Professional Documents
Culture Documents
Özür Dilemediğim Için Özür Diliyorum
Özür Dilemediğim Için Özür Diliyorum
Aye Hr
Armenian Weekly adl Ermenice derginin 2009 ylnn Austos yaysnda kan
"I apologize for not apologizing" a!lkl yazmn "#rke metni$
%ttp&''((($armenian(eekly$com'(p)content'files'AW*ArmenianWe*Apr09$pdf
+etiimiz %afta, "oday-s .aman /e 0adikal-in deerli yazar Ay!e 1araat arad eni$ Ay!e,
!a%sen tan!amadm kendisiyle ama yazlarndan dolay ok se/diim ir gazetecidir$ 1endisi
arada ir eni arar /e g#ncel politik konularda so%et ederiz$ 2u son aray!nda Ay!e,
Aydnlarn Ermenilerden 3z#r dileme kampanyas atn, u konuda ne d#!#nd##m# sordu$
1ampanyadan %aerim yoktu$ 2u y#zden !a!rdm s3yleyerek a!ladm s3ze$ 4a!rm!tm
#nk# 2005 ylnda amat3r ir yazar olarak 0adikal-e yolladm ikinci yaz 6"ari%imizle
y#zle!meye %azr myz7- a!ln ta!yordu /e Ermeni meselesi ile ilgili resmi tari%i
sorgulayan ir yazyd$ 2u tari%ten sonra 0adikal-de /e a!ka mecralarda onlarca yaz
yazm!tm u konuda$ 8olaysyla, 3yle ir imza kampanyasnn 3rg#tlendiinden ile
%aerdar olmayacak kadar 6d!arda- olmaktan /eya d!arda tutulmaktan %em #z#lm#!, %em
de ma%cup olmu!tum$ Ama sonra d#!#nd#m ki, ayn d!arda kalma %ali, a!ka imza
kampanyalarnda da a!ma geliyordu$ 9rnein 1#rt meselesi konusunda 500 imzal ir
kampanyada ile imzam olmuyordu, #nk# kimse ana %aer /ermemi! oluyordu$ Ama o 500
imza iinde, 3mr#nde u konuda tek kelam etmemi! ir sanat, ir akademisyen ilk sirada
oluyordu$ :ani, !u /eya u nedenle, u t#r i!leri kotaran 6y#ksek konsey-in g3r#!#n#
3renmeye, desteini almaya gerek duymad ki!ilerden iriydim$ 2u sorunu kafamda
3zd#kten sonra meseleye d3nd#m$
Ay!e, ir gazeteden ald /e imza metni olduunu sand ir metni okumaya a!lad$ ;< g#n
%en#z metnin tam %ali asna yansmam!t$= 2unun #zerine, aramzda dosta ir so%et
a!lad$ 2en ki!isel 3z#r kampanyalar %akkndaki d#!#ncelerimi s3yledim, metindeki
zaaflarndan s3z ettim, a!ka konulardan konu!tuk, telefonu kapattk$ 2ir s#re sonra Ay!e
tekrar arad, 6demin konu!tuklarmz %aer olarak yazailir miyim dedi7- 8a%a asl metni
g3rmeden /e kampanyann %angi amalarla %azrlandn 3renmeden g3r#! eyan etmek,
son derece %alisane duygularla %areket ettiine emin olduum ki!ilerin 3nc#l##ndeki ir
kampanyaya ele!tirel yakla!mak iime sinmese de, ki!isel so%etlerimde s3ylediklerimle,
kamusal alanda s3ylediklerim arasnda ir fark olmamasna 3zen g3steren iri olarak %ayr
demeyi yak!ksz uldum$ 1onu!mamzn elli 3l#mlerini ieren ir paragraflk >ngilizce
yazy ertesi g#n gazete okudum /e akas u kadar 3nemli ir konuda da%a metni ile
g3rmeden 3yle y#zeysel ir yorum yapmann ra%atszln duydum$ +eri, ayn sayfada
adn /ermeyen saygn ir profes3r de ana enzer laflar etmi!ti ama o enim kadar tedirsiz
deildi$ 6"edirsizlik- olarak adlandryorum ta/rm, #nk# ki!isel ir so%etin 3zetinden
