Âπτα

HMEPEΣ
KYPIAKH 26 IANOYAPIOY 2003

E§§HNE™
MI™£OºOPOI
™Δ√¡ ∫√™ª√
 H KA£HMEPINH
E¶TA HMEPE™
KYPIAKH 26 IANOYAPIOY 2003

2-32 A º I E P ø M A
EΛΛHNEΣ
MIΣΘOΦOPOI
ΣTON KOΣMO
Oι Mριοι και
οι συνδελφο τους
Tου KÒÛÙ· MÔ˘Ú·˙¤ÏË

Πολεμντας για
τη Γαληνοττη
Tου °ÈÒÚÁÔ˘ ¶ËÏ›‰Ë

Eλληνες μισθοφροι:
μια λλη λωση
Tης K·ÙÂÚ›Ó·˜ KÔÚÚ¤

Mε τους Iσπανος
και τους Aψβοργους
Tου I.K. X·ÛÈÒÙË

Aρματολο: απ την υποτ#λεια

στην εξ#γερση
Tου B·Û. BÏ. ™Ê˘ÚfiÂÚ·

Tο Bασιλικ Mακεδονικ
Σνταγμα
Tου I.K. X·ÛÈÒÙË

Στις στρατι#ς του Nαπολ#οντα H Tα τσσερα κο-

λοσσιαα αγλματα
Tου ºÔ›‚Ô˘ OÈÎÔÓfiÌÔ˘ του Pαμσ του B´

Oι Mριοι
που φρουρον την
Στα αγγλοκρατομενα εσοδο του ομνυ-
Eπτνησα μου ναο στο Aμπο
Tου ºÔ›‚Ô˘ OÈÎÔÓfiÌÔ˘ Σιμπλ. Στα πδια
του αριστερο ζε-
Στη Pωσα και στις γους ανδριντων
Παραδουνβιες Hγεμονες υπρχουν τα ονμα-
τα Eλλνων στρα-
Tου KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ K. X·Ù˙fiÔ˘ÏÔ˘ τιτων, μισθοφρων
στους στρατος των
Tο παλληκρι της φακ%ς φαρα Ψαμμτιχου
Tου ™Ù¤Ê·ÓÔ˘ K·ÎÏ·Ì¿ÓË A´ (α´ μισ 7ου αι. fiÏË ‹ ÎÚ·ÙÈ΋ ÂÍÔ˘Û›· (Ù‡Ú·ÓÓÔ,
π.X.) και του Ψαμ- Tου K fl™Δ∞ M ¶√Àƒ∞∑Œ§∏
ÌÔÓ¿Ú¯Ë), fi¯È Ì ÙËÓ ¤ÓÓÔÈ· Û˘ÌÌÂ-
μτιχου B´ (αρχς Kαθηγητ Aρχαας Iστορας ÙÔ¯‹˜ ÛÙËÓ ÂÎÙ¤ÏÂÛË ÌÈ·˜ Û˘ÌÌ·¯È-
6ου αι. π.X.). Tα στο Πανεπιστ μιο Aθηνν ΋˜ ˘Ô¯Ú¤ˆÛ˘ Ù˘ ·ÙÚ›‰·˜ ÙÔ˘˜,
χραξαν οι διοι κα- ·ÏÏ¿ Ì ÙË ÌÔÚÊ‹ ÚÔÛˆÈ΋˜ ÂÎÌ›-
EÍÒÊ˘ÏÏÔ τ το πρασμ τους
O «stradioto» Iˆ¿ÓÓ˘ M¿ÓÂÛ˘, ÌÈ- ÛıˆÛ˘ ÙˆÓ ˘ËÚÂÛÈÒÓ ÙÔ˘˜. O ÂÚÁÔ-
απ την περιοχ
ÛıÔÊfiÚÔ˜ ÛÙÔÓ ÛÙÚ·Ùfi Ù˘ BÂÓÂÙ›·˜,
Ì ÙÔ ¿ÏÔÁÔ Î·È ÙÔÓ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi
ÔÏÈÛÌfi ÙÔ˘. §ÂÙÔ̤ÚÂÈ· ·fi ÂÈÎfi-
Ó· Ù˘ ¢¤ËÛ˘ (1546), ·ÊÈÂÚˆÙ‹˜
Ù˘ ÔÔ›·˜ ˘‹ÚÍÂ Ô ›‰ÈÔ˜ Ì·˙› ÌÂ
(φωτ.: Reuters).
K Õ¶ø˜ ¶π∫ƒ◊, ‰È·¯ÚÔÓÈ΋ ·Ï‹-
ıÂÈ· ·ÔÙÂÏ› fiÙÈ ÛÙ· ΢ÚÈfiÙÂ-
Ú· ÂÍ·ÁˆÁÈο ÚÔ˚fiÓÙ· ÙˆÓ
ÎÔÈÓÔÙ‹ÙˆÓ ÙÔ˘ ÂÏÏ·‰ÈÎÔ‡ ¯ÒÚÔ˘
·Ó‹ÎÂÈ ÙÔ ·ÓıÚÒÈÓÔ ‰˘Ó·ÌÈÎfi ÙÔ˘˜.
Eπιμλεια αφιερματος:

ÙÔÓ ·‰ÂÏÊfi ÙÔ˘ °ÂÒÚÁÈÔ. BÂÓÂÙ›·,
Ó·fi˜ AÁ›Ô˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘ ÙˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ. M›· ·fi ÙȘ ÈÔ ÂӉȷʤÚÔ˘Û˜ ÂΉË-
ÏÒÛÂȘ ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ÂÎ·ÙÚÈÛÌÔ‡ ÛÙÔ
Ï·›ÛÈÔ Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·˜
Â›Ó·È ÙÔ Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ ÙˆÓ ÌÈÛıÔÊfiÚˆÓ,
Yπεθυνη «Eπτ Hμερν»
‰ËÏ·‰‹ ÙˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ ÂÎÂ›ÓˆÓ Ô˘
E§EY£EPIA TPA´OY
ÚÔÛ¤ÊÂÚ·Ó Ì ·ÌÔÈ‚‹ ÙȘ ÛÙÚ·ÙȈÙÈ-
Τ˜ ÙÔ˘˜ ˘ËÚÂۛ˜ Û οÔÈ· ¿ÏÏË
∂§∂À£∂ƒπ∞ Δƒ∞´√À
‰fiÙ˘ ÙÔ˘˜ ÌÔÚÔ‡Û ӷ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È
›Ù ÛÙ· ÂÏÏ·‰Èο ›Ù ÛÙ· ¢ڇÙÂÚ·
ÌÂÛÔÁÂȷο Ï·›ÛÈ·, ‰ËÏ·‰‹ ÙËÓ ·Ú-
¯·›· ÔÈÎÔ˘Ì¤ÓË.
A˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ›‰Ô˘˜ Ë ‰È·Î›ÓËÛË ·Ó-
ıÚÒˆÓ ÛÙÔÓ Î·È ·fi ÙÔÓ ÂÏÏ·‰ÈÎfi

2 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 3
 H Στρατιτες του μισθοφορικο ελληνικο στρατο που ο Kρος οδγησε κατ του αδελ-
φο του Πρση βασιλι Aρταξρξη. Xρη στο ργο του Ξενοφντα «Kρου Aνβασις», η
ιστορα των Mυρων προσλαβε τη μορφ ενς μνημεου της πολεμικς ικαντητας, των
ελαττωμτων αλλ και της δυναττητας επιβωσης των Eλλνων μαχητν. Ξυλογραφα
και οι συνδελφο τους
¯ÒÚÔ Ê·›ÓÂÙ·È Ó· ¤¯ÂÈ ¯ÚÔÓÈο ‚·ıȤ˜
Ú›˙˜, ·ÊÔ‡ ‹‰Ë ÁÈ· ÙÔ˘˜ M˘ÎËÓ·›Ô˘˜
¤¯ÂÈ ˘ÔÙÂı› ÌÈ· Ù¤ÙÔÈ· ÌÈÛıÔÊÔÚÈ΋
‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ· ηٿ ÙËÓ ÂΉ›ˆÍË
ÙˆÓ YÎÛÒ˜ ·fi ÙËÓ A›Á˘ÙÔ (ÂÚ.
1600 .X.) Ì ‚¿ÛË Ù· Â˘Ú‹Ì·Ù· ÙˆÓ
Ï·ÎÎÔÂȉÒÓ ‚·ÛÈÏÈÎÒÓ Ù¿ÊˆÓ ÙˆÓ
M˘ÎËÓÒÓ. ™ÙËÓ Î˘Ú›ˆ˜ ÈÛÙÔÚÈ΋ Â-
Ú›Ô‰Ô Ù· ÚÒÙ· ‚¤‚·È· ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù·
Â›Ó·È ¿ÏÈ Ë ‰Ú¿ÛË EÏÏ‹ÓˆÓ ÌÈÛıÔ-
ÊfiÚˆÓ ·fi ÙËÓ IˆÓ›· ÛÙËÓ ˘ËÚÂÛ›·
ÙÔ˘ Ê·Ú·Ò æ·ÌÌ‹ÙÈ¯Ô˘ Aã (ÔÈ ¯¿ÏÎÂ-
ÔÈ ¿Ó‰Ú˜ –Ì ¯¿ÏÎÈÓÔ ÔÏÈÛÌfi– ÌÈ·˜
ˆÚ·›·˜ ËÚÔ‰fiÙÂÈ·˜ ·Ê‹ÁËÛ˘) ÛÙÔ
ÚÒÙÔ ÌÈÛfi ÙÔ˘ 7Ô˘ ·È. .X. Î·È ·ÚÁfi-
ÙÂÚ·, ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 6Ô˘ ·È. .X., Û˘Ó·-
‰¤ÏÊˆÓ ÙÔ˘˜ ·fi ÙËÓ ›‰È· ÂÚÈÔ¯‹
Î·È Ù· ÓËÛÈ¿ ÙÔ˘ AÈÁ·›Ô˘ ˘fi ÙȘ ‰È·-
του A. Tσσου απ το βιβλο «The Anabasis of Xenophon», Nα Yρκη 1969.
Ù·Á¤˜ ÙÔ˘ æ·ÌÌ‹ÙÈ¯Ô˘ Bã ÛÙËÓ ÂÎ-
ÛÙÚ·Ù›· ÙÔ˘ ÛÙË NÔ˘‚›·. MÈ· Û˘-
Ó·Ú·ÛÙÈ΋ Ì·ÚÙ˘Ú›· ÙÔ˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘
·˘ÙÔ‡ ÁÂÁÔÓfiÙÔ˜ ‰È·ÛÒıËΠ̠ÙË
¯¿Ú·ÍË ÙˆÓ ÔÓÔÌ¿ÙˆÓ ÌÂÚÈÎÒÓ ·fi
ÙÔ˘˜ ÂÚ·ÛÙÈÎÔ‡˜ EÏÏËÓ˜ ÛÙÚ·ÙÈÒ-
Ù˜ ÛÙÔ fi‰È ÙÔ˘ ÎÔÏÔÛÛÈ·›Ô˘ ·Á¿Ï-
Ì·ÙÔ˜ ÙÔ˘ P·ÌÛ‹ Bã ÛÙÔ AÌÔ‡ ™È-
Ì¤Ï: .¯. EÏÂÛ›‚ÈÔ˜ Ô T‹ÈÔ˜ (·fi ÙËÓ
T¤ˆ Ù˘ IˆÓ›·˜), T‹ÏÂÊÔ˜ Ô I·Ï‡ÛÈÔ˜
(·fi ÙËÓ I·Ï˘Ûfi Ù˘ Pfi‰Ô˘). °‡Úˆ
ÛÙÔ 600 .X. Ô M˘ÙÈÏËÓ·›Ô˜ ÔÈËÙ‹˜
AÏη›Ô˜ ˘Ô‰¤¯ÂÙ·È ÙÔÓ ·‰ÂÏÊfi ÙÔ˘
AÓÙÈÌÂÓ›‰· Ô˘ ÂÈÛÙÚ¤ÊÂÈ Ì ÙÔ ÛÙÔ-
ÏÈṲ̂ÓÔ Ì ÂÏÂÊ·ÓÙÔÛÙfi Î·È ¯Ú˘Û¿ÊÈ
Í›ÊÔ˜ ÙÔ˘ «·fi Ù· ¤Ú·Ù· Ù˘ Á˘»,
Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ ·fi ·ÚfiÌÔÈ· ıËÙ›·
ÛÙÔÓ ÛÙÚ·Ùfi ÙˆÓ B·‚˘ÏˆÓ›ˆÓ. AÏÏ¿
Î·È Ù· ÎÔÓÙÈÓfiÙÂÚ·, ·ÈÁ·È·Î¿ ·Ú·-
‰Â›ÁÌ·Ù· Ù¤ÙÔÈ·˜ ÛÙÚ·ÙÔÏÔÁ›·˜ Ì·Ú-
Ù˘ÚÔ‡ÓÙ·È Èı·Ófiٷٷ ÂÍ ›ÛÔ˘ ÚÒÈ-
Ì· ÛÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ÙÔ˘ ÂÚ›ÊËÌÔ˘
AÚ¯›ÏÔ¯Ô˘ (̤۷ ÙÔ˘ 7Ô˘ ·È. .X.) Ô˘
Ì¿ÏÏÔÓ ˘fi ÙËÓ È‰ÈfiÙËÙ· ·˘Ù‹ ¤‰Ú·-
Û ÛÙȘ ·ÎÙ¤˜ ÙÔ˘ B. AÈÁ·›Ô˘, ¿ÍÈÔ˜
–fiˆ˜ ϤÂÈ– Ó· ·ÔÎÏËı› Â›ÎÔ˘ÚÔ˜
ÒÛÙ K·Ú («ÌÈÛıÔÊfiÚÔ˜ fiˆ˜ ÔÈ K¿-
Ú˜”, Ô˘ ıˆÚÔ‡ÓÙ·Ó ÔÈ ÚÒÙÔÈ ¯ÚÔ-
ÓÔÏÔÁÈο ÂÎÚfiÛˆÔÈ ÙÔ˘ ›‰Ô˘˜).
H‰Ë ÛÙȘ ÂÚÈÙÒÛÂȘ ·˘Ù¤˜ ‰È·-
Ê·›ÓÔÓÙ·È ÌÂÚÈο ·fi Ù· ‚·ÛÈο ·›-
ÙÈ· Ù˘ ÂÍfi‰Ô˘ ·Ú¯·›ˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ Ô-
ÏÈÙÒÓ ·fi ÙȘ fiÏÂȘ ÙÔ˘˜ ˆ˜ ÌÈÛıÔ-
ÊfiÚˆÓ: Â›Ó·È ÁÓˆÛÙ‹ .¯. Ë ÂÌÏÔ΋
ÙÔ˘ AÏη›Ô˘, Î·È Èı·Ófiٷٷ ÙÔ˘
·‰ÂÏÊÔ‡ ÙÔ˘, ÛÙȘ Ï˘Û۷Ϥ˜ ÔÏÈÙÈ-
H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H
Τ˜ ¤Úȉ˜ Ù˘ ·Ú¯·˚΋˜ §¤Û‚Ô˘Ø Ù¤-
ÙÔȘ ÛÙ·ÛÈ·ÛÙÈΤ˜ ‰È¯fiÓÔȘ η٤ÏË-
Á·Ó ÛÙËÓ ÂÍÔÚ›· ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ÙˆÓ
ËÁÂÙÒÓ Ù˘ ÌÈ·˜ ‹ Ù˘ ¿ÏÏ˘ Ï¢-
Ú¿˜. OÈ fiϘ ÔÈÎÔÓÔÌÈΤ˜ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈ-
Τ˜ ÂÓÙ¿ÛÂȘ Î·È ·Ó·Î·Ù·Ù¿ÍÂȘ ÙÔ˘
ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÎfiÛÌÔ˘, Ô˘ Ô‰‹ÁËÛ·Ó
Î·È ÛÙËÓ ·Ó¿‰ÂÈÍË ÙˆÓ Î·Ù¿ ÙfiÔ˘˜
Ù˘Ú·ÓÓ›‰ˆÓ, ‰ÈÔ¯¤Ù¢·Ó ·ÎÚÈ‚Ò˜ ÛÂ
ÌÈÎÚfiÙÂÚ· ‹ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ· ·̷ٷ, ‰È·-
ı¤ÛÈÌ· Ì·¯ËÙÈο ¯¤ÚÈ· ÛÙË ‰ÈÂıÓ‹
·ÁÔÚ¿ ÔÏÂÌÈ΋˜ ÂÚÁ·Û›·˜ Ù˘ ÂÔ-
™ËÌ›ˆÛË «EÙ¿ HÌÂÚÒÓ»: K·ıÔÚÈÛÙÈ΋
‹Ù·Ó Ë Û˘Ì‚ÔÏ‹ ÙÔ˘ Î. Iˆ¿ÓÓË X·ÛÈÒÙË
ÛÙÔ ·ÊȤڈ̷ ·˘Ùfi. TÔÓ Â˘¯·ÚÈÛÙÔ‡ÌÂ.
2 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 3 3
 Õ H περιοχ του Tαινρου (κοντ
στο λιμνι του αρχαου Ψαμαθο-
ντος, σημεριν Πρτο Kγιο),
αποτλεσε στα χρνια του Aλξαν-
δρου και ως τα τλη του 4ου αι.
π.X. βασικ σημεο συγκντρωσης
και «αγορ» μισθοφρων, πιθαν-
τατα με την ανοχ  και την υπο-
στριξη της Σπρτης. Στη φωτο-
γραφα το Πρτο Kγιο. Στην
πλαγι του βουνο διακρνονται
ερεπια απ το κστρο που κτισε
¯‹˜. T·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ÈÔ ÚÔÛˆÈÎÔ› Ïfi-
ÁÔÈ –fiˆ˜ ηٿ ÙËÓ ·Ú¿‰ÔÛË ÛÙÔÓ
ÂÎ·ÙÚÈÛÌfi ÙÔ˘ AÚ¯›ÏÔ¯Ô˘ ·fi ÙËÓ
¶¿ÚÔ– ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ·›˙Ô˘Ó ¤Ó·Ó
ÂÍ›ÛÔ˘ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÚfiÏÔ.
•¤ÓÔÈ - ÌÈÛıÔÊfiÚÔÈ -
ÛÙÚ·ÙÈÒÙ·È
°È· ÙȘ ›‰È˜ ÙȘ ÂÏÏËÓÈΤ˜ fiÏÂȘ Ë
¯Ú‹ÛË ÙˆÓ ÌÈÛıÔÊfiÚˆÓ ‹Ù·Ó Ò˜ ÙÔÓ
¶ÂÏÔÔÓÓËÛÈ·Îfi ¶fiÏÂÌÔ Ë ·fiÏ˘ÙË
ÂÍ·›ÚÂÛË: Ë ·ÚÔ˘Û›· ÙÔ˘˜ fï˜ ÛÙÔ
ÂÛˆÙÂÚÈÎfi ÙˆÓ fiÏÂˆÓ Û˘Ó‰¤ıËÎÂ
‚·ıÌÈ·›· Ì ÙËÓ ›‰Ú˘ÛË ÙˆÓ ‰È¿ÊÔ-
ÚˆÓ Ù˘Ú·ÓÓ›‰ˆÓ, ÛÙÔ˘˜ È‰Ú˘Ù¤˜ (.¯.
ÙÔÓ ¶ÂÈÛ›ÛÙÚ·ÙÔ) ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ÚÔÛ¤-
ÊÂÚ·Ó ÌÈ· ‚¿ÛË ÂÍÔ˘Û›·˜ ·ÓÂÍ¿ÚÙË-
ÙË ·fi ÙËÓ fiÏË – ¤‰Ú· ÙˆÓ ÙÂÏ¢-
Ù·›ˆÓ. OÈ ÌÂÁ¿Ï˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈΤ˜ ÎÈÓË-
ÙÔÔÈ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ¶ÂÏÔÔÓÓËÛÈ·ÎÔ‡
¶ÔϤÌÔ˘ Î·È Ë ÛÙ·‰È·Î‹ ÂͤÏÈÍË Ù˘
ÔÏÂÌÈ΋˜ Ù¯ÓÈ΋˜ ÚÔ˜ ‰È¿ÊÔÚ˜
ÂÍÂȉÈ·ÛÂȘ (fiÏÔ Î·È Â˘Ú‡ÙÂÚË ¯Ú‹-
ÛË ÂÏ·ÊÚÒÓ ÛˆÌ¿ÙˆÓ fiˆ˜ ÔÈ ÂÏÙ·-
ÛÙ¤˜) ÍÂ¤Ú·Û·Ó ÔÏÏ·Ï¿ ÙȘ ‰˘Ó·-
ÙfiÙËÙ˜ ÙˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ – ÔÏÈÙÒÓ,
ÒÛÙ ÙÔ Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ ÙˆÓ ÌÈÛıÔÊfiÚˆÓ
ÂÈÛ‹Ïı Û ÂÚ›Ô‰Ô ÌÂÁ¿Ï˘ ·ÎÌ‹˜.
EÍ¿ÏÏÔ˘ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ¶ÂÏÔÔÓÓËÛÈ·-
ÎÔ‡ ¶ÔϤÌÔ˘ Î·È Ë Û‡ÌÊ˘ÙË Ì ·˘Ùfi
Û˘ÛÙËÌ·ÙÈÎfiÙÂÚË ·Ó¿ÌÂÈÍË Ù˘ ¶ÂÚ-
Û›·˜ ÛÙËÓ ·ÈÁ·È·Î‹ ÔÏÈÙÈ΋ ‰ËÌÈ-
Ô‡ÚÁËÛ·Ó ·Ú·¤Ú· ¢ÌÂÓ›˜ ÚÔ¸-
Ôı¤ÛÂȘ ÁÈ· ÙËÓ ¿ÓıËÛË Ù˘ ·ÁÔÚ¿˜
ÔÏÂÌÈ΋˜ ÂÚÁ·Û›·˜. H ÂͤÏÈÍË ÙˆÓ
fiÚˆÓ Û˘ÌÔÚ¢fiÙ·Ó, ˆ˜ Û˘Ó‹ıˆ˜, ÌÂ
ÂΛÓË ÙˆÓ Ú·ÁÌ¿ÙˆÓ. EÓÒ, fiˆ˜
4 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H
ο Γουλιλμος Bιλλαρδουνος (πη-
γ: «Πελοπννησος», εκδ. Aδμ).
Ê¿ÓËΠ·Ú·¿Óˆ, ÔÈ ·ÏÈfiÙÂÚÔÈ ÌÈ- Ì›Ԣ Ù˘ ÔÏÂÌÈ΋˜ ÈηÓfiÙËÙ·˜, ÙˆÓ
ÛıÔÊfiÚÔÈ (.¯. Î·È ÛÙË ÁÏÒÛÛ· ÙÔ˘ ÂÏ·ÙÙˆÌ¿ÙˆÓ ·ÏÏ¿ Î·È Ù˘ ‰˘Ó·ÙfiÙË-
HÚfi‰ÔÙÔ˘ Î·È ÙÔ˘ £Ô˘Î˘‰›‰Ë) ϤÁÔ- Ù·˜ ÂÈ‚›ˆÛ˘ ÙˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ Ì·¯Ë-
ÓÙ·Ó Û˘Ó‹ıˆ˜ Â›ÎÔ˘ÚÔÈ, «‚ÔËıÔ›», ÙÒÓ. H ÔÚ›· ·fi ÙË M. AÛ›· ÚÔ˜
fiÔ˘ ‚¤‚·È· Ì ÏÂÙfiÙËÙ· Û˘ÁÎ·Ï˘- ÙË MÂÛÔÔÙ·Ì›· (AÓ¿‚·ÛȘ), ·ÏÏ¿ ΢-
ÙfiÙ·Ó Ë ·ÎÚÈ‚‹˜ ¤ÓÓÔÈ· ÙˆÓ ˘ËÚÂ- Ú›ˆ˜ Ë ÂÚÈÂÙÂÈ҉˘ ÂÈÛÙÚÔÊ‹
ÛÈÒÓ ÙÔ˘˜, ·fi ÙÔÓ •ÂÓÔÊÒÓÙ· Î·È ÛÙÔÓ ÎfiÛÌÔ ÙÔ˘ AÈÁ·›Ô˘ (K¿ıÔ‰Ô˜),
ÌÂÙ¿ ÂÈÎÚ·ÙÔ‡Ó ÔÈ fiÚÔÈ Í¤ÓÔÈ – ÍÂÓÈ- ÙÂÏÈο ̤ۈ ÙˆÓ ·Ú·Ï›ˆÓ ÙÔ˘ E˘Í›-
ÎfiÓ (ÛÙÚ¿ÙÂ˘Ì·), ÌÈÛıÔÊfiÚÔÈ ·ÏÏ¿ ÓÔ˘, ‹Ù·Ó ¤Ó· ηÙfiÚıˆÌ· Ô˘ ÂÓÙ˘-
–ȉ›ˆ˜ È· ÛÙ· ÂÏÏËÓÈÛÙÈο ¯ÚfiÓÈ·– ˆÛ›·Û ۇÁ¯ÚÔÓÔ˘˜ Î·È ÌÂÙ·ÁÂÓ¤-
Î·È ·ÏÒ˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ·È. O¯È Ë Ù·‡ÙÈÛË ÛÙÂÚÔ˘˜. K·È ¯ˆÚ›˜ Ó· ¯ÚÂÈ¿˙ÂÙ·È Ó·
ÔÏ›ÙË – ÔÏ›ÙË Î·È ‰Â¯ıԇ̠ÙË Ì›ˆ-
ÛÙÚ·ÙÈÒÙË ·ÏÏ¿ Ë ÛË Ù˘ ÔÈfiÙËÙ·˜
Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ·ÓÙÈ-
‰È·ÛÙÔÏ‹ ÙÔ˘˜ ·Ôο-
OÈ EÏÏËÓ˜ ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÈÓÔ˘
ÂΛÓÔ˘ ‰˘Ó·ÌÈÎÔ‡
Ï˘Ù ÙËÓ Ô˘Û›· Ù˘ ÌÈÛıÔÊfiÚÔÈ ·fi ÙÔÓ IÛÔÎÚ¿ÙË
fiÏ˘ ÌÂÙ·‚ÔÏ‹˜. –Ô˘ ·Ú¤ÛÙËÛÂ
™Ù· ¯ÚfiÓÈ· ·ÎÚÈ‚Ò˜ Ù˘ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘˜ M˘Ú›Ô˘˜ ˆ˜
ÙÔ˘ 4Ô˘ ·È. .X. Ë ÈÛÙÔ-
Ú›· ÙˆÓ ÌÈÛıÔÊfiÚˆÓ
·fi ÙËÓ ·Ú¯·˚΋ ·ÓıÚÒÔ˘˜ ·Ó¿ÍÈ-
Ô˘˜ Ó· ·Ú·Ì›-
ÁÓÒÚÈÛ ÙËÓ ÚÒÙË Ò˜ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÓÔ˘Ó ÛÙȘ ·ÙÚ›‰Â˜
ÔÛÔÙÈ΋ ÎÔڇʈÛË ÙÔ˘˜– ÂΛÓÔÈ ÔÈ
·ÏÏ¿ Î·È ÌÔÓ·‰È΋ ÏÔ- Ù˘ ÂÏÏËÓÈÛÙÈ- ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ Ù˘ Ù‡-
ÁÔÙ¯ÓÈ΋ ηٷ͛ˆÛË ¯Ë˜ ‹ Ù˘ ·Ù˘¯›·˜
ÛÙÔ ¤ÚÁÔ K‡ÚÔ˘ AÓ¿‚·-
΋˜ ÂÔ¯‹˜ Î·È ¿ÏÈ Â›¯·Ó ·Ô-
ÛȘ ÙÔ˘ •ÂÓÔÊÒÓÙ·. ‰Â›ÍÂÈ Î·È ˘ԉ›ÍÂÈ
X¿ÚË ÛÙË Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙȘ ÚÔÔÙÈΤ˜ ÌÈ·˜
ÙÔ˘ AıËÓ·›Ô˘ ·˘ÙÔ‡, Ì·ıËÙ‹ ÙÔ˘ ™ˆ- Û˘ÏÏÔÁÈ΋˜ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ·Ó·Ì¤ÙÚËÛ˘
ÎÚ¿ÙË, ÛÙÔ ÌÈÛıÔÊÔÚÈÎfi ÂÏÏËÓÈÎfi Ì ÙÔÓ ÎÏ·ÛÈÎfi ÁÈ· ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÌÈÛıÔ-
ÛÙÚ¿ÙÂ˘Ì·, ÙÔ˘˜ ÂÚ›ÊËÌÔ˘˜ M˘Ú›- ‰fiÙË ÙˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ fiψÓ, ÙÔÓ Ê·È-
Ô˘˜ (‰¤Î· ¯ÈÏÈ¿‰Â˜ ¿ÓÙÚ˜, ÛÙËÓ ÓÔÌÂÓÈο M¤Á· B·ÛÈϤ·. AÎfiÌË Â-
Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ÂÏ·ÊÚ¿ ÂÚÈÛÛfiÙÂ- ÚÈÛÛfiÙÂÚÔ: ÛÙȘ ÚÔÛˆÈΤ˜ Û¯¤ÛÂȘ
ÚÔ˘˜), Ô˘ Ô K‡ÚÔ˜ Ô ·‰ÂÏÊfi˜ ÙÔ˘ ÙÔ˘ ·Ú¯ÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙËÁÔ‡ ÙÔ˘˜, ÙÔ˘ §·-
¶¤ÚÛË ‚·ÛÈÏÈ¿ AÚٷͤÚÍË, Ô‰‹ÁË۠Ή·ÈÌfiÓÈÔ˘ KϤ·Ú¯Ô˘, Ì·˙› ÙÔ˘˜ (η-
ηٿ ÙÔ˘ ·‰ÂÏÊÔ‡ ÙÔ˘, fi,ÙÈ ı· ›¯Â Ù¿ ÙÔÓ •ÂÓÔÊÒÓÙ· Ô ÛÙÚ·ÙËÁfi˜ ·˘-
Ì›ÓÂÈ ˘fi ¿ÏϘ Û˘Óı‹Î˜ ˆ˜ ÂÓÈ- ÙÔ‡˜ ›¯Â Û ÎÚ›ÛÈ̘ ÛÙÈÁ̤˜ ·Ôη-
¯Úfi ¿ıÚÔÈÛÌ· ¯ÚÔÓÈÎÔÁÚ·ÊÈÎÒÓ ·Ó·- ϤÛÂÈ «·ÙÚ›‰·, Ê›ÏÔ˘˜ Î·È Û˘ÌÌ¿-
ÊÔÚÒÓ ÛÙËÓ ·ÓıÚÒÈÓË ÌÓ‹ÌË, ÚÔ- ¯Ô˘˜» ÙÔ˘) ÔÈ M‡ÚÈÔÈ ÚÔÙ‡ˆÓ·Ó
ۤϷ‚ ÙË ÌÔÚÊ‹ ÂÓfi˜ Ï·ÌÚÔ‡ ÌÓË- ı·˘Ì¿ÛÈ· ‚·ÛÈο ÛÙÔȯ›· Ù˘ Ì·ÎÂ-
2 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 3
‰ÔÓÈ΋˜ Î·È Î·Ù’ Â¤ÎÙ·ÛË Ù˘ ÂÏÏË-
ÓÈÛÙÈ΋˜ ÌÔÓ·Ú¯›·˜ Ô˘ ı· ‰È·‰Â¯fi-
Ù·Ó ÙËÓ fiÏË ˆ˜ Ì›˙ˆÓ ÌÔÚÊ‹ ÔÏÈ-
ÙÈ΋˜ ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘ ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· Ô˘
·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó.
K·È ¿ÏÈ ÔχÙÈÌÔÈ
OˆÛ‰‹ÔÙ ÁÈ· ÌÂÓ ÙË M·Î‰ÔÓ›·
ÙfiÛÔ ÙÔ˘ AϤͷӉÚÔ˘ fiÛÔ Î·È Ù˘ ÌÂ-
Ù·ÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ·˜ ÂÔ¯‹˜, Ë ·Ú·‰ÔÛÈ·-
΋ ‡·ÚÍË ÂÓfi˜ «ÂıÓÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡»
¤ıÂÙ ηْ ·Ú¯‹Ó Û ‰Â‡ÙÂÚË ÌÔ›Ú·
ÙËÓ ·Ó¿ÁÎË Î·È ÙËÓ ··Û¯fiÏËÛË ÌÈ-
ÛıÔÊfiÚˆÓ, ·fi ÙËÓ ¿ÏÏË ÌÂÚÈ¿ fï˜
ÙfiÛÔ Ë ÚÈ˙Èο ‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋, ÔÏ˘ÂıÓÈ-
΋ ‰ÔÌ‹ ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ ÂÏÏËÓÈÛÙÈÎÒÓ ÌÔ-
Ó·Ú¯ÈÒÓ (.¯. ÙˆÓ ™ÂÏ¢ÎȉÒÓ), fiÛÔ
Î·È Ô ÁÂÓÈÎfiÙÂÚÔ˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ ÌÈ·˜
ÈÔ ÚÔÛˆÔ·ÁÔ‡˜, ·fiÏ˘Ù˘ ÌÔ-
Ó·Ú¯›·˜ ηٿ ÙÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÙÔ˘ AϤ-
Í·Ó‰ÚÔ˘, ÏËÛ›·˙ ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ÌÔ-
Ó·Ú¯›· ÛÙȘ ·Ó¿ÁΘ Î·È ÙȘ ÌÂıfi‰Ô˘˜
Ù˘ ·ÏÈfiÙÂÚ˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ Ù˘Ú·ÓÓ›-
‰·˜: ÔÈ ÌÈÛıÔÊfiÚÔÈ ‹Ù·Ó ¤ÙÛÈ ¿ÏÈ Ô-
χÙÈÌÔÈ. H ÚÔÛ¤Ï΢ÛË È‰›ˆ˜ EÏÏ‹-
ÓˆÓ ÌÈÛıÔÊfiÚˆÓ ÂÎÙfi˜ EÏÏ¿‰·˜ ÂÚ-
ÓÔ‡Û οÔÙ Âȉ¤ÍÈ· Î·È Ì¤Û· ·fi
ÙÔ˘˜ ÛÙ›¯Ô˘˜ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ÔÈËÙÒÓ: ¤ÙÛÈ
Ô £ÂfiÎÚÈÙÔ˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ÙÔÓ AÈÛ¯›-
Ó·, ı‡Ì· ‚·ÚÈ¿˜ ÂÚˆÙÈ΋˜ ·ÔÁÔ‹-
Ù¢Û˘ Û οÔÈÔ ÛËÌÂ›Ô ÙÔ˘ AÈÁ·›Ô˘
Î·È ÏËÛ›ÛÙÈÔ ÁÈ· ·Ô‰ËÌ›· Ó· ‰¤¯Â-
Ù·È ·fi ¤Ó·Ó Ê›ÏÔ ÙÔ˘ ÙË Û˘Ì‚Ô˘Ï‹
Ó· ÚÔÙÈÌ‹ÛÂÈ ÙÔÓ ‚·ÛÈÏÈ¿ ¶ÙÔÏÂÌ·›Ô
Ô˘ Â›Ó·È «¿ÚÈÛÙÔ˜ ÌÈÛıÔ‰fiÙ˘».
AÏψÛÙ ÔÈ Û˘¯Ó¤˜ ÂÚÈÙÒÛÂȘ
ÙˆÓ ·Ó·ÁηÛÙÈο ÎÔÛÌÔÁ˘ÚÈṲ̂ӈÓ
ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ Ù˘ ÂÏÏËÓÈÛÙÈ΋˜ ÂÔ¯‹˜
ÂÓ¤Ó¢Û ÙÔÓ ÏÔÁÔÙ¯ÓÈÎfi T‡Ô ÙÔ˘
η˘¯ËÛÈ¿ÚË, ÔχÏ·ÁÎÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÈÒ-
ÙË Ù˘ N¤·˜ KˆÌˆ‰›·˜ Ô˘ ¤Ú·ÛÂ
ˆ˜ miles gloriosus ÛÙËÓ Ô›ËÛË ÙÔ˘
¶Ï·‡ÙÔ˘. M ÙÔ˘˜ PˆÌ·›Ô˘˜ Î·È ÙË
Û˘ÓÂÎÙÈ΋ ‰ÔÌ‹ Ù˘ ‰È΋˜ ÙÔ˘˜ ÂΉÔ-
¯‹˜ «ÂıÓÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡», ÙÔ ÌÈÛıÔÊÔ-
ÚÈÎfi Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ ·›ÚÓÂÈ Î·È ¿ÏÈ ¤Ó·
‚ÔËıËÙÈÎfi ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·. OÈ KÚ‹Ù˜ ÙÔ-
ÍfiÙ˜ Ô˘ Û˘Ófi‰Â„·Ó ÙÔÓ K·›Û·Ú·
ÛÙË °·Ï·Ù›· Î·È ÙËÓ AÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ·
ÚÔÙ‡ˆÓ·Ó ÌÈ· ¿ÏÏË ÂÔ¯‹, fiÔ˘
È· fiÏ· Ù· ‚¤ÏË Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜
ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ÛÙÔ¯Â‡Ô˘Ó ÌfiÓÔ ÙÔ˘˜
¯ıÚÔ‡˜ Ù˘ PÒÌ˘. OÈ ÌÈÛıÔÊfiÚÔÈ
ÂÍÂÏ›ÛÛÔÓÙ·Ó ·Ó·ÁηÛÙÈο ÛÂ
auxiliares (‚ÔËıËÙÈο Û˘ÌÌ·¯Èο ÛÒ-
Ì·Ù·) Ù˘ ÎÔÛÌÔÎÚ¿ÙÂÈÚ·˜.
 Πολεμντας για
τη Γαληνοττη
Õ O «stradioto»
Γεργιος M
νε-
σης σε στ
ση
ικεσας με το
λευκ
λογ του.
Λεπτομρεια απ
την εικνα της
Δησης (1546),
αφιερωτς της
οποας υπρξε ο
διος μαζ με τον
αδελφ του Iω-

ννη. Bενετα,
νας Aγου Γε-
ωργου των
Eλλνων.

Tου ° πflƒ°√À I. ¶ ∏§∂ÿ¢∏
Eρευνητ – ιστορικο
Û ÂÏÏËÓÈο ‰¿ÊË Î·È ˘ËÚ¤ÙËÛ·Ó ˆ˜ ÌÈÛıÔÊfiÚÔÈ
«AÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û·Ó ‰È·ÎfiÛÈÔÈ, Á¤ÓÓËÌ· Ù˘ EÏÏ¿‰·˜,
·Ó¿Ï·ÊÚÔÈ, ‰›¯ˆ˜ ÛȉÂÚ¤ÓȘ ·ÓÔϛ˜.
KÚ¤ÌÔÓÙ·È Ù· ΢ÚÙ¿ Û·ıÈ¿ ÛÙÔ ¤Ó· ÙÔ˘˜ Ï¢Úfi,
Ë¯Ô‡Ó ÔÈ Ê·Ú¤ÙÚ˜ Î·È Ù· ÙfiÍ· ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ Ï¿ÙË.
•ÂÚ·ÎÈ·Ó¿ Ù· ¿ÏÔÁ¿ ÙÔ˘˜, ÛÙËÓ Ô‰ÔÈÔÚ›· Ì·ıË̤ӷ,
·Î¿Ì·Ù· Î·È ÏÈÙÔ‰›·ÈÙ·.
§˘ÁÂÚÔ› ÔÚÌÔ‡Ó Î·È ·Ó·‰ÈÏÒÓÔÓÙ·È,
¿Ù·ÎÙÔÈ ÛÎÔÚÔ‡Ó Î·È ¯¿ÓÔÓÙ·È».
[AÂÏ¢ıÂڈ̤ÓË IÂÚÔ˘Û·Ï‹Ì, A, 50]
MÂÙ¿ ÙËÓ ¿ÏˆÛË Ù˘ KˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘, ÔÈ
¤ÊÈÔÈ ÔÏÂÌÈÛÙ¤˜ Ô˘ ÛÙÚ·ÙÔÏÔÁ‹ıËÎ·Ó Î˘Ú›ˆ˜
‚›·ÈÔÈ ·˘ÙÔ› ÔÏÂÌÈÛÙ¤˜ ›¯·Ó «fi„Ë, ÂÓ‰‡Ì·Ù· ηÈ
ÛÂ Â˘Úˆ·˚Τ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ¤ÁÈÓ·Ó ÁÓˆÛÙÔ› Ì ÙÔ fiÓÔ-
Ì· stradioti (ÛÙȘ ËÁ¤˜ ··ÓÙÒÓÙ·È Î·È ˆ˜
stradiotti, strathioti ‹ stratioti ). H
ϤÍË ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È ·fi ·Ú·ÊıÔÚ¿
ÙÔ˘ «ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˘» Ô˘ ÛÙÔ B˘˙¿-
ÓÙÈÔ Â›¯Â Ï¿‚ÂÈ ÙË ÛËÌ·Û›· ÙÔ˘ Stradioti: ÛÙÚ·ÙÔ-
È¤· ·fi ÙÔÓ 13Ô ·È. OÈ stradioti
‹Ù·Ó ÛÒÌ·Ù· ÂÏ·ÊÚÔ‡ ÈÈÎÔ‡ ÏÔÁË̤ÓÔÈ ÌÂÙ¿ ÙËÓ
Ì ÂȉڿÛÂȘ ·fi ÙËÓ Ù·ÎÙÈ΋
ÙˆÓ ·ÎÚÈÙÒÓ Î·È ÙˆÓ ·ÎÈÓÙ˙‹-
AψÛË Û ÂÏÏËÓÈο
‰ˆÓ. ¢ÚÔ‡Û·Ó ¿Ù·ÎÙ·, ¯ˆÚÈṲ̂- ΢ڛˆ˜ ‰¿ÊË, ˘Ë-
ÂÌÓ¢ÛÙ‹˜ ÙÔ˘ Âȉ˘ÏÏ›Ô˘ ÙÔ˘ PˆÌ·›Ô˘ Î·È Ù˘ IÔ˘-
ÏȤٷ˜, ÛËÌÂÈÒÓÂÈ ÛÙȘ IÛÙÔÚÈΤ˜ EÈÛÙÔϤ˜ ÙÔ˘ fiÙÈ ÔÈ
fiÏ· ·Û˘Ó‹ıÈÛÙ·». OÈ stradioti , ·ÓÙ›ıÂÙ· Ì ÙÔ˘˜ ¿Ï-
ÏÔ˘˜ ¤ÊÈÔ˘˜ Ì·¯ËÙ¤˜ Ù˘ ÂÔ¯‹˜ Ô˘ ıˆÚ·Î›˙Ô-
ÓÙ·Ó Ì ‚·ÚȤ˜ ·ÓÔϛ˜, ÊÔ-
ÚÔ‡Û·Ó ¤Ó·Ó ÏÈÙfi ‚·Ì‚·ÎÂÚfi
ÂÂÓ‰‡ÙË. ™ÙÔ ÎÂÊ¿ÏÈ ¤ÊÂÚ·Ó
ÛÎÔ‡ÊÔ ‹ ÎÚ¿ÓÔ˜, ÂÓÒ ÔÚÈṲ̂-
ÓÔÈ ÚÔÛٷهÔÓÙ·Ó Ì ¤Ó· ›-
‰Ô˜ ıÒڷη ‹ Ì ÌÈ· ·Û›‰· ΢-
ÎÏÈÎÔ‡ Û¯‹Ì·ÙÔ˜. O ÂÈıÂÙÈÎfi˜
ÂÍÔÏÈÛÌfi˜ ‹Ù·Ó ÂÏ·ÊÚ‡˜: ¤Ó·
Û·ı›, ¤Ó· ‰fiÚ˘ Ì ÌÈ· ÌÈÎÚ‹

M E AYTOY™ ÙÔ˘˜ ÛÙ›¯Ô˘˜ Ô Ï˘ÚÈÎfi˜ ÏÔÁÔÙ¤-

¯Ó˘ Torquato Tasso (1544-1595), Ô˘ ‚ÚÈ-
ÛÎfiÙ·Ó ÙÔ 1559 ÛÙË BÂÓÂÙ›· Î·È ÍÂÎÈÓÔ‡ÛÂ
ÙË Û‡ÓıÂÛË ÙÔ˘ ÂÈÎÔ-ÈÔÙÈÎÔ‡ ÔÈ‹Ì·Ùfi˜ ÙÔ˘
«AÂÏ¢ıÂڈ̤ÓË IÂÚÔ˘Û·Ï‹Ì» (Gerusalemme
Liberata), ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ ÙÔÓ ¤ÊÈÔ ÛÙÚ·ÙÈÒÙË ÊÂÚ-
̤ÓÔ ·fi ÙËÓ EÏÏ¿‰·. H Ê˘ÛÈÔÁӈ̛· ÙÔ˘
stradioto, Ô ÔÔ›Ô˜ η٤ÏËÍ ÙË ¢‡ÛË Ì ÙËÓ Úˆ-
ÙfiÁÓˆÚË ÂÌÊ¿ÓÈÛË Î·È ÙȘ ȉÈfiÚÚ˘ı̘ Û˘Ó‹ıÂȤ˜
ÙÔ˘, ΢ÚÈ¿Ú¯ËÛ ÛÙ· ı¤·ÙÚ· ÙˆÓ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚˆÓ
Â˘Úˆ·˚ÎÒÓ Ì·¯ÒÓ ÁÈ· ÂÚ›Ô˘ ‰‡Ô ·ÈÒÓ˜ (15Ô˜-
16Ô˜) Î·È ·ÔÙ¤ÏÂÛ ̛· ·fi ÙȘ ÈÔ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈ-
Τ˜ ÌÔÚʤ˜ Ù˘ AÓ·Á¤ÓÓËÛ˘.
ÓÔÈ Î·Ù¿ ÔÌ¿‰Â˜ Ô˘ Ë Î¿ı ̛·
›¯Â ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎfi ·Ú¯ËÁfi. °È· ÙËÓ
ÔÏÂÌÈ΋ Ù·ÎÙÈ΋ ÙˆÓ stradioti
Î·È ÙȘ Û˘Ó‹ıÂȤ˜ ÙÔ˘˜ Ô BÂÓÂÙfi˜
Ú¤ÙËÛ·Ó ˆ˜ ÌÈÛıÔ-
ÊfiÚÔÈ ÛÂ Â˘Úˆ·˚-
¯ÚÔÓÔÁÚ¿ÊÔ˜ Marin Sanudo Τ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ
(1466-1536) ÁÚ¿ÊÂÈ: «ÔÚÌÔ‡Ó ÂÓ·-
ÓÙ›ÔÓ ÙˆÓ TÔ‡ÚΈÓ, ‰ÈÔÚÁ·ÓÒ-
ÓÔ˘Ó Ù¤ÏÂÈ· ÙȘ ÂȉÚÔ̤˜, ÏÂËÏ·-
ÙÔ‡Ó ¯ˆÚÈ¿ Ì ÂÈı¤ÛÂȘ Î·È Â›Ó·È ÈÛÙÔ› ÛÙÔÓ Î‡-
ÚÈfi ÙÔ˘˜. ¢ÂÓ Û˘ÏÏ·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ·È¯Ì·ÏÒÙÔ˘˜, ·ÏÏ¿
·ÔÎÂÊ·Ï›˙Ô˘Ó ÙÔÓ Â¯ıÚfi ÁÈ· Ó· ÂÈÛÚ¿ÍÔ˘Ó ¯Ú‹-
Ì·Ù· ·fi ÙÔÓ ·Ú¯ËÁfi ÙÔ˘˜».
O IÙ·Ïfi˜ ÏÔÁÔÙ¤¯Ó˘ Luigi da Porto (1485-1529), Ô
ÛËÌ·›· ÛÙÔ ¿Óˆ ¿ÎÚÔ ‹ ¤Ó·
Úfi·ÏÔ, Û˘¯Ó¿ ÌÂÙ·ÏÏÈÎfi, Ô˘
‹Ù·Ó Î·È ÙÔ ‰È·ÎÚÈÙÈÎfi ÙÔ˘˜
fiÏÔ. T· ¿ÏÔÁ¿ ÙÔ˘˜ ‹Ù·Ó ÌÂÁ¿-
Ï·, ÁÚ‹ÁÔÚ· Î·È ·ÓıÂÎÙÈο ÛÙËÓ
ÎÔ‡Ú·ÛË Î·È ÛÙȘ ηÎÔ˘¯›Â˜.
¢Â›ÁÌ·Ù· Ù˘ È¢ÙÈ΋˜ ÙÔ˘˜
ÈηÓfiÙËÙ·˜ ÂÚÈÁÚ¿ÊÔÓÙ·È ÛÙȘ
ÛÂÏ›‰Â˜ ÙÔ˘ Pietro Bembo (1470-1547), Ô ÔÔ›Ô˜ ÂÍÈ-
ÛÙfiÚËÛ ÙËÓ Â›‰ÂÈÍË ÎÔÓÙ·ÚÔÌ·¯›·˜ Ô˘ ‰ÈÔÚÁ¿-
ÓˆÛ·Ó ÔÈ stradioti ÙÔÓ ¯ÂÈÌÒÓ· ÙÔ˘ 1491 ¿Óˆ ÛÙÔ
·ÁˆÌ¤ÓÔ MÂÁ¿ÏÔ K·Ó¿ÏÈ Ù˘ BÂÓÂÙ›·˜ ÚÔ˜ ÙÈÌ‹Ó
Ù˘ ‚·Û›ÏÈÛÛ·˜ Ù˘ K‡ÚÔ˘ AÈηÙÂÚ›Ó˘ KÔÚÓ¿ÚÔ.

