BLGSAYARIN

TARHES
Kurallar


Derse vaktinde gelme. Tolera aralm 10 dk
Dersde cep telefonla konumamak / arama
yapmamak
Yoklama dzenli olarak alnr
Soru sormaktan ekinmeyin
Kesinlikle not istemeye gelmeyin





letiim
letiim : yalbayrak@akdeniz.edu.tr
Odam: EMUMAM 205 nolu odada
Dahili telefonum : 6390
www.yalcinalbayrak.com\uygulama
Kullanc ad: akdeniz
ifre : akdeniz

Kaynaklar

Web adresimdeki ders notlar
www.yalcinalbayrak.com\uygulama

ABAKUS
Kaynaklar bilgi ilemin tarihini ABAKUS ile
balatrlar. Abaksn ilk ne zaman kullanld kesin
olmamakla birlikte baz kaynaklar M.. 3000
yllarnda Babilde abakse benzer hesaplama
aralarnn kullanldn sylemektedir. Abaks
gnmzde de bir eitim arac olarak kullanlmaya
devam etmektedir.
MISIR HYEROGLFLER
SAYILAR
Bugn kullandmz say istemi Hindistandan
Arap yarmadasna gemitir. Avrupada saylarn
ifadesi Roma rakamlar ile yaplmakta idi ve bu
say sisteminde sfr yoktu. rnein Roma
rakamlar ile 139 says CXXIX olarak
gsteriliyordu. Bu sistemle hesaplama yapmak ok
gt
slam dnyasnda kullanlan say sisteminde sfrn
yer almas sayesinde astronomi ve matematik ok
ileriye gitmitir. Birok slam matematikisi
arasnda bn Musa AlKhowarizmi (El-Harizmi)
nin ok zel bir yeri vardr. El-Harizminin M.S.
825 ylnda yazd matematik kitab latinceye
evrildikten sonra Avrupada matematik
gelimeye balamtr. Bilgisayar programlarnda
kullanlan algoritma kavramnn El-Harizmi ile
balad kabul edilmektedir.

BONES
1600l yllarda sko matematiki John Napier tabi logaritma
zerinde arpma ilemini kolaylatrmak iin BONES ad
verilen bir alet yapt.
1622 Ylnda William Oughtred, Napierin aletini gelitirerek
gerek srgl hesap cetvelini yapt. Bu aletin deiik ekil ve
boyutlarnda olanlar uzun yllar mhendisler tarafndan
kullanlmtr.
PASCAL & LEIBNIZ
1642 ylnda Fransz matematiki ve filozof Blaise Pascal aa
dililerle alan, toplama ve karma yapabilen bir hesap
makinesini babasnn hesap ilerini kolaylatrmak iin
yapmtr.
1672 Ylnda Alman matematiki ve filozof Gottfried Wilhelm
Leibniz arpma ilemini de yapabilen bir hesap makinesi
gelitirmi ve iki tabanl say sistemini bulmas ile de
bilgisayarlarn geliimine ok nemli bir katkda bulunmutur.
1801 ylnda Joseph Marie Jacguardn delikli kartlarla kontrol edilen
otomatik dokuma tezgahn gelitirmesi, daha sonraki yllarda biliim
dnyasndaki gelimelere yeni boyutlar katmtr.
1822 ylnda ngiliz Charles Babbage matematikte ve gemi seferlerinde
kullanlan tablolardaki hatalarn buhar makinesi kullanlarak doru
hesaplanabileceini dnm ve bu sebeple tasarlamaya balad
makineye fark motoru (Difference Engine) adn vermitir.

Babbage, fark motorundan sonra daha genel amal bir hesaplama makinesi
olan ve delikli kartlarla komut alan Analitik Motoru (Analytical Engine)
tasarlamtr.
Analitik Motor iin program yazan Ada Byron ilk programc, Babbage ise
ilk bilgisayar tasarmcs olarak kabul edilir.
A.B.D. Nfus Saym daresinde alan Herman Hollerith dokuma
tezgahlarnn delikli kartlarla kontrolnden esinlenerek nfus saym
bilgilerinin de benzer ekilde kartlara kodlanabileceini dnmtr.
Gelitirdii sistem sonucunda 1890 nfus saym sonularnn 10 ylda
alnmas tahmin edilirken sonular 2,5 ylda elde edilmitir.












