Fidahii su zvornika begovska porodica iz XVIII i XIX veka.

Iz ove porodice su generacijama

imenovani kapetani grada Zvornika. esto su kapetani Fidahii ujedno bili i sandak-begovi
Zvornikog sandaka. Iako je funkcija sandak-bega (mutesarif, upravitelj sandaka) u Osmanskom
carstvu bila via od funkcije kapetana (komandanta utvrenog grada), u Bosni je daleko veu ast i
presti inilo biti kapetan. Kapetanstvo je bilo nasledno kod bosanske vlastele, prelazilo sa oca na
sina, i davalo svom nosiocu politiku, vojnu i ekonomsku mo. Zvornika kapetanija je osnovana
izmeu Karlovakog (1699) i Poarevakog mira (1718). Osim utvrenja u Zvorniku, njoj je pripadao i
grad Kulat. Zvorniki kapetani su od poetka bili od Fidahia. Prvi poznati je Mehmedkapetan oko
1730. godine. Ve 1737. pominje se kao bivi kapetan, ali ne zato to je smenjen, ve je unapreen.
Istakao se u ratu protiv Austrijanaca 1737. i 1739. godine, dobio je titulu pae i poasni naziv gazi.
Umro je 1747. godine kao zvorniki sandak-beg. Sledei je poznat Abdulah-kapetan, koji je vrio tu
dunost otprilike izmeu 1759. i 1777. godine. Prilikom popravki zvornikog utvrenja 1765. bio je
poverenik, a pod njegovim nadzorom vrene su i manje popravke na gradu 1777. godine.
(Kreevljakovi, 1991,75, 185-190) Nakon njega je za kapetana imenovan Mehmed Fidahi, koji je
verovatno nosio ime po dedi. Nije poznato kad je dobio titulu pae, ali ve krajem XVIII veka se
nayivao Mehmed-paom. Poznat je, izmeu ostalog, po dogaaju iz 1799. godine koji belei Vuk
Karadi, kada je po njegovom nareenju u Zvorniku otrovan tronoki arhimandrit Stefan Jovanovi.
Naime, te godine je zavladala glad, i arhimandrit Stefan je otiao u Zvornik Mehmed-pai, da ga moli
da podeli narodu neki kukuruz koji je uvan u kuli. Tom prilikom je napomenuo da e, ako ne dobije
kukuruz od njega, ii da ite od Nemaca. Paa se uplaio da arhimandrit ponovo ne uruje sa
Nemcima, kao za vreme austro-turskog rata, pa je naredio da mu stave otrov u kafu. Mehmed-paa je
bio u stalnim nesuglasicama sa Ali-begom Fidahiem (Vidaiem). Nije pouzdano utvreno da li su oni
bili roena braa, braa od strica, ili je moda Mehmed-paa bio Ali-begu stric. Uglavnom, Mehmed-
paa je bio dosta stariji, mudar i sklon diplomatiji. Ali-beg je bio naprasit, junaan i zulumar. Jedan od
razloga njihovih sukoba bio je i taj to je Mehmed-paa podravao reforme sultana Sleima III protiv
janiara, a Ali-beg je bio uz janiare. Kada su u Beogradu ovladale dahije, Ali-beg je uz njihovu pomo
1802. godine svrgao Mehmed-pau i proglasio se kapetanom. Poetkom Prvog srpskog ustanka,
Mehmed-paa je kao protivnik dahija podravao ustanike, a Ali-beg je pomagao dahijsku posadu u
apcu, koji su ustanici opseli. U to doba su Jadar i Raevina, na srbijanskoj obali Drine, bile nahije u
sastavu Zvornikog sandaka. Da bi se smirila situacija u Jadru i Radjevini, da se i te nahije ne dignu
na ustanak, Porta je ponovo za kapetana u Zvorniku postavila Mehmed-pau. Mehmed-paa (ili
Kapetan-paa, kako su ga Srbi zvali) je postigao sporazum u nekoliko taaka sa loznikim vojvodom
Antom Bogieviem. Meutim, 1805. godine su ustanici u Srbiji stupili u otvoreni sukob sa carskom
vojskom, i Mehmed-paa im je uskratio podrku. Kada su ustanici opseli Viegrad, Mehmed je doao
sa vojskom u pomo tom gradu. S bosanskom vojskom uestvovao i u boju na Miaru, gdje je 1806.
godine poginuo. Zajedno sa njim, tu su mu poginula i dva sina. Taj trenutak je doekao Ali-beg, koji
tada postaje zvorniki sandak-beg i dobija titulu pae. Za kapetana je, meutim, priznat tek 1811.
godine. Predvodio je bosansku vojsku u vie pohoda na ustanike. Neuspeno je opsedao Loznicu u
dva velika boja, 1809. i 1810. godine. Nakon sloma Prvog srpskog ustanka, vratio je kontrolu nad
Jadrom i Raevinom. Odgovoran je za itluenje u ovim nahijama, kao i u nahijama na bosanskoj
strani. Umro je verovatno 1818. ili 1819. godine. Ali-paa je imao sina Mahmuda, ali on izgleda nije
odmah postao kapetan. Godine 1819, i u narednim godinama, se kao zapovednik Zvornika spominje
neki Osman-paa, koji nije bio iz roda Fidahia. Mahmud se za kapetanstvo sporio sa svojim bratom
od strica Ali-begom. Mogue da je Ali-beg bio sin onog Mehmed-pae koji je poginuo na Miaru.
Istoriar Panta Srekovi navodi za Mahmuda da je bio "mlai, mudar i smiren". Dakle, suprotnost
svom ocu. Za Ali-bega kae da je bio malo stariji, silan, zulumar, pijanica, ali i veliki junak. Ovo da je
bio junak, potvruju i drugi izvori. U bici bosanske vojske Husein-kapetana Gradaevia protiv
sultanove, kod Sarajeva 1832. godine, kau da je pod Ali-begom poginulo osam konja, dok se borio.
Sve s jednog spadne, privedu mu drugog, i on nastavlja boj. Srekovi za njega jo kae da je 1826. i
1827. godine, dok je iao u lov i teferiio u Tronoi, "pio rakiju i jeo unku, ne gledajui na din". Kada
je 1827. godine Abdurahim-paa imenovan za novog bosanskog vezira, nije se usudio ii u pobunjeno
Sarajevo dok na svoju stranu ne pridobije Fidahie. Ali-beg je sa 1.000 vojnika prodro u Sarajevo,
pohvatao voe pobune protiv ukidanja janiara, odveo ih u Zvornik, gdje ih je novi vezir pogubio 8.3.
1827. godine. Nakon toga je Mahmud-pau vezir priznao za zvornikog kapetana, a Ali-begu je
ponudio paaluk u Bijeljini. Ali-beg je to odbio, elei za sebe nasledno kapetanstvo. Zbog toga je Ali-
beg napao Mahmuda, koji se zatvorio u Zvornik. Mahmudu je u pomo pritekao Husein-kapetan
Gradaevi, uhvatio Ali-bega i odveo ga sa sobom. U vreme ustanka bosanskih kapetana pod
Gradaeviem, i Mahmud i Ali-beg su stali na njegovu stranu. Mahmud je ostao kapetan Zvornika
sve do ukidanja kapetanija 1835. godine.