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 3 5

H O νας του Aγου Γεωργου των Eλλνων (δεξι
), το κτ-
ριο της Eλληνικς Aδελφτητας του Aγου Nικολ
ου (στη
μση), και μρος του Φλαγγινιανο! Kολεγου (αριστερ
), EıÓÈ΋ ηٷÁˆÁ‹ ¯‹˜ Î·È Ô ÚfiÏÔ˜ ÙÔ˘˜, Û˘¯Ó¿, ·Ó·‰ÂÈ-
που στεγ
ζει σμερα το Eλληνικ Iνστιτο!το Bενετας. Kαθο-
ριστικ ταν η δρυση της Aδελφτητας (1498) και η αν-
γερση του ναο! (1539-77), καθς τα δ!ο αυτ
υπρξαν οι ÁˆÁ‹˜ ÙˆÓ stradioti, ·ÊÔ‡ ÛÙȘ ËÁ¤˜
πλοι γ!ρω απ τους οποους αναπτ!χθηκε και
νθησε ο ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·È ¿ÏÏÔÙ EÏÏËÓ˜, ¿ÏÏÔÙÂ
Eλληνισμς της Bενετας σε χρνους σκοτεινο!ς για την υπ-
δουλη πατρδα. H συμμετοχ Eλλνων μισθοφρων στην κα-
τ
κτηση της Δαλματας απ τους Bενετο!ς υπρξε βασικ
επιχερημα προς τις βενετικς αρχς, προκειμνου να εγκρ-
νουν τη συγκρτηση της Aδελφτητας.
6 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 6 I A N O Y A P I O Y
Ù˘ EÓˆÛ˘ ÙÔ˘ Cambrai ¤ˆ˜ ÙÔÓ fi-
ÏÂÌÔ Ù˘ K‡ÚÔ˘ (1571), Â›Ó·È Û˘ÓÂ-
ÎÓ‡ÂÙ·È Î·ıÔÚÈÛÙÈÎfi˜. H ÂÚ›ÂÚÁË
O ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌfi˜ Ù˘ ÂıÓÈ΋˜ ηٷ-
ˆÓ, ·ÓÙÈÊ·ÙÈÎÒÓ Î·È ·ÚÔÛ‰fiÎË-
ÙˆÓ, ηٷʤÚÓÂÈ Ó· ÚˆÙÔÙ˘‹ÛÂÈ
AÏ‚·ÓÔ›, ¢·ÏÌ·ÙÔ› ‹ ·ÎfiÌË Î·È TÔ‡Ú-
ÎÔÈ, ·ÔÙÂÏ› ‰˘ÛÂÚ‡ÓËÙÔ ˙‹ÙËÌ·.
T· ΛÌÂÓ· Ì·ÚÙ˘ÚÔ‡Ó fiÙÈ ÔÈ ·Ú¯ËÁÔ›
ÙÔ˘˜, Ô˘ Û˘Ó‹ıˆ˜ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó ·fi
ÛËÌ·›ÓÔ˘Û˜ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȘ, ¤‰ÈÓ·Ó ÙȘ
‰È·Ù·Á¤˜ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ‹ ÛÙËÓ
·Ï‚·ÓÈ΋ ÁÏÒÛÛ·, ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙËÓ
ÚÔ¤ÏÂ˘Û‹ ÙÔ˘˜.
H BÂÓÂÙ›·, ÛÙ· ̤۷ ÙÔ˘ 15Ô˘ ·È.,
2 0 0 3
ÚÔÛ·ÚÌfi˙ÔÓÙ·˜ ÙËÓ Ù·ÎÙÈ΋ Ù˘
ÛÙȘ Ӥ˜ ÔÏÂÌÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ Ô˘ ˘·-
ÁfiÚ¢·Ó ÙË Û‡ÛÙ·ÛË ÂÓfi˜ ¢¤ÏÈÎÙÔ˘
ÛÒÌ·ÙÔ˜, ÛÙÚ·ÙÔÏfiÁËÛ ÔÌ¿‰Â˜
stradioti Ô˘ ÂÁη٤ÏÂÈ·Ó ÙËÓ ÙÔ˘Ú-
ÎÔÎÚ·ÙÔ‡ÌÂÓË AÓ·ÙÔÏ‹. AÚ¯Èο ¯ÚË-
ÛÈÌÔÔÈ‹ıËÎ·Ó ˘fi ‰ÔÎÈÌ‹Ó Î·È ·Ú-
ÁfiÙÂÚ·, ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ ÚÒÙÔ˘
‚ÂÓÂÙÔÙÔ˘ÚÎÈÎÔ‡ ÔϤÌÔ˘ (1463-
1479), ÂÓÙ¿¯ıËÎ·Ó Ï‹Úˆ˜ ÛÙÔ ÈÈ-
Îfi Ù˘ °·ÏËÓÔÙ¿Ù˘. EÍÔÈÎÂȈ̤ÓÔÈ
Ì ٷ ¿ÁÔÓ· ÔÚÂÈÓ¿ ‰¿ÊË Î·È ÙȘ ‰‡-
ÛÎÔϘ Û˘Óı‹Î˜ ›¢Û˘, ÂÈϤ-
¯ıËÎ·Ó Î˘Ú›ˆ˜ ÁÈ· ·ÔÛÙÔϤ˜ Ô˘
··ÈÙÔ‡Û·Ó Â˘ÂÏÈÍ›· Î·È Ù·¯‡ÙËÙ·,
fiˆ˜ ÂȉÚÔ̤˜, ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛË Î·È
·ÈÊÓȉȷÛÌfi ÙÔ˘ ·ÓÙÈ¿ÏÔ˘, ÂÓÒ ·Ú-
ÁfiÙÂÚ· ÙÔÔıÂÙ‹ıËÎ·Ó Î·È ÁÈ· ÙË Ê‡-
Ï·ÍË Ô¯˘ÚÒÓ Î·È ÊÚÔ˘Ú›ˆÓ. EÎÙfi˜
·fi ÙË Ì·¯ËÙÈ΋ ÙÔ˘˜ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈ-
ÎfiÙËÙ·, ÔÈ ‚ÂÓÂÙÈΤ˜ ·Ú¯¤˜ Û˘Ó˘ÔÏfi-
ÁÈÛ·Ó ÙÔ ¯·ÌËÏfi ÎfiÛÙÔ˜ Û˘ÓÙ‹ÚËÛ‹˜
ÙÔ˘˜. °È· ÙËÓ ÔχÙÈÌË Û˘Ì‚ÔÏ‹ ÙÔ˘˜
ÛÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔ‡ Ù˘, Ë BÂ-
ÓÂÙ›· ·Ú·¯ÒÚËÛ ÛÙÔ˘˜ stradioti
ηÏÏÈÂÚÁ‹ÛÈ̘ Á·›Â˜ ÔÈ Ôԛ˜, ÌÂÙ¿
ÙÔ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘˜, ÌÂÙ·‚È‚¿˙ÔÓÙ·Ó ˆ˜
ÎÏËÚÔ‰fiÙËÌ· ÛÙÔ˘˜ ·ÔÁfiÓÔ˘˜ ÙÔ˘˜.
EÈϤÔÓ, Ë ‚ÂÓÂÙÈ΋ ÔÏÈÙ›· ÊÚfi-
ÓÙÈ˙ ӷ ·˘Í¿ÓÂÈ ÙÔ ÌÈÛıfi ÙˆÓ ‰È·ÎÚÈ-
ı¤ÓÙˆÓ Ì·¯ËÙÒÓ Î·È fi¯È Û¿ÓÈ· ÙÔ‡˜
·¤ÓÂÈÌ ÙÈÌËÙÈÎfi Ù›ÙÏÔ, Û˘Ó‹ıˆ˜ ÙÔ˘
ÈfiÙË. TÔ 1479, ÌÂ ÙË Û‡Ó·„Ë Û˘Ó-
ı‹Î˘ Ì ÙÔ˘˜ TÔ‡ÚÎÔ˘˜, ÔÈ ·Ú¯ËÁÔ›
ÙˆÓ stradioti ˘¤‚·Ï·Ó ·›ÙËÛË ÛÙȘ
·Ú¯¤˜ Ù˘ BÂÓÂÙ›·˜ ÁÈ· ÌfiÓÈÌË ıËÙ›·
Î·È Ï›ÁÔ ·ÚÁfiÙÂÚ·, ÙÔ 1484, ıÂÛÌÔıÂ-
Ù‹ıËΠÙÔ ·Í›ˆÌ· ÙÔ˘ ¶ÚÔÓÔËÙ‹ ÙˆÓ
stradioti. K·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ÂÎ-
ÛÙÚ·Ù›·˜ Ù˘ Pisa (1497-1499) ÛÙÚ·-
ÙÔÏÔÁ‹ıËÎ·Ó ÔÏÏ¿ ÛÒÌ·Ù· stradioti,
ˆÛÙfiÛÔ, ¤ÂÈÙ· ·fi Ì·ÎÚfi¯ÚÔÓË ·-
Ú·ÌÔÓ‹ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹, ÔÏÏÔ› ·fi ·˘-
ÙÔ‡˜ ¤¯·Û·Ó ‹ Ô‡ÏËÛ·Ó Ù· ¿ÏÔÁ¿
ÙÔ˘˜, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ Ì›ˆÛ ‰Ú·ÛÙÈο
ÙË Ì·¯ËÙÈÎfiÙËÙ¿ ÙÔ˘˜. K·Ù¿ Ù· ÚÒ-
Ù· ¤ÙË ÙÔ˘ 16Ô˘ ·È. ÙË ÊÚÔ˘Ú¿ ÙÔ˘
Friuli ÙËÓ ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó Î·Ù¿ ηÓfiÓ·
stradioti Ô˘ ¤ÊÙ·Û·Ó Ó· ·ÚÈıÌÔ‡Ó
ÙÔ˘˜ 3.000. TÔ 1508 ÔÈ ·Ú¯ËÁÔ› ÙˆÓ
stradioti ÌÂ ‚ÂÓÂÙÈÎfi ÌÈÛıfi ÛÂ ÈÙ·ÏÈÎfi
¤‰·ÊÔ˜ ‹Ù·Ó ‰ÂηÂÙ¿. H ‚¿Ú‚·ÚË
Û˘Ó‹ıÂÈ¿ ÙÔ˘˜ Ó· Îfi‚Ô˘Ó ÙÔ ÎÂÊ¿ÏÈ
ÙˆÓ ·ÓÙÈ¿ÏˆÓ ÁÈ· Ó· ÂÈÛÚ¿ÍÔ˘Ó
ÙËÓ ·ÌÔÈ‚‹ ÂÓfi˜ ‰Ô˘Î¿ÙÔ˘ ÂÈÎÚ›ıË-
ΠÛÙËÓ ·Ú¯‹ ·fi ÙÔ˘˜ BÂÓÂÙÔ‡˜, Ô˘
fï˜ ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ‰ÂÓ ¤Ú·Í·Ó Î¿ÙÈ
Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎfi ÁÈ· Ó· ηٷÛÙ›ÏÔ˘Ó ÙËÓ
·ÔÙÚfi·ÈË Ú¿ÍË.
H ·ÚÔ˘Û›· ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ ¤ÊÈˆÓ
ÔÏÂÌÈÛÙÒÓ ÛÙȘ ‰È¿ÊÔÚ˜ ÔÏÂÌÈΤ˜
Û˘ÁÎÚÔ‡ÛÂȘ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·È., ·fi ÙË
Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙÔ˘˜ ÛÙȘ Ì¿¯Â˜ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ
·˘Ù‹ ηÙËÁÔÚ›· ÔÏÂÌÈÎÒÓ ·ÓıÚÒ-
ÙfiÛÔ Ì ÙȘ ·Í›Â˜ Ù˘ fiÛÔ Î·È Ì ÙÔÓ
ÙÚfiÔ ‰ÈÂÍ·ÁˆÁ‹˜ ÙÔ˘ ÔϤÌÔ˘ Ù˘.
¶ÔÏÈÙÈÎfi˜ ηÈ
ÎÔÈÓˆÓÈÎfi˜ ÚfiÏÔ˜
EÎÙfi˜ ·fi ÈηÓfiÙ·ÙÔÈ Ì·¯ËÙ¤˜, ÔÈ
stradioti ‰È·‰Ú·Ì¿ÙÈÛ·Ó ¤Ó·Ó ÛËÌ·-
ÓÙÈÎfi ÎÔÈÓˆÓÈÎfi Î·È ÔÏÈÙÈÎfi ÚfiÏÔ ÌÂ
ÙË ÌÂÙÔ›ÎËÛ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙË BÂÓÂÙ›·. M·-
˙› Ì ÙÔÓ ˘fiÏÔÈÔ ÏËı˘ÛÌfi Ô˘
ÂÁη٤ÏÂÈ„Â ÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÎfi ¯ÒÚÔ Â›-
¯·Ó ·Ó¿ÁÎË Ó· ÔÚÁ·ÓˆıÔ‡Ó ÁÈ· Ó·
·Û΋ÛÔ˘Ó, ηٷگ‹Ó, Ù· ıÚËÛ΢ÙÈ-
ο ÙÔ˘˜ ηı‹ÎÔÓÙ·, Û‡Ìʈӷ Ì ÙËÓ
ÔÚıfi‰ÔÍË ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋ ·Ú¿‰ÔÛË Î·È
ÁÈ· Ó· ‚ÂÏÙÈÒÛÔ˘Ó ÙȘ Û˘Óı‹Î˜ ‰È·-
‚›ˆÛ˘ ÛÙËÓ fiÏË ÙˆÓ ÙÂÓ·ÁÒÓ.
¶Ú¤ÂÈ Ó· ÛËÌÂȈı› fiÙÈ ÌÔÏÔÓfiÙÈ
ÔÚÈṲ̂ÓÔÈ stradioti, ÙÔ ÂÒÓ˘ÌÔ ÙˆÓ
ÔÔ›ˆÓ Ì·ÚÙ˘Ú› ·Ï‚·ÓÈ΋ ηٷÁˆ-
Á‹, ›¯·Ó ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· ÂÓÙ·-
¯ıÔ‡Ó ÛÙËÓ ·‰ÂÏÊfiÙËÙ· ÙˆÓ AÏ‚·-
ÓÒÓ Ù˘ BÂÓÂÙ›·˜ (Scuola degli
Albanesi) Ô˘ ›¯Â Û˘ÛÙ·ı› ÂÈÛ‹-
̈˜ ·fi ÙȘ 27 ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ 1447,
¿Ï„·Ó Ì ÙÔ˘˜ EÏÏËÓ˜ ÁÈ· ÙËÓ
›‰Ú˘ÛË Â›ÛËÌ˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÎÔÈÓfiÙË-
Ù·˜. H Û˘Ì‚ÔÏ‹
ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ·fi-
ÎÙËÛË Ù˘ ıÚË-
Û΢ÙÈ΋˜ ÂÏ¢- H ‰Ú¿ÛË ÙˆÓ
ıÂÚ›·˜, Ô˘ ÂÈ-
Ù‡¯ıËΠ¤ÂÈÙ·
EÏÏ‹ÓˆÓ ÌÈÛıÔÊfi-
·fi ÛÎÏËÚÔ‡˜ ÚˆÓ ÛÙÔÓ ‚ÂÓÂÙÈÎfi
Î·È Ôχ¯ÚÔÓÔ˘˜
·ÁÒÓ˜, ˘‹ÚÍ ÛÙÚ·Ùfi Î·È Ë Û˘Ì-
ıÂÌÂÏÈ҉˘ ηÈ
Â›Ó·È ‚¤‚·ÈÔÓ fiÙÈ
‚ÔÏ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙË ‰Ë-
¯¿ÚË ÛÙȘ ˘ËÚÂ-
ۛ˜ ÙˆÓ stradioti
ÌÈÔ˘ÚÁ›· Ù˘ ÂÏ-
ÔÈ ‚ÂÓÂÙÈΤ˜ ·Ú- ÏËÓÈ΋˜ ÎÔÈÓfiÙË-
¯¤˜ ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó·
·ÏÏ¿˙Ô˘Ó Û˘ÌÂ- Ù·˜ Ù˘ BÂÓÂÙ›·˜
ÚÈÊÔÚ¿ Î·È Ó· ÂÌ-
Ê·Ó›˙ÔÓÙ·È ÔÏÔ¤-
Ó· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Â˘ÌÂÓ›˜ ·¤Ó·ÓÙÈ
ÛÙÔ˘˜ EÏÏËÓ˜ ˘ËÎfiÔ˘˜. EÂÈÙ·
χιστον απ τα
·fi ·ÔÙ˘¯Ë̤Ó˜ ÚÔÛ¿ıÂȘ Ó·
ÂÈÙ‡¯Ô˘Ó ÙËÓ ¿‰ÂÈ· ·Ó¤ÁÂÚÛ˘ ‰È-
ÎÔ‡ ÙÔ˘˜ Ó·Ô‡, ÔÈ EÏÏËÓ˜ Ù˘ BÂÓÂ-
Ù›·˜, ·ÎÔÏÔ˘ıÒÓÙ·˜ ¿ÏÏË Ô‰fi, ·ˇ-
ı˘Ó·Ó ¤ÎÎÏËÛË ÛÙÔ ™˘Ì‚Ô‡ÏÈÔ ÙˆÓ
¢¤Î·. Z‹ÙËÛ·Ó ÙËÓ ¿‰ÂÈ· ÓfiÌÈÌ˘
Û˘ÁÎÚfiÙËÛ˘ Û ·‰ÂÏÊfiÙËÙ·, ÂÈη-
ÏÔ‡ÌÂÓÔÈ ÙËÓ ÔÏÂÌÈ΋ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹
ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË Ù˘ ¢·ÏÌ·-
Ù›·˜. TÔ ™˘Ì‚Ô‡ÏÈÔ ÙˆÓ ¢¤Î· Ì ·fi-
Ê·ÛË Ù˘ 28˘ NÔÂÌ‚Ú›Ô˘ 1498 ÂÓ¤-
ÎÚÈÓ ÙËÓ ·›ÙËÛË Î·È Ì ·˘Ùfi ÙÔÓ
ÙÚfiÔ Ë A‰ÂÏÊfiÙËÙ· ÌfiÚÂÛ ӷ
·Ó·Ù‡ÍÂÈ ÙËÓ ÔχÏ¢ÚË ‰Ú·ÛÙË-
ÚÈfiÙËÙ¿ Ù˘.
™ÙȘ 4 OÎÙˆ‚Ú›Ô˘ 1511 ÔÈ EÏÏËÓ˜ -
ÛÙÔ ÚˆÙfiÙ˘Ô ¤ÁÁÚ·ÊÔ ·Ó·ÁÚ¿ÊÂ-
Ù·È «·›ÙËÛË ÙˆÓ stradioti»- ˙‹ÙËÛ·Ó
ÁÈ· ÌÈ· ·ÎfiÌË ÊÔÚ¿ ÙËÓ ¿‰ÂÈ· ·ÁÔÚ¿˜
ÂÓfi˜ ¯ÒÚÔ˘ fiÔ˘ ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó·
ÔÈÎÔ‰ÔÌ‹ÛÔ˘Ó Ó·fi ·ÊÈÂڈ̤ÓÔ ÛÙÔÓ
AÁÈÔ °ÂÒÚÁÈÔ, ÙÔÓ ÚÔÛÙ¿ÙË ÙˆÓ ¤ÓÔ-
ÏˆÓ ‰˘Ó¿ÌˆÓ. H ÂÎÎÏËÛ›· ÙÔ˘ AÁ›-
Ô˘ BÏ·Û›Ô˘, ÛÙËÓ ÔÔ›· ·fi ÙÔ 1470
Ï¿Ì‚·Ó·Ó ¯ÒÚ· ÔÈ ıÚËÛ΢ÙÈΤ˜ ÙÂ-
ÏÂÙ¤˜ ÙˆÓ «Û¯ÈÛÌ·ÙÈÎÒÓ» -ÁÈ· ÙËÓ
·Á›· E‰Ú·- EÏÏ‹ÓˆÓ, ‹Ù·Ó ÂÍ·ÈÚÂÙÈο
ÌÈÎÚ‹ ηÈ, fiˆ˜ ¤ÁÚ·Ê·Ó ÔÈ ›‰ÈÔÈ
ÚÔ˜ ÙÔ ™˘Ì‚Ô‡ÏÈÔ ÙˆÓ ¢¤Î·, «·fi ÙË
ÌÂÁ¿ÏË Û‡Á¯˘ÛË, Ô‡ÙÂ Ô £Âfi˜ ·ÓÙÈ-
Ï·Ì‚¿ÓÂÙ·È ÙȘ ÚÔÛ¢¯¤˜ Ì·˜, Ô‡ÙÂ
ÂÌ›˜ EΛÓÔÓ». H ÂȯÂÈÚËÌ·ÙÔÏÔÁ›·
Ù˘ ·›ÙËÛ˘ ‚·ÛÈ˙fiÙ·Ó ÛÙȘ ˘ËÚÂ-
ۛ˜ Ô˘ ›¯·Ó ÚÔÛʤÚÂÈ ÛÙË °·ÏË-
ÓÔÙ¿ÙË ÔÈ ¤ÊÈÔÈ ÔÏÂÌÈÛÙ¤˜. EÓ·
¿ÏÏÔ ı¤Ì· ÙÔ ÔÔ›Ô ¤ıÈÁ·Ó ÔÈ EÏÏËÓ˜
stradioti ‹Ù·Ó Ë ¤ÏÏÂÈ„Ë ÎÔÈÌËÙËÚ›Ô˘
ÁÈ· ÙËÓ Ù·Ê‹ ÙˆÓ ÓÂÎÚÒÓ ÙÔ˘˜. HÙ·Ó
·Ó·ÁηṲ̂ÓÔÈ Ó· ÂÙÔ‡Ó ÛÙÔ ÓÂÚfi
ÙȘ ÛÔÚÔ‡˜ Î·È ‰‹ÏˆÓ·Ó fiÙÈ «ÙËÓ ÙÂ-
ÏÈ΋ Ë̤ڷ Ù˘ ÎÚ›Ûˆ˜ Ù· „¿ÚÈ· Ù˘
ı¿Ï·ÛÛ·˜ ı· Â›Ó·È ·‰‡Ó·ÙÔÓ Ó· ÂÈ-
ÛÙÚ¤„Ô˘Ó Ù· ̤ÏË Î·È Ù· ÔÛÙ¿ Ì·˜».
TÂÏÈο Ë ·›ÙËÛË ÂÁÎÚ›ıËΠ·fi ÙÔ
™˘Ì‚Ô‡ÏÈÔ ÙˆÓ ¢¤Î· ÛÙȘ 4 OÎÙˆ‚Ú›-
Ô˘ 1511. ™ÙȘ 30 AÚÈÏ›Ô˘ 1514 Ô ‰fi-
Á˘ Leonardo Loredan Ì ‰Ô˘ÎÈÎfi
‰È¿Ù·ÁÌ· Â¤ÙÚÂ ÙËÓ Î·Ù·Û΢‹
Ó·Ô‡ «ÛÙÔ fiÓÔÌ· ÙÔ˘ AÁ›Ô˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘
ÁÈ· Ó· ÙÂÏÔ‡Ó ÙȘ ·ÎÔÏÔ˘ı›Â˜ Û‡Ìʈ-
Ó· Ì ÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi Ù˘ÈÎfi». ¶ÚÔ¸fi-
ıÂÛË ÁÈ· ÙËÓ ·Ó¤ÁÂÚÛË ÙÔ˘ ÎÙ›ÛÌ·-
ÙÔ˜ ‹Ù·Ó Ë ¯ÔÚ‹ÁËÛË ·‰Â›·˜ ·fi ÙÔ
B·ÙÈηÓfi, Ë ÔÔ›· ·Ú·¯ˆÚ‹ıËÎÂ
ÙÔÓ ›‰ÈÔ ¯ÚfiÓÔ Ì ‰‡Ô ·ÈΤ˜ ‚Ô‡Ï-
Ϙ.
H ›‰Ú˘ÛË Ù˘ A‰ÂÏÊfiÙËÙ·˜ Î·È Ë
¿‰ÂÈ· ·Ó¤ÁÂÚÛ˘ Ó·Ô‡ ÛÙÔÓ ÔÔ›Ô
˘‹Ú¯Â Ë ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ù¤ÏÂÛ˘ ÙˆÓ
·ÎÔÏÔ˘ıÈÒÓ Û‡Ìʈ-
Ó· ÌÂ ÙÔ ÂÏÏËÓÔÚıfi-
‰ÔÍÔ Ù˘ÈÎfi ·ÔÙÂ-
ÏÔ‡Ó ÁÂÁÔÓfiÙ· ÂÍ·È-
ÚÂÙÈ΋˜ ÛËÌ·Û›·˜
fi¯È ÌfiÓÔ ÁÈ· ÙÔ Ì¤Ï-
ÏÔÓ ÙˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ
Ù˘ BÂÓÂÙ›·˜, ·ÏÏ¿
Î·È ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ· ÁÈ·
ÙËÓ ÔÏÈÙÈÛÌÈ΋
ÈÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ Ó¤Ô˘ ÂÏ-
ÏËÓÈÛÌÔ‡. °‡Úˆ ·fi
ÙÔ˘˜ ‰‡Ô ·˘ÙÔ‡˜ fi-
ÏÔ˘˜, ÙËÓ EÎÎÏËÛ›·
Î·È ÙËÓ A‰ÂÏÊfiÙËÙ·,
·Ó·Ù‡¯ıËÎÂ Ë ‰Ú·-
ÛÙËÚÈfiÙËÙ· Î·È Ë
¿ÓıËÛË ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈ-
ÛÌÔ‡ Ù˘ BÂÓÂÙ›·˜ Û ¯ÚfiÓÔ˘˜ ÛÎÔ-
ÙÂÈÓÔ‡˜ ÁÈ· ÙËÓ ˘fi‰Ô˘ÏË ·ÙÚ›‰·.
H Xαλκογραφα «stradioto» με τον εξοπλισμ του. H ελληνικ μι-
σθοφορα στη Δ!ση χει μακρχρονη ιστορα, τουλ
H Û˘Ì‚ÔÏ‹ ÙˆÓ stradioti ˘‹ÚÍÂ
τλη του 15ου αι.
·ÔÊ·ÛÈÛÙÈ΋ Î·È ÌÂÙ¿ ÙËÓ ›‰Ú˘ÛË
Ù˘ A‰ÂÏÊfiÙËÙ·˜ Î·È Ù˘ EÎÎÏËÛ›·˜.
™Â fiÏË ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ 16Ô˘ ·È., ·-
ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÔÓÙ·È, Ì·˙› Ì ÙÔ˘˜ ÂÌfiÚÔ˘˜
Î·È ÙÔ˘˜ Ó·˘ÙÈÎÔ‡˜, ÔÈ ÔÏ˘ÏËı¤- ÙÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚÔ ÚfiÏÔ ‰È·‰Ú·Ì¿ÙÈ- ÂÓÔÚ›·˜, ›ÎÔÛÈ ÚÔÛÎÂÎÏË̤ÓÔÈ §·-
ÛÙÂÚÔÈ ÛÙ· ηٿÛÙȯ· Ù˘ A‰ÂÏÊfiÙË- ÛÂ Ô £Âfi‰ˆÚÔ˜ ¶·Ï·ÈÔÏfiÁÔ˜, ·Ú¯Ë- Ù›ÓÔÈ ÎÏËÚÈÎÔ› Î·È Ë ÔÌ‹Á˘ÚË ÙˆÓ ÈÂ-
Ù·˜. ™ÙËÓ ·ÚÈıÌËÙÈ΋ ˘ÂÚÔ¯‹ Î·È Áfi˜ ÙˆÓ stradioti Î·È ‰ÈÂÚÌËÓ¤·˜ Ù˘ Ú¤ˆÓ ÙÔ˘ AÁ›Ô˘ M¿ÚÎÔ˘ Î·È ÙˆÓ IË-
ÛÙË ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙˆÓ ·- ÙÔ˘ÚÎÈ΋˜ ÁÏÒÛÛ·˜ ÛÙË ÁÚ·ÌÌ·Ù›· ÛÔ˘˚ÙÒÓ. ¶·ÚfiÓÙ˜ ‹Ù·Ó Â›Û˘ fiÏÔÈ
Ú·¿Óˆ ÔÌ¿‰ˆÓ Ê·›ÓÂÙ·È Ó· ÔÊ›ÏÂ- ÙÔ˘ ‰fiÁË Ù˘ BÂÓÂÙ›·˜. ™Â ·˘ÙfiÓ Â›- ÔÈ ‰ÈÔÈÎËÙ¤˜ Î·È ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ› Ù˘ ‚Â-
Ù·È Ë ÂÈÏÔÁ‹ ÙˆÓ ‰‡Ô ·Á›ˆÓ ÚÔÛÙ·- ¯·Ó ·Ó·ÙÂı› ÛËÌ·ÓÙÈΤ˜ ‰Èψ̷ÙÈ- ÓÂÙÈ΋˜ ¢ËÌÔÎÚ·Ù›·˜. E„¿ÏË Ë ÓÂ-
ÙÒÓ, ÙÔ˘ AÁ›Ô˘ NÈÎÔÏ¿Ô˘ ÁÈ· ÙËÓ Î¤˜ ·ÔÛÙÔϤ˜ Î·È ·Ó·ÌÊ›‚ÔÏ· Ë ÎÚÒÛÈÌË ·ÎÔÏÔ˘ı›· ÛÙ· ÂÏÏËÓÈο
A‰ÂÏÊfiÙËÙ· Î·È ÙÔ˘ AÁ›Ô˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙÔ˘ ÛÙ· ÔÏÈÙÈο ˙ËÙ‹- Î·È EÏÏËÓ›‰Â˜ ÌÔÈÚÔÏÔÁ‹ÙÚ˜ ıÚË-
ÁÈ· ÙÔÓ Ó·fi. H ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ Û˘ÓÂÚÁ·- Ì·Ù· Ù˘ ÂÔ¯‹˜ ÂËÚ¤·Û ıÂÙÈο ÓÔ‡Û·Ó Î·È ÙÚ·‚Ô‡Û·Ó Ù· Ì·ÏÏÈ¿
Û›· ÙˆÓ ‰‡Ô ·˘ÙÒÓ ÔÌ¿‰ˆÓ Â¤ÙÚ„ ÙË ÛÙ¿ÛË ÙˆÓ BÂÓÂÙÒÓ ·¤Ó·ÓÙÈ ÙÔ˘˜ ¿Óˆ ·fi ÙÔÓ ÓÂÎÚfi».
ÙËÓ Î·Ù·Û΢‹ ÙÔ˘ ÌÂÁ·ÏÔÚÂÔ‡˜, ÛÙÔ˘˜ EÏÏËÓ˜ ˘ËÎfiÔ˘˜. O ¶·Ï·ÈÔ- ™Â fiÏË ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ 16Ô˘ ·È. Ë
¤ˆ˜ Î·È Û‹ÌÂÚ·, Ó·Ô‡ ÙÔ˘ AÁ›Ô˘ °Â- ÏfiÁÔ˜ ‹Ù·Ó Â›Û˘ ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÔÏÂÌÈ΋ ÌÔÚÊ‹ ÙÔ˘ stradioto ΢-
ˆÚÁ›Ô˘ ÙˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ Ô˘ ‰È‹ÚÎÂÛ ÂÈÙÚfiÔ˘˜ Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ·‰ÂÏÊfi- ÚÈ·Ú¯Ô‡Û ÛÙ· ÈÛÙÔÚÈο ΛÌÂÓ· Ù˘
34 ¯ÚfiÓÈ·. ¢Â›ÁÌ· ÚÔÛÊÔÚ¿˜ Î·È ÙËÙ·˜, ÙÔÓ Î·ÈÚfi Ô˘ ·ÔÊ·Û›ÛÙËΠÂÔ¯‹˜ Î·È ¤ÁÈÓ ÎÂÓÙÚÈÎfi ÚfiÛˆÔ
ıÚËÛ΢ÙÈ΋˜ ·ÊÔÛ›ˆÛ˘ Â›Ó·È Ë ÂÈ- Ë ·ÁÔÚ¿ ÙÔ˘ ¯ÒÚÔ˘ ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù·- Û ÏÔÁÔÙ¯ÓÈο ¤ÚÁ·. ™‡ÓÙÔÌ· ΈÌÈ-
ÎfiÓ· Ù˘ «¢Â‹Ûˆ˜», fiÔ˘ ‰È·ÎÚ›ÓÔ- Û΢‹ ÙÔ˘ Ó·Ô‡, ÂÓÒ ÛÙ· 1530 ÂÎϤ- ο ÔÈ‹Ì·Ù· fiˆ˜ ·˘Ù¿ ÁÈ· ÙÔÓ M·-
ÓÙ·È ˆ˜ ‰ˆÚËÙ¤˜ ‰‡Ô stradioti, ÔÈ ¯ıËΠÚfi‰ÚÔ˜ Ù˘ ·‰ÂÏÊfiÙËÙ·˜. H ÓfiÏË MϤÛÛË ‹ ÙÔ ¤Ô˜ ÙÔ˘ Zane
·‰ÂÏÊÔ› Iˆ¿ÓÓ˘ Î·È °ÂÒÚÁÈÔ˜ M¿ÓÂ- ÂÚÈÁÚ·Ê‹ Ù˘ ÙÂÏÂÙ‹˜ ÙÔ˘ ÂÓÙ·ÊÈ·- Coroneo Ô˘ ·ÊËÁÂ›Ù·È Ù· ·Ó‰Ú·Á·-
Û˘ Ô˘ ·ÂÈÎÔÓ›˙ÔÓÙ·È Ì ٷ ¿ÏÔÁ· ÛÌÔ‡ ÙÔ˘ (2/9/1532) ÛÙÔÓ ÂÚ›‚ÔÏÔ ı‹Ì·Ù· ÙÔ˘ MÂÚÎÔ‡ÚÈÔ˘ MÔ‡·, ›-
ÙÔ˘˜ Î·È ÙÔÓ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ÙÔ˘˜ ÙÔ˘ Ó·Ô‡ ÙÔ˘ AÁ›Ô˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘ Ì ÙË Ó·È ÌÂÚÈο ÌÔÓ¿¯· ‰Â›ÁÌ·Ù· Ô˘
ÔÏÈÛÌfi. Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÔÏfiÎÏËÚ˘ Ù˘ KÔÈÓfiÙË- ·Ó·Î·ÏÔ‡Ó ÛÙË ÌÓ‹ÌË Ì·˜ Ù· ‚˘˙·-
Ù·˜, ˘fi ÙËÓ ·ÚÔ˘Û›· 20 ÈÂÚ¤ˆÓ ÓÙÈÓ¿ ÈÔÙÈο ÔÈ‹Ì·Ù· ÙÔ˘ ¢ÈÁÂÓ‹
IfiÙ˜ ÙÔ˘ AÁ›Ô˘ M¿ÚÎÔ˘ ÙÔ˘ AÁ›Ô˘ M¿ÚÎÔ˘ Î·È ÔÏÏÒÓ ·ÍȈ- AÎÚ›Ù·.
Ì·ÙÔ‡¯ˆÓ Ù˘ °·ÏËÓÔÙ¿Ù˘, ÂÈ‚Â- ¶ÚÔ˜ Ù· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 16Ô˘ ·ÈÒÓ· Ë
MÂÚÈÎÔ› ‰È·ÎÂÎÚÈ̤ÓÔÈ stradioti ÙÈ- ‚·ÈÒÓÂÈ ÙË ÌÂÁ¿ÏË Ê‹ÌË ÙÔ˘ Î·È ÙËÓ ¯Ú‹ÛË ÙˆÓ stradioti ÂÚÈÔÚ›˙ÂÙ·È ÔÏÔ-
Ì‹ıËÎ·Ó ÁÈ· ÙȘ ˘ËÚÂۛ˜ ÙÔ˘˜ Ì ÂÎÙ›ÌËÛË Ì ÙËÓ ÔÔ›· ÙÔÓ ÂÚȤ‚·- ¤Ó·, ·ÊÔ‡ Ë ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ÔÏÈÙÈ΋
ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ ÙÔ˘ ÈfiÙË ÙÔ˘ AÁ›Ô˘ M¿Ú- Ï·Ó ÙfiÛÔ ÔÈ EÏÏËÓ˜ fiÛÔ Î·È ÔÈ BÂ- Ù˘ BÂÓÂÙ›·˜ ηÙ¢ı‡ÓÂÙ·È ÚÔ˜ ÙËÓ
ÎÔ˘. MÂٷ͇ ·˘ÙÒÓ Û˘ÁηٷϤÁÔ- ÓÂÙÔ›: «H ÛÔÚfi˜ ÙÔ˘ ÌÂٷʤÚıËΠ˘ÂÚ¿ÛÈÛË Î·È ÙËÓ Ô¯‡ÚˆÛË ÙˆÓ
ÓÙ·È Ô AÓ‰Ú¤·˜ X¤ÏÌ˘, ÔÈ ·‰ÂÏÊÔ› ÛÙÔÓ Ó·fi ÙÔ˘ AÁ›Ô˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘ Î·È ÙÔ- ÎÙ‹ÛÂˆÓ Î·È fi¯È ÛÙËÓ ÚÔÛ¿ÚÙËÛË
¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ Î·È Iˆ¿ÓÓ˘ ¶·Ï·ÈÔÏfi- ÔıÂÙ‹ıËΠ۠ÂȉÈÎfi ‚¿ıÚÔ(;) ÊÔ- Ó¤ˆÓ ‰·ÊÒÓ. TÔ 18Ô ·È. ‰ÂÓ ·Ô̤-
ÁÔ˜, Ô £ˆÌ¿˜ §Ô‡˙˘, Ô ¶¤ÙÚÔ˜ M¤- ÚÔ‡Û ÙË ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ÂÓ‰˘Ì·Û›· Ì ÓÂÈ ·Ú¿ ÌfiÓÔ Ô Ì·ÎÚÈÓfi˜ ÙÔ˘˜ ·fiË-
‰ÈÎÔ˜, Ô °ÂÒÚÁÈÔ˜ PÂÌÔ˘Û¿Ù˘, fiÏÔÈ ÙÔ ÔÚÊ˘Úfi ¯ÚÒÌ·, Û‡Ìʈӷ Ì ÙËÓ ¯Ô˜ Û οÔÈ· ‰ËÌÔÙÈο ÙÚ·ÁÔ‡‰È·
ÂÁÁÂÁÚ·Ì̤ÓÔÈ ÛÙ· ηٿÛÙȯ· Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋ Û˘Ó‹ıÂÈ·. TËÓ Îˉ›· ·- Ù˘ K¤Ú΢ڷ˜: ‰È·‚¿Ù˜ Ô˘ ‰È·‚·›ÓÂ-
ÂÏÏËÓÔÚıfi‰Ô͢ ·‰ÂÏÊfiÙËÙ·˜. AÏÏ¿ Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó fiÏÔÈ ÔÈ ÈÂÚ›˜ Ù˘ ÙÂ, ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ Ô˘ ÂÚÓ¿ÙÂ...
H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 3 7
 Eλληνες μισθοφροι: μια
à H μχη του
Φ ρνοβο
(1495), που ο
συνασπισμνος
ιταλικ ς στρα-
τ ς, υπ την
ηγεσα των Βε-
νετν, ηττθη-
κε απ τους ει-
σβολες Γλ-
λους του Καρ -
λου Η´. Οι
Eλληνες μι-
σθοφ ροι πλα-
γιοκ πησαν
τους Γλλους,
αλλ γργορα
απορροφθη-
καν απ το
πλιτσικο, δ-
νοντας καιρ
στο γαλλικ
σμα να ανα-
συνταχθε και
να νικσει.
Xαλκογραφα
15ου αι.
(Eθνικ Πινα-
κοθκη της
Ουσιγκτον).

Tης ∞ π∫∞Δ∂ƒÿ¡∏˜ B. K √ƒƒŒ
Iστορικο
, ¶·Ú¿ÏÏËÏ·, ·ÔÙÂÏÔ‡ÛÂ ÙÔ ·ÓÙ›·-
υπ. δρος Πανεπιστημου Ιονου
™‡ÚıËη Û ‚ÚÒÌÈΘ ÛÙÚ¿Ù˜
Î·È Ì ÎÏÂÈÛÙ¿ Ù· Ì¿ÙÈ·
·Ú·‰fiıËη ÛÙÔÓ HÏÈÔ,
ıÂfi Ù˘ ʈÙÈ¿˜
Rimbaud ∞.,
ªÈ· ÂÔ¯‹ ÛÙËÓ ÎfiÏ·ÛË
Ù˘ ¤ÚȉԘ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ Á·ÏÏÈÎÒÓ, ÁÂÚ-
Ì·ÓÈÎÒÓ Î·È ÈÛ·ÓÈÎÒÓ ‰˘Ó¿ÌˆÓ.
Ù˜, ·ÏÏ¿ ÎÈ ·fi ÙÔ˘˜ μÂÓÂÙÔ‡˜.
ÏÔÓ ‰¤Ô˜ Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ÚԤϷÛ˘
ÚÔ˜ ÙË ¢‡ÛË, ¤Ó·Ó Â›ÌÔÓÔ ‰ÈÂΉÈ-
ÎËÙ‹ ÙÔ˘ ÏÔ‡ÙÔ˘ Î·È Ù˘ ˘ÔÙ·Á‹˜
ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎÒÓ ÏËı˘ÛÌÒÓ Ù˘
∞Ó·ÙÔÏ‹˜.
∏ μÂÓÂÙ›· ηÈÓÔÙfiÌËÛ ÛÙÚ·ÙÔÏÔ-
ÁÒÓÙ·˜ ÌÈ· ÏÂÈ¿‰· Ù‡ˆÓ ¢¤ÏÈÎÙÔ˘,
ÂÏ·ÊÚÔ‡ ÈÈÎÔ‡. ™ÙȘ ˘ÂÚfiÓÙȘ
ÎÙ‹ÛÂȘ Ë ÏÂÈÔÓfiÙËÙ· ÙˆÓ ÌÈÛıÔÊfi-
ÚˆÓ Ù˘ ‹Ù·Ó È›˜ ·fi ÙÔ ‚·ÏηÓÈ-
ÙȈÙÈÎÔ‡ ÂÔÈÎÈÛÌÔ‡ Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ı‹-
ıËÎ·Ó ·fi ÙÔ˘˜ μ˘˙·ÓÙÈÓÔ‡˜ ¢ÂÛfi-
general, ‰ÂÓ ÌÔÚ› Ó· Û˘ÁÎÚ·Ù‹ÛÂÈ
√ ∞ã ∂ÓÂÙÔÙÔ˘ÚÎÈÎfi˜ fiÏÂÌÔ˜
(1463-79) ÂÁηÈÓÈ¿ÛÙËΠ̠ÙËÓ ÙÂ-
ÏÂ˘Ù·›· ¯ÂÚÛ·›· Â›ıÂÛË ÙˆÓ ∂ÓÂ-
ÙÒÓ ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹, Ë ÔÔ›· ‚·Û›-
ÛÙËΠ۠Â·ÁÁÂÏ̷ٛ˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈ-
ÎÔ‡˜ (condottieri), ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙÔ˘˜
«ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜» Ù˘ ª¿Ó˘ Î·È Ù˘
¢·ÏÌ·Ù›·˜. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· fiÏÂÌÔ
ÂÏÈÁÌÒÓ, ÛÙÔÓ ÔÔ›Ô Í¯ÒÚÈÛ·Ó Ù·
¤ÊÈ· ÂÏ·ÊÚ¿ ÔÏÈṲ̂ӷ ÛÒÌ·Ù·
ÛË Û ¿ÚÓËÛË ˘ËÚÂÛÈÒÓ. √ ¶·Ó‰fiÏ-
ÊÔ˜ ª·Ï·Ù¤ÛÙ·, Ó¤Ô˜ capitan
ÙÔ˘˜ 1.500 «stradioti» Ù˘ ª¿Ó˘ Ó·
ÌËÓ ·˘ÙÔÌÔÏÔ‡Ó ÛÙÔ˘˜ ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜,
¿ıÏÈÔÈ fiÓÙ˜ Î·È ÊÔ‚ÈṲ̂ÓÔÈ ·fi ÙÔÓ
ÂÓÛ΋„·ÓÙ· ÏÈÌfi. ΔÔ 1465, ÔÈ ÌfiÓÔÈ
Ô˘ ¤ÌÂÈÓ·Ó ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·Ó·¯ÒÚËÛ‹
ÙÔ˘, Â›Ó·È Ô ¶¤ÙÚÔ˜ ªÔ‡·˜ ÎÈ Ô ªÈ-
¯·‹Ï ƒ¿ÏÏ˘ ¢Ú›Ì˘, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Û˘ÓÙË-
ÚÔ‡Ó, Ì ÂÏ¿¯ÈÛÙÔ˘˜ «ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜»,
ÙÔÓ ÎÏÂÊÙÔfiÏÂÌÔ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙÔ˘ Ôıˆ-
Ì·ÓÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡ Ô˘ ÚÔÂÏ·‡ÓÂÈ.

Δ A E§§HNIKA ÌÈÛıÔÊÔÚÈο ÛÙÚ·-

Ù‡̷ٷ ÙˆÓ «stradioti» ‚Ú¤ıË-
Î·Ó ÛÙË ‰›ÓË ÙfiÛÔ ÙˆÓ ÂÓÂÙÔ-
ÙÔ˘ÚÎÈÎÒÓ ÔϤ̈Ó, ÛÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋
¯ÂÚÛfiÓËÛÔ, fiÛÔ Î·È ÙˆÓ ÈÙ·ÏÈÎÒÓ Ô-
Ï¤ÌˆÓ (1494-1529), ÛÙËÓ ÈÙ·ÏÈ΋.
H EÓÂÙ›·, ·fi ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ Â·Ú¯›·
›¯Â ÂÍÂÏȯı› Û ·ÔÈÎȷ΋ ·˘ÙÔÎÚ·-
ÙÔÚ›· ÎÔÏÔÛÛÈ·›Ô˘ ÏÔ‡ÙÔ˘ Î·È Â›-
˙ËÏ˘ Û˘ÓÔ¯‹˜. E¯ÔÓÙ·˜ ˘fi ·ÛÊ˘-
ÎÙÈ΋ ÂÔÙ›· ¤Ó· ‰›ÎÙ˘Ô ÛÙÚ·ÙËÁÈ-
΋˜ ÛËÌ·Û›·˜ ÏÈÌ·ÓÈÒÓ, ‹ÏÂÁ¯Â ÙÔ˘˜
¿ÍÔÓ˜ ∫. ∂˘ÚÒ˘-μ·ÏηӛˆÓ-μ.
∞ÊÚÈ΋˜ Î·È ¢. ∂˘ÚÒ˘-¡.∞. ªÂÛÔ-
Á›Ԣ. √È ÎÙ‹ÛÂȘ Ù˘ ‹Ù·Ó ÙÔ Ì‹ÏÔÓ
Îfi ÎÔÚÌfi, ÔÚıfi‰ÔÍÔÈ ·ÏÏ¿ Î·È Î·ıÔ-
ÏÈÎÔ› ∫ÚÔ¿Ù˜. ΔÔ ÎfiÛÙÔ˜ ÙÔ˘˜ ‹Ù·Ó
¯·ÌËÏfi (3-4 ‰Ô˘Î¿Ù· ÌËÓÈ·›ˆ˜). √
·ÚÈıÌfi˜ ÙÔ˘˜ ÂÏÂÁ¯fiÙ·Ó ¿ÓÙ· ·fi
ÙÔÓ Êfi‚Ô ·ÓÙ·ÚÛ›·˜ ÛÂ ÂÚ›ÙˆÛË
·‰˘Ó·Ì›·˜ Ù˘ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘ Ó· ÏËÚÒ-
ÛÂÈ.
H‰Ë ÌÂÙ¿ ÙËÓ AψÛË, ÙËÓ ÂÔ¯‹
Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ Â¤ÎÙ·Û˘, ‰È·‰Ô¯È-
Τ˜ Â·Ó·ÛÙ¿ÛÂȘ ÍÂÛÔ‡Ó ·fi ÙÈÌ·-
ÚÈÔ‡¯Ô˘˜ ÂÈÊ·ÓÒÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ Ô›-
ÎˆÓ Î·È ·fi Ê˘Ï¿Ú¯Ô˘˜ ·Ú‚·Ó›ÙÈΈÓ
Ê·ÚÒÓ, ÔÈ Ôԛ˜ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó ·fi
Ù· ÓÔÌ·‰ÔÎÙËÓÔÙÚÔÊÈο ηÓÙÔ‡ÓÈ·
Ù˘ ª¿Ó˘, ÌÂÙ¿ ÙȘ Ù·ÎÙÈΤ˜ ÛÙÚ·-
ÙÔ˘ ªÈ¯·‹Ï ƒ¿ÏÏË IÛË, ‰ÈÔÈÎËÙ‹ Ù˘
ÂÚÈÔ¯‹˜ ÃÂÏȉÔÓ›Ô˘ Î·È °Ï·Ú¤-
ÓÙ˙·˜. Il principal homo de questa
Amorea et bon servitor (Ô ÂÈÊ·Ó‹˜
¿Ó‰Ú·˜ Ù˘ M¿Ó˘ Î·È Î·Ïfi˜ ˘ËÚ¤-
Ù˘), fiˆ˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÙȘ ·Ó·ÊÔ-
Ú¤˜ ÙˆÓ EÓÂÙÒÓ ‰ÈÔÈÎËÙÒÓ ÛÙË °Â-
ÚÔ˘Û›·, Âȯ›ÚËÛ ÛÙÔ μÚ·¯›ÔÓ·
Ù˘ ª¿Ó˘ ηٷÎÙÒÓÙ·˜ Ù· ÙÚ›· Ù¤-
Ù·ÚÙ· Ù˘ ¯ÒÚ·˜ ÁÈ· ÂÓÂÙÈÎfi ÏÔÁ·-
ÚÈ·ÛÌfi.
√ ¿ÓÂÌÔ˜ fï˜ ·ÏÏ¿˙ÂÈ. √È ÌÈÛıÔ-
‰Ôۛ˜ ·ÚÁÔ‡Ó, ÔÈ ¿Ù·ÎÙÔÈ «ÛÙÚ·ÙÈÒ-
Ù˜» ÚÔ‚·›ÓÔ˘Ó Û ÏÂËϷۛ˜ Ù˘
˘·›ıÚÔ˘ – ÛÙËÓ Î·Ï‡ÙÂÚË ÂÚ›Ùˆ-
ªÂ ÙËÓ Î¿ıÔ‰Ô ÙˆÓ °¿ÏÏˆÓ ÛÙËÓ ÈÙ·-
ÏÈ΋ ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ, Ë μÂÓÂÙ›· ·Ó·‰È-
ÏÒÓÂÙ·È Î·È ÎÏ›ÓÂÈ ÂÈÚ‹ÓË Ì ÙËÓ
¶‡ÏË. μ·ÛÈÎfi˜ fiÚÔ˜: Ó· ·ÊÔÏÈÛÙÔ‡Ó
ÔÈ «stradioti».
∏ Â·Ó¿ÛÙ·ÛË ∫Ï·‰¿
¶ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ÙËÚ‹ÛÂÈ ÙÔÓ fiÚÔ, Ë
™ÈÓÈÔÚ›· ·ÊÔÏ›˙ÂÈ Ù· ÛÙÚ·ÙȈÙÈο
ÛÒÌ·Ù· Î·È ·Ê·ÈÚ› Ù· ÙÈÌ¿ÚÈ· ·fi
ÙȘ ÛÙÚ·ÙȈÙÈΤ˜ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȘ Ù˘ ª¿-
Ó˘. √ ªÈ¯·‹Ï ƒ¿ÏÏ˘ ¢Ú›Ì˘ ı· Ô-
ÏÂÌ‹ÛÂÈ ÙÂÏÈο ÛÙË ºÂÚ¿Ú·, capo
(·Ú¯ËÁfi˜) 200 «stradioti», Î·È Ô ¶¤-

