FARELER VE NSANLAR-JOHN STENBECK(1902-1968)

BIRINCI BOLUM
Salinas Nehri, Soledad'n birka mil gneyinde, tepe yamacnn yaknndan geer ve rengi yei
er. Suyu lktr, nk; bu dar yerdeki glc oluturmadan nce, gne nda prl prl
gelmitir buraya. Nehrin bir yannda altn renkli tepeler, gl kayalk Gabilan Dalarna do
a kvrla trmanr. Dier yannda ise, baharda yeeren ve alt yaprak diplerinde, kn su tak
lntlar tayan salkmstlerle beyaz alacal dallar nehre doru kavisle inen nar aala
duu kumlu kyda yapraklar serilip yatmaktadr. Bu yapraklar ylesine gevrektir ki, arala
rnda bir kertenkele dolamaya kalksa kayak yapyor sanar kendini. Akamlar tavanlar funda
lktan kp kumda otururlar. Islak kumda geceleri dolaan rakunlarn, iftlik kpeklerinin ge
penelerinin ve karanlkta su imeye gelen geyiklerin atall trnak izleri grlr.
Salkmstlerin ve nar aalarnn arasnda bir patika uzanr. evredeki iftliklerden der
gelen ocuklarla gn boyu ana yolu tepip yorgun dm ve geceleyin nehir kysnda dinlenmek
yenlerin zerinden gee gee sertletirdikleri toprak bir yoldur bu. Dev bir narn yere yak
ve yatay uzanan bir dalnn nnde, birok kez yaklm atelerden kalp birikmi bir kl y
anlarn zerine oturmas yznden anm, sanki cilal gibi olmutur.
Scak bir gnn akamnda yapraklarn arasnda hafif bir rzgr esmeye balamt. Karanlk,
rlarna doru trmanyordu. Nehir kysndaki kumsalda tavanlar, tatan gri heykelcikler gib
adan oturuyorlard. Bu srada karayolundan doru gevrek nar yapraklan zerinde yryenlerin
ak sesleri duyulmaya balad. Tavanlar sessiz bir telala katlar; uzun bacakl bir balk
e havalanp, kanat rparak dere boyunca oradan uzaklat. Bir anda ortada hibir yaam belirt
isi kalmamt; derken yoldan yeil suyun bulunduu akla doru iki adam kageldi.
Patikada biri nde, dieri onun arkasnda yryordu; akla knca da bunu srdrdler; bi
a. Her ikisi de mavi koton pantolon ve ayn kumatan parlak pirin dmeli ceket giymiti. ki
sinin banda da ekilsiz siyah birer apka vard ve omuzlarnda sk skya sarlm birer ba
ard. ndeki ufak tefek, canl, yank yzl, tedirgin bakl bir adamd; sert anlatml hatla
ri kk ve kuvvetli, kollar ince uzun, burnu zayf ve kemikliydi. Arkasndan gelen ise onu
n tam kartyd; iriyar, ekilsiz yzlyd, uuk renkli byk gzleri, geni dk omuzlar
biraz srterek hantal bir ekilde yryordu. Kollar sallanmyor, iki omzundan sarkyordu.
Akla vardklarnda ndeki adam birden bire durdu, arkadaki adam az daha onun stne ykl
asn kard, iindeki eritte biriken teri iaret parmayla sildi, sonra parman silkeled
a srtndaki battaniyeleri atp yere yzkoyun yatarak yeil sudan iti; koca yudumlarla ii
ierken bir at gibi soluunu suya vererek suyu fokurdatyordu. Ufak tefek adam sinirl
i sinirli onun yanna yaklat.
Lennie, dedi serte, Lennie, Tanr akna bu kadar ime.
Lennie soluya soluya imeyi srdrd. Ufak tefek adam eildi ve onun omuzunu tutarak sars
t:
Lennie, yine dn geceki gibi hastalanacaksn.
Lennie ban apkasyla birlikte suya daldrd, sonra dorulup kyda oturdu. apkasndan ma
in zerine ve srtndan aa sular szyordu. Oh be, dedi, Sen de i George. yle doya do
yifli glyordu.
George battaniye dengini usulca yere brakt. Suyu pek beenmedim, dedi, Kpk kpk.
Lennie koca bir peneye benzeyen elini suya daldrd, parmaklarn hareket ettirdi, suda
halkalar olutu. Halkalar byd yayld, kar kyya vard sonra geri dnd. Baksana George
bak.
George suyun kysnda diz kt, sudan avu avu alarak hzl hzl iti. Tad fena saylma
akyora benzemiyor. Akmayan sudan imemelisin, Lennie, dedi. Sonra da umutsuz bir anl
atmla, Susadn m lam suyu bulsan iersin, diye ekledi. Bir avu su vurdu yzne, sonra e
nesinin altn ve ensesini svazlad. apkasn yeniden bana geirip dereden geri ekildi, d
karnna doru ekip ellerini dizlerinin evresinde kavuturdu. Onu izleyen Lennie, George
'un yaptklarnn aynsn yapyordu. O da arkaya doru ekilip dizlerini kaldrd ve ellerini
u. Sonra George'a bakp bu ii becerip berecemediini kontrol etti. apkasn George'unki gi
bi biraz daha gzlerinin zerine doru ekti.
George can skkn suya dalm bakyordu. Gneten gzlerinin kenarlar kzarmt. ofr ol
ayolunun biraz ilerisinde, aha urackta' deyip bilgilik taslamasayd, otobsle ta iftlie k
adar gidecektik. 'urack' dedii tam drt millik yol. Nedense iftliin kapsnda durmak iste
di. Arabay durdurmaya endi. Belki de Soledad'ta durmaya hepten eniyor. 'Yolun biraz aa
a' deyip bizi sepetledi. Aslnda drt milden de fazla olduuna bahse girerim. stelik bu
scakta.
Lennie korka korka ona bakt. George!
Ne var?
Biz imdi nereye gidiyoruz?
Ufak tefek adam apkasnn kenarn hrsla aaya ekti ve kalarn atarak, Demek unuttun
bir daha m anlatacam yani? Tanrm. Sen ne budala herifsin be!
Unuttum, dedi Lennie yavaa. Unutmamaya altm. Yemin ederim altm, George.
Tamam, tamam, anladk. Sana yine anlataym. Naslsa ' yapacak baka iimiz yok. Zamanm san
hep bir eyler anlatmakla geiriyorum zaten. Sen unutursun, ben yine anlatrm...
altm. Unutmamaya ok altm, ama ie yaramad, dedi Lennie. Tavanlar unutmadm ama
imdi balayacam tavanlardan. Tek unutmadn ey tavanlar. Tamam. Bak imdi beni iyi di
z unutaym deme. Sonra bamz belaya girer yine. Hani Howard Sokanda yolun kysndaki hend
oturmu kara tahtay izliyordun ya.
8
Lennie'nin yz sevinle aydnland:
Tabii George, anmsadm orasn. Ama sonra ne yaptydk. Oradan kzlarn gemekte olduunu d
m. Sen dedin ki... ey dedin...
Brak imdi ne dediimi. Sen Murray ve Ready'nin brosuna girdiimizi, oradan bize i karnes
i ve otobs bileti verdiklerini anmsyor musun?
Tabii George, imdi anmsadm. Elleriyle ceketinin yan ceplerini yoklad. Ve usulca George
.., dedi, benimki yok. Kaybettim galiba. Baklarn umutsuzca yere evirdi.
Budala herif, sende deildi ki... kisi de bende. alma karnesini sana emanet edeceimi d
sin herhalde.
Lennie rahat bir soluk alarak srtt. Ben, ben onu cebime koymutum sandm. Eli tekrar ceb
ine gitti.
George ona sert sert bakt. Cebinden kardn ne bakaym?
Cebimde bir ey yok, dedi Lennie kurnazca.
Evet cebinde bir ey yok. O ey neyse elinde imdi. Syle bakalm ne elindeki. Ne saklyorsu
n?
Yok bir ey, George. Yemin ederim yok.
Hadi ver onu.
Lennie kapal avucunu George'dan uzakta tutuyordu. Sadece bir fare George.
Fare mi? Canl bir fare mi?
I h, sadece l bir fare, George. Onu ben ldrmedim.
Yemin ederim. Buldum onu. Bulduumda lyd. Bana ver, dedi George. Ltfen bende kalsn,
. Ver onu bana!
Lennie'nin kapal avucu yavaa ald. George fareyi ald, Suyun te yanndaki alla frl
l fareyi napacaksn ki?
Yrrken baparmamla okayacaktm onu, dedi Lennie.
Hayr efendim, benimle yrrken fare mare okamak yok. imdi nereye gitmekte olduumuzu anm
r musun?
Lennie ard, duralad ve sonunda utanarak yzn dizlerinin ardna saklad, Yine unuttum,
Hey Tanrm, dedi George aresiz bir ekilde. ey, buraya bak. Hani kuzeyde bir iftlikte
te onun gibi bir iftlikte alacaz.
Kuzeyde mi?
Weed'de.
Ha, tamam anmsadm. Weed'de.
imdi almaya gittiimiz iftlik buradan eyrek mil ilerde. Gidince patronu greceiz. im
yi dinle. Ben ona alma karnelerini vereceim. Sen bir tek laf etmeyeceksin. Sadece yle
dikileceksin. Azn amayacaksn. Eer senin ne budala olduunu anlarsa, ie alnmayz. Eer
onuman
10
iitmeden nce nasl altn grrse, ie girdik demektir. Anladn m?
Tabii George. Tabii anladm.
Peki, syle bakalm. Patronu grmeye gittiimizde ne yapacaksn?
ey... ey.., dedi ve dnmeye balad. Dnrken yz gerilmiti. ey, ben sesimi kar
Aferin sana. Oldu ite. Bunu iki, kez tekrarla da unutma.
Lennie kendi kendine hafiften mrldanmaya balad. Tek laf etmeyeceim. Tek laf etmeyeceim
. Tek laf etmeyeceim.
Tamam, dedi George, Weed'de yaptn gibi kt eyler de yapmayacaksn.
Lennie ard. Weed'de yaptm gibi mi ? Ne yapmtm orada?
Demek onu da unuttun. Sana anmsatmayacam. Yine yaparsn sonra.
Lennie'nin yz aydnland, anlamt. Bizi Weed'den kovdular, diye gururla haykrd.
Bizi kovdular ne demek yahu, dedi George can skkn. Biz katk. Onlar bizi aryorlard,
kalayamadlar.
Lennie honutlukla kkrdad. Grdn m, onu unutmadm.
George kumlara uzand srtst; kollarn bann altnda kavuturdu ve Lennie onu taklit ett
andan da ban
11
kaldrp doru yapp yapmadn kontrol ediyordu. Ulu Tanrm. Sen bama bela oldun. Sen ya
n yaamak daha kolay ve gzel olurdu. Belki, hatta bir de kz bulurdum.
Lennie bir an ses karmadan yatt. Sonra umut dolu bir sesle Biz bir iftlikte alacaz,
e, dedi.
Tamam. Sonunda anlayabildin. Ama burada yatp geceleyeceiz. Bunun iin bir nedenim va
r.
Artk akam abuk kyordu. Vadiden uzaklaan gne sadece Gabilan Dalarnn doruklar
ylan, ban bir periskop gibi kaldrp glcn iinde kayp giderken su yzeyinde halkalar
ta, karayoluna yakn bir yerde bir adamn bard duyuldu. Bir baka adam ayn ekilde bar
antlad. Hemen geip giden hafif bir rzgr narlarn dallarn hrdatt.
George, neden yola devam edip iftlie gitmiyoruz? Orada akam yemei yerdik. iftlikte ye
mek verirler.
George yuvarlanarak ondan yana dnd. Aslnda sence bir neden saylmaz. Sadece buras houma
gitti. Yarn ie balayacaz. Gelirken yolda tnaz makineleri iliti gzme. Demek ki, yarn
vallar srtlayp tayacaz, belimiz krlacak. Bu gece burada yatp g seyredeceim. Hou
Lennie dizlerinin zerine kalkp George'a bakt. Peki yemek yemeyecek miyiz biz imdi?
Tabii yiyeceiz. Biraz kuru st dal toplasan iyi olur. Bende kutu fasulye var. Atei h
. Sen al rpy toplaynca sana kibrit vereceim. Fasulyeleri stp yeriz.
Fasulyeyi ketapl severim ben, dedi Lennie.
12
Ne yazk ki ketabmz yok. Hadi git de odun topla. Fazla oyalanma, nerdeyse hava karara
cak.
Lennie zorla toplanp ayaa kalkt ve fundalkta gzden kayboldu. George olduu yerde yatm
ndi kendine hafiften slk alyordu. Bir ara Lennie'nin gittii ynden gelen bir su prts
Isl kesti ve dinledi. Zavall budala, dedi yavaa, sonra yine slk almaya balad.
Ksa bir sre sonra Lennie allklardan ka geldi. Elinde tek bir st dal vard. George
alkt oturdu. Hadi bakalm, o fareyi bana ver!
Ama Lennie, masum rol yapmaya yeltendi, Ne faresi George? Bende fare falan yok.
George elini uzatt. Hadi, ver onu dedim sana. Bana numara yapma, nk skmez!
Lennie kararszd, geri ekildi. Sanki zgrlne kavumak iin kaacakm gibi fundala ba
r sesle, Fareyi bana veriyor musun? Yoksa seni bir temiz dveyim mi? dedi.
Neyi vereyim sana George?
Neyi istediimi pek gzel biliyorsun. O fareyi istiyorum.
Lennie istemeye istemeye elini cebine soktu. Sesi alamaklyd. Neden bende kalamaz an
lamyorum. Bakasna ait deil ki... almadm. Yolun kenarnda yatp duruyordu.
George kararl bir ekilde elini uzatm bekliyordu. Lennie sahibinin frlatt topu ona ger
getirmek istemeyen bir kpek gibi yavaa yaklat sonra geri ekildi. Sonunda yine yaklat.
13
George parmaklarn kuvvetle klatt. Bunun zerine Lennie fareyi arkadann avucuna brakt
Ben ona zarar vermiyordum ki, George. Sadece okuyordum.
George ayaa kalkp fareyi karanla brnmekte olan alla doru atabildii kadar uzaa f
suya eilip ellerini ykad.
Seni koca budala seni. Onu almak iin derenin te yakasna geerken ayaklarnn slanm old
eyeceimi mi sandn? Lennie'nin vzrdandn iitince ona dnd. Bebekler gibi vzrdanyo
azk kadar herif olacaksn. Lennie'nin dudaklar titredi ve gzlerine yalar hcum etti. Ah
nnie, diyerek George elini onun omuzuna koydu. Onu senden senin cann skmak iin almadm.
O fare leli epey olmu. Onu okarken iyice ezip kemiklerini ufalamsn. Canl bir fare bulur
san, onun bir sre sende kalmasna izin veririm.
Lennie yere oturdu boynunu bkt. Baka bir fareyi nerede bulacam. Bir kadncaz vard. B
p fare verirdi. Bulduunu hep bana getirirdi. Ama o da burda deil.
George gld. Hh, bayanm, dedi. Bayann kim olduunu bile anmsamyor. O senin z be z
yd. Sana onlar vermekten caymt artk. nk sen onlar ldryordun.
Lennie ona zgn zgn bakt. yle ufaktlar ki, dedi, zr dilercesine. Onlar okardm.
maklarm srrlard, ben de onlarn balarn biraz imdiklerdim, hadi bakalm, hemen lrle
rndan olsa gerek. Ah keke tavanlar bir an nce alabilsek George, onlar o denli kk deil
14
Tavanlarn da can cehenneme. Sana canl fare de verilmez. Clara Teyzen sana lastikten
oyuncak bir fare vermiti de sen ona elini bile srmemitin.
Lennie, Onu okamak keyif vermiyordu ki... dedi.
Gnbatmnn alevleri dan tepelerinden ekilince vadi alacakaranla brnd. Stler ve
a kaldlar. Koca bir sazanbal suyun yzne kt, hava yuttu ve suda genileyen halkalar b
gizemli bir ekilde karanlk suya gmld yeniden. Balarnn zerindeki yapraklar yine hrd
st pamukuklar aa, glcn zerine dtler.
Sen u alrpy getirecek misin? diye sordu George, uradaki narn arkasnda bir y
biriktirmi. Hadi git de getir.
Lennie aacn arkasna gitti. Bir yn kuru yaprak ve al getirdi. Onlar daha nce yaklan
n kalma kllerin zerine att ve daha getirmek iin yine gitti. Byle birka kez yaprak ve al
ad. Artk gece olmaya balamt. Suyun stnden doru bir gvercinin kanat rp duyuldu
ti. Kuru yapraklar tututurdu. Alev kuru dallarn arasnda atrdayarak dolap ie koyuldu.
ge dengini zp kutu fasulye konservesini kard. Onlar atein stne, aleve ok yakn,
ilde sralad.
Drt kiiye yetecek kadar fasulyemiz var, dedi.
Lennie atein teki yanndan onu izliyordu. Sabrl bir sesle Ben fasulyeyi ketapla yemei
viyorum, dedi.
Eee, ketabmz yok, diye patlyormuasna bard
15
George. Ne olmazsa, sen hep onu istersin. Hey Tanrm, tek bama olaydm, ne gzel yaardm.
ir ie girer alrdm, bam belaya girmezdi. Bam dertten uzak olurdu. Her ayn sonunda t
olarm cebime koyar, kente iner, canmn istediini alrdm. Hatta istersem btn geceyi kerh
e geirirdim. Gnlmn istedii yerde, otelde ya da lokantada yer ve de btn bunlar Tanrnn
y yapabilirdim. Bir galon viski alr ya da bir bilardo salonuna gider, kt ya da bilard
o oynardm. Diz km durumda atein kar yanndan George'un fkeli halini izleyen Lennie'n
uyla gerilmiti. George, fkeyle srdryordu konumasn; Oysa u hale bak. Seni tayorum s
n bir ite kalamadn gibi, benim kalmam da engelliyorsun. Benim, lkenin bir ucundan dieri
ne srklenmeme neden oluyorsun. Bu da bir yana, ban hep derde sokuyorsun. Olmayacak ile
r yapyorsun, seni kurtarmak zorunda kalyorum. Sesi ykselmiti. Artk barrcasna konuuy
i kak budala seni! Her an benim de bam yakyorsun! George kk kzlarn birbirini takli
yaptklar gibi sesini incelterek, sadece kzn elbisesine dokunmak istedim... Sadece bir
fare imi gibi okamak istedim... Peki, kz nereden bilsin sadece elbisesine dokunmak
istediini. Kz kamaya kalkt, sen sanki bir fareymi gibi, sk sk tuttun brakmadn. Kz
ynca da kendimizi su kanalna zor attk. Adamlar btn gn bizi aradlar. Gece vakti gizlice
kanaldan kp oradan katk. Hep ayn yk. Ama hep ayn yk... Ah seni yle bir milyon far
e bir kafese kapatsam da, iyice bir keyiflensen. Birden fkesi geivermiti. Atein te yann
daki Lennie'nin ac dolu yzne bakt, sonra utanarak baklarn alevlere evirdi.
Hava artk iyice kararmt, ama ate aalarn gvdelerini ve yukardaki kvrml dallar ay
ie yavaa ve ekine ekine atein evresinde srnerek dolat ve Geor-
16
ge'un yanna geldi. Topuklarnn zerine oturdu. George fasulye kutularnn br yanlarn at
i. Lennie'nin, kendisine bu denli yakn olduunun ayrdnda deilmi gibi davranyordu.
George, diye yavaa fsldad Lennie. Yantlamad onu George. Lennie yineledi, George...
Ne var?
Sadece aka yapyordum, George. Ben ketap istemiyorum. imdi burda ketap olsayd bile yeme
zdim.
Ketabmz olsayd yiyebilirdin.
Hayr yemezdim George. Tmn sana brakrdm. Sen. fasulyenin stn kaplardn onunla, ben
bile.
George suratn asm atei seyrediyordu. Sen olmadan ne gzel bir hayat geirebileceimi d
kuduruyorum. Senin yznden hi rahatm yok!
Lennie hl diz km duruyordu. Gzlerini derenin kar yamacndaki karanla dikmi bakyo
i, seni rahat brakp uzaklara gitmemi ister misin?
Ne cehenneme gidebilirsin ki?
ey... Pek gzel de gidebilirim. rnein, uradaki dalara gider, bir yerlerde barnacak bir
elik bulurum.
yle mi? Ne yiyip ne ieceksin? Yiyecek bir eyler bulacak kafa ne gezer sende.
Bir eyler bulabilirim, George. Ketapl gzel yemekler deil tabii. Aklkta gnete yatar
bana dokunmaz,
17
ktlk etmez. Hem bir fare bulduumda da benim olur, kimse onu benden almaz.
George ona merakl baklarla bakt. Sana kt davranyorum deil mi?
Eer beni istemiyorsan, dalara kaar kendime bir maara bulabilirim. Ne zaman istersen e
kip giderim.
Hayr canm! Bak demin sana aka yapyordum. Aslnda benimle kalman istiyorum ama. u fare
nusu var ya, hep ldryorsun onlar. George bir an sustu sonra srdrd konumasn: Bak ne
eyim sana. lk frsatta sana bir kpek yavrusu alacam. Belki ldrmezsin onu. Fareden daha i
yidir. Hem onu daha kuvvetli okayabilirsin de.
Lennie bunu yutmad. George'un zayf ynn sezinlemiti. Beni istemiyorsan syle, bam al
ite u kardaki dalara gider orada tek bama yaarm. Farelerimi alacak kimse de olmaz o
edi.
George, Lennie, senin benimle kalman istiyorum, dedi. Tanr akna, tek bana olursan, b
r seni akal sanp vuruverir. Hayr, benimle kalacaksn, Clara Teyzen senin ban alp gitmen
raz olmazd. Mezarda bile rahat kaar bunu duysa.
Lennie kurnazca, anlat bana bakalm, dedi. Hani eskiden yaptn gibi.
Neyi anlatacam? George uyand birden. Bana bak, beni uyutuyor musun sen?
Lennie yalvard. Hadi George, anlat bana. Noolur anlat George. Hani hep yaptn gibi.
