot!
(", Ako u.ili1niot odbor oceni deka e neop9odno, vo rok od sedum dena
dostavuva predlog za razre1uva-e na direktorot na op1tinskoto osnovno u.ili1te
do gradona.alnikot, odnosno na direktorot na dràvnoto osnovno u.ili1te do
ministerot!
(%, Gradona.alnikot, odnosno ministerot e dolèn vo rok od sedum dena od denot
na dobiva-e na predlogot od u.ili1niot odbor da go razre1i direktorot!
(', azre1eniot direktor, vo rok od +% dena od denot na priemot na odlukata na
gradona.alnikot, odnosno ministerot, ima pravo na àlba vo odnos na
sproveduva-e na postapkata za razre1uva-e do :torostepenata komisija na
:ladata na epublika Makedonija nadle`na za re1ava-e na pra1a-a od oblasta na
rabotnite odnosi!
(), Protiv odlukata na 4omisijata od stavot (', na ovoj .len kandidatot moè da
povede upraven spor pred nadle`niot sud!
@len 286
(+, Gradona.alnikot, odnosno ministerot vo rok od tri dena od denot na
razre1uva-eto na direktorot, imenuva vr1itel na dol`nosta na direktor od redot na
vrabotenite vo u.ili1teto koj gi ispolnuva uslovite za direktor!
(&, Gradona.alnikot, odnosno ministerot vo rok od pet dena od denot na
imenuva-e na vr1itel na dol`nosta na direktor donesuva odluka u.ili1niot odbor
da objavi javen oglas za izbor na direktor!
((, :r1itel na dol`nost direktor se imenuva i vo slu.ai na predvremen prestanok
na mandatot na direktorot!
(", :r1itelot na dol`nosta direktor gi vr1i rabotite do imenuva-e na nov direktor,
no ne podolgo od 1est meseci od denot na negovoto imenuva-e!
(%, <sto lice ednopodrugo ne moè da bide imenuvano za vr1itel na dol`nosta
direktor na osnovno u.ili1te!

@len 28&
(+, Dràvniot prosveten inspektorat, po utvrduva-eto na pote1kite povredi vo
rabote-eto soglasno so .lenot +(" stav (&, od ovoj zakon, do direktorot na
osnovnoto u.ili1te dostavuva izve1taj so predlog merki, po koi direktorot treba
da postapi vo rok od (0 dena od denot na dobiva-eto na izve1tajot!
(&, Ako direktorot na u.ili1teto ne postapi vo rokot utvrden vo stav (+, na ovoj
.len, Dràvniot prosveten inspektor dostavuva do u.ili1niot odbor re1enie za
izvr1uva-e na predlog merkite! okot za izvr1uva-e na re1enieto e (0 dena od
denot na negovoto dobiva-e!
((, Ako u.ili1niot odbor ne postapi po re1enieto za izvr1uva-e na predlog
merkite, Dràvniot prosveten inspektorat go dostavuva re1enieto do
gradona.alnikot i osnova.ot na osnovnoto u.ili1te, a za dràvnoto osnovno
u.ili1te do ministerot i osnova.ot na osnovnoto u.ili1te!
(", Gradona.alnikot, odnosno ministerot vo rok od (0 dena od denot na
dobiva-eto na re1enieto za izvr1uva-e na predlog merkite dolèn e da go razre1i
direktorot na u.ili1teto, a osnova.ot u.ili1niot odbor!
(%, Ako gradona.alnikot ne go razre1i direktorot, a osnova.ot u.ili1niot odbor vo
rokot od stav (", na ovoj .len, Ministerstvoto po pravo na nadzor gi razre1uva
direktorot i .lenovite na u.ili1niot odbor na osnovnoto u.ili1te!
(', Ministerstvoto vedna1, po pravo na nadzor imenuva vr1itel na dol`nosta
direktor od redot na vrabotenite vo u.ili1teto, koj gi vr1i rabotite najdolgo 1est
meseci i imenuva .lenovi na u.ili1niot odbor so mandat od najmnogu edna
godina!
@len 288
Direktorot koj povtorno ne e imenuvan na javen oglas ili mu prestanal mandatot
se rasporeduva na rabotno mesto soodvetno na negovata stru.na podgotovka vo
u.ili1ta na podra.jeto na op1tinata i vo gradot Skopje!
@len 28"
Podra.noto osnovno u.ili1te go vodi rakovoditel na podra.no u.ili1te 1to go
imenuva i razre1uva direktorot od redot na nastavnicite na podra.noto osnovno
u.ili1te!
8. Str,$ni or"ani na o!no'noto ,$ili4te
@len #$0
Stru.ni organi na osnovnoto u.ili1te se nastavni.kiot sovet na osnovnoto
u.ili1te, sovetot na oddelenskite nastavnici, sovetot na predmetnite nastavnici,
oddelenskiot rakovoditel, rakovoditelot na paralelkata i stru.nite aktivi na
nastavnicite!
@len 29#
(+, 2astavni.kiot sovet na osnovnoto u.ili1te go so.inuvaat oddelenskite i
predmetnite nastavnici i stru.nite sorabotnici na u.ili1teto! 2astavni.kiot sovet
go svikuva i so nego pretsedava direktorot!
(&, 2astavni.kiot sovet na osnovnoto u.ili1te8
3dava misle-a po predlogot na progamata za razvoj i na godi1nata
programa za rabota i go sledi nejzinoto izvr1uva-eE
3 go razgleduva i utvrduva uspe9ot na u.enicite i rabotata na drugi
stru.ni organiE
3 im odobruva na u.enicite pobrzo napreduva-e vo osnovnoto u.ili1teE
3 go razgleduva ostvaruva-eto na nastavniot plan i programite i prezema
merki za nivno izvr1uva-eE
3 donesuva odluki po prigovori na u.enicite za utvrdeni ocenkiE
3 go razgleduva izve1tajot od realizacija na godi1nata programa za rabota,
od samoevalucija, od izvr1enata integralna evaluacija i predlaga soodvetni merkiE
3 rasprava i odlu.uva za stru.ni pra1a-a povrzani so vospitno3
obrazovnata rabotaE
3 dava misle-e za godi1niot /nansiski plan na u.ii1tetoE
3 izbira pretstavnici vo u.ili1niot odborE
3 dava misle-e za planira-eto, realizacijata i vrednuva-eto na
postiga-ata vo nastavata i u.e-etoE
3 dava predlozi za napreduva-e na nastavnicite i stru.nite sorabotnici na
u.ili1tetoE
3 odlu.uva za vospitni merki, i
3 vr1i i drugi raboti utvrdeni vo statutot na u.ili1teto!
@len 292
(+, Sovetot na oddelenskite nastavnici go so.inuvaat oddelenskite nastavnici,
predmetnite nastavnici koi se vklu.uvaat vo realizacijata na nastavata od prvo do
petto oddelenie i stru.nite rabotnici na u.ili1teto!
(&, Sovetot na oddelenskite nastavnici gi razgleduva godi1nata programa za
rabota i planira-eto na nastavata, vospitno3obrazovnite problemi po oddelenija,
podgotvuva programa za rabota so talentiranite u.enici odnosno za u.enicite
koi pote1ko napreduvaat, predlaga i odlu.uva za vospitnite merki i vr1i drugi
raboti utvrdeni vo statutot na u.ili1teto!
@len 293
(+, Sovetot na predmetnite nastavnici go so.inuvaat predmetnite nastavnici 1to
ja izveduvaat nastavata od 1esto do devetto oddelenie i stru.nite rabotnici na
u.ili1teto!
(&, Sovetot na predmetnite nastavnici gi razgleduva godi1nata programa za
rabota i planira-eto na nastavata, vospitno3obrazovnite problemi po oddelenija,
podgotvuva programa za rabota so talentiranite u.enici odnosno so onie koi
pote1ko napreduvaat, odlu.uva za vospitnite merki i vr1i drugi raboti utvrdeni vo
statutot na u.ili1teto!
@len 29$
;ddelenskiot, odnosno rakovoditelot na paralelkata ja ostvaruva programata za
.asot na oddelenskata zaednica, gi analizira vospitnite i nastavnite rezultati na
oddelenieto, se griì za re1ava-e na vospitnite i nastavnite problemi na poedini
u.enici, sorabotuva so roditelite i stru.nite sorabotnici na u.ili1teto, predlaga i
odlu.uva za vospitnite merki i vr1i drugi raboti utvrdeni vo statutot na u.ili1teto!
@len 29!
(+, Stru.nite aktivi na nastavnicite gi so.inuvaat nastavnici koi predavaat ist
predmet ili podra.je!
(&, Stru.nite aktivi na u.ili1teto gi usoglasuvaat kriteriumite za planira-e na
nastavata i za ocenuva-e na postiga-ata na u.enicite, davaat predlozi na
nastavni.kite soveti na u.ili1teto za podobruva-e na vospitno3obrazovnata
rabota, odlu.uvaat za upotreba na u.ebnicite vo osnovnoto u.enicite,
raspravaat za zabele1kite na roditelite, u.enicite i vr1at drugi stru.ni raboti
opredeleni so godi1nata programa za rabota na u.ili1teto!
9. So'et na ro#iteli
@len 296
(+, Za organizirano ostvaruva-e na interesite na u.enicite vo osnovnoto u.ili1te
od roditelite na u.enicite se 0ormira sovet na roditelite na u.ili1teto!
(&, :o sovetot na roditeli ima po eden pretstavnik od sekoja paralelka koj1to go
izbiraat roditelite na roditelskiot sostanok na paralelkata!
((, Prvoto svikuva-e na sovetot na roditelite go vr1i direktorot na u.ili1teto!
(", Sovetot na roditeli8
3 dava misle-e za predlog programata za razvoj na osnovnoto u.ili1te i za
godi1nata programa za rabotaE
3 rasprava za izve1tajot za rabotata na u.ili1tetoE
3 predlaga programi za podobruva-e na standardite za nastavataE
3 dava soglasnost na predlozite na direktorot za voveduva-e povisoki
standardiE
3 razgleduva àlbi na roditelite vo vrska so vospitno3obrazovnata rabotaE
3 izbira pretstavnici vo u.ili1niot odbor na osnovnoto u.ili1te, i
3 vr1i drugi raboti utvrdeni so statutot na u.ili1teto!
%I. OBEZBEDUVA?E NA KVALITET NA NASTAVATA
@len 29&
Za obezbeduva-e na kvalitet na nastavata u.ili1niot odbor na sekoi pet godini
donesuva programa za razvoj na u.ili1teto, vo koi se zemeni predvid rezultatite
od samoevaluacijata, preporakite od izve1tajot od integralnata evaluacija
sprovedena od strana na Dràvniot prosveten inspektorat, kako i misle-ata od
sovetodavnata i stru.nata pomo1 od Airoto!
@len 298
(+, 2a sekoi tri godini za realizacija na programite od .len +") na ovoj zakon
u.ili1teto vr1i samoevaluacija!
(&, Samoevaluacija se sproveduva na krajot na sekoja treta u.ebna godina!
((, Samoevaluacija ja sproveduva u.ili1na komisija sostavena od pet .lena od
redot na nastavnicite, stru.nite sorabotnici, vospituva.ite i roditelite koja po
predlog na direktorot ja 0ormira u.ili1niot odbor!
(", Samoevaluacijata gi op0a?a osobeno slednite oblasti8
3 organizacija i realizacija na nastavata i u.e-etoE
3 postiga-ata na u.eniciteE
3pro0esionalen razvoj na nastavnicite, stru.nite sorabotnici i vospituva.i i
na rakovodniot kadarE
3 upravuva-e i rakovode-eE
3 komunikacii i odnosi so javnostaE
3 u.ili1nata klima i kulturaE i
3 sorabotkata so roditelite i so lokalnata sredina!
(%, 4omisijata od stav ((, na ovoj .len izgotvuva izve1taj za izvr1enata
samoevaluacija so predlog merki za podobruva-e na kvalitetot na nastavata koj
go dostavuva do u.ili1niot odbor, direktorot na u.ili1teto i osnova.ot! 6.ili1niot
odbor i direktorot treba da postapat po predlog merkite na komisijata!
@len 29"
ezultatite od samoevaluacijata na osnovnite u.ili1ta se objavuvaat na veb
stranata na u.ili1teto i na op1tinata!
@len #!0
2a.inot i oblastite za vr1e-eto na samoevaluacijata na osnovnite u.ili1ta gi
propi1uva ministerot!
%II. NOSTRI;IKABIJA I EKVIVALENBIJA NA SVIDETELSTVA STEKNATI VO
STRANSTVO

