I DOPUNI REENICE

1. Porijeklo ivota na planeti Zemlji Lamark je tumaio spontanom generacijom,tj.

smatrao je da najprimitivnija iva bida mogu nastati i nastaju iz neive materije-
spontano.
2. U svojoj teoriji evolucije Lamark nije uspio objasniti glavna pitanja evolucije, a to su:
uzroci mijenjanja i problem prilagoavanja.
3. Lamarkova teorija evolucije je uzdrmana (pobijena) dokazima njemakoga biologa
Augusta Weismanna
4. Tri glavna evolutivna faktora po arlsu Darvinu su: varijabilnost, borba za opstanak
(borba za ivot) i selekcija (prirodno odabiranje).
5. Osnovna pokretaka snaga evolucije je prirodno odabiranje.
6. Cjelokupni kompleks odnosa koji vladaju izmeu organizama i njihove ivotne sredine .
Darvin je oznaio kao borba za opstanak.
7. U evoluciji biljaka intermedijarna forma izmeu algi i prvih kopnenih biljaka naziva se
psilofit.
8. Dopuni evolutivni niz RIBERESOPERKE (Undina) TITOGLAVCIVODOZEMCI
9. Izumrle terodoncije su bile prelazna forma izmeu gmizavaca i sisara.
10. Odravanje neadaptivnih osobina u nekoj populaciji ponajvise omogudava genetiki drift
(genetika sluajnost) kao faktor evolucije.
11. U okviru geobiosfere nalaze se tri makroekosistema: oblast kopna, oblast slatkih voda i
oblast mora i okeana.
12. Prema svom karakteru odnosi izmeu organizama i njihove ivotne sredine mogu biti:
uzajamni, kontinuirani, specifini i promjenljivi.
13. Dvije osnovne karakteristike ekolokih faktora su: promjenljivost i skupno djelovanje.
14. Kardinalne take u okviru ekoloke valence odreuju se s obzirom na intezitet i karakter
djelovanja ekolokog faktora.
15. ivotni procesi u okviru geobiosgere odvijaju se u relativno uskim toplotnim granicama
od oko 300C dok temperaturna amplituda aktivnih stanja ivota iznosi oko 100C.
16. Sistematske kategorije vieg ranga koje moemo nadi samo u slanim vodama, a ne u
slatkim su: krednjaci (foraminifere), zrakai (radiolarije), bodljokoci (ehinodermata) i
mnogoekinjai (poliheta).
17. S obzirom na termiku razmjenu energije izmeu organizama i ivotne sredine
razlikujemo dvije osnovne kategorije organizama a)poikilotermni i b)homeotermni
organizme.
18. Djelovanje svjetlosti kao ekolokog faktora na organizme se ispoljava preko intenziteta,
kvaliteta i trajanja.
19. Adaptacije u ivom svijetu koje su nastale kao rezultat reakcija organizma na svjetlost su
fototropizam (zauzimanje odreenog poloaja u odnosu na svjetlost) i fotoaksis
(kretanje organizama u odnosu na izvor svjetlosti; razlikujemo pozitivni i negativni
fotoaksis)
20. Osnovni ivotni (ekoloki principi) su: ponaosobna i ukupna jedinstvenost,
meuzavisnost i neprekidnost mijenjanja organizama.
21. Bitan preduslov za divergetnu revoluciju svake vrste je reproduktivna izolacija
II ZAOKRUI TANU TVRDNJU
1. Homologni organi su krge riba i pluda sisara. NE
2. Analogni organi su bodlje kaktusa i bodlje utike. NE
3. Rudimentarni organ je rep kod ovjeka. NE
4. Bijeli zec na snijegu je oblik prilagoenosti koji nazivamo mimikrija. NE
5. Darvinova selekcijska teorija bazira se na diferencijalnom razmnoavanju. NE
6. Prilagoenost organizama njihovoj ivotnoj sredini ima apsolutnu zatitu za njihov
opstanak. NE
7. Autopoliploidi nastaju spajanjem hromozomskih garnitura dviju razliitih vrsta. NE
8. Aneuploidi nastaju usljed numerikih hromozomskih aberacija u svojim hromozomskim
garniturama. DA
9. Prvi organizmi koji su nastali na planeti Zemlji su heterotrofi. DA
III OBJASNI POJMOVE
1. Selekcioni pritisak je pojam koji oznaava negativni uticaj prirodnog odabiranja na
odreeni fenotip odnosno genotip.
2. Atavizmi su osobine koje se povremeno javljaju kod nekih vrsta, a bile su normalna
pojava njihovih davnih predaka. Primjeri kod ovjeka su neobina tjelesna dlakavost,
vedi broj mlijenih lijezda a ponekad i ostatak repa. Poseban su dokaz evolucije.