8 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 3
λλη λωση
à Eφιπποι «stradioti» με
ελαφρ% οπλισμ . H ενδυ-
μασα τους μοιζει πολ%
με εκενην των φιππων
τουρκικν σωμτων των
ακιντζδων, τους οποους,
κατ κ%ριο λ γο, μχο-
νταν οι Eλληνες μισθοφ -
ροι, ταν βρσκονταν σε
ελληνικ δαφος. Ξυλο-
γραφες απ βιβλο του
Tσζαρε Bετσλιο, 1598
(πηγ.: K.N. Σθα, «Eλλη-
νες Στρατιται εν τη Δ%-
σει...», περ. «Eστα»,
1885).
ÙÚÔ˜ ªÔ‡·˜, ÛÙȘ ¢·ÏÌ·ÙÈΤ˜ ·ÎÙ¤˜
Î·È ÙÔ ºfiÚÓÔ‚Ô.
∏ ·Ó·ÛٿوÛË ÁÈ· ÙËÓ ˘Ê·Ú·Á‹
ÙˆÓ ÙÈÌ·Ú›ˆÓ ı· ηٷϋÍÂÈ Û ·ÚÔ-
Î¿Ï˘ÙÔ Î›ÓËÌ·, ÙÔ ÚÒÙÔ ÌÂÙ¿ ÙËÓ
AψÛË: Ô «stradioti» ∫ÔÚÎfiÓ‰ÂÈÏÔ˜
∫Ï·‰¿˜ (1425-90), Ô˘ ηÙ›¯Â ÙÈÌ¿-
ÚÈÔ ÛÙÔ EÏÔ˜ (°‡ıÂÈÔ), Ì·˙› Ì ÙÔ˘˜
£Âfi‰ˆÚÔ ªÔ‡· Î·È ª¤Í· ªÔ˙›ÎË,
ÍÂÛËÎÒÓÔ˘Ó 16.000 ÔÏÈṲ̂ÓÔ˘˜ ¿Ó-
‰Ú˜. E¯Ô˘Ó ˆ˜ Ï¿‚·ÚÔ ¤Ó·Ó ¿ÛÚÔ
ÛÙ·˘Úfi ÛÂ ÌÏÂ ÊfiÓÙÔ
Ì ∞Á. °ÈÒÚÁË, ·ÏÏ¿
Î·È ÙÔ ÏÈÔÓÙ¿ÚÈ ÙÔ˘ ∞Á. H ‰Ú¿ÛË
ª¿ÚÎÔ˘. ∞ÔÙ¤ÏÂÛÌ·,
Ë ÂÈ΋ڢÍË ÙÔ˘ ·Ú¯Ë- ÙˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ
ÁÔ‡ Î·È Ë ÔÌËÚ›· Ù˘
ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ¿˜ ÙÔ˘ ÛÙËÓ ÌÈÛıÔÊfiÚˆÓ
∫ÔÚÒÓË. ªÂÁ·Ï‡ÙÂÚË
ÂÈÙ˘¯›· ÙÔ˘ ÎÈÓ‹Ì·-
ÛÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÎfi
ÙÔ˜ ÛÙ¿ıËÎÂ Ë Ó›ÎË Â› Î·È ÈÙ·ÏÈÎfi
ÙˆÓ 6.000 TÔ‡ÚΈÓ
ÙÔ˘ ÌÂËÚϤÌÂË Ù˘ ¯ÒÚÔ
ª¿Ó˘ ∞Ï‹ ªÔ‡ÌÈÎÔ.
EÂÈÙ· ·fi ¤ÓÙÔÓÔ
ÎÏÂÊÙÔfiÏÂÌÔ ÛÙ· Ì·ÓÈ¿ÙÈη ‚Ô˘Ó¿
ÎÈ ¤¯ÔÓÙ·˜ Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›ÛÂÈ ‰‡Ô ̤-
Ùˆ·, Ô Â·Ó·ÛÙ·ÙÈÎfi˜ ÛÙÚ·Ùfi˜ ‰È·-
χÂÙ·È ÎÈ Ô ∫Ï·‰¿˜ ηٷʇÁÂÈ ÛÙËÓ
·˘Ï‹ ÙÔ˘ ºÂÚ‰ÈÓ¿Ó‰Ô˘ μã (1480), Ï·Ì-
‚¿ÓÔÓÙ·˜ ÁÈ· ÙȘ ˘ËÚÂۛ˜ ÙÔ˘ ÙÔÓ
Ù›ÙÏÔ ÙÔ˘ Magnifico Î·È Û‡ÓÙ·ÍË 300
‰Ô˘Î¿ÙˆÓ. ∏ μÂÓÂÙ›· fï˜ ‰ÂÓ Â›¯Â
ÙÂÏÂÈÒÛÂÈ Ì ÙÔÓ ∫Ï·‰¿. O ÙÂÏÂ˘Ù·›-
Ô˜ Â·Ó¤Ú¯ÂÙ·È, ÂȯÂÈÚ› ÛÙËÓ ∞Ï‚·-
Ó›· (1481), ·ÂÏ¢ıÂÚÒÓÂÈ 50 ¯ˆÚÈ¿,
Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÂÈ ÛÙȘ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÙÔ˘
¢Ô‡Î· Ù˘ ∫·Ï·‚Ú›·˜, ÂÓÙ¿ÛÛÂÙ·È
Î·È ¿ÏÈ ÛÙËÓ ÂÓÂÙÈ΋ ‰‡Ó·ÌË Î·Ù¿
ÙÔÓ μã ∂ÓÂÙÔÙÔ˘ÚÎÈÎfi fiÏÂÌÔ (1489-
90), Ì· ·È¯Ì·ÏˆÙ›˙ÂÙ·È Î·È ı·Ó·ÙÒÓÂ-
Ù·È.
¶ÚÔ˜ ÙË ¢È·ÛÔÚ¿
ΔÔ 1479, ÔÈ EÓÂÙÔ› ‚Ú¤ıËÎ·Ó ·ÓÙÈ̤-
ÙˆÔÈ Ì ÌÂÁ¿Ï˘ Îϛ̷η˜ ÙÔ˘ÚÎÈ-
Τ˜ ÂȉÚÔ̤˜ ÛÙÔ Friuli. ∫Ï›ÛÙËηÓ
ÛÙ· ÊÚÔ‡ÚÈ· ÂÁηٷÏ›ÔÓÙ·˜ ÙËÓ Ì· Î·È ÙÔ Û·ı› ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿ ÙÔ˘˜...
‡·ÈıÚÔ ÛÙÔ ¤ÏÂÔ˜ ÙÔ˘ Ù·¯‡ÙÂÚÔ˘ ÎÈ √ ÛÙÚ·Ùfi˜ ‚¿‰È˙ Ì ÚÔÊ˘Ï·Î‹ ÙÔ
ÂÏ·ÊÚfiÙÂÚ· ıˆÚ·ÎÈṲ̂ÓÔ˘ ÙÔ˘ÚÎÈ- ÂÏ·ÊÚ‡ ÈÈÎfi Î·È Ì ÙÔ ‚·Ú‡ ÈÈÎfi
ÎÔ‡ ÈÈÎÔ‡ ÙˆÓ ·ÎÈÓÙ˙‹‰ˆÓ. OÈ ÂÓÂ- Î·È Â˙ÈÎfi Ó· ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó. √È
ÙÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ı· ‹Ù·Ó ·ÔÙÂÏÂÛÌ·- «stradioti» ¯ÚË̢ۛ·Ó ˆ˜ ÚÔÎ¿Ï˘Ì-
ÙÈÎfiÙÂÚ˜ ·Ó ·ÔÙÂÏÔ‡ÓÙ·Ó ·fi ÓÙfi- Ì· Ù˘ ÎÂÊ·Ï‹˜ Î·È ˆ˜ Ï·ÁÈÔÊ˘Ï·-
ÈÔ˘˜ Ô˘ ÁÓÒÚÈ˙·Ó ÙÔ ‚·ÏηÓÈÎfi ÁÂ- ΋. ¡Ù˘Ì¤ÓÔÈ TÔ‡ÚÎÔÈ Ì· ¯ˆÚ›˜ ο- P Λεπτομρεια απ π-
ˆÁÚ·ÊÈÎfi ·Ó¿ÁÏ˘ÊÔ Î·È ÙËÓ ÔÏÂÌÈ- Ï˘ÌÌ· ÎÂÊ·Ï‹˜, ‹Ù·Ó ȉȷ›ÙÂÚ· ÁÂÓ- νακα με τη μχη της
΋ Ù·ÎÙÈ΋ ÙˆÓ ·Ù¿ÎÙˆÓ È¤ˆÓ. OÈ Ó·›ÔÈ, ÙÚ·¯Â›˜ Î·È ‚¿Ó·˘ÛÔÈ. √ P. de Παβας (1525). Η μχη
«stradioti» Ù˘ ¢·ÏÌ·Ù›·˜ ›¯·Ó ˆ˜ Communes ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ ÙË ÛÊ·Á‹ αυτ σφργισε το τλος
‚¿ÛÂȘ ÙÔ˘˜ ÔÎÙÒ ÌÂÁ¿Ï· ·ÛÙÈο Τ- ÂÓfi˜ °¿ÏÏÔ˘ ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ‡ ÛÙ· ‚Ô˘Ó¿ των ιταλικν πολμων,
ÓÙÚ·, ·Ó Î·È ¤ÌÂÓ·Ó ÛÂ ÙˆÓ ∞ÂÓÓ›ÓˆÓ: ηÙÂÛÊ¿ÁË ·fi ¤Ó· αναγκζοντας τους Γλ-
ÂÈÛÙ·ı̛˜ ÛÙ· Û‡ÓÔ- «stradioto» Î·È ÙÔ ÎÂÊ¿ÏÈ ÙÔ˘, ÌËÁ- λους να αποσυρθο%ν
Ú·. ™ÒÌ·Ù· ÂÛÙ¿ÏË- ̤ÓÔ Û ‰fiÚ˘, ÌÂٷʤÚıËΠÛÙÔÓ απ τις βλψεις τους
Û·Ó ÛÙÔ Sebenico, ÙÔ ÚÔ‚ÏÂÙ‹ ÁÈ· Ó· ÂÈÛÚ·¯ı› ¤Ó· στις ιταλικς π λεις να-
Spalato, ÙË Zara, ÙÔ ‰Ô˘Î¿ÙÔ. ντι του Καρ λου Ε´, βα-
Trogir, ÙÔ Bocca di σιλι της Γερμανας
Cattaro. (πηγ: «Gli arazzi della
«™ÙȘ 22/5/1482, ÙÔ
ÚÒÙÔ ÏÔ›Ô È¤ˆÓ
battaglia di Pavia»,
εκδ. Cardano, Pavia).
¤ÊÙ·Û ÌÂٷʤÚÔÓÙ·˜
7 «stradioti» ·fi ÙËÓ
∫ÔÚÒÓË, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ,
fiÙ·Ó ·Ô‚È‚¿ÛÙËηÓ
ÛÙÔ Lido, ·Ú‹Ï·Û·Ó
Ì ÙÔ Û˘Ó‹ıË ÙÔ˘˜ ÙÚfiÔ Î¿Ùˆ ·fi
Ù· Í·ÊÓÈ·Ṳ̂ӷ ‚ϤÌÌ·Ù· ÙÔ˘ Ï‹-
ıÔ˘˜ Ô˘ ı·‡Ì·Û ÙÔÓ Î·Ï·ÛÌfi
ÙˆÓ ·ÏfiÁˆÓ Î·È ÙËÓ ÂȉÂÍÈfiÙËÙ·
ÙˆÓ È¤ˆÓ». Δ· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ÔÓfi-
Ì·Ù¿ ÙˆÓ «stradioti» Ì·ÚÙ˘ÚÔ‡Ó ·Ú-
‚·Ó›ÙÈÎË Î·Ù·ÁˆÁ‹, Ì· ÂΛӷ ÙˆÓ
ÂÈÎÂÊ·Ï‹˜ ÙˆÓ ÛˆÌ¿ÙˆÓ ÙÔ˘˜, ‚˘-
˙·ÓÙÈÓ‹ ÂÏÏËÓÈ΋ ÚԤϢÛË.
∏ ÌÂÁ¿ÏË Ì¿¯Ë Ô˘ ·Ó¤‰ÂÈÍ ÙÔ
·Ó·ÍÈfiÈÛÙÔ ÙˆÓ «stradioti», ·Ú¿ Ù·
·ÓÙÈı¤Ùˆ˜ ÏÂÁfiÌÂÓ·, Â›Ó·È ÂΛÓË
ÙÔ˘ ºfiÚÓÔ‚Ô (1495). √ ∫¿ÚÔÏÔ˜ ∏ã,
·ÔÛ˘ÚfiÌÂÓÔ˜ ÛÙË °·ÏÏ›·, ·Áȉ‡-
ÙËÎÂ ·fi ÙÔÓ ·ÓÙÈÁ·ÏÏÈÎfi Û˘Ó·ÛÈ-
ÛÌfi, ÎÈ ·Ó·ÁοÛÙËΠӷ ·ÓÙÈÌÂÙˆ›-
ÛÂÈ ÙÔÓ ÂÓÂÙÈÎfi ÛÙÚ·Ùfi ÛÙÔÓ ÔÙ·Ìfi
Δ¿ÚÔ. ∏ Ó›ÎË ı· ‹Ù·Ó ÔÏÔÎÏËÚˆÙÈ΋
·Ó ÔÈ «stradioti» ‰ÂÓ ÚÔÙÈÌÔ‡Û·Ó ÙÔ
ÏÈ¿ÙÛÈÎÔ ÙˆÓ Á·ÏÏÈÎÒÓ ÂÊÔ‰ÈÔÔ-
ÌÒÓ. √È °¿ÏÏÔÈ ‰È·Ù‹ÚËÛ·Ó ·Ó¤·-
ÊÔ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ÙÔÓ ÛÙÚ·Ùfi ÙÔ˘˜ ÂΛ-
ÓÔ ÙÔ ·fiÁÂ˘Ì·, ·Ó Î·È ¤¯·Û·Ó ·Îfi-
H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 3 9

H H πολιορκα της Λευ-
κωσας απ τις τουρκι-
κς δυνμεις (1570-
71). Διακρνονται οι
συμπλοκς και οι θσεις
των πολιορκημνων.
Στον ενετοτουρκικ π -
λεμο για την K%προ
(1570-73), στους υπε-
ρασπιστς συμπεριλαμ-
βνονταν πεντακ σιοι
Eλληνες μισθοφ ροι.
Λεπτομρεια απ χαλ-
κογραφημνο χρτη της
K%πρου, περ. 1574, του
G. Fr. Camocio (Eθνικ
Bιβλιοθκη της Γαλ-
λας).
10 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H
ΔÔ 1498 ÛËÌÂÈÒÓÂÙ·È Ë ‰Â‡ÙÂÚË Â-
Ú›Ô‰Ô˜ ÈÙ·ÏÈÎÒÓ Û˘ÁÎÚÔ‡ÛˆÓ, Ì ÙË
μÂÓÂÙ›· fi„ÈÌÔ Û‡ÌÌ·¯Ô Ù˘ °·ÏÏ›·˜.
√È «stradioti» ÔϤÌËÛ·Ó Ì ÙȘ ÂÓˆ-
̤Ó˜ Á·ÏÏÔ‚ÂÓÂÙÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ÂÓ·-
ÓÙ›ÔÓ ÙÔ˘ ¢Ô‡Î· ÙÔ˘ ªÈÏ¿ÓÔ˘ ηÈ
ÔÏÏÔ› ·fi ·˘ÙÔ‡˜ ¿ÏÏ·Í·Ó ÌÂÙ¿ ÂÚ-
ÁÔ‰fiÙË. HÙ·Ó Ï›ÁÔ ÚÈÓ ·fi ÙÔ Í¤-
Û·ÛÌ· ÙÔ˘ μã ∂ÓÂÙÔÙÔ˘ÚÎÈÎÔ‡ ÔϤ-
ÌÔ˘ (1499-1503), ÂÓfi˜ ÔϤÌÔ˘ Ô˘
ı· ÎÔÛÙ›ÛÂÈ ÛÙË °·ÏËÓfiÙ·ÙË ‰ËÌÔ-
ÎÚ·Ù›· ÙȘ ÔχÙÈ̘ ªÂıÒÓË, ∫ÔÚÒ-
ÓË Î·È ¡·‡·ÎÙÔ.
¶ÚfiÛÊ˘Á˜
√È «stradioti» ·fi ÙȘ ÎÙ‹ÛÂȘ Ô˘ ¤-
ÊÙÔ˘Ó Û ÔıˆÌ·ÓÈο ¯¤ÚÈ·, ηٷʇ-
ÁÔ˘Ó ÛÙ· πfiÓÈ· ÓËÛÈ¿ ΢ڛˆ˜, ˘ÎÓÒ-
ÓÔÓÙ·˜ ÙÔ˘˜ ÏËı˘ÛÌÔ‡˜ Î·È Û˘Ì‚¿Ï-
ÏÔÓÙ·˜ ÛÙËÓ ¿Ì˘Ó¿ ÙÔ˘˜. ∏ ·Ó·Î·Ù¿-
Ù·ÍË ÛÙ· ÏËı˘ÛÌȷο ÛÒÌ·Ù· ›¯Â
·ÓÙ›ÎÙ˘Ô ÛÙËÓ ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ‰ÔÌ‹. ΔÔ
1485, 400 «stradioti» ·fi ÙË ªÂıÒÓË,
ÙËÓ ∫ÔÚÒÓË, ÙÔ ¡·˘·Ú›ÓÔ, ÙÔ ¡·‡-
ÏÈÔ Î·È ÙË ¡·‡·ÎÙÔ, ˘fi ÙËÓ ·Ú¯Ë-
Á›· ÙÔ˘ £Âfi‰ˆÚÔ˘ ¶·Ï·ÈÔÏfiÁÔ˘, ‰Ë-
2 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 3
ÌÈÔ˘ÚÁÔ‡Ó ·ÔÈΛ· ÛÙË ∑¿Î˘ÓıÔ. ΔÈ-
Ì¿ÚÈ· ‰fiıËÎ·Ó ÛÙÔ˘˜ capi (·Ú¯Ë-
ÁÔ‡˜) ¢ËÌ. §¿ÛηÚÈ, ¢ËÌ. ªÂÁ·‰Ô‡Î·
ÙÔ ™Ù¿ÙÔÚ·, Î.¿. ∞fi ÙË ª¿ÓË ÌÓË-
ÌÔÓ‡ÔÓÙ·È ÔÈ ™ÎÈ·‰fiÔ˘ÏÔÈ, ÔÈ ªÂ-
ÏËÛÛËÓÔ› Î.¿, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ·ÔÎÙÔ‡Û·Ó
·ÓÂ›‰ÂÎÙ˘ ÌÂÙ·‚›‚·Û˘ ηÏÏÈÂÚÁ‹-
ÛÈ̘ Á·›Â˜, ˘fi ÙËÓ ˘Ô¯Ú¤ˆÛË Û˘-
ÓÙ‹ÚËÛ˘ ÂÓfi˜ ·ÏfiÁÔ˘ Î·È ÔÏÂÌÈ΋˜
˘ËÚÂÛ›·˜. ∂ÔÈÎÈÛÌfi˜ ÚÔÛʇÁˆÓ
ÛÙËÓ ∫ÂÊ·ÏÏËÓ›· Á›ÓÂÙ·È ÂÎÙÂٷ̤-
ÓÔ˜ ÙÔ 1502, ȉ›ˆ˜ ·fi ∏ÂÈÚÒÙ˜
«stradioti»: Ô πˆ. ™¿Ù·˜, Ô °. ∫ÔÚ¤-
Û˘, Ô π·Î. ª·˙·Ú¿Î˘, Î.¿. √ ÂÔÈÎÈ-
ÛÌfi˜ ηٿ ÙÈÌ¿ÚÈ· ÁÈÓfiÙ·Ó ÔÚÁ·Óˆ-
̤ӷ, .¯., ÛÙÔ˘˜ ªÔ‡Áˉ˜ ‰fiıË-
Î·Ó ÙÈÌ¿ÚÈ· ÛÙË §È‚·ıÒ, ÛÙÔ˘˜ ™¿-
Ùˉ˜ ÛÙÔ ∫¿ÛÙÚÔ. OÛÔÈ ‰È·ÊˆÓÔ‡-
Û·Ó Ì ÙÔ ÎÔÌÌ¿ÙÈ Ô˘ ÙÔ˘˜ ‰ÈÓfiÙ·Ó
«ÙÔ‡Ú΢·Ó» ÌÂÙ·‚·›ÓÔÓÙ·˜ ÛÙËÓ
ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·ÙÔ‡ÌÂÓË HÂÈÚÔ, ‰È·ÙËÚÒ-
ÓÙ·˜ fï˜ ÙÔ˘˜ ‰ÂÛÌÔ‡˜ ÙÔ˘˜ Ì ÙÔ˘˜
Û˘ÁÁÂÓ›˜ ÙÔ˘˜ ÛÙ· ∂Ù¿ÓËÛ·. √ Ô›-
ÎÔ˜ ÙˆÓ ªÔ˘Á·›ˆÓ ¤Ú·Û ηٿ ·-
ÚÈÔ ÏfiÁÔ ÛÙËÓ ∫¤Ú΢ڷ, fiÔ˘ ÔÈ ·fi-
ÁÔÓÔ› ÙÔ˘ ‰È·ÎÚ›ıËÎ·Ó ÛÙË Ó·˘Ì·¯›·
Ù˘ ¡·˘¿ÎÙÔ˘. ™ÙÔ ÙÔÈÎfi ÛÒÌ· η-
H Tο εξφυλλο της κδο-
σης των ανδραγαθημτων
του Mανλη Mπλσση,
γνωστς ως «Η Aλωσις της
Λευκωσας» (1570-1). O Μ.
Μπλσσης, μισθοφ ρος και
ποιητς, πολμησε στην Κ%-
προ κατ των Το%ρκων,
στην υπηρεσα της Βενε-
τας, μαζ με λιγοστο%ς μι-
θοφ ρους Αρβαντες.
Ó›˜ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û ӷ ηٷٷÁ› ·Ó
‰ÂÓ ·ԉ›ÎÓ˘Â Î·Ù·ÁˆÁ‹ ·fi ·Ô›-
ÎÔ˘˜ ¡·˘ÏÈÒÙ˜ ‹ ªÔÓÂÌ‚·ÛÈÒÙ˜
«stradioti». ™Ù· 1706 ÁÚ¿ÊÙËÎ·Ó ÛÙÔ
Libro d’ Oro.
¶ÚÔ˜ ÙËÓ ·ÊÔÌÔ›ˆÛË
√È Û˘ÌÌ·¯ÈΤ˜ ÈÛÔÚÚÔ›Â˜ ¿ÏÏ·Í·Ó.
ΔËÓ ¿ÓÔÈÍË ÙÔ˘ 1509 Ë Lega di
Cambrai (™˘ÌÌ·¯È΋ EÓˆÛË ÙÔ˘ K·-
ÌÚ¤) Ó›ÎËÛ ٷ ‚ÂÓÂÙÈο ÛÙÚ·Ù‡̷-
Ù· ÛÙË Ì¿¯Ë ÙÔ˘ Agnadello, ·Ú¿ ÙËÓ
ÔÌÔÏÔÁÔ˘Ì¤Óˆ˜ ÁÂÓÓ·›· ·ÓÙ›ÛÙ·ÛË
ÙˆÓ «stradioti». ¢È·‰Ô¯ÈΤ˜ ‹ÙÙ˜ Ù˘
·Ê·›ÚÂÛ·Ó ÙËÓ ¶¿‰Ô‚·, ÙË μÂÚfiÓ·,
ÙË μÈÙÛ¤ÓÙ˙·, ÚÔ˜ fiÊÂÏÔ˜ ÙÔ˘ ª·ÍÈ-
ÌÈÏÈ·ÓÔ‡ Ù˘ °ÂÚÌ·Ó›·˜ –Ô ·ÈÎfi˜
ÛÙÚ·Ùfi˜ ÏÂËÏ·ÙÔ‡Û ÙÔ ƒ›ÌÈÓÈ Î·È ÔÈ
πÛ·ÓÔ› ÙÔ √ÙÚ¿ÓÙÔ. ∏ μÂÓÂÙ›· ηٿ-
ÊÂÚ ӷ ·Ó·ÎÙ‹ÛÂÈ Ù· ‰¿ÊË Ù˘
Terra Ferma, ÌÂ ÙË ‚Ô‹ıÂÈ· ÙˆÓ ·ÊÔ-
ÌÔÈˆÌ¤ÓˆÓ ϤÔÓ ·fi ÙȘ ÙÔÈΤ˜
ÎÔÈӈӛ˜ «ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ». ∏ ÓÔÔÙÚÔ-
›· Ù˘ ¤ÁÈÓ ·Ì˘ÓÙÈ΋, ÌÈ·˜ Î·È Ë ÔÈ-
ÎÔÓÔÌÈ΋ Â˘ÚˆÛÙ›·, Ô˘ Ù˘ Â¤ÙÚÂ-
 ӷ Û˘ÓÙËÚ› ÌÂÁ¿ÏÔ˘˜ ·ÚÈıÌÔ‡˜
ÌÈÛıÔÊfiÚˆÓ, ›¯Â ·Ú¤ÏıÂÈ.
∏ ·ÚÔ˘Û›· ÙˆÓ πÛ·ÓÒÓ ÙÔ˘ ∫·-
ÚfiÏÔ˘ ∂ã ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· Î·È ÔÈ ÚÔÊ·-
Ó›˜ ‚ÂÓÂÙÈΤ˜ ÂÏÏ›„ÂȘ ÎfiÛÙÈÛ·Ó ÙÔ
¡·‡ÏÈÔ Î·È ÙË ªÔÓÂÌ‚·ÛÈ¿, Ô˘ ·-
Ú·‰fiıËÎ·Ó ·ÛÙfi¯·ÛÙ· ÛÙÔ˘˜ ΔÔ‡Ú-
ÎÔ˘˜. √È «ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜» ÙÔ˘˜ ÛÎfiÚÈ-
Û·Ó ÛÙËÓ ∫‡ÚÔ, ÙËÓ ∫Ú‹ÙË Î·È ÙË
Pola Ù˘ IÛÙÚÈ·˜ (1540), ·’ fiÔ˘
fï˜ ÂΉÈÒ¯ıËÎ·Ó ·fi ÙÔ˘˜ ÓÙfiÈ-
 H Σχεδασμα μιας απ τις
σημαες που προσφρθηκαν
τιμητικ στον Mερκο%ριο
Μπο%α, γ νο της γνωστς
ηπειρτικης φρας των
Μπου(γ)αων και φημισμνο
αρχηγ ελληνικν μισθοφο-
ρικν σωμτων. Πολμησε
στον βενετικ , στον γαλλικ
και στον γερμανικ στρατ
(πηγ: «Σημαες της Eλευθε-
ρας», εκδ. «Iστορικ και
Eθνολογικ Eταιρεα της
Eλλδος», Aθνα 1996).
Ô˘˜. EÓ· ̤ÚÔ˜ ÙÔ˘˜, Ì ·Ú¯ËÁfi ÙÔÓ
∞˘ÁÔ˘ÛÙ›ÓÔ ª·ÚÌ¿ÙË, ‹Ïı ÛÙËÓ
∫¤Ú΢ڷ ÎÈ ÂÁηٷÛÙ¿ıËΠÛÙËÓ Â-
ÚÈÔ¯‹ «™ÙÚ·ÙÈ¿», ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·˜ ÙË
ÊÚÔ‡ÚËÛË ÙÔ˘ ÓËÛÈÔ‡. √ Ï·fi˜ ÙÔ˘˜
˘Ô‰¤¯ıËΠıÂÚÌ¿, ·Ó Î·È ·Ú¿ÔÓ·
ÛËÌÂÈÒıËÎ·Ó ÁÈ· ÙÔÓ ıÚ·Û‡ ÙÔ˘˜ ¯·-
Ú·ÎÙ‹Ú·. ΔÔ˘˜ ·Ô‰fiıËÎ·Ó ¤ÌÌÈÛı·
ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ‹Ì·Ù· Î·È ÔÈ ·fiÁÔÓÔ› ÙÔ˘˜
ÂÓÙ¿¯ıËÎ·Ó ÙÂÏÈο ÛÙȘ οÛÙ˜ ÙˆÓ
¢ÁÂÓÒÓ.
EÓ·˜ ٤ٷÚÙÔ˜ ∂ÓÂÙÔÙÔ˘ÚÎÈÎfi˜ fi-
ÏÂÌÔ˜ ÁÈ· ÙËÓ ∫‡ÚÔ (1570-73), ‰ËÌÈ-
Ô‡ÚÁËÛÂ Ó¤Ô ÚÔÛÊ˘ÁÈÎfi ·̷. ∏
·Ó·ÏÔÁ›· Â‰Ò ‹Ù·Ó 1 ÚÔ˜ 30 ÁÈ· ÙȘ
‰˘Ó¿ÌÂȘ ÙˆÓ ˘ÂÚ·ÛÈÛÙÒÓ, ÛÙÔ˘˜
ÔÔ›Ô˘˜ ÂÓÙ¿ÛÛÔÓÙ·Ó Î·È 500
«stradioti». «... ΔÈ ¿ÏÏÔ Â›Ó·È Ë ∫‡ÚÔ˜
·fi ¤Ó·˜ ÛÎfiÂÏÔ˜, ¤Ó· ÓËÛ¿ÎÈ Ô˘
ÙÈ Û·˜ ÛÙÔȯ›˙ÂÈ Ó· ·Ú·ÈÙËı›Ù ·fi
·˘Ùfi ÁÈ· Ó· ¢¯·ÚÈÛÙ‹ÛÂÙ ÙË ÌÂÁ·-
ÏÂÈfiÙËÙ¿ ΔÔ˘;», ¤ÁÚ·„Â Ô ªÂÁ¿ÏÔ˜
μÂ˙›Ú˘ ÛÙÔÓ ¢Ô‡Î· §ÔÚÂÓÙ¿Ó.
«¶Âı·›ÓÔ˘Ì ÁÈ· ÏÔÁ·ÚÈ·ÛÌfi
Ì·˜ ‹ ÁÈ· ÏÔÁ·ÚÈ·ÛÌfi ÙÔ˘˜;»
...·Ó·ÚˆÙÈfiÙ·Ó Ô ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˘ ÓÙ Ϸ
°ÎÚÈ‚ ÛÙÔ ÁÓˆÛÙfi Ì˘ıÈÛÙfiÚËÌ· ÙÔ˘
O˘Ì¤ÚÙÔ EÎÔ. °È·Ù› ÙfiÛÔÈ EÏÏËÓ˜
ηٷٿÛÛÔÓÙ·È ÛÙȘ ÂÓÂÙÈΤ˜ ‰˘Ó¿-
ÌÂȘ; HÙ·Ó Ë ·ÓÔ¯‹ ÙˆÓ ÌÂÈÔÓÔًوÓ,
ÂΛÓÔ ÙÔ «quasi alterum Byzantium»
(¿ÏÏÔ B˘˙¿ÓÙÈÔ) ÙÔ˘ μËÛÛ·Ú›ˆÓ·... ‹
Ë ·Ó¤¯ÂÈ· Î·È ÔÈ ·‰È¿ÎÔÔÈ fiÏÂÌÔÈ
Ô˘ ηıÈÛÙÔ‡Û·Ó ÙÔ˘˜ ¿ÔÏÔ˘˜ ÌÂÏ-
ÏÔÓÙÈÎfi ÂÌfiÚÂ˘Ì· ÛÙ· ÛÎÏ·‚Ô¿˙·-
Ú· Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜;
AÏψÛÙÂ, ‰ÂÓ ˘‹ÚÍ ÔÚÁ¿ÓˆÛË
ÛÙÔÓ ÓÙfiÈÔ ÔÚıfi‰ÔÍÔ ÏËı˘ÛÌfi, Ô‡-
ÙÂ Û˘Ó‹ıÂÈ· ·˘ÙfiÓÔÌ˘ Â·Ó·ÛÙ·ÙÈ-
΋˜ ΛÓËÛ˘: ÎÈ ·Ó ˘¿Ú¯ÂÈ Û˘Ó›‰Ë-
ÛË Ù˘ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎfiÙËÙ·˜, ‰ÂÓ ˘¿Ú-
¯ÂÈ Û˘Ó›‰ËÛË ÁÈ· ·˘ÙfiÓÔÌÔ ·ÁÒÓ·.
ΔÔ ÛÙÔÈ¯Â›Ô Ô˘ ı· ¤ÚÂ ӷ ÙÔÓÈ-
ÛÙ› ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Â›Ó·È ÙÔ‡ÙÔ: ÔÈ
«stradioti» ÍÂ‹‰ËÛ·Ó ·fi Ù· Ú¢-
ÛÙ¿, ·Û·Ê‹ ÛÙ· Û¯‹Ì·Ù¿ ÙÔ˘˜ ˘ÛÙÂ-
ÚÔ‚˘˙·ÓÙÈÓ¿ ¯ÚfiÓÈ·, ˘ÈÔıÂÙÒÓÙ·˜ Ù·-
ÎÙÈΤ˜ ÔϤÌÔ˘ ȉÈfiÙ˘˜, ηı·Ú¿
·Ó·ÙÔÏÈΤ˜. ¶·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó ÙËÓ
ÚÔÛ¿ıÂÈ· ÂÈ‚›ˆÛ˘ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈ-
ÛÌÔ‡ Û ‰Èο ÙÔ˘˜ Î·È Í¤Ó· ¯ÒÌ·Ù·
‰È·ÙËÚÒÓÙ·˜ ÙÔ ÂÙÔÈÌÔfiÏÂÌÔ Ó‡-
Ì· Û ηÈÚÔ‡˜ ˘ÔÙ·Á‹˜. ∞Ó Ë πÛÙÔ-
Ú›· ‰È‰¿ÛÎÂÈ, ‰È‰¿ÛÎÂÈ ÙË ıÏ›„Ë: ÔÈ
«stradioti» ·ÓÙÈÌÂÙÒÈ˙·Ó ΢ڛˆ˜ Û˘-
Ì·ÙÚÈÒÙ˜ ÙÔ˘˜, ÂÎÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ·ÓÈ-
Ṳ̂ÓÔ˘˜ ‹ ÌË, ÛÙ· ‰›· ÙˆÓ Ì·¯ÒÓ.
OÛ˜ ·ÒÏÂȘ ̤ÙÚËÛ·Ó, ÁÈ· ÙÔÓ ÂÏ-
ÏËÓÈÛÌfi ÎfiÛÙÈÛ·Ó ¿ÓÙ· ‰ÈÏ¿.
μÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·:
Κ. Ν. Σάθας, «Documents inedits
relatifs a l’ histoire de la Grèce au
Moyen Age, publies sous les auspices
de la Chambre des deputes de
Grèce», Παρίσι, 1880-90.
«I diarii di Marino Sanuto (1496-
1533)», ed. R.Fulin, ecc.(vols 58),
Bενετία, 1879-1903.
P. Paruta , «Dell’ historia vinetiana
della Guerra di Cipro», Bενετία,
1703.
Freddy Thiriet, «La romanie
venitienne au moyen age. Le
developpement et l’ exploitation du
romaine colonial venitien (XII-XV
siecles)», Παρίσι 1959.
H K A £ H M E P I N H
H Απ το Να%πλιο και τη γ%ρω περιοχ προλθε μεγλος
αριθμ ς μισθοφ ρων, κυρως αλβανικς προλευσης (στρατο-
τ πια Aργους), οι οποοι, μως, εχαν πλρως εξελληνιστε. Οι
περισσ τεροι απ αυτο%ς, μετ την ενετικ, κατληξαν στη γαλ-
λικ υπηρεσα. Σμερα διατηρεται, ως απ ηχος, η τοποθεσα
Αρβανιτι, κτω απ το Παλαμδι, η οποα ταν οικισμ ς μι-
σθοφ ρων. Στη φωτογραφα, το Nα%πλιο σε επιχρωματισμνη
χαλκογραφα, περ. 1574 (Eθνικ Bιβλιοθκη της Γαλλας).
Oι χριστιανο σπαχδες
«...KAI H™AN ¿Ú¯ÔÓÙ˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› ™·˝‰Â˜ Â¿Óˆ ÂȘ ÙÔÓ ÙfiÔÓ (ÙÔ˘
ªÔÚÈ¿) Î·È ÂȘ ηÈÚfiÓ ÔϤÌÔ˘ ¤Î·Ó·Ó ÎÈ ·˘ÙÔ› ÛÈʤÚÈ ÔÌÔ›ˆ˜ Ì ÙÔ˘˜
ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜...», ‰È·‚¿˙Ô˘Ì ÛÙË ¯ÚÔÓÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ ¶·ÙÚÈ¿Ú¯Ë ¡ÂÎÙ¿ÚÈ-
Ô˘ (̤۷ π™Δã ·È.). ∞˘Ù¿ Ù· ÛÒÌ·Ù· ÛÙÚ·ÙÔ‡ ·Ó‹Î·Ó ÛÙËÓ ÙÚ›ÙË Ù¿-
ÍË ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ·ÍȈ̷ÙÔ‡¯ˆÓ, Ô˘ ˘ËÚÂÙÔ‡Ó
ËıÂÏË̤ӷ ÛÙ· Ù·ÎÙÈο ÛÒÌ·Ù· ÛÙÚ·ÙÔ‡ ˆ˜ ÂχıÂÚÔÈ ÔÏÂÌÈÛÙ¤˜.
√È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ Û·¯‹‰Â˜ ‹Ù·Ó ·fiÁÔÓÔÈ ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ Ô˘ Ô-
ϤÌËÛ·Ó ˆ˜ ˘ÔÙÂÏ›˜ ÛÙÔ Ï¢Úfi ÙÔ˘ ªÔ˘Ú¿Ù ∞ã Î·È ÙÔ˘ μ·ÁÈ·˙‹Ù
∞ã. √ ÂÍÈÛÏ·ÌÈÛÌfi˜, ¿ÏψÛÙÂ, Â›Ó·È Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ Î˘Ú›ˆ˜ ÙÔ˘ π∑ã ·È. ¡ˆ-
Ú›ÙÂÚ·, ·ÎfiÌ· Î·È Ë ÏÂÈÔÓfiÙËÙ· ÙˆÓ ÙÈÌ·ÚÈÔ‡¯ˆÓ ‹Ù·Ó ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ›,
‰Â‰Ô̤ÓÔ˘ ÙÔ˘ fiÙÈ ÔÈ ÚÒÙÔÈ ÚÔÛËÏ˘ÙÈÛÌÔ› ÛÙÔ πÛÏ¿Ì ‹Ù·Ó Ì¿ÏÏÔÓ
ÂÎÔ‡ÛÈÔÈ.
∫¿ı ÙÈÌ·ÚÈÔ‡¯Ô˜ ›¯Â ÚÔÛfi‰Ô˘˜, ·ÚfiÏÔ Ô˘ ıˆÚÔ‡ÓÙ·Ó ‰Ë-
ÌfiÛȘ Á·›Â˜ Ô˘ Ì ÙÔÓ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ Û·¯‹ ¤ÚÂ ӷ ÂÈÛÙÚ¤„Ô˘Ó
ÛÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜. ∏ ‚·ÛÈ΋ ÌÔÓ¿‰· ȉÈÔÎÙËÛ›·˜ ‹Ù·Ó Ë «Û¿ıË», ¤Ó· ÂÏ¿-
¯ÈÛÙÔ ÎÔÌÌ¿ÙÈ Á˘ Ô˘ ÌÔÚÔ‡Û ӷ Û˘ÓÙËÚ‹ÛÂÈ ¤Ó·Ó È¤· ÔÏÂ-
ÌÈÛÙ‹. ¶·Ú·¯ˆÚÔ‡ÓÙ·Ó ÛÙÔÓ ÚˆÙfiÙÔÎÔ ÁÈÔ ÙÔ˘ ÓÂÎÚÔ‡ Û·¯‹.
√ÔÈ·‰‹ÔÙ ÂÈϤÔÓ È‰ÈÔÎÙËÛ›· ¤ÚÂ ӷ ÎÂÚ‰Ëı› ÛÙÔ ‰›Ô
Ù˘ Ì¿¯Ë˜. Δ· ÙÈÌ¿ÚÈ¿ ÙÔ˘˜ Î˘Ì·›ÓÔÓÙ·Ó Û ·fi‰ÔÛË ·fi 3.000-
19.999 ¿ÛÚ·Ø ÁÈ· οı ÂÈϤÔÓ 3.000 ¿ÛÚ· Ô˘ ÂÈÛ¤Ú·ÙÙ·Ó,
fiÊÂÈÏ·Ó Ó· Û˘ÓÙËÚÔ‡Ó ¤Ó·Ó ÛÙÚ·ÙÈÒÙË.
√ °Ï˘˙ÒÓÈÔ˜, ÛÙËÓ ∞ÚÈıÌËÙÈ΋ ÙÔ˘, ÁÚ¿ÊÂÈ ·ÔηÏÒÓÙ·˜ ÙÔ˘˜ ÙÈ-
Ì·ÚÈÔ‡¯Ô˘˜ «™·‹‰Â˜, ‹ÁÔ˘Ó ™ÙÚ·ÙÈÒٷȘ», ÁÈ·Ù› ʤÚÔ˘Ó ÎÈ ·˘Ùo›
ÙËÓ ÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘ ∞Á. °ÂˆÚÁ›Ô˘ ÛÙ· Ï¿‚·Ú¿ ÙÔ˘˜, fiÙ·Ó ÔÏÂÌÔ‡Ó.
B K Y P I A K H 2 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 3 11
 Mε τους Iσπανος
και τους Aψβοργους
Tου I. K. X ∞™πflΔ∏
Kαθηγητ της Nετ. Iστορας,
Aριστοτλειο Πανεπιστ μιο
Θεσσαλονκης

H ¶A§AIOTEPH ·ÚÔ˘Û›· EÏÏ‹-

ÓˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ
IÛ·Ó›· ·Ó¿ÁÂÙ·È ÛÙÔÓ MÂ-
Û·›ˆÓ·, Ì ÂÓÙ˘ˆÛÈ·ÎfiÙÂÚÔ ·Ú¿-
‰ÂÈÁÌ· ÙË ‰Ú¿ÛË ÂΛ ÂÓfi˜ ËÚˆÔÔÈË-
̤ÓÔ˘ B˘˙·ÓÙÈÓÔ‡ ¢·ÙÚ›‰Ë, ÙÔ˘ ¶¤-
ÙÚÔ˘ ¶·Ï·ÈÔÏfiÁÔ˘ Illan. O ¶·Ï·ÈÔÏfi-
ÁÔ˜ ·˘Ùfi˜ ˘ËÚ¤ÙËÛ Ì ÙÔ˘˜ Û˘-
ÓÙÚfiÊÔ˘˜ ÙÔ˘ ÛÙÔÓ ‚·ÛÈÏÈ¿ AÏÊfiÓÛÔ
™Tã Ù˘ K·ÛÙ›ÏÏ˘ (1065-1109), ·›Ú-
ÓÔÓÙ·˜ ̤ÚÔ˜ ÛÙÔ˘˜ ÔϤÌÔ˘˜ ÙÔ˘
ıÚ˘ÏÈÎÔ‡ El Cid ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙˆÓ AÚ¿-
‚ˆÓ. ¶ÂÏÔÔÓÓËÛ›Ô˘˜ ÌÈÛıÔÊfiÚÔ˘˜
¯ÚËÛÈÌÔÔ›ËÛ·Ó Â›Û˘ ηٿ ÙÔÓ
14Ô ·ÈÒÓ· Î·È ÔÈ K·Ù·Ï·ÓÔ› ÛÙȘ ÂÏ-
ÏËÓÈΤ˜ ÙÔ˘˜ ÎÙ‹ÛÂȘ. AÏÏ¿ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈ-
ο Ë ÂÏÏËÓÔ˚Û·ÓÈ΋ ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋
Û˘ÓÂÚÁ·Û›· ¿Ú¯ÈÛ ӷ ¤¯ÂÈ Û˘Ó¤¯ÂÈ·
ÌfiÓÔ ÌÂÙ¿ Ù· ̤۷ ÙÔ˘ 15Ô˘ ·ÈÒÓ·,
·Ú¯Èο (ÌÂٷ͇ 1448-1501) Ì ÙË Û˘-
ÛÙËÌ·ÙÈ΋ ÛÙÚ·ÙÔÏfiÁËÛË EÏÏ‹ÓˆÓ
Î·È AÏ‚·ÓÒÓ ÌÈÛıÔÊfiÚˆÓ ·fi ÙÔ˘˜
AÚ·ÁÔÓ¤˙Ô˘˜ ‚·ÛÈÏÈ¿‰Â˜ Ù˘ N¿Ô-
Ï˘ ηÈ, ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·, ·fi ÙÔ˘˜ ÌÔ-
ӿگ˜ Ù˘ IÛ·Ó›·˜ Ô˘ ÙÔ˘˜ ‰È·‰¤-
¯ÙËÎ·Ó ÛÙËÓ Î˘ÚÈ·Ú¯›· Ù˘ K¿Ùˆ IÙ·-
Ï›·˜.
H Tο Kστρο Kορνης. Bι- H ÛÙÚ·ÙÔÏfiÁËÛË ÙˆÓ ÌÈÛıÔÊfiÚˆÓ
νιτα απ χρτη της Πελο- ÁÈÓfiÙ·Ó Û ÙÚÂȘ ΢ڛˆ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜:
ποννσου (1684), του F. de. ÛÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ, ÙËÓ HÂÈÚÔ (ȉÈ-
Witt. H κατληψη της Kο- ·›ÙÂÚ· Ù· ¯ˆÚÈ¿ Ù˘ XÈÌ¿Ú·˜) Î·È ÙË
ρνης απ τις δυνμεις του ÓfiÙÈ· AÏ‚·Ó›·. ™ÙÚ·ÙÔÏÔÁ‹ÛÂȘ Â›-
Kαρλου E´ στα 1532-34 Û˘ Á›ÓÔÓÙ·Ó Î·È ÌÂٷ͇ ÙˆÓ Ê˘Á¿-
στθηκε η αφορμ για το ‰ˆÓ Ô˘ η٤Ê¢Á·Ó ·fi ÙËÓ ÂÏÏË-
προσφυγικ κμα στην ÓÈ΋ ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ ÛÙËÓ K¿Ùˆ IÙ·Ï›·.
ισπανοκρατομενη Kτω OÈ ÚÒÙ˜ ÌÂÁ¿Ï˜ ÔÌ¿‰Â˜ ·˘ÙÒÓ
Iταλα, καθς χιλιδες ÙˆÓ Ê˘Á¿‰ˆÓ ¤ÊÙ·Û·Ó ÛÙËÓ AÔ˘-
Eλληνες που συνεργστη- Ï›· ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÂÈÎÚ¿ÙËÛË ÙˆÓ Oıˆ-
καν μαζ του εναντον των Ì·ÓÒÓ ÛÙËÓ HÂÈÚÔ Î·È ÙËÓ AÏ‚·Ó›·,
Oθωμανν αναγκστηκαν ÚÔ¿ÓÙˆÓ Ï›ÁÔ ÌÂÙ¿ ÙËÓ Î·Ù¿ÚÚ¢-
να εγκαταλεψουν με τα κα- Õ Eπιγραφ στον ÛË Ù˘ ¿Ì˘Ó·˜ ÙÔ˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘ K·-
ρβια του τα πτρια εδφη. περβολο του ελλη- ÛÙÚÈÒÙË-™ÎÂÓÙ¤ÚÌÂË, ÛÙ· 1461-
Aπ τους φυγδες αυτος νικο ναο της Nε- 1468. MÈ· ‰Â‡ÙÂÚË ËÁ‹ ÂÌÂÈÚÔfi-
και τους απογνους τους συ- πολης, η οποα μας ÏÂÌˆÓ ÌÈÛıÔÊfiÚˆÓ ‹Ù·Ó ÔÈ Ù¿ÍÂȘ
γκροτονταν τα σημαντικ- πληροφορε τι οι ÙˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ Î·È AÏ‚·ÓÒÓ
τερα τμματα των μισθοφ- αδελφο Nικολς «stradioti», Ô˘ ˘ËÚÂÙÔ‡Û·Ó ·fi
ρων ιππων της Iσπανας και Aγγελος Mαϊπ- ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ÙÔ˘ 15Ô˘ ·ÈÒ-
στην ιταλικ χερσνησο κα- σης, μισθοφροι Ó· ÛÙÔ˘˜ BÂÓÂÙÔ‡˜. °È· ÔÏÏÔ‡˜ Ïfi-
τ τον 16ο και 17ο αι. στην υπηρεσα του ÁÔ˘˜ –ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÔ‡˜, ÎÔÈÓˆÓÈÎÔ‡˜,
Kαρλου E´, κατ- ·ÏÏ¿ Î·È ÔÏÈÙÈÎÔ‡˜– ÔÈ ËÁ¤Ù˜ ÙˆÓ
φυγαν στην Kτω «stradioti» ·˘ÙÒÓ ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· ÚÔ-
Iταλα μαζ με τους ۂϤÔ˘Ó ÚÔ˜ ÙË Ó¤· ·ÓÂÚ¯fiÌÂÓË
φυγδες της Kορ- ‰‡Ó·ÌË Ù˘ MÂÛÔÁ›Ԣ, ÙËÓ IÛ·Ó›·.
νης του 1532-34 H ·Ú¯‹ ¤ÁÈÓ ÌÂÙ¿ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ÚÒ-
(φωτ.: S. de Lucia). ÙÔ˘ ÙÔ˘ÚÎÔ‚ÂÓÂÙÈÎÔ‡ ÔϤÌÔ˘ (1463-

12 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 3
 Õ Oικσημο του Iω-
ννη Mουζκη, ενς
απ τους πρτους
μισθοφρους που
υπηρτησαν τους
Iσπανος στην Kτω
Iταλα. Σζεται
στον περβολο της
ελληνικς εκκλη-
σας της Nεπολης
(φωτ.: S. de Lucia).