olu!an >ngilizce paragrafn 3zeti yazar olduum "araf-ta :asemin ?ongar-n s#tununda oy
g3sterince, enim iin skntl ir s#re a!lad$
:asemin ?ongar, "oday-s .aman-daki ifadelerimin tamamn aktarmad /e kaynak da
g3stermedii iin imza kampanyas %akknda tam olarak ne dediimi /e u s3zleri nerede
ettiimi merak edenlere teker teker ce/ap /ermek zorunda kaldm$ Ama asl can skc olan
:asemin ?ongar-n enim ta/rm, kendi da/ran!n da%a net %ale getirmek iin ir kyas
unsuru olarak kullanmasyd$ 1yas sonunda en da%i, 6akl- ile da/ranan Ay!e @#r-#
knadm, 6/icdan- ile da/ranan :asemin ?ongar-a %ayran kaldm$ .aten aklla da/ranmak
Adorno-nun o m#t%i! ele!tirisinden eri %i de makul ir !ey deildi$ 2u samimi
%ayranlm sakl kalmak kaydyla, s3z konusu imza kampanyas %akkndaki d#!#ncelerimi
payla!mak istiyorum$
"erimin anlam
2ug#n izim 63z#r- dediimiz eyleme 2atllarn /erdii ad olan 6apology- eski :unancadan
geliyor$ 6Apology- esas itiariyle ir ki!inin kendisine y3neltilen sulamalara kar! sa/unmas
anlamn ta!yor$
Aek ok ilim adam 3z#r s3yleminin ir e!it imaB d#zeltme retorii olduunu ileri s#r#yorsa
en 3z#r dilemenin erdemine y#rekten inanyorum$ 1i!isel olarak %atalarmdan dolay 3z#r
dilemekte ir an ile teredd#t etmem$ 1olektif 3z#rlere gelince, lisans#st# tezimi Ermeni
Ceselesi /e A/rupa-nn tari%le ar!ma politikalar konusunda %azrladm iin, iraz
yakndan akma inceleme frsat ulduum, 3z#r dileme politikalarnn erdemlerini /e
zaaflarn iliyorum$ 1olektif 3z#r, 6gemi!le'tari%le %esapla!ma- ya da 6gemi!le'tari%le
ar!ma- s#recinin paras olarak ele alndnda ok 3nemli i!le/ g3r#yor$ 1olektif 3zr#
anlamak iin kolektif su ka/ramn da anlamak gerekiyor$ @ukuk deil sosyal ilimler
alannn ortaya koyduu ir ka/ram olarak kolektif su, toplumun ir suun failleriyle
dayan!mas /e kuranlar kar!snda suun sorumluluunu #stlenmesi olarak anla!lailir$
8ayan!ma ak, dorudan g3sterileilecei gii, 3rt#k /eya dolayl ir yoldan da
g3sterileilir$ +emi!inde insanlk suu saylailecek olaylar ulunan ir toplumda gemi!le
%esapla!mak, suun ku!aklar oyunca ta!nlacak kolektif ir y#k olmasnn 3n#ne gemeyi
salayailiyor$
>lk g#na%
2azlar 63z#r dileme k#lt#r#- adl u yeni k#lt#r#n#n :a%udi)@ristiyan k#lt#r#ndeki 6da%a
doarken g#na%kDr olmak- diye e/ireileceim <riginal Ein ;>lk +#na%= ka/ram /e undan
kurtulmak iin yaplan -g#na% karma seanslar- ile ili!kilendiriyor /e 6g#na% kar /e kurtul-
!eklinde 3zetleneilecek ir ka! durumuna seep olaileceini s3yl#yorlar$ 2azlar
1oso/a-ya m#da%ale eden A28-nin /e FA"<-nun u da/ran!larn me!rula!trmak iin
Ausc%(itz-e /eya >srail-in Gilistin strateBilerini me!rula!trmak iin @olocaust-a referans
/ermesi gii 3rneklere dikkat ekiyor /e a!kalarnn aclarn tanma /e unlardaki
sorumluluumuzu kaul ederek e/rensel ir a%lak anlay! olu!turma amal %afza
