Istorija severnih Srba (1): Poetak pre dva

milenijuma
Komentara 6
0

Srbi se, u istorijskim hronikama, pojavljuju u severnoj Evropi, prvo na obalama reke Visle, pod
raznim imenima - kao Vandali, Vinidi, Veneti, Heneti i Vendi. Na obali Baltika imali su svoje
kraljevstvo od 405. do 470. godine.

Stari grad koji su osnovali luiki Srbi: Katedrala u Budiinu




Po legendi, Jafetov unuk bio je princ Svevo (Suevo, Savo), kraljevi koji je vladao prostranstvom od reke
Elbe do obala Baltikog mora. Njegov sin Vandal, eponimni otac naroda koji e se proiriti po celoj Evropi,
vladao je zemljom izmeu reka Treve i Visle. Ovo je oblast dananje severno-istone Nemake, savezne
drave Maklenburg-Vorpomern, sa centrom u verinu.

Vandali su, ivei u zajednici sa drugim plemenskim grupacijama, od Labe do Odre, u Ajnhardovom "ivotu
Karla Velikog" opisivani kao Vendi (Luiki Srbi) - Bodrii. Frankelijus pie da je njihovo ime nastalo od
glagola obtriti (otriti), te bi pravilno ime ovog vendskog naroda bilo Otrii ili Otrivojevii.

Vendi, starinom Srbi

U drugoj polovini prolog veka, zvanina nemaka istoriografija konano je odbacila svoje dotadanje
politiko tumaenje istorije i uvaila injenicu - jasnu i opteprihvaenu meu evropskim istoriarima vie od
1.000 godina unazad - da se iza imena Venda ne kriju raznorazna (uglavnom izmiljena) bezimena slovenska
plemena nego - Srbi.

Kapela u gradu Minsteru: Grob kralja Pribislava


Na drutveno-politikom planu, Srbi dobijaju status jedine autentine narodne manjine u Nemakoj, gde ive
milenijumima, a luika kultura - kao deo korpusa bogate kulture Venda - prestala se nazivati
Junonemakom kulturom polja sa urnama i poela se, konano, pravilno zvati Kulturom Luikih Srba.
Prirodna granica izmeu dva velika naroda i njihovih plemena, Germana i Venda, alijas Srba, bila je reka
Visla.

"Nju uva strah od ratnih sukoba naroda naseljenih sa njene jedne i sa druge strane", pie Jornand u svojoj
"Istoriji" kao i Tacit u "Germaniji".

Jornand dobro uoava nacionalne razlike kad govori o evropskim narodima. Tako e, na primer, za Gete rei
da su starinom Goti, a za Vende belei da su velika nacija, sastavljena od brojnih familija. "Starinom su
Sklavi, Srbi, poznati pod imenom Anti", precizira Jornand.

Za narode naseljene oko Visle veli da su svi odreda nacije Vindske. Vende e, istoriari i hroniari, kasnije
zvati i Luikim Srbima, mada su oni njihov manji deo.

Srpske gore list

Na ovoj teritoriji - govorimo o prostoru koji obuhvata levu obalu reke Visle, kao i itav tok Elbe - Vendi su
poeli da se ire u prvom veku nae ere, okupiravi zemlje susednog bratstvenikog plemena Vandala. Na reci
Elbi, du celog njenog toka, osnovano je na desetine srpskih gradova: Suirbi, Sarove, Soari, Sorari, Surpe,
Surbi, Sirbia, Zurba, Zribia... Ukupno 17 gradova tog vremena, znai pre dva milenijuma, u korenu svojih
naziva sadri ime naroda Srba.

Plinije, u tridesetoj "knjizi" svoje "Istorije", kae da se stanovnici na obalama Visle nazivaju sarmatski Vendi
ili Skiri. Pomenuti Skiri i Vendi su Srbi, ili, kako etnolog Adam Bastijan veli: "Vendi ili Srbi podigli su Srbiju
ili zemlju Luikih Srba."

Nekadanja Bela (zapadna) Germanija bila je naseljena srpskim plemenima, meu njima i Svebima - kako
pie Vibijus Sekvester: "Svebi iz Bele Germanije bili su Kerveti, Sirbini ili Srbi."

Ovi Svebi ili Suebi su kasnije, zaslugom Beko-berlinskih krojaa istorije, proglaeni germanskim plemenom
iz dobro znanih politikih razloga. Danas je to ispravljeno i za Svebe se pouzdano zna da su bili srpske gore
list.