18
Bu seni keyiflendiriyor deil mi? Peki anlataym, sonra yemeimizi yeriz.
George'un sesi derinleti. Szckler, ok kez tekrarlanrmasna tempolu bir ekilde dkl
izim gibi, iftliklerde alanlar, dnyada en yalnz insanlardr. Kimi kimseleri, yerleri yur
tlar yoktur. Bir iftlie girer, alr didinirler, biraz para yaparlar. Sonra kente gidip,
kendilerini ve paralarn datrlar. Sonra bir de bakarsn ki, yollara dm baka bir iftl
dirler. Umduklar, bekledikleri bir ey yoktur.
Tamam oldu ite, dedi Lennie. imdi de bizi anlat.
George, Bize gelince iler byle deil, dedi. Bizim geleceimiz var. Bize deer veren ve k
uacamz biri var.' Gidecek yerimiz yok diye bara gidip paramz savurmamza gerek yok. yle
ri hapse girse kimse umursamaz, onlar da oralarda mr tketirler. Ama biz yle deiliz.
Lennie onun szn kesti, Ama biz yle deiliz. nk neden? nk, sen bana bakarsn, ben s
ondan. Sonra keyifle gld. Hadi devam et, George.
Sen ezbere biliyorsun. Kendin anlatabilirsin.
Hayr, sen anlat. Ben kimi eyleri unutuyorum. Neler olacan anlat.
Peki, oldu. Sonunda bir gn tm paramz toplayp kk bir ev ve birka dnm toprak alaca
, birka domuzumuz olacak ve...
Topramzn geliriyle yaayacaz, diye bard Lennie. Bir de tavanlarmz olacak. Hadi
zde neler olacan ve kafeste tavanlarmzn olacan; kn yamurun nasl yaacan; sob
19
kesilecek kadar kaim olacan anlat.
Kendin neden anlatmyorsun? Hepsini biliyorsun.
Hayr sen anlat. Ben anlatrsam keyifli olmuyor. Hadi anlat George. Tavanlara benim b
akacam syle.
Peki, dedi George. Geni bir sebze bahemiz olacak. Tavanlar iin kmes yapacaz. Tavuk
leyeceiz. Ve kn yamur yanca, 'in can cehenneme, bu havada allr m hi?' diyerek
Yamurun damda kard sesi dinleyeceiz. Ne keyif! Cebinden aksn kard. Artk bu k
ulye kutularndan birinin tepesine batrp kanrta kanrta at ve onu Lennie'ye verdi. Sonra
ikinci bir kutu at. Cebinden iki kak kard birini Lennie'ye uzatt.
Atein bana oturup azlarm fasulyeyle doldurdular ve hzl hzl inediler. Lennie'nin a
asulye frlad. George kan sallayarak ona sordu, Syle bakalm, yarn patron sana sorula
a sen ne cevap vereceksin?
Lennie inemeden yuttu azndakilerini. Derin dnceye dald. ey... ey... Diyeceim. Yok
ir ey sylemeyeceim.
Aferin. ok iyi, Lennie. Belki de adam oluyorsun artk. Birka dnm topramz olunca tava
bakmana izin verebilirim pekl. Hele byle gzel gzel anmsarsan.
Lennie gururland. Anmsayabilirim, dedi.
George yeniden kan sallayarak, dinle beni. evrene iyi bak, dedi. Buray anmsayabili
mi? iftlik bir eyrek mil temizde. Dere boyunca yrrsen doruca buraya karsn.
20
Lennie, Olur, dedi. Bunu anmsarm. Hibir ey sylemeyeceimi nasl anmsadm deil mi?
Elbette anmsadn. ey bak, Lennie. Eer geen seferki gibi kazara ban derde girerse, heme
buraya gelip allarn arasna saklanacaksn.
Lennie yavaa, allarn arasna saklanacam, diye mrldand.
Ben gelene kadar orada saklanr beklersin. Bunu anmsayabilir misin?
Tabii George. Sen gelene kadar allklarda saklanacam.
Ama ban derde sokmamaya bak. Sokarsan tavanlar beslemene izin vermem, dedi George ve b
o fasulye kutusunu alla frlatt.
Bam belaya sokmam George. Bir tek laf etmeyeceim.
Tamam, imdi dengini buraya atein yanna getir. Burada uyumak iyi olacak. Yukary, yapra
klar seyrederek yatmak. Atei besleme. Brakalm snsn.
Yataklarn kumun zerine serdiler. Alevler alaldka, k emberi de ufald, kvrk dallar
du. Sadece aa gvdeleri belli belirsiz bir k altnda grnp kayboluyordu. Lennie karanl
slendi.
George uyuyor musun?
Hayr. Ne istiyorsun?
Tavanlarmz deiik renkte olsun George.
21
Tabii, dedi George, yar uyur yar uyank. Krmz, mavi, yeil tavanlar, Lennie. Milyonl
Uzun tyllerinden de alalm George. Hani Sacramento'da grmtk ya, ite onlar gibi uzun t
nden.
Tamam, uzun tyllerinden alalm.
Bak, istersen bam alr giderim, George. Bir maarada yaarm.
Ne cehenneme gidersen git, dedi George. Sus artk.
Atein krmz karard. Derenin yanndaki tepede bir akal uludu, br yakadan bir kpe
. nar yapraklar hafif gece esintisiyle fsldamaya balad.
22
KNCI BOLUM
Baraka zn dikdrtgen biiminde bir yapyd. duvarlar badanal yerler boyaszd. Duvarla
inde pencereler, drdnc duvardaysa tahta srgl, ar tahta bir kap vard. Sekiz tane kere
varlara dayanmt. Bunlardan beinde yataklar yaplm, battaniyeler serilmiti. Dier nde
den klfl yataklar grlyordu. Her kerevetin stnde, ak yan ne bakar ekilde duvara a
ard. Bunlar yatak sahiplerinin zel eyalarn koymalarna yarayacak ikier raf oluturuyordu
Bu raflar; sabun, talk pudras, tra ba ve iftlik iilerinin aktan aa alaya aldkl
rine beeniyle gz gezdirdikleri kovboy dergileri gibi eylerle dolup tamaktayd. Raflard
a ayrca ilalar, ufak ieler, taraklar da vard. Kasalarn yanlarna aklm ivilerden bir
arkyordu. Duvarlardan birine yakn, dkme bir soba vard, borusu dorudan tavandan kyordu.
dann ortasnda byk drtke bir masa stnde de oyun ktlar bulunuyordu. Masann evresi
rmas iin tahta kasalar dizilmiti.
Sabahleyin on sularnda yan pencerelerin birinden gnein toz dolu k demeti giriyordu. S
inekler aceleci yldzlar gibi bu k demetinden ieri dar uuuyorlard.
23
Tahta mandal kalkt. Kap ald, uzun boylu dk omuzlu yal bir adam girdi ieri. zerind
se vard, sol elinde uzun sopal bir sprge tayordu. Arkasndan George, George'un da ardnd
Lennie girdi.
Adam, Patron sizi dn akam bekliyordu, dedi, sabah ie balamadnz iin fena kzd. S
ninden el yerine uzun bir sopaya benzeyen bilei kt ortaya. u iki yataa yerleebilirsini
dedi. Sobann yanndaki yataklar gsteriyordu.
George ilerledi, ilte grevini gren saman dolu uvaln zerine dengini att. Yatan st ta
i, elma kasasndan yaplm rafa bakt ve orada ufak sar bir teneke kutu buldu kard: Syl
nedir?
Bilmem, dedi yal adam.
stnde 'bit, hamambcei ve dier haarat yok eder' yazyor. Bize ne biim yataklar veriyo
byle? Bit, bcek sahibi olmak niyetinde deiliz.
Yal temizliki, sprgesinin sopasn br yanna geirip koltuunun altna sktrd. Kut
tt. Etiketi iyice inceledi. Sonunda, Bakn ne diyeceim, dedi, bu yatakta en son yatan a
dam demirciydi. ok iyi bir insand ve ok temiz titiz biriydi. Hatta yemek yedikten s
onra bile ellerini ykard.
Peki nasl oldu da bitlendi? George'un fkesi yava yava artyordu. Lennie dengini bitiik
ataa koyup oturmutu. Azn am George'u izliyordu.
Temizliki anlatmay srdrd. Ad Whitey olan bu demirci, hi bcek grmese bile emin olmak
ilac kullanan bir adamd, anladnz m? Yemeklerde halanm patatesini
24
iyice soyup, ne cins olursa olsun, lekelerini oyar atard. Yumurtalarda krmz bir nok
ta grse kazrd. Sonunda yemekleri beenmedii iin ii brakt. te byle titiz bir adamd.
ile olsa, Pazar akamlar gzelce giyinir hatta kravat balar sonra da barakada otururdu
.
yle mi? dedi Gerge kukulu bir sesle. Neden buradan ayrld demitin?
Yal adam sar teneke kutuyu cebine att ve sert beyaz byklarn yumruuyla svazlad.
Neden mi?.. ey... kt gitti ite, herkesin gittii gibi. Dediine baklrsa yemekleri be
en. Sadece gitmek istemitir ite. Yemeklerden baka neden ileri srmedi. Bir gece anszn '
param deyin' dedi, biroklarnn yapt gibi kt gitti.
George ilteyi kaldrd altna bakt. Eilip uval bezinden yaplm yatak klfn iyice inc
de hemen kalkp ayn eyi yapt. Sonunda George'un ii rahat etmi gibiydi. Dengini at; ustu
, sabun, tarak, bir ila iesi, krem ve deri bileklik gibi eylerini rafa dizdi. Sonra
battaniyelerini yayarak yatan yapt. Yal adam, Sanrm patron nerede ise gelir. Bu sabah
i burada grmeyince kprd. Biz kahvalt ederken geldi. 'u yeni adamlar ne cehennemde?' de
di. Seyise de att.
George yatann zerindeki bir kr eliyle dzeltip oturdu. Seyise mi att?
He ya. Seyis bir zencidir de. Zenci mi?
H evet. yi adamdr. Kamburdur. Vaktiyle bir at tepmi de. Patron kznca hrsn ondan k
hi aldrmaz. ok okur. Kitaplar var odasnda.
25
Patron nasl bir adam? diye sordu George.
ey, olduka iyi bir adamdr. Zaman zaman ok kzar, ama olduka iyidir. Bak anlataym. Noel
e ne yapt biliyor musun? Buraya bir galon viski getirdi. 'in ocuklar, iin. Noel ylda b
ir kez gelir' dedi.
Deme yahu. Koca bir galon mu?
Evet efendim. Tanrm ne denli elenmitik. O gece zencinin gelmesine de izin verdiler.
Smitty diye kk bir arabac var. Zenciyle gree tututu. yi de becerdi bu ii. ocuklar o
aklarn kullanmasna izin vermediler. O yzden zenci kazand. Smitty, 'eer ayaklarn kullan
saydm, zenciyi ldrrdm' diyor. ocuklar da zencinin kamburu olduundan Smitty'nin ayaklar
ullanamayacan sylediler. Sustu, o an sanki yeniden yaad. Ondan sonra ocuklar Soledad
ip datmlar. Ben onlarla gitmedim. Ee, artk kocadk.
Lennie yatan dzeltmeyi bitirdii srada, tahta mandal yeniden kalkt ve kap ald. Kap
ksa boylu tknaz bir adam duruyordu. zerinde kot pantolon, pamuklu kumatan gmlek, siya
h n iliklenmemi bir yelek ve siyah ceket vard. Baparmaklarn, drt ke tokann iki yan
in altna sokmutu. Kafasnda kahverengi bir stetson apka, ayaklarnda yksek topuklu izmele
r vard. Sanki ii olmadn kantlamak iin izmelerine mahmuz takmt.
Yal temizliki ona bir gz att, sonra yumruuyla sakaln svazlayarak, ayaklarn srte s
u yrd. Bu ocuklar imdi geldiler, dedi ve patronun nnden geerek dar kt.
Patron, ou iko bacakllarn yapt gibi ksa ve hzl admlarla girdi barakaya. Murray
sna bu sabah
26
iki adama gereksinim olacan yazmtm. karneleriniz var m? George elini cebine soktu,
leri kararak patrona uzatt. Bu, Murray ve Ready firmasnn hatas deilmi. Burada ie bu
balayacanz yazyor.
George gzlerini indirdi ayaklarna bakarak, Otobs ofr yznden oldu, dedi. On mil yr
kaldk, buras diye bizi erken indirmi. Sabahleyin de ara bulamadk.
Patron gzlerini ksarak bakt. Eh, ben de tahl ekibini iki kii eksik yolladm. Artk yeme
en nce gitmenizin yarar yok. Cebinden iilerin altklar saatleri not ettii defteri
alem sktrlm sayfay at. George Lennie'ye anlaml bir ka att. Lennie de anladn
atron kalemini yalad:
Adn ne?
George Milton. Ya senin ki? George yantlad: Onun ki Lennie Small.
simler deftere yazld. imdi bakalm. Bugn ayn yirmisi deil mi? Yirmisi le vakti. De
tt. Sizler nerede altnz daha nce?
Weed dolaylarnda, dedi George. Sen de mi? diye sordu patron Lennie'ye. George yantlad,
Evet o da.
Patron alayc bir ekilde parmayla Lennie'ye iaret etti. Pek konukan birine benzemiyor.
27
Hayr, dedi George. Pek konumaz, ama alkan bir iidir. Bir boa kadar gldr.
Lennie kendi kendine glerek yineledi George'un szn. Bir boa kadar gl.
George ona kalarn atnca, Lennie unuttuu iin utanarak ban nne edi.
Patron birden, Buraya bak Small, dedi. Lennie ban kaldrd. Ne i gelir elinden?
Lennie panie kaplarak George'a bakt yardm istercesine. Ne i verirseniz yapar, dedi Geo
rge. Hayvanlara bakar. Tahl uvallarn tar, traktr srer. Ne i verirseniz yapar. Bir de
Patron George'a dnd. yleyse neye brakmyorsun kendi yantlasn? Ne i eviriyorsun sen b
George sesini ykselterek onun szn kesti. Bakn onun pek zeki olduunu sylemiyorum. Zeki
eil. Ama ie gelince dorusu ok iyi alr. ki yz kiloluk balyay gk demeden tar.
Patron elindeki kk defteri cebine tktrd. Baparmaklarn kemerinin altna geirdi yen
irini kaparcasna kst. Bana baksana neyin peindesin sen?
H?
Bu adamn srtndan para m yapyorsun? Yoksa kazancn elinden mi alyorsun?
Ne mnasebet? Neden onun srtndan geindiimi dnyorsunuz?
28
imdiye kadar bir bakas iin bu denli rpnan bir adam grmedim de. Senin bundan ne kar
nmek istedim.
George, ey, dedi. O benim kuzenim olur. Annesine ona gzkulak olacam diye sz verdim.
ken bana bir at iftesi yemi. Aslnda iyi insandr. Sadece akl kttr. Ama ona syleneni y
Patron hafiften dnd. Eh. Tanr biliyor ya arpa uvallarn tamak iin akl gerekmez. Ama
ara evireyim deme Milton. Gzm zerinde olacak. Weed'deki iten neye ktnz?
bitmiti.
Ne i yapyordunuz orada? ey, lam kazyorduk.
Pekl. Ama numara evirmeye kalkma. Bana yutturamazsn. ok akgzler grdk imdiye kadar
sonra tahl ekibiyle gidin. Harman dvme makinelerinden arpa tanacak. Slim'in ekibiyl
e gidin.
Slimmi?
Evet, iri yar arabac. Yemekte grrsn onu. Birden dnd kapya gitti. Ama dar kmada
zun uzun bakt.
Adamn ayak sesleri uzaklanca George Lennie'ye dnd. Hani azn amayacaktn? O koca gag
konumay bana brakacaktn. Nerdeyse iimizden oluyorduk.
Lennie zgn zgn ellerine bakyordu: Unuttum George.
29
yle ya unuttun. Hep unutursun zaten. i dzeltmek de bana der. Kerevetin zerine att k
. Artk imdi gz hep stmzde olur. imdi biz de dikkat edip falso yapmamalyz. Bundan b
eneni kapa. Sonra suratn asp sustu,'dnceye dald.
George. Ne var? Bam at tepmedi benim, deil mi George?
George kzgn bir sesle, keke tepseydi. Ne iyi olurdu, dedi. Kimsenin ba derde girmezdi
Senin kuzenin olduumu syledin, George.
N'apaym, yalan syledim. Yalan olduuna da memnunum. Akrabam olaydn dayanamaz kendimi
vururdum. Birden sustu, ak olan kapya yrd, dar bakt. Hey bana bak, ne halt ediyors
i dinliyorsun?
Yal adam ar ar odaya girdi. Elinde sprgesi vard. Gri azl, uuk renkli gzlerle k
kpei ayaklarn srye srye yal adamn peinden geliyordu. Topallayarak zar zor odann
ti, yatt, homurdanarak kuruni renkli gve yemi postunu yalamaya balad. Yal temizliki k
ce yerleene dek izledi. Dinlemiyordum. Glgede bir an iin durup kpein srtn kadm. He
meyi daha yeni bitirdim.
Koca kulaklarn am, bal gibi bizi dinliyordun, dedi George. Merakl kiilerden holanm
Yal adam huzursuz bir ekilde, bir George'a, bir Lennie'ye bakt. Sonra gzlerini Georg
e'a evirdi. Daha yeni
30
geldimdi dar. Konutuklarn duymadm. Hem, ne konutuunuzla ilgilenmiyorum. iftlikte ki
nlemez, soru sormaz.
George biraz yatmt. Dorusu da bu. inden olmak istemeyen byle yapmal. Yal adamn
ndrmt. Gel ieri de biraz otur, dedi ona. Ne de kocam bu kpek byle.
Yaa. Onu daha yavruyken almtm. Genliinde iyi bir oban kpeiydi. Sprgesini duvara d
ln yumruuyla svazlad. Ee... Patronu nasl buldunuz?
Eh, fena saylmaz. yi birine benziyor.
yidir, dedi temizliki. Suyuna gitmek gerek yalnz.
Bu srada gen bir adam girdi barakaya; yank yzl, kahverengi gzl, kvr kvr sal, zay
. Sol elinde bir i eldiveni vard ve patron gibi topuklu izme giymiti. Bizim ihtiyar grd
m?
Temizliki, Biraz nce buradayd, Curley. Sanrm yemekhaneye gitti, dedi.
Ona yetimeye alaym, dedi Curley. Gzleri yeni adamlara takld ve giderken durdu. Sou
George'u, sonra da Lennie'yi szd. Yavaa kollar bkld, yumruklar skld. Vcudu geril
e eildi. Baklar durumu kollar gibiydi, ayn zamanda kavgac bir anlatm tayordu. Lennie
aktan tedirgin olmutu, sinirli sinirli ayaklarn oynatyordu. Curley ar admlarla ona ya
e sordu:
Bizim ihtiyarn bekledii yeni iiler siz misiniz? George, imdi geldik, dedi. Brak da
rif konusun.
31
Lennie utantan kvranyordu.
George, Belki de konumak istemiyor, ne dersin?
Curley aniden ondan yana dnd. Tanrm! Ona bir ey sorunca yant vermek zorunda. Hem sen
ne halt etmeye lafa karyorsun?
George souk bir ekilde, birlikte dolarz biz hep.
Demek yle.
George gergin ve hareketsizdi. Evet yle, dedi.
Lennie aresizce George'a bakyor, ondan ne yapmas gerektiini sylemesini bekliyordu.
Sen imdi koca herifin konumasna izin vermiyor musun yani?
Sana bir ey sylemek isterse syler. George Lennie'ye hafife bayla iaret etti.
Lennie de alak sesle, Biz daha imdi geldik, dedi.
Curley onun gznn iine bakarak, Bir daha sana bir ey sorulduunda cevap ver, dedi. Kap
d ve kt. Dirsekleri hl biraz bkkt.
George onun darya kn izledi, sonra temizlikiye dnd. Sylesene bana, buna ne oluy
ona bir ey yapmad ki.
Yal adam kimsenin dinlemediinden emin olmak iin kapdan yana bakt ve alak sesle O patr
un olu, dedi. Curley beceriklidir. Ayrca boks almtr. Hafif siklette. Yumruuda kuvve
32
Bana ne bundan, dedi George. Lennie'ye takmas gerekmez. Lennie ona bir ey yapmad. Len
nie'den ne istiyor?
Temizliki dnd, tand ey, bak ne diyeceim, dedi. Curley dier ufak tefek adamlara
iilerden holanmaz. Onlara hep satar. Bir anlamda kendisi iri yapl olmad iin onlara k
elerini grmsndr, bilirsin deil mi? Hep hr karan ufak tefek kiilerdir yani.
Tabii, dedi George. Bu tiplere ok rastlammdr. Ama bu Curley denen adam Lennie'ye bula
a iyi olur. Lennie boksr moksr deil ama, Curley Lennie'ye satarsa can fena yanar.
Tamam da, Curley'nin de yumruu yamandr hani, dedi temizliki. Yalnz bana ters gelen bir
ey var. Curley kalkyor, dev gibi birine saldryor ve adam pataklyor. Herkes hemen onu v
or. Ayn ey yapp daya yedi mi bu kez koca adamn kendine denk biriyle dvmesi gerektiin
ip hep birlikte adama ullanyorlar. Bu bana ters gelmitir hep. Curley ne yapar yapar
, sonunda hep karsndaki dayak yer.
George kapy gzetliyordu. Tehdit eder gibi, Lennie'ye dikkat etse iyi eder, dedi. Lenn
ie boksr deil ama kuvvetli ve atik, stelik kaide falan da bilmez. Drt ke masaya gitti v
e kasalardan birinin zerine oturdu. Oyun ktlarnn bazlarn toplad ve karmaya balad.
Yal adam da baka bir kasann stne oturdu. Sakn sana sylediklerimi Curley'e syleme. B
var. Hi fartas furtas yoktur. Kendisi naslsa patronun olu, onu kimse kovamaz.
George elindeki desteyi kesti, her bir kd evirip baktktan sonra st ste atmaya balad
rley denen adam
33
kallein biri gibi geliyor bana. Byle kt bastbacaklardan hi holanmam.