al!malarnn nasl k3t#ye kullanlaileceine i!aret ediyorlar$ 2azlar ise %angi gerekelerle
olursa olsun, ir toplumun en #st d#zeydeki temsilcilerinin, o toplumun mensuplar tarafndan
i!lenmi! sular iin kolektif sorumluluk duygusuyla 3z#r dilemesinin %er !eye ramen olumlu
i!le/i olduunu s3yleyerek u t#r analizlere fazla taklmyorlar$ Ama #t#n u kesimler, 3z#r
dileme politikalarnn iinin o!altlmamas iin son derece dikkatli olmak gerektiinde
irle!iyorlar$
2u dikkati g3stermenin yolu, 3zr#n elli ir alam iinde, elli ir s#recin paras olarak ele
alnmas$ :ani 3z#r dilemek ciddi ir i!$ 2az ilim adamlarnn 6me!ru-, 6d3rt a! mamur-,
6m#kemmel- /eya una enzer sfatlarla niteledii ir 3zr#n, elli unsurlar ta!mas gerekiyor$
2ir kere, 63z#r dileme- tek tarafl deil, diyaloBik ir s#recin paras olmal$ 9z#r dileme-,
elli ir anla!mazl ar!a g3t#rme s#recinin ir parasysa anlaml$
2ilim adamlarnn u iki 3zellii ieren s#rece /erdikleri 3zel adlar 6gemi!le'tari%le
%esapla!ma- 6gemi!le'tari%le ar!ma-, /$ 2ar!ma s#relerinin siyasi, ilimsel, k#lt#rel,
psikoloBik, %ukuksal, /$ oyutlar /e elli a!amalar /ar$ 2u oyutlar /e a!amalar g3z ard
edilirse, 3z#r dileme amacna ula!myor, %atta istenmeyen ters sonular doailiyor$
2az temel kriterler
+eri, a!amalarn adlandrlmasnda ya da tarif edilmesinde ilim adamlar arasnda tam ir
uzla!ma yok ama yine de Almanya-da, >spanya-da, >s/ire-de, +#ney Amerika-da, +#ney
Afrika Hum%uriyeti-nde, >rlanda-da, Iaponya-da ya!anan a!arl /e a!arsz ar!ma
s#relerinin ortak noktalar /ar$ 2unlar !3yle 3zetleyeiliriz&
J$ A!ama, g#/enlik a!amasdr$ ?at!ma a!lm!, te%likeli /e askc ortam ortadan
kaldrlm!tr$ +#/enlik ortamn temin eden yeni kurumlar olu!turulmu!tur$
2$ A!ama %akikat a!amasdr& +erekten ne olduuna dair ilgiler toplanm!tr$ "ari%sel
anlatlar kayt altna alnm!tr$ 4a%itler ulunmu!, ar!i/ler ortaya konmu!tur$
5$ A!ama %ikayelerin kar!lkl anlatlmas a!amasdr$ @akikat komisyonlar ;/eya enzerleri=
kurulur, ma%kemeler olu!turulur$ 1urann ya!adklar #t#n oyutlaryla ortaya konur$
K$ A!ama nedamet getirme a!amasdr$ Gailler yaptklarn kaul ederler, nadim olurlar$ 1i!isel
/e kamusal #z#nt#, pi!manlk duygular ifade edilir$
L$ A!ama 3z#r a!amasdr$ 1uranlarn maruz kaldklar a!alayc durumdan /e utantan
kurtulmalarn salamak iin kuranlardan ki!isel /e kamusal 3z#r dilenir$ 2a!lanma talei
kuran tarafndan kaul edilir /eya edilmez$ 2u seme %akk, kuran saaltan en 3nemli
unsurlardan iridir$ 1uran 3ylece kendini g#l# %isseder$
M$ A!ama adalet a!amasdr$ Eer gerekiyorsa yarglama /e cezalandrma yaplr$ Ancak 3l#m
cezas /e %apis cezas d!nda cezalarn uygulanmas terci% edilir$ Neya cezalar en aza indirilir$
<narc, telafi edici /e semolik adaleti salayacak admlar atlr$
O$ A!ama tazmin, telafi /e onarma a!amasdr$ 2u a!amada madurlarn maddi /e mane/i