3. Analogni organi su organi koji imaju razliito evoluciono porijeklo a imaju sline ili iste
funkcije kod razliitih grupa. Primjer su krila ptica i insekata, krge riba i pluda sisara.
4. Fototropizam je oblik adaptacije kod biljnih i ivotinjskih organizama na djelovanje
svjetlosti; zauzimanje odreenog poloaja prema izvoru svjetlosti.
5. Sinekologija je grana ekologije (podjela prema stepenu integracije sistema) koja
prouava vie nivo integracije (populacije, biocenoze, ekosisteme) i njihove odnose
prema ivotnoj sredini/se bavi meuodnosima unutar grupa organizama i
meuodnosima cjelokupnih grupa i njihove sredine.
6. Kserofilni organizmi su vrste koje su prilagoene na smanjenu vlanost ili ak odsustvo
vlanosti.
7. Ograniavajudi faktori -utjecaj koji onemogudava irenje neke vrste zbog variranja
djelovanja izvan granice ekoloke valence i njegovog pribliavanja pesimalnim
granicama.
BIOHEMIJSKO INENJERSTVO je iroko podruje nauke i tehnologije orijentirano na
prouavanje, proizvodnju i upotrebu organskohemijskih spojeva karakteristinih za ive
sisteme.
BIOCENOZA predstavlja vii nivo ekoloke integracije; to je visoko integriran i zakonomjerno
nastali skup populacija razliitih vrsta na odreenom prostoru i u odreenom vremenu.
NAJTIPINIJI OBLICI PRILAGOENOSTI su mimikrija, aposemija (opominjujuda obojenost) i
kriptina slinost.
HIGROFILNI MEZOFILNI KSEROFILNI
RESTRIKCIJSKE ENDONUKLEAZE (RESTRIKTAZE) enzimi pod ijim se uticajem duge niti DNK
prekidaju u fragmentima pribline duine jednog gena. Krajevi ovih fragmenata imaju
svojstvo da tee ponovnom spajanju.
MONOKLONSKA ANTITIJELA nastaju hibridizacijom odreenih tipova bijelih krvnih zrnaca, u
kojima se proizvode antitijela, sa kultiviranim delijama nekih oblika raka, koje se
neogranieno razmnoavaju; besmrtne delije sposobne da proizvode zadato antitijelo-
agens koji specifino razpoznaje odreenu bjelanevinu.
ARISTOTEL konstrurirao tzv. ljestvicu bida, u kojoj su grupe poredane prema sloenosti
(minerali, biljke, nie ivotinje (bez krvi), vie ivotinje (sa krvlju) i ovjek); moe se smatrati
prvim sistematiarem; opisao oko 500 ivotinjskih vrsta te ih podijelio u dvije osnovne
grupe: bez krvi (odgovara beskimenjacima) i sa krvlju (odgovara kimenjacima).
EKOLOKI FAKTORI mnogostruka djelovanja sredine na organizme kao i reakcije
organizama, ukljuujudi djelovanja u odnosima izmeu organizama i neive komponente
sredine i ona izmeu samih organizama.
OTPOR SREDINE skup (abiotskih?) faktora u pesimalnim vrijednostima (abiotikih faktori,
kompeticija (inter i intraspecijska), parazitizam...)
HOMOLOGNI ORGANI (PRIMJER)
MIMIKRIJA pojava da neke ivotinje (mimeti, imitatori) oponaaju , podraavaju druge
ivotinje (modele) oblikom, bojom, arama, dranjem ili nainom kretanja.
ALOPLOIPLOIDI (AMFIPLOIDI) poliploidi sa hromosomima razliitih vrsta; normalno nastaju
udvajanjem hromosoma u hibridu.
AUTOPOLIPLOIDI vie od dvije haploidne hromosomke garniture iste vrste uestvuju u
obrazovanju zigota.
REVERTAZA (REVERZNA TRANSKRIPTAZA) enzim koji katalizira sintezu DNK na matrici RNK.
HIBRIDIZACIJA SOMATSKIH GENOMA skup metoda za izvoenje opita krianja zaobilazedi
puteve spolnog razmnoavanja (paraseksualna hibridizacija).
FUZOGENI agensi koji djeluju u smislu stimulacije stapanja kultiviranih somatskih delija
razliitog porijekla.
Biocenoza sluajan skup jedinki. NE
Androgenezom nastaju haploidne jedinke. ?
Simpatrina specijacija 3 izolacije: ekoloka, etoloka i sezonska.
Primjer aposemije su upadljivo obojeni gmizavci. DA
Dlakavost lica je atavizam kod ovjeka. DA
Lamarkovi zakoni: zakon upotrebe i neupotrebe organa i zakon o nasljeivanju steenih
osobina
Prelazne forme
VODOZEMCISEJMURIJEGMIZAVCI