Herman Hollerith daha sonra nfus idaresinden ayrlarak Tabulating
Machine Company adl irketi kurmu ve bu irket 1924 ylnda bakalar
ile birleerek International Bussines Machine Corporation veya ksaca IBM
adn almtr.
Konrad Zuse Almanyada 1935 ylnda Berlinde oturduu evin bir
odasnda hurdalklardan toplad telefon rleleri ile Z1 adn verdii bir
makine yapt. Bu makineye bilgi girii eski sinema filmlerinin zerin alan
kodlama delikleri ile yaplyordu.
Zuse 1941 ylnda aritmetik biriminde 600, bellek biriminde 2000 telefon
rlesi kullanlan Z3 gelitirdi. Bu makine belleinde virglden sonra 7
hane duyarl 64 say saklayabilmekteydi. Zuse, 2. Dnya Savandan sonra
makinelerini gelitirmeye devam etmi ve son olarak Z4 tasarlayp
retmitir. Gelitirdii Plankalkul isimli programlama dili de ALGOL
programlama diline temel tekil etmitir.
Z1 Z3 Z4
kinci Dnya Savanda A.B.D.de Harvard ve Pennsylvania niversitelerinde
bilgisayar yapm ile ilgili iki proje balatlmtr. Harvarddaki proje 1944 ylnda
tamamlanm ve adna MARK1 denmitir. alma hz saniyede 80 Hz olan bu
bilgisayar temel yap eleman olarak rle kullanp bilgileri delikli kartlardan
almakta idi
1945 ylnda ise Pennsylvania niversitesindeki proje tamamlanm ve ad ENIAC
olan bilgisayar retilmitir. En nemli fark bu bilgisayarn yapmnda rle yerine
vakumlu tplerin kullanlm olmasdr. Bu aama mekanik teknolojiden elektronik
teknolojiye gei olarak kabul edilmektedir. 30 ton arlndaki ENIAC 18000
vakumlu tple saate 180kw elektrik harcayarak saniyede 5000 toplama, 3500
arpma ilemi yapabiliyordu.
MARK1 ENIAC

Bu yllarda Macar asll Amerikan matematiki John Von Neumann
bilgisayarn almasnn program komutlar ile kontrol edilmesi sistemi ile
program ve verilerin birbirine karmakszn bellekte tutulmasn salayan
bilgisayar mimarisini gelitirdi.. Gnmzde halen bu mimari
kullanlmaktadr.

1947 ylnda William Shockley, John Bardeen ve Walter Brattain tarafndan
TRANSISTOR n bulunmas bilgisayarlarn gelitirilmesinde ok nemli ve
hzl atlmlara neden olmutur. Transistor 1952 ylnda ticari amala
kullanlmaya balandktan sonra 1955 ylnda bilgisayarlarda vakumlu tplerin
yerini alm ve bu tarihten itibaren bilgisayarlar hzla klmeye balamtr.
Bu yllarda bilgisayar teknolojisinde gzlenen dier iki nemli olay ise
ekirdek hafza ve yksek seviyeli programlama dillerinden FORTRANn
gelitirilmi olmasdr.
LK TRANSSTOR GNMZDE TRANSSTOR
Alan Mathison Turing (1912 1954), ngiliz matematiki ve bilgisayar bilimcisi
olarak bilgisayar biliminin kurucusu saylr. Gelitirmi olduu Turing testi ile
makinelerin ve bilgisayarlarn dnme yetisine sahip olup olamayacaklar
konusunda bir kriter ne srm ve bugnk Yapay Zeka kavramnn temellerini
atmtr.
2. Dnya Sava srasnda efsanevi ENIGMA makinesi ile kodlanan Alman
ifrelerinin krlmasnda ok nemli bir rol oynad iin sava kahraman
saylmtr. Ayrca Manchester niversitesi'nde alt yllarda, Turing makinesi
denilen algoritma ile modern bilgisayarlarn kavramsal temelini atmtr.
Ad ayrca Princeton'da beraber alt tez hocas Alonzo Church ile gelitirdii
Church-Turing Hipotezi ile de matematik tarihine gemitir. Bu tez bir algoritmayla
tarif edilebilecek tm hesaplamalarn drt ilem, projeksiyon, eklemleme ve tarama
operasyonlaryla tarif edilebilecek hesaplamalardan ibaret olduunu ifade eder. Bir
matematiksel teorem olmaktan ziyade matematik felsefesi hakknda rtlememi
bir hipotezdir.
Ad ayrca ansna verilen ve bilgisayar biliminin Nobel'i saylan Turing dl ile
de akademik biliim dnyasnn bir paras olmutur.
1959 ylnda Tmleik Devre (Integrated Circuit) teknolojisini gelitirilmesi
bilgisayar donanmnn klmesi, ucuzlamas ve hznn artmasnda
nemli bir aamadr.
1964 ylnda IBM 6 deiik modeli ile 360 serisi bilgisayarlar piyasaya
sunmutur.
1969 ylnda Apollo 13 ile aya yaplan ilk insanl yolculuun kontrol ve
hesaplamalarnda IBM 360/85 bilgisayar kullanlmtr.
IBM 360 SERS