@len 2:#
(+, Dràvjanin na epublika Makedonija koj vo stranstvo zavr1il osnovno
obrazovanie ili zavr1il oddelno oddelenie od osnovnoto vospitanie i obrazovanie,
ima pravo da bara priznava-e na sviditelstvoto, odnosno nostri/kacija ili
priznava-e na ekvivalencija vo soglasnost so ovoj zakon, dokolku so me@
unarodnite dogovori poinaku ne e odredeno!
(&, Stranski dràvjani i lice bez dràvjanstvo ima pravo da bara nostri/kacija ili
priznava-e na ekvivalencija na svidetelstvo steknato vo stranstvo!
@len 2:2
(+, So nostri/kacija se vr1i priznava-e na svidetelstvo steknato vo stranstvo vo
celina vo pogled na pravata 1to mu pripa@aat na imatelot na svidetelstvoto za
prodolùva-e na obrazovanieto!
(&,So ekvivalencija se vr1i izedna.uva-e na svidetelstvoto steknato vo stranstvo
so soodvetnoto svidetelstvo steknato vo epublika Makedonija!
((, 2ostri/kacijata, odnosno priznava-eto na ekvivalencija na svidetelstvo
steknato vo stranstvo ja vr1i Ministerstvoto!
@len 2:3
So nostri/kacija i so priznava-e na ekvivalencija svidetelstvoto steknato vo
stranstvo se izedna.uva so soodvetnoto svidetelstvo steknato vo epublika
Makedonija vo celina vo pogled na pravata 1to mu pripa@aat na imatelot za
prodolùva-e na obrazovanieto!
@len 2:$
:o postapkata za nostri/kacija i priznava-e na ekvivalencija na svidetelstvo
steknato vo stranstvo, odnosno nivna ekvivalencija se zema predvid8
3 sistemot na obrazovanie vo dràvata vo koja svidetelstvoto e steknatoE
3 trae-eto na obrazovanietoE
3 nastavniot plan i programiE
3 pravata 1to svidetelstvoto gi dava na imatelot vo zemjata kade 1to e steknato i
3 drugi raboti od zna.e-e za nostri/kacija i ekvivalencija!
@len 2:!
Ako vo postapkata za nostri/kacija, odnosno ekvivalencija se utvrdi deka
nastavniot plan i programite bitno otstapuvaat od nastavniot plan i programite vo
epublika Makedonija so kogo se sporeduva, nostri/kacijata se uslovuva so
polaga-e predmeti!
@len 2:6
(+, 4on bara-eto za nostri/kacija i priznava-e na ekvivalencija na svidetelstvo
steknato vo stranstvo se dostavuva originalot na svidetelstvoto izdaden od
veri/cirano stransko osnovno u.ili1te, eden primerok na prevod izvr1en od strana
na ovlasten preveduva. i zaveren kaj notar i dve kopii od istoto! Aaratelot treba
da dostavi i nastaven plan i programi po koi u.enikot se obrazuval vo stranstvo!
(&, 4on bara-eto od stav (+, na ovoj .len se dostavuva i dokaz za pret9odno
zavr1eno obrazovanie i dokaz za dràvjanstvo!
((, Ministerstvoto moè da bara i drugi dokazi vo zaveren prevod od koi moàt da
se vidat uslovite i tekot na obrazovanieto!
(", Ako bara-eto od stav (+, na ovoj .len ne sodrì komletna dokumentacija
4omisijata, vo rok do +0 dena od priemot na bara-eto, go izvestuva pismeno
liceto da ja dostavi dokumentacijata koja nedostasuva!
@len 2:&
(+, Iiceto koe podnelo bara-e za nostri/kacija, odnosno priznava-e na
ekvivalencija na svidetelstvo steknato vo stranstvo, moè uslovno da go posetuva
narednoto oddelenie, dokolku postapkata ne e zavr1ena do istekot na rokot za
upis na u.enicite vo u.ili1te!
(&, 6.enikot .ie svidetelstvo vrz osnova na izvr1ena nostri/kacija, odnosno
priznava-e na ekvivalencija dava pravo na zapi1uva-e vo poniska godina od
godinata vo koja uslovno e zapi1an, se pre0rluva vo soodvetnata godina i so toa se
poni1tuva uslovnoto zapi1uva-e!
@len 2:8
(+, e1enie za nostri/kacija i re1enie za priznava-e na ekvivalencija na
svidetelstvo steknato vo stranstvo donesuva ministerot, po predlog na komisija!
(&, 4omisijata od stav (+, na ovoj .len ja 0ormira ministerot i e sostavena od
istaknati stru.ni lica, so visoko obrazovanie i so najmalku sedum godini rabotno
iskustvo vo vospitno3obrazovna dejnost ili vo organ na dràvnata uprava nadleèn
za rabotite na obrazovanieto!
((, Pove?e od polovinata .lenovi na komisijata od stav (&, na ovoj .len se od
vospitno3obrazovnata dejnost!
(", Protiv re1enieto za odbiva-e na nostri/kacijata, odnosno ekvivalencijata,
moè da se izjavi àlba do :torostepena komisija na :ladata na epublika
Makedonija od oblasta na obrazovanieto!
@len 2:"
Ako ministerot ne donese re1enie vo rok od (0 dena od denot koga liceto
dostavilo bara-e za nostri/kacija, odnosno ekvivalencija so kompletna
dokumentacija, se smeta deka re1enieto e doneseno!
@len 260
(+, 2adomestokot na tro1ocite vo postapkata za nostri/kacija se utvrduva vrz
osnova na napravenite realni tro1oci!
(&, :isinata na nadomestokot na tro1ocite od stavot (+, na ovoj .len i na.inot na
raspredelbata na nadomestokot, gi propi1uva ministerot!
@len 2%#
Ministerstvoto ja .uva dokumentacijata od izvr1enata nostri/kacija, odnosno
ekvivalencija i za toa vodi evidencija!
@len 2%2
=ormata i sodrìnata na obrascite za nostri/kacija, odnosno ekvivalencija i
na.inot na vode-e na evidencijata gi utvrduva ministerot!
CIII. ;INANSIRA?E NA OSNOVNOTO OBRAZOVANIE
@len 2%3
(+, Sredstvata za /nansira-e na dejnosta na osnovnoto obrazovanie se
obezbeduvaat od AuBetot na epublika Makedonija, na na.in i postapka utvrdeni
so Zakonot za AuBetite na epublika Makedonija, Zakonot za izvr1uva-e na
AuBetot na epublika Makedonija i Zakonot za /nansira-e na edinicite na
lokalnata samouprava!
(&, Sredstvata od stavot (+, na ovoj .len se raspredeluvaat na op1tinite po pat na
blok dotacii i namenski dotacii soglasno so 6redbata za metodologijata za
utvrduva-e na kriteriumi za raspredelba na blok dotaciite i 6redbata za
metodologijata za raspredelba na kapitalnite i namenskite dotacii utvrdeni vo
Zakonot za /nansira-e na edinicite na lokalnata samouprava!
((, ;p1tinata sredstvata od stavot (&, na ovoj .len gi raspredeluva na osnovnite
u.ili1ta na svoeto podra.je za obezbeduva-e na realizacija na vospitno3
obrazovniot proces, vo soglasnost so utvrdenite standardi i normativi!
(", So uredbite od stavot (&, na ovoj .len se ureduva raspredelbata na sredstvata
od blok dotacijata i od namenskata dotacija koja se vr1i vrz osnova na 0ormula i
soglasno so 0azite za /skalnata decentralizacija utvrdeni vo Zakonot za
/nansira-e na edinicite na lokalnata samouprava!
(%, =ormulata od stavot (", na ovoj .len za raspredelba na sredstvata se izveduva
osnovno od brojot na u.enicite vo osnovnite u.ili1ta na svoeto podra.je! :rz
izveduva-eto na 0ormulata moè da imaat vlijanie i drugi dopolnitelni pokazateli!
@len 2%$
;p1tinata moè da ja dopolni dobienata blok dotacija, odnosno namenska dotacija
za obrazovanie so sredstva od sopstveni izvori, osven za platite na vrabotenite vo
u.ili1tata!

@len 2%!
(+, Podatocite od godi1niot /nansiski plan i od zavr1nata smetka na osnovnite
u.ili1ta, op1tinata gi objavuva vo svoeto slu`beno glasilo!
(&, Ministerot utvrduva koi podatoci ?e bidat objaveni!

@len 2%6
Sredstvata za /nansira-e na dejnosta na osnovnoto obrazovanie moàt da se
obezbeduvaat i od drugi izvori (legati, podaroci, zave1tanija i drugo,, a se koristat
namenski!
@len 2%&
(+, Ministerstvoto za sredstvata za /nasira-e na osnovno obrazovanie donesuva
/nansov plan i programi i godi1na presmetka!
(&, Ministerstvoto utvrduva merila i kriteriumi za rasporeduva-e na sredstvata za
dràvnite osnovnite u.ili1ta!
((, Sovetot na op1tinata utvrduva merila i kriteriumi za rasporeduva-e na
sredstva za op1tinskite osnovni u.ili1ta!
(", Ministerstvoto go kontrolira namenskoto koriste-e na sredstvata koi se
raspredeluvaat od AuBetot na epublika Makedonija!
@len 2%8
;snovnite u.ili1ta se dol`ni da sklu.at soodvetno osiguruva-e za odgovornost
od predizvikana 1teta, za 1to sredstva obezbeduva osnova.ot!
%IV. NADZOR
@len 2%"
(+,2adzor nad sproveduva-eto na odredbite na ovoj zakon i propisite doneseni
vrz osnova na ovoj zakon vr1i Ministerstvoto!
(&,<nspekciski nadzor nad sproveduva-eto na odredbite na ovoj zakon i propisite
doneseni vrz osnova na ovoj zakon vr1i Dràvniot prosveten inspektorat i
ovlastenite inspektori na op1tinite, soglasno zakon!
@len 2&0
(+, 4oga Ministerstvoto ?e smeta deka statutot ili drug akt na osnovnoto u.ili1te
ne e vo soglasnost so 6stavot i zakon ima pravo da go zapre od izvr1uva-e aktot
do donesuva-e na odluka na 6stavniot sud na epublika Makedonija!
(&, Ako Ministerstvoto vo vr1e-e na nadzorot od .len +'$ stav (+, od ovoj zakon,
utvrdi deka osnovnoto u.ili1te izdalo svidetelstvo sprotivno na odredbite na ovoj
zakon donesuva re1enie za nivno poni1tuva-e 1to se objavuva vo sredstvata za
javno in0ormira-e i podnesuva prijava do organot za krivi.no gone-e!
@len 2<#
(+, Pri vr1e-eto na nadzorot nad rabotata na organite na op1tinata,
Ministerstvoto gi vr1i slednite raboti8
3 ja sledi zakonitosta na rabotata na organite na op1tinata, prezema merki
i aktivnosti i podnesuva inicijativi za ostvaruva-e na nadle`nostite na op1tinata
vo soglasnost so ovoj zakonE
3 ocenuva dali organite na op1tinata gi izvr1uvaat nadle`nostite soglasno
ovoj zakonE
3 im ukaùva na organite na op1tinata na pre.ekoruva-eto na nivnite
nadle`nosti utvrdeni so ovoj zakon i drug propis i im predlaga soodvetni merki za
nadminuva-e na takvata sostojbaE
3 ukaùva na opredeleni materijalni i proceduralni nedostatoci vo rabotata
na organite na op1tinata so koi se onevozmoùva vr1e-eto na rabotite od oblasta
na osnovnoto obrazovanie od lokalno zna.e-eE
3 dava preporaki za dosledno sproveduva-e na nadle`nostite na op1tinata
soglasno ovoj zakon na bara-e na organite na op1tinataE
3 go sledi navremenoto donesuva-e na propisi na op1tinata predvideni so
ovoj zakonE
3 ja sledi zakonitosta na re1enijata 1to gradona.alnikot gi donesuva vo
re1ava-eto na poedine.nite prava, obvrski i interesi na /zi.kite i pravnite lica i
prezema merki vo soglasnost so ovoj zakonE
3 dava misle-e i stru.na pomo1 po predlog propisite na op1tinata
predvideni so ovoj zakon, na bara-e na organite na op1tinataE
3 go sledi ostvaruva-eto na javnosta vo rabotata na organite na
op1tinata, vo ostvaruva-eto na nivnite nadle`nosti utvrdeni so zakon, a osobeno
od aspekt na redovno, navremeno, vistinito i potpolno izvestuva-e na gra@aniteE
3 go sledi ostvaruva-eto na pret9odniot nadzor na propisite na op1tiniteE
3 navremeno gi izvestuva organite na op1tinata za konstatiranite sostojbi
vo nivnata rabota i za prezemenite merki pri vr1e-eto na nadzorot!
(&, Za prezemenite merki i aktivnosti od alineite ' i ) na stav + na ovoj .len,
Ministerstvoto go in0ormira organot na dràvnata uprava nadleèn za vr1e-e na
rabotite od oblasta na lokalnata samouprava!
@len 2<2
(+, Ako i pokraj ukaùva-ata i prezemenite merki i aktivnosti, organite na
op1tinata ne go obezbedat izvr1uva-eto na rabotite koi so zakon se utvrdeni kako
nejzina nadle`nost i za .ie izvr1uva-e odgovorna e op1tinata, po sila na ovoj
zakon im se odzema vr1e-eto na sooodvetnata nadle`nost!
(&, :r1e-eto na odzemenite raboti go prezema Ministerstvoto, no najmnogu do
edna godina od denot na nivnoto prezema-e!
((, Ministerstvoto odzemenite raboti od nadle`nost na op1tinata gi vr1i vo ime i
za smetka na op1tinata!
(", Za odzema-eto na rabotite od stav + na ovoj .len se izvestuva organot na
dràvnata uprava nadleèn za vr1e-e na rabotite od oblasta na lokalnata
samouprava i organot na dràvnata uprava nadleèn za vr1e-e na rabotite od
oblasta za /nansiite!
CV. PREKRAO@NI ODREDBI