à Oικσημο απ
τον τφο του Kο-
ρωναου μισθοφ-
ρου Nικολου
Δραγολου. H
χρονολογα
(1604) αφορ
τον εξωραϊσμ του
τφου απ την
κρη του Aικατε-
H Eπιγραφ του 1617 στην ελληνικ εκκλησα Aγ. Πτρου
και Παλου της Nεπολης. Mνημονεει τη φιλοξενα που
πρσφεραν οι Iσπανο στους Eλληνες φυγδες της Kτω Iτα-
λας (φωτ.: Salvatore de Lucia).
1479): MÂÙ¿ ÙËÓ ˘ÔÁÚ·Ê‹ Ù˘ ÂÈÚ‹-
Ó˘, ÔÈ ËÙÙË̤ÓÔÈ Î·È ÂÍ·ÛıÂÓË̤ÓÔÈ
BÂÓÂÙÔ› ¿ÊËÛ·Ó ÙÔ˘˜ ¤ÓÔÏÔ˘˜ Û˘-
ÓÂÚÁ¿Ù˜ ÙÔ˘˜ ›Ù ·ÓÂ¿ÁÁÂÏÙÔ˘˜ ›-
ÙÂ Î·È ÂÎÙÂıÂÈ̤ÓÔ˘˜ ÛÙ· ÔıˆÌ·ÓÈο
·ÓÙ›ÔÈÓ·. TÔ ÁÂÁÔÓfi˜ ·˘Ùfi ¤ÛÙÚ„Â
ÙÔ˘˜ ·ÚÂÈÌ¿ÓÈÔ˘˜ ÂΛÓÔ˘˜ ÔÏÂÌÈ-
ÛÙ¤˜ ÛÙÔÓ ºÂÚ‰ÈÓ¿Ó‰Ô ∞ã Ù˘ N¿Ô-
Ï˘ (1463-1494) ‹ Î·È Û ¿ÏÏÔ˘˜ ¯ÚÈ-
ÛÙÈ·ÓÈÎÔ‡˜ ËÁÂÌfiÓ˜ Ù˘ ¢‡Û˘, Û˘-
¯Ó¿ ·ÓÙ›·ÏÔ˘˜ Ù˘ °·ÏËÓfiÙ·Ù˘. TÔ
›‰ÈÔ Â·Ó·Ï‹ÊıËΠ̠ÌÈÎÚ¤˜ ·Ú·Ï-
Ï·Á¤˜ Î·È ÌÂÙ¿ ÙË Ï‹ÍË ÙˆÓ ÂfiÌÂ-
ÓˆÓ ÙÔ˘ÚÎÔ‚ÂÓÂÙÈÎÒÓ ÔÏ¤ÌˆÓ ÙÔ˘
15Ô˘ Î·È 16Ô˘ ·ÈÒÓ·:
EÓ· ÔÏÔ¤Ó· ‰ÈÔÁÎÔ‡ÌÂÓÔ ÙÌ‹Ì·
ÙˆÓ «stradioti» ·Ó·˙ËÙÔ‡Û ӤԢ˜
ÂÚÁÔ‰fiÙ˜ ÛÙÔ˘˜ Ó¤Ô˘˜ ΢ÚÈ¿Ú¯Ô˘˜
Ù˘ K¿Ùˆ IÙ·Ï›·˜ Î·È È‰È·›ÙÂÚ· ÛÙÔÓ
ÓÈÎËÙ‹ ÙˆÓ ÈÙ·ÏÈÎÒÓ ÔϤ̈Ó
A„‚Ô‡ÚÁÔ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· K¿ÚÔÏÔ Eã
(Aã Ù˘ IÛ·Ó›·˜, 1516-1556). ¶¿-
ÓÙˆ˜, ·Ú¿ ÙȘ ‰È·ÚÚÔ¤˜, ÔÈ BÂÓÂÙÔ›
‰ÂÓ ¤·„·Ó Ó· ‰È·ÙËÚÔ‡Ó ÙȘ ÂȉÈΤ˜
ÌÔÓ¿‰Â˜ ÙˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ Î·È AÏ‚·ÓÒÓ
ÌÈÛıÔÊfiÚˆÓ ÙÔ˘˜, ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÒÓÙ·˜
Ù˜ ÛÙȘ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ÙÔ˘˜ ÎÙ‹ÛÂȘ, ·Ï-
Ï¿ Î·È Û ÊÚÔ˘Ú¤˜ Ù˘ ¢·ÏÌ·Ù›·˜ ηÈ
ρνη. Bρσκεται
στην ελληνικ εκ-
κλησα της Nε-
πολης (φωτ.: S.
de Lucia).
Ù˘ ‚fiÚÂÈ·˜ ÈÙ·ÏÈ΋˜ ¯ÂÚÛÔÓ‹ÛÔ˘ Ò˜ OıˆÌ·ÓÒÓ ÛÙË XÈÌ¿Ú· Î·È ÙËÓ AÔ˘- ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·˜ ·ÔÊ¿ÛÈÛ ӷ ·ÔÛ‡-
ÙÔÓ 18Ô ·ÈÒÓ·. Ï›·. AÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó ÌÂÌÔӈ̤Ó˜ ÚÔ- ÚÂÈ ÙȘ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ÙÔ˘ ·fi ÙÔ ÚÔίˆ-
Û¯ˆÚ‹ÛÂȘ ·Ï·›Ì·¯ˆÓ «stradioti» ÚË̤ÓÔ –Î·È ÚfiÛηÈÚÔ– ÂΛÓÔ ÔÚ-
Afi ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ ÛÙÔ˘˜ IÛ·ÓÔ‡˜, ·Ú¯Èο ηٿ ÙËÓ ÌËÙ‹ÚÈfi ÙÔ˘, ·Ó·ÁοÛÙËΠӷ ÌÂÙ·-
·Ó·Ì¤ÙÚËÛË ÙÔ˘ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· Ì ʤÚÂÈ Î·Ù¿ ¯ÈÏÈ¿‰Â˜ ÛÙËÓ K¿Ùˆ IÙ·-
TÔ ÚÒÙÔ Û˘Ì·Á¤˜ ÛÒÌ· «strad- ÙÔ˘˜ °¿ÏÏÔ˘˜ ÛÙËÓ ÈÙ·ÏÈ΋ ¯ÂÚÛfiÓË- Ï›· fiÛÔ˘˜ ·fi ÙÔ˘˜ ηÙÔ›ÎÔ˘˜ Ù˘ ‰˘-
ioti», Ô˘ ¤Ú·Û ÛÙËÓ ˘ËÚÂÛ›· ÙˆÓ ÛÔ Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ηٿ ÙÔ˘˜ ÔϤ- ÙÈ΋˜ Î·È Ù˘ ÓfiÙÈ·˜ ¶ÂÏÔÔÓÓ‹ÛÔ˘
IÛ·ÓÒÓ, ÙÔ Û˘ÁÎÚfiÙËÛ ¤Ó·˜ ıÚ˘ÏÈ- ÌÔ˘˜ ÙˆÓ A„‚Ô‡ÚÁˆÓ (Î·È ÙÔ˘ ÈÛ·- ›¯·Ó Û˘ÓÂÚÁ·ÛÙ› Ê·ÓÂÚ¿ Ì·˙› ÙÔ˘
Îfi˜ ÔϤ̷گԘ ÙÔ˘ 15Ô˘ ·ÈÒÓ·, Ô ÓÈÎÔ‡ Î·È ÙÔ˘ ·˘ÛÙÚÈ·ÎÔ‡ ÎÏ¿‰Ô˘) ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙˆÓ OıˆÌ·ÓÒÓ. OÈ Ó¤ÔÈ Ê˘-
¶ÂÏÔÔÓÓ‹ÛÈÔ˜ ∫ÔÚ- ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙˆÓ Á¿‰Â˜ ·Ó·Ó¤ˆÛ·Ó, ·fi ÙÔ ¤Ó· ̤ÚÔ˜,
Îfi‰ÂÈÏÔ˜ (∞ÎÚÔÎfiÓ- OıˆÌ·ÓÒÓ Î·È ÙȘ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ·ÚÔÈ˘ Ù˘ N¿Ô-
‰˘ÏÔ˜) ∫Ï·‰¿˜ EÏÏËÓ˜ ÌÈÛıÔÊfi- ÙˆÓ Û˘ÌÌ¿¯ˆÓ Ï˘ Î·È Ù˘ ™ÈÎÂÏ›·˜ ηÈ, ·fi ÙÔ ¿ÏÏÔ,
(†1490). O KÏ·‰¿˜ Î·È ÙÔ˘˜ ÛÙË MÂÛfi- Â¿Ó‰ÚˆÛ·Ó ÙȘ ÂȉÈΤ˜ ›Ï˜ ÂÏ·ÊÚÔ‡
ÔÈ ¿Ó‰Ú˜ ÙÔ˘, ·ÊÔ‡ ÚÔÈ ÛÙÔÓ ÈÛ·ÓÈÎfi ÁÂÈÔ, Ù· ‚ÔÚÂÈÔ·- ÈÈÎÔ‡ ÙˆÓ ‰‡Ô ·˘ÙÒÓ ÈÛ·ÓÈÎÒÓ
ÚÒÙ· ÔϤÌËÛ·Ó Ì ÊÚÈηÓÈο ·Ú¿- ÎÙ‹ÛˆÓ.
ÙÔ˘˜ BÂÓÂÙÔ‡˜ ÛÙËÓ Î·È ·˘ÛÙÚÈ·Îfi ÏÈ·, ÙËÓ O˘ÁÁ·Ú›·
¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ Î·Ù¿
ÙÔÓ ÚÒÙÔ ÙÔ˘ÚÎÔ‚Â-
ÛÙÚ·Ùfi ·fi ÙÔÓ Î·È ÙË ÓÔÙÈÔ·Ó·-
ÙÔÏÈ΋ A˘ÛÙÚ›·.
K›ÓËÙÚ·
ÓÂÙÈÎfi fiÏÂÌÔ, ‰È·- 15Ô ¤ˆ˜ ÙÔ 17Ô ·È. ™Ù· ¯ÚfiÓÈ· Â›- Afi Ù· ̤۷ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·ÈÒÓ· Î·È ÂÍ‹˜
ÊÒÓËÛ·Ó Ì ÙÔ˘˜ Û˘ ÙÔ˘ K·ÚfiÏÔ˘ Ë ÌÂٷΛÓËÛË ÙˆÓ «stradioti» ·fi
fiÚÔ˘˜ Ù˘ Û˘Óı‹Î˘ ÛËÌÂÈÒıËÎÂ Î·È ÙËÓ ˘ËÚÂÛ›· Ù˘ BÂÓÂÙ›·˜ (·ÏÏ¿ ηÈ
ÂÈÚ‹Ó˘, ÛÙ·Û›·Û·Ó Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÌÂÁ¿ÏÔ Î‡Ì· ÂÍfi‰Ô˘ ¿ÏÏˆÓ ÈÙ·ÏÈÎÒÓ ÎÚ·ÙÒÓ) ÚÔ˜ ÙÔ˘˜
‰È·ÂÚ·ÈÒıËÎ·Ó Ì ÏÔ›· ÙÔ˘ ‚·ÛÈ- EÏÏ‹ÓˆÓ ÔÏÂÌÈÛÙÒÓ ·fi ÙËÓ ¶ÂÏÔ- IÛ·ÓÔ‡˜ ·˘Í‹ıËΠ۠·ÚÈıÌÔ‡˜ ηÈ
ÏÈ¿ ºÂÚ‰ÈÓ¿Ó‰Ô˘ ÛÙË ¡Â¿ÔÏË. TÔ fiÓÓËÛÔ ÚÔ˜ ÙËÓ K¿Ùˆ IÙ·Ï›·. Ú˘ıÌÔ‡˜. T· ΛÓËÙÚ· ÙˆÓ ÌÂÙ·ÎÈÓ‹-
ηÏÔη›ÚÈ ÙÔ˘ 1480 ÂÓÙ¿¯ıËÎ·Ó ÛÙÔ AÊÔÚÌ‹ ÛÙ¿ıËÎÂ Ë Î·Ù¿ÏË„Ë ·fi ÙȘ ÛÂˆÓ ·˘ÙÒÓ ‹Ù·Ó ηْ ·Ú¯‹Ó ÔÈÎÔÓÔ-
ÂÏ·ÊÚfi ÈÈÎfi ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏ›Ԣ Î·È ÙÔÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ Ù˘ KÔÚÒ- ÌÈο: OÈ ·Ú¯ËÁÔ› ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ÙˆÓ ÌÈ-
ÂfiÌÂÓÔ ¯ÚfiÓÔ ‹Ú·Ó ̤ÚÔ˜ ÛÙȘ Ô- Ó˘, ÛÙ· 1532: OÙ·Ó, ‡ÛÙÂÚ· ·fi ‰‡Ô ÛıÔÊfiÚˆÓ ¤·ÈÚÓ·Ó Î·Ï‡ÙÂÚÔ˘˜ ÌÈ-
ÏÂÌÈΤ˜ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙˆÓ ¯ÚfiÓÈ· ·ÈÌ·ÙËÚÒÓ Û˘ÁÎÚÔ‡ÛˆÓ, Ô ÛıÔ‡˜, ÁÂÓÓ·Èfi‰ˆÚ˜ Û˘ÓÙ¿ÍÂȘ ηÈ,
H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 3 13
 Û ÌÂÚÈΤ˜ ÂÍ·ÈÚÂÙÈΤ˜ ÂÚÈÙÒÛÂȘ,
¯ËÚ‡ÔÓÙ· ÙÈÌ¿ÚÈ· Î·È ‚·ÚÔÓÈΤ˜ Á·›-
˜ ÛÙËÓ ∫¿Ùˆ πÙ·Ï›·. AÏÏ¿ ¤Ú· ·fi
ÙÔ˘˜ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÔ‡˜, ÂÂÓÂÚÁÔ‡Û·Ó
Î·È ÚfiÛıÂÙÔÈ ·Ú¿ÁÔÓÙ˜: ÙÔ ËÌÈ-
ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi ηıÂÛÙÒ˜ Ù˘ N¿ÔÏ˘
Î·È Ù˘ ™ÈÎÂÏ›·˜ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó Û¯Â‰fiÓ
Û ‰È·Ú΋ ÔÏÂÌÈ΋ ÂÁÚ‹ÁÔÚÛË ÂÍ·È-
Ù›·˜ ÙˆÓ ÂÈı¤ÛÂˆÓ ÙˆÓ OıˆÌ·ÓÒÓ
Î·È ÙˆÓ ‚ÔÚÂÈÔ·ÊÚÈηÓÒÓ Û˘ÌÌ¿¯ˆÓ
ÙÔ˘˜ ÛÙ· ηوÈÙ·ÏÈο ·Ú¿ÏÈ·.
TÔ ÁÂÁÔÓfi˜ ·˘Ùfi ‰ÂÓ ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈ˙Â
ÌfiÓÔ ÛÙ·ıÂÚ‹ ÂÚÁ·Û›· ÛÙÔ˘˜ Â·Á-
ÁÂÏ̷ٛ˜ ÂΛÓÔ˘˜ ÙÔ˘ ÔϤÌÔ˘Ø Èη-
ÓÔÔÈÔ‡ÛÂ Î·È Ù· ·ÓÙÈÙÔ˘ÚÎÈο ÙÔ˘˜
·ÈÛı‹Ì·Ù·, ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÒÓÙ·˜ ÂÈϤÔÓ
Î·È ÚÔÛ‰Ô˘ ÁÈ· ÙË ÌÂÏÏÔÓÙÈ΋
ÙÔ˘˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔ›ËÛË Û ÂӉ¯fiÌÂÓ˜
ÔÏÂÌÈΤ˜ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÙˆÓ IÛ·ÓÒÓ
ÛÙȘ ·ÙÚ›‰Â˜ ÙÔ˘˜. ¢ÂÓ Â›Ó·È Ù˘¯·›Ô
fiÙÈ Û fiϘ ۯ‰fiÓ ÙȘ ·ÓÙÈÙÔ˘ÚÎÈΤ˜
ÎÈÓ‹ÛÂȘ, Ô˘ ÔÚÁ·ÓÒÓÔÓÙ·Ó ÛÙË ¢‡-
ÛË ·fi Ù· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 15Ô˘ Ò˜ ÙȘ ·Ú¯¤˜
ÙÔ˘ 17Ô˘ ·ÈÒÓ·, Û˘Ó˘ÔÏÔÁ›˙ÔÓÙ·Ó
ÛÙ·ıÂÚ¿ ÔÈ EÏÏËÓ˜ Î·È AÚ‚·Ó›Ù˜ ÌÈ-
ÛıÔÊfiÚÔÈ Ù˘ ÈÛ·ÓÔÎÚ·ÙÔ‡ÌÂÓ˘
IÙ·Ï›·˜. √ π·Ófi˜ §¿ÛηÚȘ .¯., ÛÙÔ
ÂÈÙÂÏÈÎfi Û¯¤‰ÈÔ Ô˘ ÂÎfiÓËÛ ηÈ
΢ÎÏÔÊfiÚËÛ ·ÓÒÓ˘Ì· ÛÙ· 1533 ÁÈ·
ÙËÓ Î·Ù¿ÏË„Ë Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ AÓ·ÙÔ-
Ï‹˜ ·fi ÙÔÓ ∫¿ÚÔÏÔ ∂ã, ÚÔ¸Ôı¤ÙÂÈ
ÁÈ· ÙËÓ ÂÈÙ˘¯›· Ù˘ ÂÎÛÙÚ·Ù›·˜ ÙË
Û˘ÓÂÚÁ·Û›· ÂÒÓ˘ÌˆÓ «stradioti»
Ô˘ ˙Ô‡Û·Ó ÛÙËÓ K¿Ùˆ πÙ·Ï›·, ·ÏÏ¿
Î·È ÂÎÂ›ÓˆÓ Ô˘ ·Ú¤ÌÂÈÓ·Ó ·ÎfiÌ·
H O Γεργιος Mπστας (†1607), ο διασημτερος σως ¿Ú·ÁÔÈ ÛÙËÓ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·ÙÔ‡ÌÂÓË
«stradioti» της ευρωπαϊκς ιστορας, καταγταν απ το ∂ÏÏ¿‰·. E›Ó·È ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο fiÛ·
Î·È ÌÂÙ·ÎÈÓ‹ÛÂȘ ·fi ¿ÏϘ ¯ÚÈÛÙÈ·-
ÓÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ. H ‰Ú¿ÛË ÙˆÓ EÏÏ‹-
ÓˆÓ Î·È AÏ‚·ÓÒÓ ÌÈÛıÔÊfiÚˆÓ ÛÙÔÓ
·˘ÛÙÚÈ·Îfi ÛÙÚ·Ùfi ‰ÂÓ ¤ÁÈÓ ÙfiÛÔ
ÁÓˆÛÙ‹ fiÛÔ ÙˆÓ ÔÌÔÙ¤¯ÓˆÓ ÙÔ˘˜
ÛÙȘ ·ÓÙ›ÛÙÔȯ˜ ÌÔÓ¿‰Â˜ ÙˆÓ BÂÓÂ-
ÙÒÓ Î·È ÙˆÓ IÛ·ÓÒÓ. ¶·Ú’ fiÏ· ·˘Ù¿,
ÔÚÈṲ̂ÓÔÈ ·fi ·˘ÙÔ‡˜ ‰È·ÎÚ›ıËηÓ
Û ÛËÌ·ÓÙÈΤ˜ ÔÏÂÌÈΤ˜ ÂȯÂÈÚ‹-
ÛÂȘ ÛÙ· ·Ó·ÙÔÏÈο Û‡ÓÔÚ· Ù˘ A˘ÙÔ-
ÎÚ·ÙÔÚ›·˜ Î·È È‰È·›ÙÂÚ· ÛÙËÓ TÚ·Ó-
Û˘Ï‚·Ó›· Î·È ÙËÓ O˘ÁÁ·Ú›·. H ÈÔ
ÁÓˆÛÙ‹ ÂÚ›ÙˆÛË ·ÊÔÚ¿ ÙÔÓ Ó·˘-
ÏÈÒÙÈ΢ ηٷÁˆÁ‹˜ ‚ÂÙÂÚ¿ÓÔ ÙˆÓ
ÈÙ·ÏÈÎÒÓ ÔÏ¤ÌˆÓ °ÂÒÚÁÈÔ M¿ÛÙ·
(†1607), ÛÙÚ·ÙËÁfi ÙÔ˘ ·„‚Ô˘ÚÁÈÎÔ‡
Â˙ÈÎÔ‡ ÛÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 17Ô˘ ·ÈÒÓ·
Î·È ‰È·ÛËÌfiÙÂÚÔ ›Ûˆ˜ «stradioti» Ù˘
Â˘Úˆ·˚΋˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋˜ ÈÛÙÔÚ›·˜.
Afi Ù· ̤۷ ÙÔ˘ 17Ô˘ ·ÈÒÓ· ηÈ
ÂÍ‹˜ Ë ‰Ú¿ÛË ÙˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ Î·È AÏ‚·-
ÓÒÓ ÌÈÛıÔÊfiÚˆÓ Ô˘ ˘ËÚÂÙÔ‡Û·Ó
ÛÙÔ˘˜ IÛ·ÓÔ‡˜ Û˘ÚÚÈÎÓÒıËΠ‰Ú·-
ÛÙÈο. H ‚·ıÈ¿ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ÎÚ›ÛË Î·È
Ë ·Ú·ÎÌ‹ Ù˘ ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋˜ ‰‡Ó·-
Ì˘ ÙˆÓ A„‚Ô‡ÚÁˆÓ, ÛÂ Û˘Ó‰˘·ÛÌfi
Ì ÙËÓ ·ÈÛıËÙ‹ ¯·Ï¿ÚˆÛË ÙˆÓ ȤÛÂ-
ˆÓ Ô˘ ·ÛÎÔ‡Û·Ó ÛÙȘ ÌÂÛÔÁÂȷΤ˜
ÎÙ‹ÛÂȘ Ù˘ IÛ·Ó›·˜ ÔÈ OıˆÌ·ÓÔ›
Î·È ÔÈ ‚ÔÚÂÈÔ·ÊÚÈηÓÔ› Û‡ÌÌ·¯Ô›
ÙÔ˘˜, Ì›ˆÛ·Ó ÙË ÛËÌ·Û›· ÙÔ˘ ÛÙÚ·-
ÙȈÙÈÎÔ‡ ·Ú¿ÁÔÓÙ· Î·È ÙÔÓ ÚfiÏÔ
ÙˆÓ Í¤ÓˆÓ ÌÈÛıÔÊfiÚˆÓ ÛÙËÓ K¿Ùˆ
IÙ·Ï›·. ¶·Ú’ fiÏ· ·˘Ù¿, ÔÈ ÛÙÚ·ÙÔÏÔ-
Á‹ÛÂȘ ÛÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ Û˘-
Ó¯›ÛÙËηÓ, ¤ÛÙˆ Î·È ÛÔÚ·‰Èο.
AÏÏ¿ ÔÈ EÏÏËÓ˜ ÌÈÛıÔÊfiÚÔÈ ‰ÂÓ ¯ÚË-
Nαπλιο. Aρχικ δρασε στην ιταλικ χερσνησο. Στα τλη ÁÚ¿ÊÂÈ ÙÔ 1572 Ô ÌËÙÚÔÔÏ›Ù˘ °ÚÂ- ÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·Ó È· ÙfiÛÔ ÛÙ· ·ÓÙÈ-
του 16ου και τις αρχς του 17ου αι. ταν διοικητς των αψ- ‚ÂÓÒÓ ΔÈÌfiıÂÔ˜ Û ¤ÎÎÏËÛ‹ ÙÔ˘ ÚÔ˜
βουργικν δυνμεων της Tρανσυλβανας και Oυγγαρας. ÙÔÓ ¿· ¶›Ô ∂ã ÁÈ· ÙÔÓ ÚfiÏÔ Ô˘ ı·
·›ÍÔ˘Ó ÔÈ EÏÏËÓ˜ Î·È AÚ‚·Ó›Ù˜ ÌÈ-
ÛıÔÊfiÚÔÈ Û ÌÈ· ÂӉ¯fiÌÂÓË ¯ÚÈÛÙÈ·-
ÓÈ΋ ÂÎÙÚ·Ù›· ÛÙËÓ EÏÏ¿‰·: «ΔÔ˘˜
°Ú·ÈÎÔ‡˜ Î·È ∞Ï‚·Ó›Ù·˜, ÔÔ‡ ηÙÔÈ-
ÎÔ‡Ó ÛÙÔ Ú¤ÓÈÔ Ù˘ ∞Ó¿ÔÏ˘ Î·È ÛÙË
ªÈÛÛ‹Ó· Î·È ÛÙÔ ¶·Ï¤ÚÌÔ, ·˘ÙÔ˘-
ÓÔ‡˜ ÙÚÔÌ¿˙ÂÈ Ô ΔÔ‡ÚÎÔ˜, fiÙÈ ·˘ÙÔ›
Â›Ó·È ∫ÔÚˆÓ·›ÔÈ, ªÔıˆÓ·›ÔÈ Î·È ªÔ-
Ú·˝Ù˜ Î·È Ë͇ÚÔ˘Ó ÙÔÓ ÙfiÔ Î·Ï¿
ÙÔ˘ ΔÔ‡ÚÎÔ˘, Î·È ÂÍ ·˘ÙÔ‡˜ ¤¯ÂÈ Ô-
Ï‡Ó Êfi‚ÔÓ...».
OÈ EÏÏËÓ˜ ÌÈÛıÔÊfiÚÔÈ ÙˆÓ IÛ·-
ÓÒÓ (ÔÈ «estradiotes» ÙˆÓ ÈÛ·ÓÈÎÒÓ
ËÁÒÓ) ÔÚÁ·ÓÒÓÔÓÙ·Ó, fiˆ˜ Î·È ÛÙȘ
‚ÂÓÂÙÈΤ˜ ÎÙ‹ÛÂȘ, Û «companias»
ÙˆÓ 50, ÙˆÓ 100 ‹ Î·È ÙˆÓ 300 È¤-
ˆÓ, Ì ‰ÈÔÈÎËÙ¤˜ ÔÓÔÌ·ÛÙÔ‡˜ ÔÌÔÂ-
ıÓ›˜ «capitanes», Ô˘ ÎÚ·ÙÔ‡Û·Ó
ÙËÓ «capitania» ÙÔ˘˜ Ì ÎÏËÚÔÓÔÌÈÎfi
ۯ‰fiÓ ‰Èη›ˆÌ·. OÈ «estradiotes»
¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ıËÎ·Ó Î·Ù¿ ÙÔÓ 16Ô Î·È
17Ô ·ÈÒÓ· Û fiÏ· ۯ‰fiÓ Ù· ̤و·
Ù˘ IÛ·Ó›·˜ ÛÙËÓ E˘ÚÒË, ȉȷ›ÙÂÚ·
ÛÙË §ÔÌ‚·Ú‰›·, ÙÔ ¶Â‰ÂÌfiÓÙÈÔ, ÙË
ºÏ¿Ó‰Ú· Î·È –Û·ÓÈfiÙÂÚ·– ÛÙȘ
˘ÂÚfiÓÙȘ ÎÙ‹ÛÂȘ.
à Oικσημο του
ÙÔ˘ÚÎÈο ̤و· ÙˆÓ A„‚Ô‡ÚÁˆÓ ‹
ÛÙȘ ÔÏÂÌÈΤ˜ ·Ó·ÌÂÙÚ‹ÛÂȘ ÛÙË ‰˘-
ÙÈ΋ E˘ÚÒË, fiÛÔ Î˘Ú›ˆ˜, ÛÙË ‰È·-
ÛÊ¿ÏÈÛË Ù˘ ÈÛ·ÓÈ΋˜ ΢ÚÈ·Ú¯›·˜
ÛÙȘ ÈÙ·ÏÈΤ˜ ÙÔ˘˜ ÎÙ‹ÛÂȘ ·fi ÙȘ
ÂÛˆÙÂÚÈΤ˜ ·Ó·ÛÙ·ÙÒÛÂȘ Î·È ÙȘ Ï·˚-
Τ˜ ÂÍÂÁ¤ÚÛÂȘ (fiˆ˜ ¤ÁÈÓ .¯. ÌÂ
ÙËÓ Â·Ó¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ Masaniello ÛÙË
™ÈÎÂÏ›· ÙÔ 1647). H ÌÈÛıÔÊÔÚÈ΋ ÏÔÈ-
fiÓ ·Ú¿‰ÔÛË ‰Â ÛÙ·Ì¿ÙËÛ – ηÈ
ÛÙȘ ‰‡Ô Ï¢ڤ˜ ÙÔ˘ IÔÓ›Ô˘Ø Î·È,
fiˆ˜ ı· ‰Ô‡Ì Û ¿ÏÏÔ Î›ÌÂÓÔ ÙÔ˘
·ÊÈÂÚÒÌ·ÙÔ˜, ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ ·˘Ùfi ı· Û˘-
ÓÙÂϤÛÂÈ ÛÙËÓ ·Ó·Ó¤ˆÛ‹ Ù˘ ηٿ
ÙÔÓ 18Ô ·ÈÒÓ·.
BÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·:
K. N. Σάθας, «Eλληνες στρατιώται
εν τη Δύσει και αναγέννησις της ελ-
ληνικής τακτικής», Aθήνα 1885.
I. K. Xασιώτης, «Σχέσεις Eλλήνων
και Iσπανών στα χρνια της Tουρ-
κοκρατίας», Θεσσαλονίκη 1969.
I. K. Xασιώτης, «H Πελοπννησος
στο πλαίσιο της μεσογειακής πολι-
τικής του Kαρλου E΄», Πελοπον-
νησιακά, 15 (1984), σ. 187-240.
τφου του Aνδρα
Kοντσταυλου (†
™ÙÔÓ ·˘ÛÙÚÈ·Îfi ÛÙÚ·Ùfi
1575), Mανιτη AÚÎÂÙ¤˜ «ÎÔÌ·Ó›Â˜» EÏÏ‹ÓˆÓ Î·È
μισθοφρου στην AÏ‚·ÓÒÓ ˘ËÚ¤ÙËÛ·Ó Î·Ù¿ ÙËÓ ›‰È·
υπηρεσα των ÂÚ›Ô‰Ô Î·È ÛÙÔ˘˜ A„‚Ô‡ÚÁÔ˘˜ Ù˘
Iσπανν στα τλη A˘ÛÙÚ›·˜. Afi ÙÔ˘˜ ÌÈÛıÔÊfiÚÔ˘˜ ·˘- ™ËÌ›ˆÛË «EÙ¿ HÌÂÚÒÓ»: E˘¯·ÚÈÛÙÔ‡-
του 16ου αι. Σ- ÙÔ‡˜ ¿ÏÏÔÈ Â›¯·Ó ÌÂÙ·ÊÂÚı› ÛÙËÓ Ì ıÂÚÌ¿ ÙÔÓ . °ÂÒÚÁÈÔ AÓÙˆÓfiÔ˘ÏÔ
ζεται στον περβο- A˘ÛÙÚ›· ·fi ÙË N¿ÔÏË Î·È ÙË ™ÈÎÂ- ÁÈ· ÙË ‚Ô‹ıÂÈ¿ ÙÔ˘ ÛÙË ÊˆÙÔÁÚ¿ÊÈÛË Ù˘
λο της ελληνικς Ï›· Ì ÂÓÙÔÏ‹ ÙÔ˘ IÛ·ÓÔ‡ ‚·ÛÈÏÈ¿, ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÂÎÎÏËÛ›·˜ Ù˘ N¿ÔÏ˘. E˘-
εκκλησας της Nε- ¿ÏÏÔÈ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó ·fi ¿ÌÂÛ˜ ÛÙÚ·- ¯·ÚÈÛٛ˜ ÔÊ›ÏÔ˘Ì Â›Û˘ ÛÙÔÓ ÊˆÙÔ-
πολης (φωτ.: S. ÙÔÏÔÁ‹ÛÂȘ ÛÙ· B·ÏοÓÈ· Î·È ÛÙË ‰˘- ÁÚ¿ÊÔ Î. Salvatore de Lucia.
de Lucia). ÙÈ΋ E˘ÚÒË Î·È ¿ÏÏÔÈ ·fi ‰È·ÚÚÔ¤˜

14 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 3
 Aρματολο: απ την
υποτ λεια στην εξ γερση
Tου B ∞™ . B § . ™ ºÀƒŸ∂ƒ∞
Oμτιμου καθηγητ πανεπιστημου

O «YMNO™ ¶ATPIøTIKO™ Ù˘ EÏÏ¿-

‰Ô˜ Î·È fiÏ˘ Ù˘ °Ú·ÈΛ·˜
ÚÔ˜ Í·Ó·fiÎÙËÛÈÓ Ù˘ ·˘-
ÙÒÓ EÏ¢ıÂÚ›·˜», Ô˘ Ù‡ˆÛÂ Ô P‹-
Á·˜ ÙÔ 1798, Ï›Á˜ ‚‰ÔÌ¿‰Â˜ ÚÈÓ
·fi ÙË Û‡ÏÏË„‹ ÙÔ˘ Î·È ÙÔÓ Ì·ÚÙ˘-
ÚÈÎfi ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘, ·ÔÙÂÏ› ÔχÙÈÌË
Ì·ÚÙ˘Ú›· ÁÈ· ÙËÓ ·‹¯ËÛË ÙÔ˘ ·ÚÌ·-
ÙÔÏÈÛÌÔ‡ ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ‰¤Î·ÙÔ˘
fiÁ‰ÔÔ˘ ·ÈÒÓ·. AӷʤÚÂÙ·È Û ÙÚÈ¿-
ÓÙ· Ù¤ÛÛÂÚȘ ·ÚÌ·ÙÔÏÔ‡˜, Ô˘
¯ˆÚ›˜ ηÌÈ¿Ó ‰ÂÈÏ›·Ó
ÛÎÔÙÒÓÔ˘Ó ÙÔ˘˜ Ù˘Ú¿ÓÓÔ˘˜,
Ô˘ «·ÙÔ‡Ó ÙËÓ Ù˘Ú·ÓÓ›·Ó» ηÈ
«ÙÚ¤¯Ô˘Ó Û·Ó ıËÚ›· Ì ¯·Ú¿ ÛÙËÓ
ʈÙÈ¿».
TÔÓ ›‰ÈÔ ¯ÚfiÓÔ Î·ÏÔ‡Û Ì ÙÔÓ
«£Ô‡ÚÈfiÓ» ÙÔ˘ «ÙÔ˘˜ ÛÙ·˘Ú·ÂÙÔ‡˜ ÙÔ˘
OχÌÔ˘» Î·È «Ù· ÍÂÊÙ¤ÚÈ· ÙˆÓ AÁÚ¿-
ʈӻ Ó· ÔÚÌ‹ÛÔ˘Ó ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙˆÓ Ù˘-
Ú¿ÓÓˆÓ
„ËÏ¿ Ù· Ì·˚Ú¿ÎÈ·,
ÛËÎÒÛÙÂ ÙÔÓ ™Ù·˘ÚfiÓ
Î·È Û·Ó ·ÛÙÚÔÂϤÎÈ·
ÎÙ˘¿Ù ÙÔÓ Â¯ıÚfiÓ!
MÂ ÚfiÛÊ·ÙË ÙËÓ ·Ó¿ÌÓËÛË ÙˆÓ
OÚψÊÈÎÒÓ (1770-1774) ·¢ı‡ÓÂÙ·È
Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ ÛÙÔ˘˜ ·ÚÌ·ÙÔÏÔ‡˜ Ô˘
ÚˆÙ·ÁˆÓ›ÛÙËÛ·Ó ÛÙËÓ ÂͤÁÂÚÛË
ÛÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÙÔ˘ OχÌÔ˘, Ù˘ £ÂÛ-
Û·Ï›·˜ Î·È Ù˘ ™ÙÂÚ¿˜: ÛÙÔÓ §¿˙Ô
ÙÔ˘ OχÌÔ˘, ÛÙÔÓ «‰˘Ó·ÙfiÓ MÏ·-
¯¿‚·» ÙˆÓ X·Û›ˆÓ, ÛÙÔÓ M·Û‰¤ÎË
ÙÔ˘ ¶ËÏ›Ô˘, ÛÙÔÓ «ÊÚÈÎÙfiÓ B·ÚÓ·-
ÎÈÒÙË» Î·È ÛÙÔÓ KÔÓÙÔÁÈ¿ÓÓË Î·È
ÛÙÔ˘˜ «Í·ÎÔ˘ÛÙÔ‡˜ MÔ˘ÎÔ˘‚·Ï·›-
Ô˘˜» Ù˘ ™ÙÂÚ¿˜. AÏÏÔÈ ·ÚÌ·ÙÔÏÔ›,
ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ηÏ› Ô P‹Á·˜ ÁÈ· ÙËÓ
«Í·Ó·fiÎÙËÛË Ù˘ EÏ¢ıÂÚ›·˜» Ì·˜
Â›Ó·È ÁÓˆÛÙÔ› ·fi Ù· AÔÌÓËÌÔÓ‡-
Ì·Ù· ·ÁˆÓÈÛÙÒÓ ÙÔ˘ 1821 Î·È Î˘Ú›ˆ˜
·fi Ù· «EÓı˘Ì‹Ì·Ù· Ù˘ E·Ó·ÛÙ¿-
Ûˆ˜ ÙˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ» ÙÔ˘ NÈÎÔÏ¿Ô˘
K·ÛÔÌÔ‡ÏË, Ô˘ ÁÚ¿ÊÙËÎ·Ó ÙÔ 1834- H O Pγας ρχνει τον
1841 Î·È ÂΉfiıËÎ·Ó ·fi ÙÔÓ °È¿ÓÓË σπρο της ελευθερας,
BÏ·¯ÔÁÈ¿ÓÓË (1939-1942). ¢ÂÓ Â›Ó·È, περιστοιχιζμενος απ
ÂÍ¿ÏÏÔ˘, Ï›Á· Ù· ‰ËÌÔÙÈο ÙÚ·ÁÔ‡‰È· Ù· ÊψÚÔηÓÈṲ̂ӷ ÓÈ· ÙÔ˘ È‰Ú˘Ù‹ ÙÔ˘ ÔıˆÌ·ÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿- κλεφταρματολος. Λε-
ÁÈ· ÙÔ˘˜ ·ÚÌ·ÙÔÏÔ‡˜Ø ÛËÌÂÈÒÓˆ ‰‡Ô Î·È ÙÔ ¿ÏÏÔ ÁÈ· ÙÔÓ MÔ˘ÎÔ˘‚¿Ï·: ÙÔ˘˜ OÛÌ¿Ó °·˙‹ (1300-1326) ‹ ÙÔ˘ πτομρεια απ υδατο-
·ÓÙÈÚÔÛˆ¢ÙÈο, ÙÔ ¤Ó· ÁÈ· ÙÔÓ O MÔ˘ÎÔ˘‚¿Ï·˜ ÔÏÂÌ¿ ‰È·‰fi¯Ô˘ ÙÔ˘ O¯Ú¿Ó M¤Ë (1326- γραφα του Δ. Zωγρ-
§¿˙Ô, Ì ¯›ÏÈÔ˘˜ ÂÓÙ·ÎfiÛÔ˘˜ 1362), Ë Û˘ÛÙËÌ·ÙÈ΋ fï˜ ÔÚÁ¿Óˆ- φου, καθ’ υπαγρευσιν
Ô˘ ‹Ù·Ó ÛÙÔÓ ÎfiÛÌÔ Í·ÎÔ˘- ¤ÊÙÔ˘Ó Ù· ‚fiÏÈ· Û· ‚ÚÔ¯‹, Û‹ ÙÔ˘ Î·È Ë ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ ÙÔ˘ Û˘ÛÙ‹Ì·- του Mακρυγιννη (Γεν-
ÛÙfi˜, ¤ÊÙÔ˘Ó ۷ ¯·Ï¿˙È. ÙÔ˜ ÛÙȘ ηٷÎÙË̤Ó˜ ·fi ÙÔ˘˜ Ôıˆ- νδειος Bιβλιοθκη).
ÛÙÔÓ ÎfiÛÌÔ Í·ÎÔ˘Ṳ̂ÓÔ˜, Ì·ÓÔ‡˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ù˘ B·ÏηÓÈ΋˜ ÙÔ-
§¿˙Â, ÁÈ·Ù› ‰ÂÓ Ê·›ÓÂÛ·È AÚÌ·ÙÔÏÔ› Î·È ·ÚÌ·ÙÔÏ›ÎÈ· ÔıÂÙÂ›Ù·È ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿-
ÙÔ‡ÙÔ ÙÔ Î·ÏÔη›ÚÈ, ÓÔ˘ MÔ˘Ú¿Ù Bã (1421-1451), fiÙ·Ó
Ó· ÂÚ·Ù›˜ ·ÚÌ·ÙÔÏfi˜ ™‡Ìʈӷ Ì ÚfiÛÊ·Ù˜ ¤Ú¢Ó˜ Û‡Ìʈӷ Ì ÔÚÈṲ̂Ó˜ ÂӉ›ÍÂȘ,
ÛÙÔ Ì·‡ÚÔ Î·‚·Ï¿Ú˘ TÔ‡ÚÎˆÓ ÈÛÙÔÚÈÎÒÓ Ë ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ ȉڇıËΠÙÔ ÚÒÙÔ ·ÚÌ·ÙÔÏ›ÎÈ ÛÙËÓ
Ó· Ï¿ÌÔ˘Ó Ù· ÙÛ·Ú¿˙È· ÛÔ˘ ıÂÛÌÔ‡ Ú¤ÂÈ Ó· ·Ó·¯ı› ÛÙ· ¯Úfi- EÏÏ¿‰·, ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙˆÓ ıÂÛÛ·ÏÈ-

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 3 15
 Eλληνας πολεμιστς.
Yδατογραφα του L.
Lipparini (Συλλογ N.
Δικαου, Πινακοθκη της
Aρχιεπισκοπς Kπρου).

