PHN 2

X T NHIN NATURAL FIBERS

VT LIU DT
TEXTILE MATERIAL
i hc Bch Khoa Tp.HCM
Khoa C Kh
B mn K T!"# D$# %&'
N()*I (I+N( D,-. TS/ B0I %AI H)N(
TS/ V1 KH2NHN(U-N
1
X dt c dng to !i t" #$$$ % &$$$ n'( )*a.
Cc + c ,- d.ng nhi/* nh0t1 2anh 342a+56 gai d7* 3h8(p56 t
t9( 3,i2:56 28n 3;oo25 < =>ng 3cotton5.
?!i t" + =>ng c ,- d.ng @ TA*ng B*Cc6 Di
CEp < F8A* cG i.
?!i tH( th0I @ Di CEp cho =iJt A9ng =>ng K c dng @ LI t"
MN$$$ n'( tAOc C>ng Pg*IQn6 tAOc :hi 2anh c pht hin.
C>ng nghip :Ro ,i < dt !i t" + =>ng =St
7* @ Tn U. ?!i =>ng ch0t 2ng cao c to
Aa <o 7* nhVng n'( M&$$ tAOc C>ng Pg*IQn.
3/4/ INTR5DU6TI5N (I7I THIU
2
Wanh 2< + 2L* Xi nh0t cYa nhLn 2oi.
MZ* 2anh t" [ata2 H\I\: 3ThG Ph] K^5 < K8A(a
3P*=ia6 _*dan5 c cho 2< c` niQn i 27n 2t a&$$
< N$$$ n'( tAOc C>ng Pg*IQn.
?!i )*0n +c Op =9ng 2anh tAong (U @ Di CEp c cho 2< &$$$
n'( t*Gi < cc + n<I A0t tCt6 c` th tbn ti ng*IQn cn cho tOi
thXi i ng<I naI.
C"* 2< Ung Et c con ngXi th*7n h`a 7* tiQn. ?ic 2ai
giCng t'ng 2ng 2>ng =St 7* :ho!ng M$$ n'( ,a* C>ng
Pg*IQn.
3/4/ INTR5DU6TI5N (I7I THIU
3
PgXi TLI Ban Pha pht tAin ic n*>i
c"* M8Aino cho 2>ng <o n'( M#$$ ,a*
C>ng Pg*IQn. LI 2< ti/n thLn cYa ng*IQn
2i* 2>ng c"* ng<I naI.
T t9( 2< + thiQn nhiQn gCc pAot8in. PgXi TA*ng B*Cc 2<
ch*IQn gia 7* tiQn / t t9(. TAong dng e$$ n'(6 ngXi TA*ng
B*Cc giVa :n = )*IJt ,!n +*0t t t9(.
T t9( chf =n cho Ba T < Di CEp Oi gi
cYa <ng.
3/4/ INTR5DU6TI5N (I7I THIU
4
PgXi TLI Ban Pha pht tAin ic n*>i
c"* M8Aino cho 2>ng <o n'( M#$$ ,a*
C>ng Pg*IQn. LI 2< ti/n thLn cYa ng*IQn
2i* 2>ng c"* ng<I naI.
T t9( 2< + thiQn nhiQn gCc pAot8in. PgXi TA*ng B*Cc 2<
ch*IQn gia 7* tiQn / t t9(. TAong dng e$$ n'(6 ngXi TA*ng
B*Cc giVa :n = )*IJt ,!n +*0t t t9(.
T t9( chf =n cho Ba T < Di CEp Oi gi
cYa <ng.
3/4/ INTR5DU6TI5N (I7I THIU
5
3/2/ 6LASSIFI6ATI5N PH8N L5,I
6
T nhin Nhn to
Thc vt
Synthetic
polymer
(nhi do!
"#n$ vt %olymer
t nhin
&otton
'()t *i+re)
,- .i+e
/i)cell(nio
0)
ve$et(++le
T- t1m
.2n$ c30
.2n$
4#n$ vt
&ell0lo)e (cet(t5
tri (cet(te
%olyno)ic r(yon
&()ein
6i)co r(yon
&0pr(moni0m
.yocell
%75 %8S5%%5%9
7crylic (%7N!
7dhe)ive5
mel(mine
Nylon
%675%67.5 %T:8
,; <=T
7
,- t nhin $>c thc vt? @A tn B
,- t nhin $>c 4#n$ vt? @A tn B
,- t nhin $>c @hoCn$ )Dn? @A tn B
8
asbestos
3/3/ X T NHIN
,- t nhin $>c cell0lo)e
Cellulose l hp cht thin nhin, l cht c bn to thnh ca
cc t bo thc vt, ton! "# c# $%t s& ' ()t
* pol+$e t nhin, c s, n!u+n li)u sn 'ut cc ' nh-n to
!&c cellulose nh. viscose, a+on, acetate
Cellulose , th/ 0n l hp cht cao ph-n t1 nh#$ pol+sacchai(,
"i ph-n t1 c# cu t2c $ch th3n! v4i $0t '5ch 67C
8
9
:;
<
=
7>
?
3/3/4/ X9 #: n;<n =>? #:? @"#
,- li+e ha+ ' t@ th-n c-+, to nn cc chA$ c# ' ton! vB
c-+ nh. lanh, "a+, !ai CDla',a$ie,he$p,Eute,FenaDGH
,- t3 lC? ch+ (Ic theo l ca cc c-+ th.Jn! l c-+ $%t l
$K$ nh. chu&i si abaca,(La si a!ave,vB (@aH
,- t3 vE ht vF G0D nh. ' bMn!, bMn! !o
%hn loi ,- t nhin $>c cell0lo)e
:;
&/ Bn=A6B##Bn
gng c822*2o,8 tinh :hiJt nh0t6 po2I(8A dbi d<o nh0t cYa th nhiQn.
X 2i=8iBa,t 4i=8A 32anhi42a+6 aIij*t86 gaiiAa(i86 dL( =.t
Tni:8na45 chf c` k c822*2o,8 ,o Oi =>ng.
X =>ng c` :hCi 2ng phLn t- cao nh0t6 tAEt th c0* tAlc tCt nh0t
3U tinh th6 mnh hOng5.
W< + < ,inh :hCi h<ng 7* tAong + dt.
_a* :hi Aa hoa hHnh th<nh < pht tAin )*! =>ng 3=o225 chna
cc +.
11
Khi )*! chn n@ < cc + +*0t hin.
MUt )*! =>ng c` :ho!ng e$ ht 3,88d56 (oi ht chna N$$$ % p$$$
+.
X =>ng c` (<* t" tASng :8( Jn <ng.
&/ Bn=A6B##Bn
12
13
&/ Bn=A6B##Bn
&qa t*7n =St 7* c` hoa6 ,a* rqM$ t*7n hoa n@ < Ai i6 2i
)*! =>ng. X t" cc ht (ang + pht tAin tAong )*! =>ng
MaqMr ng<I6 + pht tAin th8o Xng :nh< chi/* d<i
NNq&$ ng<I6 c822*2o,8 c =bi <o tAong 2o Aong cYa +
Khi )* tAHnh =bi c822*2o,8 :Jt thlc6 s )*! :h> < nnt
N pht tin ca ' bMn!
B>ng thng (i th*Uc h Gossipium gb( c` e 2oi chnh.
to,,ipi*( HiA,*t*( % rpu6 tAbng @ chL* Mv6 chL* w6 chL* Fhi6
chL* xc6 cao Jn N (Rt.
to,,ipi*( BaA=ad8n,8 % ru6 tAbng @ chL* Mv6 chL* w6 chL* Fhi6
cao Jn N.& (Rt6 hoa <ng6 + d<i ch0t 2ng tCt6 + ngSn (!nh <
d<i.
to,,ipi*( DA=oA8*( % &u6 cLI 2L* n'( @ >ng Fhi6 >ng Pa(
w cao Jn N (Rt6 =>ng s6 ch0t 2ng + th0p.
Pgo<i Aa cdn # 2oi :hc nhng ,!n 2ng :h>ng ng :.
&/ Bn=A6B##Bn
14
B>ng pht tAin tCt @ cc ng cEn nhit Oi 3,*=tAopica25 c` :h
hE* 0( < y(.
C7n a % p thng tAong i/* :in thXi tiJt 0( pht tAin.
B>ng c canh tc @ Pa( z BSc Mv6 TA*ng >ng6 ChL* Fhi6 Tn
U6 TA*ng B*Cc < xc.
{ ChL* |*6 =>ng c tAbng @ cc nOc ma TA*ng H!i nh HI
Wp6 B*2gaAia.
&/ Bn=A6B##Bn
15
H THCN( P5L-%ER
B>ng 2< po2I(8A c822*2o,8 t*IJn tnh.
Mono(8A n m 2< c822o=io,86 po2I(8A =>ng c` :ho!ng &$$$ n
m c822o=io,8 3U po2I(8A h`a5.
