LITERATURA ZA PRIPREMU PRIJEMNOG ISPITA ZA UPIS NA FILOLOKI FAKULTET

SRPSKI JEZIK
ivojin Stanoji, Ljubomir Popovi: Gramatika srpskog jezika, Zavod za udbenike i nastavna
sredstva, Beograd, 2008. (jedanaesto izdanje)
1. Mitar Peikan, Mato Piurica i Jovan Jerkovi (prireivai): Pravopis srpskog jezika (kolsko
izdanje). Novi Sad/Beograd: Matica srpska/ Zavod za udbenike i nastavna sredstva, 1995. (drugo
izdanje)
2. Milorad Dei: Pravopis srpskog jezika-prirunik za kole. Zemun: Nijansa, 2002. (peto izdanje)
KNJIEVNOST
Na prijemnom ispitu iz knjievnosti proverava se znanje steeno iz knjievnosti, knjievne teorije
i metodologije knjievnih studija tokom srednjokolskog obrazovanja. Teme se zasnivaju na vaeem
gimnazijskom programu ili su slobodne. Prilikom izbora slobodne teme preporuuje se kandidatima da
se opredeljuju za optepoznate autore i optepoznata dela. Od kandidata se oekuje da pokae
analitike sposobnosti, smisao za knjievne vrednosti i sposobnost pravilnog i sreenog pismenog
izraavanja.

PROGRAMI ZA PRIJEMNI ISPIT
SRPSKI JEZIK
OPTI POJMOVI O JEZIKU: Mesto jezika u ljudskom ivotu. Bitna svojstva jezika. Evolucija jezika.
Razvoj jezika u ljudskoj vrsti, drutvu i kod pojedinca. Nastana i razvoj pisma. Jezik, kultura i
drutvo. Jezik i druge srutvene kategorije. Viejezinost. Stavovi prema jeziku. Tipovi jezika.
Jezici u svetu. Jezika srodnost. Jeziki tipovi i jezike univerzalije.
KNJIEVNI JEZIK: (istorijat, standardizacija, stilovi, izgovori) Raslojavanje jezika. Jezik,
dijalekt i sociolekt. Jezika norma i standardizacija. Knjievni jezik. Funkcionalni stilovi.
Nestandardni jeziki varijeteti. Nareja srpskog jezika (kriterijumi, podela, nazivi, razmetaj,
osnovne osobine). Dijalekatska osnovica srpskog knjievnog jezika tokavsko nareje. Srpski
knjievni jezik do XIX veka. Poetak standardizacije knjievnog jezika i pravopisa kod Srba u
prvoj polovini XIX veka. Razvoj srpskog knjievnog jezika u drugoj polovini XIX veka i u XX veku.
Osnovni principi srpske knjievne norme. Ekavski i ijekavski izgovor. irilica i latinica.
Funkcionalni stilovi srpskog knjievnog jezika. Osnovni principi jezike kulture. Prirunici za
negovanje jezike kulture
FONETIKA: (sa fonologijom i morfonologijom) Glasovni sistem srpskog knjievnog jezika
(ponavljanje i utvrdjivanje sistematizacije glasova i njihovih karakteristika). Fonoloki sistem
srpskog knjievnog jezika. Distinktivna funkcija srpskih fonema, najvanije varijante fonema.
Distinktivne opozicije i crte. Morfonologija. Morfonoloke alternacije i njihova uloga u promeni
i tvorbi rei. Alternacije u srpskom knjievnom jeziku. Pravopisna reenja. Akcenatski sistem
srpskog knjievnog jezika i njegovo obeleavanje. Klitike (proklitike i enklitike). Kontrastiranje
akcenatskog sistema knjievnog jezika i regionalnog dijalekta. Sluenje renikom za
utvrdjivanje pravilnog akcenta.
PRAVOPIS: Osnovni principi pravopisa srpskog knjievnog jezika. Pravopisi i pravopisni
prirunici. Pisanje velikog slova. Sastavljeno i rastavljeno pisanje rei. Pravopisni znaci.
Skraenice. Rastavljanje rei na kraju reda. Transkripcija rei iz stranih jezika. Interpunkcija.