zararlar giderilir$ 2unun yerine 6onarc adalet- denilen, faillerin /e onlar destekleyenlerin de
katlaca s#re terci% edilir$ 2u s#rete, maddi /e mane/i zararlar tazmin edilir$
P$ 2u s#recin gelecek ku!aklara aktaracak anma g#nleri, antlar, %eykeller, m#zeler, sergiler,
semoller olu!turulur$
9$ Gailler /eya onlarn destekleyicileri ya!yorlarsa, u s#relere aktif olarak katlmalar
salanr$ 23ylece onlar da kendilerini da%a iyi %issederler$
J0$ "oplum, yeni ir ili!kiler, egemenlik, temsil iimlerini olu!turur$ +elecee da%a umutla
akan ku!aklar /ardr artk$
9zr#n yeri neresi7
8ikkat edilirse, 6ki!isel /e kamusal 3z#r- meselesi, tari%le %esapla!ma /eya tari%le ar!ma
s#relerinin ileriki a!amalarnda yer alyor$ 2unun nedeni /ar$ ?#nk# 3zr#n elli nitelikler
ta!mas gerekiyor /e o nitelikler ancak ir 3nceki a!amalar a!aryla geilirse %ayatiyet
kazanlailiyor$ 2u t#r ir s#recin amac ne olmal konusuna girmeyeceim, #nk# u yazy
ok uzatr, ksa yoldan s3ylemekle yetineceim& E#recin adaleti salamas ence asgari !art
ama toplumlararas ar! da salarsa m#kemmel ir sonu olur$
1olektif ir 3zr# kimlerin dileyeileceine ili!kin ir 3rnek olarak A/ustralya-da, J9J0-lardan
J9O0-lere kadarki s#rete, A/ustralya yerlileri olan AorBinler-in ocuklarnn ailelerinden
zorla alnp, eyaz ailelere e/latlk /erilmek suretiyle asimile edilmelerinin soykrm olarak
adlandrlmas s#recinde edinilen deneyimlere ir g3z attm /e !u sonulara /ardm&
J= 1olektif ir 3z#r, elirli, tanmlanm! ir madur gruunun taleplerine dayanmaldr$
2= 1olektif ir 3z#r, gemi!teki yanl!larn yaplmasnda rol oynam! gruplarn temsilcileri
olan ireylerin 3z#rlerine dayanmaldr, onlarn yerine kendini koyanlarn deil$
5= 62iz- diyerek 3z#r dileyenler, gemi!in kolektif 6iz-i ile 3zde!le!tiklerini /e ayn siyasadan
geldiklerini, u eylemleri ir zamanlar onayladklarn ya da en azndan u eylemlerin
yaplmasna engel olamadklarn ifade etmelidirler$
K= 62iz- diyerek 3z#r dileyenler, 3z#r dilemek istemeyen ya!ayanlarn adna konu!mamaldr$
L= 62iz- diyenler, ada! a%laki kriterleri gemi!e uygulayarak, ir zamanlar o eylemlerin
yaplmasn a%laki ya da %ukuki g3rerek yapm! olan 3l#ler adna 3z#r dilememelidir$
M= 62iz- diyenler eylemlerinden dolay duyduklar #z#nt#y# ifade ederken, sadece madurlara
sempati ya da #z#nt#y# deil, ayn zamanda gemi! eylemlerin, kuranlar /e onlarn
soyundan gelenler #zerinde s#regelen etkileri iin kolektif sorumluluk duyduklarn da ifade
etmelidir$
O= 9z#r kesin ir /aatle desteklenmelidir$ 62iz- diyenler, gemi!in zararlarn gidermek iin
tazminat 3demek da%il %er t#rl# telafi edici /e onarc somut /e semolik admlar atmaya
%azr olmaldr$
4imdi u ilgilerin !nda 6Ermenilerden 9z#r 8iliyorum- kampanyasna' dilekesine ili!kin
itirazlarm ;dolaysyla neden da%a sonra da imza koymadmn gerekelerini= sralamak