W< (Ut po2I(8A t*IJn tnh6 d<i &$$$n( < d<I $.rn(.
H thCng po2I(8A c` a&qp$u ph7n tinh th < e&qe$u > mnh
hHnh.
&/ Bn=A6B##Bn
16
H THCN( P5L-%ER
Ph`( chnc )*an tAng nh0t HIdAo+I2 3q}H5.
Cdn c` th tbn ti @ dng (8thI2o2 3qCH
N
}H5.
_h phLn chc cYa 3qCH
N
}H5 2<( t'ng 2iQn :Jt hIdAo giVa cc
nh`( %}H cYa cc po2I(8A =>ng 2i/n :/.
Pgo<i Aa cdn c` 2iQn :Jt ?an d8A ~a22, nhng :h>ng ng :.
&/ Bn=A6B##Bn
1H
6DU TRE6
B>ng c` c0* tAlc a 2Op dng thO gb(1 th<nh , c0p 3pAi(aAI
;a2256 th<nh thn c0p 3,8condaAI ;a225 < 2i 32*(8n5.
&/ Bn=A6B##Bn
1I
6DU TRE6
&/ Bn=A6B##Bn
1J
a5 Mt cSt ngang +
=>ng. Cc th<nh ph7n
tiQ* =i* cYa + =>ng
chn6 :h> < th<nh
ph7n (oi thO c0* tAlc.
=5 M> hHnh /
hHnh thi hc
cYa + =>ng.
&/ Bn=A6B##Bn
2K
6DU TRE6
X =>ng c` hHnh dng dct6 giCng A*I ='ng +oSn
3t;i,t8d Ai==on5.
C` :ho!ng a$ i( +oSnic( + =>ng.
Cc i( +oSn =/ (t + :h>ng /* gia t'ng
(a ,t giVa cc +.
Mt cSt ngang + =>ng giCng ht E* hoc hHnh )*!
thEn.
&/ Bn=A6B##Bn
21
6DU TRE6
WOp ngo<i cng c*tin 3=i* =H q =5 (<ng
(sng chna ,p < ch0t =Ro.
Th<nh , c0p 3c5 th<nh ph7n phi c822*2o,8 <
c822*2o,8 > mnh hHnh cc thO ,Sp +Jp th<nh
cc Xng chRo 3cAi,,qcAo,,5 th<nh thn c0p c`
c0* tAlc (@.
Th<nh thn c0p 3d5 chf c` c822*2o,8 tinh th
c0* tAlc tAEt th cao6 cht ch cc thO c822*2o,8
n9( ,ong ,ong nha*.
&/ Bn=A6B##Bn
22
6DU TRE6
W*(8n1 2i Aong6 chI dc chi/* d<i thLn + =>ng.
Th<nh 2*(8n 2< cc dng tAdn +oSn Cc bng
tL( pha tAong cng cYa th<nh thn c0p.
W< ni chna ch0t dinh dng 3,ap5 n*>i +
3d*ng dmch 2oKng cYa pAot8in6 Xng6 :hong6
ch0t th!i5.
Khi ch0t dinh dng =aI hi ph7n cdn 2i to Aa (<* cYa +
=>ng z chQnh 2ch p ,*0t Oi :h )*In + =m dct.
&/ Bn=A6B##Bn
23
TFNH 6HDT VT LG
Chna c822*2o,8 tinh :hiJt6 dct6 +oSn < giCng A*I ='ng tnh
ch0t Et 2 cYa +.
U =/n + c0* tAlc c` U tinh th cao < nhi/* thO. Khi Ot U
=/n t'ng N&u.
Kh>ng th d*oi thng ng*IQn 2i* th> d nh<*.
gZn nhit tCt (t :hi (c. Hlt nOc nhng 2L* :h> 3U hbi y(
tiQ* ch*yn r.&u5.
g =m d =/ (t ,i gb gh/. Co :hi git 3d*ng dmch :i/(
(nh5.
&/ Bn=A6B##Bn
24
TFNH 6HDT VT LG
g =m h hi =@i n0( (Cc 3(i2d8;5 tAnh 2* tAV ni y( th0p.
Bm ng! <ng < gi!( =/n :hi tiJp +lc nh ,ng (t tAXi Y 2L*.
Chc :^ d =St chI < chCng (<i (dn :h :R(.
Cc tnh ch0t Et 2 c =!n1
Chi/* d<i + 3((51 MN%a$ 6
Xng :nh + 3(51 MN.NN 6
U =/n :h> 3gid8n51 N.M%a.e6
&/ Bn=A6B##Bn
25
TFNH 6HDT VT LG
Cc tnh ch0t Et 2 c =!n 3tiJp th8o51
U =/n Ot 3gid8n51 N.&%p.a6
U giKn nt 3u51 p Jn M$u
KhCi 2ng AiQng 3gic(
e
5 % M.&$6
U hbi y( 3NMC6 a&u U y(
tng Ci6 u51 r.&
HHnh !nh cYa (Ut i( :Jt 3n8p5 )*an
,t dOi :nh hin i
26
&/ Bn=A6B##Bn
% C822*2o,8 3r$u to $u5
% POc 3au to ru5
% _p < =Ro 3$.&u qM.$u5
% FAot8in, 3$u q M.&u5
% H8(ic822*2o,8, < p8ctin,
3#u q au5
% Tp 3Mu qM.ru5
THHNH PHN HIA HJ6 X BKN(
&/ Bn=A6B##Bn
2H
TFNH 6HDT HIA HJ6
X =>ng =m a+t 3n`ng 2oKngiE( c ng*Ui5 2<( gi!( =/n < dZn
Jn ph hYI ho<n to<n. D+t thYI phLn po2I(8A cYa =>ng.
X =>ng tng Ci =/n Oi :i/( 2oKng. TAng n@ tAong +lt 'n
da. tit c tAong +< phdng nhi/* 27n (< :h>ng h hsng.
Ch0t tyI tASng phG =iJn Oi =>ng 2< Pa}C2 3_odi*( hIpoc2oAid85
< PaB}
N
.H
N
}
N
.eH
N
} 3_odi*( p8A=oAat85. C` hi* )*! cao tAong
(>i tAXng :i/(.
Kh>ng =m !nh h@ng =@i cc ch0t o+I h`a nJ* 8( +- 2 Oi cc
i/* :in c :i( ,ot.
&/ Bn=A6B##Bn
2I
TFNH 6HDT HIA HJ6
C` i 2hc 3a44initI5 tCt Oi cc th*Cc nh*U( tAhc tiJp 3diA8ct56 hot
tnh 3A8acti856 ho<n ng*IQn 3at56 ,*2ph*A < ao nhX ,h phLn
chc 3po2aAitI5 cYa po2I(8A < h thCng po2I(8A tAong =>ng.
Bm n0( (Cc 3(i2d8;5 < =O(inhEI 3(oth5 t0n c>ng c7n gi!i
php ng'n chn.
TiJp +lc nh ,ng 2L* c822*2o,8 =m thoi h`a tAnh tiJp +lc
2L* Oi nh ,ng tAhc tiJp z phi :h> ni thong (t ,a* git.
C` :h! n'ng dZn nhit chm* c nhit U 2<iYi cao 3M&$
$
C
:h>ng =m ph hYI5. ChI +R( < chI @ N#&
$
C.
&/ Bn=A6B##Bn
2J
TFNH 6HDT HIA HJ6
Kh>ng ph!n nng Oi cc (*Ci :i( 2oi.
Ch0t gLI > nhi( :h>ng :h 3tnh a+t5 + gi!( =/n nhanh
3thYI phLn do a+t5 phai (<* !i 3phLn t- th*Cc nh*U( =m ph
hYI5.
tiV c'ng !i =>ng nhanh tAong i/* :in tAng n@6 c822*2o,8
=iJn dng 2<( =/ (t + ,i =`ng (t hn.
_a* :hi A-a 2oi =s a2:a2i < ,0I6
+ =>ng giV c dng hHnh tA. 6 (t cSt ngang tAdn hn
Tnh ch0t h`a hc cYa + =>ng K < cha :i/( h`a :h>ng :hc
nhi/*6 nhng =>ng K :i/( h`a c` :h! n'ng hot h`a < :h! n'ng
nh*U( (<* tCt hn
&/ Bn=A6B##Bn
Mt cSt ngang cYa + =>ng ng*IQn dng < :hi =m tAng n@
3K
&/ Bn=A6B##Bn
PH8N L5,I X BKN(
B>ng c` e nh`( thng (i chnh 3th8o chi/* d<i5
M. Ch0t 2ng tCt 3e$ % a&((5
N. Ch0t 2ng tA*ng =Hnh 3N$ % e$((5
e. Ch0t 2ng th0p 3 N$((5
LBL; #># 3e % &u tGng ,!n 2ng to<n c7*51 chY IJ* tEp tA*ng @ Di
CEp < Mv 3h!i !o pha Pa(5.