Vendi su svukuda

Pre Venda, Vandali e imati sukob sa imperatorom Aurelijem, 271. godine. Sukobi Vandala i Venda poee
polovinom treeg veka i od 271. do 411. godine Vendi e Vandale potpuno potisnuti sa leve obale Visle.

Jornand o tome pie: "Gornji tok reke Visle naseljen je brojnom nacijom Vinida (Venda). Vandali e napustiti
ovu teritoriju 358. godine potueni od Beriga i nju e, odlaskom Gota, ponovo zauzeti Vendi."

Na kraju prvog veka i tokom drugog, Vendi e nastaviti sa hiperaktivnostima i zauzeti teritorije na jugu i
istoku Baltika. Na tom prostoru oni e podii niz naselja koja e initi gustu mreu naseljenih mesta i gradova
na obema obalama morskog zaliva. Tu se nalazilo na desetine vanih pomorskih i trgovakih centara.

Tacit, ne bez izvesne doze zluradosti, jer je Rim oduvek merkao da se doepa vendskog bogatstva, kae:
"Vendi svukuda tumaraju, gorama i planinama, svejednako pljakajui i zauzimajui zemlju."

Teritorija Pomeranije (Primorja), uzdu i popreko naseljena Vendima, docnije pokorenih od Germana, u
izvorima se pominje tek od 11. veka. Izmeu 991. i 1025. godine Pomeranija e biti potinjena poljskom
kralju Boleslavu Prvom. Sarmatski Vendi dae joj ime Zemlja Venda.

Slovenaki istoriar iz tajerske, Janez Ludvig enleben zapisuje: "Zaista treba verovati da su Vindi ili
Vendi, to bejahu naseljeni oko primorja Kodanskoga (misli na oblast oko Baltikog mora), u vie navrata
odlazili, naseljavajui se u drugim kraljevinama; tako su, takoe, stigli u gornju Panoniju i, po jednom od
svojih imena, nazvali novopodignutu varo Vindebonom. Verujem da je, od tih istih Vinda, sagraena u
Helveciji Vindonisa, grad poruen od Germana; dan-danas tu krajinu nazivaju Vindiem."

Ko je dao ime Veneciji

Ove rei enlenbena potvruje uveni nemaki geograf i kartograf Sebastijan Minster: "Vijena, glavni grad
vojvodstva austrijanskog, naseljena je pre Hristovog roenja narodom iz Sarmatije; gradu ime nisu dali
Rimljani, jer ga sagradie Vendi - tako u Vijeni stanovahu, neko vreme, oni i Sarmate."

Svetenik i istoriar Sebastijan Inspruger, u svojoj "Istoriji Austrije", belei: "Prvi poeci gradnje Vijene
padaju, kako mislim, u 3990. godinu od postanka sveta. U to vreme, Vendi su ovu varo, sebi za opstanak,
utvrdili u najranije vreme, Vindobonom je nazivajui, jer ovo ime dolazi od naziva njihovog. I od Germana je
ova varo oduvek tako nazivana."

Cezar i Plinije stanovnike Francuske nazivaju Venetima, dok grad Veneciju, po njima nazvanu, pominju
Ptolemej i Strabon; Samson Abavil, u svojoj "Geografiji", Veneciju naziva Venesom. "Ime Vendi, Srbima su
dali romanizovani Grci, ba kao to su ih nazivali i Sporoima - rasejanima po celom kontinentu, Servima ili
Serbima", kako pie A. Bastijan u "Etnolokom vodiu".


Ogledalo Ilirijuma

Listajui zapise nemakih geografa iz Srednjeg veka, svetenik iz
Slavonske Poege Ivan vaer, belei u "Ogledalu Ilurijuma": "Zaista, da
bih sve ove varoi i sva mesta popisao, gde su Vindi svoje ime ostavili,
morao bih mnogo pisati, pa u, poverenja radi, samo neka zabeleiti, ve
kako su se sarmatski Vindi po celoj Evropi bili rairili.

Najpre, u Helveciji, nekadanja varo Vindonisa, sada malo mesto
Vindiem zvano; potom, Venetsko jezero, danas jezero Mantije, pomenuto
kod Pomponija Mele. U Britaniji ili Engleskoj nalazi se Venta po kojoj se
zove i biskup Ventanski. Opet, tu je Venta Ikenorum, engleska varo
zvana Kaster, kod potoka Ventfar. Engleski Cer Gvent je varo Venta; tu
je i Vindogladija, nemaki Kronburn. Nekadanji Vindomi je dananji
Farnhajm. Vindomar varo, posle zvan Doland, danas je Ebester."

itajte sutra: Istorija severnih Srba (2): Nevoljno pod Nemcima