1970li yllarn ortalarnda delikli kartlarla veri giriinin yerini klavye-ekran
ikilisi almaya balamtr.
1971 ylnda IBM irketi tarafndan bilgisayarlarda disket kullanlmaya
balanmas veri girii ve saklanmas bakmndan nemli bir aamadr.
Kullanlan disketin ap 8 in (20.3 cm) ve kapasitesi 1024 Byte (1Kb) idi.
1973 ylnda ayn irketin bilgisayarlarnda Winchester disk srcleri
kullanmaya balamas da nemli bir aamadr.

1973-1974 yllarnda gelitirilmeye balanan kiisel bilgisayarlara istek
1975 ylnda ok artmaya balamtr. Bunlardan 256 Byte bellee sahip
olan Altair 8800 adeta bu alanda bir balangtr.
Bill Gates ve Paul Allen bu yllarda ekran ve klavyesi olan bir bilgisayar
iin BASIC yorumlaycs yazmlardr.
1974 1976 yllarnda Commodore ve Atari gibi kk bilgisayarlar daha
geni bir kitle tarafndan benimsenmeye balad. Bunlar k birimi olarak
televizyonlar, giri birimi olarak da kasetalarlar kullanyorlard ve
BASIC yorumlaycsna sahip bulunuyorlard. Hzlar ok dk
olduundan daha ok oyun programlar iin tercih ediliyorlard.

COMMODORE ATARI
1975 ylnda Stephen Jobs ve Steve Wozniak bir otomobil garajnda MOS
Technologies firmasnn 6502 ilemcisini kullanarak bir kiisel bilgisayar
yapt.
1977 ylnda APPLE firmasn kuran ikilinin rettikleri APPLE II serisi
bilgisayarlar brolar ve okullar tarafndan ok tutuldu.
Bu bilgisayarlarda iletim sistemi disket zerinden ykleniyor, veriler ve
sonular yine disket zerinde saklanabiliyordu. Ayrca BASIC ve
FORTRAN gibi st seviyeli dillerde programlar yazlp derlenebiliyordu.
irket gelimesini APPLE III, LISA ve MACHINTOSH serilerini piyasaya
srerek devam etti ve gnmzde halen MAC PCleri retmeye devam
etmektedir.
APPLE II LISA
APPLE II serisi bilgisayarlarn geni bir kitle tarafndan kabul grmesi ve
yaygnlamas zerine IBM irketi de 1981 ylnda kiisel bilgisayar (PC)
piyasasna girdi. lemci olarak Intel 8088i ve iletim sistemi olarak da MS
DOSu kullanan IBM PCler kiisel bilgisayar alannda ok ksa bir
zamanda bir standart oluturdu. IBM firmas PC alannda, Microsoft firmas
da iletim sistemi alannda ok hzl bir gelime iine girdiler.