Chi/* d<i +1 e$ % a&((
U (mn 3(icAonaiA851 N.r % #.&
U =/n +1 ee % #& git8+
31
&/ Bn=A6B##Bn
32
PH8N L5,I X BKN(
LBL; #M!n= NOn 3r&u tGng ,!n 2ng to<n c7*51 tEp tA*ng @
TA*ng w 3=8:i,tan6 Taji:i,tan6 Kaa:h,tan6 T*A:(8ni,tan56 TLI
Fhi 3Chad6 Ma2i6 oAI Coa,t6 B*A:ina a,o56 ChL* |* 3TLI Ban
Pha6 HI Wp56 TA*ng >ng 3ThG Ph] K^6 _IAia56 Mv 3cao ng*IQn56
BAai2 < Fa:i,tan.
Chi/* d<i +1 N$ % e$((
U (mn 3(icAonaiA851 e.& % #.r
U =/n +1 N& % ee git8+
&/ Bn=A6B##Bn
33
PH8N L5,I X BKN(
LBL; #PQ1 Jn t" TA*ng w 3=8:i,tan6 Taji:i,tan6 Kaa:h,tan6
T*A:(8ni,tan56 Mv < Tn U.
Chi/* d<i +1 N$((
U (mn 3(icAonaiA851 #.& % a
U =/n +1 M# % Mr git8+
RS? #Tn UV WXn= ?Y& Z9 Nn= [4\
Cc giCng =>ng :hc nha* cho Aa + Oi chi/* d<i :hc nha*6
thXng chia th<nh cc chi/* d<i nh ,a*1
X rt di: 1 3/8 - 2 inches
X di: 1 1/8 - 1 3/8 inches
X trung bnh 1 - 1 1/8 inches
X ngn 7/8 - 1 inch
Bn= ?B ?]m =;^? U_ #&' #!'$# @_;6 U AY cYa cc 2oi !i cotton
:h ph hp
V]; Nn= n=BL; `!&n #a9n= b>; #>#6 U =`ng th0p6 tA" :hi :i/(
h`a t'ng U =`ng cho !i
&/ Bn=A6B##Bn
34
q X =>ng c` tnh th0( hlt cao6 bng thXi nh! y( tCt.
s!o " #$c t%nh &u 'i(t )
*u+ nhi,n- c. nh&/c #i0m g 1hi g$p #i2u 1i(n n.ng 3m )
q B>ng =/n tAong c! tAng thi :h> < Ot6 2< Et 2i* A0t tCt cho dt
(aI6 t*Gi th ,- d.ng cao
q X =m (dn ngaI c! :hi chm* (<i (dn cha cao6 do ` hin tng
nGi hn `n 3pi22ing,5 +!I Aa t :hi ,ii!i ='t 7* =m (dn
q B>ng c` U =iJn dng <n hbi < ph.c hbi =iJn dng th0p d4n
#5n #$c t%nh g c6! b7ng- c8ch 1hc ph9c )
RS? #Tn UV WXn= ?Y& Z9 Nn= [2\
&/ Bn=A6B##Bn
35
q Ch'( ,`c !i =>ng :h>ng )* phnc tp6 d git6 chm* c nhi/* 27n
git do U =/n Ot < :hng :i/( :h tCt
q ?!i =>ng c` th c ,0I )*aI nhng !i =>ng , =m nh'n6 thXng ph!i
2< 3Yi5 (Ut cch an to<n @ nhit U cao N$& C.
q ?!i =>ng d chI < tiJp t.c chI ,a* :hi 2oi =s t" ngn 2-a. _a* :hi
dEp tSt ngn 2-a =>ng tiJp t.c pht ,ng < o+I h`a =9ng (Ut )* tAHnh
L( f gi 2< chI nh hbng. Chf ,C o+I giOi hn 3Wi(iting }+Ig8n nd8+5
3W}5 cYa =>ng Mr.
RS? #Tn UV WXn= ?Y& Z9 Nn= [3\
&/ Bn=A6B##Bn
36
N/ %# U> cBL; Z9 #d L# @e #M^; ?f' g^?
3H
X DhA [65IR\
X th>6 ngSn 3(in. $.&((5 Oi hHnh dng =0t :^ c 20I t" s
3h*,:5 d"a.
ThXng c` (<* nL* nL* E(.
Th<nh + d<I6 c tAng =@i 2*(8n =0t :^ < cc 2o tAQn =/ (t
+.
Fh hp 2<( th"ng 3Aop856 chKo 3coAdag856 n( 3(atting56 =<n
ch!i 3=A*,h56 nhbi n( 3c*,hion ,t*44ing5.
N/ %# U> cBL; Z9 #d L# @e #M^; ?f' g^?
3I
X (iN [KAP5K\
X gCc c822*2o,8 t" ht c` chna 2igin.
c th* hoch =9ng taI t" cc )*! 3=o225.
c tch :hsi ht nhX ,0I :h> 3dAIing5 < 2Sc 3,ha:ing5.
Phc6 (/( nhng d nt :h>ng c dng tAong :Ro ,i.
X ngSn 3eN((56 =`ng 32*,tAo*,5 Oi (t cSt ngang tAdnioa2.
B/ (t + phng6 ph7n 2*(8n AUng < c` th<nh (sng.
Cha c` nhi/* ngh]a tAong c>ng nghip.
?/ X9 c;NjAB&U# k;NjM
3J
To th<nh cc =lii=` + n9( tAong 2Op dOi cYa s cLI hai 2
(7( 3dicotI28d8no*,5 gilp cLI nng thng.
tb( cc tJ =<o c` th<nh d<I chbng chEp 2Qn nha* z c 2iQn :Jt
=9ng ch0t phi c822*2o,8 cc =li + d<i +*IQn ,*Ct thLn cLI.
?4/ L&nAFc&Z L;njn L;nUjjW
4K
W< + 2i=8 L* tiQn c con ngXi dng to !i.
X c tch Aa t" thLn cLI :inum ;sit!tissimum6 phG =iJn @ cc
nOc >n Oi < cEn nhit Oi.
6DU TRE6
Bli + 2anh gb( nhi/* tJ =<o + c` chi/* d<i thaI
Gi tAong ph( i a % a&((.
Xng :nh tA*ng =Hnh $.$N((.
W< nhVng Cng d<i tAong ,*Ct6 c` th tAn
2ng hoc c` ,c.
41
CLI6 Hoa < Ht Wanh
?4/ L&nAFc&Z L;njn L;nUjjW
42
6DU TRE6
X :h>ng )*'n nh =>ng6 =/ AUng + thaI Gi th8o chi/* d<i +.
TJ =<o + c` 2*(8n +*IQn ,*Ct @ giVa. W*(8n hcp nhng A A<ng
Oi =/ AUng Gn mnh.
Khi cha chn6 (t cSt ngang hHnh oa2 z th<nh + (sng <
2*(8n A0t 2On ,o Oi + chn. Khi chn th<nh + d<I z (t cSt
ngang hHnh a gic.
?4/ L&nAFc&Z L;njn L;nUjjW
43
6DU TRE6
Th<nh ph7n h`a hc gb(1
C822*2o,81 r&%rpu
H8(ic822*2o,81 p%u
Wignin1 N.&%#u
F8ctin1 M.&%N.&u
?4/ L&nAFc&Z L;njn L;nUjjW
44
TFNH 6HDT VT LG
C` U =/n :Ro 3t8n,i28 ,tA8ngth % &p.#cPit8+5 tCt hn =>ng. go
c0* tAlc tinh th cao hn 3nhi/* 2iQn :Jt hIdAo hn5.
U =/n t'ng :hi Ot 3N$u5. ti!( =/n :hi tiJp +lc nh ,ng )*
2L*.
Kh>ng giKn nhi/*6 U giKn nt chf M.ru :hi :h> < N.Nu :hi Ot.
C` th <n hbi tAong giOi hn nhs. U cnng < chCng *Cn cao.
U hbi y( :ho!ng MNu6 c` :h! n'ng chCng phLn hYI Jn MN$
$
C
3=St 7* Gi (<*5.
X (<* hi <ng Jn +( z =`ng hn =>ng. gZn nhit tCt
(t.
?4/ L&nAFc&Z L;njn L;nUjjW
45
TFNH 6HDT HIA HJ6
Kh` tyI hn =>ng nhng hin naI c` th 2<( tASng !nh h@ng
cYa h`a ch0t 2< th0p nh0t.
B/n Oi a+t 2oKng6 IJ* nhng =m ph hYI =@i a+t n`ng 2oKng
hoc c ng*Ui.
ChCng :i/( tCt6 git nhi/* 27n (< :h>ng =m h !i.
Kh>ng =m !nh h@ng +0* =@i d*ng (>i tAong git :h> 3hV* c5.
Kh>ng =m c>n tAngi= nhEI t0n c>ng.