@len 2<3
(+, Globa vo iznos od &!%00 do (!000 evra vo denarska protivrednost ?e mu se
izre.e za prekr1ok na osnovnoto u.ili1te ako8
3 vo osnovnoto u.ili1te se vr1i diskriminacija (.len & stav &,E
3 vospitno3obrazovnata rabota ne se izveduva soglasno .len $ od ovoj
zakonE
3 se organizira politi.ko i versko organizira-e i dejstvuva-e i se
istaknuvaat partiski i verski obele`ja (.len ++,E
3 imeto na osnovnoto u.ili1te e ispi1ano sprotivno na .len +" od ovoj
zakonE
3 otpo.ne so rabota pred utvrduva-e na ispolnuva-eto na uslovite za
po.etok so rabota i pred donesuva-e na re1enie za veri/kacija (.len +$ stav &,E
3 se organizira podra.no u.ili1te bez odluka na osnova.ot i pret9odno
pozitivno misle-e od ministerot (.len &0 stav &,E
3 zadolìtelnite i izbornite predmeti za u.enicite so posebni obrazovni
potrebi se realiziraat sprotivno na .len (0 stav & od ovoj zakonE
3 ne go organizira pri0a?a-eto i za1titata, kako i prodolèn prestoj na
u.enicite (.len (( stav + i &,
3 godi1nata programa za rabota ne ja dostavi do osnova.ot, Airoto i
Dràvniot prosveten inspektorat vo opredeleniot rok (.len (% stavovi " i ),,
3 ne gi zapoznae u.enicite i roditelite preku bro1ura so oddelni delovi
od programata za rabota, pravata i dol`nostite na u.enicite i organizacijata na
rabotata vo u.ili1teto (.len (',E
3 ne go ostvari vkupniot broj nastavni denovi (.len (* stav &,E
3 ja prekine vospitno3obrazovnata rabota sprotivno na .len (* stav '
od ovoj zakonE
3 organizira paralelka so pomalku od &" u.enici bez dobiena soglasnost
od osnova.ot (.len "+ stav %,E
3 organizira kombinirana paralelka bez dobiena soglasnost od
osnova.ot (.len "+ stav ),E
3 osnovnoto u.ili1te navreme ne organizira i izvr1i zapi1uva-e na
u.enicite (.len "' stav +,E
3 ne gi op0ati u.encite od svojot reon (.len "' stav &,E
3 zapi1e u.enici od drug reon ili druga op1tina bez da ima slobodni
mesta (.len "' stav (,E
3 ne go izvesti ovlasteniot prosveten inspektor na op1tinata za decata
koi ne se zapi1ani odnosno koi neopravdano ne go posetuvaat u.ili1teto pove?e
od (0 dena (.len %&,E
3 se vr1i telesno i psi9i.ko maltretira-e na u.enikot (.len %(,E
3 pro0esionalnoto usovr1uva-e se ostvaruva preku neakreditirani
programi (.len $& stav (,E
3 ne se vodi ili se vodi i izdava pedago1kata dokumentacija sprotivno
na .lenovite +00 i +0+ od ovoj zakonE
3 izdade javni ispravi sprotivno na Zakonot (.len +0& stav &,
3 upotrebi u.ebnici 1to ne se odobreni od ministerot (.len ++( stav
),E
3 postapi sprotivno na .lenot ++* stavovi +, & i ( od ovoj zakonE
3 ne spre.i proda`ba na u.ebnici, spisanija i druga literatura od
vrabotenite i drugi lica vo osnovnite u.ili1ta ( .len +&" stav &,E
3 postapi sprotivno na .lenot +&) stav + alinei &i ( od ovoj zakonE
3 ne sklu.i soodvetno osiguruva-e za odgovornost od predizvikana
1teta ( .len +'*,E
3 ne ovozmoì vr1e-e na nadzor nad zakonitosta i inspekciski nadzor
(.len +'$,!
(&, Globa vo iznos od +!%00 do &!000 evra vo denarska protivrednost ?e mu se
izre.e na direktorot na osnovnoto u.ili1te ako8
3izvr1i izbor na nastavnici i stru.ni sorabotnici sprotivno na odredbite
na .lenovite *+, *(, i *% od ovoj zakonE
3postapi sprotivno na .lenot *' stavovi ', ), * i $od ovoj zakonE
3 na nastavnikot ne mu izdade novo re1enie za rabotnoto vreme (.len
$' stav &,E
((, Globa vo iznos od %00 do *00 evra vo denarska protivrednost ?e mu se
izre.e za prekr1ok na nastavnikot ako8
3 vr1i telesno i psi9i.ko maltretira-e na u.enikot ( .len %(,
3 kako oddelenski nastavnik, odnosno rakovoditel na paralelkata ne go
izvesti roditelot za uspe9ot na u.enikot najmalku dva pati vo sekoe
polugodie(.len '),E
3 kako oddelenski odnosno rakovoditel na paralelkata godi1nite ocenki
na roditelite ne gi soop1ti na roditelska sredba koja se odrùva tri dena po denot
na odrùva-eto na nastavni.kiot sovet na koj se utvrduvat godi1nite ocenki na
u.enicite (.len )& stav +,
3 kako mentor ne izraboti programa i izve1taj od .len *' stav * na ovoj
zakonE
3ne ja planira nastavata vo pismena ili elektronska 0orma (.len *) stav
& alineja +,E
3 ne ja vodi pedago1kata dokumentacija ili ja vodi i izdava sprotivno na
.lenovite +00 i +0+ od ovoj zakonE
3 izdade javni ispravi sprotivno na Zakonot (.len +0& stav &,
3 upotrebi u.ebnici 1to ne se odobreni od ministerot (.len ++( stav ),E
3 vr1i proda`ba na u.ebnici, spisanija i druga literatura vo osnovnite
u.ili1ta ( .len +&" stav &,!
(", Globa vo iznos od "00 do )00 evra vo denarska protivrednost ?e mu se izre.e
za prekr1ok na roditelot, odnosno staratelot ako8
3 ne mu ovozmoì na svoeto dete da ja ispolni obvrskata za
zadolìtelno osnovno obrazovanie i vospitanie( .len %,E
3 u.enikot ne e zapi1an vo rokot utvrden vo .lenot ") stav + od ovoj
zakon!
@len 2<$
2adleèn organ za izrekuva-e na prekr1o.nite sankcii e nadle`niot sud!
@len 2<!
Pred podnesuva-e na bara-e za prekr1o.na postapka, za prekr1ocite predvideni
vo ovoj zakon, Dràvniot prosveten inspektorat i ovlastenite inspektori vodat
postapka za poramnuva-e soglasno Zakonot za poramnuva-e!
%VI. PREODNI I ZAVRANI ODREDBI
@len 2<6
(+, ;snovnoto u.ili1te vo rok od 1est meseci od denot na vleguva-eto vo sila na
ovoj zakon ja usoglasuva svojata organizacija, rabota, statut i drugite akti so ovoj
zakon!
(&, Do donesuva-eto na aktite od stav (+, na ovoj .len se primenuvaat postojnite
akti na osnovnoto u.ili1te dokolku ne se vo nesoglasnost so ovoj i drug zakon!
@len 2<&
(+, Podzakonskite akti predvideni vo ovoj zakon, ministerot ?e gi donese vo rok od
edna godina od denot na negovoto vleguva-e vo sila, osven aktite predvideni vo
.len +(0 od ovoj zakon, koi ministerot ?e gi donese vo rok od tri meseci po
osnova-eto na Dràvniot ispiten centar!
(&, Do donesuva-eto na aktite od .len +(0 od ovoj zakon ?e se primenuva
Pravilnikot za postapkata i na.inot na polaga-eto na ispitot za direktor na
osnovnoto u.ili1te, kako i 0ormata i sodrìnata na uverenieto za poloèn ispit za
direktor (,,Slu`ben vesnik na epublika Makedonija,, br!('#0%,!
@len 2<8
Do donesuva-e na aktite predvideni so ovoj zakon ?e se primenuvaat postojnite
akti!
@len 2<"
Postapkite koi se zapo.nati pred vleguva-e vo sila na ovoj zakon ?e se zavr1at
soglasno Zakonot za osnovnoto obrazovanie (FSlu`ben vesnik na epublika
MakedonijaF br! ""#$%, &"#$', ("#$', (%#$), *&#$$, &$#0&, "0#0(, "&#0(, '(#0",
*&#0", %%#0%, *+#0%, ++(#0%, (%#0', )0#0' i %+#0),!
@len #80
(+, 6.enicite koi se zapi1ale vo osnovno u.ili1te pred u.ebnata &00'#&00)
godina go prodolùvaat obrazovanieto spored nastavniot plan i programite za
osnovno osmogodi1no obrazovanie do zavr1uva-e na nivnoto osnovno
obrazovanie!
(&, 6.enicite koi vo u.ebnata &00'#&00) podina posetuvale podgotvitelna
godina, vo u.ebnata &00*#&00$ godina go prodolùvaat obrazovanieto vo treto
oddelenie spored nastavniot plan i programite za devetgodi1no osnovno
obrazovanie!
@len 2&#
6.enicite zapi1ani vo osnovnoto u.ili1te zaklu.no so u.ebnata &00'#&00)
godina ?e se ocenuvaat so broj.ani ocenki od .etvrto do osmo oddelenie od
osumgodi1noto osnovno obrazovanie, do zavr1uva-eto na osnovnoto
obrazovanie!
@len 2&2
(+, So denot na vleguva-e vo sila na ovoj zakon, nastavnicite so vi1o obrazovanie
vo osnovnite u.ili1ta so rabotno iskustvo nad deset godini vo nastavata
prodolùvaat da gi vr1at rabotite na rabotnite mesta na koi se zateknati!
(&, So denot na vleguva-e vo sila na ovoj zakon, nastavnicite so vi1o obrazovanie
vo osnovnite u.ili1ta so rabotno iskustvo do deset godini vo nastava prodolùvaat
da gi vr1at rabotite na rabotnite mesta na koi se zateknati, do steknuva-e so
soodvetno visoko obrazovanie!
((, 2astavnicite od stav (&, na ovoj .len dol`ni se da se steknat so soodvetno
visoko obrazovanie najdocna za .etiri godini od denot na vleguva-eto vo sila na
ovoj zakon, vo sprotivno im prestanuva rabotniot odnos!
@len 2&3
(+, So denot na vleguva-e vo sila na ovoj zakon, nastavnicite koi izveduvaat
nastava vo posebni osnovni u.ili1ta i paralelki vo osnovnite u.ili1ta so rabotno
iskustvo nad dvaeset godini vo nastava prodolùvaat da gi vr1at rabotite na
rabotnite mesta na koi se zateknati!
(&, 2astavnicite koi ne gi ispolnuvaat uslovite od stav (+, na ovoj .len dol`ni se da
se steknat so soodvetno obrazovanie najdocna za dve godini od denot na
vleguva-eto vo sila na ovoj zakon!