Son gnlerde daha da beter oldu, dedi adam. ki haftalk evli. Kars patronun evinde kal
. Evlendiinden beri daha aztt.
George homurdand, Karma hava atyordur, belki.
Yal adam dedikoduyu koyulatrd. Sol elinde eldiven vard, grdn m?
Eee grdm? Nolmu?
O eldivenin ii vazelin doluymu.
Vazelin mi? Ne ie yararm?
Dinle bak. Curley'nin dediine gre elini kans iin yumuak tutuyormu.
George dikkatini ktlara vermiti. nsan byle eyleri nasl syler? Ayp.
,Yal adama artk gven gelmiti. Rahatlamt, artk istedii gibi konuabilirdi. Curley'n
grsen.
George katlan yeniden kesti ve kasten yava yava dizmeye balad. Gzel mi? diye ylesin
u.
Evet gzel. Gzel ama, amas var.
George katlan incelemeyi srdrd. Amas ne?
Gz darda.
Yaa, iki haftalk evli olduu halde mi? Curley'nin byle horozlanmasnn nedeni bu olsa ge
rek.
34
Onu Slim'e gz ederken grdm. Slim bizim arabac olan arkada. ok iyi bir gen. Onu hasat
de alrken gr. Yksek ke giymesine gerek yok. Kadnn Slim'e gz ettiini grdm. Curley
k. Kadn geenlerde de Carlson'a gz ediyordu.
George hi ilgilenmiyormu gibi davranyordu. Grne baklrsa buras enlikli bir yer.
Temizliki sandn zerinden kalkt. Biliyor musun ne dnyorum? George cevap vermedi.
urley, lln biriyle evlenmi bulunuyor.
Bu ii yapan ilk insan Curley deil ki, dedi George. Bir sr adam yapmtr bunu.
Yal adam kapya yneldi. Yal kpei de ban kaldrp evresine gz gezdirdi, sonra sahi
glkle ayaklarnn zerine kalkt. ocuklar iin ykanma varillerini karmalym ortaya. N
r. Siz ikiniz de arpa m ekeceksiniz?
Hu.
Anlattklarmdan Curley'e sz etmezsin deil mi?
Ne gerei var?
Baym, gzlerinle grnce anlayacaksn onun bir rfnt olduunu, dedi adam ve kapdan d
a kt.
George iskambil ktlarn grup halinde yyordu. Aslarn zerine drt ispati koydu. Gn
kare eklinde vurmutu ve sinekler bu k demetinin iinde kvlcmlar gibi geziniyordu. Da
krts ve fazla
35
yklenmi arabalarn dingillerinin gcrts iitildi. Uzaktan bir ses Seyis, seeeyis, diye
dndan ne cehenneme gitti bu Allahm belas zenci? dedi.
George serdii fal seyretti seyretti sonra ktlar kantrverdi ve Lennie'ye dnd. Lenni
atm onu izliyordu.
Bak Lennie! Buras madara bir yer. Korkuyorum. Curley denen herifle ban derde girece
k. Bu tipleri tanrm. Seni yokluyordu. Aklnca seni korkuttu. lk frsatta seninle kavgay
a giriecek.
Lennie'nin gzlerinde korku belirdi. Ben sorun istemiyorum, dedi yaknr gibi. Beni dvmes
ine izin verme George.
George kalkt gitti Lennie'nin yatana oturdu. Bu tiplerden nefret ederim. Bunun gibi
lerini ok grdm. Yal herifin dedii gibi Curley iin hava ho, onun tuzu kuru. Hep kazanan
olur. Sonra bir an dnd. Sana satarsa buradan atlrz, hi kukun olmasn. Dikkat et
patronun olu. Bak Lennie, ondan uzak durmaya al. Onunla hi konuma. Buraya gelirse doru
ca odann teki ucuna ge. Dediklerimi anladn m Lennie?
Dert istemiyorum, diye yaknd Lennie. Ben ona bir ey yapmadm ki...
Evet ama, eer Curley'nin can kavga etmek isterse, senin bir ey yapmam olmann nemi kal
z. Sen sadece ondan uzak dur. Bunu hatrlar msn?
Tabii George, tek bir kelime sylemeyeceim.
Yaklamakta olan tahl ekibinin sesleri daha iyi duyuluyordu imdi. Nal sesleri, fren
gcrtlar, zincir krtlar... Adamlar
36
birbirlerine sesleniyorlard. Yatakta Lennie'nin yannda oturmakta olan George dnyordu
ve kalarn atmt. Lennie korka korka sordu. Kzgn deilsin deil mi George?
Sana kzgn deilim. u Curley denen pi herife kzyorum. Biraz para, yz dolar kadar, koya
r yanmza diye umutlanyordum. Sonra kararl bir sesle ekledi. Curley'den uzak dur Lennie
.
Tabii George. Tek laf etmeyeceim.
Seni kkrtmasna izin verme. Ama o pi olu pi sana vurursa sen de ona patlat.
Neyi patlatacam George?
Bo ver. Sras geldiinde sylerim. Bu tip heriflerden nefret ederim. Bana bak Lennie, eer
ban derde girerse, sana ne yapman sylediimi hatrlyor musun?
Lennie dirseinin zerinde doruldu. Dnce ile yz krt. Sonra zgn zgn George'un y
rerse tavanlar beslememe izin vermeyeceksin.
Hayr o deil. Dn gece yattmz yeri hatrladn m? Hani derenin kenarnda?
Hu, hatrladm. Tabii hatrladm. Oraya gidip alla gizleneceim.
Ben gelene kadar kma. Kimseye grnme. Derenin kysndaki alla saklan. Yinele bakaym
Derenin yanndaki alla saklan. Derenin yanndaki alla saklan.
Ban derde girerse.
Darda bir fren sesi duyuldu. Seyis. Hey seeyis!
37
George, Kendi kendine tekrarla da unutmayasn.
Her iki adam da balarn kaldrdlar. Kapdan giren drtgen biimindeki gne m bir ey
ieri bakyordu. Dolgun boyal dudaklar, fazla makyajl iri gzleri vard. Trnaklan krmz
alar sosise benzeyen minik bukleler halinde sarkyordu. Pamuklu kumatan bir ev entari
si giymiti, ayaklarnda deve kuu tyleri ile sslenmi krmz terlikler vard. Curley'i ar
i. Sesi genizden geliyordu ve przlyd.
George baklarn ondan uzaklatrd sonra yine ona evirdi. Bir dakika nce buradayd ama
yle mi? Ellerini arkasna gtrd, kap pervazna yasland, vcudunu ne doru kard. S
, deil mi?
H.
Lennie gzleriyle kadnn vcudunu inceliyordu. Kadn Lennie'ye bakmyormu gibi davranyordu
ma yine de vcudunu yaylandrd. Trnaklarna bakyordu. Curley bazen buraya gelir de, diye
latt kadn.
George ters ters u anda burada deil ite, dedi. Eh yleyse baka yerlere bakaym bari,
arak.
Lennie, bylenmi gibi onu seyrediyordu. George Onu grrsem aradn sylerim, dedi.
Kadn fkrdayarak vcudunu sallad. Aramak da kabahat mi? dedi. Arkasndan, oradan geenle
ayak sesleri geliyordu. Ban evirdi merhaba Slim,
Kapdan Slim'in sesi duyuldu. Merhaba gzelim.
38
Curley'i aryorum, Slim.
yi arasaydn bulurdun. Grdmde eve gidiyordu.
Kadn birden telaa kapld. Barakadakilere hoa kaln ocuklar, diyerek hzl admlarla o
George Lennie'ye dnd, Tanrm, ne rfnt be, dedi. Demek Curley kendine kar diye bunu
Lennie, Gzel kz, diye savundu.
Ya evet. Hi de saklamyor dorusu. Curley'in ba derde girer bununla. Eminim yirmi dolar
karlnda kimle olsa yatmaya hazrdr.
Lennie hl kadnn az nce bulunduu yere, kapya, bakyordu. Amma da gzel be, dedi ve ha
ran glmsedi. George ona bakt ve onu kulandan yakalayp sarst.
Bana bak ahmak herif, dedi fkeyle. Bu orospuya bakmayacaksn bile. Ne dedii, ne yapt
ilgilendirmez. Byle zehirli ylanlar ok grdm. Ama insan kodese drecek bundan daha iy
lunmaz. Ondan uzak dur.
Lennie kulan kurtarmaya alt. Ben kt bir ey yapmadm ki George.
Hayr yapmadn. Ama orada kapda durmu bacaklarn gsterirken ban br yana evirmedin
Ktlkle bakmadm, inan George. Namusum hakk iin.
Onu bunu bilmem, ondan uzak dur. Kar fare kapanna benziyor. Brak Curley kslsn kapana.
Kendi den alamaz.
39
Vazelin dolu eldivenmi, dedi George irenerek. Bahse girerim i yumurta yiyor, kuvvet m
acunu satanlara mektupla sipariler veriyordur.
Lennie birden bard, Buradan hi holanmadm George. Buras iyi bir yer deil. Gitmek isti
m buradan.
Biraz para biriktirene kadar kalmamz gerek. Baka aremiz yok Lennie. lk frsatta kar gi
riz. Ben de hi holanmadm buradan. George masaya gitti ve yeniden fal amaa koyuldu. Hem
de hi holanmadm buradan. Bu kadarck crete ekilir ey deil. Birka dolar toplaynca dor
an River'a gider orada altn ararz. Orada belki de gnde bir iki dolar yaparz, hatta b
elki de bir damar buluruz.
Lennie heyecanla ona doru eildi. Hadi gidelim George. Hadi gidelim buradan. Buras ok
kt bir yer.
Kalmak zorundayz, dedi George bu kez ksaca. imdi kapa eneni. Neredeyse gelecek adamlar
.
Yakndaki heladan su krtlar ve kova tngrtlar geliyordu. George ktlar inceliyordu
ur, dedi. Ama kirlenecek i yapmadk ki...
Kapda uzun boylu bir adam belirdi. Ezilmi, ekilsiz stetson apkasn kolunun altna kstr
uzun siyah salarn arkaya taryordu. Dierleri gibi kot pantolon ve ceket giymiti. San
may bitirince, odann ortasna doru yrd. Yrynde soylu bir kii, usta bir sanatkr ha
arabac idi, ama iftliin kralyd. On, onalt hatta yirmi katr tek bir koumla srebilird
srtndaki sinei boa krbacyla katra demeden ldrebilirdi. yle sakin ve ar bal dav
a baladnda herkes susard. ster politika, ister ak konusunda olsun herkes onun her syle
ne
40
inanrd. Bu arabac Slim'di. Dar ve uzun yznden ka yalarnda olduu anlalmazd; otuzbe
sinde olabilirdi. Kulaklar kendisine sylenenden fazlasn iitirdi. Ar konumas, derin d
derin anlay tard. Elleri iri fakat zayft ve onlar tapnak danslar kadar zarif bir
ket ettiriyordu.
Ezilmi olan apkasn dzledi, ortasn bastrp bana geirdi. Barakadaki iki kiiye yumu
t. Darda gne o denli parlyor ki, ieriye girince gzlerim karard, sizleri zor gryoru
r siz misiniz?
Yeni geldik, dedi George. Arpa m ekeceksiniz?
Patron yle sylyor.
Slim masann bana geti, bir kasa ekip George'un karsna oturdu. Alm fal ters taraf
. Dilerim benim takma dersin, dedi. Sesi ok yumuakt. Benim takmda iki serseri var, a
ln un uvalndan ayramyorlar. Siz ikiniz hi arpa ektiniz mi?
A tabii, dedi George. Ama bu ite yle olaanst saylmam dorusu. Asl u am yarmas var
iki kiinin ekebileceinden fazlasn eker.
Konumay, gzlerini bir birine bir tekine evirerek izleyen Lennie bu iltifat zerine glm
di. George'un arkada iin byle konumas Slim'in houna gitmiti. Masann zerine eilip bo
rinin kesini tklatt. kiniz hep beraber mi dolayorsunuz? Sesinin tonu dostayd, kar
hissi yaratyordu.
Tabii, dedi George. Biz bir anlamda birbirimize gz
41
kulak oluruz. Ba parma ile Lennie'yi iaret ederek pek zeki deildir. Ama ok alkand
i bir insandr. Ama pek akll deildir. Uzun zamandr tanrm.
Slim George'a derin derin bakt. Birlikte dolap birbirine destek olan kiilere pek ras
tlanmyor artk, dedi. Nedendir acaba? u dnyada herkes birbirinden korkuyor olsa gerek.
George oysa, bildiin bir kiiyle dolamak ok daha gzel, dedi.
Bu srada gl kuvvetli, koca gbekli bir adam girdi barakaya. Sandan hl sular szyordu
Slim, dedi ve durup George ve Lennie'ye bakt.
Slim onlar tantrmak iin, Bu arkadalar yeni gelmiler, dedi.
Memnun oldum, dedi iri yapl adam. Benim adm Carlson.
Ben George Milton. Bu da Lennie Small.
Carlson yine Memnun oldum, dedi. Hi de ad gibi kk deil ama. Kendi akasna kendi g
kk deil, diye szlerini yineledi. Sonra Slim'e dnd. Slim senin kpek nasl? Bu sabah
ltnda grmedim onu.
Dn gece dourdu, dedi Slim. Dokuz tane. Hemen drdn bodum. Bu kadar ok yavruyu besley
arip hayvan.
Demek be yavru kald.
H evet. En byke olanlar braktm.
42
Ne cins olacak onlar dersin?
Bilmem, dedi Slim. Her halde oban. nk bizimki azdnda etrafnda dolaan itlerin ou
Carlson, Demek be yavru, diye srdrd konumasn. Hepsini saklayacak msn?
Bilmem. Hi deilse bir sre tutarm. Lulu onlar emzirsin diye.
Carlson dnceli dnceli buraya bak Slim. Dnyorum da; Candy'nin u kahrolas kpei
kt kokuyor ki, barakaya girdimi iki gn kokusu burnumdan gitmiyor. Sen ona sylesen de
o kpei vuruverse. Ona sendeki yavrulardan birini verirsin yetitirir. Kokusu bir mi
l teden burnuma geliyor. Zavallnn dileri yok. Gzleri neredeyse kr. Yemek yiyemiyor. Ca
ndy onu stle besliyor. Zavall bir eycikler ineyemiyor.
George btn dikkati ile Slim'i izliyordu. Birden yemek kampanas almaya balad darda. n
ava yava sonra hzl hzl, yle ki, vurular belli olmaz oldu, kampanann sesi zil sesine
balad gibi birden kesiliverdi.
Carlson, te yemek zili, dedi.
Bir grup iinin yemekhaneye doru gittii duyuluyordu.
Slim ciddiyetle ar ar yerinden kalkt. Yemek bitmeden gidip attralm, iki dakika iin
ek diye bir ey kalmaz.
Carlson geri ekildi, Slim'e yol verdi. Slim ilerledi, o da arkasndan yrd, her ikisi
de barakadan ktlar.
Lennie heyecanla George'u izliyordu. George nndeki
43
ktlar karma kark etti. Evet Lennie duydum. Ondan bir yavru isterim.
Kahverengili beyazl olsun.
Hadi. Yemeimizi yiyelim nce. Kahverengili beyazl bir yavru olup olmadn bilmiyorum.
Lennie yataktan kmldamad. Ona hemen sor George. ste ki, baka yavru ldrmesin.
Tabii. Hadi bakalm kalk ayaa da yemee gidelim.
Lennie yatakta yuvarlanarak dnp kalkt. kisi birlikte kapya yneldiler. Tam kapya geldik
leri srada Curley hzla ieri girdi.
Burada bir kz grdnz m? diye sordu.
George souk bir sesle, yarm saat kadar nce grdk.
Ne ii varm burada?
George sakin bir ekilde fkeli kk adam izliyordu. Hakaret edercesine Seni aradn sy
Curley sanki George'u ilk kez gryormusa benziyordu. Gzleri George'a bakarken ate sayo
rdu, boyunu pounu lt, tartt, ince salam grnl bedenine bakt. Peki ne yana gitti?
George, Ne bileyim ben, ardndan bakmadm ki... diye cevaplad.
Curley kalarn atarak onu yeniden szd ve dnp acele ile kapdan kt.
George Lennie'ye dnd. Biliyor musun Lennie? dedi.
44
Korkarm bu serseriyle kendim dalaacam. Havas beni sinir ediyor. Aman Tanrm. Hadi gel.
Yiyecek p kalmayacak biz gidene kadar.
Dar ktlar. Gne artk pencerenin altnda sadece bir izgi halinde grnyordu. U
geliyordu.
Bir sre sonra yal kpek topallya topallya kapdan ieri girdi. Yar kr gzleri ile evr
avay koklad ve yere yatp ban iki penesinin arasna koydu. Curley yeniden kapnn nnde
e uzanp barakann iine bakt. Kpek ban kaldrd ama Curley kapdan ekilince ba yenide
45

NCBLM
Barakadan darda akamn aydnl grlmekteyse de, ierisi alaca karanlkt. Ak kapdan
arn grltl sesleri ve ara ara da naln ubua arpmasndan kan maden nlamalar duyuluy
lerin vg ya da yergiyle barmalar izliyordu.
Slim ve George karanla brnmekte olan barakaya birlikte geldiler. Slim oyun masasna u
zand, zerindeki teneke balkl elektrik lambasn yakt. Birden masa aydnland. Konik tene
ba bal dosdoru altna veriyordu. Barakann ky ve keleri hl lotu. Slim bir ka
onun karsna geti yerleti.
nemli deil, dedi Slim. Naslsa ocuu bomak zorunda kalacaktm. Bunun iin teekkr etm
k.
Senin iin nemli olmayabilir. Ama onun iin ok nemliydi. Tanrm, onu burada nasl yatrac
manlkta onlarla uyamak isteyecektir. Onun yavrular sandklarnda rahat brakmas iin epey u
aacaz.
46
Hi nemli deil, diye Slim yineledi. Bana baksana. Onun hakknda sylediklerin doruymu.
pek fazla ilemiyor belki, ama byle bir ii grm deilim bugne dek. Arpa ekerken birlikt
neden olacakt nerdeyse. Kimse ona ayak uyduramaz. Tanr biliyor ya mrmde byle kuvvetli
birini grmedim.
George gururla Lennie'ye sadece ne yapacam syle o hemen yapar, dedi. Yalnz akln kull
s gereken bir i sylemeyeceksin. Kendiliinden dnp bir ey yapamaz, ama syleneni tam t
par.
Dardan demire arpan naln ngrts ve vg sesleri duyuluyordu.
Slim, k yzne gelmesin diye biraz arkaya doru ekildi. kinizin birbirinize balln
nki Slim bu szle, bana gvenebilirsin, anlatabilirsin diyordu George'a.
George savunmaya geerek sordu, Nesi garip?
Valla bilmem. Hani insanlarn pek byle can yoldal ettii yok da. Ben iki kiinin byle
ettiini grdm hatrlamyorum. ilerin halini bilirsin. Gelirler bir yataa yerleirler,
r alr sonra da ii brakr kendi balarna kar giderler. Kimse kimsenin umurunda deildi
nun gibi kafadan kontak biriyle senin gibi uyank birinin birlikte dolamas garip gel
di bana.
O kafadan kontak deil, dedi George. Aptal ama deli deil. Aslna bakarsan ben de pek ak
saylmam. yle olsaydm, bir iki lokma yemek, bir yatak ve bir ellilie arpa eker miydim?
Eer aklm olsayd, birazck akll olsaydm ufak da olsa kendi topram olur, kendi rnm
e ele
47
alp smrlmezdim. George sustu. Konumak istiyordu. Oysa Slim konumasna engel olmuyor
konuda onu yreklendirmiyordu da. Sadece oturmu dinliyordu.
Onunla birlikte dolamamz hi de garip deil, dedi sonunda. kimiz de Auburn'da domuuz.
Clara Teyzesini eskiden beri tanrm. Clara Teyze o daha bebekken alp onu bytt. Clara Te
yzesi lnce, Lennie benimle almaya kt. Zamanla bir anlamda birbirimize altk.
Hm, dedi Slim.
George Slim'e bakt, o bir Tanr gibi sakin baklarn George'a dikmiti. Tuhaf, kendini id
e edemeyecek kadar mankafa biri diye onunla alay ederdim hep, ona acaip akalar ya
pardm. Elenirdim. Ona baknca kendimi baya akll sanrdm. Ona ne dersem yapard. Kendini
at desem hemen atard. Bir sre sonra bu durum beni elendirmez olmutu. stelik bana da
hi kzmazd. Ona adamakll dayak atardm da bana parmayla bile dokunmazd. Oysa, sadece el
yle bir sksa btn kemiklerimi krabilirdi. George imdi sanki gnah karyormu gibi konu
davranmaktan vazgememin nedenini anlataym dur sana. Gnn birinde birka kii Sacramento
Deresi'nin kenarnda duruyorlard. Kendimi bir ey sanyordum. Gsteri olsun diye Lennie'ye
'atla suya' dedim. Hemen atlad. Atlad ama yzmek bilmiyordu. Biz onu sudan karana kad
ar neredeyse boulacakt. stelik onu kurtardm iin kendini bana borlu hissediyordu. Suya
lamasn benim sylediimi unutmutu bile. Bu olaydan sonra ona bir daha byle davranmadm.
yi bir insan, dedi Slim. nsanlarn iyi olmalar iin akll olmalar gerekmez. Aslnda g
le ters oluyor. ok akll herhangi birini ele alrsan onun hi de iyi bir insan olmadn g
.
48
George dank ktlar toplayp onlar deste haline getirdikten sonra fal amaya balad. D
e vuran nallarn sesi geliyordu. Akamn aydnl pencereleri hl parlak gsteriyordu.
Kimim kimsem yok, dedi George. iftliklere tek bana almaya gelenleri grp duruyorum.
i elenceli gemiyor. Bir sre sonra da hereyin tad kayor, kt ruhlu oluyorlar. Habire k
orlar.
Evet yle, diye ona hak verdi Slim. O hale geliyorlar ki, kimseyle konumak istemiyorl
ar.
Tabii dier yandan ou kez Lennie de bamza dert amyor deil, dedi George. Biriyle yo
e ona alyor, kolay kolay brakamyor insan.