Wanh K )*a 2*Uc z tyI c822*2o,8 tinh :hiJt chCng (.c tCt
nhng U y(6 nhit U6 U =yn )* (nc =m n0( (Cc ph hYI.
?4/ L&nAFc&Z L;njn L;nUjjW
46
Wanh (Oi < 2anh =m n0( (Cc ph hYI
nh _M + 2anh
?4/ L&nAFc&Z L;njn L;nUjjW
tb(1 aI6 cLI gai d7*6 gai Aa(i86 :8na46 *A8na6 ,i,a26 h8n8)*8n6
+ ch*Ci6 pina6 =>ng go6 + d"a6 (oi + c` tnh ch0t ph hp cho
nhVng nng d.ng nh0t mnh
Cc + 2i=8 )*an tAng :hc ngo<i 2anh1 R&'l =&; Wm! [jmQ\ <
=&; M&m;j
?2/ 6^? Z9 c;Nj g^?
4H
CLI < + pina
H8(p
_i,a2 a(i8
K8na4
H8n8)*8n
4I
T! BL? @e =;& ?n= Z9 b&'
X th* hoch t" cLI thLn th!o thXng niQn6 cLI c` th cao tOi N$
488t. tia c>ng tch + t" thLn cLI tng th nh Oi 2anh6 + 2i=8 t"
s cLI :hi K tch c + c =!n e( Jn &(.
X c =!n :hi c di Ep 3,c*tch5 to + :v th*Et c` chi/* d<i
<i c( Jn M (Rt. X tCt c` chi/* d<i #& % a$c( nhng :hi :Ro ,i
thXng c` chi/* d<i e$ % erc(.
2<( (/( :8o thhc Et 3g2iadin5 tAong Ai==on cYa + 2i=86 ph!i
Ep aI Oi d7* 2<( (/( < Rp St 2p 2i.
4J
R&'An!#j
R&'An!#j
5K
RS? b;om?9 N]n Z9 b&'
C` (<* tASng ng! <ng nhng + th>6 nh (<* 3,had85 tI i/*
:in gi7( 3A8tting5 +.
Cc tJ =<o AiQng =it cYa aI A0t ngSn6 d<i :ho!ng $6M inch 3$.N&
c(56 (t cSt ngang c` n'( hoc ,* cnh.
aI c` U =/n tng Ci6 :h>ng dai nh 2anh hoc gai d7*.
X aI cnng6 nhng c` U giV y( A0t 2On.
aI A6 tin d.ng ,- d.ng 2<( cc Et 2i* nh =ao t!i6 tli
+ch6 < cc Et 2i* `ng g`i.
?!i 2<( t" aI gi 2< =*A2ap.
51
Ten Qmn p& q? Z9 b&'
% a$u c822*2o,8
% Nau h8(ic822*2o,8
% MMu 2ignin
% Mu pAot8in,
% Mu d7* < =Ro
% Mu tp
s!o < #!+ c. mu n=u )
R&'An!#j
52
R&'An!#j
W< + 2i=8 th* hoch t" cLI gai d7*6 )* tAHnh gia c>ng +- 2 20I
+ tng th nh 2anh.
X gai d7* th> hn 2anh6 tCi (<* < :h` tyI tASng
X gai d7* =/n6 dai6 d!i + c` th d<i Jn a 488t hoc hn.
TJ =<o gai d7* n d<i MiN%M inch 3M.N%N.& c(56 (t cSt ngang +
dng a cnh 3po2Igona25
X gai d7* A0t cnng < chna M 2ng 2ignin ng :. Mc d c`
th ,!n +*0t !i h8(p t" (Ut ,C cLI gai d0* nh0t mnh6 nhng + t"
cLI gai d7* c ,- d.ng chY IJ* tAong !i th>6 =ao gb( c! Et
2i* 2<( =ao t!i6 !i6 dLI th"ng6 ,i =n
53
(&; Wm!AjmQ
54
(&; Wm!AjmQ
a(i8 2< + 2i=8 thXng c gi 2< cs TA*ng B*Cc
X Aa(i8 ,i tch t" thLn cLI =9ng cch tOc =s 2Op s =Qn ngo<i
cLI < ngL( tAong nOc
Fh!i :h- ch0t :8o 3g*(5 tAong + Oi (>i tAXng :i/( tAOc :hi
:Ro ,i.
a(i8 (<* tASng Oi U =/n < U =`ng A0t tCt
X Aa(i8 cnng < :h th>6cc tJ =<o cYa + A0t d<i6 (t cSt ngang
:h>ng bng dng
a(i8 A0t hV* ch tAong cc nng d.ng c>ng nghip < ang c
,- d.ng nhi/* tAong nUi th0t
(&; M&m;j
55
(&; M&m;j
56
Fina c 2<( t" 2 cYa cLI dna
< thXng c ,- d.ng @
Fhi2ippin8,.
C` th c :Jt hp Oi t t9(
hoc po2I8,t8A to Aa !i c
=it.
X9 Wr&
5H
CLI dna s
X9 Wr&
5I
X tch t" 2 cYa cLI dna6 Dnana, co(o,*, 3Winn5 M8AA
C0* tAlc ,i dna tinh tJ ,o Oi cc ,i thhc Et :hc Oi cc c
tnh ,a*1
>i 1ho?ng @A cm-
Bu trng ' 1em ' b.ng nh& "9!-
Cn mu ' b2n mu thuDc nhuEm tDt-
F. 1h? nGng 1h8ng ph8 h6+ do hi 3m- muDi-
HE b2n 1Io tDt-
F. th0 sJ d9ng #0 "m gi+ mKng cht "&/ng c!o- c. #E m2m
mLi ' #n hMi tDtN
RS? #Tn Z9 P;n&
X9 Wr&
5J
1. Tc bng tay: Hand-scrapping: ,- d.ng t0( ,n no ,i
dna. _a* :hi d cc +6 + c A-a :v =9ng nOc (I < phi
:h> tAong :h>ng :h
2. Bc !" # $% &' bng ()y1 2 dna c c0p <o (I =`c s6 2 ,
=m p < co. X K co c A-a 2i :v =9ng nOc < phi nSng.
*. +g,(: cng c ,- d.ng tAong chiJt +*0t + dna nhng
phng php n<I :h>ng ph!i 2< phG =iJn.
Pa9n= Q^Q =;& ?n= Z9 P;n&
X9 Wr&
6K
61
6n= n=$ Wmm[Mj##;n=\ ?^? Z9 #:? @"#
W< (Ut )* tAHnh ,- d.ng hot Ung cYa i ,inh Et < U y( tAQn
cLI tAbng 2<( phLn hYI (.c AVa cYa cc (> tJ =<o < p8ctin
+*ng )*anh =` + 2i=86 to i/* :in th*En 2i cho tch ,i t" thLn
cLI.
c ,- d.ng tAong ic ,!n +*0t cc + t" ng*IQn 2i* thhc Et
nh cc 2oi + 2i=86 + t" s d"a
C` N phng php ngL( chY IJ*1
Og=m trong n&Pc QR!ter rettingS
Ogm trong s&ng QdeR rettingS
62
Dmm#MBn= nas?
W< phng php phG =iJn nh0t6 nh0n chH( to<n =U =` thLn cLI
tAong nOc.
POc thL( nhEp Jn ph7n c*Cng tA*ng tL(6 2<( tAng n@ cc tJ
=<o =Qn tAong6 2Op s ngo<i cng6 do ` 2<( t'ng ,h h0p th. cYa
c! U y( < i :h*yn.
ThXi gian d7( ph!i c 2* cyn thEn6 ngL( thiJ* 2<( :h` tch
+6 ngL( )* (nc 2<( ,*I IJ* +.
-.) tr/n0 d1( 23p1 ,!n +*0t + ch0t 2ng cao6 c*Cng c 2oi
=s Aa :hsi nOc tAOc :hi ho<( th<nh ngL(6 ,0I :h> tAong <i
thng6 ,a* ` K ngL( (Ut 27n nVa.
6n= n=$ Wmm[Mj##;n=\ ?^? Z9 #:? @"#
63
FhG =iJn ti cc :h* hc c` ng*bn t<i ng*IQn nOc hn chJ.
Hi* )*! nh0t @ ng :h hE* Oi thXi gian G ,ng nng /
Q( < nhit U =an ng<I 0( p.
ThLn cLI th* hoch c tA!i /* tAQn cc bng cs6 tc Ung :Jt
hp cYa i :h*yn6 (t tAXi6 :h>ng :h < ,ng thlc yI )* tAHnh
2Qn (8n6 phLn hYI Et 2i* gCc )*anh cc =` ,i.
TAong dng Nqe t*7n6 tI th*Uc <o i/* :in :h hE*6 + c` th
c tch Aa.
X ng0( ,ng n`i ch*ng tCi (<* < ch0t 2ng th0p hn ,o Oi
+ ngL( nOc.