16 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 3
ÎÒÓ AÁڿʈÓ, Ï›Á˜ ‰ÂηÂٛ˜ ÌÂÙ¿
ÙËÓ ˘ÔÙ·Á‹ Ù˘ £ÂÛÛ·Ï›·˜ ÛÙÔ˘˜
OıˆÌ·ÓÔ‡˜. E›Ó·È ÂӉȷʤÚÔÓ fiÙÈ
ÙÔÓ fiÚÔ «·ÚÌ·ÙÔÏfi˜», Ô˘ ÚÔ¤Ú¯Â-
Ù·È ·fi ÙË Ï¤ÍË ·ÚÌ·ÙÔÏfiÁÔ˜ –fiˆ˜
¤¯ÂÈ ˘ÔÛÙËÚ›ÍÂÈ Ô M¤ÓÔ˜ ºÈÏ‹ÓÙ·˜–
‚Ú›ÛÎÔ˘Ì Û ÂÏÏËÓÈο ΛÌÂÓ· ÌÂÙ¿
ÙÔÓ ‰¤Î·ÙÔ ¤‚‰ÔÌÔ ·ÈÒÓ·, ÂÓÒ ÙÔÓ
Û˘Ó·ÓÙԇ̠¤Ó·Ó ·ÈÒÓ· ÚÔËÁÔ˘Ì¤-
Óˆ˜ ÌfiÓÔ Û ÙÔ˘ÚÎÈο ¤ÁÁÚ·Ê· ÌÂ
ÙÔÓ Ù‡Ô martoloz Î·È Û ‚ÂÓÂÙÈο
¯ÚÔÓÈο (martolosi).
™ÙËÓ ÚÒÈÌË ¯Ú‹ÛË Ù˘ Ë Ï¤ÍË
ÛÙËÓ ÙÔ˘ÚÎÈ΋ ÁÏÒÛÛ· ÂÛ‹Ì·ÈÓ ÙÔÓ
¤ÓÔÏÔ, ÙÔÓ ÊÚÔ˘Úfi οÛÙÚÔ˘, ·ÏÏ¿
Î·È ÙÔÓ ÂÈÚ·Ù‹ ÙˆÓ ı·Ï·ÛÛÒÓ ‹ ηÈ
ÙˆÓ ÔÙ·ÌÒÓ Î·È Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ ÙÔ˘
¢Ô‡Ó·‚Ë. ™ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ‰¤Î·ÙÔ˘ ¤-
ÌÙÔ˘ ·ÈÒÓ· ÔÈ OıˆÌ·ÓÔ› ·Ó¤ıÂÛ·Ó
Û ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ ·ÚÌ·ÙÔÏÔ‡˜ ÂÎÙfi˜
·fi ÙË Ê‡Ï·ÍË Î¿ÛÙÚˆÓ, ÙË ÊÚÔ‡ÚË-
ÛË ÙˆÓ Û˘ÓfiÚˆÓ, fiˆ˜ Â›Û˘ ÙËÓ
ÂÈÙ‹ÚËÛË ÙˆÓ ÂÚ·ÛÌ¿ÙˆÓ Î·È ÙˆÓ
ÎÏÂÈÛÔ˘ÚÒÓ. EÓÙ¿ÛÛÔÓÙ·Ó, Â›Û˘
Û ÂÈÎÔ˘ÚÈο ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ ÙˆÓ
TÔ‡ÚΈÓ, Ô˘ Û¯ËÌ·Ù›˙ÔÓÙ·Ó ÛÙȘ
ηٷÎÙË̤Ó˜ ÂÚÈÔ¯¤˜, ··ÏÏ¿ÛÛÔ-
ÓÙ·Ó ·fi ÙÔ ·È‰ÔÌ¿˙ˆÌ· Î·È ·fi ÙË
ÊÔÚÔÏÔÁ›·, ·ÏÏ¿ Î·È Ï¿Ì‚·Ó·Ó ÌÈÛıfi
ÁÈ· ÙȘ ˘ËÚÂۛ˜ Ô˘ ÚÔÛ¤ÊÂÚ·Ó.
TÔ 1492 ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È «ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ
·fi ÂÓÙ·ÎfiÛÈÔ˘˜» ·ÚÌ·ÙÔÏÔ› ˆ˜
ÊÚÔ˘ÚÔ› ÛÙ· Û‡ÓÔÚ· ÚÔ˜ ÙÔ BÂÏÈ-
ÁÚ¿‰È Î·È ÙÔÓ ™Â٤̂ÚÈÔ ÙÔ˘ 1503
·ÚÌ·ÙÔÏÔ› Û˘ÌÌÂÙ›¯·Ó ÛÙËÓ Â›ıÂ-
ÛË ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙÔ˘ ™·Ï¿ÙÔ ÛÙËÓ KÚÔ-
·Ù›·.
H ·Ó¿Ù˘ÍË ÙˆÓ ·ÚÌ·ÙÔÏÈÎÈÒÓ ÛÙË
‚fiÚÂÈ· B·ÏηÓÈ΋ ·ÏÒÓÂÙ·È Î·È
ÛÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÎfi ¯ÒÚÔ Î·Ù¿ ÙÔÓ ‰¤Î·ÙÔ
¤ÎÙÔ ·ÈÒÓ·. H ÙÔ˘ÚÎÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›·
¤¯ÂÈ ·ÁȈı›, ÔÏÂÌÈΤ˜ ¯ÂÚÛ·›Â˜
ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ Â›Ó·È Û¿ÓȘ Î·È Ô ‰È·-
¯ˆÚÈÛÌfi˜ ÙÔ˘ ÏËı˘ÛÌÔ‡ Ù˘ ÔıˆÌ·-
ÓÈ΋˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ¤¯ÂÈ Û˘ÓÙÂÏÂ-
Ûı›: ·fi ÙÔ ¤Ó· ̤ÚÔ˜ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È Ù·
ÛÙÚ·ÙȈÙÈο Î·È ‰ÈÔÈÎËÙÈο ÛÙÂϤ¯Ë
Ù˘ ¶‡Ï˘ Î·È ÙˆÓ Â·Ú¯ÈÒÓ, Ô˘
··ÏÏ¿ÛÛÔÓÙ·È ·fi ÊÔÚÔÏÔÁÈΤ˜ ηÈ
¿ÏϘ ˘Ô¯ÚÂÒÛÂȘ Î·È ·fi ÙÔ ¿ÏÏÔ Ô
ÎfiÛÌÔ˜ ÙˆÓ Ú·ÁÈ¿‰ˆÓ. Afi ÙÔ˘˜ Ú·-
ÁÈ¿‰Â˜, Ô˘ ÛÙÔ˘˜ ÒÌÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ¤ÊÙÂÈ
Ë Î·ÏÏȤÚÁÂÈ· Ù˘ Á˘ Î·È Ë Â·¯ı‹˜,
Û˘¯Ó¿, ÊÔÚÔÏÔÁ›·, Ô ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ÌÔ-
Ú› Ì ÊÈÚÌ¿ÓÈ Ó· ··ÏÏ¿ÍÂÈ ÔÚÈṲ̂-
ÓÔ˘˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Û ·ÓÙÈÛÙ¿ıÌÈÛÌ·
˘Ô¯ÚÂÒÓÔÓÙ·È Ó· ·Ó·Ï¿‚Ô˘Ó ÂȉÈ-
Τ˜ ˘ËÚÂۛ˜. ™ËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚË ·fi
ÙȘ ˘ËÚÂۛ˜ ·˘Ù¤˜ Â›Ó·È Ë Ê‡Ï·ÍË
ÙˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ Ô‰ÈÎÒÓ ·ÚÙËÚÈÒÓ Î·È
ÙˆÓ ÎÏÂÈÛÔ˘ÚÒÓ (‰ÂÚ‚ÂÓ›ˆÓ), Ô˘
·Ó·Ù›ıÂÙ·È ·ÔÎÏÂÈÛÙÈο ÛÙÔ˘˜ Ú·-
ÁÈ¿‰Â˜, fiÙ·Ó ·˘ÙÔ› ·Ú¤¯Ô˘Ó ¯¤ÁÁ˘·
ÁÈ· ÙËÓ ·ÊÔÛ›ˆÛ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ÂÍÔ˘Û›·.
K·Ù¿ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ·ÎÚÈ‚Ò˜ ·˘Ù‹ ÔÈ
ÎϤÊÙ˜, ·Ó˘fiÙ·ÎÙÔÈ Ú·ÁÈ¿‰Â˜,
¤¯Ô˘Ó ÏËı˘Óı› Î·È Ë ¶‡ÏË Â›Ó·È
˘Ô¯Úˆ̤ÓË Ó· ÙÔ˘˜ ·ÓÙÈÌÂÙˆ›ÛÂÈ
ÚÈÓ ÔÈ ÌÂÌÔӈ̤Ó˜ ÂÓ¤ÚÁÂȤ˜ ÙÔ˘˜
ÌÂÙ·‚ÏËıÔ‡Ó Û ÂͤÁÂÚÛË.
°È· ÙÔÓ ÏfiÁÔ ·˘Ùfi ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘
™Ô˘ÏÂ˚Ì¿Ó ÙÔ˘ MÂÁ·ÏÔÚÂÔ‡˜
(1520-1566) ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËΠÛÙËÓ
EÏÏ¿‰· ‰›ÎÙ˘Ô ·fi ·ÚÌ·ÙÔÏ›ÎÈ·, ÛÂ
ÂÚÈÔ¯¤˜ Ô˘ ÙȘ ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ì ·fi
ÙÔ˘ÚÎÈο ¤ÁÁÚ·Ê· ÙÔ˘ ‰Â˘Ù¤ÚÔ˘ ÌÈ-
ÛÔ‡ ÙÔ˘ ‰¤Î·ÙÔ˘ ¤ÎÙÔ˘ ·ÈÒÓ·. ™˘ÁÎÂ-
ÎÚÈ̤ӷ ȉڇÔÓÙ·È Ù· ·ÚÌ·ÙÔÏ›ÎÈ·
ÙˆÓ Iˆ·ÓÓ›ÓˆÓ, Ù˘ AÚÙ·˜ (T˙Ô˘Ì¤Ú-
ΈÓ) ÙˆÓ AÁڿʈÓ, ÙˆÓ ™ÂÚ‚›ˆÓ,
ÙˆÓ °Ú‚ÂÓÒÓ, Ù˘ EÏ·ÛÛfiÓ·˜ ηÈ
ÙÔ˘ ¢ÔÌÂÓ›ÎÔ˘, ÙˆÓ TÚÈοψÓ, Ù˘
AÓ·ÛÂÏ›ÙÛ·˜ (‚fiÚÂÈ· M·Î‰ÔÓ›·),
ÙÔ˘ K¿ÚÏÂÏÈ (AÈوϛ·˜) Î·È ÙÔ˘ ¶·-
ÙÚ·Ù˙ÈΛԢ (Y¿Ù˘).
™ÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ ‰ÂÓ ·Ó·Ê¤ÚÂ-
Ù·È Ô‡Ù ¤Ó· ·ÚÌ·ÙÔÏ›ÎÈ. E‡ÛÙÔ¯·
¤¯ÂÈ ·Ú·ÙËÚËı› fiÙÈ Ù· ‰È¿Û·ÚÙ·
ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ οÛÙÚ·, ·ÏÏ¿ Î·È Áˆ-
ÁÚ·ÊÈÎÔ› ·Ú¿ÁÔÓÙ˜ ˘‹ÚÍ·Ó ·ÈÙ›·
Ó· ÌËÓ ÂÊ·ÚÌÔÛı› Ô ıÂÛÌfi˜.
¶ÚÔ˜ ÙÔÓ ·ÁÒÓ·
ø˜ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ‰¤Î·ÙÔ˘ ¤‚‰ÔÌÔ˘ ·È-
ÒÓ· ÔÈ ·ÚÌ·ÙÔÏÔ›, ÂÎÙfi˜ ·fi ÙË Ê‡-
Ï·ÍË ÙˆÓ Ô‰ÈÎÒÓ ÂÚ·ÛÌ¿ÙˆÓ Î·È
ÙˆÓ Û˘ÓfiÚˆÓ, ·ÓÂÏ¿Ì‚·Ó·Ó, ˘fi ÙË
‰ÈÔ›ÎËÛË ÙÔ˘ Ì·ÚÙÔÏfi˜-Ì·Û‹, ÙË
‰›ˆÍË ÙˆÓ ÎÏÂÊÙÒÓ ÛÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜
Ù˘ ‰ÈηÈÔ‰ÔÛ›·˜ ÙÔ˘˜. °ÂÓÈο, fiˆ˜
‰È·ÈÛÙÒÓÂÙ·È, ·fi ÙÔ˘ÚÎÈΤ˜ ΢-
Ú›ˆ˜ ·ÏÏ¿ Î·È ·fi ‚ÂÓÂÙÈΤ˜ Î·È ÂÏ-
ÏËÓÈΤ˜ ËÁ¤˜, Ë Û¯¤ÛË ÙˆÓ ·ÚÌ·ÙÔ-
ÏÒÓ Ì ÙËÓ ÙÔ˘ÚÎÈ΋ ÂÍÔ˘Û›· ‹Ù·Ó
Û¯¤ÛË ˘ÔÙ·Á‹˜. H ˘ÔÙ·Á‹ fï˜
·˘Ù‹ ‹Ù·Ó Û˘Ì‚·ÙÈ΋ Î·È ÛÙȘ ·Ú¯¤˜
ÙÔ˘ ‰¤Î·ÙÔ˘ fiÁ‰ÔÔ˘ ·ÈÒÓ· ¤¯Ô˘ÌÂ
Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˜ ÂÓ¤ÚÁÂȘ Ô˘ ÌÂÙ·-
ÙÔ›˙Ô˘Ó ÙÔ˘˜ ·ÚÌ·ÙÔÏÔ‡˜ ·fi ÙËÓ
˘ÔÙ¤ÏÂÈ· ÛÙËÓ ·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›· ηÈ
ÛÙËÓ ··Ú¯‹ ÌÈ·˜ ¿Ù˘˘ ÛÙËÓ ·Ú-
¯‹, Ô˘ÛÈ·ÛÙÈ΋˜ ·ÚÁfiÙÂÚ·, Û˘ÓÂÚÁ·-
Û›·˜ Ì ÙÔ˘˜ ÎϤÊÙ˜.
H ·Ú¯‹ ¤ÁÈÓ ÛÙË N¿Ô˘Û·: ÙÔ 1705
TÔ‡ÚÎÔ˜ ·ÍȈ̷ÙÔ‡¯Ô˜ (ÛÈÏȯٿÚ˘)
‹Á ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Ì ÙËÓ ÂÓÙÔÏ‹ Ó·
ÛÙÚ·ÙÔÏÔÁ‹ÛÂÈ Ó¤Ô˘˜ ÁÈ· Ù· Ù¿ÁÌ·Ù·
ÙˆÓ ÁÂÓÈÙÛ¿ÚˆÓ. OÈ Î¿ÙÔÈÎÔÈ, ·ÓÙÈ-
ÛÙ¿ıËÎ·Ó ÛÙÔ ·È‰ÔÌ¿˙ˆÌ·, ÛÎfiÙˆ-
Û·Ó ÙÔÓ ÛÈÏȯٿÚË Î·È ‰‡Ô Û˘ÓÔ‰Ô‡˜
ÙÔ˘, «ÂÓ Ù¤ÏÂÈ ‰Â» –Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ›
ÙÔ˘ÚÎÈÎfi ¤ÁÁÚ·ÊÔ– «Û¯ËÌ·Ù‹Û·ÓÙ˜
Û˘ÌÌÔÚ›·Ó ÂÍ ÂηÙfiÓ Î·È ϤÔÓ Î·-
ÎÔ‡ÚÁˆÓ ÔÈ ¿ÈÛÙÔÈ Ô‡ÙÔÈ ÊÔÓ›˜, ¤¯Ô-
ÓÙ˜ ÂÈÎÂÊ·Ï‹˜ ÙÔÓ ·ÚÌ·ÙÔÏfiÓ Z‹ÛËÓ
K·Ú·‰‹ÌÔÓ Î·È ÙÔ˘˜ ‰‡Ô ·˘ÙÔ‡ ˘ÈÔ‡˜,
‡„ˆÛ·Ó ÙËÓ ÛËÌ·›·Ó Ù˘ ·ÓÙ·ÚÛ›·˜ H Παλληκρι της Σε-
Î·È ‰È·ÙÚ¤¯ÔÓÙ˜ Ó˘Ó Ù· fiÚË Î·È Ù·˜ Â- λα$δας - αρματολς
‰È¿‰·˜ ÙˆÓ Î·˙¿‰ˆÓ BÂÚÔ›·˜ Î·È N·Ô‡- περιοχς της Hπερου
Û˘ Ì˘Ú›· ‰È¤Ú·Í·Ó Î·È ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó 1765, ÔÏÏÔ› ηÂÙ¿ÓÈÔÈ, ·Ï·ÈÔ› ·Ú- στα ρια με την Aιτω-
Ó· ‰È·Ú¿ÙÙÔ˘Ó Î·ÎÔ˘ÚÁ‹Ì·Ù·». ™Â Ì·ÙÔÏÔ›, ÚÔÛ·ıÔ‡Ó Ó· ÂÍÂÁ›ÚÔ˘Ó λοακαρνανα. Eικον-
ÊÈÚÌ¿ÓÈ Ù˘ 13˘ IÔ˘Ó›Ô˘ 1714, Ô˘ ÙÔ˘˜ ηÙÔ›ÎÔ˘˜ Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜ Ù˘ §¿- ζεται με τον πρποντα
·¢ı‡ÓÂÙ·È ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ÈÂÚÔ‰ÈηÛÙ¤˜ ÚÈÛ·˜ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙˆÓ ‰ÈÔÚÈÛÌ¤ÓˆÓ ·fi στολισμ και τα ρ-
Î·È ¿ÏÏÔ˘˜ TÔ‡ÚÎÔ˘˜ ·ÍȈ̷ÙÔ‡¯Ô˘˜ ÙȘ ÙÔ˘ÚÎÈΤ˜ ·Ú¯¤˜ ‰ÂÚ‚ÂÓ·Á¿‰ˆÓ. ματ του: πιστλες
Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢, Ì·ÚÙ˘ÚÂ›Ù·È Û˘- §›Á· ¯ÚfiÓÈ· ·ÚÁfiÙÂÚ·, ÌfiÏȘ ·Ú¯›˙ÂÈ στο σελχι της μσης,
ÓÂÚÁ·Û›· ·ÚÌ·ÙÔÏÒÓ Î·È ÎÏÂÊÙÒÓ: Ó· Û˘ÓÙ·Ú¿ÛÛÂÙ·È Ô EÏÏËÓÈÛÌfi˜ ·fi σπθα κρεμασμνη
«ÔÈ ÂȘ ÙÔ˘˜ η˙¿‰Â˜ °È·ÓÓÈÙÛÒÓ Î·È ÙÔ Î›ÓËÌ· ÙˆÓ OÚÏÒÊ, ÔÈ ·ÚÌ·ÙÔÏÔ› στο πλευρ, χρυσο-
E‰¤ÛÛ˘ ÎϤÊÙ˜ Î·È ·ÚÌ·ÙÔÏÔ› ηٿ Ù˘ PÔ‡ÌÂÏ˘, Ù˘ £ÂÛÛ·Ï›·˜ Î·È Ù˘ πλομιστο γιλκο-θ%-
ÙËÓ Û˘Ó‹ıÂÈ¿ ÙˆÓ ·ÔÛ˘Úı¤ÓÙ˜ ÂȘ Ù· H›ÚÔ˘ ı· ·ÔÙÂϤÛÔ˘Ó, Ì·˙› Ì ρακα. Λιθογραφα
¤ÚÈÍ fiÚË Û˘ÓÂΤÓÙÚˆÛ·Ó ÂÚ› ÙÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÎϤÊÙ˜, ÈÛ¯˘Ú‹ ‰‡Ó·ÌË ÛÙȘ του Louis Dupre.
‚‰ÔÌ‹ÎÔÓÙ· ‹ ÔÁ‰Ô‹ÎÔÓÙ· ÔÌfiÊÚÔÓ¿˜ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ηٿ ÙˆÓ TÔ‡ÚΈÓ, η-
ÙˆÓ, ‰È·Ú¿ÙÙÔÓÙ˜ Ï›ÛÙ·˜ ÏËÛÙ›·˜ ıÒ˜ Î·È ·ÚÁfiÙÂÚ· ηٿ ÙÔ Î›ÓËÌ· ÙÔ˘
Î·È ÏÂËÏ·Û›·˜». §¿ÌÚÔ˘ K·ÙÛÒÓË. T· ·ÚÌ·ÙÔÏ›ÎÈ·
ÛÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ÂÚ›Ô‰Ô Ù˘ TÔ˘ÚÎÔ-
AÓ‰Ú›· ·‰È‹ÁËÙÔ˜... ÎÚ·Ù›·˜, Ì·˙› Ì ٷ ÏË̤ÚÈ· ÙˆÓ ÎÏÂ-
ÊÙÒÓ, Á›ÓÔÓÙ·È ÔÈ ÂÛٛ˜ Ô˘ ˘Ú·-
OÈ ÂÓ¤ÚÁÂȘ ·˘Ù¤˜, Î·È ¿ÏϘ ›Ûˆ˜ ÎÙÒÓÔ˘Ó ÙÔÓ ·ÂÏ¢ıÂÚˆÙÈÎfi ·ÁÒÓ·.
Ô˘ ‰ÂÓ Ì·˜ Â›Ó·È ·ÎfiÌË ÁÓˆÛÙ¤˜ ·fi ™Â ·˘Ù¿ ÛÙ‹ÚÈ˙ ÙȘ ÂÏ›‰Â˜ ÙÔ˘ Ô P‹-
¤ÁÁÚ·Ê·, Û˘ÓÂÙ¤ÏÂÛ·Ó Èı·Ófiٷٷ Á·˜, ·˘ÙÔ‡˜ ηÏÔ‡Û ÛÙÔÓ «YÌÓÔ ·-
ÛÙËÓ ·Ê·›ÚÂÛË ÙˆÓ ·ÚÌ·ÙÔÏÈÎÈÒÓ ÙÚȈÙÈÎfi Ù˘ EÏÏ¿‰Ô˜» Î·È ·fi ·˘-
·fi ÙÔ˘˜ EÏÏËÓ˜ Î·È ÛÙËÓ ·Ó¿ıÂÛ‹ ÙÔ‡˜ ÂÚ›ÌÂÓ ÙËÓ ·ÂÏ¢ı¤ÚˆÛË Ô
ÙÔ˘˜ ÛÙÔ˘˜ ÂÍÈÛÏ·ÌÈṲ̂ÓÔ˘˜ AÏ‚·- AÓÒÓ˘ÌÔ˜ Ù˘ «EÏÏËÓÈ΋˜ NÔÌ·Ú-
ÓÔ‡˜. Afi ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ·˘Ù‹ ÔÈ ·ÚÌ·- ¯›·˜» (1806): «TËÓ Û‹ÌÂÚÔÓ ÂȘ fiÏËÓ
ÙÔÏÔ› ÂÓÙ¿ÛÛÔÓÙ·È ‚·ıÌÈ·›· ÛÙÔ ÙËÓ EÏÏ¿‰· ¢ڛÛÎÔÓÙ·È ‚¤‚·È· ÂÚÈÛ-
ÈÛ¯˘Úfi Ú‡̷ Ô˘ Ô‰ËÁ› ÚÔ˜ ÙÔÓ ÛfiÙÂÚÔÈ ·fi ‰¤Î· ¯ÈÏÈ¿‰·˜, ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ
·ÁÒÓ· ÁÈ· ÙËÓ ÂÏ¢ıÂÚ›·. EÙÛÈ Ï›Á· Ë ·Ó‰Ú›· Â›Ó·È ·‰È‹ÁËÙÔ˜ Î·È Ë ·Á¿Ë
¯ÚfiÓÈ· ÚÈÓ ·fi Ù· OÚψÊÈο, ÙÔ ‰È¿ ÙËÓ ÂÏ¢ıÂÚ›·Ó ·ÂÚ›ÁÚ·ÙÔ˜».
H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 3 17
Tο Bασιλικ Mακεδονικ
Tου I. K. X ∞™πflΔ∏ Õ O Γεργιος Xωραφ
ς (1692-1775),
σημαντικ προσωπικτητα με αξιλογη
Kαθηγητ της Nετ. Iστορας
Aριστοτλειο Πανεπιστ μιο
και επιστημονικ
), αναδιοργ
νω-
Θεσσαλονκης
E ÿ¢∞ª∂ Û ¿ÏÏÔ ÛËÌ›ˆÌ· ÙÔ˘
·ÊÈÂÚÒÌ·ÙÔ˜ ·˘ÙÔ‡ fiÙÈ Ë ·-
ÚÔ˘Û›· ÙˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ ÌÈÛıÔÊfi-
ÚˆÓ ÛÙȘ ÈÛ·ÓÈΤ˜ ÎÙ‹ÛÂȘ Ù˘ IÙ·-
Ï›·˜ ¿Ú¯ÈÛ ӷ ÌÂÈÒÓÂÙ·È ‰Ú·ÛÙÈο
τισε τα πολεμικ
τους κατορθματα.
·fi Ù· ̤۷ ÙÔ˘ 17Ô˘ ·ÈÒÓ· Î·È ÂÍ‹˜.
A˘Ùfi ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ˘Ô‰ËÏÒÓÔ˘Ó ÔÈ
ÂÍ·ÈÚÂÙÈο ÂÓȯڤ˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜
Ì·˜, Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó Ì¿ÏÈÛÙ· ÌÂÌÔÓˆ-
̤Ó˜ ÂÚÈÙÒÛÂȘ. ¶·Ú’ fiÏ· ·˘Ù¿, Ë
·Ú¿‰ÔÛË Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÌÈÛıÔÊÔ-
Ú›·˜ ÛÙËÓ ÈÙ·ÏÈ΋ ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ ‰ÂÓ
¤·„ ӷ ˘Ê›ÛٷٷÈ: ÔÈ BÂÓÂÙÔ› .¯.,
ÔÈ ÚÒÙÔÈ Ô˘ ›¯·Ó ÌÂٷʤÚÂÈ ÛÙË
‚fiÚÂÈ· IÙ·Ï›· Û˘ÁÎÚÔÙË̤Ó˜ ÌÔÓ¿-
‰Â˜ «stradioti», ÂÍ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó Î·È
ηٿ ÙÔÓ 17Ô Î·È Î·Ù¿ ÙÔÓ 18Ô ·ÈÒÓ·
Ó· ÛÙÚ·ÙÔÏÔÁÔ‡Ó ¢·ÏÌ·ÙÔ‡˜, AÏ‚·-
ÓÔ‡˜ Î·È EÏÏËÓ˜ ÂÓfiÏÔ˘˜, Ì ÙÔ˘˜
ÔÔ›Ô˘˜ Ï·ÈÛ›ˆÓ·Ó ÙȘ ÊÚÔ˘Ú¤˜ ÙÔ˘˜
›Ù ÛÙȘ ÂÓ·Ô̤ÓÔ˘Û˜ ÎÙ‹ÛÂȘ
ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ AÓ·ÙÔÏ‹ ›ÙÂ
ÛÙËÓ Terra Ferma. ¶¿ÓÙˆ˜, ·fi Ù·
̤۷ ÙÔ˘ 17Ô˘ ·ÈÒÓ· Î·È ÂÍ‹˜ ÔÈ
ÛÙÚ·ÙÔÏÔÁ‹ÛÂȘ ÙÔ˘˜ ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· Â-
ÚÈÔÚ›˙ÔÓÙ·È ÛÙ· ¯ˆÚÈ¿ Ù˘ XÈÌ¿Ú·˜,
·fi fiÔ˘ ¿ÏψÛÙÂ, ·ÓÙÏÔ‡Û·Ó Î·È
·Ï·ÈfiÙÂÚ· ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÙÌ‹Ì· ÙˆÓ
«stradioti». K·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÏÔÈfiÓ
ÙˆÓ ÙÚÈÒÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›ˆÓ ÙÔ˘ÚÎÔ‚ÂÓÂÙÈ-
ÎÒÓ ÔÏ¤ÌˆÓ (1645-1669, 1684-1699,
1715-1718) ÔÈ XÈÌ·ÚÈÒÙ˜ Û˘ÌÌÂÙ›-
¯·Ó ÛÙȘ ¯ıÚÔڷ͛˜ ÛÙÔ Ï¢Úfi
ÙˆÓ BÂÓÂÙÒÓ, fi¯È ÌfiÓÔ ˆ˜ ·˘ÙfiÓÔÌÔÈ
·ÎÚÔ‚ÔÏÈÛÙ¤˜, ·ÏÏ¿ Î·È ˆ˜ ÌÈÛıÔÊfi-
ÚÔÈ, Û˘ÓÙÂÓÙ·Á̤ÓÔÈ Û ÂȉÈÎfi ÛÒÌ·,
ÙÔ «Reggimento Cimarriotto».
A˘Ùfi ·ÎÚÈ‚Ò˜ ÙÔ «Reggimento»
¯ÚË̢ۛ۠ˆ˜ ÚfiÙ˘Ô Î·È ÛÙÔ ‚·-
Û›ÏÂÈÔ Ù˘ N¿ÔÏ˘ Î·È Ù˘ ™ÈÎÂÏ›·˜,
ÙÔ ÔÔ›Ô, ·Ì¤Ûˆ˜ ۯ‰fiÓ ÌÂÙ¿ ÙËÓ
¿ÓÔ‰Ô ÛÙÔÓ ıÚfiÓÔ ÙÔ˘ ‰Ú·ÛÙ‹ÚÈÔ˘
BÔ˘Ú‚fiÓÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿ K·ÚfiÏÔ˘ Zã
(1734-1759) ¿Ú¯ÈÛ ӷ ÛÙÚ·ÙÔÏÔÁ›
XÈÌ·ÚÈÒÙ˜ ÁÈ· Ó· Û˘ÁÎÚÔÙ‹ÛÂÈ ¤Ó·
·Ó¿ÏÔÁÔ ‰ÈÎfi ÙÔ˘ ÌÈÛıÔÊÔÚÈÎfi ÛÒÌ·.
OÈ ÛÙÚ·ÙÔÏÔÁ›Â˜ ‚¤‚·È· ·˘Ù¤˜ ‰ÂÓ
‹Ù·Ó ÚˆÙfiÁÓˆÚ˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜ Ó¤Ô˘˜
΢ڛ·Ú¯Ô˘˜ Ù˘ K¿Ùˆ IÙ·Ï›·˜: H Â-
ÚÈÔ¯‹ ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û ӷ ‰È·ÙËÚ› ÙȘ
·ÙÚÔ·Ú¿‰ÔÙ˜ (·fi ÙÔÓ 15Ô ·ÈÒÓ·)
ÛÙÂÓ¤˜ Û¯¤ÛÂȘ Ù˘ Ì ÙÔ˘˜ ηÙÔ›ÎÔ˘˜
ÙˆÓ ·ÓÙ›ÂÚ· ·Ú·Ï›ˆÓ ÙÔ˘ IÔÓ›Ô˘
Î·È È‰È·›ÙÂÚ· Ù˘ XÈÌ¿Ú·˜ Î·È Ù˘ ¯ÚÈ-
ÛÙÈ·ÓÈ΋˜ AÏ‚·Ó›·˜. EÍ¿ÏÏÔ˘, Ë ·-
Ú¿‰ÔÛË ÙˆÓ ·Ï·ÈÒÓ ÌÈÛıÔÊfiÚˆÓ
(estradiotes) Ù˘ ÈÛ·ÓÈ΋˜ ÂÚÈfi‰Ô˘
‹Ù·Ó ·ÎfiÌ· ˙ˆÓÙ·Ó‹ ¯¿ÚË ÛÙËÓ ·-
ÚÔ˘Û›· ÛÙÔ Ó·ÔÏÈÙ·ÓÈÎfi ÛÙÚ·Ùfi
·ÚÎÂÙÒÓ HÂÈÚˆÙÒÓ (ÌÂÚÈΤ˜ ÊÔÚ¤˜
Î·È ·Ó‰ÚÒÓ ÙÔ˘ ‚ÂÓÂÙÈÎÔ‡ «™˘ÓÙ¿Á-
Ì·ÙÔ˜»). AÓ¿ÌÂÛ¿ ÙÔ˘˜ Î·È Ô ‚ÂÙÂÚ¿-
18 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H
ÓÔ˜ XÈÌ·ÚÈÒÙ˘ ™ÙÚ·Ù‹˜ °Î›Î·˜, Ô
ÔÔ›Ô˜ ÙÔ 1734 ·Ó¤Ï·‚Â, ÛÂ Û˘ÓÂÚÁ·-
Û›· Ì ÙÔÓ HÂÈÚÒÙË ¤ÌÔÚÔ Aı·Ó¿-
ÛÈÔ °Ï˘Î‹, Ó· ‰ÈÂÓÂÚÁ‹ÛÂÈ ÛÙ· ¯ˆÚÈ¿
Ù˘ XÈÌ¿Ú·˜ ÙȘ ÚÒÙ˜ ÛÙÚ·ÙÔÏÔÁ‹-
ÛÂȘ ÁÈ· ÏÔÁ·ÚÈ·ÛÌfi ÙˆÓ BÔ˘Ú‚fiÓˆÓ
Ù˘ N¿ÔÏ˘. EÓ·Ó ¯ÚfiÓÔ ·ÚÁfiÙÂÚ·,
ÙÔ 1735, ›¯Â ÎÈfiÏ·˜ ÔÚÁ·Óˆı› Ô
ÚÒÙÔ˜ ˘Ú‹Ó·˜ Ù˘ Ó¤·˜ ·˘Ù‹˜ ÌÈ-
ÛıÔÊÔÚÈ΋˜ ‰‡Ó·Ì˘: ·ÔÙÂÏÔ‡ÓÙ·Ó
ۯ‰fiÓ ·ÔÎÏÂÈÛÙÈο ·fi XÈÌ·ÚÈÒ-
Ù˜. AÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó Ó¤Â˜ ÛÙÚ·ÙÔÏÔÁ‹-
ÛÂȘ, Ì ÙȘ Ôԛ˜ Ô °Î›Î·˜ ηٿÊÂÚÂ
Ó· ·Ó·Ù‡ÍÂÈ ÛÙ·
1738 ÙËÓ ·Ú¯È΋
ÙÔ˘ ‰‡Ó·ÌË ÛÂ
Ï‹Ú˜ Ù¿ÁÌ· EÏÏËÓ˜ ÌÈÛıÔÊfiÚÔÈ
(battaglione).
A̤ۈ˜ ÌÂÙ¿ ÙË ÛÙÔ ‚·Û›ÏÂÈÔ
‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘, ÙÔ
Ó·ÔÏÈÙ·ÓÈÎfi ¯È-
Ù˘ N¿ÔÏ˘
Ì·ÚÈÒÙÈÎÔ Ù¿ÁÌ· Î·È Ù˘ ™ÈÎÂÏ›·˜
¿Ú¯ÈÛ ӷ ÚÔÛÂÏ-
·ÂÈ Î·È ¿ÏÏÔ˘˜
¿Ó‰Ú˜, ÙË ÊÔÚ¿ ·˘Ù‹ ·fi ÙÔ ‚ÂÓÂÙÈ-
Îfi «Reggimento Cimarriotto». TÔ ‚·-
ÛÈÎfiÙÂÚÔ Î›ÓËÙÚÔ ‹Ù·Ó ÔÈÎÔÓÔÌÈÎfi:
ÔÈ BÔ˘Ú‚fiÓÔÈ ÚfiÛÊÂÚ·Ó ‰ÈÏ¿ÛȘ
·Ô‰Ô¯¤˜ Û ۇÁÎÚÈÛË Ì ÙÔ˘˜ BÂÓÂ-
ÙÔ‡˜, ÚÔηÏÒÓÙ·˜, fiˆ˜ ‹Ù·Ó Âfi-
ÌÂÓÔ, ÙȘ ¤ÓÙÔÓ˜ ·ÓÙȉڿÛÂȘ ÙˆÓ ÙÂ-
ÏÂ˘Ù·›ˆÓ. E·Ó·Ï‹ÊıËΠ‰ËÏ·‰‹
¤ÂÈÙ· ·fi ·ÈÒÓ˜ ÂΛÓÔ Ô˘ ›¯Â
Û˘Ì‚Â› Ì ÙÔ˘˜ «stradioti» ÙÔ˘ 15Ô˘
Î·È 16Ô˘ ·ÈÒÓ·, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ, ·Ó·˙ËÙÒ-
2 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 3
παιδεα και ποικλα ενδιαφροντα (φιλο-
λογικ
σε τους Eλληνες μισθοφρους των Δο
Σικελιν. Στη φωτογραφα, το εξφυλλο
της πολυτελος κδοσης, στην οποα απα-
θαν
ÓÙ·˜ ηχÙÂÚÔ˘˜ ÌÈÛıÔ‡˜, ›¯·Ó ÌÂ-
Ù·ˉ‹ÛÂÈ –ÔÌ·‰Èο Î·È ·Ú¿ ÙȘ
·ÓÙȉڿÛÂȘ ÙˆÓ BÂÓÂÙÒÓ– ÛÙÔ ÈÛ·-
ÓÈÎfi ÛÙÚ·Ùfi‰Ô. EÓ·˜ Ì¿ÏÈÛÙ· ·fi
ÙÔ˘˜ ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ‡˜ ÙÔ˘ ‚ÂÓÂÙÈÎÔ‡
ÛÙÚ·ÙÔ‡, Ô KÂÊ·ÏÏÔÓ›Ù˘ °ÂÒÚÁÈÔ˜
XˆÚ·Ê¿˜ (1692-1775), ·Ó¤Ï·‚ ÙÔ
1739 ÙË ‰ÈÔ›ÎËÛË ÙÔ˘ Ó·ÔÏÈÙ·ÓÈ-
ÎÔ‡ Ù¿ÁÌ·ÙÔ˜, Ì ÙÔÓ ™ÙÚ·Ù‹ °Î›Î·
ˆ˜ ˘Ô‰ÈÔÈÎËÙ‹. O XˆÚ·Ê¿˜ –ÌÈ· ÛË-
Ì·ÓÙÈ΋ ÚÔÛˆÈÎfiÙËÙ·, Ì ·Ó·ÌÊÈ-
Û‚‹ÙËÙ˜ ÔÚÁ·ÓˆÙÈΤ˜ ÈηÓfiÙËÙ˜,
·ÍÈfiÏÔÁË ·È‰Â›· Î·È ÔÈΛϷ ÂӉȷ-
ʤÚÔÓÙ· (ÊÈÏÔÏÔ-
ÁÈο Î·È ÂÈÛÙË-
ÌÔÓÈο)– ηٿÊÂ-
ÚÂ Û‡ÓÙÔÌ· Ó·
ÔÏÏ·Ï·ÛÈ¿ÛÂÈ
ÙÔÓ ·ÚÈıÌfi ÙˆÓ
·Ó‰ÚÒÓ ÙÔ˘,
ÛÙÚ·ÙÔÏÔÁÒÓÙ·˜
ÙÔ˘˜ ·fi ‰È¿ÊÔ-
Ú˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÙÔ˘
ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ¯ÒÚÔ˘:
·fi Ù· EÙ¿ÓËÛ·, ÙËÓ HÂÈÚÔ, ÙË
M·Î‰ÔÓ›·, ÙË ™ÙÂÚ¿, ÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓ-
ÓËÛÔ, Ù· ÓËÛÈ¿ ÙÔ˘ AÈÁ·›Ô˘, ·ÎfiÌ·
Î·È ·fi ÙËÓ KˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË Î·È
ÙË ™Ì‡ÚÓË.
MÂÙ¿ ÙËÓ ÔÏÔÎÏ‹ÚˆÛË ÙˆÓ Ó¤ˆÓ
ÛÙÚ·ÙÔÏÔÁÈÒÓ, ÛÙ· 1754, ÙÔ ·Ú¯ÈÎfi
Ù¿ÁÌ· ·Ó·Ù‡¯ıËΠ۠Ï‹Ú˜ ™‡-
ÓÙ·ÁÌ·, Ì ‰‡Ô Ù¿ÁÌ·Ù· ÙˆÓ 13 Ïfi-
¯ˆÓ. H ‰‡Ó·ÌË ·˘Ù‹ (ÛÙËÓ ÔÔ›· ÙÒ-
Ú·, ÂÎÙfi˜ ·fi ÙÔ˘˜ EÏÏËÓ˜, Û˘ÌÌÂ-
Ù›¯·Ó Î·È ÌÈÛıÔÊfiÚÔÈ ·fi ¿ÏϘ
‚·ÏηÓÈΤ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜) ÔÓÔÌ¿ÛÙËÎÂ
«Reggimento Real Macedone» (Èı·-
Ófiٷٷ ÌÂÙ¿ ·fi ÂÈÛ‹ÁËÛË ÙÔ˘ Xˆ-
Ú·Ê¿), ÂÂȉ‹ ÛÙËÓ ·ÓÙ›ÏË„Ë Ù˘
ÂÔ¯‹˜ Ô fiÚÔ˜ «M·Î‰ÔÓ›·» Û˘ÌÂ-
ÚÈÂÏ¿Ì‚·Ó ÔÏfiÎÏËÚË Û¯Â‰fiÓ ÙË ‚Ô-
ÚÂÈÔ‰˘ÙÈ΋ ÂÏÏËÓÈ΋ ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ, Ì·-
˙› Ì ÙËÓ AÏ‚·Ó›·, ÙË ¢·ÏÌ·Ù›· ηÈ
ÙÌ‹Ì· ÙÔ˘ M·˘ÚÔ‚Ô˘Ó›Ô˘! H ÛÙÚ·ÙÔ-
ÏfiÁËÛË, ¿ÓÙˆ˜, Î·È Í¤ÓˆÓ ÛÙÔ «B·-
ÛÈÏÈÎfi M·Î‰ÔÓÈÎfi ™‡ÓÙ·ÁÌ·» ÚÔ-
οÏÂÛ ÛÙË ‰ÂηÂÙ›· ÙÔ˘ 1760 ·ÚÎÂ-
Ù¤˜ ‰È¯ÔÁӈ̛˜ ÛÙËÓ ËÁÂÛ›· ÙÔ˘:
MÂÚÈÎÔ› Â¤ÌÂÓ·Ó fiÙÈ ı· ¤ÚÂ ӷ
Â›Ó·È ÛÙÂϯˆÌ¤ÓÔ ·ÔÎÏÂÈÛÙÈο ÌÂ
EÏÏËÓÂ˜Ø ¿ÏÏÔÈ ıˆÚÔ‡Û·Ó ··Ú·›ÙË-
ÙË ÙË Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ Î·È «IÏÏ˘ÚÈÒÓ» ÌÈ-
ÛıÔÊfiÚˆÓ. O XˆÚ·Ê¿˜ Ì¿ÏÈÛÙ· ÂÈ-
¯ÂÈÚËÌ·ÙÔÏfiÁËÛ ÙË Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ η
¿ÏÏˆÓ «nazioni» Ì ·Ó·ÊÔÚ¤˜ ÛÙÔ
·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÙÔ˘ MÂÁ¿ÏÔ˘ AÏÂÍ¿Ó-
‰ÚÔ˘, ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙË ıÚËÛ΢ÙÈ΋ ηÈ
ÔÏÈÙÈÛÙÈ΋ Û˘ÁÁ¤ÓÂÈ· ÙˆÓ «IÏÏ˘-
ÚÈÒÓ» Ì ÙÔ˘˜ EÏÏËÓ˜. TÂÏÈο, Ë
Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙˆÓ ·ÏÏÔÂıÓÒÓ ·Ú¤ÌÂÈ-
Ó Û ¯·ÌËÏ¿ Â›‰·, ÂÓÒ Ë ÏÂÈÔ-
„ËÊ›· ÙˆÓ XÈÌ·ÚȈÙÒÓ ‹Ù·Ó ¿ÓÙÔÙÂ
ÛÙ·ıÂÚ‹ Î·È ·‰È·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÙË.
Afi Ù· ÈÔ ·ÍÈfiÌ·¯·
TÔ «B·ÛÈÏÈÎfi M·Î‰ÔÓÈÎfi ™‡ÓÙ·ÁÌ·»
ÂÍÂÏ›¯ÙËΠۇÓÙÔÌ· Û ÌÈ· ·fi ÙȘ
ÈÔ ·ÍÈfiÌ·¯Â˜ ÌÔÓ¿‰Â˜ Ù˘ K¿Ùˆ IÙ·-
Ï›·˜, ·›ÚÓÔÓÙ·˜ ̤ÚÔ˜ Û fiϘ ÙȘ
ÛÙÚ·ÙȈÙÈΤ˜ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ Ó·-
ÔÏÈÙ·ÓÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡ ̤۷ Î·È ¤Íˆ
·fi ÙËÓ ÂÈÎÚ¿ÙÂÈ· ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏ›Ԣ:
·Ú¯Èο (1745-1746) ÛÙȘ Û˘ÁÎÚÔ‡ÛÂȘ
Ô˘ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ıËÎ·Ó ÛÙËÓ ÎÂ-
ÓÙÚÈ΋ ÈÙ·ÏÈ΋ ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ Î·Ù¿ ÙÔÓ
fiÏÂÌÔ ÁÈ· ÙË ‰È·‰Ô¯‹ ÙÔ˘ ·˘ÛÙÚÈ·-
ÎÔ‡ ıÚfiÓÔ˘ (1740-1748), ÛÙË Û˘Ó¤-
¯ÂÈ· (ÛÙË ‰ÂηÂÙ›· ÙÔ˘ 1750) Û ·Ì-
Ê›‚Ș ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÛÙËÓ TÚÈÔÏ›Ùȉ·
ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ ÙˆÓ ÂΛ ÂÈÚ·-
ÙÈÎÒÓ ÔÚÌËÙËÚ›ˆÓ ηÈ, Ù¤ÏÔ˜ (1798-
1814), ÛÙȘ ÔÏÂÌÈΤ˜ ·Ó·ÌÂÙÚ‹ÛÂȘ
ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ·ÓÙÂ·Ó·ÛÙ·ÙÈÎÒÓ ‰˘Ó¿-
ÌÂˆÓ Î·È ÙˆÓ °¿ÏÏˆÓ Î·È IÙ·ÏÒÓ Û˘-
ÓÂÚÁ·ÙÒÓ ÙÔ˘˜ ÛÙË PÒÌË, ÙË N¿Ô-
ÏË Î·È ÙË ™ÈÎÂÏ›·, ·ÏÏ¿ Î·È ¤Íˆ ·fi
Ù· ÈÙ·ÏÈο ‰¿ÊË. TÔ ™‡ÓÙ·ÁÌ· Â›-
Û˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ıËΠÂ·ÓÂÈÏËÌ̤-
Ó· ÁÈ· ÙËÓ ¿Ù·ÍË Ù˘ ÏËÛÙ›·˜ ÛÙÔ
Σ
νταγμα
ÂÛˆÙÂÚÈÎfi ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏ›Ԣ, ·ÏÏ¿ ηÈ
ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù¿ÓÈÍË Ï·˚ÎÒÓ ÂÍÂÁ¤ÚÛÂ-
ˆÓ ÛÙË ™ÈÎÂÏ›· Î·È ÛÙËÓ K·Ï·‚Ú›·.
O XˆÚ·Ê¿˜ ‰ÈÔ›ÎËÛ ÙÔ
«Reggimento» (ÌÂ ÙÔ ‚·ıÌfi ÙÔ˘ ·ÓÙÈ-
ÛÙÚ·Ù‹ÁÔ˘) ˆ˜ ÙÔÓ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘, ÙÔ
1775, ÔfiÙ ÙÔÓ ‰È·‰¤¯ÙËÎÂ Ô ™ÙÚ·-
Ù‹˜ °Î›Î·˜. MÂÙ¿ ÙÔÓ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ °Î›-
η (1784) ·Ó¤Ï·‚ ˆ˜ ÚÔÛˆÚÈÓfi˜ ‰È-
ÔÈÎËÙ‹˜ Ô XÈÌ·ÚÈÒÙ˘ Â›Û˘ Û˘-
ÓÙ·Á̷ٿگ˘ BÏ¿Û˘, Ô ÔÔ›Ô˜ Û‡-
ÓÙÔÌ· ·Ú¤‰ˆÛ ÙËÓ ËÁÂÛ›· ÙÔ˘ ™˘-
ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ÛÙÔÓ ÁÈÔ ÙÔ˘ ™ÙÚ·Ù‹, Aı·-
Ó¿ÛÈÔ °Î›Î·. OÙ·Ó ·Ó¤Ï·‚ ÙË ‰ÈÔ›ÎË-
ÛË Ô Aı·Ó¿ÛÈÔ˜ °Î›Î·˜ (Ô˘ ·Ú¤ÌÂÈ-
Ó ÛÙË ı¤ÛË ·˘Ù‹ ÁÈ· ‰Âη¤ÓÙ ¯Úfi-
ÓÈ· ÂÚ›Ô˘, Ò˜ ÙÔ 1798) ÙÔ «B·ÛÈÏÈÎfi
M·Î‰ÔÓÈÎfi ™‡ÓÙ·ÁÌ·» ›¯Â ‰‡Ó·ÌË
2.012 ·Ó‰ÚÒÓ. ™ÙÔ ÌÂٷ͇ ‰ÈÂÓÂÚÁÔ‡-
ÓÙ·Ó –΢ڛˆ˜ ÛÙËÓ HÂÈÚÔ– Ӥ˜
ÛÙÚ·ÙÔÏÔÁ›Â˜ ·fi ÙÔÓ XÈÌ·ÚÈÒÙË Â›-
Û˘ ·ÍȈ̷ÙÈÎfi KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ K·ÛÓ¤-
ÙÛË, Ô˘ ·Ó¤‚·˙·Ó ‰È·ÚÎÒ˜ ÙÔÓ ·ÚÈı-
Ìfi ÙˆÓ ·Ó‰ÚÒÓ ÙÔ˘ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜.
MÂÙ¿ ÙËÓ ÎÔÈÓ‹ ·ÁÁÏÔ-Ó·ÔÏÈÙ·ÓÈ-
΋ Ó·˘ÙÈ΋ ÂÎÛÙÚ·Ù›· ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ Ù˘
TÔ˘ÏÒÓ·˜, ÙÔ 1793 (ÛÙËÓ ÔÔ›· Û˘Ì-
ÌÂÙ›¯Â Î·È ÙÔ «M·Î‰ÔÓÈÎfi ™‡ÓÙ·Á-
Ì·»), ÙÔ «Reggimento» ¯ˆÚ›ÛÙËΠÛÂ
‰˘Ô ÌÂÁ¿Ï· ÙÌ‹Ì·Ù·, Û¯ËÌ·Ù›˙ÔÓÙ·˜
È· ‰‡Ô ™˘ÓÙ¿ÁÌ·Ù·, ÂÓÙ·Á̤ӷ
fï˜ Û ÌÈ· ÂÓÈ·›· «M·Î‰ÔÓÈ΋ T·-
ÍÈ·Ú¯›·» (Brigata Macedone) Î·È ÌÂ
ÁÂÓÈÎfi ‰ÈÔÈÎËÙ‹ ÙÔÓ Ú›ÁÎÈ· Ludwig
Adolf Ù˘ ™·ÍÔÓ›·˜. ™ÙÔ ÌÂٷ͇, Ë
·Ó·ÌÂÓfiÌÂÓË Á·ÏÏÈ΋ ÂÈÛ‚ÔÏ‹ ÛÙÔ
‚·Û›ÏÂÈÔ Ù˘ N¿ÔÏ˘ ·Ó¿ÁηÛ ÙÔ
1797 ÙÔ˘˜ ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ‡˜ ÙÔ˘ ™˘ÓÙ¿Á-
Ì·ÙÔ˜ Ó· ÚÔ¯ˆÚ‹ÛÔ˘Ó Û Ӥ˜
ÛÙÚ·ÙÔÏÔÁ‹ÛÂȘ ÛÙËÓ HÂÈÚÔ. H ÚÔ-
πο-
Û¿ıÂÈ· ·¤‰ˆÛ ÙÔÓ ÂfiÌÂÓÔ ¯ÚfiÓÔ
δες
600 ¿Ó‰Ú˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Û˘ÁÎÚfiÙËÛ·Ó
ρρας, μπορε να θεωρηθε ο τελευταος Eλληνας μισθοφ-
Ó¤· ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ÌÔÓ¿‰· Ô˘ ‹ÚÂ
τω Iταλας. Στα 1860 διορστηκε επιθεωρητς του πεζικο
ÙËÓ ÂˆÓ˘Ì›· «T¿ÁÌ· AÏ‚·ÓÒÓ K˘-
ÓËÁÒÓ» (Battaglione dei Cacciatori
Albanesi). H ‰ÈÔ›ÎËÛË ÙÔ˘ Ù¿ÁÌ·ÙÔ˜
·˘ÙÔ‡ ·Ó·Ù¤ıËΠÛÙÔÓ Î‡ÚÈÔ ÔÚÁ·-
ÓˆÙ‹ ÙÔ˘, ÙÔÓ KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ K·ÛÓ¤-
ÙÛË.
AÓ·ÙÚÔ¤˜
H Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿ Ù˘ N¿Ô-
Ï˘ ºÂÚ‰ÈÓ¿Ó‰Ô˘ ¢ã (1759-1799/1805,
1815-1816) ÛÙÔÓ ·ÁÁÏÔÚˆÛÈÎfi ·ÓÙÈ-
Á·ÏÏÈÎfi Û˘Ó·ÛÈÛÌfi ˘Ô¯Ú¤ˆÛ ÙȘ
‰˘Ó¿ÌÂȘ ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏ›Ԣ (Ì·˙› ‚¤‚·È·
πολης που
Î·È Ù· ÌÈÛıÔÊÔÚÈο ÙÔ˘ ÛÒÌ·Ù·) Ó·
ÂÎÛÙÚ·Ù‡ÛÔ˘Ó ÛÙË PÒÌË. YÛÙÂÚ·
Φερ-
·fi ¿ÁÚȘ Û˘ÁÎÚÔ‡ÛÂȘ ̤۷ Î·È Á‡-
νδου B' για τη διατρη-
Úˆ ·fi ÙËÓ AÈÒÓÈ· ¶fiÏË, ÔÈ Ó·ÔÏÈ-
Ù·ÓÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ Î·Ù¤Ï˘Û·Ó, ÛÙ· Ù¤-
ÏË ÙÔ˘ 1798, ÙË Ó·ڋ «PˆÌ·˚΋ ¢Ë-
πολης ναντι
ÌÔÎÚ·Ù›·». ™‡ÓÙÔÌ·, ˆÛÙfiÛÔ, Ë ·ÓÙÂ-
›ıÂÛË ÙˆÓ °¿ÏÏˆÓ ·ÓÙ¤ÛÙÚ„ ٷ
ρ-
Ú¿ÁÌ·Ù·: ÔÈ N·ÔÏÈÙ·ÓÔ› ËÙÙ‹ıË-
Î·Ó Î·È ÙÔ Î·ıÂÛÙÒ˜ ÙÔ˘ ºÂÚ‰ÈÓ¿Ó-
‰Ô˘ ηٷχıËÎÂ, ‰›ÓÔÓÙ·˜ ÙË ı¤ÛË
ÙÔ˘ ÛÙËÓ ÚfiÛηÈÚË (23 I·ÓÔ˘·Ú›Ô˘-
23 IÔ˘Ó›Ô˘ 1799) ȷΈ‚ÈÓÈ΋ «¶·ÚıÂ-
ÓfiÂÈ· ¢ËÌÔÎÚ·Ù›·» (Repubblica
Partenopea). OÈ Ú·Á‰·›Â˜ ·˘Ù¤˜ ÂÍÂÏ›-
ÍÂȘ ÚÔοÏÂÛ·Ó ·Ó·fiÊ¢ÎÙ· ÙË
‰È¿Ï˘ÛË ÙˆÓ ‰‡Ô «¯ÈÌ·ÚÈÒÙÈΈӻ ÌÈ-
ÛıÔÊÔÚÈÎÒÓ ÛˆÌ¿ÙˆÓ Ù˘ N¿ÔÏ˘
Î·È ÙÔÓ Â·Ó··ÙÚÈÛÌfi ÂÓfi˜ ÌÂÁ¿ÏÔ˘
ÙÌ‹Ì·ÙÔ˜ ÙˆÓ ·Ó‰ÚÒÓ ÙÔ˘˜. MÂÚÈÎÔ›,
¿ÓÙˆ˜, ·Ô‰¤¯ÙËÎ·Ó ÙË Ó¤· ηٿ-
ÛÙ·ÛË Î·È ˘ËÚ¤ÙËÛ·Ó, ˆ˜ ·ÍȈ̷ÙÈ-
ÎÔ›, ÛÙË ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ‰‡Ó·ÌË Ù˘
«¶·ÚıÂÓfiÂÈ·˜ ¢ËÌÔÎÚ·Ù›·˜».
™‡ÓÙÔÌ·, ˆÛÙfiÛÔ, Ù· Ú¿ÁÌ·Ù·
·Ó·ÙÚ¿ËÎ·Ó Î·È ¿ÏÈ: Ì ÙÔÓ ‰Â‡ÙÂ-
ÚÔ ·ÓÙÈÁ·ÏÏÈÎfi Û˘Ó·ÛÈÛÌfi Â·Ó‹Ï-
ıÂ, ÙÔ Î·ÏÔη›ÚÈ ÙÔ˘ 1799, ÙÔ ‚Ô˘Ú-
‚ÔÓÈÎfi ηıÂÛÙÒ˜. H ·ÏÈÓfiÚıˆÛË
ÙÔ˘ ºÂÚ‰ÈÓ¿Ó‰Ô˘ ¿ÓÔÈÍ ÙÔÓ ‰ÚfiÌÔ
ÛÙËÓ ·Ó·Û‡ÓÙ·ÍË ÙˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ Î·È
AÏ‚·ÓÒÓ ÌÈÛıÔÊfiÚˆÓ ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏ›Ԣ
Û ‰˘Ô Ӥ˜ ÌÔÓ¿‰Â˜: ÛÙÔ «T¿ÁÌ· ÙˆÓ
M·Î‰fiÓˆÓ K˘ÓËÁÒÓ» (Battaglione
dei Cacciatori Macedoni) Î·È ÛÙÔ «™‡-
ÓÙ·ÁÌ· AÏ‚·Ó›·˜» (Reggimento
Albania). H ‰Ú¿ÛË, ¿ÓÙˆ˜, ÙˆÓ ‰‡Ô
·˘ÙÒÓ ÛˆÌ¿ÙˆÓ ‰ÂÓ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ È·
Ù· ÂÓÙ˘ˆÛȷο ‰Â›ÁÌ·Ù· ÙÔ˘
«Reggimento Real Macedone» Ù˘
ÚÔÂ·Ó·ÛÙ·ÙÈ΋˜ ÂÚÈfi‰Ô˘. AÏψ-
ÛÙÂ, Ë ÂÈÛÙÚÔÊ‹ ÙˆÓ °¿ÏÏˆÓ (·˘ÙÔ-
ÎÚ·ÙÔÚÈÎÒÓ ÙÒÚ·) ÛÙË N¿ÔÏË, ÙÔ
1805, ÚÔοÏÂÛ Ӥ· ·Ó·ÙÚÔ‹ ÙÔ˘
ºÂÚ‰ÈÓ¿Ó‰Ô˘ (13 ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ 1806)
Î·È ÙËÓ ·ÓÙÈηٿÛÙ·Û‹ ÙÔ˘ ·fi ÙÔÓ
ÙÔÔÙËÚËÙ‹ ÙÔ˘ N·ÔϤÔÓÙ·, IˆÛ‹Ê
BÔÓ·¿ÚÙË. H Ó¤· ·˘Ù‹ ‰Ú·Ì·ÙÈ΋
·Ó·ÙÚÔ‹ ÚÔοÏÂÛÂ Î·È Ó¤· ‰È¿Ï˘-
ÛË ÙˆÓ ‰‡Ô ÌÈÛıÔÊÔÚÈÎÒÓ ÛˆÌ¿ÙˆÓ:
EÓ· ̤ÚÔ˜ ÙˆÓ ·Ó‰ÚÒÓ ÙÔ˘˜ ‰È·Â- H Eπιτμβια προτομ του Δημητρου Λκκα (1779-1862) στον περ-
Ú·ÈÒıËΠÛÙË ™ÈÎÂÏ›·, ÁÈ· Ó· Ï·È- βολο της ελληνικς εκκλησας Aγων Πτρου και Παλου στη Nε
ÛÈÒÛÂÈ, Û ȉȷ›ÙÂÚÔ ÛÒÌ· (Ô˘ ‰È·- λη της Iταλας. O Δ. Λκκας, με καταγωγ απ το χωρι Δρυμ
ÙËÚ‹ıËΠҘ ÙÔ 1812), Ù· Ï›„·Ó· της Xειμ
ÙÔ˘ Ó·ÔÏÈÙ·ÓÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡ Ô˘ η- ρος της K

Ù¤Ê˘Á·Ó ÂΛ Ì·˙› Ì ÙoÓ ÂÍfiÚÈÛÙo του βασιλεου των Δο Σικελιν (φωτ.: Salvatore de Lucia).
ºÂÚ‰ÈÓ¿Ó‰Ô. MÂÛÔÏ¿‚ËÛ ÌÈ· ÂÓÙ·-
ÂÙ›· ηٿ ÙËÓ ÔÔ›· ÔÈ ¿Ó‰Ú˜ Î·È ÔÈ
Õ Eπιγραφ (12 Σεπτ.
1855) στην ελληνικ εκ-
κλησα της Nε
επιβεβαινει τη θετικ πα-
ρμβαση του βασιλι
διν
ση του ορθδοξου χαρακτ-
ρα της ελληνικς κοιντη-
τας της Nε
των ουνιτν της Kαλα-
βρας. Oι αγνες αυτο
χισαν απ τον 16ο αι. και
συνεχστηκαν ς την ενο-
ποηση της Iταλας στα
1861 (φωτ.: S. de Lucia).
H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 3 19
 ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ› ÙˆÓ ‰‡Ô ÛˆÌ¿ÙˆÓ ÛÎÔÚ-
›ÛÙËÎ·Ó ÛÙÔ˘˜ ¤ÓÙ ·Ó¤ÌÔ˘˜, ÚÔ-
ÛʤÚÔÓÙ·˜ ÙȘ ˘ËÚÂۛ˜ ÙÔ˘˜ Û ‰È¿-
ÊÔÚ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ, Û˘¯Ó¿ ·ÓÙ›·Ï˜ ÌÂ-
ٷ͇ ÙÔ˘˜ (ÛÙË °·ÏÏ›·, ÙË M. BÚÂÙ·-
Ó›· Î·È ÙË PˆÛ›·).