Kt insan deil, dedi Slim. Bakyorum da onda zerre kadar ktlk yok.
Tabii ki kt deil. Ama yle aptal ki, boyuna ban derde sokuyor. Weed'de olduu gibi...
e tam elindeki bir kd evirirken birden durdu. Telaa kapld ve Slim'e gz att. Kimseye
in deil mi?
Weed'de ne yapt ki? diye sordu Slim soukkanllkla.
Kimseye bir ey sylemezsin deil mi? Yoo, tabii sylemezsin.
Slim Weed'de ne yapmt? diye sorusunu yineledi.
Nolacak, krmz entari giymi bir kz grm. Bizim geri zekl her beendii eye dokunmak
eliyle dokunmak, hissetmek ister. Bu nedenle bu krmz entariye de dokunmak istemi; e
lini uzatm ve kz basm l. Bunun zerine
49
Lennie iyice afallam, elbiseye aslm. nk o anda baka bir ey yapmak gelmiyordur akln
krmay srdrm. Ben pek uzakta deildim Allahtan. lklar iitir iitmez koturdum. Ama
korkmutu ki, kzn eteine sk skya yapmt. aresiz entariyi braksn diye Lennie'nin
bir it kazn indirdim. Zira korkudan brakmyordu entarinin eteini. Ne denli kuvvetli ol
nu grdn, biliyorsun.
Slim baklarn George'a dikmi, gzn krpmadan onu dinliyordu. Yavaa ban sallayarak
u sonra?
George iskambilleri fal iin sralad. Eh ne olabilir ki... Kz doruca polise gidip tecavz
e uradn sylemi. Weed'deki herifler Lennie'yi lin etmek iin onu aramaya koyuldular. B
ma dek sulama kanalnda suyun iinde oturduk. Sadece balarmz suyun stndeydi. Gece oradan
tydk.
Slim bir an iin sessiz oturdu. Demek kza bir zarar vermedi? dedi sonunda.
Yok be. Sadece onu korkuttu. Beni de yle yakalasa benim de yreim azma gelirdi. Ama on
a zarar vermedi. Sadece o krmz entariye dokunmak istemiti, o kadar. Tpk kpek yavrularn
rmadan okamak istedii gibi...
Slim, kt insan deil, dedi. Ben kt insan bir mil uzakta tanrm.
Tabii deil. Ben ona ne desem...
Lennie ieri girdi. Mavi kot ceketini omuzlarna atm, kamburunu kararak yryordu.
George Merhaba Lennie, dedi. Nasl yavruyu beendin mi?
50
Lennie soluk solua tam istediim gibi kahverengili beyazl, dedi. Doru yatana gitti. Y
ara dnp dizlerini yukar ekti.
George ktlar elinden atarak Lennie, diye serte seslendi.
H? Ne istiyorsun George?
Sana o yavruyu buraya getirmemeni sylemitim.
Ne yavrusu George? Burada yavru falan yok.
George hzla gidip onu omzundan yakalad ve srtst evirdi. Uzanp Lennie'nin saklad yer
arnnn zerinden kpek yavrusunu tutup, kard ortaya.
Lennie hemen oturdu. Onu bana ver George,
Derhal kalk git bu yavruyu yerine brak. Anasyla yatmas gerek. Onu ldrmek mi istiyorsu
n? Daha dn gece domu ve sen onu anasndan ayrp buraya getiriyorsun. Geri gtr, yoksa Sli
e onu sana vermemesini sylerim.
Lennie ellerini uzatp yalvarmaya balad. Onu bana ver. Yerine gtreceim. Ona zarar verme
k istemedim. Sadece biraz okamak istedim.
George yavruyu ona verdi. Peki tamam. Onu abuk geri gtr ve bir daha eline alma. ldrver
irsin sonra. Lennie usulca odadan kt.
Slim yerinden kmldamamt. Gzleriyle Lennie'nin darya kmasn izledi. Tanrm, tam b
eil mi?
Evet tam bir ocuktur. Bir ocuk kadar saftr. Tek fark
51
ok kuvvetli olmas. Bahse girerim uyumak iin bu gece gelmez buraya. Samanlkta o kutu
nun yannda uyur. Ee napalm. Brakalm uyusun. Bunda bir ktlk yok.
Artk dars iyice kararmt. Yal temizliki geldi, yatana gitti. Kocam kpei de pe
u. Merhaba Slim, merhaba George. Sizler nal oyunu oynamyor musunuz?
Slim, her gece, her gece... Oynamaktan sklyorum, dedi
Candy konumasn srdrd. Birinizde bir yudum viski var m? Sanclarm var da.
Bende yok, dedi Slim. Olsa kendim ierdim. Sancm falan olmad halde.
Karnm fena aryor, dedi Candy. Kahrolas turp karnm artyor. Daha yemeden bunu yapac
ri yapl Carlson, kararmakta olan avludan ieri girdi. Barakann br ucuna yrd. kinci
a karanlk yahu, dedi. u zenci de ne gzel geiriyor nallar ubua.
ok iyi beceriyor o ii, dedi Slim.
Haklsn, dedi Carlson. Herif kimseye frsat vermiyor. Derken sustu, havay koklamaa ba
kmaya koklaya evresine bakarken kpei grd. Aman Tanrm. Ne de le gibi kokuyor u it, Can
Kocam bir kpek kadar pis kokan bir ey yoktur. Dar karsana unu.
Candy yuvarlanarak dnd, yatann kenarna kadar geldi. Uzanp kocam kpei okad ve z
52
hi ayrmadm da onu, artk kokusuna altm galiba, hi duymuyorum.
Ama ben dayanamyorum, dedi Carlson. O gittikten sonra bile kokusu kalyor havada. Ar,
vvetli admlarla yryerek geldi kpee bakt, dileri yok, dedi. Her yan romatizmadan tut
a bir yarar yok ki Candy. Aslna bakarsan kendine de bir yarar yok. unu vuruver gitsi
n Candy.
Yal adam tedirgin kprdand. ey iyi de, ben onu yllardr yanmdan ayrmadm. Yavruydu a
r onunla gderdim, dedi gururla. imdi bir eye benzetemiyorsunuz ama, grdm en iyi oba
George, Weed'de bir adamn Airedale cinsi bir kpei vard. Onunla koyunlarn gdyordu. t
klerden renmi.
Carlson konuyu deitirmeye yanamad. Bana bak Candy. Bu kocam kpek ac ekiyor boyuna.
n beynine bir kurun sksan, eilip hayvann kafasnda bir yeri gsterdi. Tam uraca. nan
kmez.
Candy mutsuz mutsuz evresine baknd, hayr, dedi yavaa. Yoo, bunu yapamam. ok uzun za
anmda.
Yaadndan bir ey anlamyor ki. Srnyor, diye diretti Carlson. Le gibi kokuyor. Bak
ceim. Senin yerine onu ben vuraym. Bylece sen ldrm olmazsn.
Candy ayaklarn yataktan yere indirdi. Aarm fra gibi sakallarn sinirli sinirli kad
ki... dedi alak sesle. Aldmda daha yavru idi.
Onu yaatmakla ona iyilik etmi olmuyorsun, dedi Carl-
53
son. Bak Slim'in kpei yavrulam. Sanrm Slim sana yavrulardan birini verir. Verirsin de
mi, Slim?
Arabac sakin gzlerle kocam kpei inceliyordu. Evet, dedi. stersen bir yavru alabilir
nra sanki kendini zorlayarak, Carl'n hakk var Candy. Zavall kpein kendine hayr kalmam
e iyice yalanp elden ayaktan dtmde beni vursa birisi.
Candy aresizce evresine bakt. Belki can yanar. Ona bakmak bana zor gelmiyor ki... ded
i.
Carlson, meraklanma, onu yle bir yerinden vururum ki, hi can yanmaz. Silah ite tam ura
sna dayarm. Ayayla gsteriyordu. Kafasnn tam arkasna. Titremez bile.
Candy yardm istercesine oradakilerin yzlerine teker teker bakyordu. Dars artk iyice k
armt. Gen bir ii girdi ieri. Dk omuzlan ne doru eikti ve sanki arkasnda bir uva
larna vererek yryordu. Dorudan kendi yatana gitti. apkasn karp rafa koydu ve orada
i alp masann yanna geldi. Slim sana bunu gstermi miydim, diye sordu.
Bana neyi gstermi miydin?
Delikanl derginin arka sayfasn ap parma ile gstererek, Aha uras, oku da bak, Slim
, dedi gen adam.
'Sayn Yayn Mdr', diye okumaa balad Slim. 'Alt yldr derginizi okuyorum ve bence
anlarn en iyisi. Peter Rand'in yazd ykleri beeniyorum. Kara Atl'ya benzer yklerden d
yaynlayn. Ben yle pek fazla mektup yazan bir kii deilim. Sadece verdiimiz on sentin
54
tmn hakettiinizi bilmenizi istedim.',
Slim ban kaldrd. Bunu okumam neden istedin benden?
Whit, devam et. Alttaki imzay da oku.
Slim okudu. 'Baarlar dilerim - William Turner' Slim yine Whit'e bakt. Bunu neden oku
tuyorsun bana?
Whit dergiyi bir hava ile alp kapad. Bili Tenner'i hatrlamyor musun? ay kadar nce bu
a alyordu?
Slim dnd, u ufak tefek delikanl m? diye sordu. Hani traktr srerdi galiba?
te o, diye bard Whit. te o ocuk.
Bunu yazann o olduunu mu dnyorsun?
O olduunu biliyorum. Birgn ikimiz de buradaydk. Bill'in elinde yeni gelmi bir says var
d derginin. ine gz gezdiriyordu. 'Bir mektup yazdm. Acaba dergide yaynlarlar m dersin'
dedi. Yaynlanmamt. 'Belki de daha sonra yaynlarlar' dediydi Bili. te dedii oldu. Yayn
.
Sanrm haklsn, dedi Slim. Demek daha yeni yaynladlar.
George elini uzatp, verin de bir bakaym, dedi.
Whit yaznn yerini buldu ama dergiyi brakmadan parma ile gsterdi. Sonra gidip dergiyi
kasadan yaplm rafa zenle yerletirdi. Acaba Bili grm mdr? dedi. Bill'le ikimiz u
da birlikte alyorduk. kimiz de traktr srcl yapyorduk. Bili ok iyi bir arkadat,
Carlson tm bu konumalara katlmad. Yerdeki kpee
55
bakmay srdryordu. Candy de tedirgin onu izliyordu. Sonunda Carlson, Eer istersen bu z
avall yaratn ilesine hemen imdi son veririm ve bu i olup biter. Bu hayvancaz yaamyo
en. Yiyemiyor, gremiyor, yrrken bile can yanyor.
Candy umutla yannda silahn yok, dedi. Kim demi. Lgerrim var. Hi cann yakmam. Candy
arn. Yarna kadar bekleyelim, dedi.
Beklemek iin bir neden gremiyorum, dedi Carlson ve yatana kadar gitti. Yatann altnd
asn ekip iinden 'Luger' marka bir tabanca kard. Bitiriverelim u ii, dedi. Burada b
uyunmaz ki. Tabancay arka cebine koydu.
Candy, Slim'in yzne uzun uzun bakt. Onun Carlson' bu iten caydracan umuyordu. Ama Sl
amad. Sonunda Candy, alak sesle ve umutsuzca, peki al gtr, dedi. Kpee hi bakmyordu.
t, kollarn bann altnda kavuturdu ve tavana bakmaya balad.
Carlson cebinden deri bir kay kard. Yere eilip kpein boynuna balad. Candy'den gayri
s olan biteni izliyordu. Yumuak bir sesle hadi olum gel. Gel hadi, dedi Carlson.Sonra
zr dilercesine Candy'e Hi bir ey hissetmeyecek, dedi. Candy yerinden kmldamad ve ses
rmad. Carlson kay ekerek, hadi olum, dedi. Kocam kpek yavaa ve glkle ayaklarn
a ekilen kay izledi.
Slim Carlson, diye seslendi.
Ne var?
56
Ne yapacan biliyorsun, deil mi?
Ne yapacam?
Slim Bir krek al yanna, dedi ksaca.
A, evet. Anladm. Kpei darnn karanlna ekti gtrd.
George kapya kadar izledi onlar, arkalarndan kapy kapad ve mandal usulca indirdi. Cand
y gerilmi bir durumda yatyordu yatanda ve gzleri tavana dikilmiti.
Slim yksek sesle, benim katrlardan birinin toyna yarlm. Yaraya katran srmem gerekiyo
di. Sesi yava yava alald. Darda t kmyordu. Carlson'n ayak sesleri iitilmez oldu.
sizlik kt ve uzun sre devam etti.
George kkrdad. Bahse girerim Lennie samanlkta yavru kpeiyledir. Artk bir yavru kpei
a, buraya gelmek istemeyecektir.
Slim, Candy bendeki yavrulardan hangisini istersen alabilirsin, dedi.
Candy cevap vermedi. Sessizlik bir kez daha kt odaya; dardan kopup geliyor, sanki od
ay dolduruyordu. George benimle bir iki el kt oynamak isteyen var m? diye sordu.
Whit, ben birka el oynarm, dedi.
In altndaki masada karlkl oturdular, fakat George ktlar kartrmad. Destenin k
tt. Ktlarn kard ses herkesin dikkatini ekmi herkes ,ona bakmaya balamt. George
d. Barakaya yine sessizlik kmt. Bir dakika, bir dakika daha geti. Candy gzleri tavanda
essiz yatyordu. Slim bir an iin onu
57
izledi, sonra baklarn ellerine evirdi. Bir elini dierinin zerine koydu, bastrd. O s
enin altndan bir tkrt duyuldu. Herkes ilgiyle sesin geldii yere bakt. Sadece Candy tav
an seyretmeyi srdryordu.
Aada bir fare var galiba, dedi George. Oraya bir kapan yerletirmemiz gerek.
Whit patlar gibi, ne diye bu denli uzun tutuyor ii? dedi. George, sende datacaksan da
ktlar. Bu gidile oynayacamz yok galiba.
George ktlar toparlad, sk bir deste yapt sonra arkalarn incelemeye balad. Bir kez
izlik kt.
Uzaktan bir silah sesi duyuldu. Oradakiler birden yal adama baktlar. Btn balar ona evr
ilmiti.
Ksa bir sre daha tavandan ayrmad gzlerini sonra duvara dnd ve sessizce yatmaya devam e
tti.
George ktlar sesli sesli kartrd ve datt. Whit bir say tahtas ald ve say iaret
getirdi. Siz ikiniz buraya gerekten almaya geldiniz herhalde.
Ne demek istiyorsun? diye sordu George.
Whit gld. ey yani, dedi. Cuma gn geldiniz. ba yapmamza iki gn var.
Ne demek istediini anlayamadm?
Whit yeniden gld. Eer byle byk iftliklerde almsan anlarsn. iftliin neye benze
en insan, iftlie cumartesi leden sonra gelir. Cumartesi akam yemeini, Pazar gn n
tesi kahvaltdan sonra hi ie girimeden eker gider. Ama siz cuma gn
58
leyin geldiniz. Demek ki her durumda en azndan bir buuk gn alm olacaksnz.
George onun gzlerinin iine bakarak, bir sre kalacaz burada, dedi. Lennie ile biraz pa
biriktireceiz.
Kap usulca ald, seyis kafasn ieri uzatt. Acdolu yznde izgiler olumu sska bir z
lerinde sabr okunuyordu. Bay Slim.
Slim gzlerini yal Candy'den ayrd. H? Oo merhaba Crooks. Ne var?
Katrn aya iin katran stmam istemitiniz. Isttm. Tabii Crooks, imdi geliyorum.
abilirim Bay Slim.
Hayr, ben gelip kendim srerim, dedi Slim ve ayaa kalkt.
Crooks Bay Slim, dedi. Ne var?
u yeni gelen iri herif samanlkta kpeinizin yavrular ile oynuyor.
Evet ama, zarar vermiyor ki. Yavrulardan birini ona verdim zaten.
Size bildirmem gerekir, diye dndm, dedi Crooks. Yuvalarndan karp elinde oynuyor on
anlar yanar.
Onlara zarar vermez, dedi Slim. Seninle geliyorum.
George ban kaldrp bakt. Bizim koca kak aztrsa tut kulandan, atver dar Slim,
59
Slim seyisi izledi ve odadan kt.
George ktlar datt. Whit ktlarn eline alp inceledi. Yeni yavruyu grdn m? diy
Ne yavrusu? diye cevap verdi George.
Ne yavrusu olacak canm, Curley'nin yeni karsn diyorum.
Evet grdm. Fingir fingir deil mi? Pek fazla grmedim onu.
Whit kartlarn yle anlaml bir ekilde masaya att. Hele biraz daha burada kal ve gzleri
o zaman grrsn. Hem de ok ey grrsn. Hibir eyini saklad yok. Her eyi meydanda. Hi
. Gz fldr fldr. Herkese pas veriyor. Bahse girerim seyise bile gz szmtr. Neyin pei
bir trl anlayamadm.
George szde oral grnmyordu. ylesine sordu. O geldikten sonra burada hi hr kt m?
Whit'in kt oyunuyla fazla ilgilenmedii belliydi. Elindekileri brakmt. George da onlar
desteye kartrd. Sonra tek bana faln amaya koyuldu. Yedi kt sralad. kinci sray
Whit, ne demek istediini anlyorum. Yok henz bir ey olmad. Curley diken zerinde ve teti
kte, ama daha bir hr kmad. Kadn ocuklar buralardayken hemen geliyor. Ya Curley'i aryord
ur ya bir ey braktn sanyordur buralarda bir yerde de, ona bakyordun Erkeklerden pek uz
kalamyor
60
anlalan. Curley pirelenmekte ama henz bir olay patlak vermedi.
George, Eninde sonunda bu kar yznden karacak ortalk. Hem de ylesine karacak ki... B
nsan hapishanelik eder. Bu kadar erkein bulunduu bir iftlikte kadn kalr m? Hele bunun g
ibisi.
Whit, eer akln apknlktaysa bizle gel yarn akam. Niye, ne var ki?
Her zamanki eyler. Susy'nin yerine gideriz hep. Pek ho bir yerdir. Susy ok matraktr.
Hep aka yapar. rnein: Geen Cumartesi akam gittik. n verandaya vardmzda 'kzlar kap
di,' diye bard omzunun zerinden ieri. Hi pis laf kullanmaz. Be tane kz altryor.
Ne kadara patlyor bu i? diye sordu George.
ki buuk. 20 sente bir iki patlatrsn. Orada gzel rahat koltuklar var. Cann kadn ekmi
yle bir koltua yerleir, bir, iki ya da iki yuvarlarsn. Vakit geirirsin. Susy buna a
z. Can kadn istemeyeni ne zorlar ne de kap dar eder.
Belki de gelir yle bir bakarm, ne biim yermi diye.
Tabii. Gel ya. Orada iyi vakit geiyor. Susy durmadan espri yapyor. Hepimizi glmekte
n krar geirir. rnein bir keresinde 'bazlar yere paavra bir hal serip gramafonun zerin
cili bicili bir abajur yerletirdi mi, lks kerhane iletiyor sanr kendini.' Szn ettii Cl
a'nn evi. Sonra Susy, 'siz delikanllarn ne istediinizi bilirim. Benim kzlarm temizdir
ve viskime de su kartrmam,' der. 'Ama cannz cicili bicili abajur seyretmek uruna hasta
la bulamak istiyorsa, gideceiniz yer
61
malum. Bu ssl abajur seyretmek meraklan yznden paytak paytak yrmek zorunda kalan nice
delikanllar tanyorum.'
Demek teki evi ileten Clara, ha? dedi George.
Evet, diye cevaplad Whit. Biz oraya hi gitmeyiz. Clara da vizite papel, bir iki otuz
e sentti. stelik espri falan da yok. Ama Susy'nin evi temizdir ve gzel de koltuklar
var. Hem nne gelen serseriyi de almaz evine.
Lennie ile ben biraz para biriktirmek istiyoruz, dedi George. Belki urar bir kadeh
bir ey ierim ama, iki buuklua kyamam dorusu.
yi ama insan arada bir hoa vakit geirmeyi de ister.
"Kap ald ve Lennie ile Carlson birlikte girdiler barakaya. Lennie dikkat ekmemeye ala
k usulca yatana gitti, oturdu. Yz hl duvara evrili yatan yal Candy'ye bakmad. Carlso
an bir namlu temizleme ubuu, bir kutu da ya karp yatann zerine koydu. arjr ekip
Sonra namluyu temizlemeye koyuldu. Tetik 'tk' deyince Candy dnd, bir sre silaha bak
tktan sonra yeniden duvara, dnd.
Carlson, ylesine sordu, Curley gelmedi mi daha?
Hayr, dedi Whit. u Curley'nin derdi ne Tanr akna?
Carlson gzn ksm tabancasnn namlusunu inceliyordu. Hanmn aryor, dedi. Darlard
Whit alayc bir sesle zamannn yarsn karsn aramakla geiriyor, dier yarsnda da kar
Curley birden heyecanla odaya dald. Birinizden biri karm grd m? diye sordu.
62
Whit buraya gelmedi, dedi.
Curley korkutan baklarn odada gezdirdi. Slim ne cehennemde? diye sordu.
Samanla gitti, dedi George. Hayvanlardan birinin toyna yarlm, katran srecek.
Curley'nin omuzlar dt, ne kadar nce kt? Be on dakika nce.
Curley frlad kt ve kapy arparak kapad.
Whit ayaa kalkt. Galiba bunu seyretmek elenceli olacak, dedi. Curley keileri karm
sa Slim'e bulamazd. Ve Curley iyi dvr, gerekten de iyi boksrdr. 'Altn Eldiven' final
urley bunun hakknda kan gazete kuprlerini saklam. Biran dnr gibi oldu sonra, ama y
m'e satamasa iyi olur. Slim'in ne yapacan kimse kestiremez.
Slim'in karsyla olduunu sanyor deil mi? dedi George.
Whit, yle grnyor, dedi. Ama aslnda deil. Yani ben yle sanmyorum. Ama yine de dv
erim. Hadi gel gidelim.
