Sluba rijei u reenici

Glavni reenini lanovi su subjekat i predikat, a zavisni lanovi su dopune, priloke odredbe, atribut i
apozicija.

(1) SUBJEKAT

Subjekat u reenici iskazuje vrioca radnje ili nosioca osobine ili stanja izraenih predikatom.
Subjekat je najee iskazan imenicom, imenikim sintagmemom ili imenikom zamjenicom u
nominativu jedine ili mnoine, na primjer:

Marko je pobjedio na takmienju iz fizike.

sujekat iskazan imenicom

Moj drug Marko je pobijedio na takmienju iz fizike.

subjekat iskazan imenikim sintagmemom
On je pobijedio na takmienju iz fizike.
subjekat iskazan imenikom zamjenicom



Subjekat emo u reenici prepoznati kada uz glagol iskazan predikatom postavimo pitanje KO vri
radnju? (Ko je pobijedio na takmienju iz fizike?)

Kada je vrilac radnje poznat, subjekat se podrazumijeva i ne mora biti iskazan. Prepoznajemo ga
po glagolskom obliku ili na osnovu konteksta u kome se reenica nalazi.
Na primjer, u reenici Pobijedio je na takmienju iz fizike subjekat nije iskazan, a na osnovu glagolskog
oblika (3. lice jedine perfekta mukog roda) podrazumjeva se da slubu subjekta vri zamjenica on ili
imenica Marko .

U zavisnosti od toga u kom padeu stoji subjekat, razlikujemo gramatiki i logiki subjekat.

GRAMATIKI SUBJEKAT se uvijek nalazi u nominativu, na primjer:

Dolo je proljee.

Odrasli nemaju mate.




LOGIKI SUBJEKAT se nalazi u genitivu, dativu ili akuzativu, na primjer:

Nema vie takvog junaka.
Djeci je hladno.
Mariju je strah.
Logiki subjekat u genitivu ne iskazuje nosioca stanja, nego neki pojam ije se postojanje tvrdi ili
porie. U tom sluaju slubu predikata ima glagol imati, odnosno biti koji stoji u bezlinom obliku:

Na plai nema ive due.

Jue na nebu nije bilo sunca.




Logiki subjekat u dativu javlja se u primjerima kao to su:
Cijeli dan mi se spava.
Maji je od vruine pozlilo, ali joj je ubrzo bilo bolje.

Reenice koje imaju logiki subjekat mogu imati i gramatiki subjakat, na primjer:

Starici su zadrhtale ruke.

logiki gramatiki
subjekat subjekat



Logiki subjekat u akuzativu nalazimo u primjerima kao to su:
Probada me u leima.
Zaboljela ga je glava.


logiki gramatiki
subjekat subjekat




Vana napomena: Subjekat moe biti iskazan jednom rijeju, grupom rijei (sintagmemom) i
zavisnom reenicom. Na primjer:

Sportisti imaju dobru kondiciju.

subjekat iskazan rijeju

Svaki sportista ima dobru kondiciju.

subjekat iskazan sintagmemom

Ko se bavi sportom, ima dobru kondiciju.

subjekat iskazan zavisnom reenicom