@len 2&$
;dredbite od .len * od ovoj zakon ?e se primenuvaat od &0+& godina.
@len 2&!
Direktorite na osnovnite u.ili1ta imenuvani pred vleguva-eto vo sila na ovoj
zakon prodolùvaat da gi vr1at svoite 0unkcii do istekot na vremeto za koi se
imenuvani!
@len 2&6
(+, 2ostri/kacija, odnosno ekvivalencija na svidetelstvo izvr1eno vo republikite i
avtonomnite pokraini na porane1nata Socijalisti.ka =ederativna epublika
Jugoslavija do + septemvri +$$+ godina, ima ista vrednost na teritorijata na
(&, Svidetelstvata na licata koi go steknale obrazovanieto vo porane1nite
republiki, odnosno dràvi na Socijalisti.ka =ederativna epublika Jugoslavija do +
septemvri +$$% godina se priznavaat bez sproveduva-e postapka za
nostri/kacija!
@len 2&&
So denot na vleguva-e vo sila na ovoj zakon, Zavodot za re9abilitacija na deca so
o1teten slu9 ,,4o.o acin,,3 Aitola, Posebnoto osnovno u.ili1te ,,<dnina,, 3 Skopje,
Javnata ustanova za zgriùva-e deca so vospitno 3 socijalni problemi Skopje,
Javnata ustanova 3 Zavod za re9abilitacija na deca i mladinci Skopje, Javnata
ustanova 3 Zavod za zgriùva-e, vospituva-e i obrazovanie na deca i mladinci
,,anka Milanovi?,, Skopje, Posebnoto u.ili1te za osnovno obrazovanie na decata
popre.eni vo psi9i.kiot razvitok ,,D3r Zlatan Sremec,, Skopje, Javnata ustanova 3
Zavod za za1tita i re9abilitacija ,,Aa-a Aansko,, Strumica, Posebnoto osnovno
u.ili1te za u.enici so posebni vospitno 3 obrazovni potrebi ,,Sv! 4liment ;9ridski,,
2ovo Selo i Posebnoto osnovno u.ili1te so u.eni.ki dom ,,Maca Mor@ieva
;v.arova,, :eles na koi ne se preneseni osnova.kite prava na op1tinata,
prodolùvaat so rabota kako dràvni osnovni u.ili1ta, soglasno odredbite na ovoj
zakon!
@len 2&8
So denot na vleguva-eto vo sila na ovoj zakon prestanuva da vaì Zakonot za
osnovnoto obrazovanie (FSlu`ben vesnik na epublika MakedonijaF br! ""#$%,
&"#$', ("#$', (%#$), *&#$$, &$#0&, "0#0(, "&#0(, '(#0", *&#0", %%#0%, *+#0%,
++(#0%, (%#0', )0#0' i %+#0),!
@len 2&"
(+, ;dredbata na .len &' od ovoj zakon ?e otpo.ne da se primenuva od +
septemvri &00* godina!
(&, ;dredbite na .lenovite "( i "" od ovoj zakon ?e otpo.nat da se primenuvaat
od + septemvri &0+& godina!
((, ;dredbata na .len *' stav (), od ovoj zakon ?e otpo.ne da se primenuva so
denot na vleguva-eto vo sila na aktot od .len *' stav (+(, od ovoj zakon!
(", ;dredbite na .len $( od ovoj zakon ?e otpo.nat da se primenuvaat tri godini
od denot na vleguva-eto vo sila na ovoj zakon!
@len 2"0
So denot na osnova-eto na Dràvniot ispiten centar, standardiziranite testovi od
.len )+ stav ((, od ovoj zakon koi gi izgotvuva Airoto, prodolùva da gi izgotvuva
Dràvniot ispiten centar.
@len 2=2
;voj zakon vleguva vo sila osmiot den od denot na objavuva-eto vo ,,Slu`ben
vesnik na epublika Makedonija,,!
O B R A Z L O D E N I E
na Pre#lo"ot )a #one!,'a-e na
Za(onot )a o!no'noto o*ra)o'anie !o Pre#lo" na )a(on