George, bir yere gitmem. Lennie'yle ben para biriktirmek zorundayz. Bamz dertten uzak
tutmalyz.
Carlson silah temizlemeyi bitirdi, antaya yerletirdi ve antay da yatan altna srd.
adn bir arayaym dedi. Yal Candy sessizce yatyor, Lennie de yatt yerden dikkatle Geor
zliyordu.
63
Whit ve Carlson kp da kapy kapadklarnda, George Lennie'ye dnd. Sen ne dnmektesin
rin? diye sordu.
Hibir ey yapmadm George. Slim bir sre yavrular okamamam syledi. Dediine gre bu onl
i olmazm; ben de doruca buraya geldim. Kt bir ey yapmadm George.
Ben sana sylemedim mi? dedi George.
Evet ama ben onlarn canlarn yakmyordum ki... Sadece benimkini kucama alm okuyordum.
George sordu Slim'i ambarda m grdn?
Evet bana artk o yavruyu okamamam syledi.
O kz grdn m?
Curley'nin kz m?
Evet. Ambara geldi mi?
Hayr, ben onu hi grmedim.
Slim'i onunla konuurken de grmedin mi?
I h. Ambara gelmedi ki.
Tamam, dedi George. Kavga seyretmek isteyen ocuklarn galiba hevesleri kursaklarnda k
alacak. Eer bir dvme olursa, Lennie sakn karma.
Lennie, ben kavga falan istemiyorum, dedi. Yatandan kalkt masann bana geldi ve George
n karsna oturdu. George sanki farknda olmadan ktlar kartrd ve fal iin
64
masann zerine dizdi. Aslnda amal ve dnceli br ekilde yava yava yapt bu ii.
Lennie zerinde surat bulunan bir kt ald inceledi, kd ba aa evirdi yine inceledi
a ayn, dedi. George, neden bunun her iki ucu da ayn?
Bilmem, dedi George. Bunlar byle yapyorlar ite. Sen son grdnde Slim ambarda ne yap
Slim mi?
Evet. Onu ambarda grmsn, o da sana yavrular o denli fazla okamaman sylemi.
Ha evet. Elinde bir kutu katran ve bir boya fras vard. Ne yapacakt onlarla bilmiyorum
.
O kzn bugn buraya geldii gibi oraya da gelmediinden emin misin?
Hayr, hi gelmedi.
Bence bir kerhane her zaman iin ok daha iyidir, dedi George. nsan gider orada hem ier
hem de boalr rahatlar ve ba derde girmez. stelik de bu iin ona kaa patlayacan da nc
ir. Ama bu kar gibi birinin tuzana dtn m, kodesi boylarsn namussuzum.
Lenne onun sylediklerini hayranlkla dinliyor, onunla birlikte konuuyormu gibi dudakl
arn oynatyordu. George konumasn srdrd, u Andy Cushman' anmsyor musun Lennie? Han
iyordu.
Lennie, hani anas kek yapar ocuklara datrd. O mu? diye sordu.
65
Evet o. in iinde yemek konusu olunca nasl da anmsarsn, dedi George ve faln dikkatle
edi. Bir as alp yukar koydu, zerine karonun ikilisini, lsn ve drtlsn dizdi. Andy
unun yznden San Quentin hapishanesinde yatyor.
Lennie parmaklaryle masann zerinde tempo tutuyordu, George?
H, ne var?
George, hani u geliriyle yaayacamz, tavan besleyeceimiz o kk yeri almamza daha ne
?
Bilmem ki, dedi George. oka para biriktirmemiz gerekiyor. Ucuz alabileceimiz ufak bir
yer biliyorum ama, o da bedava deil tabii.
Yal Candy yavaa dnd. Gzleri akt ve George'u izliyordu dikkatle.
Lennie, o yerden sz etsene, George, dedi. Daha yeni anlattm. Dn gece anlattm ya. Had
adi, yine anlat George.
ey, yer on dnmlk, dedi George. Bir yeldeirmeni var. Bir de kk kulbesi ve tavuk k
tfa, meyve bahesi, kiraz, elma, eftali, kays, ceviz aalar... Sonra stleri de var.
irebilecek yeri ve sulamak iin bol suyu var.Bir domuz al...
Ve tavanlar George.
imdilik tavanlar iin yer yok. Ama tavanlar iin sana
66
kolayca bir-iki yer yaparm. Sen de onlar yonca ile beslersin.
Tabii beslerim, dedi Lennie. Aman Tanrm, hem de nasl.
George ktlar elinden brakt. Sesi imdi daha bir canl kyordu. Sonra efendim, birka
lur. Dedemin-ki gibi bir tts yeri yapar domuzlar kestike pastrmay, jambonu falan orada
ttsleriz. Nehirde mersin bal akn balaynca belki yz tane tutar onlar tuzlar ve tts
alt iin. Meyveler olunca konserve yaparz. Ha bir de domatesler. Domatesin konserves
ini yapmak kolaydr. Her pazar, ya bir tavuk ya da tavan keseriz. Belki de bir ineim
iz ya da keimiz olur. Stler yle kaln kaymak tutar ki, bakla keser, ka daldrrz.
Lennie gzlerini am yle dinliyordu. Yal Candy de onu izliyordu. Lennie usulca Topram
i ile geinir gideriz, dedi.
Tabii, dedi George. Bahemizde her eit sebze olacak. Canmz viski istediinde, bir-iki
rta ya da baka bir ey daha da olmazsa biraz st satarz. Orada yaar gideriz. Oraya balanr
kalrz. Artk yle o kent senin bu kent benim dolamak ve Japon alarn nmze koyduunu
a kalmak yok. Hayr efendim, kendimize ait bir evimiz olacak ve barakalarda yatmay
acaz.
Lennie, evi anlatsana George, diye yalvard.
Tabii ya. Kk bir evimiz, kendi odamz olacak. Ufack iko bir demir sobamz olur. Kn
rz sobay. Topramz ok byk olmayacandan ok almamz gerekmeyecek. Gnde alt ya da
Gnde on bir saat arpa ekmek zorunda olmayacaz. Kendi ektiimizi
67
kendimiz bieceiz. Topramzdan ne rn alacamz bileceiz.
Hele tavanlar, dedi Lennie heyecanla. Ben onlara bakarm. Onlara nasl bakacam anlatsa
eorge.
Tabii ya. Sen her gn uvalla yonca tarlasna gideceksin. uval dolduracak, getirip tavanl
arn kafeslerine koyacaksn.
Lennie, onlar da krt krt yiyecekler, dedi. Onlarn nasl yediini grmtm.
George, her alt haftada bir falan, diye srdrd konumasn, yavrularlar. Bylece bir s
. Yeriz, yemediimizi satarz. Birka tane de gvercin besleriz. ocuk-. ken grdm gibi yel
eninin evresinde uup dolanrlar. George Lennie'nin bann zerinde duvara bakyordu dalgn
Ve her ey bizim olacak. Kimseler bizi oradan kovamayacak. Holanmadmz biri gelirse, 'de
fol buradan, yaylan bakalm,' diyeceiz o da gitmek zorunda kalacak. Ama bir dostumu
z kagelirse, fazladan bir yatamz olacak. Ona 'neden bu gece burada kalmyorsunuz?' diye
ceiz. Ve o da kalacak. Bir av kpeimiz, birka tekir kedimiz olur. Ama kedilere dikkat
etmezsek tavan yavrularn kaparlar.
Lennie derin derin soludu. Hele bir tavanlar kapmay denesinler de grsnler, kafalarn k
arrm. Onlar ezi eziveririm bir sopayla. Sonra kendi kendine homurdanmaya balad. lerde a
lacaklar tavanlara sataacak kedilere tehditler yadryordu.
George kendi yaratt dnya tarafndan bylenmi gibiydi.
Candy konutuunda, ikisi de su ilerken yakalanmlar gibi sradlar.
68
Candy sordu, byle bir yer biliyor musun?
George hemen kendine geldi. Biliyorum farzet, dedi. Bundan sana ne?
Bana nerede olduunu sylemen gerekmez. Herhangi bir yerde olabilir.
Tabii, dedi George. Doru. Yz yl arasan bulamazsn.
Candy heyecanla, byle bir yer iin ne kadar para isterler? diye sordu.
George kukuyla bakt Candy'ye. Valla ey. Ben alt yz dolara alabilirim. Orann sahibi ya
t zrtlemiler. Kadnn da ameliyat olmas gerekiyormu. ey yahu, sana ne btn bunlardan?
n ilgilendiriyor?
Candy, tek elle bir ie yaramyorum. Sa elimi burada, bu iftlikte kaybettim. O nedenle
temizlik iini verdiler bana. Elimi kaybettiimde bana iki yz elli dolar verdiler. B
en de elli dolar biriktirdim. yz eder. Bu ay banda elli dolarm daha olacak. Bakn ne di
yeceim. Candy heyecanla eildi. Ben de sizle geleyim ocuklar. yz elli dolar koyabiliri
bu ie. Pek ie yaramam ama, yemek piirebilir, tavuklar besler, biraz bahe de apalarm. Bu
na ne dersiniz?
George gzlerini yar yarya kapad. Bunu dnmem gerek. Bu ii ikimiz yapmay tasarlamt
Candy onun szn kesti. Bir vasiyetname yaparm. lrsem paym size kalr. Zaten hi akraba
n yok. Sizin hi paranz var m? Belki bu ii hemen yapabiliriz.
George hrsla yere tkrd. kimizin topu topu on dola-
69
rmz var, dedi. Sonra dnceli dnceli ekledi. Bak eer ben ve Lennie bir ay alr ve
sak yz dolarmz olacak. Bu da seninkiyle birlikte drt yz elli dolar eder. Bahse gireri
m bu para ile o yeri satn alabiliriz. Sen ve Lennie oray dzenlerken ben de bir i bul
ur alr borcumuzun kalann derim. Siz de yumurta falan satabilirsiniz.
Susmulard. Hayretle birbirlerine bakyorlard. Olacana asla inanmadklar bir d gerekl
di. George d gryormu gibi, hey Tanrm. Bu ii baarabileceiz galiba, dedi. Gzleri par
saylr, diye yineledi szlerini.
Candy yatan kenarndayd. Bileinin kesik yerini heyecanla kayordu. Yaknda beni buradan
lerler. Baraka temizleyemez duruma geldim mi beni bakmevine yollarlar. Eer param si
ze verirsem, artk pek iyi beceremezsem bile bahenizi apalamama izin verirsiniz. Bul
ak ykar, ufak tefek iler yapmay srdrrm. Ama ne de olsa ele deil kendimize alrm.
kledi, grdnz deil mi, bu gece kpeime yaptklarn. Kendine de bakasna da yarar olmad
buradan dehlediklerinde birinin beni vurmasn isterdim. Ama yapmazlar. Gidecek bir
yerim yok. de vermezler bana. Sizin iten ayrlacanz zaman otuz dolarm daha olacak.
George ayaa kalkt. Yapacaz bu ii, dedi. O kk yeri bir gzel onarr ve gider orada
turdu. de bir sre ylece konumadan durdular. Sanki dn gzellii onlar bylemiti ve
George akn, rnein, kasabaya bir karnaval ya da sirk gelmi, ya da ma yahut baka bir
kasabada. Yal Candy kafasn sallyor, onaylyordu. Hemen gideriz, dedi
70
George. Kimseden izin almamza gerek yok. 'Hadi gidiyoruz' dedik mi, tamam, hemen
toplanr gideriz. Sadece inei saar, tavuklara da biraz yem veririz. Yola koyuluruz.
Tavanlara da biraz ot veririz diye atld Lennie. Onlar beslemeyi hi ama hi unutmam. G
e bu ii ne zaman yapacaz?
Bir ay sonra. Tam bir ay sonra. Ne yapacam biliyor musun? Onlara, u yerin yal sahiple
rine, yazp oray satn alacamz bildireceim. Candy de yz dolar gnderir onlara kapora ol
Tabii gnderirim, dedi Candy. Orada onlarn iyi bir sobalar var m?
Tabii. ster kmr ister odun yakabileceimiz ok gzel bir sobalar var.
Ben kpeimi de gtreceim, dedi Lennie. Oray ok seveceine eminim.
Darda yaklaan sesler duyuldu. George hemen kimseye sz etmeyin bu iten. Sadece mz b
Baka kimse deil. Duyarlarsa bizi iten atarlar. Para kazanamayz sonra. Sanki mrmzn sonu
dek arpa ekmeyi srdrecekmiiz gibi alacaz. Sonra bir gn paramz alr almaz buradan
Lennie de, Candy de balaryla evetlediler. Memnuniyetten srtmaktaydlar. Lennie kendi
kendine, kimseye syleme, dedi.
Candy, George, dedi. Ne var?
71
O kpei ben kendim vurmalydm. Kpeimi bir yabancnn vurmasna izin vermemeliydim.
Kap ald. Slim ieri girdi. Curley, Carlson ve Whit onu izlediler. Slim'in elleri katr
an iindeydi, surat aslmt. Curley onun dirseinin dibindeydi.
Bir ey demek istemedim, dedi Curley. Sadece sordum.
Slim, bana ok sk sorar oldun. Yetti artk. Usandm. Sen kendi karn kollayamyorsan ben
apabilirim? Beni rahat brak.
Sana anlatmaya alyorum. Bir kastm yoktu, dedi Curley. Sadece belki grmsndr diye
Neden ona, ait olduu yerde, cehennemin dibi evde oturmasn sylemiyorsun? dedi Carlson.
O baraka senin, bu baraka benim dolanp duruyor. Yaknda baa kamayacan durumlarla kar
.
Curley hzla ondan yana dnd. Sen bu ie karma. Darda kozlarmz paylamak istiyorsan,
Carlson gld. Seni koca serseri. Slim'i korkutmak istedin ama skmedi. Slim senden ba
skn kt. Sen dlein birisin. lkenin en iyi boksr olsan ne yazar. Hele bir gel stme de
nasl bir tekmede eziyorum.
Candy de neeyle katld bu saldrya. Vazelin dolu eldiven ha? dedi tiksintiyle. Curley on
a ate pskren gzlerle bakt sonra baklarn Lennie'ye evirdi. O srada Lennie iftliin
u mutlu glmsyordu.
Curley taz gibi hemen Lennie'ye yaklap sen ne srtp duruyorsun ulan? dedi.
72
Lennie ona bo bo bakarak H? diye sordu.
Bunun zerine Curley'nin fkesi birden patlad. Gel bakalm koca hergele. Hibir koca aynn
ana glmesine izin vermem. Sana kimin dlek olduunu gsteririm imdi.
Lennie aresiz bir halde George'a bakt. Sonra ayaa kalkp gerilemeye alt. Curley kendin
dengelemi ve vurua hazrlanmt. Lennie'ye bir sol indirdi, sonra burnuna bir sa indirdi.
Lennie korkudan haykrd. Burnundan kan boand. George, diye seslendi. George, syle ona b
i rahat braksn. Duvara gelinceye kadar geriledi. Curley ise onu, suratna vura vura i
zledi. Lennie'nin kollar iki yannda sarkyordu. Kendini savunamayacak kadar korkmutu.
George ayaa kalkm baryordu. Vur ona Lennie. Frsat verme.
Lennie yzn kocaman elleriyle kapad. Korku iinde lklar atp duruyor, durdur onu Geor
baryordu. Derken Curley onun midesine bir yumruk indirdi. Lennie'nin soluu kesildi.
Slim yerinden frlad. Seni aalk hayvan, diye bard. Seni ben haklayacam.
George eliyle Slim'i sk sk yakalad ve bir dakika dur, dedi bararak. Sonra iki elini
nma yerletirerek vur ona Lennie, diye haykrd.
Lennie ellerini yznden ekti. evresine baknp George'u arand. Bu srada Curley onun gzl
e bir yumruk indirdi. Koca yz kan iinde kalmt. George yine haykrd. Vur ona dedim sana.
Lennie, Curley'nin savrulmakta olan yumruunu yakalad.
73
Birden Curley, oltada sallanan bir balk gibi rpnmaya balad. Yumruu Lennie'nin avucunda
kaybolmutu. George koarak onlara doru geliyordu. Lennie brak. Brak onu.
Fakat Lennie, elinde tuttuu ve rpnmakta olan kk adam korku ile izliyordu. Lennie'nin
en aa kan akyordu. Bir gz yarlm, gz kapa kapanmt. George onun suratna ard arda
Ama Lennie hl avucunu amyordu. Curley artk bembeyaz kesilmiti. rpn da zayflamt
eli iinde sanki kaybolmutu ve Curley orada durup alyordu.
George boyuna baryordu. Brak onun elini Lennie. Brak. Slim gel yardm et, adamn eti tu
buz olacak yoksa.
Birden Lennie elini gevetti. Duvara yaslanp korkuyla bzld. Sonra, George sen syledin.
Sen syledin ben de yaptm, diye mutsuzca inledi.
Curley yere oturmu akn akn eline bakyordu. Slim ve Carlson da eilip baktlar. Slim d
Lennie'ye dehetle bakt. Onu bir doktora gtrmeliyiz. Bana yle geliyor ki, elinde krlma
kemik kalmam.
steyerek yapmadm, diye bard. Onun cann yakmak istemedim.
Slim, Carlson sen arabay hazrla, dedi. Onu Soledad'a gtrp brakalm. Carlson acele f
vzrdanmakta olan Lennie'ye dnd. Senin suun deil, dedi. Bu hergelenin bana gelecek
n, oktan haketmiti bir cezay. Ama ulu Tanrm. El diye bir ey kalmam herifte. Slim acele
le dar kp elinde su dolu bir marapa ile dnd. Marapay Curley'nin dudaklarna uzatt.
George, Slim, imdi bizi iten atarlar m dersin? diye
74
sordu. Paraya ihtiyacmz var. Curley'nin babas bizi kovar m?
Slim ac ac gld. Curley'nin yanna diz kt. Beni dinleyecek kadar kendinde misin? diye
: Curley, evet anlamnda ban sallad. yle ise dinle, diye Slim srdrd konumasn.
ye kaptrdn. Kimseye bir ey anlatmazsan biz de anlatmayz. Ama gevezelik eder de bu ocuu
iten attrrsan, biz de herkese iin asln anlatrz. O zaman da elaleme maskara olursun.
Curley, sylemem, dedi. Baklarn Lennie'den karyordu.
Darda araba sesi duyuldu. Slim kalkmas iin Curley'e yardm etti. Hadi gel Carlson seni
doktora gtrecek, diyerek onu kapdan kard. Tekerlek sesleri uzaklat. Biraz sonra bara
geri geldi. Hl duvara dayanp bzlm duran Lennie'ye bakt. Grelim u ellerini, dedi.
Lennie ellerini uzatt.
Aman Tanrm. Bana kzman hi istemem dorusu, dedi Slim.
George, Lennie korktuundan yapt, diye sze kart. Ne yapacan bilemedi. Size 'akl o
az' dememimiydim. Yo, size deil Candy'ye sylemitim.
Candy ciddi ciddi ban sallad, evet dedi. yle demitin. Sabahleyin ilk kez ona att
a Lennie'ye bulamaz' demitin. Aynen byle demitin bana.
George Lennie'ye dnd. Senin suun deil, dedi. Artk korkmana gerek yok. Sen sadece beni
dediimi yaptn. Git de u yzn gzn yka. Suratn berbat.
75
Lennie morarm dudaklaryle glmsedi. Ben bam belaya sokmak istemedim, dedi. Kapya do
varmadan dnd. George! diye seslendi.
Ne var?
Yine de tavanlara bakabilirim, deil mi, George?
Tabii bakarsn. Yanl bir ey yapmadn ki.
Onu incitmek istemedim George.
Tamam anladk. Cehennem ol git u suratn yka.
76
DRDNC BLM
Zenci seyis Crooks'un yata samanln duvarna bitiik kk bir baraka halindeki koumlukt
dann bir yannda drt paral kare bir pencere, dier yannda ise ambara alan dar bir kap
rooks'un yata ii saman dolu uzun bir tahta kasadan oluuyordu. zerine battaniye serili
ydi. Duvarda pencerenin yannda akl ivilerde onarlmakta olan kopuk koumlar, yeni deri s
ar aslyd. Pencerenin altndaki kk tezghn zerinde sara takmlar, kvrk ulu bakla
aklar, kk bir el perin aygt duruyordu. ivilerden bazlarnda ayrca krk, yrtk bir
kuyruu kllar km yine yrtk bir yakalk, deri kaplamas yrtlm bir koum kay duru
inde Crooks'a ve atlara ait eitli ilalarn bulunduu elma kasas yukarya, yatan zeri
akmlarn temizlemeye yarayan bir sr sabun kutusu ve iinde fra ve katran bulunan bir kon
rve kutusu da vard burada. ahsi eyalar oraya buraya atlmt. Crooks burada tek bana ka
snda bir saknca yoktu. Ayrca seyis ve stelik de sakat olduundan dier adamlardan daha sr
ekliydi ii. Bu nedenle de srtna vurup tayamayaca kadar te beri edinmiti.
77
Crooks'un birka ift ayakkabs, bir ift lastik izmesi, bir alar saati, tek namlulu bir t
ei vard. Kitaplar da vard. Sayfalar lime lime bir szlk, paavra haline gelmi 1905 tari
California Meden Kanunu, sonra eski psk dergiler ve birka sararm kirli kitap. Bunlar y
ine yatan st tarafna aklm zel bir rafta sralanm duruyordu. Ba ucundaki duvarda bu
den kocaman sar ereveli bir gzlk sarkyordu.
Oda sprlm ve olduka temizdi. nk Crooks, gururlu ve onurlu bir kiiydi. Herkesle aras
mesafe tutar, dier kiilerin de buna dikkat etmesini isterdi. arpk omurgas nedeniyle
vcudu sola doru eik duruyordu. Gzleri ok derinde kalmt. Bu da gzlerini parltl gst
yf yznde derin kara izgiler vard. Sanki acyla gerilmi gibi duran dudaklar yznden dah
kteydi.
Cumartesi gecesiydi. Ambara geilen ak kapnn tesinden hareket eden atlarn yeri tepiler
saman geveleyileri ve yular zincirlerinin birbirine vurular iitiliyordu. Seyis'in o
dasnda ufak bir elektrik ampulnden clz sar bir k dklyordu.