istiyorum$
J$ @ayr, azlar gii neden !imdi7 8emedim, #nk# u konuda zaten fazlasyla ge
kalnm!t$ 1ampanyay d#zenleyenlerin ir ksmn !a%sen, ir ksmn uzaktan tanyordum
/e %alisane duygularla %areket ettiklerinden en ufak ku!kum yoktu$ Ancak u 3zr#n ciddi ir
tari%le %esapla!ma'gemi!le y#zle!me kampanyasnn paras olup olmadn ilmiyordum$
Eonra, kampanyann mimarlarndan Ali 2ayramolu-nun 6ir yldr al!lyordu- s3zlerini
duyup ra%atladm$ Ancak da%a sonra u kampanya iin iki ayr gruun ayr ayr al!tn,
da%a sonra gruplardan irinin kendi 3z#r metnini asna aklamak zorunda kalmasyla, %en#z
tekDm#l etmemi! ir metnin ortaya ktn 3rendim$ Fitekim enim #zerine yorum
yaptm metinle, ug#n imzaya alan metin farklyd$ 2u da a!langtaki iyimserliimi
azaltt$
2$ Cetinden 3zr#n kimden dilendii elli olmuyor$ Ermeni karde!lerim denirken acaa
ya!ayan Ermenilerden mi, artk ya!amayanlardan m, k3t# !eylere maruz kalanlardan m, k3t#
olaylardan etkilenenlerden mi 3z#r dileniyordu7 1ampanyann mimarlarndan 2askn <ran-n
dedii gii ;0adikal >ki, JK$J2$200P= konu Ermenilik /eya "#rkl#k deil, >nsanlk meselesi
ise, neden Ermeni karde!lerim deniyor7
5$ 9zr#n ne iin dilendiini de anlayamadm$ 6J9JLQte <smanl ErmenileriQnin maruz kald
2#y#k GelDketQe duyarsz kalnmasndan, unun inkDr edilmesinden- dolay m 3z#r
dileniyordu7 :oksa J9JL-te ya!ananlarn <smanl Ermeni toplumuna /erdii zararlardan
dolay m7 Eer 3yleyse neden sadece J9JL iin 3z#r diliyorduk7 2#y#k Gelaket denilen
durum sadece J9JL-te mi ya!anm!t7 @adi J9JL-ten 3nce olanlar iin deil ama J9JO-ye
kadar olanlara kaytsz kalnmas, unlarn inkDr edilmesini /icdanlar kaul ediyor muydu7
Aeki, J9JO-den J925-e kadar 6maruz kalnanlar-, peki Hum%uriyet tari%i oyunca 6maruz
kalnanlar- i /icdanlar kaul ediyor muydu7 ;Elette, J9JL semolik ir adlandrma unsuru
ise u sorularm anlamsz oluyor$ Ama geni! kitleler imza /erirken, mu%temelen unu
semolik ir adlandrma olarak anlamazlar$= Eon olarak, J9JL-te Ermenilerle irlikte s#r#len
E#ryaniler /e :ezidiler iin 3z#r dilemeye gerek yok muydu7
K$ Aeki maruz kalnan ;i!lenen su= neydi7 2#y#k Gelaket ;Cedz :egern= terimini da%a 3nce
duymu!tum, %atta Eri/an-daki Eoykrm antna Cedz :egern Ant dendiini de iliyordum
ama yllardr, ne Ermenistan-da ne diasporada, ne de "#rkiyeli Ermeniler arasnda yaygn ir
kaul g3r#p g3rmediini ilmiyordum$ Aksine e!itli Ermeni gruplarnn #zerinde #y#k
3l#de anla!t terimin 6soykrm- ;genocide= olduunu iliyordum$ 2irilerinin %o!una gitsin
gitmesin, 3zr#n mu%ata olduunu, dolaysyla ar!may umduumuz gruplarn ounun
katlmayaca ir terminoloBi kullanldn d#!#nd#m$
"erminoloBiye kim karar /erir7
2u terminoloBi eer ir 3neri ise, mukatele, kyam, katliam, krm, soykrm gii dier
alternatiflere de yer /erilmeliydi /eya terim ksm imzaclarca doldurulmak #zere o!