2.
Makedonija,, br! br! ""#$%, &"#$', ("#$', (%#$), *&#$$, &$#0&, "0#0(,
"&#0(, '(#0", *&#0", %%#0%, *+#0%, ++(#0%, (%#0', )0#0' i %+#0),!
Potrebno e celite na osnovnoto obrazovanie i vospitanie da
se usoglasat so novite bara-a na sovremenoto osnovno
Dosega vo zakonot za osnovnoto obrazovanie ne bea
vgradeni odredbi od zakonodavstvoto na 5vropskata 6nija so koi se
regulira obrazovanieto na deca dràvjani na dràvite .lenki na
5vropskata 6nija .ii roditeli se so prestoj vo epublika Makedonija
kade vr1at ili vr1ele samostojna dejnost, odnosno koj se vraboteni ili
bile vraboteni na teritorijata na epublika Makedonija, imaat pravo
na steknuva-e na znae-e od maj.iniot jazik i kultura na dràvata
od kade poteknuvaat! So vgraduva-e na ovaa odredba epublika
Makedonija gi usoglasuva zakonskite propisi od oblasta na
osnovnoto obrazovanie so Direktivata na Sovetot ))#"*'#557 od
&%! avgust +$)), za obrazovanieto na decata na migrantite!
vo osnovnite u.ili1ta vo epublika Makedonija pod istin uslovi kako i
makedonskite dràvjani
So ovoj zakon se voveduva nova kategorija na osnovni
u.ili1ta, a toa se dràvnite osnovni u.ili1ta koi se osnovaat za
u.enici so posebni obrazovni potrebi, bidej?i dràvata ima poseben
interes da obezbedi kvalitetno osnovno obrazovanie za ovaa
kategorija na u.enici!
<sto taka, so ovoj zakon se regulira deka za u.enicite vo
prviot period na osnovnoto u.ili1te se organizira pri0a?a-e i za1tita
na u.enicite pred .asovite za redovnata nastava i se organizira
prodolèn prestoj za u.enicite po redovnata nastava od I do V
oddelenie spored potrebite na decata i nivnite roditeli, 1to e novo
kvaliteno re1enie za podobruva-e na kvalitetot na nastavata i
rastovaruva-e na u.enikot u.ili1nite obvrski da gi vr1i doma!
Dosega ne be1e reguliran na.inot za rabota so u.enicite koi
imaat povisoki sposobnosti i znae-a po oddelni predmeti! So ovoj
zakon se sozdava pravna osnova da se rasporeduvaat vo nastavni
grupi so u.enici od isto oddelenie, (a od razli.ni paralelki,, za
usvojuva-e posloèni sodrìni, i toa najmnogu vo obem od edna
.etvrtina od .asovite 1to se nameneti za soodvetniot predmet!
2epostoe-eto na standardi za ocenuva-e i krietriumi za
broj.ani ocenki, vospostaven sistem na ocenuva-e i napreduva-e
na u.enicite, a ednovremeno i sistem za interno i eksterno
proveruva-e kolku se postignati o.ekuvanite rezultati, naloì
zakonsko re1enie za nivno voveduva-e!
Aidej?i podobruva-eto na kvalitetot na vospitno3
obrazovnata rabota vo osnovnite u.ili1ta moè da se unapredi so
jasno de/nirani prava i obvrski na u.enicite, roditelite, lokalnata
zaednica istoto e potrebno da se regulira so odredbi vo ovoj zakon!
:o Zakonot za osnovnoto obrazovanie postojnite re1enija za
stru.noto i pro0esionalnoto usovr1uva-e na nastavnicite, stru.nite
sorabotnici i vospituva.ite ne obezbeduvaa kvalitetno osnovno
obrazovanie i vospitanie! 2e postoe1e godi1en plan za stru.noto i
pro0esionalnoto usovr1uva-e na nastavnicite, stru.nite sorabotnici i
vospituva.ite vo nasoka na podr1ka na re0ormite vo obrazovanieto,
vrz osnova na koj plan dràvata ?e obezbedi sredstva za taa
namena!
Aidej?i rabotniot odnos na vrabotenite vo osnovnite u.ili1te
e prete`no reguliran so Zakonot za rabotnite odnosi potrebno e so
ovoj zakon da se rede/niraat speci/.nostite na rabotniot odnos na
vrabotenite vo osnovnite u.ili1ta!
<sto taka, voo.enite nedore.enosti na sostavot na u.ili1niot
odbor, na.inot na imenuva-eto i razre1uva-eto na .lenovite,
negovite nadle`nosti, korelaciite so direktorot na u.ili1teto i
osnova.ot, nametna potreba za novi podobreni zakonski re1anija
za da se obezbedi e/kasno upravuva-e so osnovnite u.ili1ta!
0. BELI KOI SAKAAT DA SE POSTIGNAT
Makedonija br! br! ""#$%, &"#$', ("#$', (%#$), *&#$$, &$#0&, "0#0(,
"&#0(, '(#0", *&#0" ,%%#0%, *+#0%, ++(#0%, (%#0', )0#0' i %+#0),!
:o ovoj Predlog na zakon se vgraduvaat odredbi od
obrazovanieto na deca dràvjani na dràvite .lenki na 5vropskata
6nija .ii roditeli se so prestoj vo epublika Makedonija kade vr1at ili
vr1ele samostojna dejnost, odnosno koj se vraboteni ili bile
vraboteni na teritorijata na epublika Makedonija, imaat pravo na
steknuva-e na znae-e od maj.iniot jazik i kultura na dràvata od
kade poteknuvaat! Ministerstvoto za obrazovanie i nauka e dol`no,
vo sorabotka so osnova.ot na u.ili1teto i dràvata od kade
poteknuva u.enikot, a vo soglasnost so mo`nostite, da dade
podr1ka za nastavata na maj.in jazik i kultura na dràvata od koja
poteknuva u.enikot!
So ovaa odredba epublika Makedonija gi usoglasuva
zakonskite propisi od oblasta na osnovnoto obrazovanie so
Direktivata na Sovetot ))#"*'#557 od &%! avgust +$)), za
vo osnovnite u.ili1ta vo epublika Makedonija pod isti uslovi kako i
makedonskite dràvjani.
opredluva celta na osnovno obrazovanie, a preku oddelnite .lenovi
anite na epublika makedonija koi prestojuvaat vo stranstvo i na
nivnite roditeli!
Se nalaga da se donesat standardi za ocenuva-e i krietriumi
u.ili1te!
loklnata zaednica so cel podbruva-e na me@usebnata sorabotkata i
:o taa 0unkcija e izgotven ovoj Predlog za donesuva-e na
Zakonot za osnovnoto opbrazovanie!
8. SODRDINA NA ZAKONOT
:o glavata I ! ;S2;:2< ;D5DA<, vo .len + se ureduva deka
predmet na Zakonot e zadolìtelnoto osnovno obrazovanie 1to se
ostvaruva vo osnovnite u.ili1ta vo ramkite na edinstveniot
vospitno3obrazoven sistem!
:o ponatamo1niot tekst so .len & i ( se ureduva pravoto na
sekoe dete na osnovno obrazovanie i se de/niraat celite na
osnovnoto vospitanie i obrazovanie!
:o .len " se utvrduva organizacijata na osnovnoto
obrazovanie vo tri vospitno obrazovni periodi8 od I do III, od IV do
VI, i od VII do IX oddelenie!
:o .len % i ' se utvrdeni dol`nostite na roditelot staratelot
da mu ovozmoì na svoeto dete da ja ispolni obvrskata za
zadolìtelno osnovno obrazovanie! Ponatamu se propi1uva deka
u.enicite so posebni obrazovni potrebi imaat pravo na invidualna
pomo1 za steknuva-e na osnovnoto obrazovanie!
:o .len ) i * se regulira nastavata za u.e-e na maj.iniot
jazik i kultura za decata na gra@anite na epublika Makedonija koi
prestojuvaat vo stranstvo! <sto taka se regulira i pravoto na osnovno
obrazovanie za decata so stransko dràvjanstvo i decata bez
dràvjanstvo, koi prestojuvaat vo epublika Makedonija, kako i
nivnoto pravo na steknuva-e znae-e od maj.iniot jazik i kultura na
dràvata od kade poteknuvaat!
:o .len $ se ureduva deka vospitno3obrazovnata rabota vo
sonovnoto u.ili1te se ostvaruva na makedonski jazik i negovoto
kirilsko pismo! Za u.enicite na pripadnicite na zaednicite koi sledat
nastava na jazik razli.en od makedonskiot jazik i negovoto kirilsko
pismo, vospitno3obrazovnata rabota se izveduva na jazikot i pismoto
na soodvetnata zaednica!
6.enicite na pripadnicite na zaednicite zadolìtelno go
izu.uvaat makedonskiot jazik i negovoto kirilsko pismo!
:o .len +0 se propi1uva deka osnovnoto obrazovanie se
ostvaruva vo osnovnoto u.ili1te, a moè da se ostvaruva i vo
zdravstveni i so socijalni ustanovi, kako i vo kazneno3popravni
domovi!
:o .len ++ se zabranuva politi.ko i versko organizira-e i
dejstvuva-e, kako i istaknuva-e na partiski i verski obele`ja!
:o .lenovite +&, +( i +" se ureduva karakterot na dejnosta i
pravniot status na osnovnoto u.ili1te!
So .len +% se propi1uva deka vo osnovnoto obrazovanie moè
da se vklu.uvaat i vozrasni lica!
:o glavata II ! ;S2;:AN5 < P5S>A2;4 S; AA;>A 2A ;S2;:2;>;
6O<I<L>5 vo .len +' se ureduva deka osnovnoto u.ili1te moè da
bide op1tinsko ili dràvno vo zavisnost od osnova.ot! Sovetot na
op1tinata donesuva odluka za osnova-e na op1tinsko osnovno
u.ili1te po pret9odno pozitivno misle-e od :ladata! Dràvnite
osnovni u.ili1ta se osnovaat za u.enici so posebni obrazovni
potrebi!
:o .len +) se regulira procedurata za osnova-e na osnovno
u.ili1te! 2ormativite i standardite za osnovnite .u.ili1ta gi
utvrduva ministerot na predlog od Airoto za razvoj na obrazovanieto!
:o .lenovite +*,+$ i &0 se ureduva deka osnova.ot na
osnovnoto u.ili1te 0ormira komisija za podgotovki za po.etok so
rabota na u.ili1teto! Se ureduva 1to sodrì aktot za osnova-e na
u.ili1te i koga moè da po.ne so rabota .u.ili1teto! Se ureduva i
na.inot na proverka dali se ispolneti uslovite za osnova-e na
osnovnoto u.ili1te i negovata veri/kacija!
:o .len &0, &+ i && se ureduva statusot na podra.nite
u.ili1ta i u.eni.kite domovi! <sto taka se ureduva 1to treba da
sodrì statutot na osnovnoto u.ili1te i nadle`nosta za vode-e na
registar na osnovnite u.ili1ta na teritorijata na epublika
Makedonija!
So .len &( i &" se utvrduva pod koi uslovi u.ili1teto
prestanuva so rabota i na.inot na vode-e na postapkata za
prestanuva-e so rabota na osnovnoto u.ili1te!
:o glavata III ! P;GAM< < ;GA2<ZA7<JA 2A :;SP<>2;3;AAZ;:2A>A
AA;>A :; ;S2;:2;>; 6O<I<L>5 so .lenovite na predlog3Zakonot (od
&%3&$, se ureduva procedurata za donesuva-eto na 4oncepcija za
osnovnoto vospitanie i obrazovanie, nastavniot plan i nastavnite
programi koi na predlog na Airoto gi utvrduva Ministerot! Se
propi1uva 1to sodrì nastavniot plan i nastavnite programi (so koi se
opredeluvaat nastavnite celi, sorìnite osnovnite poimi, aktivnostite i
metodite vo nastavata, ocenuva-eto na postiga-ata na u.enicite,
uslovite za realizacija na nastavata i normativ za nastaven kadar,!
Se propi1uva deka moè da se ostvaruva i versko obrazovanie kako
izboren predmet!
Ponatamu se odreduva zna.enieto na dopolnitelnata i
dodatnata nastava, .asot na oddelenskata zaednica!
:o .len (0 se regulira postapkata za donesuva-e na nastaven
plan i programi za osnovno obrazovanie za decata so posebni
obrazovni potrebi i deka zadolìtelnite i izbornite predmeti se
realiziraat so prilagodeni programi spored posebnite obrazovni
potrebi na decata!
:o .len (+ se regulira procedurata na donesuva-eto na
nastavniot plan i programite za osnovno muzi.ko i baletsko
obrazovanie!
;d .len (&3(" se ureduva obvrskata na osnovnoto u.ili1te da
realizira pro1irena programa za organizirano pri0a?a-e i za1tita na
u.enicite eden .as pred zapo.nuva-eto na redovnata nastava i
eden .as po zavr1uva-eto na redovnata nastava kako i
organizira-eto na drugi 0ormi na prodolèn prestoj na u.enicite vo
u.ili1teto vo soglasnost so roditelite i op1tinata!
<sto taka se opredeluva 0unkcijata i na.inot na organizira-e
na slobodnite u.eni.ki aktivnosti, natprevarite po oddelni predmeti
na op1tinsko, regionalno i dràvno nivo kako i za u.eni.kite
ekskurzii!
:o .len (% e propi1ana sorìnata na godi1nata programa za
rabota na osnovnoto u.ili1te koja1to se temeli na razvojnata
programa na u.ili1teto! Se ureduva postapkata za donesuva-e na
programata za rabota na u.ili1teto!
So .len (' u.ili1teto e zadolèno da gi zapoznae u.enicite i
roditelite preku posebna bro1ura za pravata i obvrskite na u.enicite
i so organizacijata na rabotata na u.ili1teto!
:o .lenovite () i (* se ureduva organizacijata na nastavata
vo u.ili1teto vo tri razvojni vospitno3obrazovni periodi,
zapo.nuva-eto i zavr1uva-eto na u.ebnata godina, kako i
obvrskata na u.ili1teto da ostvari +*0 nastavni denovi vo edna
u.ebna godina! Ponatamu se regulira vo koi uslovi se organizira
skrateno trae-e na nastavata spored posebni nastavni programi!
:o .len ($ se propi1uva nastavniot .as da trae "0 minuti, a
za u.enicite so posebni obrazovni potrebi, kako i vo osnovnite
muzi.ki3baletski u.ili1ta trae-eto na .asot se ureduva so
nastavnite programi!
:o .lenovite "0 i "+ e propi1ano u.ebnata godina da ima dve
polugodija, a nastavata se organizira so poseben kalendar 1to go
donesuva ministerot! <sto taka se ureduva organizacijata na
nastavata po oddelenija, paralelki i nastavni grupi so u.enici od isto
oddelenie! Se propi1uva brojot na u.enicite vo paralelkata od &"3("
u.enici! <sto taka soglasno so predlog3Zakonot paralelka moè da se
0ormira i so pomalku od &" u.enici vo soglasnost so osnova.ot!
Se ureduva i na.inot na organizira-eto na kombinirani
paralelki so u.enici od I do III oddelenie, kako i od IV i V oddelenie i
so u.enici od VI do IX oddelenie!
Ako ne moè da se organizira nastava po oddelenija i paralelki
zakonot dava mo`nost da se organizira individualizirana i grupna
rabota so decata!
:o .len "& se propi1ani uslovite koi 1to treba gi ispolnuvaat
nastavnicite i oblicite na rabota so u.enicite od I do V oddelenie,
kako i od VI do IX oddelenie! Se dava zakonska mo`nost vo V
oddelenie po predmetite prirodni nauki i te9ni.ko obrazovanie da se
vklu.uvaat i predmetni nastavnici! Se opredeluva i pro/lot na
nastavnicite vo prodolèniot prestoj vo u.ili1teto za u.enicite od I
do III i vo IV i vo V oddelenie!
:o .len "( i "" dadena e zakonska osnova za individualizirana
i grupna rabota vo nastavata za u.enicite od I do VI oddelenie
preku sodrìni i zada.i po nivoa na sloènost, a za u.enicite od VII
do IX oddelenie (koi pokaùvaat osobeni rezultati po oddelni
predmeti, preku slede-e na nastavata vo nastavni grupi za
usvojuva-e na posloèni sodrìni! Propi1ani se i kriteriumite za
izborot na ovie u.enici i obvrskata ostanatiot del od nastavata da
go sledat vo mati.nata paralelka vo svoeto oddelenie!
:o glavata IV ! ZAP<L6:AN5 2A 6O52<7<>5 vo .lenovite od "%3")
se regulira pravoto i obvrskata na u.enikot da ja sledi nastavata
spored nastavniot plan i programite na osnovnoto u.ili1te! Se
propi1uva decata vo I oddelenie da se zapi1uvaat vo mesec maj za
slednata u.ebna godina! oditelot e dolèn da go zapi1e deteto vo
u.ili1te ako napolni 1est godini do krajot na kalendarskata godina, a
po isklu.ok moè da se zapi1e u.enik vo I oddelenie 1to ?e napolni
1est godini do (+ januari narednata godina, po bara-e na roditelot i