Crooks yatana oturmutu. Gmlei arkasnda kotundan dar kmt. Bir elinde bir ya i
belkemiini ovuyordu. Ara ara, pembe avu iine bir iki damla ya damlatyor, elini gmleinin
altna sokarak bel kemiini ovuyordu. Srt kaslarn gerdi ve rperdi.
Lennie ak duran kapnn nnde sessizce belirdi ve ieri bakmaya balad. Geni omuzlan kap
dolduruyordu. Bir an iin Crooks onu grmedi. Ama ban kaldrdnda vcudu gerildi ve kala
i gmleinin altndan kard.
78
Lennie, dostluk kurmak amacyla aresiz bir ekilde gld.
Crooks ters bir sesle, senin benim odama girmeye hakkn yok. Buras benim odam ve be
nden bakas giremez, dedi.
Lennie yutkundu. Glmsemesi daha ok srtmaya dnt. Bir ey yapmyorum ki, dedi. Sade
bakmaya gelmitim. In grdm, diye anlatt.
Tamam da, benim odamda k yakmaya hakkm var herhalde. Yaylan bakalm odamdan. Beni bara
kada istemiyorlar. Sen de benim odamda istenmiyorsun.
Neden istemiyorlar seni orada?
nk: Zenciyim. Orada kt oynuyorlar. Ben oynayamam. nk: Zenciyim. Koktuumu sylyorl
ey. syleyeyim mi? Hepiniz de bana pis pis kokuyorsunuz.
Lennie iri ellerini iki yana sarktt. Herkes kasabaya indi, diye mrldand. Slim, George
leri, hepsi. George burada kalp bam derde sokmamam syledi. Ben de senin n grdm.
Ee, ne istiyorsun?
Hi. In grdm. Gelip biraz ene alarm, diye dndm.
Crooks Lennie'yi szd, sonra arkaya uzanp gzln ald, gzln saplarm pembe kulaklar
i ve Lennie'yi yeniden szd. Zaten samanlkta ne yaptn da bilmiyorum ya, diye yaknd.
sin. iler samanla girmez. Atlardan anlamazsn.
Kpek yavrusu, diye yineledi. Benim kpek yavrusunu grmeye geldim.
79
yleyse git kpeini gr. stenmediin yere de gelme.
Lennie'nin dudaklarndan glmseme silindi. Bir adm att. Sonra anmsad, kapya doru geril
Biraz baktm onlara. Slim, onlar ok mncklamamam sylyor.
Crooks, ama hep yerlerinden karyorsun. Bir de bakarsn analar onlar baka yere tayve
Yo, aldrmyor. Bana izin veriyor, dedi Lennie. Bu arada yine odaya girmiti.
Crooks kalarn att ama Lennie'nin iten glmseyii karsnda yumuad. Gel de bir sre
idip beni rahat brakmaya niyetin yok, bari otur. Sesi biraz daha dosta kmt. Demek her
kasabaya gitti, ha?
Candy'den gayri hepsi. Barakada oturmu kalemini yontuyor, yazp iziyor, hesap yapyor.
Crooks gzln dzeltti. Hesap m yapyor? Neyin hesabn yapyormu ki Candy?
Lennie barrcasna tavanlarn, dedi.
Sen delisin galiba, dedi Crooks. Sen iyice kaksn. Hangi tavanlardan sz ediyorsun?
Satn alacamz tavanlardan. Ben bakacam onlara. Onlara ot toplayacam, su vereceim.
Sen baya kaksn. Birlikte dolatn herifin seni neden herkesten uzak tuttuunu imdi a
Lennie sessizce, yalan deil. Biz bu ii yapacaz. Bir kk yer satn alp topran geliri
az.
80
Crooks yatana daha bir yerleti. Otursana, diyerek Lennie'yi buyur etti. ivi kutusunun
erine oturabilirsin.
Lennie kamburunu kararak ivi sandnn zerine kt. Yalan sanyorsun sen, dedi. Ama
George'a sorabilirsin.
Crooks kara enesini pembe avular iine ald. Sen George'la birlikte dolayorsun hep, de
i?
Evet, George'la ben her yere birlikte gideriz.
Crooks konumasn srdrd. Bazen o sana bir eyler anlatr, sen de hibir ey anlamadan di
deil mi? ne doru eildi, derin gzleri ile Lennie'ye bakt.
H, bazen.
O konuur durur, ama sen neden sz ettiim anlamazsn deil mi?
H, bazen.
Crooks yatan kenarndan ne doru eildi, sarkt. Ben gneyden gelme bir zenci deilim, d
da, California' da domuum. Babamn bir tavuk iftlii vard, be dnm kadar. Beyaz ocuklar
gelirlerdi oyun oynamak iin. Arada da ben giderdim. Bazlar olduka iyi ocuklard. Babam
bundan holanmazd. Uzun yllar sonrasna kadar nedenini anlya-mamtm. Ama imdi biliyorum.
klad. Kararszd. Yeniden konutuunda sesi daha yumuakt. evrede bizden baka zenci aile
imdi de ayn. Bu iftlikte de benden baka bir zenci yok. Tm Soledad'da bir tek zenci a
ile var. Gld. Bir ey sylesem, zenci lafdr diye aldrmazlar.
Lennie, acaba u yavrular ne zaman okanacak kadar byrler? diye sordu.
81
Crooks gene gld. nsan sana rahat iini dkebilir. Gidip bakalarna anlatmayacandan emi
ilir. ki hafta sonra yavrular ele avuca gelir. George iini biliyor. O konuuyor, sen
bir ey anlamadan dinliyorsun. Heyecanla daha da fazla eildi ne doru. te bu da zenci l
stelik kambur bir zenci laf. Anlamsz saylr. Tamam m? Zaten bir ey anmsayacan yok.
lmuumdur buna. Adamn biri konuur ha konuur. teki duyamadktan ya da anlamadktan sonra ne
nemi olur ki. ster konusunlar, ister konumadan ylece otursunlar fark etmez. Heyecan ar
tmt, eliyle dizine vurmaya balad. George sana sama sapan eyler syleyebilir ama nemli
emli olan konuuyor olmak. nemli olan bir can yoldana sahip olmak. kadar... Sustu.
Sesi daha da yumuad, daha da inandrc bir hal ald. George ya bir daha gelmezse. Diyelim
ki, ald ban gitti, bir daha gelmeyecek. O zaman ne yaparsn?
Lennie yava yava sylenmi olan sz anlamaya balyordu. Ne? diye sordu.
rnein bu gece George kasabaya indi ve bir daha ondan ses seda kmad. Crooks sanki zafer
kazanmcasna, sadece farzet, diye yineledi.
O yapmaz, diye bard Lennie. O byle ey yapmaz. George'la uzun sredir birlikteyiz. Bu
gelecektir. Ama iine kurt dmt. Yoksa gelmeyecek mi dersin?
Crooks'un yz yapt ikencenin zevkiyle aydnlanmt sanki. Ee, insanolunun ne yapaca
! dedi sakin sakin. Diyelim ki, gelmek istiyor ama gelemiyor. Bana bir ey gelmi, yaral
anm ya da lm olabilir.
Lennie anlamak iin rpnyordu. George byle ey yap-
82
maz, diye yineledi. George dikkatlidir. Yaralanmaz. Hi yaralanmad. Dikkat eder hep.
Canm sadece ya gelmezse, diyorum. O zaman ne yapardn?
Lennie'nin yz krmit, syleneni anlamaya alyordu. Bilmem. Hey ne yapmak istiyorsun
ykrd. Bu doru deil. George da yaral falan deil.
Crooks gzlerini ona dikmiti. Sana ne olacan sylememi ister misin. Seni tmarhaneye tk
r. Boynuna da bir tasma geirirler.
Lennie'nin gzleri parlad, tepesi atmt. Ayaa kalkt. Tehlikeli bir ekilde Crooks'un st
eorge'u kim yaralad? diye sordu.
Crooks, tehlikeyi sezinlemi, kamak iin yatan zerinde duvardan yana ekilmiti. Sadece
et ki demitim, dedi. George yaral deil, sapasalam. Geri gelecek inan bana.
Lennie onun tepesindeydi. Ne diye farzet ki falan diyorsun yleyse? diye homurdand.
Kimse George iin 'farzet ki yaraland' falan diyemez.
Crooks gzln kard ve parmaklaryla sildi. Otur hele. George'a bir ey olmad.
Lennie dnd, homurdanarak ivi kutusunun zerine oturdu. Kimse George yaraland diyemez.
Crooks yumuak bir sesle. Belki imdi anlarsn. Senin George gibi bir kimsen var. Geri
geleceini biliyorsun. Ya kimsen olmasayd? Ya srf zenci olduun iin, barakaya gidip re
mi oynayamasaydn? Bu houna gider miydi? Burada oturup
83
kitap okumak zorunda kalsaydin. Tabii nal oyunu oynayabilirsin. O da hava karar
ana kadar. Sonra kitap okumak zorunda kalrsn. Ama kitaplarn yarar yok. nsann can yolda
gereksinimi var. Crooks szlanarak yaknyordu. Yannda kimse olmaynca, insan karr. Yan
n kim olduu nemli deil, diye bard. nan bana insan ok yalnzlk ekiyor ve yaamaktan
George geri gelecek, diye kendi kendine gvence veren Lennie, korkulu bir sesle belk
i George gelmitir bile, dedi. Belki de gidip baksam iyi olacak.
Crooks, seni korkutmak istemedim. O geri gelecek. Aslnda kendimden sz ediyordum. ns
an geceleri burada byle yalnz oturunca ya kitap okuyor, ya dnyor. Bazen ok derin dnc
dalyor. Kimse ona bunun byle ya da yle olduunu sylemiyor. Bazen grd eyin doru olup
ilmiyor. Yannda, grd eyi onun da grp grmediini soracak bir baka kii yok ki. Bileme
bir kstas yok ki. Burada bir eyler grdm. Sarho deildim. Rya m gryordum bilmiyorum. Y
i olsayd, uyuduumu sylerdi bana. O zaman her ey dzelirdi. Ama bilemiyorum. Crooks imdi
kar pencereye doru bakyordu.
Lennie zgn, George gitmez, beni yalnz brakmaz. George bunu yapmaz biliyorum, dedi.
Seyis d gryormu gibi srdrd, babamn tavuk iftliindeki ocukluk gnlerimi hatrlyo
m vard. Hep yanmda olurlard. Ayn odada kalr, ayn dekte yatardk mz de. Bir ilek t
onca tarlamz vard. Gneli sabahlarda tavuklar yonca tarlasna salardk. Kardelerim itin
onlar seyrederlerdi, tavuklarmz bembeyazd.
84
Lennie yava yava anlatlanlar dinlemeye balamt. George tavanlarmz iin 'yonca tarl
Ne tavanlar?
Tavanlarmz olacak, ilek tarlamz da olacak.
Sen karmsn...
Hi de deil, doru sylyorum. stersen George'a sor.
Dedim ya, sen karmsn, diye yineledi Crooks, alay eder gibi. Srtlarnda yorganlar, k
byle dler olan, yollara dm ve iftliklerde alan yzlerce insan grdm. Hepsinin kaf
e diyorum sana. Gelirler ve giderler, yine yollara derler. Her birinin de kafasnda
ufak bir toprak satn almak d... Ama hibiri de bunu gerekletiremez. Cennet nasl bir mas
sa, onlarn da toprak sahibi olmalar ylece masal. Burada bir sr kitap okudum. Kimse na
sl cennete ulaamyorsa, toprak sahibi de olamyor ite. Sadece d olarak kalyor. Crooks s
ve kapya doru bakt. Atlar huzursuzdu ve zincir sesleri duyuluyordu. Bir at kinedi. S
anrm biri var orada. Belki de Slim'dir. Slim her gece birka kez, kimi gece iki, kim
i gece kez gelir. Slim, iyi bir arabacdr. ini iyi bilir. Atlarna iyi bakar. Crooks zo
ukla ayaa kalkt. Sen misin Slim? diye seslendi.
Cevap veren Candy oldu. Slim kasabaya gitti. ey, sen Lennie'yi grdn m?
u koca herifi mi demek istiyorsun? H, evet. Bir yerlerde grdn m onu? Burada, dedi
aca ve gidip yatana yatt.
85
Candy kapnn nnde durmu, elsiz bileini kayor, gzleri grmeden aydnlk odann iine b
e davranmad. Bak sana ne diyeceim Lennie; u tavanlar hesaplyordum da...
Crooks aksi aksi, istersen ieri girebilirsin, dedi.
Candy utanm grnyordu. Bilmem. Tabii girmemi istersen girerim.
Crooks'un sevincini fkeli havaya brnerek saklamas zordu. Gelsene. Madem ki herkes gi
riyor, sen neden girmeyesin?
Candy ieri girdi ama hl utanyordu. Ne gzel kk rahat bir yerin var, dedi Crooks'a.
ine ait bir odaya sahip olmak ho olmal.
Tabii, dedi Crooks. Pencere nndeki gbre yn da olduka ho.
Lennie sze kart. Sen tavanlardan m sz ediyordun, demin?
Candy krk boyunduruun yaknnda duvara dayand, bileini kayordu. Uzun zamandr buraday
da uzun zamandr burada. lk kez odasna giriyorum.
Crooks zntl insanlar zencilerin odasna pek girmezler. Sadece Slim girmitir. Slim ve bi
r de patron.
Candy, arabuk konuyu deitirdi. Slim imdiye kadar grdm en iyi arabacdr.
Lennie yal temizlikiye doru eildi, u tavanlar, diye diretti.
Candy glmsedi. Hesapladm. Eer ii iyi yaparsak, biraz para kazanabiliriz tavanlardan.
86
Ama onlara ben bakacam, diye Lennie onun szn kesti. George onlara benim bakacam s
erdi.
Crooks acmaszca sze kart. Sizler kendinizi kandryorsunuz. Boyuna konuursunuz ama to
alan alamazsnz, asla. Sen drt kolluya binene kadar burada sprge sallayacaksn. f, yle
grdm ki sizin gibi. Lennie iki haftaya kalmaz yollara dklr. Bana yle geliyor ki, her
s akln toprak sahibi olmaya takm.
Candy fkeyle yanan kad. Doru taktk. stelik yapacaz da. George yapabileceimizi s
e hazr.
yle mi? diye bard Crooks. Peki George nerede imdi? Kasabada kim bilir hangi kerhanede
parann nereye gittii belli. Tanrm, ben buna ok kez tank oldum. Bir sr kii hep toprak
may dler, ama asla alamaz.
Candy'de bard. Tabii herkes toprak sahibi olmak ister. ok deil, kk bir yer. Yalnz o
l olan bir yer. zerinde yaayabilecei, kimsenin onu oradan atamayaca bir toprak... mrm
yunca byle bir yerim olmad. Tanr bilir, bu eyalette hemen hemen herkes iin topraa eme
k verdim ama, ne ektiim ne de bitiim benimdi. Ama artk bunu gerekletireceiz. George kas
abaya giderken yanna para almad. Para bankada. Benim, Lennie'nin ve George'un... mzn de
ayr ayr odas olacak. Kpeimiz, tavanmz, tavuklarmz olacak. Taze msr yetitireceiz
ineimiz ya da keimiz olur. Sustu. Kafasnda izdii tablo onu ok etkilemiti.
Para hazr m dedin?
Tabii. ou elimizde. Biraz daha para gerekiyor. Bir aya
87
kadar tamamlarz. George yeri bulmu bile.
Crooks eliyle uzanp bel kemiini yoklad. Bunu gerekletireni grmedim, dedi. Tabii hep
para toprak almay sayklayan ok grdm. Ama her seferinde paray ya kerhanede ya da kumarda
yok etmilerdir. Crooks bir an duraklad sonra ey eer sizler, bedava, srf boaz tokluun
k birini isterseniz, size yardma hazrm. O denli sakat deilim. Canm isterse domuz gibi
alrm.
inizden Curley'i gren oldu mu?
de ban kapya evirdi. Curley'nin kars ieri bakyordu, srm srtrmt. Dudakl
gelmi gibi soluk solua idi.
Curley buraya gelmedi, dedi Candy tersleyerek.
Kadn hl kap aznda durmu glmsyor, bir elinin trnaklarn dier elinin ba ve iaret
uyordu. Sra ile tek tek hepsini gzden geiriyordu. e yaramazlar burada brakmlar demek
sonunda. Tmnn nereye gittiini bilmiyorum mu sandnz? Curley bile gitti. Nereye gittikler
ini biliyorum.
Lennie bylenmi gibi onu izliyordu; Candy ile Crooks ise kalarn atmlar, baklarn o
tuyorlard. Curley'nin nerede olduunu biliyorsan bize niye soruyorsun? dedi Candy.
Kadn elenen gzlerle bakyordu onlara. Ne garip, dedi. Eer bir erkei yalnz yakalarsam
la pekala
konuabiliyorum. Ama ikisine bir arada rastlarsam, dirhemle laf kyor azlarndan. ok gar
ey. Ellerini indirip kalasna dayad. Hepiniz birbirinizden korkuyorsunuz da ondan
88
deil mi? Hi biriniz dierlerine ak vermek istemiyor.
Crooks, biraz durdu sonra, belki de evine gitsen iyi olacak. Bamza dert almasn istemi
ruz.
Ben banza dert amak istemiyorum. Benim canm yok mu? Arada srada ben de biriyle konuma
isteyemez miyim yani? Btn gn o evde kapal kalmak houma gitmiyor.
Candy kesik bileini dizine dayad ve teki eliyle yava yava ovdu. krcasna senin koc
Bakalaryla oynap insanlarn bana dert amann alemi var m?
Kadn parlayverdi. Doru, kocam var. Hepiniz biliyorsunuz onu. Yaman herif, deil mi? D
urmadan sevmedii insanlara ne yapacandan dem vurur durur. stelik hi kimseyi de sevmez
. Ben o kmes kadar evde pinekleyip btn gn, onun nce nasl sol yumruunu gsterip san i
i mi dinleyeceim? Boyuna 'bir, iki dedim mi ii tamamdr' der gezer. Sustu, somurtkanl ge
i ilgi ile bakmyordu. ey sylesenize, Curley'nin eline ne oldu?
Skntl bir sessizlik kaplad oday. Candy Lennie'ye kaamak bir bakla bakt. Sonra ksr
lini makineye kaptrd efendim. Eli ezildi.
Kadn bir an ona bakt, sonra gld. Martaval. Bunu yutturacanz m sanyorsunuz? Curley yu
yaca bir lokma srm. Szde elini makineye kaptrmm. Lafa bak. Eli ezildiinden beri k
uracandan bahsetmiyor. Kim ezdi elini?
Candy ciddi ciddi, makineye kaptrd, dedi yine.
yle olsun, dedi tiksintiyle. rtbas edin bakalm. Bana vz gelir. Siz gezginci serseriler
sanki bir haltsnz. Beni ocuk
89
mu sanyorsunuz? steseydim bir oyuncu grubuna katlr giderdim. Hem de biriyle deil, ka
tanesiyle kardm turneye. Bir keresinde biri beni film artisti yapacan bile syledi. fk
soluk solua kalmt. Cumartesi akam herkes bir yerlere gitmi eleniyor. Ya ben ne yapy
Sizin gibi serserilerle laflyorum. Bir zenci, bir ahmak ve bir moruk... ve eleniyo
rum. nk: Baka kimse yok ki u Allann belas yerde.
Lennie azn am kadn izliyordu. Crooks, o zencilerin bilinen gurur duvarnn arkasna
ma yal Candy birden deiti. zerinde oturmakta olduu ivi sandn arkaya doru teperek b
frlad. Eee yeter be diye fkeyle bard. Burada istenmiyorsun. Sana syledik. Bize akln
deerler yanl. Ku beyninle bizlerin serseri olmadmz bile anlamyorsun. Diyelim ki bizl
radan kovdurdun, iten attrdn. Yollara dp almak iin buras gibi bir baka boktan yer
orsun? Kendi iftliimiz var bizim, kendi evimiz var. Burada kalmak zorunda deiliz. E
vimiz, tavuklarmz, meyve aalarmz, buradan yz kat gzel yerimiz var. stelik dostlarmz
Belki bir zamanlar kovulmaktan korkuyorduk ama artk korkmuyoruz. Kendi topramz var
ve bizim oras. eker oraya gideriz.
Curley'nin kars ona gld. Palavra, dedi. Sizin gibileri ok grdm. Elinize iki kuru g
oluu doru meyhanede alrsnz. yi bilirim sizin gibileri.
Candy'nn yz kzardka kzard, bereket kadn lafn bitirmeden kendine hakim olmay baar
a, bilmem gerekirdi, dedi yavaa. Hadi bakalm ek araban. Sana syleyecek bir eyimiz yo
imiz olduunu biz biliyoruz. Senin bilmen ya da bilmemen umurumuzda deil. Basp gitse
n iyi olur. Bakarsn Curley, karsnn bizim gibi serserilerle
90
samanlkta bulunmasndan holanmaz.
Kadn her birini ayr ayr szd, hi biri ona yz vermiyordu. Lennie'ye uzun uzun bakt, del
anl gzlerini utanla yere indirene dek. Birden yzndeki yara bereler de ne yle? dedi kad
Lennie sulu sulu, kimin, benim mi? diye sordu. Evet senin.
Lennie, Candy'den yardm beklercesine ona sonra yine nne bakt. Elini makineye kaptrd,
di.
Curley'nin kars gld. Tamam. Makine. Seninle sonra konuuruz. Ben makinelere baylrm.
Candy atld, delikanly rahat braksan iyi olur. Ona srtnme. George'a anlatacam dedikl
George izin vermez onunla ana fine etmene.
George da kim? diye sordu kadn. Seninle gelen kk adam m?
Lennie nee ile glmsedi. Evet o, dedi. te o bana tavanlarla oynamama izin verecek.
Eer istediin buysa, bende bir ift tavan var.
Crooks yatandan kalkp kadnn karsna dikildi. Souk bir sesle, sabrm tkettin, dedi
odasna girmeye hakkn yok. Hemen buradan k. abuk k. Yoksa patrona sylerim seni samanl
ne uratmaz bir daha.