1981 IBM PC
1982 ylnda IBM firmasnn PC-XT tipi bilgisayar piyasaya srmesi
nemli bir gelimenin balangc olmutur. Bu bilgisayarda iletim sistemi
ve programlar ok yava olan disket srclerden deil, kapasiteleri 5 veya
10 Mb olan sabit disklerden bellee yklenmekte idi. 640 Kb bellek
kapasiteli ve iletim sistemi olarak DOS 3.0 kullanan bu bilgisayarlardan
sonra kiisel bilgisayarlarda ok hzl gelimeler ve fiyat indirimleri balad.
IBM PC-XT
Rekabetin, Gneydou Asya kaynakl ucuzluun ve sat politikalarnn
etkisi ile INTEL tipi ilemciler kullanan IBM ve uyumlular dnyada daha
fazla yaylma gstermilerdir. IBM ve uyumlular lehine bu fark lkemizde
de daha fazladr.
4004
lk ilemci
4 bitlik
45 komuttan oluuyor.
Hz: 50 KIPs (Kilo-instruction per second), oysa ENIACn hz 10 KIPs d.
640 byte adresleme kapasitesi vard.
Eski video oyunlarnda, mikroilemci-tabanl kontrol sistemlerinde kullanld.
4040
4004n bir st versiyonu.
4004 den hzl, kelime genilii ve bellek bykl daha fazlayd.
8008
4004n gelimi 8 bitlik versiyonu.
16 Kbyte adresleme kapasitesi var.
Eklenmi komutlarla toplam 48 adet komutu var.

4004 4040 8008
8085
1974de 8080in bir st versiyonu olarak kt. Intelin son 8-bitlik genel
amal mikroilemcisidir.
246 adet komut vardr.
8086
16 bitliktir.
1 MB adresleme kapasitesi.
20,000 adet komut vardr.
8088
8 bitlik veri yoluna sahiptir.
1 MB adresleme kapasitesi.
1981de IBM kiisel bilgisayarlarnda 8088 kullanmaya karar verdi.





80286
16 bitliktir.
16 MB adresleme kapasitesi.
8086/8088e gre ek komutlar vard.
80386
Intelin ilk 32 bitlik mikroilemcisidir.
4 GB adresleme kapasitesi.
32 bit ile ilem yapabilmek iin ek komutlara sahiptir
80486
80386ya yap olarak benzemesine ramen komutlar 2 kat hzl altrr.
4 GB adresleme kapasitesi.
50 Mhz versiyonun arkasndan 80486DX2 66 Mhz hznda ve 80486DX4 100 Mhz
hznda retilmitir.







INTEL firmas 486 ilemcilerden sonra numaralarn telif haklarnda problem kt
iin yeni rettii ilemcilere isim vermeye balam ve yeni serileri PENTIUM
adyla piyasaya srmeye balamtr.
PENTIUM ilemciler Pentium, Pentium Pro, Pentium 2, Pentium 3 ve Pentium 4
serileri olarak retildikten sonra gnmzde yerlerini ift ekirdee sahip olan
DUAL CORE ilemcilere brakmlardr.
Numaral ilemcilerin sonuncusu ve INTEL firmasnn rettii ilk matematik
ilemcili seri olan 80486 DX4 modeli 100 Mhz hznda ve ierisinde 1.2 milyon
transistor barndrrken Pentium 4 serisi ilemcilerin hz 3 Ghze kadar km, 0.13
mikron teknolojisi ile ierisindeki transistor says da 55 milyona ykselmitir.
Bugn kullanlmakta olan DUAL CORE ilemcilerde ise transistor says 157
milyon olmutur.
Gnmzde kiisel bilgisayarlar cebimize girecek llerde klm,
saniyede milyonlarca ilem yapabilen, bellek kapasiteleri milyarlarca
karakterle (byte) llen, gerekirse birden fazla ilemciyi paralel olarak
kullanabilen ve trilyonlarca karakterlik veriyi saklayabilen kapasitelere
ulamlardr. Donanm ve yazlm teknolojilerinin bu denli gelimesi
sadece bilgisayarlar deil onlara bal alan ve hayatmza byk
kolaylklar getiren dijital fotoraf makineleri, hafza kartlar, bellek
birimleri, kameralar ve dijital ses kaydedicileri gibi evre birimlerini de
vazgeilmez hale getirmitir.