raklmalyd$ :ok, imza kampanyasn olu!turan ekiin /ard ir kararn kamuoyuna
ildirilmesi ise u dayatmaclk anlamna geliyor /e ar!ma s#relerinin diyaloBik doasna
uymuyordu$ 4#p%elerimi dorulayan az ifadeleri, kampanya mimarlarndan 2askn <ran-n
0adikal >ki-deki ;JK$J2$200P= yazsnda okudum$ 2askn <ran, J9JL-te Anadolu-nun J,L
milyon Ermenisi etnik)dinsel temizlie uratld dedikten sonra REenin deden Fazi-ydiSTden
a!ka %iir !ey s3ylemeyen RsoykrmT kullanmyoruz, u kelimenin #y#k A0 ;%alkla
ili!kiler= kolayl saladn ke!fetme 3ncesinde Ermenilerin kulland RCetz :eernTi
;2#y#k Gelaket= kullanyoruzT diyerek %em J9JL-in soykrm diye adlandrlmas
konusundaki me!ru talepleri 6A0- al!masna indirgemi!ti, %em de soykrm yerine g3rece
m#layim 6etnik temizlik- ka/ramn geiri/ermi!ti$ <ran-a g3re, dilekede soykrm tanmna
kap kapalyd, #nk# u diasporann !a%inlerini memnun edeilirdiS ;>nsan merak ediyor
acaa <ran-n 3z#r diledii Ermeni karde!leri arasnda 6diasporann !a%inleri- de /ar myd7=
"erminoloBi konusunun 3yle mulak raklmasnn risklerini g3steren ir 3rnei JM Aralk
200P tari%inde @aert#rk tele/izyon kanalnda izledim$ 4#kr# Elekda, F#z%et 1andemir,
1ezan @atemi /e 9mer Uainer-in katld ak oturumda, tart!ma 3yle ir yere geldi ki,
d3rt ki!i de J9JL-te <smanl Ermenilerinin maruz kald !eyin 6soykrm- olmadnda
mutak kaldlar$ F#z%et 1andemir, u mutaakattan ok memnun kald /e # d3rt kez 6u
tart!mann en #y#k faydas, %epimizin "#rklerin soykrm yapmayacan kaul etmek oldu-
mealinde s3zler etti$ 1andemir-in u tarifinin, 9mer Uainer-i ra%atsz etmediini !a!knlkla
izleyen program y3neticilerinden Ece "emelkuran, irka kez, 1andemir-in olu!turduu
6paket- %akknda konu!maclar uyarma i%tiyac duydu$ Ama Ece "emelkuran da imza
kampanyasna katlma gerekesini 6iki tarafta da /ar olduunu g3rd## soykrm
end#strisinden geinenlere- ir ce/ap /ermek olarak aklad$ < zaman, 2#y#k Gelaket yerine
soykrm denseydi ka ki!i imzalard dilekeyi diye d#!#nd#m$
L$ 8ilekede Ermenileri u 2#y#k Gelakete maruz rakanlarn kimler olduu ;<smanl
de/leti mi, >tti%at %#k#met mi, >tti%atlar m7 "#rk, 1#rt, ?erkez /e a!ka gruplar m,
yoksa %epsi mi7= da elirtilmiyordu$ Gailleri edilgen ir fiilin ardna gizlemenin nedeni
anlamadm$ 9z#r dileyenler 6J9JL-te olanlara duyarsz kaln, inkDr eden akt3rleri ima ettikleri
%alde, u akt3rlerin de adn anmyorlard$
M$ Anlamadm ir a!ka !ey ise, neden kendi paymza 3z#r dilemekle yetiniyorduk7 <nlar
niye protesto etmiyorduk, neden elli ir da/ran! iimine zorlamyorduk7 Fiye ortaya kan
adaletsizlii giderecek telafi /e onarm mekanizmalarndan s3z etmiyorduk7 Adil ir 3zr#n
!artlarndan olan 6somut /aadimiz- neydi7 9rnein, neden J9JL-ten sonra Ermeni
karde!lerimize /erilen maddi /e mane/i zararlarn telafi edilmesini /aad etmiyorduk7 2u
izim sorumluluumuzda deilse, neden Ermeni mallarnn #st#ne oturanlar, onlarn
%esaplarna el koyanlar, onlarn k#lt#rel mirasn ta%rip edenleri /erdikleri maddi /e mane/i
zararlar tazmin etmeye armyorduk7
O$ 9zr# kimin dileyeceini de anlayamadm$ 61endi payna 3z#r dileyenler- kimlerdi7 J9JLQte
<smanl ErmenileriQnin maruz kald 2#y#k GelDketQe duyarsz kalnmasn, unun inkDr
edilmesini /icdan kaul etmeyen, u adaletsizlii reddeden "#rkler mi, aydnlar m, "#rkiye
Hum%uriyeti /atanda!lar myd7 9rnein, unca yldr %er%angi ir etnik, ulusal, k#lt#rel,
dinsel /$ ir gruun #yesi olarak deil de sadece tari%le ura!an ir adam olarak
kurgulamaya al!m! en 3z#r dilersem u gruplarn #yesi olduumu zmnen kaul etmi!