Kadn alay eder gibi bakt ona. Bana bak zenci, dedi. eneni aarsan sana ne yaparm biliy
musun?
Crooks ona aresiz baklarla bakt, sonra dnd gitti
91
yatana oturdu. Birden sanki iine kapand.
Kadn ona iyice yaklat. Ne yaparm biliyor musun?
Crooks sanki kld kld ve duvara yapt. Evet efendim.
yleyse haddini bil zenci. Seni nmze gelen ilk aaca astrrm da, kimse bu iin tadn
zaman bulamaz.
Crooks klm klm yok olmutu. Ne kiilii ne de benlii kalmt. Yaknlk ya da nefr
deildi. Tek dze bir sesle, evet efendim, dedi yeniden.
Kadn bir kez daha hcuma gemek iin Crooks'un kprdamasn bekliyormu gibi zencinin ban
bir sre. Ama zenci hi ses karmad. Gzleri baka yana bakyordu. ncinebilecek her yn i
a ekilmiti. Kadn sonunda dier ikisine dnd.
Yal Candy bylenmi gibi onu izliyordu. Eer bunu yapacak olursan, biz de, dedi yavaa,
senin Crooks'a iftira ettiini syleriz.
Bir dene istersen, diye bard kadn. Dene de gr bakalm. Sen de biliyorsun ki sizi kims
nlemez. Kimse dinlemez sizi.
Candy'nin sngs dt. yle, dedi. Kimse kulak asmaz bize.
Lennie, keke George burada olsa, keke burada olsayd George, diye inledi.
Candy ona yaklat. Hi meraklanma, dedi. Biraz evvel
92
ocuklarn geldiklerini duydum. Bahse girerim George imdi barakadadr, sonra Curley'nin
karsna dnd, sakin bir sesle, imdi evine gitsen iyi olur, dedi. Hemen gidersen, Curley
buraya geldiini sylemeyiz.
Kadn onu souk baklarla tartt, senin bir eyler iittiini sanmyorum.
Bu ii ansa brakma, dedi Candy. Sanmakla, sanmamakla olmaz. Tedbirli davransn iyi eders
in. "
Kadn Lennie'e dnd. Curley'i biraz patakladna sevindim. Bunu oktan hak etmiti; Kimi k
nu ben pataklayaym diye dnyorum. Kapdan kt ve samanln karanlnda kayboldu. Sama
zincirlerinin angrts duyuldu. Kimi tlar kinedi, kimi yeri tepti.
Crooks yava yava snd kabuktan syrlmaya balad. ocuklarn geldiini gerekten duy
Tabii duydum.
Ama ben bir ey duymadm.
Candy, D kap arpt, dedi. Tanrm, u Curley'nin kars da amma sessiz hareket ediyor.
eneyimi var besbelli.
Crooks o konuya hi yanamyordu artk. Sizler gitseniz iyi olur. Sizin burada kalmanz ist
ediimden emin deilim. Bir, zencinin istese de istemese de uymas gereken kurallar va
rdr.
Candy, orospu byle konumamalyd seninle, dedi.
nemli deil, diye yantlad Crooks hznle. Sizin buraya gelip oturmanz bana gerei unu
. Syledii doruydu.
93
Samanlkta atlar kinedi, zincirler sakrdad ve biri seslendi. Lennie. Hey Lennie, sama
nlkta msn?
Bu George, diye bard Lennie. Ve cevap verdi, buradaym George. Buradaym.
Bir saniye sonra George kapya dikilmi, durumdan honut olmadn belli eder ekilde bakyo
vresine.
Crooks'un odasnda ne aryorsun? Buraya gelmemen gerekir.
Crooks, onlara syledim ama dinlemediler, dedi. Atsaydn kna bir tekme.
O denli nemli deil, dedi Crooks. Lennie iyi bir delikanl.
Candy yerinden kalkt lafa kart. Hey George, oturup enine boyuna hesap ettim. Sonunda
, tavanlardan nasl para bile kazanabileceimizi buldum.
George kalarn att. Size bu konuda kimseye bir ey sylememenizi tembih etmemi miydim?
Candy bozuldu, Crooks'tan bakasna sylemedik.
George, hadi bakalm ocuklar, kn buradan, kn. Tanrm, bir saniye bile uzaklaamaz my
Candy ve Lennie kalktlar ve kapya doru yrdler. Crooks seslendi, Candy.
Ne var?
apalama ve getir gtr ileri hakknda sana sylediklerim var ya.
94
Evet, dedi Candy. N'olmu?
ey. Unut gitsin, dedi Crooks. akayd hepsi. Zaten ben yle bir yere gitmek istemezdim.
Eer yle dnyorsan tamam. yi geceler.
adam kapdan kt. Samanlktan geerken atlar kinedi ve yular zincirleri akrdad.
Crooks yatana oturdu, bir sre kapya bakt ve uzanp ya iesini ald; gmleinin arkasn
ucuna biraz ya damlatt; uzanp yava yava arkasn ovmaa koyuldu.
95

BENC BLM
Byk samanln bir ucunda yeni samanlar koca bir tepe gibi ylmt ve bu ynn zerind
all Jackson marka bir yaba sarkyordu. Samann oluturduu yn da yamac gibi alalarak sa
a kadar varyordu. Bu yamata yer yer tara gibi dzlkler braklmt yeni rn iin. ki ya
kler sralanmt ve blmelerin aralarndan atlarn balar grnyordu.
Pazar gn leden sonrayd. Dinlenmekte olan atlar, kalan yem krntlarn topluyor, ayakla
yeri eeliyor, yemliklerin tahtalarn sryor ve koum zincirlerini krdatyorlard. led
manlk duvarlarnn atlaklarndan ieri szlyor, saman ynnn zerinde parlak izgiler o
sinekler, tembelce yaanan bir leden sonra vzltsyla uuuyorlard.
Dardan, oynanan oyunda nallarn ubua arptnda kardklar madeni sesle, oynayan ve oy
endiren kiilerin barmalar ve grltleri geliyordu. Ama samanlk sessiz, homurtulu ve sca
Sadece Lennie samanlktayd. Samann az bulunduu yanda, bir yemliin altna yerletirilmi k
unun yamban-
96
dayd. Samanlarn zerine oturmu nndeki l kpek yavrusuna bakmaktayd. Lennie ona uzun b
bakt. Sonra kocaman elini uzatp hayvan bandan kuyruuna kadar okad.
Lennie kpek yavrusuna alak sesle, neden lverdin sanki? Fare kadar kk deilsin. steli
fazla da sarsmadm, dedi. Yavrunun yzn evirip bakt. George imdi ldn renirse ta
n de vermez belki.
Saman ynnda avucuyla bir oyuk at, yavruyu iine yerletirip zerini yine samanla rtt.
dana getirdii ufak tmsee dikmiti gzlerini. Bu alla gizlenecek kadar byk bir su de
ar deil. George'a gidip onu l bulduumu sylerim.
Yavruyu gmd yerden kard. Kulaklarndan kuyruunun ucuna kadar okad. ok zgn bir se
r. George hep anlar. 'Sen yaptn bunu, bana yutturmaya kalkma' diyecek bana. 'ite sr
f bu yzden tavanlara bakmayacaksn' diyecek.
Birden fkelendi. Allah kahretsin. Ne vard sanki lecek. Fare kadar kk deilsin ki. Yav
kapt gibi kendinden uzaa frlatt ve ona arkasn dnd oturdu, dizlerine yaslanp alak
tavanlar besleyemiyeceim. George izin vermeyecek, dedi. zntyle ne arkaya sallanyordu.
Dardan bir naln ubua arpmas ve hep bir azdan barmalar iitildi. Lennie kalkt gidi
tirdi samann zerine koydu ve oturdu. Onu yeniden okad. Daha ok ufakmsn sen de, dedi.
sylediler. Senin daha ufak olduunu sylediler bana. Senin bu denli abuk leceini bilemed
im. Parmaklaryla yavrunun cansz kulaklar ile oynuyor-
97
du. Belki de George aldrmaz, dedi. uncaz sersem eyi o napsn ki...
Bu srada Curley'nin kars en sondaki blmenin arkasndan ka geldi. ok sessiz gelmiti. L
e duymad. Parlak renkli pamuklu bir entari giymiti ve ayaklarnda deve kuu ty ile sslenm
i krmz terlikler vard. Srp srtrmt. Salarn her zamanki gibi bukleler halinde t
nu grd.
Panie kapld ve avucuyla yavrunun stn samanla rtt. Sonra kadna somurtarak bakt.
Kadn, sakladn ne bakaym ekerim? diye sordu.
Lennie, George bana senden uzak durmam syledi. Sonra bam belaya girermi.
Kadn gld. Her eyi yapmak iin hep ondan m emir alrsn?
Lennie nndeki samana bakyordu. Eer seninle konuur ya da baka bir ey yaparsam, tavanl
elleyemezmiim.
Kadn sakin bir sesle, Curley'nin kzacandan korkuyor. Curley'nin bir eli sarl, askda.
na atarsa br elini de krarsn. Elini makineye kaptrd lafna kanmadm ben, dedi.
Ama Lennie raz olmuyordu. Hayr efendim. Seninle ne konuurum ne de bir ey...
Kadn onun yanna samanlarn iine diz kt. Herkes nal oynuyor, dalm. Saat daha drt. Hi
yarmadan ayrlmaz. Neden seninle konuamaz mm? Zaten konuacak kimse yok. Yalnzlktan pa
am.
yi ama, seninle konumamam gerekiyor, dedi Lennie.
98
ok yalnzm, dedi kadn. Sen bakalaryla konuabiliyorsun. Ama ben Curley'den bakasyla
. Kzyor. Sen kimseyle konumasaydn houna gider miydi?
Lennie, valla bilmem. Seninle konuamam. George bam belaya girer diye korkuyor.
Kadn konuyu deitirdi. Orada sakladn ne senin?
Lennie birden yeniden kayglanmaya balad. Sadece benim yavru kpeim, dedi zntyle. Sa
im yavru kpeim. Ve yavrunun zerine rtt samanlar eliyle sprp at.
Kadn, A bu lm, diye bard.
Ne kadar da kckt, dedi Lennie. Onunla oynuyordum. Sanki beni sracakm gibi yapt,
alancktan dvyormu gibi yaptm. Bir de baktm lm.
Kadn avutucu bir eda ile, zlme canm. Bir kpek yavrusu iin bu denli zlr m insan? Ba
ne daha bulursun. Kpek yavrusundan geilmiyor memlekette.
Ondan deil, diye Lennie zgn bir sesle anlatt. imdi artk George bana tavanlara bakma
zin vermeyecek.
Nedenmi o?
ey. Dedi ki, bir daha kt eyler yaparsam tavanlara bakmama izin vermeyecekmi.
Kadn ona sokuldu ve rahatlatc bir sesle konutu. Benimle konumaktan korkma. Dinle bak,
hepsi darda barp duruyorlar. Bu oyun iin drt dolara bahse girdiler. Oyun bitene kadar
hi biri oradan bir yere gitmez.
99
George seninle konutuumu grrse ok kzar, dedi Lennie rkek rkek. Bana tembih etti.
Kadnn tepesi atmt. Benim neyim varm? diye bard. Benim kimseyle oturup iki laf et
k mu? Beni ne sanyorlar yani? Sen efendi ocuksun. Konumamdan ne kar? Sana bir zarar v
ermiyorum ki.
Valla George diyor ki, sen bamz belaya sokarmsm.
Yok yahu! Sana ne zararm dokunuyor ki? Hi kimse benim neler ektiime aldrmyor, anlala
ana bir ey diyeyim mi? Bu tr bir yaant bana gre deil. ok daha iyi bir yaantm olabilir
onra karamsar bir sesle, belki de hl olabilir, diye ekledi. Sonra sanki dinleyicisi
oradan uzaklatrlmadan sylemek istediklerini sralamak iin, kelimeler ard ardna dklme
an. Ben burada, Salinas'ta yetitim. ocukken gelmiim. Gnn birinde bir tiyatro topluluu g
eldi buraya. Ben de onlardan biriyle, bir aktrle tantm. Bana onlarla birlikte gitmem
i nerdi. Ama annem brakmad. Daha onbe yandaymm, falan filan... Ama adam yine de onlar
idebileceimi sylemiti. Gitseydim imdi byle srnmezdim.
Lennie eliyle kpek yavrusunu okayp duruyordu. Ufak bir yerimiz ve tavanlarmz olacak.
Kadn anlatmak istediklerini sz kesilmeden bitirebilmek iin konumasn daha da hzl srd
sonra bir baka adamla tantm. Sinema artistiydi. Onunla Riverside Dans Saray'na gittim
. Beni aktris yapacan, ok yetenekli olduumu ve Hollywood'a gider gitmez bana yazacan s
di. Kadn Lennie'yi ne denli etkilediini anlamak iin onu szyordu. Ondan hi haber kmad
nnemin gelen mek-
100
tubu yrtp attn bana vermediini dnmmdr hep. Eh artk, bir baltaya sap olamadm
ediim, mektuplarmn bile alnd yerde daha fazla kalamazdm. Anneme mektubu arp arma
di. Bylece Curley ile evlendim. Onunla o gece Riverside Dans Saray'nda tantm. Beni di
nliyor musun sen?
Ben mi? Tabii.
ey. Bak. Bunu imdiye kadar kimseye sylemedim. Belki sana da sylememem gerek ama neys
e. Ben Curley'i sevmiyorum. Hi de iyi biri deil o. Lennie'ye srrn amt. Ona daha da y
nna oturdu. Film evirebilir, ok gzel elbiselerim olabilirdi, yldzlarn giydii gibi gz
siler. Sonra o byk otellerde kalr, resimlerim ekilirdi. Filmlerin galalarna gider, ra
dyoda konuurdum. stelik filmde oynadmdan bunlar iin para da demezdim. O giydikleri gze
m elbiselerden de alrdm. O adam bana doutan artist olduumu sylemiti. Kadn Lennie'ye b
rol yapabildiini gstermek iin eli ve koluyla soylu bir hareket yapt. Elini bileinden
bkt, kk parman dierlerinden ayr tutuyordu.
Lennie derin derin i ekti. Dardan naln ubua arp ve hep bir azdan haykrmalar duy
y yapt, dedi Curley'nin kars.
Gne alaklka, atlaklardan giren k demetleri de samanlkta yer deitiriyor, duvarlara
iklere ve atlarn balarna dyordu.
Lennie, acaba dar kp u yavruyu uzaklara atversem mi? George'un bir eyden haberi olm
n de bam derde girmeden tavanlara bakabilirim, dedi.
101
Curley'nin kars fkeyle, sen tavanlardan baka bir ey dnmez misin? diye sordu.
Lennie sabrla, bizim ufak bir yerimiz olacak, diye anlatmaya balad. Bir atmz, bir bah
z, yonca tarlamz olacak. Yoncalar tavanlar iin yetitireceiz. Bir uval alacam elime, o
onca ile dolduracam sonra onu tavanlara gtreceim.
Niye tavanlar iin byle deli oluyorsun?
Lennie bir yant bulabilmek iin iyice dnd. Sonra ona tmyle yaslanncaya kadar ekine
kuldu. Ben gzel eyleri okamasn severim. Bir keresinde bir panayrda o uzun tyl tavanl
grmtm. Ne de gzeldiler. Bazen fare bile okadm olur. Tabii daha gzel bir ey bulamad
Curley'nin kars ondan biraz uzaklat. Galiba sen delisin.
Hayr deli deilim, diye telala aklad Lennie. George deli olmadm sylyor. Ben sad
rmaklarmla okamaktan holanrm. Yumuak eyleri.
Kadn biraz rahatlamt. Tabii. Kim sevmez ki, dedi. Herkes holanr bundan. Ben de ipek
adifeye dokunmaktan holanrm. Sen kadifeye dokunmaktan holanr msn?
Lennie keyifle kkrdad. Elbette, dedi neeyle. Bende biraz vard. Bir bayan vermiti ban
u bayan benim Clara Teyzemdi. Bana bu kadar bir para vermiti. Keke o kadife imdi yanm
da olsayd. Skntyla kalar atld. Onu yitirdim galiba. Epeydir gremiyorum onu.
Curley'nin kars ona gld. Kaksn, dedi. Ama tatl
102
kak bir ocuk. Sanki kocaman bir bebeksin. Ama insan senin ne demek istediini anlyor.
Kimi kez salarm tararken okamaya baylrm. Yumuaktr nk... Nasl okadn gsterm
imi insanlarn salar serttir, dedi kurnazca. rnein Curley'nin sa fra gibidir. Ama be
nce ve yumuak. Tabii sk sk fralyorum. Fralamak sa yumuatr. Bak dokun uraya bir.
ni alp bana koydu. Tam uraya dokun da, ne yumuak gr.
Lennie iri elleriyle kadnn san okamaya koyuldu. Sakn salarm datma.
Lennie, Ayy ne gzel, dedi ve daha sert okamaya balad. Ayy ok gzel.
Dikkat et. Datacaksn, diyen kadn fke ile hemen brak salarm karma kark olacak,
a ekti, salarn kurtarmaya alt. Ama Lennie'nin parmaklan iyice kavrad salarn. Bra
ak diyorum sana.
Lennie panie kapld, yz gerilmiti. Kadn l bast ama Lennie dier eliyle onun az
kadna, ltfen barma, diye yalvard. Ay nolur byle barma. George bana kzar sonra.
Ellerinden kurtulmak iin kadn var gcyle rpnyordu. Ayaklan samanlar dvyordu. Lennie
nin altndan bouk bir lk duyuldu. Lennie korkuyla bard. Yapmasana, diye yalvard. G
bir ey yaptm syleyecek. Tavanlara bakmama izin vermeyecek. Elini biraz gevetince yine
bir lk duyuldu. Bunun zerine Lennie iyice kzd. Barma, dedi. Barman istemiyorum
103
tamam George'un dedii gibi bam derde sokacaksn. Sakn barma. Kadn rpnmay srdrd
rinden frlamt. Bu kez Lennie kadn sarst. Ona ok fkelenmiti. Barmasana, diyerek y
e sarst; kadnn vcudu birden yere serildi, l balk gibi hareketsiz kalakald. Lennie onun
oynunu krmt.
Lennie ona bakt, elini yavaa azndan ekti. Kadn kmldamadan yatyordu. Cann yakmak
Ama barrsan George kzar. Kadn ne cevap verdi ne de kmldad. Lennie onun zerine iyice
Kolunu kaldrp brakt. Kol kle gibi aa dt. Biran dehete kaplan Lennie korkuyla f
Yine kt bir ey yaptm.
Eliyle saman kryerek kadn yar yarya rtt.
Dardan adamlarn barmalar ve naln ubua arparak kard angrt duyuluyordu. Len
etti. Samanlarn zerine kapand ve dinledi. yice kt bir ey yaptm. Yapmamam gerekirdi.
ge ate pskrecek imdi... Hah, ne demiti? Ben gelene kadar allkta saklan demiti. Bana
ak. Gelene kadar onu allkta beklemeliyim. yle demiti bana. Lennie geri dnp l kza ba
avrusu da onun yannda ylece duruyordu. Lennie yavruyu ald. Onu uzaa atarm, dedi. Zaten
er ey berbat oldu. Kpek yavrusunu koynuna soktu, samanln duvarna yanaarak atlaklardan
al oyununun oynand yeri gzetledi. Sonra en dipteki yemliin kysndan darya szlp g
Artk gnein k demetleri duvarda ykselmiti. imdi samanln ii daha az aydnlkt. Cu
yatyordu ve yar yarya samanla rtlyd vcudu.
Samanlk ok sessizdi. iftlie de ikindi vakti sszl
104
kmt. Hatta sanki nallar demir ubua vurduunda daha az ses karyordu. Oyun oynayan ad
sleri de daha bir alak kyordu. Alaca karanlk samanla daha nce kmt darya gre.
pdan ieri utu, havada bir daire izerek darya szld. Dipteki blmenin yanndan bir ob
Kpek ok sskayd, memeleri dolgun ve sarkkt. Yavrularnn bulunduu kutuya doru giderken
olda Curley'nin karsndan gelen l kokusunu ald ve srtndaki tyler dikildi. Uluyarak kutu
doru kotu ve yavrularnn yanna atlad.
Curley'nin kars yar yarya samanlarla rtlm yatyordu. Yzndeki ktlk, kurnazlk, ho
al... Tm silinmiti bunlarn. ok gzel ve sade idi. Yz tatl ve genti. imdi allkl
udaklar ona canl ve hafif bir uykudaym grnmn veriyordu. Salarnn bukleleri bann
ine serilmiti ve dudaklar aralkt.
Zaman kimi kez olduu gibi o an duralad ve dier anlardan daha uzun srd. Ses kesildi,
hareket durdu, her ey olduu gibi kala kald bir sre.
Sonra yava yava zaman sanki uyand ve yalpalayarak srdrd yryn. Yemliklerin tesind
tepmee ve zincirler akrdamaa balad. Dardaki adamlarn sesi daha iyi ve net duyuluyord
tk.
En dipteki blmenin gerisinde Candy'nin sesi duyuldu. Lennie, diyerek seslendi. Hey
Lennie. Burada msn? Ben biraz daha hesap yaptm. Bak sana ne yapacamz syleyeyim. Candy
aya kt. Hey Lennie, diye seslendi yine ve sonra durdu, vcudu kazk kesildi. Kesik bilei
sert sakalna srterek kad. Senin burada olduunu bilmiyordum, dedi Curley'nin karsna.
105
Kadn cevap vermeyince ona yaklat. Burada byle uyuman doru deil, dedi knarcasna. Son
ce yaklat. Aman Tanrm. aresizce evresine baknd ve sakaln svazlad. Sonra frlad v
n kt.
Ama samanlk hareketliydi artk. Atlar tepiyor ve kiniyor, samanlar geviyor ve zincir
leri angrdatyorlard. Biraz sonra Candy geri geldi. George yanndayd.
George, bana gsterecein neymi? diye sordu. Candy Curley'nin karsna iaret etti. George
akt. Nesi var? dedi. Kadna yaklat. Sonunda o da Candy gibi, aman Tanrm, dedi. Onun ya
yere diz kmt. Elini kalbine koydu. Sonra yavaa ve tutulmu gibi ayaa kalkt, yz sank
i sert ve gergindi, baklar kaskatyd.