MORFOLOGIJA: Vrste rei. Promenljive i nepromenljive rei. Morfoloke i klasifikacione
kategorije rei. Imenice. Imenike kategorije (pade, broj, rod). Vrste imenica. Osnovno o
deklinaciji imenica. Pridevi. Pridevske kategorije. Vrste prideva. Osnovne karakteristike
deklinacije i komparacije prideva. Zamenice. Imenike zamenice. Pridevske zamenice. Brojevi:
glavni i redni brojevi. Vrste glavnih brojeva. Glagoli. Neprelazni, prelazni i povratni glagoli.
Podela glagola po vidu. Morfoloke glagolske kategorije (vreme i nain, lice i broj, stanje,
potvrdnost/odrinost). Konjugacije glagola. Prilozi. Vrste priloga. Pomone rei: predlozi,
veznice i rece. Uzvici.
GRADJENJE REI: Osnovni pojmovi o izvodjenju rei. Vaniji modeli za izvodjenje imenica,
prideva i glagola. Osnovni pojmovi o gradjenju sloenica.
LEKSIKOLOGIJA: (sa elementima terminologije i frazeologije) Znaenjski i formalni odnosi medju
leksemama: sinonimija, antonimija, polisemija i homonimija, metaforika i metonimijska
znaenja. Stilska vrednost leksema. Rei iz stranih jezika i kalkovi i odnos prema njima. Renici
stranih rei. Razumevanje najvanijih prefiksa i sufiksa. Osnovni pojmovi o terminologiji i
terminima. Terminoloki renici. Osnovni pojmovi o frazeologiji i frazeolokim jedinicama.
SINTAKSA: Reenice u irem i uem smislu. Rei. Identifikovanje morfosintaksikih rei. Sintagma.
Vrste sintagmi. Osnovne konstrukcije predikatske reenice. Priloke odredbe. Bezline reenice.
Reenice sa logikim subjektom. Reenice sa pasivnom konstrukcijom. Reenice sa bezlinom
konstrukcijom. Imenike sintagme. Tipovi atributa. Apozitiv i apozicija. Padeni sistemi. Padena
sinonimija. Polivalentnost padea. Predloki izrazi. Sistem zavisnih reenica. Obeleja zavisnih
reenica. Glavne vrste zavisnih reenica: izrine, odnosne, mesne, vremenske, uzrone, uslovne,
dopusne, namerne, poredbene i posledine. Vezniki izrazi. Sistem nezavisnih reenica. Opti
pojmovi o vrstama nezavisnih reenicama, njihovim obelejima i funkcijama. Osnovni pojmovi o
negaciji. Glagolska vremena i glagolski naini. Naporedne konstrukcije. Glavni tipovi naporednih
konstrukcija: sastavne, rastavne, suprotne, iskljune i gradacione.
ENGLESKI JEZIK
IMENIKA GRUPA: Mnoina: pravilna, nepravilna. Imenice sa glagolom u jednini, sa glagolom u
mnoini. Genitiv, saksonski i normanski. Dvostruki genitiv. Gradjenje imenica: prefiksima,
sufiksima, sloenice, demunitivi. Odredjeni i neodredjeni lan, oblici i upotreba. Zamenice:
neodredjene, line, relativne, povratne, prisvojne, pokazne. Pridevi: poredjenje, sa sufiksima i
opisno, gradjenje prideva sufiksacijom. Participni pridevi. Brojevi: prosti i redni. Predlozi: oblici i
upotreba.
GLAGOLSKA GRUPA: Sva vremena indikativa, prosta i trajna oblici i upotreba. Upitni i odrini
oblici. Gerundi, participi i infinitivi. Pomoni i modalni glagoli. Egzistencijalno there. Konjuktiv
Dvolani glagoli.
REENICE: Indirektan govor. Slaganje vremena. Red rei, inverzija. Mesto prilokih odredbi.
Mesto direktnog i indirektnog objekta. Pasivne konstrukcije. Sloene reenice: imenike,
relativne i priloke klauze. Kondicionalne reenice realne, potencijalne, irealne. Upitne fraze
question tags. Veznici.