Dmm#MBn= Ua9n=
6n= n=$ Wmm[Mj##;n=\ ?^? Z9 #:? @"#
64
41( nc t5 n0i6n
_- d.ng Oc t ng hoc di ch*In chE( 3ao6 7( 27I6 ,*Ci <
,>ng ddng ch!I chE(5. ThLn cLI c nh0n chH( nhX hoc go6
t" r Jn M# ng<I6 tI <o nhit U nOc < :hong ch0t.
41( tr7ng b8
TAong thng =9ng =Q t>ng #qa ng<I6 c` tnh :h! thi tAong =0t cn
(a n<o. aqr giX 7* tiQn1 giai on A-a tA>i6 =.i =yn < (<* c
2oi =s =@i nOc 3thaI Gi thXng +*IQn !( =!o + ,ch5.
POc th!i ngL( c7n +- 2 gi!( cc IJ* tC Uc hi tAOc :hi th!i
Aa (>i tAXng6 c` th c dng 2<( phLn =`n 2sng.
6n= n=$ Wmm[Mj##;n=\ ?^? Z9 #:? @"#
65
3/2/2/ X T NHIN (C6 RtN( VT u X PR5TEIN T NHIN
X pAot8in c hHnh th<nh t" ng*bn Ung Et th nhiQn6 th>ng
)*a ngng t. cYa (Ut a+it a(in to th<nh cc n m 2p
po2Ia(id8 Oi nhi/* nh`( thJ tAQn (Ut ng*IQn t- caA=on.
TAHnh th < 2oi a+it a(in to th<nh cc ch*oi pAot8in AiQng =it6
to nQn tnh ch0t :hc nha* cYa cc + to th<nh
Hai 2oi + pAot8in th nhiQn chnh1
q L79i c0:a 2;ratin <tc 07=c da &>ng?
q L79i d7 c>n tr@ng tiAt ra <t0Bng c0:a Cibr7in?
66
Woi chna :8Aatin1
W< pAot8in 2iQn :Jt ngang cao =@i cc 2iQn :Jt di,*24id8 t" d
2ng cI,tin88 tAong ch*oi pAot8in
ThXng c` cc ph7n +oSn Cc ch* :^ tAong tAHnh th ,Sp +Jp pAot8in
C` (t cSt ngang tAdn6 )*'n =0t thXng dc th8o +6 + (/( +Cp
Woi chna 4iA=oin1
ThXng :h>ng c` 2iQn :Jt ngang6 c` cc ng giOi hn chna a(in
a+it t phnc hp hn
ThXng ,Sp +Jp tAong (Ut c0* tAlc t0( +Jp nJp t*IJn tnh Oi
2iQn :Jt hIdAo giVa cc nh`( a(in tAQn ch*oi pAot8in 2i/n :/.
t phnc tp / hHnh thi < (t cSt ngang :h>ng /*.
X9 QMB#j;n
6H
PMB#;W @e ?^? #Tn ?P# ?9 N]n ?Y& QMB#j;n
c tGng hp tAong cc ,inh th thhc Ung Et6 2< th<nh ph7n c
=!n cYa ch0t ng*IQn ,inh6 (*6 ,Va6 da..
Th*Uc nh`( cc hp ch0t cao phLn t- hV* c th*Uc po2Ia(id
Mono(8A tGng hp i phLn t- cYa pAot8in 2< qa(ino acid6 Oi
hn e$ 2oi :hc nha* phLn =in =@i gCc
Ph`( 2<( nhi( . 2iQn :Jt cc gCc qa(ino acid Oi nha* 2<
p8ptid 3caA=oa(it5 3qC}PHq5 nQn cdn gi 2< po2Ip8ptid haI
po2Ia(id
Cng thc chung ca -amino acid
X9 QMB#j;n
6I
Dcid qa(inoac8tic 3g2Ic8Ain5 H
Dcid qa(inopAopionic 3a2anin85 CH
e
Dcid qa(ino,*ccinic 3acid a,paAtic5 CH
N
qC}}H
Dcid qa(inog2*taAic 3acid g2*ta(ic5 CH
N
qCH
N
qC}}H
%# U> cBL; vu&m;nB&?;W ?p #MBn= Z9 W$#
7cid LM(mino(cid cy)tine (dicy)teine!
LM(mino (cid .e0cin
NO
2
&&N(NN
2
!&N
2
&N(&N
3
!
2
Tham kho thnh phn acid amin trong khi lng cc loi protid (SGK)
X9 QMB#j;n
6J
6^? cBL; QMB#;W
4/ PMB#j;n. th<nh ph7n c =!n 2< cc qa(ino acid
2/ PMB#j;W. ngo<i qa(ino acid cdn c` thQ( cc th<nh ph7n phi
pAot8in nh pho,phoA6 acid n*c28ic
q X dt a ph7n chf chna pAot8in6 tA" + ca,8in chna Mu pho,phoA
q XD gEc 2;ratin 3$u 28n 2< :8Aatin5
q Chna nhi/* gCc acid g2*ta(ic 3CH
N
5C}}Hq < gCc cI,tin8 CH
N
_
q Chna A0t t gCc g2Icin8 < a2anin8
q XD gEc Cibr7in 3&u t t9( 2< 4i=Aoin 2Op :8o =c =Qn ngo<i
thXng 2< ,8Aicin5
q Chna t gCc acid g2*ta(ic < :h>ng c` cI,tin86 chna nhi/* gCc
g2Icin8 < a2anin8
X9 QMB#j;n
HK
RS? #Tn ?9 cw ?Y& QMB#;W
KhCi 2ng AiQng
Tibroin: 1N2Ug/cm
3
- Ver!tin: 1N28 #5n 1N3A g/cm
3
Bm ph hYI nhanh ,a* :hi *n n`ng tOi Mp$ C
K8Aatin gi!( =/n tAong hi nOc $qM$$C6 nhng 4i=Aoin :h>ng
=m gi!( =/n nhi/*. gZn Jn 2* ,- d.ng nh thJ n<o
Bm phLn YI dOi nh nSng6 d =m o+I h`a =@i o+I cYa :h>ng :h
3c =it 2< 4i=Aoin5
W< ch0t in (>i6 :8Aatin < ,8Aicin c` tnh in (>i th0p ,o Oi
4i=Aoin do :h! n'ng ngE( y( 2On hn
X9 QMB#j;n
H1
RS? #Tn p& q? ?Y& QMB#;W
FAotid 2ng tnh6 ph!n nng hoa hc nh acid hoc =a,8 3c` c!
nh`( chnc caA=o+I2 < a(in5. i=Aoin c` nhi/* caA=o+I2 hn
B/n Oi acid > c 2oKng < acid hV* c E( 3ty( acid ,*24*Aic
<o 2>ng c"* :hi caA=on h`a5
KR( =/n Oi :i/(6 : c! :i/( 2oKng. PD}H &u cng ph hYI
pAotid tAong <i phlt6 :i/( E( ph hYI pAotid @ nhit U th0p 2<(
ngSn hoc nt (ch phLn t-
g*ng (>i cYa pAotid1 d*ng dich :i/( 2oKng6 phnc ch0t a(oniac
bng haI acid oAtopho,phoAic6 i=oAin tan tAong nhi/* d*ng (>i
hn :8Aatin
X9 QMB#j;n
H2
X pAot8in th nhiQn c` U =/n6 :h! n'ng ph.c hbi6 U <n hbi "a
ph!i6 c` U hlt y( tCt
X :h>ng tch t]nh in.
X c` :h! n'ng :hng acid "a ph!i6 < d =m t0n c>ng =@i cc
=ao < cc ch0t o+I h`a.
X c` +* hOng =m ng! <ng tAong nh nSng (t tAXi do t0n c>ng
cYa ch0t o+I h`a.
X ,- d.ng tho!i (i tAong h7* hJt cc i/* :in (>i tAXng <
c` phy( ch0t thy( (v t*It Xi
N"n Zx# ?!n= @y Z9 QMB#j;n #: n;<n
X9 QMB#j;n
H3
X LEN
W< + pAot8in th nhiQn c` ng*bn gCc t" 2>ng Ung Et 3thXng 2<
c"*56 c cSt hoc ch!i <o thXi :^ thaI 2>ng
U (mn6 c0* tAlc < tnh ch0t cYa 28n ph. th*Uc <o giCng c"*6 a
ph7n 28n 20I t" cc giCng c"* M8Aino6 Winco2n6 W8ic8,t8A6 _*,,8+6
Ch8iot6 < cc giCng c"* :hc @ cc nOc xc6 Pga6 P8; 8a2and6
Pa( Fhi6 M>ng CG
C"* cSt 2>ng (oi n'( <o (a +*Ln < th*6 (a +*Ln tCt hn
?!i 28n ch!i :v c 2<( t" ,i ,8 cYa + 28n d<i < (mn
?!i 28n ch!i th> c 2<( t" ,i +oSn th0p < 28n th>
X9 cjn
H4
HOn WLn= cn= ?d!