dobieno misle-e od pedagog ili psi9olog vo u.ili1teto! <sto taka na
bara-e na roditelot ili zdravstvena ustanova moè da se odloì
zapi1uva-eto na deteto vo osnovnoto u.ili1te za edna godina!
:o .lenovite od "*3%0 se regulira postapkata pri zapi1uva-e
na deteto vo u.ili1teto i vo koi slu.ai moè da se prolongira
u.ili1nata obvrska na deteto za edna godina! Se ureduva pravoto
na roditelot da go zapi1e deteto vo osnovnoto u.ili1te vo reonot vo
koj ìvee i kade 1to postojano prestojuva!
:o .len %+ se regulira pravoto na roditelot na deteto so
posebni obrazovni potrebi da go zapi1e vo osnovno u.ili1te, osven
vo slu.ai ako toa treba da sledi nastava vo posebno osnovno
u.ili1te ili paralelka za u.enici so posebni obrazovni potrebi!
So .len %& se propi1uva osnovnoto u.ili1te da go izvesti
prosvetniot inspektor za decata koi ne se zapi1ani i ne go
posetuvaat osnovnoto u.ili1te neopravdano pove?e od (0 dena!
:o glavata V ! PA:A < ;A:S4< 2A 6O52<7<>5 vo .lenovite od %(3
%$ se ureduvaat pravata i obvrskite na u.enicite! Zabraneto e
telesno i psi9i.ko maltretira-e na u.enikotE u.enikot ima obvrska
redovno da ja posetuva nastavata i da gi ispolnuva planiranite
obvrskiE se dava mo`nost programata na u.ili1teto da se prilagodi
za u.enicite koi pokaùvaat zna.itelni rezultati vo oddelni oblastiE i
deka od zdravstveni pri.ini u.enikot moè da bide osloboden od
u.estvoto vo oddelni aktivnosti vo nastavata! 6tvrdena e obvrskata
na roditelot i u.ili1teto za slede-e na izostanuva-eto na u.enikot
od nastavata! Propi1ano e na koj na.in se primenuvaat pedago1ki
merki i vidovite na pedago1kite merki!
:o .len '0 se propi1uva koga moè u.ili1teto da go pre0rli
u.enikot vo drugo osnovno u.ili1te vo soglasnost so u.ili1teto koe
treba da go pri0ati u.enikot!
:o .lenovite '+3'" se ureduva pravoto na besplaten prevoz
do u.ili1teto i uslovite za ostvaruva-e na toa pravo! <sto taka se
regulira obvrskata na u.ili1teto da organizira eden obrok 9rana za
u.enicite vo tekot na u.ili1niot den! 6tvrdeni se na.inite za
dava-e po0albi, odnosno nagradi na u.enicite koi se istaknuvaat so
svoeto znae-e i postiga-e! Se regulira i na.inot na ostvaruva-e na
pravata i obvrskite na u.enicite, napreduva-eto i izrekuva-eto na
pedago1ki merki!
:o glavata VI . ;7526:AN5 2A P;S><GANA>A < 2AP5D6:AN5>; 2A
6O52<7<>5 vo .lenovite '%3'$ se ureduva ocenuva-eto na
postiga-ata na u.enicite vo oddelni vospitno3obrazovni periodi
spored standardi za ocenuva-e i obvrskata za izvestuva-e na
roditelite za uspe9ot na u.enikot! Se utvrdeni uslovite koga vo
soglasnost so roditelot u.enikot moè da ostane vo isto oddelenie!
:o .len )0 se propi1uva deka u.enikot koj 1to ima negativni
ocenki po dva predmeti na krajot na nastavnata godina vo VII, VIII i
IX oddelenie se upatuva na popraven ispit!
:o .len )+ i )& e regulirana obvrskata da se vr1i interno i
eksterno proveruva-e na postiga-ata na u.enicite! Pokonkretno,
internoto proveruva-e III oddelenie go vr1at nastavnicite
vo u.ili1teto so standardizirani testovi podgotveni od Airoto, a
eksternoto proveruva-e od IV do IX oddelenie
!"" "# " # "
!" $, # %" &'" !"
!! ;cenite postignati na ovie testira-a vlijaat vrz ocenata
na uspe1nost na rabotata na nastavnikot, a se so cel u.enicite
objektivno da se ocenuvaat! Se propi1uva i postapkata za
soop1tuva-e na uspe9ot na u.enikot i pravoto na
roditelot#u.enikot na àlba ako ne e zadovolen od godi1nata
ocenka!
:o .lenovite )(3)' se regulira vo koj slu.aj se upatuva
u.enikot da polaga oddelenski ispitE vo koj slu.aj u.enikot od
zdravstveni pri.ini moè da se oslobodi od u.estvoto vo nastavata
po odreden predmet!
:o .lenovite )' i )) se ureduva pravoto na u.enikot da
napreduva pobrzo od I III oddelenie po predlog na oddelenskiot
nastavnik i vo soglasnost so roditelot i od IV IX oddelenie po
predlog na oddelenskiot rakovoditel, a so odobrenie na
nastavni.kiot sovet i soglasnost od roditelot! 6tvrdeno e i pobrzoto
napreduva-eto na u.enikot (bez polaga-e ispiti, odnosno so
polaga-e na ispit za pobrzo napreduva-e,!
:o glavata VII ! 2AS>A:2<7<, S>6O2< S;AA;>2<7< < :;SP<>6:AO< vo
.lenovite )*3*0 se ureduva pro/lot na nastavnicite, stru.nite
sorabotnici i vospituva.ite vo osnovnoto u.ili1te kako i za
osnovnoto muzi.ko3baletsko obrazovanie i posebnite u.ili1ta i
posebnite paralelki za u.enici so posebni obrazovani potrebi!
:o .len *+ se propi1ani posebnite uslovi za nastavnik,
stru.en sorabotnik i vospituva. vo snovnoto obrazovanie i
vospitanie!
So .len *& e propi1ano nastava na stranski jazik da moàt da
izveduvaat i lica stranski dràvjani koi imaat soodveten vid na
obrazovanie i go poznavaat jazikot na koj se izveduva nastavata za
1to soglasnost dava ministerstvoto!
:o .lenovite *(3*% se ureduva izborot na nastavnikot i
stru.niot sorabotnik na osnovnoto u.ili1te po pat na javen oglas,
kako i postapkata za zasnova-e na raboten odnos (najmnogu do tri
meseci bez javen oglas,! Se ureduva zasnova-eto na raboten odnos
i na nastavnicite koi rabotat vo podra.nite osnovni u.ili1ta so
pomalku od +0 u.enici! 2astavnicite i stru.nite sorabotnici gi izbira
direktorot na u.ili1teto po pret9odno misle-e na u.ili1niot odbor!
:o .len *' se regulira trae-eto na pripravni.kiot sta` za
nastavnik pripravnik i obvrskata da polaga stru.en ispit po
programa 1to ja propi1uva ministerot!
:o .len *) precizno se reguliraat rabotnite dol`nosti na
nastavnikot, a vo .len ** rabotnite dol`nosti na stru.niot
sorabotnik na osnovnoto u.ili1te!
:o .len *$ i $0 se utvrduva nedelniot 0ond na nastavni .asovi
za oddelenskiot nastavnik (od &03&(, i nedelniot 0ond na .asovi za
predmetniot nastavnik koj 1to iznesuva isto taka od &03&( .asovi
nedelno!
:o .len $+ se propi1uvaat obemot na rabotnite dol`nosti na
nastavnikot vo ramkite na rabotnoto vreme za podgotovki za
nastavata!
( .len" $& $3 se reguliraat dol`nostite na direktorot,
nastavnikot i stru.niot sorabotnik na osnovnoto u.ili1te za
pro0esionalnoto usovr1uva-e! 2astavnicite i stru.nite sorabotnici se
usovr1uvaat, osposobuvaat i napreduvaat vo zva-a8 od nastavnik3
pripravnik vo nastavnik, nastavnik3mentor i nastavnik3sovetnik! <sta
skala za napreduva-e se primenuva za stru.niot sorabotnik i
vospituva. vo osnovnoto u.ili1te! <sto taka se regulira i postapkata
1to se primenuva za izborot i napreduva-eto na nastavnicite!
Ponatamu se regulira deka za nastavnicite koi ne pokaùvaat
zadovolitelni rezultati se pokrenuva inicijativa od Airoto, sovetot na
roditeli i Dràvniot prosveten inspektorat za preispituva-e na
nivnata sposobnost za realizacija na rabotnite obvrski! <sta postapka
se pokrenuva i za nastavnicite vo osnovnoto u.ili1te koi vr1at
podgotovki i drugi aktivnosti na u.enicite od u.ili1teto po
zavr1uva-eto na rabotnoto vreme, a ne se utvrdeni so godi1nata
programa za rabota na u.ili1teto! Ponatamu se regulira postapkata
za donesuva-e kone.na odluka za prestanuva-e na rabotniot
odnos!
:o .len $4 se uredeni nadle`nostite i odgovornosta za
sistematski pregledi na vrabotenite vo osnovnoto u.ili1te, se
regulira na lice koe boleduva od du1evna bolest, ako9olizam i
narkomanija deka mu prestanuva rabotniot odnos vo u.ili1teto!
So .len $) se propi1uvaat na.inot i kriteriumite za prestanok
na rabotniot odnos na nastavnicite i drugite vidovi kadri poradi
delovni pri.ini spored kolektiven dogovor!
So .len $* se odredeni vidovite promeni na rabotniot odnos
na nastavnikot vo osnovnoto u.ili1te od namaluva-eto na obemot
na rabota spored nastavniot plan i programi, organizacijata na
rabota i brojot na paralelki!
+o .len $, -8 se ureduva ". ", visinata
na platata na nastavnikot / moè da se zgolemi ili da se
namali vo zavisnost od objektivnosta na negovoto ocenuva-e na
znae-ata na u.enicite, odnosno od razlikata pome0u ocenata na
u.enikot dobiena od nastavnikot i ocenata na u.enikot dobiena od
ekternata proverka. 1"". na usoglasenosta na ocenkite se
vr1i so standardizirani testovi od Airoto, a go vr1at %"
&'" !" !!
:o glavata VIII ! P5DAG;L4A D;46M52>A7<JA < 5:<D527<JA od .len
$-3+04 se regulira 0unkcijata na pedago1kata dokumentacija i
evidencija kako i vidot i na.inot na vode-eto, 0ormata i sodrìnata
na pedago1kata dokumentacija 1to ja propi1uva ministerot!
:o glavata IX . 6O5A2<7< vo .len +0) se regulira 0unkcijata na
u.ebnicite! 6.ebnicite se izdavaat na makedonski jazik i negovoto
kirilsko pismo, a za u.enicite na pripadnicite na zaednicite na
jazikot i pismoto na koj 1to se ostvaruva nastavata se regulira deka
u.enicite moàt da koristat i drugi izvori za u.e-e (internet,
spisanija, re.nici, enciklopedii i sl!,
:o .len +0* se propi1uva deka u.ebnikot se izrabotuva
spored nastavniot plan i programa i koncepcija za u.ebnik 1to na
predlog na Airoto ja utvrduva ministerot!
:o .len +0, se ureduva koj moè da izdava u.ebnik!
Ponatamu se regulira koj moè da bide avtor na u.ebnik!
So .len +08 se zabranuva na vrabotenite vo Ministerstvoto, vo
organite vo sostav na ministerstvoto vo 7entarot za stru.no
obrazovanie i obuka i vo 7entarot za obrazovanie na vozrasni da
bidat izdava.i, odnosno avtori na u.ebnik!
:o .len +0- se ureduva nadle`nosta na Airoto za izgotvuva-e
na programa za izdava-e na u.ebnici 1to ja utvrduva ministerot! Se
utvrduva nadle`nosta na ministerstvoto da objavuva konkurs za
izdava-e na u.ebnici! Se regulira 1to treba da sodrì konkursot i koj
moè da u.estvuva na konkursot!
<sto taka, se utvrduvaat op1tite uslovi za raspi1uva-e na
konkurs za u.ebnici8 izrabotena programa i vremetrae-e na
konkursot! Zn.ajno e 1to se utvrduva deka na konkursot izdava.,
odnosno avtor na u.ebnik moè da u.estvuva samo so eden
rakopis za opredelen nastaven predmet! :o .lenot se regulira i
u.estvoto na stranskite idava.i za u.ebnicite po stranskite jazici!
So .len +23 se regulira procentot na izmeni vo nastavnite
programi, kako i vremenskiot period po koj1to Ministerot moè da
objavi nov konkurs!
Olen ++2 ja utvrduva dokumentacijata 1to zadolìtelno se
priloùva na konkursot za u.ebnici, a .len ++4 na.inot na
0ormira-e i sostavot na recenzentskite komisii za stru.no
vrednuva-e na rakopisite za u.ebnici!
Olen ++3 gi utvrduva dol`nostite na Pedago1kata slu`ba,
Airoto za razvoj na obrazovanieto i recenzentskite komisii vo
procesot na vrednuva-e na rakopisite na u.ebnici, kako i rokot na
donesuva-e na ree1enie za u.ebnik od strana na ministerot za
obrazovanie i nauka i rokot za àlba od strana na izdava.ite,
odnosno avtorite na u.ebnici!
:o .len ++4 se naveduva deka ministerot moè da odobri do
tri rakopisi za u.ebnik za eden nastaven predmet!
So .len ++) se utvrduvaat me@usebnite prava i obvrski me@u
ministerstvoto za obrazovanie i nauka i izdava.ot, odnosno avtorot
na u.ebnik!
Olen ++* utvrduva deka vo u.ebnicite i detskite spisanija ne
smee da se sodràt reklamni poraki i oglasi, a so .len ++) se dava
mo`nost ministerstvoto da participira vo izdva-eto na malotira`ni
u.ebnici!
Olen ++* go regulira na.inot na izbor na u.ebnikot vo
u.ili1te! :o .len ++$ se utvrduvaat slu.aite vo koi se pristapuva
kon izmeni na u.ebnikot!
Olenot +&0 gi zadolùva izdava.ite na u.ebnici istite da gi
prevedat i izdadat na jazikot i pismoto na pripadnicite na zaednicite!
:o +&+ i +&& se reguliraat drugite obvrski na izdava.ot! Olen
+&( ja utvrduva nadle`nosta na ministerot da 0ormira komisija za
ocenuva-e na kvalitetot na odreden u.ebnik i da povle.e od
upotreba odobren u.ebnik!
So Olen +&" se regulira postapkata za dobiva-e soglasnost za
upotreba na str.una literatura i detski spisanija po pret9odno
misle-e od Airoto!
:o glavata X ! ;GA2< 2A 6PA:6:AN5, A4;:;D5N5 < S>6O2<
;GA2< 2A ;S2;:2;>; 6O<I<L>5 vo .lenot +&% e de/nirano deka organ
na upravuva-e na osnovnoto u.ili1te e u.ili1niot odbor i istiot
esostaven od devet .lena i toa8 tri pretstavnici od nastavnicite,
stru.nite sorabotnici i vospituva.ite od u.ili1teto, tri pretstavnici
od roditelite na u.enicite, dva pretstavnici od osnova.ot i eden
pretstavnik od Ministerstvoto! :o ovoj .len e regulirano i kolku trae
mandatot na .lenovite na u.ili1niot odbor i na.inot na glasa-eto!
:o .lenot +&' e utvrdeno kako se izbiraat .lenovite na
u.ili1niot odbor, a vo .lenot +&) se de/nirani nadle`nostite na
u.ili1niot odbor na osnovnoto u.ili1te!
Olenot +&* od zakonot regulira 1to se prezema vo slu.aj ako
Dràvniot prosveten inspektorat oceni deka vo u.ili1teto bitno e
naru1en vospitno3obrazovniot proces! >oga1 se vr1i vonredna
integralna evaluacija i se zadolùva u.ili1teto pri.inite za
naru1uva-eto da gi otstrani vo rok od edna godina od denot na
dobiva-eto na izve1tajot za izvr1enata integralna evaluacija!
Dokolku, vo rokovite utvrdeni vo ovoj .len, u.ili1teto i osnova.ot
ne gi otstranat pri.inite za naru.uva-e na vospitno3obrazovniot
proces Ministerstvoto po pravo na nadzor, a za obezbeduva-e
vr1e-e na dejnosta gi razre1uva .lenovite na u.ili1niot odbor i
vedna1 imenuva nov u.ili1en odbor i vr1itel na dol`nosta direktor
so mandat najmnogu do edna godina!
:o .lenot +&$ e de/nirano deka organ na rakovode-e vo
osnovnoto u.ili1te e direktorot, koj e odgovoren za zakonitosta vo
rabotata i za materijalno3/nansiskoto rabote-e na u.ili1teto! <sto
taka vo ovoj .len se utvrdeni uslovite za direktor na osnovno
u.ili1te8 za direktor na osnovno u.ili1te moè da se imenuva lice
koe ima najmalku visoko obrazovanie i koe gi ispolnuva uslovite za
nastavnik ili stru.en sorabotnik vo osnovno u.ili1te i ako ima
najmalku pet godini rabotno iskustvo vo vospitno3obrazovna rabota,
poloèn ispit za direktor! Mandatot na direktorot trae .etiri godini,
so mo`nost za u1te eden mandat!
Olenot +(0 voveduva nov organ 3 Dràvniot ispiten centar