AÓ·Û‡ÓÙ·ÍË
TÔ 1816, ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÙÒÛË ÙÔ˘ N·Ô-
ϤÔÓÙ·, Ô ºÂÚ‰ÈÓ¿Ó‰Ô˜ Â·Ó‹Ïı ηÈ
¿ÏÈ, ÙË ÊÔÚ¿ ·˘Ù‹ ˆ˜ ËÁÂÌfiÓ·˜ ÙÔ˘
B·ÛÈÏ›Ԣ ÙˆÓ ¢‡Ô ™ÈÎÂÏÈÒÓ Î·È ÌÂ
ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi ‰ÈÔÈÎËÙ‹ Ù˘ AÔ˘Ï›·˜
ÙÔÓ Richard Church, ¤Ó·Ó ·Ï·›Ì·¯Ô
BÚÂÙ·Ófi ·ÍȈ̷ÙÈÎfi Ô˘ ›¯Â ‰È·ÎÚÈ-
ı› ‹‰Ë Û ÔÏÏ¿ ̤و· (ÛÙËÓ A›Á˘-
ÙÔ, ÙËÓ IÙ·Ï›· Î.·.). O Church Û˘Ó-
‰¤ıËΠ̠ÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÎfi ÎfiÛÌÔ ·ÚÎÂ-
Ù¿ ¯ÚfiÓÈ· ÚÈÓ ·fi ÙËÓ E·Ó¿ÛÙ·ÛË
ÙÔ˘ 1821. ™Ù· 1809-1814, fiÙ·Ó ˘Ë-
ÚÂÙÔ‡Û ÛÙ· EÙ¿ÓËÛ·, ›¯Â ÔÚÁ·ÓÒ-
ÛÂÈ ‰‡Ô ÂÏÏËÓÈο ™˘ÓÙ¿ÁÌ·Ù· ÂÏ·-
ÊÚÔ‡ Â˙ÈÎÔ‡. Afi ÙÔ 1817 ÏÔÈfiÓ Ô
Church ¿Ú¯ÈÛ ÛÙË N¿ÔÏË Ó· ·Ó·-
Û˘ÓÙ¿ÛÛÂÈ ÙÔ˘˜ ‚ÂÙÂÚ¿ÓÔ˘˜ ÙˆÓ ‰‡Ô
·Ï·ÈfiÙÂÚˆÓ ¯ÈÌ·ÚÈÒÙÈÎˆÓ ÌÈÛıÔÊÔ-
ÚÈÎÒÓ ÛˆÌ¿ÙˆÓ, ·ÏÏ¿ Î·È Ó· ÛÙÚ·ÙÔ-
ÏÔÁ› Ó¤· ÛÙÂϤ¯Ë ·fi Ù· ‰È·Ï˘Ì¤Ó·
ÂÏÏËÓÈο ™˘ÓÙ¿ÁÌ·Ù· Ù˘ EÙ·Ó‹-
ÛÔ˘. MÂ ÙË Ó¤· ÙÔ˘ ‰ÔÌ‹ ÙÔ
«Battaglione dei Cacciatori
Macedoni» ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ıËΠ΢ڛˆ˜
Û ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÛÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi ÙÔ˘
‚·ÛÈÏ›Ԣ, ·Ú¯Èο ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ Ù˘ ÂÓ‰Ë-
ÌÈ΋˜ ÛÙËÓ K¿Ùˆ IÙ·Ï›· Î·È È‰È·›ÙÂÚ·
ÛÙË ™ÈÎÂÏ›· ÏËÛÙ›·˜ Î·È ÛÙË Û˘Ó¤-
¯ÂÈ· (ηÏÔη›ÚÈ ÙÔ˘ 1820) ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ
Ù˘ Ï·˚΋˜ ÂͤÁÂÚÛ˘ ÙˆÓ «Î·ÚÌÔ-
Ó¿ÚˆÓ». TÂÏÈο, ÔÈ Â·Ó·Ûٿ٘ η-
Ù¿ÊÂÚ·Ó Ó· ÂÈ‚ÏËıÔ‡Ó Î·È Ó· ·Ô-
Û¿ÛÔ˘Ó ·fi ÙÔÓ ·ÔÏ˘Ù·Ú¯ÈÎfi ºÂÚ-
‰ÈÓ¿Ó‰Ô, ¤ÛÙˆ Î·È ÚÔÛˆÚÈÓ¿, ÙËÓ
·Ú·¯ÒÚËÛË Û˘ÓÙ·ÁÌ·ÙÈÎÒÓ ÂÏ¢ıÂ-
ÚÈÒÓ.
M ÙËÓ ¤Ó·ÚÍË Ù˘ Ó¤·˜ ÂÚÈfi‰Ô˘
ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· Ù˘ N¿ÔÏ˘ ¤ÎÏÂÈÛÂ
H à H ελληνικ εκκλησα των Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Î·È Ô Î‡ÎÏÔ˜ Ù˘ ‰Ú¿Û˘
Aγων Πτρου και Παλου στη ÙˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ÌÈÛıÔÊÔÚÈÎÒÓ ÛˆÌ¿-
Nε πολη (δεξι ) αποτλεσε κ- ÙˆÓ ÛÙËÓ K¿Ùˆ IÙ·Ï›·. OÈ ¿Ó‰Ú˜ ÙÔ˘˜
ντρο των Eλλνων μισθοφρων ›Ù Â·Ó··ÙÚ›ÛÙËÎ·Ó Â›Ù ·Ó·˙‹ÙË-
του ισπανικο στρατο επ τρεις Û·Ó ÂÚÁ·Û›· Û ¿ÏϘ ¯ÒÚ˜ (΢ڛˆ˜
αινες περπου (15ος - μσα ÛÙË PˆÛ›·, ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙ· ·ÁÁÏÔÎÚ·-
του 19ου αι.). Kτστηκε το 1518 ÙÔ‡ÌÂÓ· EÙ¿ÓËÛ·). M ÙËÓ ¤ÎÚËÍË,
απ τον Θωμ Aσ νη Παλαιο- ˆÛÙfiÛÔ, Ù˘ E·Ó¿ÛÙ·Û˘ ÙÔ˘ 1821
λγο, Eλληνα μισθοφρο που ÔÈ ÂÚÈÛfiÙÂÚÔÈ ¤ÛÂ˘Û·Ó ÛÙËÓ EÏÏ¿-
δρασε στην K. Iταλα (τλη ‰·, Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈÒÓÙ·˜ ÂÈÙ¤ÏÔ˘˜ ¤Ó·
15ου - αρχς 16ου αι.). Mε πυ- fiÓÂÈÚÔ Ô˘ ›¯·Ó Î·È ·˘ÙÔ›, ·ÏÏ¿ ηÈ
ρνα τον να, δημιουργθηκε fiÏÔÈ ÔÈ ÚÔÁÂÓ¤ÛÙÂÚÔÈ EÏÏËÓ˜ ÔÌfiÙÂ-
λγο αργτερα και η ομνυμη ¯ÓÔ› ÙÔ˘˜: Ó· ‰È·ı¤ÛÔ˘Ó ‰ËÏ·‰‹ ÙËÓ
Aδελφτητα, γρω απ την ÔÏÂÌÈ΋ ÙÔ˘˜ ÂÌÂÈÚ›· fi¯È ˘ËÚÂÙÒ-
οποα συσπειρθηκαν λοι οι ÓÙ·˜ È· ͤÓÔ˘˜ ËÁÂÌfiÓ˜, ·ÏÏ¿ ÙË ‰È-
Eλληνες της Nε πολης (φωτ.: ΋ ÙÔ˘˜ ·ÙÚ›‰·.
Aρχεο ναο). Π νω ποψη του
εσωτερικο του ναο (φωτ.: S. BÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·:
de Lucia). G. Corafà, «Dissertazione istorico-
cronologica sul Reggimento Real
Macedone...», Bologna 1767.
R. Manselli, «Il Reggimento
Albanese Real Macedonia [!]
durante il Regno di Carlo di
Borbone», Archivio Storico per le
Province Napoletane, 32 (1950-51),
σ. 142-167.
N. Ch. Pappas, «Balkan Foreign
Legions in the 18th Century Italy:
The ‘Reggimento Real Macedone’
and its Successors», Nation and
Ideology, επιμ. Ivo Banac κ.ά., Nέα
Y
ρκη 1981, σ. 35-59.

20 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 3
 Στις στρατι ς
του Nαπολ οντα
Tου º √ÿμ√À O π∫√¡Ÿª√À
Iστορικο

º OPEI™ TOY ANATPE¶TIKOY

Ó‡̷ÙÔ˜ Ù˘ °·ÏÏÈ΋˜
E·Ó¿ÛÙ·Û˘ ÛÙË ‚·ÏηÓÈ-
΋ ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ, ÂÎÙfi˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÂÌfi-
ÚÔ˘˜ Î·È ÙÔ˘˜ ‰È·ÓÔÔ˘Ì¤ÓÔ˘˜, ˘‹Ú-
Í·Ó Î·È fiÛÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔ› Ù˘ ÂÓÙ¿¯ıË-
Î·Ó Î·È ˘ËÚ¤ÙËÛ·Ó ÛÙÔÓ Á·ÏÏÈÎfi
ÛÙÚ·Ùfi ÙˆÓ ÔÏ¤ÌˆÓ Ù˘ E·Ó¿ÛÙ·-
Û˘ Î·È ÙÔ˘ N·ÔϤÔÓÙ·. OÈ ÂÏ›‰Â˜
ÙÔ˘˜ ÁÈ· Ì›· ÂÓÂÚÁfi ·Ó¿ÌÂÈÍË Ù˘
°·ÏÏ›·˜ ÛÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔ-
Ú›· ÙȘ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ÊÔÚ¤˜ ‰È·„‡-
ÛÙËηÓ, ¯ˆÚ›˜ ·˘Ùfi Ó· ÛËÌ·›ÓÂÈ fiÙÈ
ı· ¤ÚÂ ӷ ˘ÔÙÈÌ‹ÛÔ˘Ì ÙË Á·Ï-
ÏÈ΋ Â›‰Ú·ÛË ÛÙË ÛΤ„Ë ÙˆÓ ÂÚÈÛ-
ÛÔÙ¤ÚˆÓ ‚·ÏοÓÈˆÓ Â·Ó·ÛÙ·ÙÒÓ
ÙˆÓ ·Ú¯ÒÓ ÙÔ˘ 19Ô˘ ·È. T· ÏfiÁÈ· ÙÔ˘
KÔÏÔÎÔÙÚÒÓË Â›Ó·È ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο:
«H Á·ÏÏÈ΋ Â·Ó¿ÛÙ·ÛȘ Î·È Ô N·Ô-
ϤˆÓ ¤Î·Ì ηٿ ÙËÓ ÁÓÒÌËÓ ÌÔ˘, Ó·
·ÓÔ›ÍÂÈ Ù· Ì¿ÙÈ· ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘».
TËÓ ÈÔ ÁÓˆÛÙ‹ ÂÚ›ÙˆÛË EÏÏ‹-
ÓˆÓ ÌÈÛıÔÊfiÚˆÓ ÙÔ˘ Á·ÏÏÈÎÔ‡ ÛÙÚ·-
ÙÔ‡ ·ÔÙÂÏ› ÙÔ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi ÛÒÌ·
Ô˘ ÂÓÙ¿¯ıËΠÛÙȘ Ù¿ÍÂȘ ÙÔ˘ ÛÙËÓ
A›Á˘ÙÔ, ‰ÈÔÈÎÔ‡ÌÂÓÔ ·fi ÙÔÓ NÈÎfi-
Ï·Ô ¶·¿˙ÔÁÏÔ˘ (‹ TÛÂÛÌÂÏ‹, ·Ó¿ÏÔ-
Á· Â¿Ó ˘ËÚÂÙÔ‡Û ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ ‹
ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔ˘˜ ÂÚÁÔ‰fiÙ˜). OÙ·Ó ÔÈ
°¿ÏÏÔÈ Û˘ÁÎÚÔ‡ÛÙËÎ·Ó Ì ÙÔÓ M·ÌÂ-
ÏÔ‡ÎÔ ËÁ¤ÙË MÔ˘Ú¿Ù M¤Ë, Ô ÛÙÔÏ›-
ÛÎÔ˜ ÙÔ˘ TÛÂÛÌÂÏ‹ ÙÔ˘˜ ·ÓÙÈÛÙ¿ıË-
ÎÂ ÛıÂÓ·Ú¿, ÙfiÛÔ ÛÙÔ Shubrakhit,
ÛÙÔÓ N›ÏÔ, fiÛÔ Î·È ÛÙË Ì¿¯Ë ÙˆÓ
¶˘Ú·Ì›‰ˆÓ. EÂÈÙ· ·fi ÙËÓ ‹ÙÙ· ÙÔ˘
MÔ˘Ú¿Ù, Ô ‰ÈÔÈÎËÙ‹˜ ÙÔ˘ ‰¤¯ÙËΠÙÔÓ
IÔ‡ÏÈÔ ÙÔ˘ 1798 ÙËÓ ÚÔÛÊÔÚ¿ ÙÔ˘
N·ÔϤÔÓÙ· Î·È ÔÈ ¿Ó‰Ú˜ ÙÔ˘, ΢-
Ú›ˆ˜ ˘ÚÔ‚ÔÏËÙ¤˜ Î·È Ó·‡Ù˜, ÂÓÛˆ-
Ì·ÙÒıËÎ·Ó ÛÙË Á·ÏÏÈ΋ ÂÎÛÙÚ·Ù¢-
ÙÈ΋ ‰‡Ó·ÌË ÛÙËÓ A›Á˘ÙÔ Î·È ·Ó¤Ï·-
‚·Ó ·ÛÙ˘ÓÔÌÈο ηı‹ÎÔÓÙ· ÛÙÔÓ
N›ÏÔ ÙÔÓ IÔ‡ÏÈÔ ÙÔ˘ 1798.

K˘ÓËÁÔ› Ù˘ AÓ·ÙÔÏ‹˜

O NÈÎfiÏ·Ô˜ ¶·¿˙ÔÁÏÔ˘ ‰È·ÎÚ›ıËÎÂ
ÛÙËÓ Î·Ù·ÛÙÔÏ‹ Ù˘ ‰Â‡ÙÂÚ˘ Âͤ-
ς
ÁÂÚÛ˘ ÙÔ˘ K·˝ÚÔ˘ ÙËÓ ¿ÓÔÈÍË ÙÔ˘
1800 Î·È ‰ÈÔÚ›ÛÙËΠ·fi ÙÔ ÛÙÚ·ÙËÁfi
Kléber, chef de brigade, ‰ÈÔÈÎËÙ‹˜
τον
Ù˘ Ó¤·˜ Légion Grecque (EÏÏËÓÈ΋ ÏÂ-
ÁÂÒÓ·), Ô˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËΠ·fi ÙÔ˘˜
ÙÚÂȘ ·ÏÈÔ‡˜ ÙÔ˘ Ïfi¯Ô˘˜, ÂÓ‰˘Ó·Ìˆ-
Eθνικο Iστορικο
̤ÓÔ˘˜ ¤ˆ˜ 1.500 ¿Ó‰Ú˜ Û˘ÓÔÏÈο.
TËÓ ›‰È· ÂÔ¯‹ ÔÈ °¿ÏÏÔÈ ÍÂΛÓËÛ·Ó
ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· Ù˘ Légion Copte (KÔ-
ÙÈ΋ §ÂÁÂÒÓ·), Ô˘ ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó Ùfi-
ÛÔ KfiÙ˜ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ÛÙȘ Ù¿-
ÍÂȘ ÙÔ˘ Á·ÏÏÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡ fiÛÔ Î·È
Ó¤ÔÈ ÂıÂÏÔÓÙ¤˜, Ì ÙÂÏÈ΋ ‰‡Ó·ÌË 700
‹ 800 ·Ó‰ÚÒÓ. T· ‰‡Ô ·˘Ù¿ ÛÒÌ·Ù·
ı· ·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÔ˘Ó ÙÔÓ Á·ÏÏÈÎfi ÛÙÚ·-
H Στρατιτης της Eλληνικ
Λεγενας που συγκρτησαν
Ùfi ÛÙË M·ÛÛ·Ï›· ÙÔ 1801, fiÔ˘ ı· Eλληνες νατες στην Aγυπτο
Û˘Ó‰˘·ÛÙÔ‡Ó ÁÈ· Ó· ·ÔÙÂϤÛÔ˘Ó το 1798-99 με διοικητ
ÙÔ˘˜ Chasseurs d’ Orient ( K˘ÓËÁÔ› Ù˘ Nικλαο Παπζογλου. Yδατο-
AÓ·ÙÔÏ‹˜). γραφα του Horace Vernet
Afi ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 1802 ¤ˆ˜ ÙÔ (Συλλογ
1806, ÔÈ Chasseurs d’ Orient ·Ú¤ÌÂÈ- Mουσεου).
Ó·Ó ÛÙË NfiÙÈ· °·ÏÏ›·, ·Ú¯Èο ÛÙË

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 3 21
 P Σουλιτης αξιωματικς του Aλβανικο
Συντγματος, το οποο διαδ"χτηκε (απ το
1807) τη Λεγενα των Eλαφρν Σκοπευ-
τν. H τελευταα αποτελονταν απ τα-
κτα σματα Hπειρωτν και Σουλιωτν, τα
οποα π"ρασαν απ τους Pσους στους
Γλλους, μετ την κθοδο των τελευταων
στα Eπτνησα. Yδατογραφα του J. Sorieul
(Συλλογ Eθνικο Iστορικο Mουσεου).

H Στρατιτης των Kυνηγν της Aνα-

τολ
ς (Chasseurs d’ Orient). Tο σ-
νταγμα αυτ προ"κυψε απ τον συν-
δυασμ της Eλληνικ
ς και της Kοπτι-
κ
ς Λεγενας στις αρχ"ς του 1802
στη Γαλλα. Yδατογραφα του J. M·ÛÛ·Ï›· Î·È Î·ÙfiÈÓ –Û ̛· ÚÔ-
Sorieul (Συλλογ
Eθνικο Iστορικο Û¿ıÂÈ· Ó· ÂÚÈÔÚÈÛÙÔ‡Ó ÔÈ ÏÈÔÙ·-
Mουσεου). ͛˜– ÛÙËÓ TÔ˘ÏÒÓË. H ‰‡Ó·ÌË ÙÔ˘
Û˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ÌÂȈÓfiÙ·Ó ÛÙ·ıÂÚ¿,
Ôχ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·fi ÙË ÛÙÈÁÌ‹ Ô˘
˘‹Ú¯Â ηıËÌÂÚÈÓ‹ Â·Ê‹ Ì ٷ ÂÏ-
ÏËÓÈο ÏÔ›· ÛÙ· Á·ÏÏÈο ÏÈÌ¿ÓÈ·. TÔ
ÌÔÓfiÙÔÓÔ Î·ı‹ÎÔÓ Ù˘ ÊÚÔ‡ÚËÛ˘
‰È¤ÎÔ„Â Ë ÂÎÛÙÚ·Ù›· Ù˘ ¢·ÏÌ·Ù›·˜,
fiÔ˘ ÔÈ Chasseurs d’ Orient ‰È·ÎÚ›ıË-
Î·Ó È‰È·›ÙÂÚ· ÛÙË ‰È¿Û·ÛË Ù˘ Ô-
ÏÈÔÚΛ·˜ Ù˘ P·ÁÔ‡˙·˜ (Dubrovnik).
T· ÂfiÌÂÓ· ÙÚ›· ¯ÚfiÓÈ· ı· ¯ÚËÛÈÌÔ-
ÔÈËıÔ‡Ó ÁÈ· ÙËÓ Â›‚ÏÂ„Ë ÛÙÚ·ÙËÁÈ-
ÎÒÓ ı¤ÛˆÓ, ÂÓÒ Ô ¶·¿˙ÔÁÏÔ˘ ı·
ÌÂÙ·‚› ÙÔ 1807 ÛÙËÓ HÂÈÚÔ, ÁÈ· Ó·
ÂȂϤ„ÂÈ Ù· Ô¯˘ÚˆÌ·ÙÈο ¤ÚÁ· ÙÔ˘
AÏ‹ ·Û¿ Î·È Ó· ÛÙÚ·ÙÔÏÔÁ‹ÛÂÈ ¿Ó-
‰Ú˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÌfiÓÈÌ· ¢¿ÚÈıÌÔ˘˜
Chasseurs d’ Orient. TÔ ›‰ÈÔ Úfi‚ÏËÌ·
ÚÔηÏ› Î·È ÙË ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ ÙÔ˘˜ ÛÙ·
ηÙ¯fiÌÂÓ· ·fi ÙÔ˘˜ °¿ÏÏÔ˘˜ IfiÓÈ·
ÓËÛÈ¿ ÙÔ 1809.
H ηÙÔ¯‹ ·˘Ù‹ ›¯Â ‰ÒÛÂÈ Ó¤· ÒıË-
ÛË ÛÙËÓ ˘ËÚÂÛ›· ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ÛÙÚ·-
ÙȈÙÈÎÒÓ ÛˆÌ¿ÙˆÓ ÛÙÔÓ Á·ÏÏÈÎfi
ÛÙÚ·Ùfi. M ÙËÓ Î¿ıÔ‰fi ÙÔ˘˜ ÛÙ· ÓË-
Õ Στρατιτης του ÛÈ¿, ÔÈ °¿ÏÏÔÈ ÎÏËÚÔÓfiÌËÛ·Ó ·fi
Eπτανησιακο Συντγ- ÙÔ˘˜ PÒÛÔ˘˜ Ù· ¿Ù·ÎÙ· ÛÙÚ·ÙȈÙÈο
ματος στην υπηρεσα ÛÒÌ·Ù·, ΢ڛˆ˜ ·fi HÂÈÚÒÙ˜ ηÈ
των Γλλων. Tο σμα ™Ô˘ÏÈÒÙ˜, Ô˘ ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó ÙË §Â-
αυτ αποτελονταν κυ- ÁÂÒÓ· ÙˆÓ EÏ·ÊÚÒÓ ™ÎÔ¢ÙÒÓ. EÂÈ-
ρως απ Eπταν
σιους Ù· ·fi ÚˆÛÈ΋ ÚfiÙ·ÛË Ù· ÛÒÌ·Ù·
αλλ και απ Iταλος ·˘Ù¿ ÂÓÙ¿¯ıËÎ·Ó ÛÙË Á·ÏÏÈ΋ ˘Ë-
στρατιτες. Yδατογρα- ÚÂÛ›· ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 1807, Î·È ÛÙȘ ·Ú-
φα του J. Sorieul ¯¤˜ ÙÔ˘ 1808 Û ‰‡Ô Û¯ËÌ·ÙÈÛÌÔ‡˜,
(Συλλογ
Eθνικο ÛÙÔ Régiment Albanais (AÏ‚·ÓÈÎfi Û‡-
Iστορικο Mουσεου). ÓÙ·ÁÌ·),1 ÌÂ ÙÚ›· Ù¿ÁÌ·Ù· ÙˆÓ ÂÓÓ¤·

Ïfi¯ˆÓ ÙÔ Î·ı¤Ó· Î·È ÛÙÔ Ù¿ÁÌ· ÙˆÓ
Chasseurs a pied Grecques (Â˙Ô› EÏÏË-
Ó˜ K˘ÓËÁÔ›) Ô˘ ÂÚÈÂÏ¿Ì‚·Ó ÔÎÙÒ
Ïfi¯Ô˘˜. O Berthier ·Ó·‰ÈÔÚÁ¿ÓˆÛÂ
ÙÂÏÈο ÙÔ˘˜ ·Ù¿ÎÙÔ˘˜ ÙÔ Î·ÏÔη›ÚÈ
ÙÔ˘ 1809 Û ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi ÛÒÌ· ÌÂ
ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ Régiment Albanais, Ô˘ ÙÔ
·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó ¤ÍÈ Ù¿ÁÌ·Ù· ˘fi ÙËÓ
ËÁÂÛ›· ÙÔ˘ chef de bataillon (‰ÈÔÈÎË-
Ù‹ Ù¿ÁÌ·ÙÔ˜) Minot.
AÏ‚·ÓÈÎfi Û‡ÓÙ·ÁÌ·
TȘ ·Ú¯Èο ıÂÙÈΤ˜ ÂÓÙ˘ÒÛÂȘ ÙˆÓ
°¿ÏÏˆÓ ÁÈ· ÙÔ AÏ‚·ÓÈÎfi Û‡ÓÙ·ÁÌ·
·Ì·‡ÚˆÛÂ Ë Û¯ÂÙÈ΋ ¢ÎÔÏ›· Ì ÙËÓ
ÔÔ›· ÔÈ ¿ÓÙÚ˜ ÙÔ˘ ¿ÏÏ·Í·Ó ÛÙÚ·Ùfi-
Â‰Ô Î·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ‚ÚÂÙ·ÓÈ-
΋˜ Â›ıÂÛ˘ ÛÙË Z¿Î˘ÓıÔ, ÛÙËÓ KÂ-
Ê·ÏÔÓÈ¿ Î·È ÛÙËÓ Iı¿ÎË ÙÔÓ OÎÙÒ-
‚ÚÈÔ ÙÔ˘ 1809. ™ÙËÓ AÁ›· M·‡Ú·, ·fi
ÙÔ˘˜ 34 ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ‡˜ Î·È 789 ¿Ó‰Ú˜,
Ô˘ ˘ËÚÂÙÔ‡Û·Ó ˘fi ÙȘ ‰È·Ù·Á¤˜
ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙËÁÔ‡ Camus, ·˘ÙÔÌfiÏËÛ·Ó
ۯ‰fiÓ fiÏÔÈ Î·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ Ô-
ÏÈÔÚΛ·˜, Ì ÙËÓ ÂÍ·›ÚÂÛË ‰ÂηÙÚÈÒÓ
·Ó‰ÚÒÓ Î·È ÙÔ˘ ‰ÈÔÈÎËÙ‹ ÙÔ˘˜ Mfi-
ÙÛ·ÚË, Ô ÔÔ›Ô˜ ‰ÈοÛÙËΠ·fi ÛÙÚ·-
ÙÔ‰ÈÎÂ›Ô Ì ÙËÓ Î·ÙËÁÔÚ›· Ù˘ Û˘-
ÓÂÓÓfiËÛ˘ Ì ÙÔÓ Â¯ıÚfi, ¯ˆÚ›˜ fï˜
Ó· ηٷ‰ÈηÛÙ›. ¶·Ú¿ ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜
fiÙÈ ÔÈ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ ÙÔ˘ AÏ‚·ÓÈÎÔ‡ Û˘-
ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ Ô˘ ÊÚÔ˘ÚÔ‡Û·Ó ÙËÓ K¤Ú-
΢ڷ η˘ÙËÚ›·Û·Ó Î·È Î·Ù·‰›Î·Û·Ó
¤ÓÙÔÓ· ÙË ‰È·ÁˆÁ‹ ÙˆÓ Û˘Ó·‰¤ÏʈÓ
ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ AÁ›· M·‡Ú· ÙËÓ ¿ÓÔÈÍË
ÙÔ˘ 1810, ÙÔ Á·ÏÏÈÎfi ˘Ô˘ÚÁÂ›Ô ¶Ô-
ϤÌÔ˘ ‰˘ÛÈÛÙÔ‡Û ÁÈ· ÙËÓ ·ÊÔÛ›ˆ-
ÛË Î·È ÙËÓ ›ÛÙË ÙˆÓ «AÏ‚·ÓÈÎÒÓ»
ÛÙÚ·ÙÂ˘Ì¿ÙˆÓ.
TȘ ›‰È˜ ÂÈÊ˘Ï¿ÍÂȘ ‰È·ÙËÚÔ‡ÛÂ
Î·È Ô N·ÔϤˆÓ, Ô ÔÔ›Ô˜ ‰È¤Ù·Í ÙÔÓ
OÎÙÒ‚ÚÈÔ ÙÔ˘ 1810 ÙÔÓ ÂÚÈÔÚÈÛÌfi
ÙÔ˘ AÏ‚·ÓÈÎÔ‡ Û˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ Û ¯›ÏÈÔ˘˜
¿Ó‰Ú˜ ÂÚ›Ô˘ Î·È ÙËÓ ·ÔÛÙÔÏ‹
ÙˆÓ ˘ÔÏÔ›ˆÓ ÛÙÔ ‚·Û›ÏÂÈÔ Ù˘ NÂ-
·fiψ˜. TÔ Û¯¤‰ÈÔ ·˘Ùfi Ì·Ù·ÈÒıËÎÂ
ÙfiÛÔ ÏfiÁˆ Ù˘ ¿ÚÓË-
Û˘ ÙˆÓ «AÏ‚·ÓÒÓ» Ó·
ÌÂÙ·ÎÈÓËıÔ‡Ó fiÛÔ Î·È OÈ EÏÏËÓ˜
Ù˘ ·ÚÂÏ΢ÛÙÈ΋˜ Ô-
ÏÈÙÈ΋˜ ÙˆÓ ·Ú¯ÒÓ Ù˘ ÌÈÛıÔÊfiÚÔÈ
K¤Ú΢ڷ˜ Î·È Ù˘ N¿-
ÔÏ˘. H Á·ÏÏÈ΋ Ï¢-
ÛÙÔÓ Á·ÏÏÈÎfi
Ú¿ ÂÂÍÂÚÁ¿ÛÙËΠ·Ó¿-
ÌÂÛ· ÛÙ· 1811-1813
ÛÙÚ·Ùfi ηٿ
‰È¿ÊÔÚ· Û¯¤‰È·, fiˆ˜ ÙÔ˘˜ ÔϤÌÔ˘˜
ÙË Û˘Á¯ÒÓ¢ÛË ÙÔ˘
AÏ‚·ÓÈÎÔ‡ Û˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ Ù˘ E·Ó¿ÛÙ·-
Ì ÙÔ˘˜ Chasseurs d’
Orient ‹ ÙËÓ ÂÓۈ̿و-
Û˘ Î·È ÙÔ˘ N·-
Û‹ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ A˘ÙÔÎÚ·- ÔϤÔÓÙ·
ÙÔÚÈ΋ ºÚÔ˘Ú¿, ·ÏÏ¿
ÙÔ ÌfiÓÔ Ô˘ Ú·ÁÌ·ÙÔ-
ÔÈ‹ıËΠ‹Ù·Ó Ë ·Ó·‰ÈÔÚÁ¿ÓˆÛË ÙÔ˘
Û˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ÙÔÓ NԤ̂ÚÈÔ ÙÔ˘ 1813
·fi ¤ÍÈ Û ‰‡Ô Ù¿ÁÌ·Ù·, ÙÔ Î·ı¤Ó·
·fi ¤ÍÈ Ïfi¯Ô˘˜. OÙ·Ó ÙÔ ÂfiÌÂÓÔ ¤ÙÔ˜
Ë K¤Ú΢ڷ ·Ú·‰fiıËΠÛÙÔ˘˜ BÚÂÙ·-
ÓÔ‡˜, ÙÔ AÏ‚·ÓÈÎfi Û‡ÓÙ·ÁÌ· ›¯Â ÙËÓ
Ù‡¯Ë ÙˆÓ ·Ó¿ÏÔÁˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ
Û¯ËÌ·ÙÈÛÌÒÓ ÛÙË ‚ÚÂÙ·ÓÈ΋ ˘ËÚÂ-
Û›·: ·Ó Î·È ÔÈ °¿ÏÏÔÈ ÚÔÛ¿ıËÛ·Ó
Ó· ÙÔ ÂÍ·ÛÊ·Ï›ÛÔ˘Ó Î·È ÙÔ Û‡ÓÙ·ÁÌ·
ÂÓÙ¿¯ıËΠÛÙȘ ‚ÚÂÙ·ÓÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ
ÙÔÓ IÔ‡ÓÈÔ ÙÔ˘ 1814, ‰È·Ï‡ıËΠÛÙ·-
‰È·Î¿ ÁÈ· ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÔ‡˜ Î·È ÔÏÈÙÈ-
ÎÔ‡˜ ÏfiÁÔ˘˜.
¶·ÚfiÌÔÈ· ÌÂÙ·¯Â›ÚÈÛË Â›¯·Ó Î·È ÔÈ
˘fiÏÔÈÔÈ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ› Û¯ËÌ·ÙÈÛÌÔ›
Ô˘ ›¯·Ó Û˘ÛÙ‹ÛÂÈ ÔÈ °¿ÏÏÔÈ ÛÙ· Ifi-
ÓÈ· ÓËÛÈ¿, fiˆ˜ ÙÔ Bataillon
Septinsulaire (EÙ·ÓËÛÈ·Îfi Ù¿ÁÌ·),
‰È¿‰Ô¯Ô˜ ÙÔ˘ Ù·ÎÙÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡ ÙˆÓ
IÔÓ›ˆÓ Ó‹ÛˆÓ, ÙÔ Artillerie Septinsu-
laire (EÙ·ÓËÛÈ·Îfi
˘ÚÔ‚ÔÏÈÎfi), Ì ‰‡-
Ó·ÌË ‰‡Ô Ïfi¯ˆÓ,
Ô˘ ȉڇıËΠÙÔÓ
I·ÓÔ˘¿ÚÈÔ ÙÔ˘ 1808
Î·È ÛÙÂϯÒıËΠÌÂ
A˘ÛÙÚÈ·ÎÔ‡˜, EÏÏË-
Ó˜ Î·È IÙ·ÏÔ‡˜, Ë
›ÏË ÙˆÓ Chasseurs ·
cheval Ioniennes (Ifi-
ÓÈÔÈ EÊÈÔÈ K˘ÓË-
ÁÔ›), Ô˘ Û˘ÛÙ‹ıË-
ΠÙÔÓ NԤ̂ÚÈÔ
ÙÔ˘ 1807, Ô Ïfi¯Ô˜
ÙˆÓ Sapeurs Ioniens
(IfiÓÈÔÈ ™Î··Ó›˜),
Ë Gendarmerie
Septinsulaire (EÙ·ÓËÛȷ΋ XˆÚÔÊ˘-
Ϸ΋), ‰È¿‰Ô¯Ô˜ ÙÔ˘ ÛÒÌ·ÙÔ˜ ÙˆÓ
Gendarmes Corcyréens (KÂÚ΢ڷ›ÔÈ
XˆÚÔʇϷΘ) Ù˘ ÂÚÈfi‰Ô˘ 1799-
1800. OÛÔÓ ·ÊÔÚ¿ ÙÔ˘˜ Chasseurs d’
Orient, ÂÓÒ Ô ‰ÈÔÈÎËÙ‹˜ ÙÔ˘˜ ˘ÂÚ¿-
ÛÈ˙ ·ÓÂÈÙ˘¯Ò˜ ÙËÓ ¶¿ÚÁ· ÙÔÓ
M¿ÚÙÈÔ ÙÔ˘ 1814, ÌÂٷʤÚıËηÓ
ÛÙËÓ IÙ·Ï›·, fiÔ˘ Û˘ÌÌÂÙ›¯·Ó ÛÙËÓ
˘ÂÚ¿ÛÈÛË Ù˘ AÓÎfiÓ·, Î·È Î·ÙfiÈÓ
ÛÙË °·ÏÏ›·, fiÔ˘ ‰È·Ï‡ıËηÓ.
°È· ÙÔ˘˜ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ˘˜ ·fi ÙÔ˘˜
H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H
Õ Γλλος στρατιω-
τικς διδσκει τον
χειρισμ των πυρο-
βλων σε στρατι-
τες του Aλβανικο
Συντγματος στην
K"ρκυρα. Λιθογρα-
φα απ σχ"διο του
Horace Vernet.
EÏÏËÓ˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ Î·È ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ‡˜,
Ô Á·ÏÏÈÎfi˜ ÛÙÚ·Ùfi˜ ·ÔÙ¤ÏÂÛ (fiˆ˜
Î·È Ô ÚˆÛÈÎfi˜ Î·È ‚ÚÂÙ·ÓÈÎfi˜ ÛÙÚ·-
Ùfi˜), ¤Ó· ‰›Ô fiÔ˘ ηÙfiÚıˆÛ·Ó Ó·
ÎÂÚ‰›ÛÔ˘Ó ÔχÙÈÌË ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ηÈ
ÔÏÈÙÈ΋ ÂÌÂÈÚ›·. EΛÓÔ fï˜ Ô˘
ÙÔÓ Î·Ù¤ÛÙËÛ ÙÔ Î·Ï‡ÙÂÚÔ Â·Ó·-
ÛÙ·ÙÈÎfi Î·È ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi Û¯ÔÏ›Ô,
‹Ù·Ó Ë Â·Ó·ÛÙ·ÙÈ΋ ȉÂÔÏÔÁ›·, Ô˘
Ù· Á·ÏÏÈο ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ –ÙfiÛÔ Ù˘
E·Ó¿ÛÙ·Û˘ fiÛÔ Î·È Ù˘ A˘ÙÔÎÚ·ÙÔ-
Ú›·˜– ÌÂÙ¤ÊÂÚ·Ó ÛÙËÓ E˘ÚÒË, ȉÂÔ-
ÏÔÁ›· Ô˘ ÂÁÎÔÏÒıËÎ·Ó ÔÏÏÔ› ·fi
ÙÔ˘˜ ÌÂÏÏÔÓÙÈÎÔ‡˜ Â·Ó·Ûٿ٘.
™∏ª∂ÿø™∏:
1. O ρος «Aλβανικς» δεν έχει τη μετα-
γενέστερη εθνική του σημασία, αλλά
σχετίζεται με την πολεμική τακτική των
βαλκανικών στρατευμάτων και γενικ-
τερα με τον τπο καταγωγής των περισ-
σοτέρων, δηλαδή τη δυτική βαλκανική
χερσνησο.
BÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·:
Mανώλης Γιαλουράκης, «Aίγυπτος
των Eλλήνων. Συνοπτική Iστορία
του Eλληνισμού της Aιγύπτου»,
Aθήνα, 1967.
Πασχάλης Kιτρομηλίδης, «H Γαλλι-
κή Eπανάσταση και η Nοτιοανατο-
λική Eυρώπη, Διάττων, Aθήνα
1990.
K. Pάδος, «Oι Eλληνες του Nαπο-
λέοντος. Nικλαος Tσεσμελής ή
Παπάζογλους (1758-1819). Eξ ελ-
ληνικών, γαλλικών και αραβικών
πηγών», Aθήναι 1916.
2 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 3 23
 Στα αγγλοκρατο
μενα
H Λιτανεα του Aγ- Tου º √ÿμ√À O π∫√¡Ÿª√À
ου Σπυρδωνα στην
οδ Bασιλεου, στη Iστορικο ‚ÂÓÂÙÈ΋ Î·È ¤ÂÈÙ· ÛÙË ÚˆÛÈ΋ ˘Ë-
Σπιανδα της Kρ-
κυρας. Xαλκογρα-
φα του J.
Cartwright.
H ¶PøTH ¶PO™¶A£EIA ÙˆÓ BÚÂ-
Ù·ÓÒÓ Ó· Û˘ÁÎÚÔÙ‹ÛÔ˘Ó ÌÈ-
ÛıÔÊÔÚÈÎfi ÛÒÌ· ÛÙ· B·Ïο-
ÓÈ· ¯ÚÔÓÔÏÔÁÂ›Ù·È ÙÔ 1799, fiÙ·Ó ÌÂ
‚¿ÛË ÙËÓ K¤Ú΢ڷ ÚÔÛ¿ıËÛ·Ó Ó·
ÛÙÚ·ÙÔÏÔÁ‹ÛÔ˘Ó AÏ‚·ÓÔ‡˜ ÁÈ· Ó·
˘ËÚÂÙ‹ÛÔ˘Ó ˘fi ÙÔ ÛÙÚ·ÙËÁfi
Villetes. TË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· fï˜ ·˘ÙÔ‡
ÙÔ˘ Û˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ Ì·Ù·›ˆÛ·Ó ÔÈ ÚˆÛÈ-
ÎÔ› Êfi‚ÔÈ ÁÈ· Ì›· ÂӉ¯fiÌÂÓË ‚ÚÂÙ·-
ÓÈ΋ ηÙÔ¯‹ ÙˆÓ IÔÓ›ˆÓ Ó‹ÛˆÓ, ÛÙË
¯ÚÔÓÈ΋ ÂÚ›Ô‰Ô ¤ÂÈÙ· ·fi ÙËÓ ÂÎ-
ÛÙÚ·Ù›· ÙÔ˘ O˘Û·ÎfiÊ. OÈ BÚÂÙ·ÓÔ›
ÌÂÙ¤ÊÂÚ·Ó ÙË ‚¿ÛË ÛÙÚ·ÙÔÏfiÁËÛ‹˜
ÙÔ˘˜ ÛÙÔ MÚ›ÓÙÈ˙È, Â·ÏËı‡ÔÓÙ·˜
fï˜ ÙȘ ÚˆÛÈΤ˜ ÂÈÊ˘Ï¿ÍÂȘ, ‰ÂÓ
ÚÔ¯ÒÚËÛ·Ó ÛÙË Û‡ÛÙ·ÛË Î¿ÔÈÔ˘
‚·ÏηÓÈÎÔ‡ ÌÈÛıÔÊÔÚÈÎÔ‡ ÛÒÌ·ÙÔ˜.
£· ¤ÚÂÂ Â‰Ò Ó· ·Ó·ÊÂÚı› fiÙÈ ÙËÓ
›‰È· ÂÔ¯‹, ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ‚ÚÂ-
Ù·ÓÈ΋˜ ηÙÔ¯‹˜ Ù˘ Z·Î‡ÓıÔ˘ ÛÙ·
24 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 3
1801-1802, Ù· ¿Ù·ÎÙ· ÛÙÚ·ÙȈÙÈο
ÛÒÌ·Ù·, Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ·Ú¯Èο ÛÙË
ÚÂÛ›·, ÂÓÙ¿¯ıËÎ·Ó ·ÓÂ›ÛËÌ· ÛÙË
‚ÚÂÙ·ÓÈ΋.
H ¤ÓÙÔÓË ¤ÏÏÂÈ„Ë ÛÙÚ·ÙÂ˘Ì¿ÙˆÓ
Ô˘ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈ˙·Ó ÔÈ BÚÂÙ·ÓÔ› ÛÙÔ
ÌÂÛÔÁÂÈ·Îfi ı¤·ÙÚÔ ÙˆÓ Ó·ÔÏÂfiÓÙÂÈ-
ˆÓ ÔϤ̈Ó, ›Ûˆ˜ ÛÂ Û˘Ó‰˘·ÛÌfi ηÈ
Ì ÙËÓ ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯Ë ÚˆÛÈ΋ ÂÈÙ˘¯›·
ÛÙË Û˘ÁÎÚfiÙËÛË ‚·ÏηÓÈÎÒÓ ÛÙÚ·-
ÙȈÙÈÎÒÓ ÛˆÌ¿ÙˆÓ, ÙÔ˘˜ Ô‰‹ÁËÛ·Ó
Û ̛· Ó¤· ÚÔÛ¿ıÂÈ· ÛÙÚ·ÙÔÏfiÁË-
Û˘ ‚·ÏοÓÈˆÓ ÌÈÛıÔÊfiÚˆÓ ÙÔ 1807.
E›Ó·È Èı·Ófi fiÙÈ Î¿ÔÈÔ ÚfiÏÔ ÚÔ˜
·˘Ù‹ ÙËÓ Î·Ù‡ı˘ÓÛË ¤·ÈÍÂ Î·È Ë
ÂÙ˘¯Ë̤ÓË ¿Ì˘Ó· Ô˘ ·ÓÙ¤Ù·Í·Ó Ù·
‚·ÏηÓÈο ÛÒÌ·Ù· ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏ›Ԣ Ù˘
N¿ÔÏ˘ ÛÙÔ˘˜ °¿ÏÏÔ˘˜ ÛÙ· 1799-
1802. Yfi ÙË Î·ıÔ‰‹ÁËÛË ÙÔ˘ ÂÌÈ-
ÁÎÚ¤ °¿ÏÏÔ˘ ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ‡ Gystave de
Montjoie, ÔÈ KÚÔ¿Ù˜, EÏÏËÓ˜ ηÈ
AÏ‚·ÓÔ› Ô˘ ÛÙÚ·ÙÔÏÔÁ‹ıËÎ·Ó ÌÂÙ·-
ʤÚıËÎ·Ó ÛÙË M¿ÏÙ·.
O ÛÎÏËÚfi˜ ‚ÚÂÙ·ÓÈÎfi˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈ-
Îfi˜ ÔÈÓÈÎfi˜ ÎÒ‰Èη˜, Ë ‚¿Ó·˘ÛË Û˘-
ÌÂÚÈÊÔÚ¿ ÙˆÓ ·ÍȈ̷ÙÈÎÒÓ Î·È Ë
Ì·ÎÚÔ¯ÚfiÓÈ· ‰¤ÛÌ¢ÛË Ô‰‹ÁËÛ·Ó
ÙÔ˘˜ ÛÙÚ·ÙÔÏÔÁË̤ÓÔ˘˜ Û ÂͤÁÂÚÛË
ÙÔÓ AÚ›ÏÈÔ ÙÔ˘ 1807. OÈ ÈÔ ÌÈÛËÙÔ›
·ÍȈ̷ÙÈÎÔ› ÂÎÙÂϤÛÙËÎ·Ó Î·È ÔÈ ÂÍÂ-
ÁÂṲ́ÓÔÈ Ô¯˘ÚÒıËÎ·Ó Û ԯ˘Úfi ÙÔ˘
ÏÈÌ·ÓÈÔ‡ Ù˘ M¿ÏÙ·˜. EÂÈÙ· ·fi Ì›·
¿Î·ÚË ‚ÚÂÙ·ÓÈ΋ ¤ÊÔ‰Ô, ÔÈ ÌÈÛıÔ-
ÊfiÚÔÈ ‡„ˆÛ·Ó ‰È΋ ÙÔ˘˜ ÛËÌ·›· ηÈ
·ÓÙÈÛÙ¿ıËÎ·Ó Ì¤¯ÚÈ ÂÛ¯¿ÙˆÓ ÛÙËÓ
ÔÏÈÔÚΛ· Ô˘ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛÂ. M›· ‰Â‡-
ÙÂÚË ‚ÚÂÙ·ÓÈ΋ Â›ıÂÛË ‹Ù·Ó ÈÔ
ÂÈÙ˘¯‹˜: ÌÂÁ¿ÏÔ˜ ·ÚÈıÌfi˜ ÙˆÓ ÂÍÂ-
ÁÂÚÌ¤ÓˆÓ ·Ú·‰fiıËÎÂ Î·È ÂÎÙÂϤ-
ÛÙËΠÌÂ Û˘ÓÔÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ·, ·Ó
Î·È Ì›· ÌÈÎÚ‹ ÔÌ¿‰· ηÙfiÚıˆÛ ӷ
·Ó·ÙÈÓ¿ÍÂÈ ÙËÓ ˘ÚÈÙȉ·Ôı‹ÎË ÚÔ-
ηÏÒÓÙ·˜ ÌÂÁ¿Ï˜ ·ÒÏÂȘ ÛÙÔ˘˜
BÚÂÙ·ÓÔ‡˜.
TÔ Î·‡¯ËÌ· ÙˆÓ Î·ÙԛΈÓ...
H ‚ÚÂÙ·ÓÈ΋ Â›ıÂÛË ÛÙ· ÓËÛÈ¿ ÙÔ˘
IÔÓ›Ô˘ ÙÔ ÊıÈÓfiˆÚÔ ÙÔ˘ 1809 Î·È Ë
Û˘Ó·ÎfiÏÔ˘ıË Î·Ù¿ÏË„Ë Ù˘ Z·Î‡Ó-
ıÔ˘, Ù˘ KÂÊ·ÏÔÓÈ¿˜, Ù˘ Iı¿Î˘ ηÈ
 Õ O Kολοκοτρνης
φιππος με συνοδεα
στρατο. Φορει το
κρνος του Greek
Light Infantry Corps
(Eλληνικο Eλαφρο
Πεζικο Σματος),
στο οποο χει αντικα-
ταστ!σει τα βρετανικ
εμβλ!ματα με ναν
σταυρ. Eργο του Nι-
κολου Bαρβρη
(Συλλογ! Kουτλδη).