Mt cSt ngang < hHnh dng dc tA.c 2>ng c"*
3photogAaph, DC}g_6 MicAo2a=oAatoAI5
X9 cjn
H5
6^? cBL; cn= ?d!
C"*1 tQn :hoa hc 2< }i, DAi8,6 c` nhi/* 2oi6 n*>i 20I 2>ng6 thmt6
,Va hoc th* hoch non 20I c! =U da 2>ngTAQn thLn c"*6 2>ng
phLn =C Oi cc U (!nh :hc nha*
Cc giCng c"* n*>i 20I 2>ng hin naI1
GiDng "7ng mWn: Berino-X!mboui""et
GiDng "7ng trung bnh: Y!msphire- >or<et- Z<[ord
GiDng "7ng di: Fhe'iot- :eicester- :inco"n
GiDng "7ng 1h7ng thu\n nht: ]"!c1[!ce- V!r!1u"e
GiDng "7ng "!i- di ' mWn: Forried!"e- ^o"R!rth
X9 cjn
H6
Pfn cBL; cn= ?d! #jB ?;y! We; @e b m]n
q U (!nh 2>ng c"* : hi* )*I Oc th8o ,C1 ea
_
6 #$
_
. p$
_
6 r$
_
6
tng ng nh ea
_
Mr.M Jn M.& (
q BCn dng 2>ng c"* phLn 2oi tAong :Ro ,i1
q L>ng tD (Fn1 (!nh nh0t6 +o'n nhi/*6 (t cSt ngang g7n tAdn Oi
Xng :nh M#N&(
q L>ng t0>1 to6 th> hn6 Xng :nh #$(6 c` 2i6 t )*'n
q L>ng n0G <tr.ng b/n0?: tA*ng gian giVa 2>ng t < 2>ng th>6 2i
:h>ng 2iQn t.c
q L>ng c0At: A0t th>6 (t cSt ngang :h>ng tAdn6 =/ ngang t" r$(
tA@ 2Qn6 s (sng6 2i nhi/*6 cnng gidn6 :h>ng =/n6 :R( =/n (<*
X9 cjn
HH
TTn ?P# ?P! #Mz? Z9 cjn [4\
q W8n 2< :8Aatin6 copo2I(8A pAot8in c` chna :ho!ng Mp (ono(8A
:hc nha* cYa acid a(in.
q Th<nh ph7n chnh1 cI,tin86 28*cin86 g2Icin8 < acid g2*ta(ic.
q WiQn :Jt ngang cUng h`a tAm cYa d 2ng cI,tin88 2i/n :/ =@i cc
2iQn :Jt di,*24*a 2< IJ* tC chnh cho cc th*Uc tnh c hc cYa +
:8Aatin. Th<nh ph7n < tAHnh th a+it a(in tAong 28n :hc nha* Oi
nhi/* 2oi 28n.
q WiQn :Jt nhI c!( Oi nhit U cao 3tAQn $qM$$C56 pH :i/(6
:h- < )* tAHnh o+I h`a
X9 cjn
HI
D(ino Dcid tAong :8Aatin cYa 28n
TTn ?P# ?P! #Mz? Z9 cjn [2\
X9 cjn
A?;W Am;n T{ c$ #MBn= KjM&#;n
[=A4||= cjn\
_8Ain8 pqM$
ThA8onin8 aqp
cI,tin8 M$qM&
M8thionin8 $qM
DAginin8 rqMM
Hi,tidin8 Nq#
WI,in8 $qN
D,paAtic acid aqr
t2*ta(ic acid MNqMp
A?;W Am;n T{ c$ #MBn= KjM&#;n
[=A4||= cjn\
g2Icin8 &qp
a2anin8 eq&
W8*cin8 &qa
,o28*cin8 pq
FAo2in8 &q
Fh8nI2a2anin8 eq&
TIAo,in8 #qp
TAIpAophan Mqe
HJ
RL; Qfn #V gjM&#;n N&B =}m
q WiQn :Jt di,*24*a :h (nh 3q__q5 =G ,*ng =9ng cc 2iQn :Jt
hIdAo IJ* hn giVa cc nh`( qPHq < qC}q cYa cc ch*oi :8Aatin
2i/n :/
q Tng tc ionqion giVa cc nh`( a(in 3@ dng cation cYa h
pAoton5 < cc nh`( a+it cac=o+I2ic 3dng anion cYa chlng5
q Cc 2iQn :Jt : nOc giVa cc ch*oi =Ro : nOc 3hIdAopho=ic
a2iphatic5 2i/n :/.
q U co giKn =0t thXng cYa + 28n c gi!i thch =@i cc nJp g0p
c` ,n tAong :8Aatin th nhiQn.
TTn ?P# ?P! #Mz? Z9 cjn [3\
X9 cjn
IK
TTn ?P# ?P! #Mz? Z9 cjn [~\
i phLn t- :8Aatin
X9 cjn
I1
q C0* tAlc :h>ng bng nh0t.
q c tAng c0* tAlc chnh
cYa 28n =ao gb( (Ut 2Op
=i* =H : nOc ngo<i 32Op
yI5 < =` thO =/n th8o
mnh hOng c nhlng
tAong cc ph7n pAot8in >
mnh hHnh cdn 2i
TTn ?P# ?P! #Mz? Z9 cjn [~\
X9 cjn
I2
C0* tAlc pAot8tin 2iQn :Jt ngang nRn cht < 2iQn :Jt Oi nha*
to th<nh cc thO 34i=Ai25 t" ` to nQn cc tJ =<o )*aI hHnh s nKo
to th<nh s hoc nUi =Qn tAong +
WOp coAt8+ c to th<nh nhX cc 2iQn :Jt oAtho < paAa cYa tJ
=<o coAt8+. CoAt8+ c =ao )*anh =@i (Ut 2Op s ngo<i cYa 2Op
hHnh yI haI 2Op =i* =H6 +*0t hin chI dc th8o =/ (t +
TTn ?P# ?P! #Mz? Z9 cjn [\ X9 cjn
I3
TTn ?P# ?P! #Mz? Z9 cjn [\ X9 cjn
I4
TTn ?P# ?9 cw Z9 cjn [4\
q _i 28n c` U =/n "a ph!i Oi t" MqNgid 3qMr git8+5 :hi :h> <
$6rqM.r ging<I 3pqMa git8+5 :hi Ot
q U giKn nt thaI Gi t" N&u Jn #$u :hi :h> < N&u Jn a$u
:hi y(. ?Oi U giKn Nu6 28n ph.c hbi u6 ngaI c! @ U giKn N$u
2Qn Zn c` U hbi ph.c cao tOi a&u
q Pgoi tA" @ i/* :in U y( 2On6 n`i ch*ng 28n c` :h! n'ng ph.c
hbi t*It Xi < ph.c hbi tCt ,a* =iJn dng ngoi
q U cnng cYa 28n :hc nha* tI th8o ng*bn < Xng :nh cYa
t"ng +
X9 cjn
I5
q U giV y( cYa 28n A0t cao6 thaI Gi t" Meu < Mru dOi i/* :in
:hc nha*6 2Qn tOi #$u @ M$$u H
q TAng 2ng AiQng :ho!ng M.NrqM.eN.
q Kh>ng hda tan tAong t0t c! cc d*ng (>i ngoi tA" nhVng ch0t c`
:h! n'ng ph cc 2iQn :Jt ngang di,*24id86 nhng =m tA@ng n@
tAong d*ng (>i phLn chc.
q t =m !nh h@ng =@i nhit U 2Qn Jn M&$C
q C` tnh cch nhit do tnh dZn nhit th0p < U + +Cp cYa +6
cho phRp giV :h>ng :h tAong cc c0* tAlc !i 28n
q Ti U y( tA*ng =Hnh6 :h>ng tch t]nh in nhi/*
TTn ?P# ?9 cw Z9 cjn [2\
X9 cjn
I6
TTn ?P# p& q? Z9 cjn
q C` :h! n'ng :hng a+it6 nhng A0t d =m t0n c>ng =@i =a,8 IJ*6
ngaI c! @ U nbng U th0p6 2oKng
q Bm hsng :h>ng th ph.c hbi < =m :h- (<* =9ng ch0t tyI tASng
o+I h`a 2oKng nh hIpoch2oAit8. _- d.ng ch0t :h- tAong i/* :in
c` :i( ,ot 2<( thng + 28n hoc Gn mnh U )*'n cYa + 28n
q g =m t0n c>ng =@i (Ut ,C c>n tAng hoc con nhEI ph!i +- 2
q C` :h! n'ng :hng cc tc nhLn ,inh hc :hc nh n0( (Cc
q Bm t0n c>ng =@i tia ?6 2<( 28n phLn hYI chE( < ng! <ng
q Khi gia nhit6 28n phLn hYI < ng! <ng @ (nc tAQn M&$C < h`a
than @ e$$C
X9 cjn
IH
TTn ?P# UV WXn= ?Y& Z9 cjn [4\
q C` U =`ng cao Jn tA*ng =Hnh.