koj ?e vr1i osposobuva-e na kandidati za direktori na osnovnite
u.ili1ta, kako i polaga-eto na ispitot po uspe1no zavr1enata obuka!
Programata za podgotvuva-e i polaga-e ispit za direktori i na.inot
na sproveduva-eto na ispitot gi propi1uva ministerot na predlog na
Dràvniot ispiten centar!
:o .lenot +(+ se utvrdeni pravata i obvrskite na diretorot na
osnovnoto u.ili1te, a vo .lenot +(& se predlaga na direktorot vo
rabotata da mu pomaga pomo1nik vo vr1e-eto na rakovodnite i
pedago1kite raboti! Za pomo1nik na direktorot moè da se imenuva
lice koe gi ispolnuva uslovite za nastavnik, odnosno stru.en
rabotnik na osnovnoto u.ili1te i ima tri godini rabotno iskustvo vo
oblasta na obrazovanieto i e od redot na vrabotenite vo u.ili1teto!
Pomo1nikot na direktorot go imenuva i razre1uva direktorot po
predlog na u.ili1niot odbor!
Olenot +(( ja regulira postapkata za izbor na direktor na
osnovnoto u.ili1te, koj ja vodi, rokovite, kako i pravoto na àlba!
2ovina vo ovoj zakon e 1to u.ili1niot odbor na op1tinskoto osnovno
u.ili1te na gradona.alnikot na op1tinata mu predlaga dva
kandidata za izbor na direktor, dokolku na javniot oglas se prijavile
pove?e kandidati, namesto eden kandidat kako 1to be1e dosega
regulirano!
:o .len +(" se nabroeni pri.inite koga na direktorot mu
prestanuva mandatot redovno, a koga pred istekot na mandatot za
koi bil imenuvan, a vo .lenot +(% e propi1ana postapkata za negovo
predvremeno razre1uva-e! :o .lenot +(' e utvrdeno deka vo
slu.aite na predvremeno razre1uva-e na direktorot na osnovnoto
u.ili1te, gradona.alnikot imenuva vr1itel na dol`nosta direktor (od
redot na vrabotenite nastavnici vo u.ili1teto, so mandat najm,nogu
do 1est meseci!
Olenot +() gi regulira slu.aite koga Dràvniot prosveten
inspektorat, po utvrduva-eto na pote1kite povredi vo rabote-eto
do direktorot na osnovnoto u.ili1te dostavuva izve1taj so predlog
merki, po koi direktorot treba da postapi!
:o .lenot +(* e predvidena pravna za1tita na direktorot koj
povtorno ne e imenuvan na javen oglas ili mu prestanal mandatot!
<stiot se rasporeduva na rabotno mesto soodvetno na negovata
stru.na podgotovka vo u.ili1ta na podra.jeto na op1tinata i vo
gradot Skopje!
:o .lenot +($ e predvideno deka podra.noto osnovno
u.ili1te go vodi rakovoditel koj go imenuva i razre1uva direktorot na
u.ili1teto!
:o .lenot +"0 se nabrojani stru.nite organi na osnovnoto
u.ili1te8 nastavni.kiot sovet na osnovnoto u.ili1te, sovetot na
oddelenskite nastavnici, sovetot na predmetnite nastavnici,
oddelenskiot rakovoditel, rakovoditelot na paralelkata i stru.nite
aktivi na nastavnicite, a vo .lenovite +"+3+"% se regulirani nivnite
nadle`nosti!
Olenot +"' od zakonot predviduva deka za organizirano
ostvaruva-e na interesite na u.enicite vo osnovnoto u.ili1te od
roditelite na u.enicite se 0ormira sovet na roditelite na u.ili1teto!
:o Glavata XI ! ;A5ZA5D6:AN5 2A 4:AI<>5> 2A 2AS>A:A>A vo
.lenot +") se voveduva obvrska na osnovnoto u.ili1te, za
obezbeduva-e na kvalitet na nastavata, u.ili1niot odbor na sekoi
pet godini da donesuva programa za razvoj na u.ili1teto, vo koi ?e
se zemat vo predvid rezultatite od samoevaluacijata, preporakite od
izve1tajot od integralnata evaluacija sprovedena od strana na
Dràvniot prosveten inspektorat, kako i misle-ata od sovetodavnata
i stru.nata pomo1 od Airoto za razvoj na obrazovanieto, a vo .lenot
+"* se regulira deka osnovnoto u.ili1te za realizacija na programite
na sekoi tri godini da vr1i samoevaluacija! Olenot +"$ dava obrska,
zaradi transparentnost, rezultatite od samoevaluacijata na osnovnite
u.ili1ta da se objavuvaat na veb stranata na u.ili1teto i na
op1tinata!
Olenot +%0 predviduva deka ministerot gi propi1uva na.inot i
oblastite na samovrednuva-e na ;6!
Glavata XII ! 2;S><=<4A7<JA < 54:<:AI527<JA 2A S:<D5>5IS>:A S>542A><
:; S>A2S>:; vo .lenot +%+ regulira koj moè da pobara
nostri/kacija i ekvivalencija na osnovno obrazovanie steknato vo
stranstvo, odnosno dràvjanin na epublika Makedonija koj vo
stranstvo zavr1il osnovno obrazovanie ili zavr1il oddelno oddelenie
od osnovnoto vospitanie i obrazovanie, ima pravo da bara
priznava-e na sviditelstvoto, odnosno nostri/kacija ili priznava-e
na ekvivalencija vo soglasnost so ovoj zakon, dokolku so me@
unarodnite dogovori poinaku ne e odredeno! <sto taka i stranski
dràvjani i lice bez dràvjanstvo ima pravo da bara nostri/kacija ili
priznava-e na ekvivalencija na svidetelstvo steknato vo stranstvo!
Olenot +%& regulira deka so nostri/kacija se vr1i priznava-e
na svidetelstvo steknato vo stranstvo vo celina vo pogled na
pravata 1to mu pripa@aat na imatelot na svidetelstvoto za
prodolùva-e na obrazovanieto, a so ekvivalencija se vr1i
izedna.uva-e na svidetelstvoto steknato vo stranstvo so
soodvetnoto svidetelstvo steknato vo epublika Makedonija
2ostri/kacijata, odnosno priznava-eto na ekvivalencija na
svidetelstvo steknato vo stranstvo ja vr1i Ministerstvoto za
obrazovanie i nauka!
Soglasno zalo`bite na :ladata na epublika Makedonija za
zabrzuva-e na postapkite vo koi gra@anite gi ostvaruvaat svoite
prava vo .lenot +%$ se predviduva ako ministerot ne donese
re1enie vo rok od (0 dena od denot koga liceto dostavilo bara-e za
nostri/kacija, odnosno ekvivalencija so kompletna dokumentacija,
se smeta deka re1enieto e doneseno!
Glavata P<<< ! =<2A2S<AN5 2A ;S2;:2;>; ;AAZ;:A2<5 go de/nira
izvorot od koj ?e se /nansira dejnosta osnovno obrazovanie, a toa e8
AuBetot na epublika Makedonija, na na.in i postapka utvrdeni so
Zakonot za AuBetite na epublika Makedonija, Zakonot za
izvr1uva-e na AuBetot na epublika Makedonija i Zakonot za
/nansira-e na edinicite na lokalnata samouprava! Sredstvata se
raspredeluvaat na op1tinite po pat na blok dotacii i namenski dotacii
soglasno so 6redbata za metodologijata za utvrduva-e na kriteriumi
za raspredelba na blok dotaciite i 6redbata za metodologijata za
raspredelba na kapitalnite i namenskite dotacii utvrdeni vo Zakonot
za /nansira-e na edinicite na lokalnata samouprava! ;p1tinata
sredstvata gi raspredeluva na osnovnite u.ili1ta na svoeto podra.je
za obezbeduva-e na realizacija na vospitno3obrazovniot proces, vo
soglasnost so utvrdenite standardi i normativi! aspredelbata na
sredstvata od blok dotacijata i od namenskata dotacija koja se vr1i
vrz osnova na 0ormula i soglasno so 0azite za /skalnata
decentralizacija utvrdeni vo Zakonot za /nansira-e na edinicite na
lokalnata samouprava! =ormulata se izveduva osnovno od brojot na
u.enicite vo osnovnite u.ili1ta na svoeto podra.je! :rz
izveduva-eto na 0ormulata moè da imaat vlijanie i drugi
dopolnitelni pokazateli (.len +'(,!
:o .lenot +'" se dava mo`nost op1tinata da ja dopolni
dobienata blok dotacija, odnosno namenska dotacija za obrazovanie
so sredstva od sopstveni izvori, osven za platite na vrabotenite vo
u.ili1tata, a za pogolema transparentnost na tro1e-eto na
sredstvata, podatocite od godi1niot /nansiski plan i od zavr1nata
smetka na osnovnite u.ili1ta, op1tinata gi objavuva vo svoeto
slu`beno glasilo (.len +'%,!
:o Glavata XV . 2ADZ; vo .lenot +'$ se regulira deka nadzor
nad sproveduva-eto na odredbite na ovoj zakon i propisite doneseni
vrz osnova na ovoj zakon vr1i Ministerstvoto, a inspekciski nadzor
nad sproveduva-eto na odredbite na ovoj zakon i propisite doneseni
vrz osnova na ovoj zakon vr1i Dràvniot prosveten inspektorat i
ovlastenite inspektori na op1tinite!
:o .lenot +)0 e regulirano koga Ministerstvoto ?e smeta deka
statutot ili drug akt na osnovnoto u.ili1te ne e vo soglasnost so
6stavot i zakon ima pravo da go zapre od izvr1uva-e aktot do
donesuva-e na odluka na 6stavniot sud na epublika Makedonija!
Ako Ministerstvoto vo vr1e-e na nadzorot utvrdi deka osnovnoto
u.ili1te izdalo svidetelstvo sprotivno na odredbite na ovoj zakon
donesuva re1enie za nivno poni1tuva-e 1to se objavuva vo
sredstvata za javno in0ormira-e i podnesuva prijava do organot za
krivi.no gone-e!
:o .lenot +)+ se utvrduva na.inot i postapkata na
Ministerstvoto pri vr1e-eto na nadzorot nad rabotata na organite na
op1tinata vo ostvaruva-eto na dejnosta na osnovnoto obrazovanie!
:o .lenot +)& se regulira ako Ministerstvoto za obrazovanie i
nauka utvrdi rabote-e sprotivno na ovoj zakon, i pokraj
ukaùva-ata i prezemenite merki i aktivnosti, organite na op1tinata
ne go obezbedat izvr1uva-eto na rabotite koi so zakon se utvrdeni
kako nejzina nadle`nost i za .ie izvr1uva-e odgovorna e op1tinata,
po sila na ovoj zakon im se odzema vr1e-eto na sooodvetnata
nadle`nost! :r1e-eto na odzemenite raboti go prezema
Ministerstvoto, no najmnogu do edna godina od denot na nivnoto
prezema-e! Ministerstvoto odzemenite raboti od nadle`nost na
op1tinata gi vr1i vo ime i za smetka na op1tinata! Za odzema-eto
na rabotite se izvestuva organot na dràvnata uprava nadleèn za
vr1e-e na rabotite od oblasta na lokalnata samouprava i organot na
dràvnata uprava nadleèn za vr1e-e na rabotite od oblasta za
/nansiite!
:o Glavata XV ! P54L;O2< ;D5DA< vo .lenot +)( se
predviduva globa vo iznos od &!%00 do (!000 evra vo denarska
protivrednost da mu se izre.e za prekr1ok na osnovnoto u.ili1te
ako napravi povreda na odredbite od ovoj zakon, a za napravena
povreda na zakon na direktorot na u.ili1teto da mu se izre.e globa
vo iznos od +!%00 do &!000 evra vo denarska protivrednost! <sto taka
i na nastavnikot koj raboti sprotivno na odredbite na ovoj zakon da
mu se izre.e globa vo iznos od %00 do *00 evra vo denarska
protivrednost!
Dokolku roditelot ne mu ovozmoì na svoeto dete da ja ispolni
obvrskata za zadolìtelno osnovno obrazovanie i vospitanie ili
u.enikot ne e zapi1an vo rokot utvrden vo ovoj zakon na roditelot
da mu se izre.e globa vo iznos od "00 do )00 evra vo denarska
protivrednost!
:o Glavata XVI ! P5;D2< < ZA:L2< ;D5DA< vo .lenot +)' e
propi1ano deka osnovnoto u.ili1te vo rok od 1est meseci od denot
na vleguva-eto vo sila na ovoj zakon ja usoglasuva svojata
organizacija, rabota, statut i drugite akti so ovoj zakon, i do
donesuva-eto na aktite da se primenuvaat postojnite akti na
osnovnoto u.ili1te dokolku ne se vo nesoglasnost so ovoj i drug
zakon! :o .lenot +)) e regulirano deka podzakonskite akti
predvideni vo ovoj zakon, ministerot ?e gi donese vo rok od edna
godina od denot na negovoto vleguva-e vo sila, osven aktite
predvideni vo .len +(0 od ovoj zakon, koi ministerot ?e gi donese
vo rok od tri meseci po osnova-eto na Dràvniot ispiten centar!
Soglasno .lenot +)* do donesuva-e na aktite predvideni so
ovoj zakon ?e se primenuvaat postojnite akti, a so .lenot +)$ se
ureduvaat postapkite koi se zapo.nati pred vleguva-e vo sila na
ovoj zakon da zavr1at soglasno Zakonot za osnovnoto obrazovanie
(FSlu`ben vesnik na epublika MakedonijaF br! ""#$%, &"#$', ("#$',
(%#$), *&#$$, &$#0&, "0#0(, "&#0(, '(#0", *&#0", %%#0%, *+#0%,
++(#0%, (%#0', )0#0' i %+#0),!
:o .lenot +*0 se utvrduva preodna odredba za u.enicite koi
se zapi1ale vo osnovno u.ili1te pred u.ebnata &00'#&00) godina
da go prodolùvaat obrazovanieto spored nastavniot plan i
programite za osnovno osmogodi1no obrazovanie do zavr1uva-e na
nivnoto osnovno obrazovanie, a u.enicite koi vo u.ebnata
&00'#&00) podina posetuvale podgotvitelna godina, vo u.ebnata
&00*#&00$ godina da go prodolùvaat obrazovanieto vo treto
oddelenie spored nastavniot plan i programite za devetgodi1no
osnovno obrazovanie!
Olenot +*& e preodna odredba za nastavnicite koi imaat vi1o
obrazovanie vo osnovnite u.ili1ta so rabotno iskustvo nad deset
godini vo nastavata prodolùvaat da gi vr1at rabotite na rabotnite
mesta na koi se zateknati! 2astavnicite so vi1o obrazovanie vo
osnovnite u.ili1ta so rabotno iskustvo do deset godini vo nastava
prodolùvaat da gi vr1at rabotite na rabotnite mesta na koi se
zateknati, do steknuva-e so soodvetno visoko obrazovanie!
2astavnicite so rabotno iskustvo do deset godini vo nastava dol`ni
se da se steknat so soodvetno visoko obrazovanie najdocna za
.etiri godini od denot na vleguva-eto vo sila na ovoj zakon, vo
sprotivno im prestanuva rabotniot odnos!
Olenot +*% regulira deka direktorite na osnovnite u.ili1ta
imenuvani pred vleguva-eto vo sila na ovoj zakon prodolùvaat da
gi vr1at svoite 0unkcii do istekot na vremeto za koi se imenuvani!
So .lenot +*) Zavodot za re9abilitacija na deca so o1teten
slu9 ,,4o.o acin,,3 Aitola, Posebnoto osnovno u.ili1te ,,<dnina,, 3
Skopje, Javnata ustanova za zgriùva-e deca so vospitno 3 socijalni
problemi Skopje, Javnata ustanova 3 Zavod za re9abilitacija na deca i
mladinci Skopje, Javnata ustanova 3 Zavod za zgriùva-e,
vospituva-e i obrazovanie na deca i mladinci ,,anka Milanovi?,,
Skopje, Posebnoto u.ili1te za osnovno obrazovanie na decata
popre.eni vo psi9i.kiot razvitok ,,D3r Zlatan Sremec,, Skopje,
Javnata ustanova 3 Zavod za za1tita i re9abilitacija ,,Aa-a Aansko,,
Strumica, Posebnoto osnovno u.ili1te za u.enici so posebni
vospitno 3 obrazovni potrebi ,,Sv! 4liment ;9ridski,, 2ovo Selo i
Posebnoto osnovno u.ili1te so u.eni.ki dom ,,Maca Mor@ieva
;v.arova,, :eles na koi ne se preneseni osnova.kite prava na
op1tinata, prodolùvaat so rabota kako dràvni osnovni u.ili1ta!
So .lenot +** e regulirano prestanuva-eto na va`nosta na
Zakonot za osnovnoto obrazovanie (FSlu`ben vesnik na epublika
MakedonijaF br! ""#$%, &"#$', ("#$', (%#$), *&#$$, &$#0&, "0#0(,
"&#0(, '(#0", *&#0", %%#0%, *+#0%, ++(#0%, (%#0', )0#0' i %+#0),, a
vo .lenot +*$ nabrojani se odredbite od ovoj zakon koi imaat
odloèna primena!
So denot na osnova-eto na Dràvniot ispiten centar,
standardiziranite testovi koi gi izgotvuva Airoto, prodolùva da gi
izgotvuva Dràvniot ispiten centar.
9. . +
Za celosna implementacija na Zakonot za osnovnoto