Eπτνησα
ÙˆÓ K˘ı‹ÚˆÓ ÛËÌ·ÙÔ‰ÔÙ› ÙËÓ ·Ú¯‹
ÌÈ·˜ Ó¤·˜ ÂÚÈfi‰Ô˘ ÛÙÔ Û‡ÓÙÔÌÔ ¯ÚÔ-
ÓÈÎfi ÙˆÓ ‚·ÏοÓÈˆÓ ÌÈÛıÔÊfiÚˆÓ ÛÙË
‚ÚÂÙ·ÓÈ΋ ˘ËÚÂÛ›·. OÈ °¿ÏÏÔÈ Â›¯·Ó
ÂÌÈÛÙ¢Ù› ÙË ÊÚÔ‡ÚËÛË ÙˆÓ ÓË-
ÛÈÒÓ ÛÂ ¿Ù·ÎÙ· ·ÔÛ¿ÛÌ·Ù· ÙÔ˘
Régiment Albanais (AÏ‚·ÓÈÎfi ™‡ÓÙ·Á-
Ì·), ηıÒ˜ Î·È Û ٷÎÙÈο
ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ (Ô˘ ÌÂٷʤÚ-
ıËÎ·Ó ·fi ÙÔ˘˜ BÚÂÙ·ÓÔ‡˜
ÛÙËÓ IÙ·Ï›·). OÈ BÚÂÙ·ÓÔ› ÛË-
EÏÏËÓÔ·Ï‚·ÓÈο
Ì›ˆÛ·Ó ·ÍÈfiÏÔÁË ÂÈÙ˘¯›· ÌÈÛıÔÊÔÚÈο
ÛÙË ÛÙÚ·ÙÔÏfiÁËÛË ÙˆÓ ·Ù¿-
ÎÙˆÓ, ηıÒ˜ ¿Óˆ ·fi ÙÔ ÛÒÌ·Ù· Û ‚ÚÂ-
70% ÙˆÓ ÊÚÔ˘ÚÒÓ ·˘ÙÒÓ
ÙˆÓ ÓËÛÈÒÓ ‰¤¯ÙËΠӷ ÂÓÙ·-
Ù·ÓÈ΋ ˘ËÚÂÛ›·
¯ı› ÛÙȘ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ÙÔ˘˜. TËÓ
¿ÓÔÈÍË ÙÔ˘ 1810 ÂÚ›Ô˘ Â-
ÓÙ·ÎfiÛÈÔÈ ÂÓ‹ÓÙ· ¿Ó‰Ú˜ ÛÙÂϤ¯ˆ-
Û·Ó ÙÔ Greek Light Infantry Corps
(EÏÏËÓÈÎfi EÏ·ÊÚ‡ ¶Â˙ÈÎfi ™ÒÌ·), ˘fi
H Aξιωματικς στο Greek Light Infantry Corps (Eλλη-
νικ Eλαφρ Πεζικ Σμα). Λιθογραφα απ σχδιο
ÙËÓ ËÁÂÛ›· ÙÔ˘ Richard Church. EÂÈ-
του J. Adye. Πιθαντατα εικονζεται ο Kολοκοτρνης.
Ù· ·fi ÙË ‚ÚÂÙ·ÓÈ΋ Â›ıÂÛË ÛÙËÓ
H εμπειρα και η νοοτροπα των Eλλ!νων που υπηρ-
AÁ›· M·‡Ú· Î·È ÙËÓ Í¯ˆÚÈÛÙ‹ Û˘Ó-
τησαν στα βρετανικ σματα αποδεχθηκαν πολτιμες
ıËÎÔÏfiÁËÛË ÙˆÓ ·ÚÌ·ÙÔÏÒÓ Ô˘ ‚Ú›-
κατ την επανσταση του 1821.
ÛÎÔÓÙ·Ó ÛÙË Á·ÏÏÈ΋ ˘ËÚÂÛ›·, Ë ‰‡-

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 3 25
 H Στρατιτες αλβανι-
κ!ς μισθοφορικ!ς
μονδας. Λιθογραφα
εποχ!ς (πηγ!: «Iστο- Ó·ÌË ÙÔ˘ ÛÒÌ·ÙÔ˜ ·˘Í‹ıËΠ۠ÂÚ›-
ρικν Λεκωμα της Ô˘ ¯›ÏÈÔ˘˜ ¿Ó‰Ú˜, ΢ڛˆ˜ ¶ÂÏÔÔÓ-
Eλληνικ!ς Eπαναστ- ÓËÛ›Ô˘˜ Î·È PÔ˘ÌÂÏÈÒÙ˜.
σεως», εκδ. Mλισσα, OÈ Û¯¤ÛÂȘ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔÓ ‰ÈÔÈÎËÙ‹
Aθ!να 1970). ÙÔ˘ Û˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ Î·È ÙÔ˘˜ ÛÙÚ·ÙÈÒ-
Ù˜ ÙÔ˘ ‹Ù·Ó ¿ÚÈÛÙ˜ Î·È ÂÍËÁÔ‡Ó Ò˜
¤Ó· ‚·ıÌfi ÙËÓ ÂÈÙ˘¯›· ÙÔ˘ ÂÁ¯ÂÈÚ‹-
Ì·ÙÔ˜. O Church –ÂÈÛÙÔÏ‹ Ù˘ 12˘
NÔÂÌ‚Ú›Ô˘ 1811– ¤ÁÚ·ÊÂ: «A˘ÙÔ› ÔÈ
¿Ó‰Ú˜, Ô˘ οÔÙ ‰Â Û¤‚ÔÓÙ·Ó Î·Ó¤-
Ó· ÓfiÌÔ ÂÎÙfi˜ ·fi ÙÔ Û·ı› ÙÔ˘˜, ›ӷÈ
ÙÒÚ· ÙÔ Î·‡¯ËÌ· ÙˆÓ Î·ÙÔ›ÎˆÓ ÁÈ· ÙË
ÛˆÛÙ‹, ‹Û˘¯Ë Î·È ˘¿ÎÔ˘Ë Û˘ÌÂÚÈ-
ÊÔÚ¿ ÙÔ˘˜ ». TÔ NԤ̂ÚÈÔ ÙÔ˘ 1811 Ô
Church ‰ÈÔÚ›ÛÙËÎÂ Î·È Â›ÛËÌ· Ù·Á-
̷ٿگ˘ ÙÔ˘ Greek Light Infantry, ÙÔ
ÔÔ›Ô Â›¯Â ÌÂÙ·ÙÚ·› ϤÔÓ Û ۇ-
ÓÙ·ÁÌ·. TÔÓ IÔ‡ÏÈÔ ÙÔ˘ 1812 Ô
Church Â¤ÛÙÚ„ ÛÙË BÚÂÙ·Ó›·, ÌÂ
ÛÙfi¯Ô ÙËÓ ›‰Ú˘ÛË ÂÓfi˜ Ó¤Ô˘ Û˘ÓÙ¿Á-
Ì·ÙÔ˜, ·fi ÙË ÛÙÈÁÌ‹ Ô˘ ÔÏÏÔ› ¶Â-
ÏÔÔÓÓ‹ÛÈÔÈ ÔÏ·Ú¯ËÁÔ› ÚÔÛ¤ÊÂ-
Ú·Ó ÙȘ ˘ËÚÂۛ˜ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ˘˜ BÚÂÙ·-
ÓÔ‡˜. H ¿‰ÂÈ· ‰fiıËΠÙÔÓ IÔ‡ÓÈÔ ÙÔ˘
1813 Î·È Ô Church Ì ÙËÓ ÂÈÛÙÚÔÊ‹
ÙÔ˘ ÛÙ· IfiÓÈ· ÓËÛÈ¿ Û˘ÁÎÚfiÙËÛ ÙÔ
‰Â‡ÙÂÚÔ Û‡ÓÙ·ÁÌ· ÙÔ˘ EÏÏËÓÈÎÔ‡ EÏ·-
ÊÚÔ‡ ¶Â˙ÈÎÔ‡ ÙÔ˘ ‰Ô‡Î· Ù˘ YfiÚ΢,
Ì ¿Ó‰Ú˜ ·fi ÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ, ÙË
26 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 3
™ÙÂÚ¿ Î·È Ù· IfiÓÈ· ÓËÛÈ¿. TÔ ÚÒÙÔ
Û‡ÓÙ·ÁÌ· ÙÔÓ ›‰ÈÔ Î·ÈÚfi ˘ËÚÂÙÔ‡ÛÂ
ÛÙËÓ IÙ·Ï›·, fiÔ˘ ·Ú¤ÌÂÈÓ ̤¯ÚÈ ÙÔ
1814. H ÌfiÓË ÂÈıÂÙÈ΋ ÂÓ¤ÚÁÂÈ· ÙÔ˘
‰Â‡ÙÂÚÔ˘ Û˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ‹Ù·Ó Ë Â›ıÂ-
ÛË ÛÙÔ˘˜ ¶·ÍÔ‡˜ ÙÔÓ ºÂ‚ÚÔ˘¿ÚÈÔ
ÙÔ˘ 1814.
¶ÔχÙÈÌË ÂÌÂÈÚ›·
H Û˘ÓıËÎÔÏfiÁËÛË Ù˘ K¤Ú΢ڷ˜ ÙÔ
1814 ÛËÌ·ÙÔ‰fiÙËÛÂ Î·È ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ù˘
‚ÚÂÙ·ÓÈ΋˜ ˘ËÚÂÛ›·˜ ÙˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ
Î·È ÙˆÓ AÏ‚·ÓÒÓ ÌÈÛıÔÊfiÚˆÓ Î·È Ù·
Û˘ÓÙ¿ÁÌ·Ù· ‰È·Ï‡ıËÎ·Ó ÛÙ·‰È·Î¿
ÛÙ· 1815-1816. Afi ÙÔ˘˜ ¿Ó‰Ú˜ Ô˘
Ù· ÛÙÂϤ¯ˆÓ·Ó ¿ÏÏÔÈ ·Ó·˙‹ÙËÛ·Ó Î·-
ٷʇÁÈÔ Î·È ÂÚÁ·Û›· ÛÙÔÓ AÏ‹ ·Û¿,
¿ÏÏÔÈ (Û˘ÌÂÚÈÏ·Ì‚·ÓÔ̤ÓÔ˘ Î·È ÙÔ˘
Church) ÛÙÔ ‚·Û›ÏÂÈÔ Ù˘ N¿ÔÏ˘,
ÌÂÚÈÎÔ› ¤ÁÈÓ·Ó ·ÚÌ·ÙÔÏÔ›, ÂÓÒ Î¿ÔÈ-
ÔÈ ÂÓÙ¿¯ıËÎ·Ó ÛÙȘ ÊÚÔ˘Ú¤˜ ÙˆÓ ¶·-
Ú·‰Ô˘Ó¿‚ÈˆÓ HÁÂÌÔÓÈÒÓ.
H ÂÌÂÈÚ›· Î·È Ë ÓÔÔÙÚÔ›· ÙˆÓ
EÏÏ‹ÓˆÓ Ô˘ ˘ËÚ¤ÙËÛ·Ó ÛÙ· ‚ÚÂ-
Ù·ÓÈο ÛÒÌ·Ù·, ·ԉ›¯ıËÎ·Ó Ôχ-
ÙÈ̘ ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ E·Ó¿-
ÛÙ·Û˘ ÙÔ˘ 1821. O KÔÏÔÎÔÙÚÒÓ˘, Ô
NÈÎËÙ·Ú¿˜, Î.¿. ›¯·Ó ·ÔÎÙ‹ÛÂÈ Ì›·
¢ڇÙÂÚË ÁˆÁÚ·ÊÈ΋, ÛÙÚ·ÙËÁÈ΋
Î·È ÔÏÈÙÈ΋ ·ÓÙ›ÏË„Ë, ÁÓÒÛË Ôχ-
ÙÈÌË fi¯È ÌfiÓÔ ÛÙÔ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi ·ÏÏ¿
Î·È ÛÙÔ ‰Èψ̷ÙÈÎfi ‰›Ô, ηıÒ˜
ÌfiÚÂÛ·Ó Ó· ·ÔʇÁÔ˘Ó ÙË Û‡Ó‰ÂÛË
Ù˘ E·Ó¿ÛÙ·Û˘ Ì ٷ ÎÔÈÓˆÓÈο ÎÈ-
Ó‹Ì·Ù· Ù˘ ÂÔ¯‹˜ ÛÙ· Ì¿ÙÈ· ÙˆÓ
E˘Úˆ·›ˆÓ, ÂÍ·ÛÊ·Ï›˙ÔÓÙ·˜ ÙËÓ
˘ÔÛÙ‹ÚÈÍ‹ ÙÔ˘˜.
BÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·:
Γιάννης Bλαχογιάννης, «Mία
άγνωστος ελληνική εποποιία εις
την Mάλταν», «Aπαντα Γιάννη
Bλαχογιάννη», Aθήνα, 1965, τ.3,
150-157.
Nicholas Charles Pappas, «Greeks
in Russian Military Service in the
late Eighteenth and early Nineteeth
Centuries», [Institute for Balkan
Studies no 219], Thessaloniki,
Institute for Balkan Studies, 1991,
425.
Γ. Tερτσέτης,«Διήγησις συμβά-
ντων της Eλληνικής φυλής απ τα
1770 έως τα 1836. Yπαγρευσε Θε-
δωρος Kωνσταντίνου Kολοκο-
τρώνης», Aθήνησι, τύποις X. Nικο-
λαΐδου Φιλαδελφέως, 1846.
 Στη Pωσα και στις
Παραδουνβιες Hγεμονες
Tου K ø¡™Δ∞¡Δÿ¡√À K. X ∞Δ∑Ÿ¶√À§√À
Kαθηγητ Tμ ματος Iστορ
ας ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙˆÓ ÚˆÛÔÙÔ˘ÚÎÈÎÒÓ ÔϤ-
και Eθνολογ
ας Δημοκριτε
ου ̈Ó, ÔÈ ÚˆÛÈΤ˜ ·Ú¯¤˜ ¤‰ˆÛ·Ó ÛÙȘ
Πανεπιστημ
ου Θρκης ·ÔÈ˘ Ô˘ ÔÚÁ¿ÓˆÛ·Ó ÛÙËÓ A˙ÔÊÈ-
O I ¢YO NIKHºOPOI fiÏÂÌÔÈ Ô˘
‰ÈÂÍ‹Á·ÁÂ Ë PˆÛ›· ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ
Ù˘ OıˆÌ·ÓÈ΋˜ A˘ÙÔÎÚ·ÙÔ-
Ú›·˜ ηٿ Ù· ¤ÙË 1768-1774 Î·È 1787-
1792 ›¯·Ó ˆ˜ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ë ÚÒÙË
Ó· ÂÂÎÙ·ı› ÚÔ˜ ÓfiÙÔ, ÊÙ¿ÓÔÓÙ·˜
Ò˜ Ù· ‚fiÚÂÈ· ·Ú¿ÏÈ· Ù˘ M·‡Ú˘
£¿Ï·ÛÛ·˜, Î·È Ó· ÚÔÛ·ÚÙ‹ÛÂÈ ÙȘ
ÂÚÈÔ¯¤˜ Ù˘ A˙ÔÊÈ΋˜ Î·È Ù˘ KÚÈ-
Ì·›·˜. EÂȉ‹ ÛÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ ·˘Ù¤˜ Ë
ÏÂÈÔÓfiÙËÙ· ÙÔ˘ ÏËı˘ÛÌÔ‡ ‹Ù·Ó
T¿Ù·ÚÔÈ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔÈ ÛÙÔ ıÚ‹Û΢-
Ì·, Ë AÈηÙÂÚ›ÓË Bã ÊÚfiÓÙÈÛ ¢ı‡˜
ÂÍ·Ú¯‹˜ Ó· ÙȘ ÂÔÈΛÛÂÈ Ì ¯ÚÈÛÙÈ·-
ÓÈÎÔ‡˜ ÏËı˘ÛÌÔ‡˜, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó·
·ÏÏ¿ÍÂÈ ÛÙ·‰È·Î¿ ÙË ‰ËÌÔÁÚ·ÊÈ΋
ÙÔ˘˜ Û‡ÛÙ·ÛË. AÓ¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ ÚÒ-
ÙÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ Ô˘ Ì ÚˆÙÔ‚Ô˘-
Ï›· ÙˆÓ ÚˆÛÈÎÒÓ ·Ú¯ÒÓ ÂÁηٷÛÙ¿-
ıËÎ·Ó ÛÙȘ Â·Ú¯›Â˜ Ù˘ «N¤·˜ Pˆ-
Û›·˜» ˘‹Ú¯·Ó Î·È ·ÚÎÂÙÔ› EÏÏËÓ˜,
Ô˘ ÂÁη٤ÏÂÈ„·Ó ÙȘ ·ÙÚ›‰Â˜ ÙÔ˘˜
ÌÂÙ¿ ÙËÓ ˘ÔÁÚ·Ê‹ Ù˘ Û˘Óı‹Î˘
ÙÔ˘ KÈÔ˘ÙÛԇΠK·˚Ó·ÚÙ˙‹ (1774) ηÈ
ÂΛӢ ÙÔ˘ I·Û›Ô˘ (1792).
¢Â‰Ô̤ÓÔ˘ fiÙÈ ÔÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ·fi
ÙÔ˘˜ EÏÏËÓ˜ ÂÔ›ÎÔ˘˜ ›¯·Ó ¿ÚÂÈ
ÂÓÂÚÁfi ̤ÚÔ˜ ÛÙȘ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÙÔ˘
-
δης, «Eθελοντικ στρα-
ας
ας πριν
α της Aγ
ας Tριδας
δης, «Oι
ÚˆÛÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡ Î·È Ó·˘ÙÈÎÔ‡ ÛÙËÓ
¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ Î·È ÛÙÔ AÈÁ·›Ô ηٿ ÙË
΋ ηÈ, ·ÚÁfiÙÂÚ·, ÛÙËÓ KÚÈÌ·›· ÛÙÚ·-
ÙȈÙÈÎfi ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·. EÙÛÈ, ÂÎÙfi˜ ·fi
ÙËÓ ·Ú·¯ÒÚËÛË ÛÙÔ˘˜ ÂÔ›ÎÔ˘˜
ηÏÏÈÂÚÁ‹ÛÈÌ˘ Á˘ Î·È ÛËÌ·ÓÙÈÎÒÓ
ÚÔÓÔÌ›ˆÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋˜ Î·È ‰ÈÔÈÎËÙÈ-
΋˜ ʇÛ˘, ÔÈ PÒÛÔÈ Û˘ÁÎÚfiÙËÛ·Ó
ËÌÈÙ·ÎÙÈο ÛÙÚ·ÙȈÙÈο ÛÒÌ·Ù·, ÛÙ·
ÔÔ›· ÂÓ¤Ù·Í·Ó ÙÔ˘˜ ÛÎÏËÚÔÙÚ¿¯Ë-
ÏÔ˘˜ ÂΛÓÔ˘˜ ÔÏÂÌÈÛÙ¤˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ,
¤ÙÛÈ ÎÈ ·ÏÏÈÒ˜, ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ‰˘Ó·ÙfiÓ Ó·
ÌÂÙ·ÙÚ·Ô‡Ó ·fi ÙË ÌÈ· ̤ڷ ÛÙËÓ
¿ÏÏË Û ÊÈÏ‹Û˘¯Ô˘˜ ·ÁÚfiÙ˜. T· ÛÒ-
Ì·Ù· ·˘Ù¿ ·Ó¤Ï·‚·Ó ÙÔ Î·ı‹ÎÔÓ Ó·
ÚÔÛÙ·ÙÂ‡Ô˘Ó ÙȘ Ӥ˜ ÎÙ‹ÛÂȘ Ù˘
PˆÛ›·˜ ·fi ÙȘ ÂÈı¤ÛÂȘ ÙˆÓ ÓÙfi-
ÈˆÓ T·Ù¿ÚˆÓ Î·È ÙÔ˘ ÔıˆÌ·ÓÈÎÔ‡
ÛÙfiÏÔ˘ Î·È ÛÙÚ·ÙÔ‡ Û ÂÚ›ÙˆÛË
ÚˆÛÔÙÔ˘ÚÎÈÎÔ‡ ÔϤÌÔ˘.
TÔ ÚÒÙÔ ÛÒÌ· EÏÏ‹ÓˆÓ ÂıÂÏÔ-
ÓÙÒÓ È‰Ú‡ıËΠÙÔ 1775 ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹
ÙÔ˘ KÂÚÙ˜ Î·È ‹Ú ÙËÓ ÂˆÓ˘Ì›·
«Albanskoe voisko» («AÏ‚·ÓÈ΋ ÛÙÚ·-
ÙȈÙÈ΋ ‰‡Ó·ÌË»). ™ÙÔ ÛÒÌ· ·˘Ùfi
ÂÓÙ¿¯ıËÎ·Ó ÔÈ ¯›ÏÈÔÈ Î·È ϤÔÓ EÏÏË-
Ó˜ Î·È ¿ÏÏÔÈ B·ÏοÓÈÔÈ Ô˘ ›¯·Ó
ÂÁηٷÛÙ·ı› –ÔÏÏÔ› Ì ÙȘ ÔÈÎÔÁ¤-
ÓÂȤ˜ ÙÔ˘˜– ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹, Ì ÚÒÙÔ
‰ÈÔÈÎËÙ‹ ÙÔÓ ™Ù¤Ê·ÓÔ M·˘ÚÔÌȯ¿ÏË
·fi ÙË M¿ÓË, Ô ÔÔ›Ô˜ ›¯Â ¿ÚÂÈ
ÂÓÂÚÁfi ̤ÚÔ˜ ÛÙ· OÚψÊÈο. TÔ fiÓÔ-
H Στρατιτες του Eλληνικο Tγματος Πε-
ζικο της Mπαλακλβας. Tο σμα αυτ ε
χε λαμπρ και μακρ δρση (1796-1859)
στις επιχειρσεις του ρωσικο στρατο
(φωτ.: K. Γ. Aυγητ
τιωτικ τμματα απ Eλληνες της Pωσ
κατ της Oθωμανικς αυτοκρατορ
και μετ το 1821», Aθνα 1993).
Õ H ελληνικ εκκλησ
στην Oδησσ (πηγ: K. Γ. Aυγητ
Eλληνες της Oδησσο και η επανσταση
του 1821, Aθνα 1994).
H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 3 27

H H τσαρ
να Aικατερ
νη B´ ευνησε
ζοντας ÓË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· Ù˘ «·Î·‰ËÌ›·˜» (1775-
ποικιλτροπα την εγκατσταση των
νης B´, παραχ- 1796), ÊÔ›ÙËÛ·Ó ÛÂ ·˘Ù‹Ó ÂÚ›Ô˘
Eλλνων απο
κων στην Aζοφικ και
την Kριμα
α.
χαν εγκατασταθε
στη «N"α Pωσ
α». ÙËÙ¿ ÙÔ˘˜ ηٷÁˆÁ‹˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ÛÙË
Ì· ÙÔ˘ ÛÒÌ·ÙÔ˜ ‰ÂÓ Û‹Ì·ÈÓ ‚¤‚·È·
fiÙÈ ÔÈ ¿ÓÙÚ˜ ÙÔ˘ ‹Ù·Ó ·Ï‚·ÓÈ΋˜ η-
Ù·ÁˆÁ‹˜, ÁÈ·Ù›, fiˆ˜ ı· ‰Ô‡Ì ηÈ
·Ú·Î¿Ùˆ, Ô fiÚÔ˜ «AÏ‚·Ófi˜» ‹
«AÚÓ·Ô‡Ù˘» ÛÙËÓ ÂÔ¯‹ ÂΛÓË Û‹-
Ì·ÈÓÂ ÙÔÓ ¯ÚÈÛÙÈ·Ófi ÔÏÔÊfiÚÔ, Ô
ÔÔ›Ô˜ ·ÛÎÔ‡Û ÓfiÌÈÌ· ÙÔ Â¿ÁÁÂÏÌ·
ÙÔ˘ «ÌË Ù·ÎÙÈÎÔ‡» ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ‡.
TÔ 1779 ÔÈ ÚˆÛÈΤ˜ ·Ú¯¤˜ ·ÔÊ¿ÛÈ-
Û·Ó Ó· ·Ó·‰ÈÔÚÁ·ÓÒÛÔ˘Ó ÙËÓ «AÏ‚·-
ÓÈ΋ ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ‰‡Ó·ÌË». TÔ Ó¤Ô
ÛÒÌ· Ô˘ ›‰Ú˘Û·Ó ÔÓÔÌ¿ÛÙËÎÂ
«Grecheskii Pekhotnyi Polk» («EÏÏËÓÈÎfi
™‡ÓÙ·ÁÌ· ¶Â˙ÈÎÔ‡»), Î·È Û ·˘Ùfi
ÂÓÙ¿¯ıËΠÙÔ Û‡ÓÔÏÔ Û¯Â‰fiÓ ÙˆÓ
·ÓÙÚÒÓ ÙÔ˘ ÚÒÙÔ˘ ÛÒÌ·ÙÔ˜, ÔÈ
ÔÔ›ÔÈ ÙÒÚ· ·Ó¤Ú¯ÔÓÙ·Ó Û 850 ·ÍȈ-
Ì·ÙÈÎÔ‡˜ Î·È Ôϛ٘, ÔÚÁ·ÓˆÌ¤ÓÔÈ
Û ‰Ò‰Âη ÂηÙÔÓÙ·Ú¯›Â˜.
M·Ï·ÎÏ¿‚·, O‰ËÛÛfi˜
MÂÙ¿ ÙËÓ ÚÔÛ¿ÚÙËÛË Ù˘ KÚÈÌ·›·˜
ÛÙË PˆÛ›· ÙÔ 1784, ÔÈ PÒÛÔÈ ¤ÎÚÈÓ·Ó
ÛÎfiÈÌÔ Ó· ÌÂٷʤÚÔ˘Ó ÙÔ «EÏÏËÓÈ-
Îfi ™‡ÓÙ·ÁÌ·» ÛÙË ÌÈÎÚ‹ fiÏË M·-
Ï·ÎÏ¿‚·, Ë ÔÔ›· fi¯È ÌfiÓÔÓ ·ÔÙ¤ÏÂ-
Û ÙË ‚¿ÛË ÙÔ˘ ÛÒÌ·ÙÔ˜ ηıfiÏË ÙË
‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ÌÂÙ¤ÂÈÙ· ‰Ú¿Û˘ ÙÔ˘,
·ÏÏ¿ ¤‰ˆÛ Û ·˘Ùfi Î·È ÙË Ó¤· ÙÔ˘
ÔÓÔÌ·Û›·. ™˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ, ÙÔ 1796 Ô
‰È¿‰Ô¯Ô˜ Ù˘ M. AÈηÙÂÚ›Ó˘, ÙÛ¿ÚÔ˜
¶·‡ÏÔ˜ Ô Aã ·Ó·‰ÈÔÚÁ¿ÓˆÛ ÂÎ Ó¤Ô˘
ÙÔ «EÏÏËÓÈÎfi ™‡ÓÙ·ÁÌ·» Î·È ÙÔ ÌÂÙÔ-
ÓfiÌ·Û Û «Balaklavskii Grecheskii
Pekhotnyi Batalion» («EÏÏËÓÈÎfi T¿Á-
Ì· ¶Â˙ÈÎÔ‡ Ù˘ M·Ï·ÎÏ¿‚·»). TÔ
Ó¤Ô ·˘Ùfi ÛÒÌ· ·ÚÈıÌÔ‡Û ÌfiÏȘ 346
·ÍȈ̷ÙÈÎÔ‡˜ Î·È Ôϛ٘, ÁÂÁÔÓfi˜
Ô˘ ‰Â›¯ÓÂÈ ˆ˜, ÛÙ· ›ÎÔÛÈ ¯ÚfiÓÈ·
Ô˘ ÌÂÛÔÏ¿‚ËÛ·Ó ·fi ÙËÓ ›‰Ú˘ÛË
28 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H
H O τσρος Aλ"ξανδρος A´, συνεχ
την πολιτικ της Aικατερ
ρησε πολλ προνμια στους Eλληνες που
ε
Ù˘ «AÏ‚·ÓÈ΋˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋˜ ‰‡Ó·-
Ì˘» Ò˜ ÙË Û˘ÁÎÚfiÙËÛË ÙÔ˘ «EÏÏËÓÈ-
ÎÔ‡ T¿ÁÌ·ÙÔ˜ Ù˘ M·Ï·ÎÏ¿‚·»,
¤Ó·˜ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ EÏÏ‹ÓˆÓ
·Ô›ÎˆÓ Â›¯Â ÂÁηٷÏ›„ÂÈ ÙȘ Ù¿ÍÂȘ
ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔ‡, ›Ù ÏfiÁˆ ËÏÈΛ·˜ ›ÙÂ
ÂÂȉ‹ ›¯·Ó ÛÙÚ·Ê› Û ¿ÏÏ· Â·Á-
Á¤ÏÌ·Ù·. ¶·Ú¿ Ù·‡Ù·, ÙÔ «EÏÏËÓÈÎfi
T¿ÁÌ·», ÛÂ ·ÓÙ›ıÂÛË ÌÂ ¿ÏÏ· ÛÒÌ·Ù·
ÂıÂÏÔÓÙÒÓ, ¤¯ÂÈ Ó· ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÂÈ ÌÈ·
Ï·ÌÚ‹ Î·È Û˘Ó¯‹ ‰Ú¿ÛË ÂÍ‹ÓÙ· ηÈ
ϤÔÓ ÂÙÒÓ Ò˜ ÙËÓ ÔÚÈÛÙÈ΋ ÙÔ˘ ‰È¿-
Ï˘ÛË ÙÔ 1859. ™Ù·
¯ÚfiÓÈ· ·˘Ù¿, ÔÈ
¿ÓÙÚ˜ ÙÔ˘ ‹Ú·Ó T· ÂÏÏËÓÈο ÌÈ-
̤ÚÔ˜ ˆ˜ «Â˙Ô-
Ó·‡Ù˜» ÛÙȘ ÂÈ- ÛıÔÊÔÚÈο ÛÒÌ·Ù·
¯ÂÈÚ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ Úˆ-
ÛÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡ ηÈ
Î·È ÔÈ ·ÁˆÓÈÛÙ¤˜
Ó·˘ÙÈÎÔ‡ ÛÙ· ‚fi- ÁÈ· ÙËÓ ·ÂÏ¢ı¤-
ÚÂÈ· ·Ú¿ÏÈ· Ù˘
M·‡Ú˘ £¿Ï·Û- ÚˆÛË Ù˘ «ÙÂıÏÈÌ-
Û·˜, ηٿ ÙË ‰È¿Ú-
ÎÂÈ· ÙˆÓ ÚˆÛÔ- ̤Ó˘ °Ú·ÈΛ·˜»
ÙÔ˘ÚÎÈÎÒÓ ÔϤ-
ÌˆÓ ÙˆÓ ÂÙÒÓ
1787-1792, 1806-1812 Î·È 1828-1829,
ηıÒ˜ Î·È ÛÙÔÓ fiÏÂÌÔ Ù˘ KÚÈÌ·›·˜
(1853-1856).
TÔ 1795, ‰ËÏ·‰‹ ¤Ó·Ó ÌfiÏȘ ¯ÚfiÓÔ
ÌÂÙ¿ ÙËÓ ›‰Ú˘ÛË Ù˘ O‰ËÛÛÔ‡, ‰ËÌÈ-
Ô˘ÚÁ‹ıËΠÂΛ ¤Ó· ‰Â‡ÙÂÚÔ ÛÒÌ·
EÏÏ‹ÓˆÓ ÂıÂÏÔÓÙÒÓ, ÙÔ ÔÔ›Ô Ì¿ÏÈ-
ÛÙ· ‹Ú ÙË ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈ΋ ÔÓÔÌ·-
Û›· «Odeskii Grecheskii Divizion»
(«EÏÏËÓÈ΋ MÔÓ¿‰· Ù˘ O‰ËÛÛÔ‡»).
™ÙÔ ÛÒÌ· ·˘Ùfi, Ô˘ ‹Ù·Ó ÔÚÁ·ÓˆÌ¤-
ÓÔ Û ÙÚÂȘ Ïfi¯Ô˘˜ Ì ÚÒÙÔ ‰ÈÔÈÎË-
Ù‹ ÙÔÓ A. KÂÛfiÁÏÔ˘ –ηْ ¿ÏÏÔ˘˜ ÙÔÓ
K. MÈÙÛÈÏ‹–, ηٷٿ¯ÙËÎ·Ó 337 Û˘-
ÓÔÏÈο ÂıÂÏÔÓÙ¤˜, ·fi ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜,
2 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 3
200 ‰fiÎÈÌÔÈ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÛÙËÓ ÏÂÈÔÓfi-
Û‡Ìʈӷ Ì ÙȘ ËÁ¤˜, ÔÈ 275 ‹Ù·Ó
ÂÏÏËÓÈ΋˜ ηٷÁˆÁ‹˜. TÔ 1796 ÔÈ PÒ-
ÛÔÈ ·Ó¤ıÂÛ·Ó ÙË ‰ÈÔ›ÎËÛË ÙÔ˘ ÛÒÌ·-
ÙÔ˜ ÛÙÔ «Ì·ÁÎÈfiÚÔ» NÈÎfiÏ·Ô ¶¿Áη-
ÏÔ ·fi ÙËÓ K¤·, ÌÈ· ÂÍ·ÈÚÂÙÈο ÂӉȷ-
ʤÚÔ˘Û· Ê˘ÛÈÔÁӈ̛· Ô˘, fiˆ˜ ı·
‰Ô‡Ì ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·, ·Ó¤Ù˘Í ÏÔ‡-
ÛÈ· ‰Ú¿ÛË ÛÙË PˆÛ›·, ÛÙ· EÙ¿ÓËÛ·
Î·È ÛÙȘ ¶·Ú·‰Ô˘Ó¿‚Ș HÁÂÌÔӛ˜
·fi ÙÔ 1790 Ò˜ ÙÔ 1812.
TÔ 1797 Ë «EÏÏËÓÈ΋ MÔÓ¿‰· Ù˘
O‰ËÛÛÔ‡» ‰È·Ï‡ıËΠÚÔÛˆÚÈÓ¿ ÌÂ
ÂÓÙÔÏ‹ ÙÔ˘ ÙÛ¿ÚÔ˘
¶·‡ÏÔ˘ ÙÔ˘ Aã, ·ÏÏ¿
Ï›Á· ¯ÚfiÓÈ· ·ÚÁfiÙÂ-
Ú·, Î·È ÈÔ Û˘ÁÎÂ-
ÎÚÈ̤ӷ ÙÔ 1803,
Â·ÓȉڇıËΠÌÂ
·fiÊ·ÛË ÙÔ˘ ÙÛ¿-
ÚÔ˘ AÏÂÍ¿Ó‰ÚÔ˘ Aã,
Ô ÔÔ›Ô˜ ÙËÓ ÔÓfiÌ·-
ÛÂ «Odeskii
Grecheskii Pekhotnyi
Batalion» («EÏÏËÓÈÎfi
T¿ÁÌ· ¶Â˙ÈÎÔ‡ Ù˘
O‰ËÛÛÔ‡»). TÔ Ó¤Ô
ÛÒÌ· ·ÔÙÂÏÔ‡ÓÙ·Ó ·fi Ù¤ÛÛÂÚȘ
Ïfi¯Ô˘˜ Î·È ·ÚÈıÌÔ‡ÛÂ Û˘ÓÔÏÈο 484
·ÍȈ̷ÙÈÎÔ‡˜ Î·È Ôϛ٘, ÛÙÔ˘˜
ÔÔ›Ô˘˜ ·Ú·¯ˆÚ‹ıËÎ·Ó ÂÎÙ¿ÛÂȘ
ηÏÏÈÂÚÁ‹ÛÈÌ˘ Á˘ Î·È ÛËÌ·ÓÙÈο
ÚÔÓfiÌÈ·. §›Á· ¯ÚfiÓÈ· ·ÚÁfiÙÂÚ· η-
Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ ÚˆÛÔÙÔ˘ÚÎÈÎÔ‡
ÔϤÌÔ˘ ÙˆÓ ÂÙÒÓ 1806-1812 Ë ‰‡Ó·-
ÌË ÙÔ˘ ÛÒÌ·ÙÔ˜ ·˘Í‹ıËΠ۠ÂÚÈÛ-
ÛfiÙÂÚÔ˘˜ ·fi 650 ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ‡˜ ηÈ
Ôϛ٘, ̤ÚÔ˜ ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ Ê·›ÓÂÙ·È
fiÙÈ Û˘ÌÌÂÙ›¯Â ÛÙȘ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÙÔ˘
ÚˆÛÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡ ÛÙÔ ¢Ô‡Ó·‚Ë.
øÛÙfiÛÔ, ÌÂÙ¿ ÙË Ï‹ÍË ÙÔ˘ ÔϤÌÔ˘,
ÔÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ¿ÓÙÚ˜ ÙÔ˘ ÛÒÌ·ÙÔ˜
ÚÔÙ›ÌËÛ·Ó Ó· ÂÁηٷÏ›„Ô˘Ó ÙȘ Ù¿-
ÍÂȘ ÙÔ˘, ÁÈ· Ó· ·Û¯ÔÏËıÔ‡Ó Ì ÙÔ
ÂÌfiÚÈÔ. EÙÛÈ, Ë ‰‡Ó·ÌË ÙÔ˘ «EÏÏËÓÈ-
ÎÔ‡ T¿ÁÌ·ÙÔ˜ Ù˘ O‰ËÛÛÔ‡» ¿Ú¯ÈÛÂ
Ó· ÌÂÈÒÓÂÙ·È ·ÈÛıËÙ¿, Ì ·ÔÙ¤ÏÂ-
ÛÌ· ÙÔ 1819 ÙÔ ÛÒÌ· Ó· ·ÚÈıÌ› Ìfi-
ÏȘ 74 ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ‡˜ Î·È Ôϛ٘. °È’
·˘ÙfiÓ ·ÎÚÈ‚Ò˜ ÙÔ ÏfiÁÔ, ÙËÓ ›‰È· ¯ÚÔ-
ÓÈ¿ ÔÈ ÚˆÛÈΤ˜ ·Ú¯¤˜ ·ÔÊ¿ÛÈÛ·Ó Ó·
ÙÔ ‰È·Ï‡ÛÔ˘Ó ÔÚÈÛÙÈο.
KÏ›ÓÔÓÙ·˜ ÙËÓ ·Ó·ÊÔÚ¿ ÌÔ˘ ÛÙ·
ÛÒÌ·Ù· ÙˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ ÂıÂÏÔÓÙÒÓ Ô˘
Û˘ÁÎÚÔÙ‹ıËÎ·Ó ÛÙË PˆÛ›·, ·Í›˙ÂÈ Ó·
ÌÓËÌÔÓ‡ۈ Â‰Ò ÙËÓ ›‰Ú˘ÛË ·fi ÙËÓ
AÈηÙÂÚ›ÓË Bã ÙÔ 1775 ÛÙËÓ ¶ÂÙÚÔ‡-
ÔÏË ÙÔ˘ «™ÒÌ·ÙÔ˜ ÙˆÓ •¤ÓˆÓ OÌÔ-
‰fiÍˆÓ ¢ÔΛ̈ӻ. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÛÙËÓ Ô˘-
Û›· ÁÈ· ÌÈ· ÂȉÈ΋ ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ Û¯Ô-
Ï‹, ÙËÓ ÔÔ›· ›‰Ú˘ÛÂ Ë Â˘Ê˘‹˜ ÙÛ·Ú›-
Ó· ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ ÚÔÛ¿ıÂÈ¿˜ Ù˘,
·ÊÂÓfi˜, Ó· ÛÙÂϯÒÛÂÈ Ù· ÂıÂÏÔÓÙÈο
ÛÒÌ·Ù· Ì ηٿÏÏËÏ· ÂÎ·È‰Â˘Ì¤-
ÓÔ˘˜ ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ‡˜ Î·È ˘·ÍȈ̷ÙÈ-
ÎÔ‡˜ ηÈ, ·ÊÂÙ¤ÚÔ˘, Ó· Ù· ÌÂÙ·ÙÚ¤„ÂÈ
ÛÙ·‰È·Î¿ Û ηÓÔÓÈΤ˜ ÌÔÓ¿‰Â˜ ÙÔ˘
ÚˆÛÈÎÔ‡ Ù·ÎÙÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡. ™‡Ìʈ-
Ó· Ì ÙȘ ËÁ¤˜, ηٿ ÙËÓ ÂÈÎÔÛ¿¯ÚÔ-
Û˘Ó¤¯ÂÈ· ˘ËÚ¤ÙËÛ·Ó ÛÙÔÓ ÙÛ·ÚÈÎfi
ÛÙÚ·Ùfi Î·È ÙÔ Ó·˘ÙÈÎfi ΢ڛˆ˜ Ù˘ M.
£¿Ï·ÛÛ·˜.
™ÙȘ ¶·Ú·‰Ô˘Ó¿‚Ș
HÁÂÌÔӛ˜
™Â ·ÓÙ›ıÂÛË Ì ÙË PˆÛ›·, ÛÙȘ ¶·Ú·-
‰Ô˘Ó¿‚Ș HÁÂÌÔӛ˜ Ò˜ ÙÔÓ ÚˆÛÔ-
ÙÔ˘ÚÎÈÎfi fiÏÂÌÔ ÙˆÓ ÂÙÒÓ 1806-1812
‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ì ›‰Ú˘ÛË ‹ ‰Ú¿ÛË ÛˆÌ¿ÙˆÓ
EÏÏ‹ÓˆÓ ÂıÂÏÔÓÙÒÓ. TÔ ÁÂÁÔÓfi˜ ·˘-
Ùfi ÔÊÂÈÏfiÙ·Ó Û ‰‡Ô ΢ڛˆ˜ ÏfiÁÔ˘˜:
ÚÒÙÔÓ, ÛÙÔ fiÙÈ Ë BÏ·¯›· Î·È Ë MÔÏ-
‰·‚›·, ·Ú¿ ÙÔ Î·ıÂÛÙÒ˜ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜
·˘ÙÔÓÔÌ›·˜ ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ·‹Ï·˘·Ó,
·Ú¤ÌÂÓ·Ó ˘fi ÙÔÓ ¿ÌÂÛÔ ¤ÏÂÁ¯Ô Ù˘
ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ÂÍÔ˘Û›·˜ ηÈ, ‰Â‡ÙÂÚÔÓ,
ÛÙÔ fiÙÈ Ë Ù‹ÚËÛË Ù˘ ‰ËÌfiÛÈ·˜
·ÛÊ¿ÏÂÈ·˜ ÂÍ·ÛÊ·ÏÈ˙fiÙ·Ó ·fi ÛÒÌ·-
Ù· ÓÙfiÈˆÓ ÂÓfiÏˆÓ Ô˘ ÔÓÔÌ¿˙Ô-
ÓÙ·Ó «panduri» (·Ó‰Ô‡ÚÔÈ ‹ ·Ó‰Ô‡-
Úȉ˜ ÛÙȘ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ËÁ¤˜).
¶·Ú¿ Ù·‡Ù·, ÔÈ º·Ó·ÚÈÒÙ˜ ËÁÂÌfi-
Ó˜ Ô˘ ·Ó¤‚ËÎ·Ó ÛÙÔ˘˜ ıÚfiÓÔ˘˜ ηÈ
ÙˆÓ ‰‡Ô ÚÔ˘Ì·ÓÈÎÒÓ ¯ˆÚÒÓ ÌÂÙ¿ ÙÔ
1812 ÔÚÁ¿ÓˆÛ·Ó, ÚÔÊ·ÓÒ˜ ÁÈ· ÙËÓ
ÚÔÛˆÈ΋ ÙÔ˘˜ ·ÛÊ¿ÏÂÈ·, ÊÚÔ˘Ú¤˜
·fi «·ÚÓ·Ô‡Ù˜», Ë ‰‡Ó·ÌË ÙˆÓ
ÔÔ›ˆÓ ‰ÂÓ Ú¤ÂÈ Ó· ÍÂÂÚÓÔ‡ÛÂ
ÙÔ˘˜ ‰È·ÎfiÛÈÔ˘˜ ¿ÓÙÚ˜ Û οı ËÁÂ-
ÌÔÓ›·. ™ÙȘ «ËÁÂÌÔÓÈΤ˜» ·˘Ù¤˜ ÊÚÔ˘-
Ú¤˜, Ô˘ ›¯·Ó ‚¤‚·È· ηı·Ú¿ ÌÈÛıÔ-
ÊÔÚÈÎfi Î·È fi¯È ÂıÂÏÔÓÙÈÎfi ¯·Ú·ÎÙ‹-
Ú·, ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ì fiÙÈ ÛÙÚ·ÙÔÏÔÁ‹ıË-
Î·Ó ·ÚÎÂÙÔ› ¤ÓÔÏÔÈ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ηٷ-
ÁˆÁ‹˜, ÔÚÈṲ̂ÓÔÈ Ì¿ÏÈÛÙ· ˆ˜ ηÂÙ¿-
ÓÈÔÈ ‹ ‚·ıÌÔÊfiÚÔÈ. AÓ¿ÌÂÛ¿ ÙÔ˘˜, ÍÂ-
¯ˆÚ›˙Ô˘Ó ÔÈ °ÈˆÚÁ¿Î˘ OχÌÈÔ˜,
°È¿ÓÓ˘ º·ÚÌ¿Î˘, Iˆ¿ÓÓ˘ KÔÏÔÎÔ-
ÙÚÒÓ˘, °ÂÒÚÁÈÔ˜ OÚÊ·Ófi˜ Î·È B·Û›-
ÏÂÈÔ˜ £ÂÔ‰ÒÚÔ˘, Ô˘ ‹Ú·Ó ÂÓÂÚÁfi
̤ÚÔ˜ Î·È ‰È·ÎÚ›ıËÎ·Ó Î·Ù¿ ÙË ‰È¿Ú-
ÎÂÈ· ÙˆÓ Â·Ó·ÛÙ·ÙÈÎÒÓ ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ
ÙÔ˘ 1821 ÛÙË MÔωԂϷ¯›·.
¶¤Ú· ·’ ·˘Ùfi, ·fi ÙȘ ËÁ¤˜ ÚÔ-
·ÙÂÈ fiÙÈ Î·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙˆÓ Úˆ-
ÛÔÙÔ˘ÚÎÈÎÒÓ ÔÏ¤ÌˆÓ ÙˆÓ ÂÙÒÓ
1768-1774, 1787-1792 Î·È Î˘Ú›ˆ˜
ÛÙÔÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô ÙˆÓ ÂÙÒÓ 1806-1812
Û˘ÁÎÚÔÙ‹ıËÎ·Ó Î·È ÛÙȘ ¶·Ú·‰Ô˘-
Ó¿‚Ș HÁÂÌÔӛ˜ ÛÒÌ·Ù· ÓÙfiȈÓ
ÂıÂÏÔÓÙÒÓ Ô˘ ¤‰Ú·Û·Ó ÛÙÔ Ï¢Úfi
ÙˆÓ PÒÛˆÓ. ™Ù· ÛÒÌ·Ù· ·˘Ù¿ ›ӷÈ
Ôχ Èı·Ófi Ó· Û˘ÌÌÂÙ›¯·Ó Î·È ÔÚÈ-
Ṳ̂ÓÔÈ EÏÏËÓ˜ ÂıÂÏÔÓÙ¤˜, ·ÏÏ¿ Ë
¤ÏÏÂÈ„Ë ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ ‰ÂÓ Ì·˜ ÂÈ-
ÙÚ¤ÂÈ Ó· ηٷϋÍÔ˘Ì Û ·ÛÊ·Ï‹
Û˘ÌÂÚ¿ÛÌ·Ù·. MÔÓ·‰È΋ ›Ûˆ˜ ÂÍ·›-
ÚÂÛË ·ÔÙÂÏ› Ô °ÈˆÚÁ¿Î˘ Oχ-
ÌÈÔ˜, ÁÈ· ÙÔÓ ÔÔ›Ô ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ì ÌÂ
‚‚·ÈfiÙËÙ· fiÙÈ Î·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘
ÚˆÛÔÙÔ˘ÚÎÈÎÔ‡ ÔϤÌÔ˘ ÙˆÓ ÂÙÒÓ
1806-1812 ‹Ú ̤ÚÔ˜ Î·È ‰È·ÎÚ›ıË-
Πˆ˜ ÂÈÎÂÊ·Ï‹˜ «·Ï‚·ÓÈÎÔ‡ Ïfi¯Ô˘»
ÛÙȘ Ì¿¯Â˜ Ô˘ ¤ÁÈÓ·Ó ÛÙË MÈÎÚ‹
BÏ·¯›·, ‰ËÏ·‰‹ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Ô˘ ÔÈ
ÚˆÛÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ÛÂ
Â·Ê‹ Ì ÙÔ˘˜ Â·Ó·ÛÙ·ÙË̤ÓÔ˘˜
™¤Ú‚Ô˘˜. °È· ÙË ‰Ú¿ÛË ÙÔ˘ ·˘Ù‹ Ì¿-
ÏÈÛÙ· Ô OχÌÈÔ˜ ·Ú·ÛËÌÔÊÔÚ‹ıË-
Π·fi ÙÔ˘˜ PÒÛÔ˘˜ Î·È ÚÔ‹¯ıË ÛÂ
«Û˘ÓÙ·Á̷ٿگ˻.
°È· ÙËÓ «ÙÂıÏÈÌ̤ÓË
°Ú·ÈΛ·»
K·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘ ÔϤÌÔ˘
¤‰Ú·Û ÛÙȘ ¶·Ú·‰Ô˘Ó¿‚Ș HÁÂÌÔ-
ӛ˜ Î·È ¤Ó· ·fi Ù· ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚ·,
ηٿ ÙË ÁÓÒÌË fiÏˆÓ ÙˆÓ ÈÛÙÔÚÈÎÒÓ,
ÛÒÌ· EÏÏ‹ÓˆÓ ÂıÂÏÔÓÙÒÓ Ô˘ ȉڇ-
ıËÎ·Ó ÚÈÓ ·fi ÙËÓ Â·Ó¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘
1821. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÙÔ «EÏÏËÓÈÎfiÓ ™Ò-
Ì·», Ô ÚÒÙÔ˜ ˘Ú‹Ó·˜ ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘
ας (πηγ:
Û˘ÁÎÚÔÙ‹ıËΠÛÙËÓ O‰ËÛÛfi ÛÙ· Ù¤-
α του Eλληνικο Eθνους», Eκδοτικ Aθηνν).
ÏË ÙÔ˘ 1806, Ì ÙËÓ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË ÙˆÓ
PÒÛˆÓ Î·È ÙÔ˘ ËÁÂÌfiÓ· Ù˘ BÏ·¯›·˜
KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ Y„ËÏ¿ÓÙË. TËÓ ¿ÓÔÈ-
ÍË ÙÔ˘ 1807 ÔÈ ÚÒÙ˜ ÌÔÓ¿‰Â˜ ÙÔ˘
ÛÒÌ·ÙÔ˜ ÌÂٷʤÚıËÎ·Ó ÛÙÔ I¿ÛÈ Ù˘
MÔω·‚›·˜, fiÔ˘ ‡ÎÓˆÛ·Ó ÙȘ Ù¿-
ÍÂȘ ÙÔ˘ Ó¤ÔÈ ÂıÂÏÔÓÙ¤˜, ÚÔÂÚ¯fiÌÂ-
ÓÔÈ ·fi ÙË N. PˆÛ›· Î·È ÙȘ PÔ˘Ì·ÓÈ-
Τ˜ HÁÂÌÔӛ˜.
øÛÙfiÛÔ, Ë Â›ÛËÌË Ú¿ÍË ›‰Ú˘Û˘
ÙÔ˘ ÛÒÌ·ÙÔ˜ ·˘ÙÔ‡ ÂΉfiıËΠÛÙÔ
BÔ˘ÎÔ˘Ú¤ÛÙÈ ÛÙȘ 3 M·˝Ô˘ 1807
(.ËÌ.). ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÌÈ· ȉȷ›ÙÂÚ·
ÛËÌ·ÓÙÈ΋ ÚÔ΋ڢÍË, Ô˘ ʤÚÂÈ
ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ «EÈÛÙÚÔÊ‹ °Ú·ÈΛ·˜ ÚÔ˜ Ù·
Ù¤ÎÓ· Ù˘», ÙËÓ ÔÔ›· ˘¤ÁÚ·„·Ó Ô
‰ÈÔÈÎËÙ‹˜ ÙÔ˘ ÛÒÌ·ÙÔ˜ NÈÎfiÏ·Ô˜ ¶¿-
ÁηÏÔ˜ Î·È ‰‡Ô Ù·Á̷ٿگ˜ ÙÔ˘, ÔÈ
KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ M·‡ÚÔ˜ Î·È K¿ÚÏÔ˜
™¤Ú‚ÈÔ˜. Afi ÙËÓ ÚÔ΋ڢÍË ·˘Ù‹Ó
ÚÔ·ÙÂÈ fiÙÈ ÙÔ «EÏÏËÓÈÎfiÓ ™ÒÌ·»
ȉڇıËΠ̠ÌÔÓ·‰ÈÎfi ÛÎÔfi ÙËÓ Î·-
Ù¿ÎÙËÛË «Ù˘ ÔıËÙ‹˜ ÂÏ¢ıÂÚ›·˜ Ù˘
ÛÎÏ¿‚·˜ ·ÙÚ›‰Ô˜». O ÂıÓÈÎÔ·ÂÏ¢-
ıÂÚˆÙÈÎfi˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ Ù˘ ÚÔ΋ڢ-
͢ ‰È·ÊÔÚÔÔÈ› Û·ÊÒ˜ ÙÔ «EÏÏËÓÈ-
ÎfiÓ ™ÒÌ·» ·fi fiÏ· Ù· ¿ÏÏ· ÂıÂÏÔÓÙÈ-
δα του «Eλληνι- Û·Ó Ó· ÂÁηٷÛÙ·ıÔ‡Ó ÌfiÓÈÌ· ÛÙȘ
ο ÛÒÌ·Ù· Ô˘ ›¯·Ó È‰Ú˘ı› ηٿ ÙË
‰È¿ÚÎÂÈ· ÙˆÓ ÚˆÛÔÙÔ˘ÚÎÈÎÒÓ ÔϤ-
α το 1807 fï˜ Î·È ÔÚÈṲ̂ÓÔÈ Ô˘ ˙‹ÙËÛ·Ó Î·È
̈Ó. KÈ ·˘Ùfi ÁÈ·Ù› ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿ ÔÈ
EÏÏËÓ˜ ÂÌÊ·Ó›˙ÔÓÙ·È Ó· ·›ÚÓÔ˘Ó
ÙËÓ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›· Ó· ȉڇÛÔ˘Ó ¤Ó·
α και τη ‰Â˜ Ô˘ Û˘ÁÎÚfiÙËÛ·Ó ÂΛ ÔÈ °¿ÏÏÔÈ
ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi ÛÒÌ· Ô˘ ‰ÂÓ ÂÚfiÎÂÈÙÔ
α, το οπο
ο δεν ÌÂÙ¿ ÙÔ 1807. OÛÔ ÁÈ· ÙÔÓ ‰ÈÔÈÎËÙ‹
Ó· ‰Ú¿ÛÂÈ ˆ˜ ÌÈ· ·ÎfiÌË ÂÈÎÔ˘ÚÈ΋
χε μισθοφορικ αλλ απε- ÙÔ˘ ÛÒÌ·ÙÔ˜ NÈÎfiÏ·Ô ¶¿ÁηÏÔ, ÔÈ
ÌÔÓ¿‰· ÙÔ˘ ÚˆÛÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡, ·ÏÏ¿
ˆ˜ ˘Ú‹Ó·˜ ÙÔ˘ ·ÂÏ¢ıÂÚˆÙÈÎÔ‡
του σματος των ·fi ÙȘ Â›ÌÔÓ˜ ·ÈÙ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ÁÈ· ÙËÓ
ÛÙÚ·ÙÔ‡ Ù˘ «ÙÂıÏÈÌ̤Ó˘ °Ú·ÈΛ·˜».
I‰È·›ÙÂÚ· ÛËÌ·ÓÙÈ΋ ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù·-
ÓfiËÛË ÙˆÓ ÛÎÔÒÓ Ù˘ ›‰Ú˘Û˘ ÙÔ˘
ÛÒÌ·ÙÔ˜ Â›Ó·È Î·È Ë ÛÊÚ·Á›‰· ÙÔ˘,
Ô˘ ʤÚÂÈ ÙȘ ·Ú·ÛÙ¿ÛÂȘ ÙÔ˘ HÚ·-
ÎÏ‹ Ì ÙË ÏÂÔÓÙ‹ Î·È ÙÔ Úfi·ÏÔ, η-
ıÒ˜ Î·È ÙËÓ AıËÓ¿ Ì ·Û›‰· Î·È Â-
ÚÈÎÂÊ·Ï·›·, ÂÓÒ ÛÙËÓ ÂÚ›ÌÂÙÚfi Ù˘
˘¿Ú¯ÂÈ Ë ÂÈÁÚ·Ê‹ «™ºPA°I™: TOY:
E§§HNIKOY: ™øMATO™: 1807». EÈ-
ÛËÌ·›Óˆ Â‰Ò fiÙÈ Ë ·Ú¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘
HÚ·ÎÏ‹ ÚˆÙÔ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ıËÎÂ
·fi ÙÔÓ P‹Á· Î·È ¤ÎÙÔÙ ·ÔÙÂÏÔ‡ÛÂ
ÙÔ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ۇ̂ÔÏÔ ÙˆÓ
Â·Ó·ÛÙ·ÙÈÎÒÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ Î‡ÎψÓ,
ÂÓÒ Ë ·Ú¿ÛÙ·ÛË Ù˘ AıËÓ¿˜ ÎÔ-
ÛÌ› ÙȘ ÛÊÚ·Á›‰Â˜ Ù˘ ÚÔÛˆÚÈÓ‹˜
ÂÏÏËÓÈ΋˜ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘ Ô˘ Û˘ÁÎÚÔÙ‹-
ıËÎÂ ÙÔ 1821.
H ¤ÎÎÏËÛË «Ù˘ °Ú·ÈΛ·˜ ÚÔ˜ Ù·
Ù¤ÎÓ· Ù˘» Ê·›ÓÂÙ·È fiÙÈ ‚ڋΠ·ÓÙ·-
fiÎÚÈÛË ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ EÏÏËÓ˜ fi¯È
ÌfiÓÔÓ ÙˆÓ ¶·Ú·‰Ô˘Ó¿‚ÈˆÓ HÁÂÌÔ-
ÓÈÒÓ, ·ÏÏ¿ Î·È ÙˆÓ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·ÙÔ‡ÌÂ-
ÓˆÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ ÓfiÙÈ· ÙÔ˘ ¢Ô‡Ó·‚Ë.
EÎÙfi˜ fï˜ ·fi ÙÔ˘˜ EÏÏËÓ˜, ÛÙÔ
ÛÒÌ· ηٷٿ¯ÙËÎ·Ó Î·È ·ÚÎÂÙÔ›
PÔ˘Ì¿ÓÔÈ, BÔ‡ÏÁ·ÚÔÈ, ™¤Ú‚ÔÈ ·ÎfiÌË
Î·È PÒÛÔÈ. AÍ›˙ÂÈ Ì¿ÏÈÛÙ· Ó· ·Ó·ÊÂÚ-
ı› Â‰Ò fiÙÈ ·ÚÎÂÙÔ› ÂıÂÏÔÓÙ¤˜ ‹Ù·Ó
Ù¯ӛÙ˜, Â·ÁÁÂÏ̷ٛ˜ Î·È ÌÈÎÚ¤-
ÌÔÚÔÈ, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ Â›Û˘ ‰È·ÊÔ-
ÚÔÔÈ› ÙÔ «EÏÏËÓÈÎfiÓ ™ÒÌ·» ·fi Ù·
¿ÏÏ· ÛÒÌ·Ù· ÂıÂÏÔÓÙÒÓ, ÛÙ· ÔÔ›·,
fiˆ˜ ÁÓˆÚ›˙Ô˘ÌÂ, ηٷٿÛÛÔÓÙ·Ó
ۯ‰fiÓ ·ÔÎÏÂÈÛÙÈο Â·ÁÁÂÏ̷ٛ˜
ÔÏÔÊfiÚÔÈ.
MÔÏÔÓfiÙÈ ÔÈ ËÁ¤˜ Ô˘ ¤¯Ô˘Ì ÛÙË
‰È¿ıÂÛ‹ Ì·˜ ‰ÂÓ Û˘ÌʈÓÔ‡Ó ˆ˜
ÚÔ˜ ÙÔÓ ·ÚÈıÌfi ÙˆÓ ·ÓÙÚÒÓ Ô˘ η- H O Γεωργκης Oλμπιος. Διοικητς «αλβανικο λχου»
ٷٿ¯ÙËÎ·Ó ÛÙÔ ÛÒÌ·, Ê·›ÓÂÙ·È ˆ˜ στον ρωσοτουρκικ πλεμο των ετν 1806-12 και αργτερα
Ë ‰‡Ó·Ì‹ ÙÔ˘ ÙÂÏÈο ‰ÂÓ ÍÂ¤Ú·Û καπετνιος στην «ηγεμονικ φρουρ» της Bλαχ
ÙÔ˘˜ 1.500 ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ‡˜ Î·È Ôϛ٘. «Iστορ
O ‰ÈÔÈÎËÙ‹˜ ÙÔ˘ ÛÒÌ·ÙÔ˜ NÈÎfiÏ·Ô˜
¶¿ÁηÏÔ˜, ·ÎÔÏÔ˘ıÒÓÙ·˜ ÙÔÓ ÙÚfiÔ
ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘ Ù˘ «§ÂÁÂÒÓÔ˜ ÙˆÓ EÏ·-
ÊÚÒÓ T˘ÊÂÎÈÔÊfiÚˆÓ», Ô˘ ›¯Â Û˘-
ÁÎÚÔÙ‹ÛÂÈ ÙÔ 1805 ÛÙ· EÙ¿ÓËÛ· Ô
ÂÏÏËÓÈ΋˜ ηٷÁˆÁ‹˜ Û˘ÓÙ·ÁÌ·Ù¿Ú- ı›, ÙÔ «EÏÏËÓÈÎfiÓ ™ÒÌ·» ¯ÚÂÈ¿ÛÙËΠÁ·ÏÏÔÚˆÛÈ΋˜ Û˘Óı‹Î˘ ÙÔ˘ TÈÏÛ›Ù
¯Ë˜ ÙÔ˘ ÚˆÛÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡ EÌ. ¶··- Ó· ¿ÚÂÈ Ì¤ÚÔ˜ ÛÙȘ Ì¿¯Â˜ Ô˘ ¤‰ˆ- Î·È ÙË Û˘Ó·ÎfiÏÔ˘ıË ˘ÔÁÚ·Ê‹ ÙÔÓ
‰fiÔ˘ÏÔ˜, η٤ÓÂÈÌ ÙÔ˘˜ ÂıÂÏÔÓÙ¤˜ Û·Ó ÔÈ PÒÛÔÈ ÛÙË BÏ·¯›· ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ A‡ÁÔ˘ÛÙÔ ÙÔ˘ 1807 Ù˘ ·Ó·Îˆ¯‹˜ ÌÂ-
Û ٤ÛÛÂÚȘ «ÏÂÁÂÒÓ˜» Â˙ÈÎÔ‡ Î·È ÙˆÓ ÔıˆÌ·ÓÈÎÒÓ ÛÙÚ·ÙÂ˘Ì¿ÙˆÓ Ô˘ ٷ͇ PˆÛ›·˜ Î·È OıˆÌ·ÓÈ΋˜ A˘ÙÔ-
Ì›· ÈÈÎÔ‡, ÛÙȘ Ôԛ˜ Ì¿ÏÈÛÙ· ¤‰ˆ- ›¯·Ó ÂÈÛ‚¿ÏÂÈ ÙËÓ ¿ÓÔÈÍË ÙÔ˘ 1807 ÎÚ·ÙÔÚ›·˜, ÌÂÙ¤ÊÂÚ·Ó ÙÔ ÛÒÌ· ÛÙË
Û ٷ ÂÍ‹˜ ·Ú¯·ÈÔÂÏÏËÓÈο ÔÓfiÌ·Ù·: ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹. ¶·Ú¿ ÙȘ ˘ÔÙÈÌËÙÈΤ˜ ÌÈÎÚ‹ fiÏË Ù˘ BÏ·¯›·˜ Rîmnicu
«OÏ˘Ìȷ΋», «£ÂÛÛ·ÏÈ΋», «™·Ú- ·Ó·ÊÔÚ¤˜ ÔÚÈÛÌ¤ÓˆÓ PÔ˘Ì¿ÓˆÓ ¯ÚÔ- Sarat ÎÔÓÙ¿ ÛÙ· Û‡ÓÔÚ· Ì ÙË MÔÏ-
ÙÈ·ÙÈ΋», «£Ú·ÎÈ΋» Î·È «M·Î‰ÔÓÈ- ÓÔÁڿʈÓ, Ê·›ÓÂÙ·È fiÙÈ ÔÈ ÂıÂÏÔÓÙ¤˜ ‰·‚›·, Ì ÙËÓ ÚfiıÂÛË Ó· ÙÔ ‰È·Ï‡-
΋». K¿ı ÏÂÁÂÒÓ· ›¯Â ÙË ‰È΋ Ù˘ ¤Î·Ó·Ó ÙÔ Î·ı‹ÎÔÓ ÙÔ˘˜ Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· ÛÔ˘Ó. ™ÙÔ˘˜ ÂfiÌÂÓÔ˘˜ Ì‹Ó˜, Û‡Ì-
ÛËÌ·›· –‰˘ÛÙ˘¯Ò˜ ‰ÂÓ ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ì ÛÙË Ì¿¯Ë Ô˘ ¤ÁÈÓ ÛÙÔ Obilesti ÁÈ· ʈӷ Ì ÙȘ ËÁ¤˜, ÔÈ ÂıÂÏÔÓÙ¤˜ Â-
Ô‡Ù ٷ ¯ÚÒÌ·Ù· Ô‡Ù ٷ ۇ̂ÔÏ· ÙËÓ ˘ÂÚ¿ÛÈÛË ÙÔ˘ BÔ˘ÎÔ˘ÚÂÛÙ›Ô˘ ÚÈ‹Ïı·Ó Û ÙfiÛÔ ¿ıÏÈ· ηٿÛÙ·ÛË,
Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ıËηӖ ‰ÈÔÈÎÔ‡- ‰È·ÎÚ›ıËÎ·Ó ÁÈ· ÙËÓ ·˘ÙÔı˘Û›· ÙÔ˘˜. ÒÛÙ ‹Ù·Ó ˘Ô¯Úˆ̤ÓÔÈ Ó· ˆÏÔ‡Ó
ÓÙ·Ó ·fi ¤Ó·Ó Ù·ÁÌ·Ù¿Ú¯Ë Î·È ‹Ù·Ó ¢˘ÛÙ˘¯Ò˜ fï˜ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ Ù· fiÏ· Î·È Ù· ÚÔÛˆÈο ÙÔ˘˜ ›‰Ë,
¯ˆÚÈṲ̂ÓË Û ٤ÛÛÂÚȘ Ïfi¯Ô˘˜. «EÏÏËÓÈÎÔ‡ ™ÒÌ·ÙÔ˜» ˘‹ÚÍ ¿‰ÔÍÔ. ÁÈ· Ó· ÂÍ·ÛÊ·Ï›ÛÔ˘Ó Ù· ÚÔ˜ ÙÔ ˙ËÓ.
¶ÚÔÙÔ‡ Î·Ó ÚÔÏ¿‚ÂÈ Ó· ÔÚÁ·Óˆ- OÈ PÒÛÔÈ, ÌÂÙ¿ ÙËÓ ˘ÔÁÚ·Ê‹ Ù˘ TÂÏÈο, ÛÙȘ 30 I·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ 1808 ÔÈ
PÒÛÔÈ ‰È¤Ù·Í·Ó ÙË ‰È¿Ï˘ÛË ÙÔ˘ ÛÒ-
Ì·ÙÔ˜ Î·È ÙËÓ ·Ú¿‰ÔÛË fiÏÔ˘ ÙÔ˘
ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡.
YÛÙÂÚ· ·’ ·˘Ùfi, ÔÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ
ÂıÂÏÔÓÙ¤˜ ¤ÛÂ˘Û·Ó Ó· ηٷʇÁÔ˘Ó
ÛÙË N. PˆÛ›·, ÂÓÒ ·ÚÎÂÙÔ› ÚÔÙ›ÌË-
Õ H σφραγ
κο Σματος» που συγκροτ- PÔ˘Ì·ÓÈΤ˜ HÁÂÌÔӛ˜. Y‹ÚÍ·Ó
θηκε στη Bλαχ
ταν το μνο απ τα ελληνι- ¤Ù˘¯·Ó Ó· ÌÂÙ·ÊÂÚıÔ‡Ó ÛÙ· EÙ¿-
κ στρατιωτικ σματα που ÓËÛ·, fiÔ˘ ηÙÂÙ¿ÁËÛ·Ó ÛÙȘ ÌÔÓ¿-
"δρασαν στη Pωσ
Mολδοβλαχ
ε
λευθερωτικ χαρακτρα (πη- ÚˆÛÈΤ˜ ·Ú¯¤˜, ÁÈ· Ó· ··ÏÏ·ÁÔ‡Ó
γ: «Περ
Eλλνων εθελοντν που δη- ηٷ‚ÔÏ‹ ÌÈÛıÒÓ Î·È ·Ô˙ËÌÈÒÛˆÓ,
μιουργθηκε στο Bουκουρ"- ÊÚfiÓÙÈÛ·Ó Ó· ÙÔÓ ÂΉÈÒÍÔ˘Ó ·fi ÙË
στι το 1807»). MÔωԂϷ¯›· ÙÔÓ M¿ÈÔ ÙÔ˘ 1808.
H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 3 29
 Tο παλληκρι της φακς
à Σκην απ τον
«Kατσο
ρμπο»
του Xορττση,
που ανβασε το
Eθνικ Θατρο σε
σκηνοθεσα Mιχ-
λη Mπο
χλη το
1983. Aριστερ ο
Tκης Bουλαλς,
που υποδ
εται τον
Kουστουλιρη,
τον ψευτοπαλικα-
ρ, πλην μως
συμπαθ στρατιω-
τικ . Δπλα του ο
Hλας Πλακδης
στον ρ λο του Kα-
τσο
ρμπου, του
υπηρτη δηλαδ
του Kουστουλι-
ρη, ο οποος δεν
χνει ευκαιρα να
ευτελζει τις μεγα-
λ σχημες κουβ-
ντες του αφντη
του (φωτ.: Aρχεο
Eθνικο
Θε-
τρου).