q ?!i 28n c` c!( gic ,X taI (/( tA*ng =Hnh < c` U AY tCt
q Th0( hlt cao < tnh ch0t tA*I/n y( A0t tCt. H/ sa7 I
q C` U =/n th0p Jn tA*ng =Hnh6 nhng U co giKn < ph.c hbi tCt
q C` :h! n'ng chm* (<i (dn6 t to `n ht tAQn !i do U =/n
:h>ng cao. H/ sa7 I
q C` :h! n'ng :hng nh<* tCt6 tA" :hi dOi i/* :in n`ng y(6 :h!
n'ng giV nJp )*'n th0p tA" :hi c Gn mnh =9ng ch0t :h-
q Kh>ng =/n Oi :i/( < ch0t tyI tASng chna c2o
q Bm ng! <ng6 ph hYI (nh dOi tia ? tAong nh ,ng (t tAXi
X9 cjn
II
TTn ?P# UV WXn= ?Y& Z9 cjn [2\
q g nh*U( Oi U =/n (<* tCt.
q go tnh to nf6 :h>ng th git 28n tAong nOc n`ng Oi :h*0I
tAUn 2On6 nhng c` th c git :h>6 git nhc tAong nOc 0( Oi
+< phdng nhc
q C` i 2hc cao Oi nOc nQn ,0I A0t 2L*6 c` th Yi 28n @ M&$C hoc
th0p hn nhng :h>ng c` hi nOc. ?H ,ao
q Kh>ng =St chI6 chI A0t chE( ngaI c! :hi tiJp +lc tAhc tiJp Oi
ngn 2-a.
q _- d.ng AUng AKi tAong cc nng d.ng dt (aI6 nhX ,h tho!i (i
tin nghm < thy( (v6 thXng c ,- d.ng pha tAUn Oi +
c822*2o,8 < + nhLn to.
X9 cjn
IJ
%5HAIR
q MUt giCng dQ 3DngoAa5 ng*bn gCc t" ThG Ph] K^ cho + d<i
=`ng MohaiA.
q ThG Ph] K^6 Pa( Fhi < Mv 2< cc ni ,!n +*0t chY IJ* tAQn thJ
giOi.
q gQ c 20I 2>ng hai 27nin'( M.rqN.e:giconi+Rn 2>ng.
q Ch0t 2ng 2>ng thaI Gi tI th8o i/* :in ,Cng < c phLn
2oi1 tight 2oc:6 42at 2oc:6 42*44I 2oc:.
Tight 2oc:1 nhVng ch( 2>ng (mn6 +o'n
2at 2oc:1 ch0t 2ng + tA*ng =Hnh6 gn ,`ng
2*44I 2oc:1 ch0t 2ng th0p nh0t6 + th>
6^? Z9 #d cn= #z g^?
JK
%5HAIR
q X MohaiA c` nhi/* tp ch0t nh 28n 3( th
nhiQn6 =.i6 cLI cs5 chiJ( Mie :hCi 2ng
ng*IQn 2i* th>.
q _a* :hi git + , tASng < `ng (t nh t
t9(.
q Chi/* d<i + thaI Gi th8o
t*Gi. M$qM&c( 3a thng t*Gi5
< Neqe$c( 3MN thng t*Gi5.
6^? Z9 #d cn= #z g^?
J1
%5HAIR
q B/ (t + MohaiA giCng 28n6 c` yI nhng yI
=( cht <o thLn + hn < ,C !I t hn 3MiN5 ,o
Oi 28n.
q Cc yI chbng 2Qn nha* t + c` c!( gic tAn
2ng < =`ng 3ph!n + nh ,ng5.
q X c` (t cSt ngang hHnh tAdn.
q KhCi 2ng AiQng tng Ci % M.eN
q g h0p th. nOc nh 28n 3i/* :in =Hnh
thXng5.
q U hbi y( Meu.
6^? Z9 #d cn= #z g^?
J2
%5HAIR
q Cc tnh ch0t / nhit6 nh ,ng6 h`a hc6 d*ng (>i hV* c6 i
,inh Et6 i :h*yn /* tng th nh 28n.
q X MohaiA c dng tAong cc ,!n phy( c7n U chCng (<i (dn
cao.
q X nh*U( tCt < c` U =`ng th nhiQn cp.
q g =m t0n c>ng =@i nhEI 3(oth5 < U nf h`a t hn ,o Oi 28n.
6^? Z9 #d cn= #z g^?
J3
6ASH%ERE
q ChY IJ* c n*>i 2<( gia ,lc @ TA*ng
B*Cc6 M>ng CG6 TLI Tng6 D Fhl HKn
3D4ghani,tan5.
q MUt ,C t @ TLn TLI Wan 3P8;
8a2and56 xc < Ba T 3Aan5.
q X Ca,h(8A8 gb( 2Op 2>ng ngo<i 3d<i6 th>5 < 2Op 2>ng =Qn tAong
3(mn6 (/(5.
q WOp + =Qn tAong c7n c ch!i :hsi 2Op + th> c<ng nhi/* c<ng
tCt <o (a +*Ln. Moi con chf cho t hn MM$g + (mnin'(.
6^? Z9 #d cn= #z g^?
J4
6ASH%ERE
q X th> d<i &qMNc( tAong :hi + (mn d<i N.&qc(.
q X c` t" &qp !IiM$$( Oi cnh hHnh A'ng ca < nh> :hsi +
=/ (t + :hc thXng.
q X thXng c` (<* +(6 nL* ,Z( hoc tASng.
q Mt cSt ngang + hHnh
tAdn hoc +oan 3oa25.
q X A0t (!nh 3Xng
:nh M&(5 (mn hn c!
2>ng c"* M8Aino.
6^? Z9 #d cn= #z g^?
J5
6ASH%ERE
6^? Z9 #d cn= #z g^?
J6
6ASH%ERE
q C` tnh ch0t h`a hc tng th 28n nhng h0p th. nOc nhanh hn
28n < nhI c!( Oi h`a ch0t 3U (!nh cao5.
q g =m ph hYI =@i ,odi*( caA=onat8 3Pa
N
C}
e
5 < tan ho<n to<n
tAong +lt 'n da Pa}H.
q ?!i t" + Ca,h(8A8 0(6 d chm* < c` U AY 3dAap85 tCt.
q gng cho ,!n phy( cao c0p 3:h'n cho<ngi,ha;26 h<ng dt
:i(iho,i8AI5.
6^? Z9 #d cn= #z g^?
JH
LKN( L,6 RHA6A%EL HAIR
q Wc < hai =O* 2< Ung Et )*an tAng @ TLI BSc TA*ng B*Cc <
M>ng cG.
q BQn cnh c dng 2<( phng tin En ch*In 2>ng 2c <
c dng 2<( + dt.
q W>ng th A.ng < c th*
hoch thY c>ng. Moi con 2c
< cho Aa N.Np:g 2>ngin'(.
6^? Z9 #d cn= #z g^?
JI
LKN( L,6 RHA6A%EL HAIR
q BU 2>ng gb( 2Op + ngo<i th>6
d<i Jn e$c( hoc hn < 2Op
+ =Qn tAong (!nh6 (mn d<i N.&q
M&c(.
q WOp + =Qn tAong c` gi tAm cao
< U (!nh tCt nh 2>ng c"*
M8Aino. WOp + n<I c phLn
tch nhX )* tAHnh ch!i.
6^? Z9 #d cn= #z g^?
JJ
LKN( L,6 RHA6A%EL HAIR
6^? Z9 #d cn= #z g^?
1KK
LKN( L,6 RHA6A%EL HAIR
q W>ng 2c < th> hn 2>ng Ca,h(8A86 Xng :nh + M$q#$(.
q X c` !I nhng :h>ng th th0I =9ng :nh hin i th>ng thXng
< !I c` cnh n9( nghiQng.
q Cc tnh ch0t h`a hc6 nh ,ng6 i ,inh Et6 c>n tAng6 d*ng (>i
hV* c tng th 28n.
6^? Z9 #d cn= #z g^?
1K1
LKN( L,6 RHA6A%EL HAIR
6^? Z9 #d cn= #z g^?
1K2
T T% u SILK
q MUt tAong ,C cc + +a nh0t c 2o<i ngXi =iJt Jn.
q _!n +*0t t" c>n tAng th>ng )*a :Rn 3cocoon5 < (ng 2Oi
3;8=5.
q Phi/* 2o<i cho t nhng chf 2o<i dL* t9( 3(*2=8AAI5 ]omb+<
Bori < (Ut 2o<i :hc cng giCng c ,!n +*0t c>ng nghip.
q T t" cc 2o<i :hc 3chY IJ* h nhn5 dng tAong :h <
d0* chV thEp 3cAo,,haiA5 tAong d.ng c. )*ang hc 3:nh in
ngit828,cop85 tnh thng (i th0p.