obrazovanie, i realizacija na novite nastavni planovi i programi
potrebno e da se obezbedat dopolnitelni sredstva od AuBetot na
epublika Makedonija vo iznos od '"!)$*!000 denari za novi (*0
vrabotuva-a (za " meseci za &00* godina,, od koi +00 se nastavnici
koi ?e gi realiziraat aktivnostite za prodolèn prestoj vo prviot period
na devetgodi1noto osnovno obrazovanie soglasno so godi1nata
programa za rabota na u.ili1teto i &%0 se nastavnici za realizacija
na nastavnite planovi i programi za angliski jazik vo prviot period i
(0 stru.ni lica za izrabotka na standardizirani testovi! :o vkupnata
suma se predvideni sredstva za kupuva-e na so0tver i 9arder i
obuka na testatori i ocenuva.i!
Za vtorata godina (&00$ godina, potrebno e da se obezbedat
od &0$!")(!000 za (*0 vrabotuva-a od minata godina, za
pro0esionalno usovr1uva-e na nastavnicite i stru.nite sorabotnici,
za izgotvuva-e na standardizirani testovi, prevod na testovite,
pe.ate-e, nadomest za testatorite i ocenuva.ite!
Za tretata godina (&0+0 godina, potrebno e da se obezbedat
od &%&!$*+!000 denari za istite (*0 vrabotuva-a, za stru.no
usovr1uva-e na nastavnicite i stru.nite sorabotnici, za
zgolemuva-e na platite na nastavnicite i stru.nite sorabotnici po
osnov steknato zva-e, za izgotvuva-e na standardizirani testovi,
prevod na testovite, pe.ate-e, nadomest za testatorite i
ocenuva.ite i za odrùva-e na opremata!

Do Generalniot Sekretar Na Vladata Na Republika Makedonija

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Do Generalniot Sekretar Na Vladata Na Republika Makedonija

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Do Generalniot Sekretar Na Vladata Na Republika Makedonija

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

MINISTERSTVO ZA OBRAZOVANIE I NAUKA

Za celosna implementacija na Zakonot za osnovnoto

You might also like