Candy mrldand, kim yapt dersin?
George ona souk souk bakt. Anlamadn m? diye sordu. Candy susuyordu. George aresizlik
de, bilmem gerekirdi, dedi. Bir ara aklma da gelmedi deil yani.
Candy sordu, imdi ne yapacaz George? Ne yapacaz imdi?
George uzun sre cevap vermedi. Sanrm ocuklara sylememiz gerek. Onu bulup bir yere kap
amalyz. Kamasna izin veremeyiz. Zavall acndan lr. Sonra kendi kendini inandrmaya al
bir yere kapatrlar, ona kt davranmazlar, dedi.
Candy heyecanla, brakalm kasn. Sen o Curley denen herifi bilmezsin. Onu lin ettirmek
isteyecektir. Kesinlikle ldrtr, dedi.
George Candy'nin azna bakyordu. Evet doru, dedi
106
sonunda. Curley yle yapacaktr. tekiler de ayn davranacaklar. Dnd Curley'nin karsna
Candy bu kez en byk korkusunu dile getirdi. Biz ikimiz o kk yeri alabiliriz, deil mi G
eorge? Sen ve ben gidip orada gzelce yaarz, deil mi George? Deil mi ha?
George'dan gelecek yant beklemeden ban nne edi, umutsuzca samanlara bakt. Anlamt.
George'dan yumuak bir sesle, sanrm ben bunu ta bandan biliyordum, dedi. O ii yapamay
liyordum. Ama o hep bunu duymay yle istiyordu ki, ben de yava yava gerek olabileceine
inanmaya balamtm.
O zaman bu i yatt m diyorsun? diye sordu Candy can sklarak.
George soruya dorudan karlk vermedi. Bu ay dolduracam. Elli papelimi alnca boktan bi
rhanede geireceim gecemi ya da bir meyhaneye gidip herkes evine dalncaya ve yalnz bama
alncaya kadar oturacam. Sonra geri gelir bir ay daha alr elli papel alrm yine.
Candy, yle de iyi bir ocuktu ki. Onun byle bir ey yapaca aklma gelmezdi.
George gzlerini Curley'nin karsna dikmi hl ona bakyordu. Lennie bunu kastla yapmaz,
Geri sk sk kt eyler yapard ama bilmeden yapard. Doruldu ve Candy'ye bakt. Bak be
. ocuklara sylemeliyiz. Sanrm onu bulup getirmeleri gerek. Baka are yok. Belki de cann
akmazlar. Sonra sert kt, onlarn Lennie'yi incitmelerine izin vermem. imdi iyi dinle. o
klar bu ite benim de parmam var sanabilirler. Onun iin barakaya gidiyorum. Biraz son
ra dar kp durumu anlat, ben de gelirim hi
107
haberim yokmu gibi yaparm. Bunu yapar msn? ocuklar benim bu ie karm olduumu sanmas
e.
Candy, tabii George, tabii yaparm, dedi.
Tamam yleyse. Bana bir iki dakika sre tan. Sonra koarak kar, cesedi imdi grm gibi
eorge dnd ve samanlktan kt.
Yal Candy onun dar kmasn bekledi. aresiz bir ekilde Curley'nin karsna bakt, son
rini ve fkesini kelimelere dkt. Allann belas orospu, dedi byk bir kinle. Becerdin i
i? Herhalde memnunsundur imdi. Senin ortal birbirine katacan herkes biliyordu. Allahn
las, artk bir halt kartrmazsn ama yapacan yaptn. Burnunu ekti. Sesi titriyordu. B
leyecek, bulak ykayacaktm onlara. Bir sre sustu ve sanki ark sylyormu gibi mrldan
k geldiinde ya da beyzbol ma olduunda grmeye gidecektik. 'in can cehenneme' diyip gide
ktik ite... Kimseden izin almadan. Bir domuzumuz, tavuklarmz olacakt. K gelince... iko
ir sobamz olacak, yamur yaarken onun karsnda yan gelip oturacak yamuru dinleyecektik.
eri yala doldu, dnd kesik bileini sakalna srterek, halsiz admlarla samanlktan kt.
Darda oyunun grlts kesildi. Soru soran sesler ykseldi, koumalar iitildi ve adamlar
olutu. Slim Carlson, gen Whit ve Curley ve de dikkat menzilinden uzakta arkada Cro
oks, Candy onlarn peinde ve en arkada George. George mavi keten ceketini giymi, nn ili
klemiti. Siyah apkasn gzlerinin zerine doru ekmiti. Adamlar en sondaki blmeyi sanki
dndler. Gzler, bo ambarda Curley'nin karsn buldu. Herkes duralad, kmldamadan durup
ktlar.
108
Derken Slim onun zerine eilerek bileini tuttu. Zayf parmaklarndan biriyle yanana dokun
du, sonra elini bann altna sokup ensesini yoklad. Ayaa kalktnda adamlar evresine
ozulmutu.
Curley birden canland. Bunu kimin yaptn biliyorum, diye bard. u koca ay yapmt
kes darda nal oynuyordu. Gittike fkesi byyordu. Onu enseleyeceim. Gidip silahm alay
eceim o namussuzu. Barsaklarn datacam, o it olu itin. Hadi yryn ocuklar. Hrsla
rlson, ben de tabancam alaym bari, dedi ve o da koarak kt.
Slim yavaa, sanrm bunu Lennie yapt, dedi. Boynu krlm. Bunu ancak Lennie yapabilir
George cevap vermedi, sadece ban sallad. apkasn o denli ne emiti ki, gzleri grnm
Slim srdrd, anlattn u Weed'deki olay gibi olmutur, belki de.
George yine ban sallad.
Slim iini ekti. yi de onu yakalamamz gerekecek herhalde. Nereye gitmi olabilir?
George'un azndan szcklerin kmas zaman ald. Gneye gitmi olabilir. Kuzeyden geldik.
mitir.
Slim, onu yakalamamz gerekiyor, diye yineledi.
George ona yaklat. Onu yakalayp kilitlesek olmaz m? O deli Sam. Bunu bilerek ktlk ols
diye yapmamtr.
Slim ban sallad. Belki yapabiliriz, dedi. Curley'e engel
109
olabilsek, bunu yapabiliriz. Ama Curley onu ldrmek isteyecektir. Hl eli iin fkeli. ste
lik, diyelim ki, yakaladlar, balayp tktlar bir kafese. Bu iyi mi sanki George?
Biliyorum, dedi George. Biliyorum.
Carlson koarak geldi. Hergele benim lgeri yrtm, diye bard. antamda bulamadm. C
yd, elinde bir tfek vard. Curley imdi daha soukkanl grnyordu.
Tamam ocuklar, dedi. Zencinin bir tfei var. Carlson sen onu al. Onu grr grmez hemen
t. Karnna nian al. Bu onu iki bklm eder.
Whit heyecanla, benim silahm yok, dedi.
Curley, Sen Soledad'a git, bir polis al gel. Al Wilt'i getir, o erif yardmcsdr. Hadi
gidelim. George'a kukuyla bakt. Sen de bizimle geliyorsun ahbap, dedi.
George, evet, dedi. Geleceim. Ama beni dinle Curley. Zavall'nn akl noksan. Onu vurma.
Ne yaptnn ayrdnda deildir.
Onu vurmayaym m? diye bard Curley. Carlson'n lgerini alm. Tabii vuracaz onu.
George alak sesle, belki Carlson yitirmitir silahn, dedi.
Daha bu sabah baktm. Yerindeydi, dedi Carlson. Birisi alm.
Slim durmu Curley'nin karsna bakyordu. Curley belki de karnla burada kalsan daha iyi
olur, dedi.
Curley'nin yzne kan kt. Gidiyorum, dedi. O koca
110
hergelenin karnn kurunla dolduracam, tek elle de olsa vuracam onu.
Slim Candy'e dnd. O zaman sen kal onun yannda Candy. Hadi yleyse biz de gidelim.
Yola koyuldular. George bir an Candy'nin yannda durdu. Her ikisi de lm kadna baktlar.
Curley seslendi. George, sen bizimle gel ki, su orta olup olmadn anlayalm.
George yava yava onlarla yrmeye balad. Ayaklar geri geri gidiyordu sanki.
Onlar gittikten sonra Candy samanlarn iine oturdu. Curley'nin karsnn yzn inceledi. Z
l ocuk, dedi.
Ayak sesleri uzaklat. Samanlk yava yava kararyordu ve blmelerde atlar ayak deitiriyo
incirleri angrdatyorlard. Yal Candy samann zerine uzand ve gzlerini bir koluyla kapa
111
ALTINCI BOLUM
Salinas nehrinin oluturduu koyu yeil renkteki kk glcn sular bu ikindi vaktinde dur
e vadiden ekilip Galiban dalarn trmanmaya balamt ve dalarn tepeleri gne nda
eledii glce ho bir glge dmt.
Bir su ylan, ban periskop gibi sudan karm, bir o yana bir bu yana bakarak, gln bir
r bana suyun yzne yakn kalarak kayd ve suda hareketsiz duran balkln bacaklarna yakl
bir kafa ona doru eildi ve gaga onu bandan yakalad. Ylann kuyruu havada umutsuzca rp
alkl onu gagasndan ieri indirivermiti.
Uzaktan esen gl bir rzgrn sesi geldi ve aalarn tepelerini byk bir dalga gibi syr
aklarnn gm renkli ynleri yukar dnd, yerdeki kahverengi kuru yapraklar bir metre kadar
lerek uutular. Glcn yeil yz ufak rzgr dalgalarndan kr kr oldu.
Rzgr geldii hzla geti gitti ve glcn bulunduu aklk yine sessizlie kavutu. Balk
etsiz durmu yeni bir av bekliyordu. Yine bir ufak su ylan periskoba benzeyen ban iki y
ana evire evire suyun yzne doru yzd.
112
Birden Lennie allktan kt, tpk sinsi sinsi dolaan bir ay kadar sessizdi. Balkl ku
layp sudan karak nehir boyunca utu gitti. Kk su ylan kydaki kamlarn arasna dald
Lennie, sessizce glcn kysna geldi. Diz kt ve dudaklarn suya iyice daldrmadan su
kuru yapraklarn zerinde ufak bir ku seke seke yrd. Lennie hemen ban sudan kaldrp k
ildi. Kuu grnce yeniden eilip su iti.
Su imesi bitince, suyun kysna oturdu. Suya yan dnmt, oturduu yerden yolu grebiliyor
llarn dizlerinin evresinde kavuturdu ve enesini dizlerine dayad.
Aydnlk artk vadiden ekiliyordu ve dalarn tepeleri prl prl yanyordu sanki. Lennie a
, Allahn cezas, unutmadm ite. alla saklanp George'u bekle. dedi. apkasn gzlerin
ndirdi. George canma okuyacak. 'Keke yalnz olsaydm, bama dert oluyorsun,' diyecek, ded
Prl prl parlayan da doruklarna bakt. uraya gidip kendime bir maara bulabilirim, di
i. Ve sonra zgn, hi ketap bulamam, ama olsun aldrmam. George beni istemezse ben de uza
klara giderim. Uzaklara giderim ite, dedi.
Birden Lennie'nin kafasnda, ksa boylu, iman yal bir kadn belirdi. Gzlerinde kaln cam
er vard ve cepleri olan byk basma bir nlk giymiti. st ba tertemizdi. Ellerini beline
Lennie'nin nnde duruyordu. Onu azarlar gibi kalarn atmt.
Konutuunda Lennie'nin sesiyle konutu. Sana ka kez syledim. George'un sznden kma diy
iyi bir insan, sana da iyi davranyor. Ama senin aldrdn yok. Hep kt eyler yapyorsun.
113
Lennie ona cevap verdi. ok uratm Clara Teyze efendim. Uratm. Uratm ama elimde dei
George'u hi dnmyorsun, diye Lennie'nin sesiyle konutu yine kadn. Hep senin iyiliin
Bir dilim kek bulsa, yansn sana verir. Hatta yarsndan fazlasn. Ketap bulsa hepsini san
a verir.
Biliyorum, dedi Lennie can sklarak. Uratm, Clara Teyze efendim. Uratm, uratm.
Kadn szn kesti, eer sen onunla olmasaydn ne gzel bir yaants olurdu onun. Parasn
rin altn stne getirir, bilardo salonuna gider oyun oynard. Ama sana bakmak zorunda.
Lennie zntyle mrldand, biliyorum, Clara Teyze efendim. Hemen dalara kp bir maara
da yaayacam. George'un bana dert olmayacam.
Sadece konuuyorsun, dedi kadn sert bir sesle. Hep byle sylersin. Sylersin de yapmayac
bal gibi bilirsin. Yine de onun kuyruundan ayrlmayacak, pskll bela olarak kalacaksn G
eorge'un banda.
Lennie, gitsem iyi olacak. Naslsa George artk tavanlara bakmama izin vermez, dedi.
Clara Teyze geldii yere gitmiti ve Lennie'nin kafasnn derinliklerinden dev gibi bir
tavan kt ortaya. Lennie'nin karsna geip arka ayaklarnn zerine oturdu, kulaklarn
nu titretti. Ve o da Lennie'nin sesiyle konumaa balad.
Tavanlara bakacakm, hh, dedi alay eder gibi. Seni
114
gidi kak serseri. Sen mi tavanlara bakacaksn? Sen kim oluyorsun tavanlara bakacak. Y
em vermeyi unutur onlar alktan ldrrsn. te yapacan da bu zaten. O zaman George ne de
Hi de unutmam, diye cevap verdi yksek sesle Lennie.
yle mi? dedi tavan. Sen hibir ie yaramazsn. Tanr biliyor, George seni bataktan kurta
iin elinden geleni yapt ama ie yaramad. Eer George'un tavanlara bakman iin izin verece
ni umuyorsan, sen sandmdan da fazla kaksn. zin vermeyecek ve seni sopa ile eek sudan g
ene dek bir temiz dvecek. te George'un sana yapaca ey bu.
Lennie bu kez kavga eder gibi, hi de bilem dvmez. George yle ey yapmaz, dedi. Ben Geor
ge'u ta eyden beri... Neden beriydi? ey... Uzun zamandan beri tanyorum. Bana bir ke
z bile vurmad sopayla. Bana iyi davranr. Bana kt davranmaz.
George senden bkt artk, dedi tavan. Seni bir gzel pataklayp canm karacak ve seni
asp gidecek.
Gitmez, diye telala bard Lennie. yle ey yapmaz. Ben George'u bilirim. kimiz hep bir
dolarz.
Tavan alak sesle st ste yineliyordu. Seni brakacak kak herif. Seni tek bana brakac
brakacak kak herif.
Lennie elleriyle kulaklarn tkad. Yapmayacak, yapmaz diyorum sana, dedi ve sonra, ah Ge
orge, George... George, diye bard.
George sessizce allktan kt ve tavan da Lennie'nin kafasnn derinliklerine ekildi.
115
George alak sesle, ne barp duruyorsun byle avazn kt kadar? dedi.
Lennie dizlerinin zerinde doruldu. Beni brakp gitmeyeceksin deil mi, George? Bunu yap
mayacan biliyorum.
George dimdik yrd Lennie'nin yanna kt. Hayr.
Biliyordum, diye Lennie bard. Sen yle insanlardan deilsin.
Lennie, George! dedi.
Ne var?
Ben yine kt bir ey yaptm.
Farketmez, dedi George ve yine sustu.
Artk dalarn sadece en tepeleri gne alyordu. Vadideki glge mavilemi ve yumuamt. U
rlerine seslenen adamlarn sesleri duyuluyordu. George ban o yana evirip sesleri dinle
di.
Lennie, George, dedi. Ne var?
Beni azarlamayacak msn? Azarlamak m?
Evet eskiden hep yaptn gibi. Hani 'sen kuyruumda olmasan elli dolar alr...' falan derd
in ya.
Ulu Tanrm! Lennie sen olan hibir eyi anmsamazsn, ama benim azmdan kan bir szc b
116
Ee, sylemeyecek misin?
George silkindi. Biteviye bir sesle, eer yalnz olsaydm, yaantm ne rahat olurdu, dedi.
Sesinde ykselme ve vurgu yoktu. Bir i bulurdum, bam da belaya girmezdi. Sustu.
Devam et, dedi Lennie. Hani 'ay sonunda param alnca...' derdin ya.
Ay sonunda elli dolarm alnca kerhaneye gider... yine sustu.
Lennie merakla ona bakyordu. Devam etsene George. Beni azarlamaya devam etsene.
Hayr, dedi George.
Ama ben gidebilirim. Eer beni istemezsen dalara kar kendime bir maara bulabilirim.
George yine silkindi. Hayr, dedi. Senin burada benimle kalman istiyorum.
Lennie kurnazca, bana hep anlattn eyi anlat yleyse. Neyi anlataym? Bizi ve dierle
George, bizim gibilerin ailesi olmaz, diye anlatmaya balad. Biraz para kazandlar m, h
ar vurup harman savururlar. Onlar dnecek kimse yoktur.
Lennie, ama biz yle deiliz, diye mutlulukla bard. imdi de bizi anlat.
George bir an sustu. Ama biz yle deiliz, dedi.
117
nk...
nk, benim iin sen varsn ve...
Lennie zafer kazanm gibi, benim iin de sen varsn. Birbirimizi dnrz, umursarz, diy
Hafif bir akam rzgr esti, aklkta yapraklar hrdad. Yeil glcn yz krt ufak
yuldu yeniden; bu kez ok daha yakndan geliyordu sesleri.
George apkasn kard. Sesi titreyerek, apkan kar Lennie. Hava iyi geliyor, dedi.
Lennie sz dinleyerek apkasn kard yere nne koydu. Vadideki glgenin rengi daha da mav
akam hzla kyordu. Rzgr, baslarak krlmakta olan allarn seslerini tayordu onlara
Lennie, anlatsana sonra ne yapacamz, dedi.
George ilerden gelen sesleri dinliyordu. Birden ciddi bir havaya brnd. Derenin kar ky
bak Lennie. Ben anlatrken sanki gryormu gibi olacaksn.
Lennie ban derenin kar yakasna evirdi, glcn zerinden Gabilan dalarnn karanlk
ad. Ufak bir yer alacaz, diye balad George. Elini yan cebine soktu ve Carlson'un tabanc
asn kard, emniyetini at. Tabancay Lennie'nin arkasnda yerde tutuyordu. Lennie'nin omu
la kafatasnn birletii yere, ensesine bakt.
Nehrin yakasndan bir adamn seslendii ve bir dierinin onu yantlad duyuldu.
118
Hadi anlatsana, dedi Lennie.
George tabancay kaldrd, eli titriyordu, elini yeniden yere indirdi.
Hadi anlat, dedi Lennie. Nasl olacan anlat. Kk bir yerimiz olacak.
Bir ineimiz olacak, dedi George. Belki de bir domuzumuz ve tavuklarmz. Ufak bir yonca
tarlamz da olacak.
Tavanlar iin, diye bard Lennie.
George onun sylediini yineledi. Tavanlar iin.
Ben de tavanlara bakacam. Sen de tavanlara bakacaksn.
Lennie mutluluktan kkr kkr glyordu. Ve topraktan kazandmzla geinip gideceiz.
Evet.
Lennie ban evirdi.
Hayr Lennie. Nehrin kar yakasna baksana. Oray grr gibi olacaksn.
Lennie onun szn dinledi. George yerdeki tabancaya bakt.
allklardan trdl ayak sesleri geliyordu. George dnd yana bakt.
Hadisene George anlat. Ne zaman alacaz o yeri? Yaknda.
Ben ve sen.
119
Sen... ve ben. Herkes sana iyi davranacak. Kimse kimsenin cann yakmayacak. Kimse k
imseden bir ey almayacak.
Lennie, sen bana kzgnsn sanmtm George, dedi.
Hayr, dedi George. Hayr Lennie kzmadm. imdi de kzgn deilim. Bunu byle bilmeni ist
Sesler gittike yaklayordu. George tabancay kaldrd ve sesleri dinledi
Ne olur hemen alalm, diye yalvaryordu Lennie. Hemen imdi alalm.
Olur hemen yapacam. Yapacaz bu ii. Yapacaz.
George tabancay kaldrd. Namlusunu Lennie'nin ensesine dorulttu. Eli zangr zangr titri
yordu, ama yz gerildi, elinin titremesi durdu, tetii ekti. Tabancann sesi, karki dalar
trmand ve gerisin geri indi. Lennie sarsld sonra yavaa ne doru kumun stne serildi, h
medi.
George rpererek tabancaya bakt sonra kaldrp, ta kynn arkasndaki o eski kl ynnn
allktan bartlar ve kouma sesleri geldi. Slim baryordu, George. Neredesin George?
Ama George kaskat kesilmi durumda, derenin kysnda oturmu, tabancay frlatan sa eline
rdu. Adamlar akla ktlar. Curley en ndeydi. Lennie'nin kumlar zerinde yattn grd.
desene. Gitti cesede bakt. Tam ense kknden, dedi yavaa.
Slim dosdoru George'un yanna geldi. zlme, dedi. Kimi kez insan byle eyler de yapmak
nda kalr.
120
Ama Carlson, George'un tepesine dikilmiti. Nasl yaptn bu ii? diye sordu.
George bezgin bezgin, baya yaptm ite, dedi. Benim tabancam m alm?
Evet senin tabancan alm.
Demek tabancay ondan alabildin, sonra da ldrdn onu.
Evet yle oldu. George fslt halinde konuuyordu. Boyuna tabancay tutan sa eline bakyo
Slim George'u dirseinden ekti. Hadi gel George. Gidip seninle bir iki kadeh yuvarl
ayalm.
George, Slim'in yardm ile ayaa kalkt, olur yuvarlayalm.
Slim, bunu yapmak zorundaydn George. Yemin ederim bunu yapmak zorundaydn. Hadi gel
benimle, diyerek toprak yolun bana srkledi George'u. Oradan kara yoluna yneldiler.
Curley ve Carlson onlarn arkalarndan bakyorlard. Carlson, yahu, bu iki herife de n'o
luyor be? dedi.
SON