Ù˙‹˜ Î·È ·ÍÈÔχËÙÔ˜ ÁÈ· Ù· ·ı‹Ì·- ÚÔ˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜ ˆ˜ Ù‡Ô˜ Ù˘ ÏfiÁÈ·˜ KÚËÙÈÎÔ‡ £Â¿ÙÚÔ˘: ÛÙÔÓ «K·ÙÛÔ‡Ú-
Tου ™ Δ∂º∞¡√À K ∞∫§∞ª∞¡∏
Ù· Î·È ÙȘ ˘ÂÚ‚ÔϤ˜ ÙÔ˘, ‰ÈÂÎÂÚ·ÈÒ- (commedia erudita), Ù˘ ‚ÂÓÂÙÛÈ¿ÓÈ- ÌÔ» (1582, 1595/1601) ÙÔ˘ XÔÚÙ¿-
Aναπλ. Kαθηγητ Nεοελληνικς ÓÂÈ ¤Ó· ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ̤ÚÔ˜ Ù˘ ηı·˘- ΢ (commedia veneziana) Î·È Ù˘ ÙÛË ÔÓÔÌ¿˙ÂÙ·È KÔ˘ÛÙÔ˘ÏȤÚ˘, ÛÙÔÓ
Ùfi ΈÌÈ΋˜ Ú¿Í˘. Ï·˚΋˜ Έ̈‰›·˜ (commedia dell’ «™Ù¿ıË» (Ù¤ÏË 16Ô˘ ·È.) ·ÓˆÓ‡ÌÔ˘,
Φιλολογας στο Πανεπιστμιο Kρτης
M ·ÒÙÂÚË Î·Ù·ÁˆÁ‹ ÛÙË Ì¤ÛË arte). M ÙÔ fiÓÔÌ· capitano, bravo ‹ MÚ¿‚Ô˜ Î·È ÛÙÔÓ «ºÔÚÙÔ˘Ó¿ÙÔ»
Î·È ÛÙË Ó¤· ·ÙÙÈ΋ Έ̈‰›·, ·ÏÏ¿ Ì ÙÔ Ï·ÛÌ·ÙÈÎfi capitan Spavento, (1655) ÙÔ˘ M·ÚηÓÙÒÓÈÔ˘ ºfiÛÎÔÏÔ˘,

A ¶O TOY™ ÁÚ·ÊÈÎÔ‡˜ ΈÌÈÎÔ‡˜

«Ù‡Ô˘˜» Ù˘ ÎÚËÙÈ΋˜ Έ̈-
‰›·˜ Â›Ó·È Î·È Ô ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi˜
(ÌÚ¿‚Ô˜). ZˆËÚfi˜, ‰Ú·ÛÙ‹ÚÈÔ˜, Ì·-
¯ËÙÈÎfi˜, ÂÚˆÙÈ¿Ú˘, ·ÏÏ¿ Î·È Áηʷ-
Έ‰ÈÎÔÔÈË̤ӷ Ù· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο
ÙÔ˘ ÛÙË Ï·ÙÈÓÈ΋ Έ̈‰›· ÙÔ˘ ¶Ï·‡-
ÙÔ˘ (Ô ¶˘ÚÁÔÔÏ˘Ó›Î˘ ÛÙÔ ¤ÚÁÔ
«Miles gloriosus») Î·È ÙÔ˘ TÂÚ¤ÓÙÈÔ˘,
Ô ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi˜ ÂÚÓ¿ ÛÙÔ˘˜ ÓÂÒÙÂ-
Scaramuccia Î.¿. ÂÍÂÏ›ÛÛÂÙ·È Û ¤Ó·Ó
·fi ÙÔ˘˜ ÈÔ Û˘Ì·ı›˜ Ù‡Ô˘˜ Ù˘
·Ó·ÁÂÓÓËÛȷ΋˜ Έ̈‰›·˜.
O ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi˜ ··ÓÙ¿ Î·È ÛÙȘ
ÙÚÂȘ ÁÓˆÛÙ¤˜ Û‹ÌÂÚ· Έ̈‰›Â˜ ÙÔ˘
T˙·‚¿ÚÏ·˜, Î·È Ì ٷ ÏfiÁÈ· Î·È Ù· η-
ÌÒÌ·Ù¿ ÙÔ˘˜ ͉ÈÏÒÓÔ˘Ó ‰‡Ô ·ÚȘ
Ù˘¯¤˜ ÙÔ˘ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ÙÔ˘˜: ·) ÙÔ˘
·ÙÚfiÌËÙÔ˘ ÔÏÂÌÈÛÙ‹ Ô˘ ·ÂÈÏ› Ó·
ηٷÙÚÔÒÛÂÈ ÙÔ˘˜ ¯ıÚÔ‡˜ ÙÔ˘, ·Ï-

30 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 3
Ï¿ fiÙ·Ó ¤Ú¯ÂÙ·È ·ÓÙÈ̤وfi˜ ÙÔ˘˜
·Ô‰ÂÈÎÓ‡ÂÙ·È ‰ÂÈÏfi˜, ·‰¤ÍÈÔ˜ ÛÙÔ
Û·ı› Î·È ·Ó›Î·ÓÔ˜ Ó· ÚÔÛٷهÛÂÈ
ÙË ˙ˆ‹ ÙÔ˘, Î·È ‚) ÙÔ˘ ÂÚˆÙ‡ÏÔ˘, ÛÙË
ÁÔËÙ›· ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ÎÔÌ¿˙ÂÈ ˆ˜
ÌÔÚ› Ó· ˘Ô·„ÂÈ Î·È Ë ÔÌÔÚÊfiÙÂ-
ÚË Á˘Ó·›Î· (fiÚÓË), ·ÏÏ¿ Ú¿ÁÌ·ÙÈ
Â›Ó·È ¿Ù˘¯Ô˜ ÛÙÔÓ ¤ÚˆÙ·, ÁÈ·Ù› ÙÔÓ
·ÔÚÚ›ÙÔ˘Ó fiϘ ·ÓÂÍ·ÈÚ¤Ùˆ˜ ÔÈ Á˘-
Ó·›Î˜ Î·È Ì ÙȘ ·˘ıfiÚÌËÙ˜ ·ÓÙÈ-
‰Ú¿ÛÂȘ ÙÔ˘˜ ÙÔÓ ‰È·Û‡ÚÔ˘Ó ÌÚÔÛÙ¿
ÛÙ· Ì¿ÙÈ· Ù˘ ÎÔÈÓˆÓ›·˜. ∫·È ÔÈ ‰‡Ô
·˘Ù¤˜ Ï¢ڤ˜ Ù˘ ‰Ú¿Û˘ ÙÔ˘ ·ÎÔ-
ÏÔ˘ıÔ‡Ó ÈÛÙ¿ ÙȘ Û˘Ì‚¿ÛÂȘ ÙÔ˘ Έ-
ÌÈÎÔ‡ ›‰Ô˘˜, Ô˘ ··ÈÙÔ‡Ó Ô Î·˘¯Ë-
ÛÈ¿Ú˘ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ Ó· ÂÎÙÂı›, Ó·
ÂÍ¢ÙÂÏÈÛÙ›, Ó· ÂÍ··ÙËı› Î·È Ó·
͢ÏÔÎÔËı› ÂÓÒÈÔÓ fiψÓ. Ö˜, ·Ó
Î·È Ô ‰ËÌfiÛÈÔ˜ ‰È·Û˘ÚÌfi˜ ÙÔ˘ ·ÔÙÂ-
Ï› Ú¿ÍË ‰Èη›ˆÛ˘ Î·È Î¿ı·ÚÛ˘,
ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ô ‹Úˆ·˜ ‰ÂÓ ·ÔÚÚ›ÙÂÙ·È
·fi ÙËÓ ÎÔÈÓfiÙËÙ·, ·ÏÏ¿ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÂÈ
Ì ٷ ˘fiÏÔÈ· ÚfiÛˆ· ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘
ÛÙÔ ÁϤÓÙÈ Î·È ÛÙË ¯·Ú¿ ÙÔ˘ ÂÚˆÙÈ-
ÎÔ‡ ˙¢Á·ÚÈÔ‡ Î·È Á‡ÂÙ·È Ì·˙› ÙÔ˘˜
Ù· ‰¤ÛÌ·Ù· ÙÔ˘ Á·Ì‹ÏÈÔ˘ ÙÚ·Â˙ÈÔ‡.
H ·ÚÔ˘Û›· ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ‡
ÛÙËÓ ·Ó·ÁÂÓÓËÛȷ΋ Έ̈‰›· ÌÔ-
Ú› Ó· ÂÈ‚¿ÏÏÂÙ·È ·fi ÙËÓ ·Ú¿‰Ô-
ÛË Î·È ÙȘ Û˘Ì‚¿ÛÂȘ ÙÔ˘ ›‰Ô˘˜,
·ÓÙ·ÔÎÚ›ÓÂÙ·È fï˜ Î·È Û ÌÈ· ¿ÏÏË
·‰È·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÙË Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·:
ÛÙËÓ ÂÎÙÂٷ̤ÓË ¯Ú‹ÛË ÌÈÛıÔÊfiÚˆÓ
ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ ÛÙËÓ IÙ·Ï›· ‹‰Ë ·fi Ù·
Ù¤ÏË ÙÔ˘ 13Ô˘ ·È. E›Ó·È ÁÓˆÛÙfi ˆ˜
ÛÙË ı¤ÛË ÙÔ˘ ÊÂÔ˘‰·ÏÈÎÔ‡ ÈÈÎÔ‡
Ô˘ ·Ú‹ÎÌ·Û ·Ó·‰Â›¯ıËÎ·Ó ÛÒÌ·-
Ù· ·Ù¿ÎÙˆÓ ‹ ÔÚÁ·ÓˆÌ¤ÓˆÓ Û Âχ-
μενο Xνδακα, στα μσα του 17ου αι. Tο ργο ανβασε η Nεοελ-
ıÂÚ˜ ÎÔÌ·Ó›Â˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ Ô˘ Â-
ρου Eυαγγελτου (αριστερ), ο οποος και
ÚÈʤÚÔÓÙ·Ó ·fi ÙfiÔ Û ÙfiÔ ÚÔ-
θηκε τον Tζαβρλα, τον καυχησιρη στρατιωτικ , που επαρεται για την
ÛʤÚÔÓÙ·˜ ÙȘ ˘ËÚÂۛ˜ ÙÔ˘˜ ÛÂ
σει με το σπαθ ο
τε τη
fiÔÈÔÓ ËÁÂÌfiÓ· ‹ ÎÔÈÓfiÙËÙ· Ï‹Úˆ-
Ó ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ. O Ù·ÎÙÈÎfi˜ ÛÙÚ·Ùfi˜
Ù˘ BÂÓÂÙ›·˜ ‹Ù·Ó ¤Ó· ̈۷˚Îfi Ù¤-
ÙÔÈˆÓ ÌÈÛıÔÊÔÚÈÎÒÓ ÛˆÌ¿ÙˆÓ Ô˘
ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó ·fi ÙËÓ KÂÓÙÚÈ΋ E˘-
ÚÒË, ÙË B. IÙ·Ï›·, ÙË ¢·ÏÌ·Ù›· Î.·.
Î·È Â›¯·Ó ÂÈÎÂÊ·Ï‹˜ ÁÓˆÛÙÔ‡˜
condotieri fiˆ˜ ÔÈ Malatesta,
Rangone, Savorgnan Î.¿.
H ¿ÓıËÛË Ù˘ ÎÚËÙÈ΋˜ Έ̈‰›·˜
ÛÙÔ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô ٤ٷÚÙÔ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·È.
Û˘Ì›ÙÂÈ Ì ÙËÓ ·ıÚfi· ·ÚÔ˘Û›·
IÙ·ÏÒÓ ÌÈÛıÔÊfiÚˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ ÛÙÔ
ÓËÛ› ÁÈ· ÙȘ ·˘ÍË̤-
Ó˜ ·Ó¿ÁΘ Ù˘ ¿Ì˘-
Ó·˜ Î·È Ù˘ ÚÔÛÙ·- O ÎÔÌ·ÛÙ‹˜
Û›·˜ ÙˆÓ ‚ÂÓÂÙÈÎÒÓ
Û˘ÌÊÂÚfiÓÙˆÓ. ∏ „¢ÙÔ·ÏÏËη-
Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ
ηıËÌÂÚÈÓ‹ ˙ˆ‹ ÙˆÓ Ú¿˜ ÛÙȘ Έ̈-
ηÙÔ›ÎˆÓ ÙˆÓ fiÏÂ-
ˆÓ ÌÂ ÙÔÓ ¯ÚfiÓÔ ·Ô-
‰›Â˜ ÙÔ˘ KÚËÙÈ-
‰Â›¯ıËΠÁfiÓÈÌË Ì ÎÔ‡ £Â¿ÙÚÔ˘
ÔÏϤ˜ Î·È ÛËÌ·ÓÙÈ-
Τ˜ ÔÈÎÔÓÔÌÈΤ˜ ηÈ
ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ ÂÈÙÒÛÂȘ ¿Óˆ ÙÔ˘˜.
AÚÎÂÙÔ› ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ› Î·È ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜
Û˘Ì‚›ˆÓ·Ó Ì EÏÏËÓ›‰Â˜, ·¤ÎÙËÛ·Ó
ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ· Î·È ÛÙȘ ÒÚ˜ Ù˘ Û¯fiÏ˘
Î·È Ù˘ ·Ó¿·˘Ï·˜ ÂÚÁ¿˙ÔÓÙ·Ó ·Îfi-
ÌË Î·È ˆ˜ ÔÈÎԉȉ¿ÛηÏÔÈ Ù˘ ÈÙ·ÏÈ-
΋˜ ÁÏÒÛÛ·˜ ÁÈ· Ó· Û˘ÌÏËÚÒÛÔ˘Ó
ÙÔ ÂÓȯÚfi ÙÔ˘˜ ÂÈÛfi‰ËÌ·. ZÒÓÙ·˜ ÛÂ
ÂÚ›Ô‰Ô ÂÈÚ‹Ó˘ ¤ÌÂÈÓ·Ó ÛÙÚ·ÙȈÙÈ-
ο ¿Ú·ÎÙÔÈ Î·È ¤¯·Û·Ó ÙËÓ ÔÏÂÌÈ-
΋ ÙÔ˘˜ ‰ÂÍÈfiÙËÙ· Î·È ÂÙÔÈÌfiÙËÙ·. OÈ
AÚ¯¤˜ ·Ó·ÁÓÒÚÈ˙·Ó ˆ˜ ·Èٛ˜ Ù˘ η-
Ù¿ÛÙ·Û˘ ·˘Ù‹˜ ÙËÓ ·ÊÔÌÔȈÙÈ΋
‰‡Ó·ÌË ÙÔ˘ ÙfiÔ˘ ηÈ
ÙËÓ ÔÓËÚÈ¿ ÙˆÓ Á˘-
Ó·ÈÎÒÓ Ô˘ ¤ÌÏÂηÓ
ÙÔ˘˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ ÛÙ·
‰›¯Ù˘· ÙÔ˘˜ Î·È ÙȘ ·-
ÓÙÚ‡ÔÓÙ·Ó. ™Â ÔÏÔÊ¿-
ÓÂÚË ·ÓÙ›ıÂÛË Ì ÙÔ˘˜
ÛÎÏËÚ·ÁˆÁË̤ÓÔ˘˜ ÌÈ-
ÛıÔÊfiÚÔ˘˜ ÔÏÂÌÈÛÙ¤˜
Ô˘ Ë Ì·Ó›· ÙÔ˘ ÔϤ-
ÌÔ˘ ÙÔ˘˜ ¤ÊÂÚÓ ·fi
ÙË Ì›· ÛÙËÓ ¿ÏÏË ÌÂÚÈ¿
Ù˘ E˘ÚÒ˘ ¤ÙÔÈÌÔ˘˜
Ó· ÔÏÂÌ‹ÛÔ˘Ó ÁÈ·
ÙÔ˘˜ ÈÔ ÂÊ‹ÌÂÚÔ˘˜ ηÈ
ȉÈÔÙÂÏ›˜ ÛÎÔÔ‡˜, ÔÈ
ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ› Ù˘ ÎÚË-
ÙÈ΋˜ Έ̈‰›·˜ ·ÓÙÈ-
ÚÔÛˆÂ‡Ô˘Ó ·ÓıÚÒ-
Ô˘˜ ‰˘ÛΛÓËÙÔ˘˜,
Ì·Ïı·ÎÔ‡˜ Î·È ÂËṲ́-
ÓÔ˘˜, ·Ó›Î·ÓÔ˘˜ Ó·
·Ó·ÌÂÙÚËıÔ‡Ó Î·È ÌÂ
ÙÔÓ ÈÔ ·‰·‹ Î·È ·‰È¿-
ÊÔÚÔ ‰Ô‡ÏÔ ÙÔ˘˜.
T· ÔÓfiÌ·Ù¿ ÙÔ˘˜
Û˘Ó‰¤ÔÓÙ·È ¿ÌÂÛ· ÌÂ
ÙÔ ·Í›ˆÌ· ‹ ÙËÓ Â·Á-
ÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ÙÔ˘˜ ȉÈfiÙË-
Ù· (MÚ¿‚Ô˜), ı˘Ì›-
˙Ô˘Ó ÙÔ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi
ÏÂÍÈÏfiÁÈÔ KÔ˘ÛÙÔ˘ÏȤ-
Ú˘ [< ÎÔ˘ÛÙÔ˘ÏȤÚÈ
(= Û¿ı·)], ‹ ÙËÓ ¤ÓÙ·-
ÛË Ù˘ Ì¿¯Ë˜ T˙·‚¿Ú-
Ï·˜ [< zavariar = ÍÂ- H Σκην απ την πανελλνια πρ$τη του «Φορτουντου» το 1962, περισσ τερο
ÙÚÂÏ·›Óˆ ˆ˜ ‰ÂÈÓfi˜ Ô- απ τρεις αι$νες μετ το ανβασμα της κωμωδας του Mαρκαντ$νιου Φ σκολου
ÏÂÌÈÛÙ‹˜ ÙÔ˘˜ ¯ıÚÔ‡˜ στον πολιορκο
·ÏÏ¿ Î·È ˆ˜ ‰ÂÈÓfi˜ ÂÚ·- ληνικ Σκην, σε σκηνοθεσα Σπ
ÛÙ‹˜ ÙȘ Á˘Ó·›Î˜], υποδ
ÛÙËÓ Ú¿ÍË fï˜ Â›Ó·È νδοξη σταδιοδρομα του, αλλ δεν μπορε να προστατε
·ÏÏËοÚÈ· Ù˘ ʷ΋˜. ζω του. Δεξι, ο Xρστος Γεωργ πουλος.
Hڈ˜ ÙÔ˘...
ÁÏ˘ÎÔ‡ ÓÂÚÔ‡
OÈ ‰È·Ï¯ÙÔ› Ì·˜ ‹ÚˆÂ˜ Â·›ÚÔÓÙ·È ÙÔ˘˜ TÔ‡ÚÎÔ˘˜ ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘ M¯- ·ÎÏÔ ÙÔ˘ PÔÏ¿Ó‰Ô˘), ·Ó·ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ó
ÁÈ· ÙËÓ ¤Ó‰ÔÍË ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ÙÔ˘˜ ̤٠ÙÔ˘ Bã. M ̿ÙÈ· ÎÏÈÙ¿ Î·È ·Ú·- ÙÔ ‰ÈÎfi ÙÔ˘˜. EÙÛÈ fï˜, Ì ÙÔ Ó·
ÛÙ·‰ÈÔ‰ÚÔÌ›· Î·È ÙËÓ Û˘Ó‰¤Ô˘Ó Ì ÔÓÂ̤ӷ Ô MÚ¿‚Ô˜ (ÛÙÔÓ «™Ù¿ıË») ‰ÈÂΉÈÎÔ‡Ó ÚfiÏÔ˘˜ Û·Ó ÎÈ ·˘ÙÔ‡˜, ÌÂ
Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ ÁÂÁÔÓfiÙ· Ù˘ ÚfiÛÊ·- ‚ϤÂÈ Ù· ¿ÚÌ·Ù¿ ÙÔ˘ Ó· ·Ô̤ÓÔ˘Ó ÏfiÁÈ· ÁÂÌ¿Ù· η˘¯ËÛÈ¿ Î·È ÎÔÌ·-
Ù˘ ÈÛÙÔÚ›·˜ Ô˘ «¿ÊËÛ·Ó ÂÔ¯‹» ÎÚÂÌ·Ṳ̂ӷ ÛÙÔÓ ÙÔ›¯Ô ·ÓÙ› Ó· ‚Á¿- ÛÌfi, ÛÎÔÚÔ‡Û·Ó ¿ÊıÔÓÔ ÙÔ Á¤ÏÈÔ
ÛÙÔÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎfi ÎfiÛÌÔ. ø˜ ÁÓ‹ÛÈ· ˙Ô˘Ó ·ÛÙÚÔÂϤÎÈ· ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙˆÓ ÛÙÔ˘˜ ı·٤˜.
Ù¤ÎÓ· ÙÔ˘ ıÂÔ‡ ÙÔ˘ ÔϤÌÔ˘, ·Ú·- ¯ıÚÒÓ Ù˘ ›ÛÙ˘. O T˙·‚¿ÚÏ·˜
ÔÓÈÔ‡ÓÙ·È ÁÈ· ÙËÓ (ÛÙÔÓ «ºÔÚÙÔ˘Ó¿ÙÔ»), ÚÈÓ ¤ÚıÂÈ T· ·ı‹Ì·Ù¿ ÙÔ˘˜
‹Û˘¯Ë È· ˙ˆ‹ Ô˘ ÛÙËÓ KÚ‹ÙË ÁÈ· Ó· ÔÏÂÌ‹ÛÂÈ ÙÔ˘˜
ÂÚÓÔ‡Ó ÛÙËÓ KÚ‹ÙË TÔ‡ÚÎÔ˘˜ ÂȉÚÔÌ›˜, ‹Ù·Ó ÚÔÛˆÈ- ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó ÙÂÏÂȈÌfi
Ì·ÎÚÈ¿ ·fi Ì¿¯Â˜ Îfi˜ Ê›ÏÔ˜ Î·È Â˘ÓÔÔ‡ÌÂÓÔ˜ ÙÔ˘ NÙÔÓ
Î·È Û˘ÁÎÚÔ‡ÛÂȘ T˙Ô˘¿Ó (Don Juan II Ù˘ A˘ÛÙÚ›·˜, E›Ù·ÛË ÙÔ˘ ΈÌÈÎÔ‡ ÛÙÔÈ¯Â›Ô˘ ÚÔ-
·ÓÙ›ıÂÙ· Ì ÙËÓ ÂÈ- 1629-1679, ÓfiıÔ˘ ÁÈÔ˘ ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿ ÛʤÚÔ˘Ó Î·È ÔÈ ‰Ô‡ÏÔÈ/˘ËÚ¤Ù˜ Ô˘
ı˘Ì›· Ù˘ ηډȿ˜ Ù˘ IÛ·Ó›·˜ ºÈÏ›Ô˘ ¢ã), ÂÓfi˜ ·fi Û˘ÓÔ‰Â‡Ô˘Ó ÙÔ˘˜ «·Î·Ù·Ì¿¯ËÙÔ˘˜»
ÙÔ˘˜ Î·È ÙÔÓ ÛÎÔfi
ÁÈ· ÙÔÓ ÔÔ›ÔÓ ‹Ù·Ó
ÙÔ˘˜ ÁÓˆÛÙfiÙÂÚÔ˘˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ‡˜
ËÁ¤Ù˜ ÙÔ˘ 17Ô˘ ·È., Î·È ÁÈ· Ó· ÚÔ-
‹Úˆ¤˜ Ì·˜. O KÔ˘ÛÙÔ˘ÏȤÚ˘ Û˘ÓÔ-
‰Â‡ÂÙ·È ¿ÓÙ· ·fi ÙÔÓ K·ÙÛÔ‡ÚÌÔ,
Ù·Á̤ÓÔÈ, Î·È Î·Ì·- ηٷϿ‚ÂÈ ÙÔ˘˜ ı·٤˜, ÙÔ˘˜ ÏËÚÔ- Ô˘ ¤¯ÂÈ ‚·Ïı› Ó· ¢ÙÂÏ›˙ÂÈ ÙȘ ÌÂÁ·-
ÚÒÓÔ˘Ó fiÙ·Ó ı˘ÌÔ‡- ÊÔÚ› fiÙÈ Â›¯Â ·ÁˆÓÈÛÙ› ÛÙÔ Ï¢Úfi ÏfiÛ¯Ë̘ ÎÔ˘‚¤ÓÙ˜ ÙÔ˘ ·Ê¤ÓÙË ÙÔ˘
ÓÙ·È ˆ˜ Ë ÙÂÏÈ΋ ÙÔ˘ ÛÙȘ ÓÈÎËÊfiÚ˜ Ì¿¯Â˜ Ô˘ ¤‰ˆÛÂ Î·È Ó· ÙÔ˘ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ Ì ÙÚfiÔ ˆÌfi
¤Î‚·ÛË ÂÎÂ›ÓˆÓ ÙˆÓ Û˘ÁÎÏÔÓÈÛÙÈÎÒÓ ÛÙË NfiÙÈÔ IÙ·Ï›· Î·È ÙË ™ÈÎÂÏ›· ÙË ÛÎÏËÚ‹ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·. OÙ·Ó
ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ ÂÍ·ÚÙ‹ıËΠ·fi ÙË ‰È΋ (Masaniello, Piombino, EÏ‚·) Î·È ÂΛÓÔ˜ ı¤ÏÂÈ Ó· ÙÔ˘ Ì¿ıÂÈ ÍÈÊ·ÛΛ·,
ÙÔ˘˜ ·ÔÊ·ÛÈÛÙÈ΋ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ Î·È ÛÙËÓ ÔÏÈÔÚΛ· ÙÔ˘ Portolongone Ô K·ÙÛÔ‡ÚÌÔ˜ Ì ̛· ΛÓËÛË ÙÔ˘
Ù· ËÚˆÈο ηÙÔÚıÒÌ·Ù¿ ÙÔ˘˜, Ù· (ÊfiÚÙÂ ÙˆÓ §ÔÁÁÒÓ, B48). M ÙË ÛÙ¿- Û·ıÈÔ‡ ÙÔ˘ ÙÔÓ ¯Ù˘¿ ÛÙÔ fi‰È ηÈ
ÂÊ¿ÌÈÏÏ· ÙˆÓ ·Ú¯·›ˆÓ ËÚÒˆÓ. ÛË ÙÔ˘˜ ·˘Ù‹ Ù· ·ÏÏËοÚÈ· Ì·˜ ÙÔÓ Î¿ÓÂÈ Ó· ·Ú·‰Â¯Ù› ˆ˜ ¤¯·ÛÂ.
O KÔ˘ÛÙÔ˘ÏȤÚ˘ (ÛÙÔÓ «K·ÙÛÔ‡Ú- ‰ÈÂΉÈÎÔ‡Ó Ó· ¿ÚÔ˘Ó ÌÈ· ı¤ÛË ÛÙË TËÓ ‹ÙÙ· Î·È ÙË ÓÙÚÔ‹ ÁÓˆÚ›˙ÂÈ Î·È
ÌÔ») Â›Ó·È ‰ÈÏ¿ ¿Ù˘¯Ô˜: ‚Ú›ÛÎÂÙ·È Û‡Á¯ÚÔÓË ÈÛÙÔÚ›· ÙÔ˘˜. K·È ÔÈ ÙÚÂȘ ·fi ÙÔÓ ‰¿ÛηÏÔ, Ô ÔÔ›Ô˜ ÙÔÓ ¯Ù˘¿
ηıËψ̤ÓÔ˜ ÛÙËÓ KÚ‹ÙË, ÂÓÒ Ë ·Ú·‚¿ÏÏÔ˘Ó ÙÔÓ Â·˘Ùfi ÙÔ˘˜ Ì ÙȘ ÛÙÔ ÎÂÊ¿ÏÈ Ì ÙÔ ‚È‚Ï›Ô Ô˘ ÎÚ·Ù›
°·ÏÏ›· Ó›ÁÂÙ·È ÛÙÔ ·›Ì· ·fi ÙËÓ Ô- ËÚˆÈÎfiÙÂÚ˜ ÌÔÚʤ˜ Ô˘ ÌÂÛÔ˘Ú¿ÓË- ÛÙÔ ¯¤ÚÈ ÙÔ˘ Î·È ÙÔ˘ ·›ÚÓÂÈ ÙÔ Û·-
χ¯ÚÔÓË ÂÌʇÏÈ· Û‡ÁÎÚÔ˘ÛË Î·ıÔÏÈ- Û·Ó ÛÙÔ ·ÚÂÏıfiÓ, ÛÙ· ÚfiÛˆ· ÙÔ˘ ı›, ÂÓÒ ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ ·Ú·Ï›„ÂÈ ÚÔËÁÔ˘-
ÎÒÓ - ‰È·Ì·ÚÙ˘ÚÔ̤ӈÓ, Î·È ÛÙË B·Ï- A¯ÈÏϤ·, ÙÔ˘ EÎÙÔÚ·, ÙÔ˘ AÈÓ›·, ÙÔ˘ ̤ӈ˜ Ó· ÙÔ˘ ·ԉ›ÍÂÈ fiÛÔ ¿ÍÂÛÙÔ˜
ηÓÈ΋ Ì·›ÓÂÙ·È Ô fiÏÂÌÔ˜ ÙˆÓ BÏ¿- N‚ÚÒı (·fi ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ Ù˘ B›‚ÏÔ˘) Î·È ··›‰Â˘ÙÔ˜ ›ӷÈ. AÔÚÚÈÙÈ΋ ›-
¯ˆÓ ÙÔ˘ Mȯ·‹Ï ÙÔ˘ °ÂÓÓ·›Ô˘ ÌÂ Î·È ÙÔ˘ PÔÓÙÔÌfiÓÙ (·fi ÙÔÓ ÂÈÎfi Ó·È Î·È Ë ÛÙ¿ÛË Ù˘ fiÚÓ˘ ¶Ô˘ÏÈÛ¤-
H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 3 31
 T˙·‚¿ÚÏ·˜
HÁÚ·„·, MÂÚÓ·ÌÔ‡ÙÛÔ ÌÔ˘, ¿ÚÌ·Ù· ˙ËÏÂ̤ӷ
Ó· Ì¿Û ʤÚÔ˘ ·’ ÙË ºÚ·ÁÎÈ¿ ÁÈ· Û¤Ó· Î·È ÔÁÈ¿ ̤ӷ.
HÁÚ·„· Ó· Ì·˜ ¤„Ô˘ÛÈ ‰˘Ô Ù˙¿ÎÔ˘˜, ‰˘Ô ÌÔ˘ÚÈfiÓÈ·,
‰˘Ô ÓÙ¿ÚÁ˜, ‰˘Ô Ì·ÓfiÔϘ, ‰˘Ô ¤Ù·, ‰˘Ô ÛÔ˘ÊÈfiÓÈ·,
‰˘Ô ÓÙÂÓÙÔÌ¿Ó˜ ‰˘Ó·Ù¤˜, ‰˘Ô ÓÙ¿ÚÓÙÔ˘˜, ‰˘Ô ÎÔÓÙ¿ÚÈ·,
‰˘Ô ÈÛÙÔϤ˙Â, ‰˘Ô Û·ıÈ¿, ‰˘Ô Ûԇډ˜, ‰˘Ô ‰ÔÍ¿ÚÈ·,
‰˘Ô ÌÔÛÎÂÙfiÓÈ·, ‰˘Ô ·ÙÛ·ÏÈ¿, ‰˘Ô ÛÙfiÎÔ˘˜, ‰˘Ô ÙÛÂÏ¿‰Â˜,
‰˘Ô ÎÔÚ۷Ϥٷ ÔÏfi¯ÚÔ˘Û·, ‰˘Ô Ì›Î˜, ‰˘Ô ÁηÌ¿Ó˜,
‰˘Ô Ê·ÏÎÔÓ¤Ù· ÔÁÈ¿ Ì·ÎÚ¿, ‰˘Ô Û¿ÎÚ·, ‰˘Ô ηÓfiÓÈ·,
‰˘Ô ÎÔÏÔ˘ÌÚ›Ó˜ ‰˘Ó·Ù¤˜, ‰˘Ô ÙÚfiÌ˜, ‰˘Ô ÈÛÙfiÓÈ·,
Ì¿Ï˜ ÓÙÔ˘˙›Ó˜ ÂηÙfi, ‰˘Ô Ìԇʘ, ‰˘Ô ÌÚ·Ù˙¿‰Â˜,
‰˘Ô ÛÈÌÈÙ¤Ú˜ ‰›ÛÙÔ̘, ‰˘Ô ʛӘ ÛÂÏÙÔÓ¿‰Â˜,
ÈÛÙfiϘ ‰˘Ô Î·È ‰˘Ô ηÏÔ‡˜ ÌÔ˘ÓÈ¿ÏÔ˘˜, ‰˘Ô ÛÙÂϤٷ,
‰˘Ô ÎÔ˘ÛÙÔ˘ÏȤÚÈ·, ‰˘Ô ÛÙÚ·‚¤˜ ÎÔ˘Ú٤Ϙ, ‰˘Ô Ù˙·Î¤Ù·.

MÂÚÓ·ÌÔ‡ÙÛÔ˜
K·ıÒ˜ ÁÚÈÎÒ, ÙË Û‹ÌÂÚÔ ÏÔÁÈ¿˙ˆ Ë ·ÊÂÓÙÈ¿ ÛÔ˘
Ó· ı· ÁÂÓ›˜ Ú·Ì·ÙÂ˘Ù‹˜ ‰¿ ÛÙ· ‡ÛÙÂÚ¿ ÛÔ˘.
TfiÛ· ¿ÚÌ·Ù· ›ÓÙ· Ù· ’ıÂϘ; NÔ˘˜ ·ÈÓÂÙÔ‡ ÛÙÚ·Ù¿Ú¯Ë
Û·ı›, ÌÔ˘ÓÈ¿ÏÔ Î·È Î·Ú‰È¿ ÌfiÓÔ ÙÔ˘ Ú¤ÂÈ Ó· ’¯ÂÈ.

T˙·‚¿ÚÏ·˜
K·Ï¿ ÙÔ Ï˜. ª· ÂÁÒ ’‚·Ï· ÛÙÔ ÏÔÁÈÛÌfi ÌÔ˘ ÙÒÚ·,
·Ó¤Ó ٷοÚÔ˘ ÔÈ TÔ‡ÚÎÔÈ ÏÈÔ ÂÙÔ‡ÙË Ì·˜ ÙË ¯ÒÚ·,
Û Ì·ÏÔ˘‚¿Ú‰Ô ¤Ó· „ËÏfi Ó· · Ó· ηÙÔÈ΋ۈ
ÌfiÓÈÔ˜ ÌÔ˘ ÌÂÙ¿ ÏfiÁÔ˘ ÛÔ˘, ÙÛË ¯ÒÚ·˜ Ó· ‚ÔËı‹Ûˆ.

MÂÚÓ·ÌÔ‡ÙÛÔ˜
™Ù¤ÎÂÙ Ì ·ÚËÁÔÚÈ¿, ·Ê¤ÓÙ˜ ÊÂÔ˘ÓÙ¿‰ÔÈ,
H Tο εξ$φυλλο του προγρμματος ÁÏ‹ÁÔÚ· Û·˜ ‚Á¿ÓÔÌÂ Î·È È¿ÓÂÙ ÏÈ‚¿‰È.
του «Στθη», ργο του Aντ$νη Kυ-
ριακο λη. Σε πρ$το πλνο εικον- M·ÚηÓÙÒÓÈÔ˘ ºfiÛÎÔÏÔ˘,ºÔÚÙÔ˘Ó¿ÙÔ˜
ζεται ο Mπρβος, απ τους στρα- ¶Ú¿ÍË TÚ›ÙË, ÛÎËÓ‹ Aã, ÛÙ. 1-24
τιωτικο ς στις κωμωδες του Kρη-
τικο Θετρου, οι οποοι τελικ
σκορπο σαν φθονο γλιο στους
θεατς, με τις γκφες, τις υπερβο-
λς και τα παθματ τους (φωτ.:
Aρχεο ΔHΠEΘE Kρτης).

Ó·˜Ø ÙÔÓ ¯Ï¢¿˙ÂÈ ˆ˜ ÂÚ·ÛÙ‹ Î·È ÙÔÓ

ηıÈÛÙ¿ ηٷÁ¤Ï·ÛÙÔ ÂÓÒÈÔÓ fiψÓ
Ì ٷ ÙÂÚÙ›È· Ù˘.
T· ·ı‹Ì·Ù· ÙÔ˘ T˙·‚¿ÚÏ· ‰ÂÓ Â›-
Ó·È ÏÈÁfiÙÂÚ· Ô‰˘ÓËÚ¿. TÔÓ Í˘ÏÔÊÔÚ-
ÙÒÓÂÈ Ô ÊÚ¿ÚÔ˜ ÙÔ˘ ıÈ¿ÛÔ˘ Î·È Á›ÓÂ-
Ù·È ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ ·ÓÂϤËÙ˘ ÂÈÚˆÓ›·˜
·fi ÙÔÓ ˘ËÚ¤ÙË ÙÔ˘ MÂÚÓ·ÌÔ‡-
ÙÛÔ, fiˆ˜ Ê·›ÓÂÙ·È Î·È ·fi ÙÔ ÂfiÌÂ-
ÓÔ ·fiÛ·ÛÌ·. ™ÙËÓ ·Ó¿ÁÎË ÙÔ˘
·ÙÚfiÌËÙÔ˘ T˙·‚¿ÚÏ· Ó· ·ÚÌ·Ùˆı›
Û·Ó ·ÛÙ·Îfi˜ ÚÈÓ ‚ÁÂÈ Ó· ÔÏÂÌ‹ÛÂÈ
ÙÔ˘˜ TÔ‡ÚÎÔ˘˜, Ô MÂÚÓ·ÌÔ‡ÙÛÔ˜
··ÓÙ¿ÂÈ Ì ·Ó˘fiÎÚÈÙÔ ÛÎÂÙÈÎÈ-
ÛÌfi: «ÛÙÔÓ ¿ÍÈÔ ÛÙÚ·ÙËÁfi ·ÚÎÔ‡Ó
¤Ó· Û·ı›, ¤Ó· Ì·¯·›ÚÈ Î·È Î·Ú‰È¿ ÁÈ·
Ó· Ù· ‚¿ÏÂÈ Ì ÙÔ˘˜ ¯ıÚÔ‡˜ ÙÔ˘», Ïfi-
ÁÈ· Ô˘ Ì·ÚÙ˘ÚÔ‡Û·Ó ÙËÓ ÂÚ›Û΄Ë
ÌÂ ÙËÓ ÔÔ›·Ó ·ÓÙÈÌÂÙÒÈ˙·Ó ÔÈ Ô-
ÏÈÔÚÎË̤ÓÔÈ KÚËÙÈÎÔ› ÙȘ ˘ÔÛ¯¤ÛÂȘ
Î·È ÙȘ ‰È·ÚΛ˜ ·Ó·‚ÔϤ˜ ÙˆÓ ÌÂÁ¿-
ÏˆÓ XÚÈÛÙÈ·ÓÈÎÒÓ ¢˘Ó¿ÌÂˆÓ Ó· ‚ÔË-
ı‹ÛÔ˘Ó, ηÈ, ‚·ı‡ÙÂÚ·, ÙÔÓ Êfi‚Ô ÁÈ·
ÙȘ ‰˘ÛÔ›ˆÓ˜ ÂÍÂÏ›ÍÂȘ ÙÔ˘ ÙÈÙ¿ÓÂÈÔ˘
·ÁÒÓ· ÙÔ˘˜. M ¿ÏÏ· ÏfiÁÈ·, ηχÙÂÚ· H Σκην απ τον «Στθη», ργο αγν$στου, που ανβασε το ΔHΠEΘE Kρτης, σε σκηνοθεσα
Ó· Ï›Ô˘Ó Ù¤ÙÔÈ· ·ÏÏËοÚÈ·, ·Ó Σπ ρου Eυαγγελτου, το 1988 στα Xανι. Στο κντρο, ο Λευτρης Tζουλκης, ο οποος υπο-
Ú¤ÂÈ ·˘Ù¿ Ó· ˘ÂÚ·Û›ÛÔ˘Ó ÙËÓ δ εται τον Mπρβο, ναν ρωα του «γλυκο νερο », γκαφατζ και ερωτ λο (φωτ.: Aρχεο
·ÙÚ›‰· ÙÔ˘˜. ΔHΠEΘE Kρτης).

32 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 3