T9 #m
1K3
626 L5,I T%
q tb( & 2oi chnh c` tnh thng (i t" cc 2o<i t9( :hc nha*.
M*2=8AAI 3dL* t9(5
Ta,aA
}a: ta,aA
Ai
M*ga
T9 #m
1K4
626 L5,I T%
4 %!cNjMM'
Fh7n 2On ,!n 2ng t9( thJ giOi t" 2o<i n<I.
X*0t pht t" 2o<i ]omb+< Bori :N6 ,Cng nhX 2 dL* t9(.
c th*7n h`a < n*>i ho<n to<n tAong nh<.
T9 #m
1K5
626 L5,I T%
2 T&U&M [T!UU&\
MUt 2oi t t9( th> c` (<* bng chY IJ* dng cho !i =c < !i
tAang tA nUi th0t6 :h>ng =`ng =9ng t t9( 'n 2 dL*.
X*0t pht t" 2o<i _nther!e! m+"itt!6 ,Cng nhX 2 D,an < DAj*n.
c n*>i tAQn cLI ngo<i tAXi.
T9 #m
1K6
626 L5,I T%
3 5&g T&U&M
W< (Ut 2oi t t9( tng th t Ta,aA nhng (!nh hn.
X*0t pht t" 2o<i _nther!e! pro+e"i `6 ,Cng =9ng 2 cLI ,bi.
T9 #m
1KH
626 L5,I T%
~ EM;
Cdn gi 2< 8ndi haI 8AAandi. W< giCng t9( nhi/* 2na6 20I t9( t"
:Rn h@ 3:hc cc 2oi t9( :hc5.
X*0t pht t" giCng t9( c th*7n h`a ^hi"os!mi! ricini6 ,Cng
nhX 2 cLI th7* d7* 3ca,toA5.
T9 #m
1KI
626 L5,I T%
%!=&
T t9( c` (<* <ng nh cYa <ng.
X*0t pht t" 2o<i _nther!e! !ss!mensis c n*>i =n th*7n
chYng tAQn cc cLI ,o( hoc ,oa2*.
LI 2< 2oi t t9( )* < St ti/n cYa Tn U.
T9 #m
1KJ
VI 6DU TRE6 [4\
T t9( c` hai th<nh ph7n chnh _8Aicin 3s5 < i=Aoin 32i5 <
thXng @ dng + :Rp.
Th<nh ph7n h`a hc chnh1 p&qre ;tu 4i=Aoin6 N&qMp ;tu
,8Aicin6 M.& ;tu,p6 < cc ch0t :hc chiJ( M ;tu.
T t9( th phLn hYI ,inh hc 3=iod8gAada=2856 U tinh th cao 3c0*
tAlc thng h<ng5.
U =/n :Ro + thYI tinh 3g2a,,5 hoc + hV* c tGng hp.
U co dKn 382a,ticitI5 < hbi ph.c tCt 3A8,i2i8nc85.
n mnh nhit Jn M#$
$
C < =St 7* phLn hYI nhit @ M&$
$
C.
KhCi 2ng AiQng1 MeN$qM#$$:gi(
e
3,8Aicin5 < Me$$qMer$:gi(
e
3:h>ng ,8Aicin5.
T9 #m
11K
VI 6DU TRE6 [2\
T9 #m
111
VI 6DU TRE6 [3\
ThLn t t" dL* t9( tAn 2ng6 cc 2oi t cdn 2i c` Lni,c chI
,*Ct thLn +.
Mt cSt ngang t
t9( :hc nha*
32oi t9(5 nhng
chY IJ* dng ta(
gic Jn tAdn5.
T9 #m
112
6DU TRE6 TINH TH [4\
H7* hJt t t9( 3c! nhn5 c` chna c0* tAlc t0( tinh th g0p nJp
=8ta ,ong ,ong ngc chi/* 3antipaAa2282 qp28at8d ,h88t
cAI,ta22in85.
T9 #m
113
6DU TRE6 TINH TH [2\
T t9( c cho 2< c` c0* tAlc =n tinh th 3,8(iqcAI,ta22in85.
T nhn e$ % &$u U tinh th6 t dL* t9( aN % a&u U tinh th6
t t9( :hc &$ % aeu U tinh th.
Th<nh ph7n c =!n 2p 2i cYa t0( tinh th =8ta chnh 2< ccaM
(ono a2anin8 hoc g2Icin8qa2anin8.
T t9( c` U mnh hOng cYa cc (St +ch p8ptid8 tng Ci cao
dc tA.c +.
C0* to + gb( hai pha tinh th 3cAI,ta22in85 < > mnh hHnh
3a(oApho*,5.
T9 #m
114
6DU TRE6 TINH TH [3\
?ng tinh th gb( cc ch*oi po2Ip8ptid8 3g2Icin86 a2anin8 <
,8Ain85.
?Oi cc nhnh n gi!n cc ch*oi c 2iQn :Jt cht ch Oi
nha*.
Fh7n cdn 2i 3tIAo,in86 pAa2in86 dia(in8 < a+t dicaA=o+I2ic5 :h
:/nh c<ng :h>ng th 2iQn :Jt cht mnh hOng :R( ng
> mnh hHnh d ph!n nng Oi cc ch0t h`a hc.
T9 #m
115
Ch*oi po2Ip8ptid8 cYa phLn t- 4i=Aoin
THHNH PHN A%IN5 AXFT
T9 #m
116
TFNH 6HDT VT LG [4\
ThXng c` (<* hi <ng < U =`ng cao.
T t9( 2< + c` U =/n cao e$.q##.M cPit8+ 3e.&q&.$ gid8n5.
U =/n Ot gi!( 3chf cdn p&qr&u cYa U =/n :h>5.
U giKn nt dOi i/* :in =Hnh thXng 2< N$qN&u6 Oi U y(
tng Ci M$$u thH t eeu
KhCi 2ng AiQng tng Ci 3,p8ci4ic gAaitIi:h>ng thn ng*IQn5
cYa t t9( 2< M.N& gi tAm cYa hn =>ng6 2anh6 AaIon haI 28n.
T t9( hlt y( nhanh 3tng th 28n56 c` th hlt (Ut 2ng nOc
=9ng Mie :hCi 2ng (< :h>ng to c!( gic Ot.
U hbi y( 2< MMu 3@ NMN
$
C < U y( tng Ci a&u5.
T t9( h0p th. (*Ci < tp ch0t tAong nOc.
T9 #m
11H
TFNH 6HDT VT LG [2\
T t9( K ch*Ui :8o tAng n@ :hi h0p th. nOc.
Mnc U tAng n@ cYa t t9( K ch*Ui :8o ph. th*Uc U y(
tng Ci cYa :h>ng :h.
T t9( chm* nhit tCt hn 28n6 =m gia nhit Jn M#$
$
C tAong (t
:ho!ng thXi gian d<i Zn :h>ng =m hsng tAong. Phng @ Mp&
$
C ,
=m phLn hYI A0t nhanh. Khi chI c` (i giCng t`c chI.
Bm !nh h@ng =@i o+I tAong :h>ng :h 3nh ,ng (t tAXi thlc
yI o+I h`a t t9(5 gi!( =/n.
gZn in :R( to t]nh in 3gLI :h` :h'n :hi ,!n +*0t nhng
dng 2<( Et 2i* cch in tCt5.
T9 #m
11I
TFNH 6HDT HIA HJ6 [4\
Kh>ng tan tAong nOc6 chm* c nOc ,>i tCt hn 28n nhng nJ*
:Ro d<i gi!( =/n.
Hda tan tAong cc d*ng dmch nC26 CaC2
N
6 a2:a2i thiocIanat8.
Bm t0n c>ng =@i cc ch0t o+I h`a 3th*Cc tyI H
N
}
N
ihIdAog8n
p8Ao+id86 hIpoch2oAit85.
T t9( h0p th. a+t A0t d < A0t :h` 2oi :hsi t t9(.
Tng th :8Aatin cYa 28n6 4i=Aoin =m hda tan =@i a+t c cc
a(ino a+t. D+t "a c` th 2<( t t9( =m co 2i hi* nng cAQp8
cho !i t t9(.
D+t 2oKng :h>ng gLI tc d.ng 2Qn t t9( @ i/* :in th>ng
thXng.
T9 #m
11J
TFNH 6HDT HIA HJ6 [2\
D+t hV* c c dng to Aa tiJng ,Ut ,ot 3,cAoop5 cho t
t9( 3do ,h 2<( cnng =/ (t cYa 4i2a(8nt5.
T t9( t =m ph hYI =@i :i/( hn ,o Oi 28n.
Ki/( IJ* 3+< phdng6 h<n th86 a((onia5 :h>ng !nh h@ng ng
: Jn t t9(.
Ki/( 'n (dn c` nbng U cao gi!( =`ng6 gi!( =/n < t t9(
tan ho<n to<n tAong :i/( E( c.
T9 #m
12K