YAZILIM TEKNOLOJLER
Donanmdaki bu gelimelere paralel olarak yazlm dnyasnda da ok hzl
gelimeler olmutur. Masast bilgisayarlarda kullanlmak zere 1976 ylnda
CP/M (Control Program for Microcomputers) iletim sisteminin piyasaya srlmesi
nemli bir aama oldu.
IBM firmasnn 1981 ylnda kiisel bilgisayarn DOS ile piyasaya srmesi CP/Mi
yok etti.
Kullanclar tarafndan ok tutulan dBASE II veri taban program ve Word Star
kelime ilemci program CP/M ile alrken bunlarn DOS altnda alan srmleri
yapld.
1982 ylnda bilgisayarlarn bir a sistemi zerinden birbirlerine balanmalarna
olanak veren Novell NetWare iletim sistemi gelitirildi.
1984 ylnda APLLE firmasnn grafik tabanl iletim sistemini gelitirmesine
paralel olarak MICROSOFT firmas da grafik tabanl Windows ara yzn
gelitirmeye balad.
1992 ylnda MICROSOFT firmas tarafndan Windows 3.1 piyasaya srld. DOS
iletim sistemi zerine kurulan bu grafik ara yz ok tutuldu.
Disk ve bellek teknolojilerindeki gelimeler yazlm firmalarn daha gelimi
iletim sistemleri retmeye ynlendirdi.
1995 ylnda dnya apnda yrtlen bir kampanya ile MICROSOFT Windows 95
iletim sistemini piyasaya srd. Bu, MICROSOFT UN ilk grafik tabanl iletim
sistemi idi.
Daha sonra ilerleyen yllarda MICROSOFT firmas Windows NT, Windows
98, Windows ME, Windows 2000 Pro., Windows 2000 Srv., Windows XP,
Windows 2003 Srv. ve Windows Vista iletim sistemlerini kard.
A sistemlerinde alan sunucu bilgisayarlar iin gelitirilen ve DIGITAL,
SOLARIS, HP UNIX gibi trevleri bulunan UNIX iletim sisteminin
biliim dnyasna yapt katk ok nemlidir. UNIX, Halen dnyann en
gvenilir, salam ve profesyonel iletim sistemi olarak birok byk
kurulu tarafndan gnmzde de kullanlmaya devam etmektedir.

UNIX tabanl olan LINUX iletim sistemi, 1991 ylnda Finlandiyal bir niversite
rencisi tarafndan gelitirilmeye baland. Linus Torvalds, master projesi iin bir
iletim sistemi yazmak adna almalara balad ve yazd kaynak kodlar Internet
aracl ile btn dnyaya at. Linus Torvalds'n bu projesi o kadar ok
yazlmcnn ilgisini ekti ki; bir anda dnyann her kesinden yazlmclar bu
kodlar gelitirmeye balad. Bir gibi byyen LINUX hareketi btn dnyay
sard ve sonunda ZGR YAZILIM, AIK KAYNAK KOD felsefesi ile bir ok
kullancnn bilgisayarna yerleti.
Datm GPL (Genel Kullanc Lisans) eklinde cretsiz olarak yaplan
LINUXUN bir ok farkl srm bulunduu gibi, baz lkeler LINUX ekirdei
zerine kendi Ulusal letim Sistemlerini gelitirme almalar yapt.
2003 ylnda Trkiyede TUBITAK tarafndan ulusal bamszlk, gvenlik ve
tasarruf amacyla, kritik uygulamalarn zerinde alabilecei, ak ve standart bir
veri yapsn destekleyen, gvenlik izlemesine imkan verecek ekilde kaynak kodu
ak olan ve finansal yk oluturmadan yaygnlatrlabilecek bir iletim sistemi
gelitirilmeye baland. LINUX ekirdei zerine yaplandrlan ve ierisinde
birok uygulama paketini de barndran bu sistem PARDUS adn ald ve halen
Internette http://www.pardus.org.tr adresinden cretsiz olarak datlmakta
letim sistemleri dnda hesap tablolar, kelime ilemciler, sunu
programlar, veri taban uygulamalar, izim, matematik, istatistik ve
masast yaynclk programlarnn yan sra endstri ve ticaret hayatnn
btn dallar iin ok sayda paket programlar gelitirildi ve halen de
gelitirilmeye devam edilmektedir.