olur muydum7 ;9rnein JO Aralk 200P-de HFF "#rk-teki L F J 1 programnda Uale
Cansurolu, adn aklmda tutamadm muarznn 6siz u dilekeye imza koyduunuza g3re
"#rk deilsiniz- sulamasna 6%ayr "#rk#m- diye ce/ap /ermek zorunda kald$= @ayr,
"#rkiye Hum%uriyeti /atanda!lar k#mesinin #yesi olarak 3z#r dileyeceksem, o zaman
yllardr kendimi 6ir d#nya /atanda!- olarak kurgulamam o!a m giderdi7 Aeki, Ermeni
asll "#rkiye /atanda!lar da 3z#r dileyeilecek miydi7 E/etse, ne iin /e kimlerden7
9te yandan kendi payma, yazlarm yaynlayacak yer ulduum andan eri RJ9JLQten 3nce
/e sonra, <smanl /e "#rkiye Ermenilerinin maruz kald %er t#rl# felakete duyarsz
kalmayan, unun inkDr edilmesine kar! elinden gelen %er !eyi yapan en, 3z#r dilemek iin
ille de ir kusurumu mu arayacaktm7 Vstelik atalarmn deil enim zamanmda, ou
g3zlerimin 3n#nde, 1#rtlere, 8ersimlilere, Ale/ilere, E#ryanilere, :ezidilere ?ingenelere,
kom#nistlere, >slamclara /e pek ok a!ka grua yaplan %akszlklara, unlarn s#rekli inkDr
edilmesine, g3zlerden karlmasna engel olamadm iin, ou olayda sessiz kaldm iin
63z#r dilemem gerekmez miydi7
Aeki, unun sonu nereye /aracakt7 Acaa unuttuum gruplar olailir miydi7 Acaa i!i
garantiye almak iin, insan olmann ile #y#k ir g#na%kDrlk ierdiini ileri s#ren :a%udi)
@ristiyan geleneine uygun olarak mea culpaS diyerek i!in iinden kmal mydm7 23ylece
#t#n imzaclar ir adm geride rakailirdim$ Aslnda u enim ki!isel %ayatmda ska
yaptm ir !eydi$ "am mea culpa diye %aykrmaya karar /ermi!tim ki, unun ile yeterli
olmayacan d#!#nd#m$ ?#nk# mea culpa demek ile irilerinin nezdinde tanryla ir
pazarl ima edeilirdi$ Eonunda, imza atmamaya karar /erdim$ 2u kadar ok yanna
katlmadm ir metne imza atmann samimiyetsizlik olaca ortadayd$ Eamimiyetsiz ir
imza ise sadece eni deil asl u imza ile yaralarn saaltmay %edeflediimiz ki!ilere,
gruplar a!alard$
+eri son olarak /arlan nokta !u& 8ilekeye u soru i!aretlerini 3nemseyerek ya da
3nemsemeyerek ;unu 3lme olanamz ne yazk ki yok= pek ok ki!i imza /eriyor$ 2u
durum, metne y3nelik semantik ele!tirileri anlamsz klyor$ Ama tam u noktada a!ka ir
sknt olu!uyor$ 2u imzalar a!ta "araf-takiler olmak #zere pek ok k3!e yazarna g3re,
irilerinin insan olarak kalitesi konusunda ir standart olu!turuyor$ @er g#n ildiriye neden
imza koyduunu anlatanlar okuyorum$ ;Aramzda kalsn, "oday-s .aman-dan Ay!e 1araat-a
6%a sW$tirsenler, en niye 3z#r dileyeyim, de/let 3z#r dilesin- diyen ama adn /ermemek
aklln g3steren saygn ilim adamnn, izim gazetenin ir yazar olduunu /e dilekeyi
imzaya aan ilk gruun iinde olduunu 3rendim= 2u %ikayeler, ildiriye ya da dilekeye
imza koymayanlara y3nelik a%laki dersler iermedii %allerde ile, ir e!it d!layclk,
yarglayclk ieriyor$
9te yandan, ildiriye atlan imzalar arttka /e ildiri etrafndaki safla!malar elirginle!tike,
iime y3nelik ele!tirilerim 3nemini yitirir %ale geldi$ ?#nk# 2#y#k Gelaket s3z# aynen
6soykrm- denmi! gii tepki ekiyor$ Ancak en, kampanya /esilesiyle u g#ne dek u
konuda tek kelam etmemi! ki!ilerin ile, enim gii yllardr karnca kararnca, elinden
geldiince tari%le y#zle!me konusunda al!an irilerine a%lak dersi /erdii ortamda,
/icdanyla deil aklyla da/ranan- se/imsiz ir Aydnlanmac gii g3r#nme pa%asna da olsa
ma%alle asksna oyun emeyeceim /e imza /ermeyeceim$ 2u ta/rm dolaysyla
#zd##m irileri /arsa onlardan y#rekten 3z#r dilerimW